You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Zinvol leven<br />
Grote veranderingen en<br />
grote zorgen in de GGZ<br />
Financiële afhankelijkheden<br />
Kwaliteit van leven en leren<br />
op uw agenda<br />
<strong>Podium</strong><br />
December <strong>2018</strong>
Zinvol leven<br />
Onlangs won de tv-serie #jesuisdepri de MIND<br />
Antonie Kamerling Award: dé prijs <strong>voor</strong> de mediauiting/publicatie<br />
die het meest heeft bijgedragen<br />
aan openheid rondom psychische problemen. De<br />
genomineerde producties hebben gemeen dat ze alle drie<br />
over het leven van kinderen/jongeren met een psychische<br />
kwetsbaarheid gaan. Bij de uitreiking van de award trof mij<br />
dat de aanwezige jongeren, in wiens leven wij een inkijkje<br />
kregen door de producties, unaniem positief waren over wat<br />
deelname hen had gebracht. De openheid tijdens een zo<br />
kwetsbare en moeilijke fase in hun leven had hen geholpen<br />
uit het dal te komen. Voor sommigen was het een laatste<br />
strohalm, ze hadden al het andere al geprobeerd.<br />
Naar mijn idee is het geen toeval dat de drie genomineerde<br />
programma’s over jongeren gaan, dat juist zij de media<br />
opzochten. In deze tijd waarin alles te zien is en gedeeld<br />
wordt op social media voelt het <strong>voor</strong> hen niet goed als zij hun<br />
verhaal niet kunnen delen. Dat zij dat doen is belangrijk, want<br />
“al heb ik maar een persoon kunnen bereiken die zich net zo<br />
rot voelde als ik en ook dacht dat hij de enige was, dan was<br />
dit al de moeite waard”, zo zei een van de deelnemers aan het<br />
genomineerde programma True Selfie. De motivatie om mee<br />
te doen was <strong>voor</strong> bijna alle deelnemers meervoudig: zij wilden<br />
zelf <strong>voor</strong>uit in het leven, erkenning <strong>voor</strong> hun problemen én<br />
anderen helpen. Meedoen gaf hen zin. Dat laatste – het<br />
belang van zingeving - geldt <strong>voor</strong> jong én oud.<br />
Betekenisvolle contacten en een zinvol bestaan zijn sleutelbegrippen<br />
in het rapport Kwetsbaar en eenzaam (<strong>2018</strong>),<br />
waarin het SCP de achtergrond onderzocht van eenzaamheid<br />
bij verschillende kwetsbare groepen. Een belangrijke<br />
conclusie uit dit onderzoek is dat geluk afhangt van de<br />
mentale gezond heid van mensen: om met de streken van<br />
het leven om te kunnen gaan heeft een mens veerkracht<br />
nodig. Investeren in de mentale gezondheid van mensen<br />
draagt direct bij aan geluk en kwaliteit van leven en<br />
vermindert eenzaamheid. Dit geldt <strong>voor</strong> alle leeftijden.<br />
Maar, opvallend genoeg, blijkt uit deze studie dat de ervaren<br />
eenzaamheid onder kwetsbare jongeren hoger is dan onder<br />
kwetsbare ouderen. Neem daarbij het gegeven dat 43%<br />
van de Nederlandse jongeren psychische klachten ervaart,<br />
78% wekelijks stress ervaart en 75% van alle psychische<br />
problemen <strong>voor</strong> het 25e levensjaar ontstaat en de noodzaak<br />
om te investeren in mentale weerbaarheid is evident.<br />
Ook werkers in de zorg - jong én oud, van professional tot<br />
bestuurder- kennen kwetsbare en moeilijke tijden. Support<br />
is echter niet vanzelfsprekend. Jonge artsen ervaren in het<br />
algemeen weinig steun en begrip als zij het even niet meer<br />
aankunnen. Hetzelfde geldt <strong>voor</strong> bestuurders.<br />
‘Om met de streken van het<br />
leven om te kunnen gaan heeft<br />
een mens veerkracht nodig’<br />
Hoe fijn is het dan als je een groep collega’s hebt met wie je<br />
af en toe kunt bijtanken, even weg van de waan van de dag,<br />
even de tijd nemen <strong>voor</strong> de dingen die er echt toe doen, de<br />
vraagstukken die je professioneel en privé bezig houden, even<br />
echt aandacht hebben en ontvangen. Dat is wat wij van veel<br />
alumni terugkrijgen over onze opleidingen, dat is wat wij lezen<br />
in eindevaluaties en dat maakt ons supertrots. Jezelf blijven<br />
ontwikkelen geeft zin, draagt bij aan weerbaarheid én geluk.<br />
Wilma van der Scheer is directeur van<br />
<strong>Erasmus</strong> <strong>Centrum</strong> <strong>voor</strong> <strong>Zorgbestuur</strong>
Personeelstekorten en oplopende wachttijden. Experimenten met kostenbesparing en<br />
beloning gebaseerd op de uitkomsten van behandelingen. De GGZ staat onder druk. Juist<br />
in deze sector is het als bestuurder daarom van belang om weerbaar en wendbaar te zijn.<br />
Kennis van de ontwikkelingen van de sector, een scherpe blik op uzelf als bestuurder en<br />
inzicht in uw handelen zijn hierbij onmisbaar.<br />
Grote veranderingen en<br />
grote zorgen <strong>voor</strong> de GGZ<br />
“ De GGZ staat <strong>voor</strong> grote veranderingen<br />
en grote zorgen”, zegt<br />
Marc Blom, lid raad van bestuur<br />
van de Parnassia Groep. “In<br />
de samenleving hoor je steeds meer<br />
meningen over deze sector. En die zijn<br />
meestal niet positief.” Om zijn eigen<br />
handelen onder de loep te nemen en<br />
steviger te staan als bestuurder, nam<br />
hij dit jaar deel aan de Master Class.<br />
Hij ervaarde het als een luxe om in het<br />
programma te kunnen reflecteren op<br />
het eigen werk. “Wanneer doe je dat, in<br />
de hectiek van alledag?”<br />
Waar gaat de zorg heen<br />
De toegevoegde waarde van de Master<br />
Class zat <strong>voor</strong> Blom in de combinatie<br />
van verschillende onderdelen van<br />
het programma. “Ten eerste de<br />
goede sprekers, die de discussie<br />
met deelnemers willen aangaan en<br />
veel kennis meebrengen over nieuwe<br />
ontwikkelingen in de sector. Die ons<br />
laten zien: waar gaat de zorg heen.” Zo<br />
was er de afgelopen jaren aandacht<br />
<strong>voor</strong> het omgaan met complexe<br />
samenwerkingsverbanden, de nood<br />
<strong>voor</strong> innovatie en persoonsgerichte<br />
zorg. Andere thema’s zijn van alle<br />
tijden, denk aan het samenspel tussen<br />
toezichthouders en bestuurders, de<br />
omgang met grenzen aan de zorg<br />
en de bijzondere eisen die aan zorgbestuurders<br />
worden gesteld. Een<br />
studiereis naar Chicago gaf deelnemers<br />
stof tot nadenken over de<br />
manier waarop we in Nederland<br />
zorgvraagstukken oplossen en de<br />
keuzes die we maken in de sector.<br />
Diepgang<br />
Inhoud en informatie is belangrijk,<br />
maar de Master Class graaft dieper.<br />
Vooral de wisselwerking met collegabestuurders<br />
wordt door de deelnemers<br />
hoog gewaardeerd. Blom: “Het<br />
programma gaat niet alleen over<br />
kennis, maar ook over de bestuurder<br />
als mens. Dat geeft verdieping, want<br />
je krijgt heel persoonlijke verhalen<br />
te horen van andere deelnemers. Ik<br />
vond ook de intervisie buitengewoon<br />
waardevol. Thema’s die spelen in de<br />
eigen organisatie zijn vaak zorgbreed.<br />
Daarin kun je van elkaar leren en het<br />
geeft ook herkenning. De GGZ is een<br />
sector waar iedereen een mening over<br />
heeft. Dan is enige reflectie over je rol<br />
en positiebepaling als bestuurder erg<br />
nuttig.”
Financiële afhankelijkheden<br />
Waar staat de zorg in de complexe financiële wereld? Na de crisis werd regelgeving<br />
aangescherpt en dat heeft invloed op zorgorganisaties. Tessa van Dijk doet hier<br />
onderzoek naar. U kunt met uw ervaringen bijdragen aan haar onderzoek.<br />
Sinds het omvallen van de<br />
MC-zieken huizen is er in de<br />
pers, politiek en samenleving<br />
bijna meer aandacht <strong>voor</strong> de<br />
financiële positie van zorg organisaties<br />
dan <strong>voor</strong> de zorg die ze leveren. Het<br />
onderwerp is natuurlijk al langer<br />
urgent. Adviesbureaus en grote<br />
accountantskantoren brengen al jaren<br />
rapportages uit over de financiële<br />
staat van onze zorgorganisaties en<br />
bestuurders hebben dagelijks te<br />
maken met financiële vraagstukken.<br />
Een complexe omgeving<br />
De financiële omgeving van zorgorganisaties<br />
is complex en wordt<br />
steeds complexer. Niet alleen de<br />
interne bedrijfsvoering en regelgeving<br />
is belangrijk, maar ook de invloed van<br />
externe partijen zoals de bank en de<br />
zorgverzekeraar spelen een grote rol.<br />
Banken en zorgverzekeraars opereren<br />
namelijk zelf ook in een complexe<br />
omgeving waarbij ze te maken<br />
hebben met regelgeving die naar<br />
aanleiding van de financiële crisis is<br />
aangescherpt. Deze regelgeving, beter<br />
bekend als Basel III en Solvency II, is<br />
bedoeld om een nieuwe economische<br />
crisis te <strong>voor</strong>komen en banken en<br />
(zorg)verzekeraars te beschermen<br />
tegen risicovolle activiteiten. Wat in<br />
eerste instantie misschien ‘ver van uw<br />
bed’ lijkt, raakt ook de zorgsector: de<br />
opgelegde regelgeving heeft namelijk<br />
gevolgen <strong>voor</strong> u en uw zorgorganisatie<br />
wanneer het gaat om contractering en<br />
kapitaalverschaffing.<br />
Alternatieven<br />
Tessa van Dijk onderzoekt de impact<br />
die Basel III en Solvency II hebben<br />
op zorgorganisaties. Dit onderzoek<br />
wordt begeleid door Richard Janssen<br />
en Wilma van der Scheer. Janssen<br />
‘Banken en zorgverzekeraars proberen<br />
hun risico’s deels door te schuiven naar<br />
zorgorganisaties’<br />
is leerstoelhouder van de NVZD, die<br />
samen met de <strong>Erasmus</strong> Universiteit<br />
dit onderzoek financiert. Van Dijk:<br />
“Tot dusver hebben we geobserveerd<br />
dat banken en zorgverzekeraars hun<br />
risico’s deels doorschuiven naar<br />
zorgorganisaties. Daarnaast zijn zij<br />
kritischer geworden en proberen zij<br />
hun invloed uit te breiden, bij<strong>voor</strong> -<br />
beeld via selectieve inkoop. Zorgorganisaties<br />
ervaren als gevolg hiervan<br />
een verschuiving in de machtsbalans.<br />
We zien dat zij hun afhankelijkheid van<br />
deze partijen proberen te reduceren<br />
door bij<strong>voor</strong> beeld alternatieve<br />
financierings mogelijkheden te zoeken.”<br />
In het vervolg van het onderzoek zullen<br />
we de mogelijkheid van alternatieve<br />
finan ciering nader onder de loep<br />
nemen. Uiteraard houden wij u van de<br />
uitkomsten op de hoogte.<br />
Heeft u een <strong>voor</strong>beeld van alter -<br />
natieve financieringsmogelijkheden?<br />
Herkent u de problematiek<br />
of heeft u ervaringen en ideeën<br />
over (aspecten van) dit onder zoek?<br />
Wij zijn benieuwd naar uw verhaal.<br />
U kunt Tessa van Dijk bereiken<br />
via vandijk@eshpm.eur.nl. Uw<br />
inbreng wordt zeer gewaardeerd!
Kwaliteit van leven en leren<br />
op uw agenda<br />
Aan de <strong>voor</strong>avond van het nieuwe jaar roept Helene Wüst op: maak tijd om stil te staan<br />
bij de ontwikkelingen in de zorg en uw rol als leider in de organisatie. Om te denken en te<br />
doen, samen met peers en professionals.<br />
De zorg transformeert continu.<br />
In de ouderen zorg, verschuift<br />
de aandacht van levensduur<br />
naar levens kwaliteit en het<br />
besef groeit dat zorg dienstbaar moet<br />
zijn aan het leven, terwijl ondertussen<br />
de vraag naar zorg groeit. Het zijn<br />
veranderingen die de motivatie van<br />
de professional en de professionele<br />
eigenwaarde onder druk zetten.<br />
En dat in een tijd van krapte op de<br />
arbeidsmarkt. Daarmee komt ook de<br />
kwaliteit van zorg en van leven onder<br />
druk te staan.<br />
Vragen<br />
We weten wat te doen. Kwaliteit van<br />
leven vraagt kwaliteit van leren. Een<br />
hoge professionele eigenwaarde<br />
gecombineerd met ruimte <strong>voor</strong><br />
zelfstandig handelen in verschillende<br />
situaties en reflectie op deze situaties<br />
en jezelf maakt dat je kunt leren. En<br />
dat is wat de kwaliteit van zorg hoog<br />
kan houden. Deze koers roept nog veel<br />
vragen op. Want hoe bereik je dat?<br />
Professionals vragen zich af: wat wordt<br />
er precies van mij gevraagd, hoe neem<br />
ik een leidende positie in, bij wie kan<br />
ik met mijn vragen terecht? En <strong>voor</strong><br />
bestuurders en managers roept het<br />
vragen op als: hoe kan ik de positie<br />
van de professional versterken, hoe<br />
nieuwe vormen van leren te stimuleren<br />
en de professional aan te moedigen<br />
eigenaarschap van leren te nemen?<br />
Leiderschap<br />
Om anderen eigenaarschap te laten<br />
nemen, moet een leider weten<br />
wanneer achteruit te stappen, opzij, of<br />
juist vóóruit, om leiderschap te tonen.<br />
Als bestuurder in de ouderenzorg<br />
heb ik ervaren dat leider schap van<br />
je vraagt dat je een doordachte visie<br />
hebt, maar ook dat je empathisch<br />
bent, gevoel hebt <strong>voor</strong> mensen,<br />
situaties en omstandigheden. Dat je<br />
de mensen nabij bent. Die combinatie<br />
is wat er zo mooi is aan besturen en<br />
maakt dat je verschil kunt maken in<br />
zakelijke prestaties en in de cultuur en<br />
spirit van je organisatie.<br />
Kennis<br />
Voor 2019 maak ik geen agenda als<br />
bestuurder. Maar als ik die wel zou<br />
moeten maken, zou ik beslist tijd<br />
maken <strong>voor</strong> kennis als essentieel<br />
onder deel van ieder leerproces. Kennis<br />
van ontwikkelingen in de maatschappij,<br />
in de sector en up to date vakkennis.<br />
Maar dat is niet voldoende. Net zo<br />
betekenis vol is kennis hebben van hoe<br />
waarde gericht te handelen met impact.<br />
En dat vraagt weer kennis van je eigen<br />
drijfveren en blinde vlekken. Je neemt<br />
jezelf immers altijd mee, in elke beslissing<br />
die je maakt en elk gesprek dat je<br />
voert. Jezelf leren kennen is buitengewoon<br />
waardevol <strong>voor</strong> iedereen, maar<br />
zeker ook <strong>voor</strong> leiders. Als kers verse<br />
programmadirecteur van de Top Class<br />
heb ik nu al ervaren wat een opleiding<br />
daarin kan doen. Het is heel vormend,<br />
het maakt bewuster en zet de deelnemer<br />
vaak in beweging. Die beweging<br />
kan de (ouderen)zorg verder brengen.<br />
Het creëren van een uitdagende,<br />
bijzondere en veilige leeromgeving<br />
waarin mensen elkaars ‘professional<br />
friend’ kunnen zijn, vind ik mooi werk<br />
om te doen.<br />
Oproep<br />
Op mijn agenda staat dit jaar het<br />
ontwikkelen van nieuwe programma’s,<br />
effectieve leerprocessen, in het<br />
bijzonder <strong>voor</strong> de langdurige zorg. Een<br />
sector die in het oog van de storm van<br />
maat schappelijke vraagstukken staat.<br />
Laten we samen denken over deze<br />
vraagstukken én er op handelen. Wat<br />
helpt u om deze vragen te agenderen?<br />
Hoe denkt u dat een bestuurder het<br />
beste bijdraagt aan de positie van<br />
de professional? Wat heeft een goed<br />
programma volgens u nodig? Ik ga heel<br />
graag het gesprek met u aan!<br />
Wust@eshpm.eur.nl<br />
Helene Wüst verruilde haar functie in<br />
de Raad van Bestuur bij woonzorgconcern<br />
IJsselheem <strong>voor</strong> een positie<br />
als programmadirecteur bij <strong>Erasmus</strong><br />
<strong>Centrum</strong> <strong>voor</strong> <strong>Zorgbestuur</strong>.
Leidinggeven(d) in de zorg<br />
Het <strong>Erasmus</strong> <strong>Centrum</strong> <strong>voor</strong> <strong>Zorgbestuur</strong> biedt post-academische opleidings programma’s <strong>voor</strong> leiders (bestuurders, managers,<br />
professionals) in de gezondheidszorg die in een veeleisende maatschappelijke omgeving hoog waardige prestaties willen leveren.<br />
Waarden van Zorg<br />
Een zoektocht naar waarden in de<br />
zorg met eindverantwoordelijke<br />
bestuurders.<br />
programma directeuren:<br />
prof. dr. Paul Frissen<br />
prof. dr. Pauline Meurs<br />
Master Class<br />
Managementdevelopmentprogramma<br />
<strong>voor</strong> eindverantwoordelijke<br />
bestuurders van<br />
gezondheidszorgorganisaties.<br />
programmadirecteuren:<br />
dr. Wilma van der Scheer<br />
prof. dr. Pauline Meurs<br />
Academische Leergang<br />
Zorg Management<br />
Zes academische bijeenkomsten<br />
over het strategisch management<br />
en bestuur van organisaties<br />
in de zorg.<br />
programma directeur:<br />
drs. Lucie Boonekamp<br />
Governance Class<br />
Voor ervaren toezichthouders en<br />
<strong>voor</strong>zitters van raden van toezicht<br />
in de gezondheidszorg.<br />
programma directeur:<br />
dr. Marlies Ott<br />
start: 30 januari 2019<br />
start: 13 februari 2019<br />
start: 8 maart 2019<br />
start: 20 maart 2019<br />
Strategisch<br />
Vastgoedbeleid<br />
Tweedaags programma over het<br />
strategisch beoordelen en aansturen<br />
van vastgoedvragen.<br />
programma directeur:<br />
prof. dr. Richard Janssen<br />
Top Class<br />
Managementdevelopmentprogramma<br />
<strong>voor</strong> toekomstige<br />
bestuurders van gezondheidszorg<br />
organisaties.<br />
programma directeur:<br />
mr. Helene Wüst<br />
Master of Health<br />
Business Administration<br />
De enige internationaal geaccrediteerde<br />
MBA-opleiding in Nederland<br />
specifiek <strong>voor</strong> de zorg.<br />
programma directeuren:<br />
prof. dr. Inge Bongers<br />
prof. dr. Richard Janssen<br />
Medisch Specialist en<br />
Bestuur<br />
Een programma <strong>voor</strong> bestuurlijke<br />
medici die zich verder willen<br />
bekwamen op bestuur lijk, persoonlijk<br />
en inhoudelijk vlak.<br />
programma directeur:<br />
drs. Piet-Hein Buiting, arts<br />
start: 8 april 2019<br />
start: 14 juni 2019<br />
start: 18 september 2019<br />
start: september 2019<br />
Imagine2<br />
Een programma om medisch<br />
specia listen toe te rusten een<br />
leiden de rol te nemen in de<br />
continue verbetering van de zorg.<br />
programma directeur:<br />
dr. Wilma van der Scheer<br />
start: 20 september <strong>2018</strong><br />
Financieel Bestuur<br />
in de Zorg<br />
Behandelt actuele en aankomende<br />
finan cieel-economische<br />
vraagstukken van managers en<br />
bestuurders in de zorg.<br />
programma directeur:<br />
dr. ir. Joost Zuurbier<br />
start: oktober 2019<br />
Nieuw Verpleegkundig<br />
Leiderschap<br />
Een programma <strong>voor</strong> verpleegkundig<br />
leiders, die het <strong>voor</strong>touw<br />
nemen in ontwikkelingen binnen<br />
de zorg.<br />
programma directeur:<br />
drs. Lucie Boonekamp<br />
Start: januari 2020<br />
Programma’s op maat<br />
Uw organisatie versterken<br />
en de zorg verbeteren?<br />
Ook <strong>voor</strong> in-company<br />
leerprogramma’s<br />
kunt u bij ons terecht.<br />
Wij vertellen u graag over<br />
de mogelijkheden.<br />
Meer informatie vindt u op www.erasmuscentrumzorgbestuur.nl<br />
Gezien uw verhouding met ons centrum vinden wij het gepast aan u onze nieuwsbrief te versturen, maar wij doen dit liever met uw toestemming.<br />
Indien u in het vervolg geen prijs meer stelt op onze nieuwsbrief c.q. mailingen dan kunt u zich uitschrijven door een mailbericht te<br />
sturen naar info@erasmuscentrumzorgbestuur.nl<br />
Colofon<br />
Dit is een uitgave van <strong>Erasmus</strong> <strong>Centrum</strong> <strong>voor</strong> <strong>Zorgbestuur</strong><br />
Teksten en eindredactie <strong>Erasmus</strong> <strong>Centrum</strong> <strong>voor</strong> <strong>Zorgbestuur</strong>, Mies Mikx.<br />
Grafische realisatie en drukwerk Grapefish, Voorschoten.<br />
Foto’s Yvonne Witte, Pepijn Leupen.<br />
<strong>Erasmus</strong> <strong>Centrum</strong> <strong>voor</strong> <strong>Zorgbestuur</strong> is een onderdeel van <strong>Erasmus</strong> School of Health Policy & Management van de <strong>Erasmus</strong> Universiteit Rotterdam. www.erasmuscentrumzorgbestuur.nl
Change language