Th&ma Hoger Onderwijs 2021-2

More documents

Recommendations

Info

TH MA 2-21Een leven lang ontwikkelenvaker een opleiding volgen. Een appèl, ook aan hetadres van onze hogeronderwijsinstellingen, dat steedsluider klinkt.Maar mensen leren natuurlijk elke dag en overal. Moetenwe ons dus niet de vraag stellen of de participatiegraadaan vorming of opleiding wel een goede indicator is om temeten hoe wendbaar we met z’n allen zijn om ons aan tepassen aan nieuwe maatschappelijke uitdagingen? Het deelnemenaan een opleiding is immers geen doel op zichzelfen zegt op zichzelf misschien niet zo heel veel.Het doel is om een actieve volwassen bevolking te hebben (ente houden), die zich vlot kan aanpassen aan maatschappelijkeOpleidingsdeelname tijdens afgelopen 4 weken van de bevolking van 25 tot 64 jaar naarachtergrondkenmerkenVlaams Gewest, 2020, in %ManVrouw25 - 34 jaar35 - 44 jaar45 - 54 jaar55 - 64 jaarLaaggeschooldMiddengeschooldHooggeschooldWerkendWerkloosNiet-beroepsactief0 3 6 9 12 15Noot: de gegevens opgenomen in de figuur zijn schattingen gebaseerd op een enquête. Daardoor moet rekening gehouden worden met eenonzekerheidsmarge. Zie: ‘Meer info over definities en bronnen’.De vraag die zichdus opwerpt, ishoe wendbaar onzevolwassenen zijnBron: EAK Statbel (Algemene Directie Statistiek - Statistics Belgium), bewerking Steunpunt Werk en Statistiek VlaanderenFiguur 1 Opleidingsdeelname van de bevolking van 25 tot 64 jaar naar achtergrondkenmerkenevoluties en die de evoluties ook mee realiseert. De vraag diezich dus opwerpt, is hoe wendbaar onze volwassenen zijn.Hoe vlot en flexibel kan onze volwassen bevolking zich aanpassenaan nieuwe evoluties en – actiever – die evoluties zelfmee waarmaken?Nauwe schoentjesOm op die vraag te antwoorden, duiken we even in deVlaamse resultaten van het PIAAC-onderzoek van de OESO(Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling)4 . PIAAC staat voor Programme for the InternationalAssessment of Adult Competencies en is een grootschaliginternationaal vergelijkend onderzoek naar de vaardighedenvan volwassenen tussen 16 en 65 jaar. Het onderzoekt in32 landen het vaardigheidsniveau op vlak van de taalkundigeen numerieke geletterdheid en ‘probleemoplossend denkenin een technologierijke omgeving’. De OESO selecteerdedeze vaardigheden omdat ze deze essentieel acht om op eenvolwaardige manier aan de huidige kennismaatschappijen arbeidsmarkt te kunnen deelnemen, en toetst ze in debevraging heel functioneel.Als we inzoomen op de Vlaamse resultaten van de eerstecyclus van het PIAAC-onderzoek, dan valt een aantal zakenop. Zo scoorden de Vlaamse respondenten voor numeriekegeletterdheid significant beter dan het gemiddelde van dedeelnemende OESO-landen en presteerde Vlaanderen opdat vlak even goed als Nederland. Voor taalkundige geletterdheidbelandden de Vlaamse volwassenen eerder in demiddenmoot van de deelnemende landen; hier deed Nederlandhet als op twee na best presterende land een stuk beter.Maar wat zorgen baart, zijn de Vlaamse resultaten voor hetprobleemoplossend denken in een technologierijke omgeving:hiervoor is het Vlaamse gemiddelde slechter dan hetOESO-gemiddelde, met niet minder dan 19 procent vande respondenten – dus bijna een op vijf – die een laag probleemoplossendvermogen heeft en hierdoor moeilijkhedenondervindt om te kunnen functioneren in onze huidigesamenleving.Combineer nu de lage participatiegraad aan het levenslangleren – het gekende mattheuseffect in Vlaanderen incluis –met de zwakke gemiddelde Vlaamse score voor probleemoplossenddenken in het PIAAC-onderzoek, en we hebben hetantwoord op de vraag of en waarom er in Vlaanderen werkaan de winkel is om levenslang leren algemeen ingang telaten vinden, mét specifieke aandacht voor de laagvaardigevolwassene.Algemeen, omdat we met ons allen bij moeten blijven omdagdagelijkse dingen te kunnen blijven doen. Of het nugaat om een grootmoeder die via onlinemedia contact wilblijven houden met de kleinkinderen, een werknemer diezich in een bepaalde richting verder wil specialiseren, eennieuwkomer die ambities heeft in het hoger onderwijs, eenprille veertiger die wel een korte universitaire bijscholing30
Een leven lang ontwikkelenTH MA themahogeronderwijs.orgzou willen combineren met een job… of om een recentelijkgepensioneerde die aan zijn motor wil kunnen sleutelen:als we als gemeenschap het levenslang leren echt willenrealiseren, dan moeten we ertoe komen dat eender wie omwelke reden dan ook een opleiding wil volgen, dat ook vlotkan doen.En met specifieke aandacht voor de kwetsbaardere volwassenen,omdat we ervan mogen uitgaan dat er een substantiële overlapbestaat tussen de laaggeschoolde subgroep die we veelminder vaak zien terugkomen in de participatiecijfers in hetlevenslang leren en de vrij grote groep van 19 procent vande 16-65-jarigen die een laag probleemoplossend vermogenheeft. Deze groep zit maatschappelijk in nauwe schoentjes,vandaag al. De gevolgen voor hun persoonlijke levenssfeerzijn erg groot. En de evoluties staan niet stil. Als we alsmaatschappij niet effectiever gaan inzetten op competentieversterkingook bij deze groep, dan zal deze enkel verderachterop raken.De sociologische evolutie 5 laat ook zien dat sociaal promoveren,oftewel het opwerken naar een hogere sociale klasse,in ons land moeilijker is geworden. En hoewel de globalewelvaart over de laatste dertig jaar is gestegen, is er tocheen substantiële toename van het aandeel personen in dearmste bevolkingsgroep: van 10 procent in 1985 naar 17 procentin 2016, mensen die er ook moeilijker in slagen om uitdeze armste groep op te klimmen.De maatschappelijke kost van laagvaardigheid, om het ineconomische termen uit te drukken, is erg hoog. En die kostzullen we alleen maar kunnen terugdringen door een lerendesamenleving te worden: door in te zetten op de competentiesvan iedereen, zodat we zo veel mogelijk mensen aanboord kunnen houden en zodat zo veel mogelijk mensenerin slagen die trede op de sociale ladder op te klimmen. DeVlaamse Regering formuleerde deze uitdrukkelijke ambitiein haar visienota van vorig jaar, die de klinkende titel ‘DeLerende Samenleving’ 6 kreeg. ‘Alle generaties en alle inwonersdienen aangesproken te worden. Wanneer die socialeen economische hefboom voor iedere burger mogelijkwordt, wanneer de omkadering gefaciliteerd wordt, wanneerWe moeten demensen bereiken,hen oproepenwe lerende organisaties vormen, wanneer hindernissenworden weggenomen en innovatieve oplossingen wordenaangeboord, dan zal een lerende samenleving ook mogelijkworden.’ 7Een lerende samenleving is ambitieus, heeft honger naarinnovatie en voorziet stimuli om mensen op heel uiteenlopendemanieren tot leren te brengen. Dit impliceert dat ineen lerende samenleving het aanbod er is dat de leervraagvan ieder individu beantwoordt, dat we de wegen naar dataanbod bewegwijzeren en, ten derde, dat de volwasseneer, in welke fase van de levensloop ook, kan rekenen op denodige ondersteuning om de opleiding te kunnen volgen.Maar daar zijn we dus vooralsnog niet.Kleurrijk paletAls we een blik werpen op het aanbod, dan kunnen we vaststellendat we in Vlaanderen, net zoals in Nederland, overeen heel kleurrijk palet aan opleidingen voor volwassenenbeschikken. Gaande van artistieke opleidingen, over socioculturelevormingen, onderwijskwalificerende modulaireopleidingen in het volwassenenonderwijs, opleidingen opmaat van volwassenen in het hoger onderwijs, tot beroepsopleidingen,sectorale opleidingsinitiatieven, opleidingendie opleiden tot uniformberoepen, opleidingen in het kadervan integratie van nieuwkomers, managementopleidingenet cetera.Een blik op de aanbieders van al die opleidingen geeft eeneven breed en gevarieerd beeld. Er zijn publieke aanbodverstrekkers,waaronder de hogescholen, universiteiten, centravoor volwassenenonderwijs en de basiseducatie, politiescholenet cetera, die in eerste instantie vanuit hun maatschappelijkeopdracht het algemeen belang dienen. En erzijn heel wat (semi-)private initiatieven die zich op de vrijemarkt begeven en veeleer economisch fungeren.Om mensen die een opleiding wensen te volgen te ondersteunenbestaan er ook tal van ondersteuningsmaatregelen:begeleidingsinitiatieven, stelsels voor behoud van een uitkering,opleidingsverlof, vrijstellingen van het betalen van deopleidingskost, opleidingscontracten voor werkzoekendenet cetera.Maar een aantal belangrijke zaken ontbreekt. De motivatieontbreekt nog te vaak en mensen schatten de voordelenvan het investeren in leren niet altijd naar waarde. Er is eenshift nodig, een soort heel breed gedragen maatschappelijkengagement om in te zetten op het levenslang leren, waarbijwe gericht investeren in het bieden van kansen. We moetende mensen bereiken, hen oproepen en uitdagen. Zo is erook nood aan een flexibel en beschermend statuut dat volwassenendie een opleiding willen volgen, hun daartoe ookde mogelijkheid geeft.en uitdagen31
Page 1 and 2: WWW.THEMAHOGERONDERWIJS.ORGTH MAHOG
Page 3 and 4: Een leven lang ontwikkelen22021
Page 5 and 6: inhoudTH MAthemahogeronderwijs.orgE
Page 7 and 8: Een leven lang ontwikkelenTH MA the
Page 29: Een leven lang ontwikkelenTH MA the
Page 79 and 80: TH MA themahogeronderwijs.orgMet ee
Page 81 and 82:
Het rad vanongelijkheidOrhan Agirda
Page 83 and 84:
De echte prijsvan hogeronderwijsNan
Page 85 and 86:
Synthese vansynthesesMalcolm Tight:
Page 87 and 88:
MinisterschapmetbeperkingenJet Buss
Page 89 and 90:
De hoogtevan de latRob Kickert: Rai
Page 91:
Maar vóór hetzover is moet de opl
show all

Th&ma Hoger Onderwijs 2021-2

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?