Magazine Leef! 30
Magazine Leef! schrijft maatschappelijk betrokken verhalen voor en door inwoners van de gemeente Noordwijk
Magazine Leef! schrijft maatschappelijk betrokken verhalen voor en door inwoners van de gemeente Noordwijk
- TAGS
- noordwijk
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Magazine
gratis magazine voor alle
inwoners van Noordwijk,
noordwijkerhout en de zilk
NUMMER 30
juni 2021
Wendy Palm
Frisse start bij Veldzicht
In deze editie
leest u alles over de
wegwijzer LeefMee!.
Tips voor een leuk(er)
leven in onze
mooie gemeente
Noordwijk.
Open Up
IN 5 STAPPEN AAN DE SLAG
MET JOUW TALENTEN!
Project Talent: Het MDT-traject van de Duin- & Bollenstreek
Talent ontdekken, nieuwe mensen ontmoeten en iets goeds
doen voor een ander. Dat is Project Talent. Het project voor
jongeren (van 14 t/m 27 jaar) dat gemiddeld 6 maanden duurt
en minimaal 1 dagdeel per week inzet (totaal 80 uur) vraagt.
Deelnemers krijgen eerst 4 trainingen en gaan
vervolgens 5 maanden lang 1 dagdeel per
week vrijwilligerswerk doen bij een
Doe-Plek (lokale/regionale organisatie).
Dit zeggen de huidige deelnemers over
Project Talent:
‘IK WEET NU WAT VOOR OPLEIDING
IK WIL GAAN DOEN EN HOE IK AAN DE
SLAG KAN GAAN MET MIJN KWALITEITEN’
‘IK KAN NU VOOR EEN
GROEP PRATEN’
Projectleider
Peggy Stokkel
STARTDATUM
1 SEPTEMBER
NOORDWIJK
HILLEGOM
TEYLINGEN
KATWIJK
‘IK HEB EEN BETER INZICHT
IN MIJZELF GEKREGEN”
Wie zitten achter Project Talent?
Welzijnskwartier slaat samen met partners
Welzijn Noordwijk, Welzijn Teylingen,
WelzijnsKompas en gemeenten Katwijk,
Hillegom, Lisse en Teylingen (HLT) en
Noordwijk de komende twee jaar de
handen ineen om een mooi programma op
te zetten voor de gehele Duin- en Bollenstreek.
IN 5 STAPPEN AAN DE SLAG
MET JOUW TALENTEN!
Stap 1: Aanmelden
Meld je aan via www.projecttalentmdt.nl
Stap 2: Kennismakingsgesprek
Maak kennis met je coach/trainer
Stap 3: Trainingen (1 maand)
Volg 4 praktische trainingen over communicatie,
presentatie en kwaliteiten
Stap 4: Doe-Plek & begeleiding (5 maanden)
Koppeling aan een Doe-Plek op basis van jouw
interesses en kwaliteiten. Daarnaast houd je
contact met je coach en heb je elke maand een
bijpraatmoment met jouw groep
Stap 5: Certificaat (na 6 maanden)
‘Ik vind het zo gaaf om
te zien hoe jongeren
zich in korte tijd
ontwikkelen.’
Doe-Plek worden?
Dat kan ook. Sluit aan bij andere mooie
organisaties zoals: jongerenplatform Kattuk,
redactie bij Noordwijk Nu, fietsmaatje
Lisse-Hillegom, Stoomtrein Katwijk Leiden,
dagbesteding Langeveldshof, repaircafé de
JoJo, sportbedrijf Katwijk en Lisse actief.
Meer informatie en opgeven voor september? www.projecttalentmdt.nl
Feestelijke uitreiking van jouw MDT-certificaat!
Niekee stapt wekelijks
op de fiets voor
Fietsmaatjes Lisse.
Bekijk hier de clip
(projecttalentmdt.nl).
0
1
Coverbeeld: Buro Binnen
De nieuwe wereld
Bijzondere Noordwijker
Colofon
1
1
Magazine Leef! is een uitgave van Buro Binnen
in samenwerking met Gemeente Noordwijk en
een groot aantal maatschappelijke organisaties die
actief zijn in het sociaal domein van Noordwijk.
Magazine Leef! verschijnt vier keer per jaar.
Editie 31 verschijnt september 2021.
REDACTIE: Yvonne Andrée Wiltens, Harm
Dragt, Frans van Duijn, Guus de Jong, May-lisa
de Laat, Caroline Spaans, Sybylle Kroon en
Marieke Voorn.
CONCEPT, VORMGEVING EN FOTOGRAFIE:
Pauline de Ruiter en Thomas Steenvoorden
Buro Binnen, Noordwijk
REDACTIEADRES EN ADVERTEREN:
Redactie Magazine Leef!
Voorstraat 29, 2201 HL Noordwijk
redactieleef@burobinnen.nl
Tel. 06 54 96 17 16
www.magazineleef.nl
PROJECT LEEF MEE!
Projectmanagement:
Martine Bakker
info@leefmeenoordwijk.nl
www.leefmeenoordwijk.nl
Schaapherdertjes
2
Bollenjongens
2
VERSPREIDING: Magazine Leef! wordt gratis huisaan-huis
verspreid in heel Noordwijk, 19.500 expl.
© Magazine Leef! 2021. Niets uit deze uitgave mag
op welke manier dan ook worden gereproduceerd
zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming
van de uitgever.
Dit huis-aan-huis magazine wordt elk kwartaal
gratis bezorgd bij alle inwoners van de
gemeente Noordwijk. Mogelijk gemaakt
door onze participanten en adverteerders.
Heeft u een leuk idee voor Leef! of wilt u
ook deelnemen in dit magazine? Stuur dan
een mail aan; redactieleef@burobinnen.nl
Reddingsbrigade
Mexicaanse sferen
Inhoud
oror
Participanten Open up
04 College van burgemeester
en wethouders
Voor u ligt de dertigste editie van magazine Leef! We hebben
Het wordt een mooie zomer
de deadline weer gehaald. Veel mensen vragen mij
06 Noordwijk Marketing
Je verdient Noordwijk
hoe komen jullie aan de verhalen voor het magazine?
Het antwoord is door dit blad te maken. Elke keer weer ontmoeten
we nieuwe mensen ieder met hun eigen verhaal.
10
En elk mens is bijzonder, als je maar goed luistert. Met ruim
Topaz Munnekeweij
45.000 inwoners is de inspiratiebron voor Leef! nagenoeg
Kijken wat wel kan
onuitputtelijk.
14 Noordwijkerhout
Elke editie heeft een thema. Deze keer Open Up. Of eigenlijk
Arie op Safari
een frisse, nieuwe start. Dat bedenk ik vaak als ik een rondje
18 Welzijn Noordwijk
fiets door de streek. Fietsen is mijn uitlaatklep en onderweg
Kennis maken en bakkie doen komen vaak de meest creatieve ideeën boven drijven. Zo
ontstond ook het idee voor LeefMee!. Een platform voor
24 STEK
alle inwoners van Noordwijk met tips voor een nog leuker
Nieuwbouw in bewoonde straat leven. In de maart editie kon u al inspirerende verhalen van
anderen lezen en die vindt u ook nu weer terug. En het
28 Gemeente Noordwijk
werkt! Wendy Palm las het verhaal over Veldzicht terwijl zij
Opgenomen op de werkvloer in een moeilijke periode zat. Nu bloeit ze op als vrijwilliger
en siert ze de cover van deze zomer editie. Hoe bijzonder
29 Open Up sport&cultuur
kan het lopen.
32 ‘s Heeren Loo
Echte aandacht daar draait het om Zonder onze participanten kunnen wij het magazine niet
maken. Zij zijn de basis van onze inhoud en door hun
34 Padua
financiële bijdrage krijgt elke Noordwijker het blad gratis in
Op weg naar normaal
de brievenbus. Ook zij zijn een inspiratiebron voor nieuwe
verhalen en via Leef! laten zij u kennismaken met hun
46 Raamwerk
organisatie. Zo kreeg ik een rondleiding in het nieuwe
Samen zelfstandig wonen
gebouw Plein6 van ’s Heeren Loo. Wat een mooie plek is
dat geworden. Vooral het restaurant sprak mij aan. Ook
50 ‘s Heeren Loo
dat is weer open voor bewoners én inwoners. Een ontmoetingsplek
voor iedereen waar je heerlijk kunt eten.
Restaurant Plein6 open
54 Groot Hoogwaak
Zorg op afstand
Al fietsend door de streek merk je dat alles en iedereen open
58 Bibliotheek
Verdrinken in een boek
is. Zeker nu het mooi weer is. De fietspaden zijn overvol met
de meest uiteenlopende voertuigen. Soms te vol, met de
nodige irritaties van de gebruikers. Laten we iets toleranter
zijn naar elkaar, denk ik dan. Met wat meer ruimte en begrip
60 Ivonne Clemens
voor elkaar wordt het leven een stuk aangenamer. Met
Persoonlijke aandacht bij
deze nieuwe uitgave van Leef! proberen wij ook daar
afscheid van dierbare
een steentje aan bij te dragen.
64 Sportarts Lex Mulder
08 Kunstklank
De nieuwe wereld
12 Jan van Sprang
Werken met wilde dieren
15 Schaapherdertjes
Gelukkig weer open!
16 Bollenjongens
Alles behalve oubollig
20 Reddingsbrigade
Start van strandwacht
22 Stolpersteine
Herinnering aan Joodse
plaatsgenoten
23 Daniël Travenier
Kunst in de tuin
26 ZEEPaanZEE
Mexicaanse sferen bij
Klein Leeuwenhorst
30 Vijf meiden
Omgaan met corona
33 Dierenhoeve
Roerige tijden
36 Burgemeester Verkleij
Trots op inwoners
38 LeefMee!
Zes Inspirerende ervaringen
44 Puzzel
48 Nick in gesprek met
statushouders in Noordwijk
52 Klinkenberg
Leven zonder zicht
56 Dirk de Rooij
Ontwikkelde de DeskCube
62 Onderhoud monumentale
graven is eretaak
Priiatnvnmgzn ef!
Gemeente Noordwijk • Welzijn Noordwijk • Woonzorgcentrum
Groot Hoogwaak • ‘s Heeren Loo, zorg voor mensen met een
verstandelijke beperking • Bibliotheek Bollenstreek • Raamwerk
Woningstichting STEK • Woningstichting Padua • Topaz Munnekeweij
Noordwijk Marketing • Welzijnskwartier
Veel leesplezier!
Toa
Senore
uitgever magazine Leef!
zmr22 - umr3
Sinds maart 2020 houdt corona de wereld in z’n greep.
Gelukkig zijn de versoepelingen in volle gang en komen we
steeds dichterbij de eindstreep. Samen met het college van
burgemeester en wethouders van de gemeente Noordwijk
blikken we terug op een onwaarschijnlijke periode.
Ook kijken we vooruit naar de zomer van 2021. We
stelden hen twee vragen: Welk coronamoment
is u het meest bijgebleven? En met welke
versoepeling bent u erg blij?
Het college
van burgemeester
en
wethouders:
TEKST GEMEENTE NOORDWIJK
BEELD BURO BINNEN
Burgemeester Wendy Verkleij
Welk coronamoment zult u nooit meer vergeten?
Dat zijn verschillende momenten geweest. Dat sportverenigingen
en scholen moesten sluiten. Dat ouderen geen bezoek meer
konden ontvangen. En dat onze horeca en retail niet meer open
mochten. Ook de tomeloze inzet van de helden in de zorg en
onze politiemensen zal ik nooit vergeten.
Als burgemeester moest ik optreden toen onze gemeente te vol
raakte met recreanten. Wegen en parkeerplaatsen werden afgesloten.
Het stuitte mij erg tegen de borst. Onze altijd zo gastvrije
gemeente die nu mensen terug naar huis stuurde.
Met welke OpenUp bent u het meest blij? Dat het weer kan?
Dat ik na bijna anderhalf jaar burgemeesterschap gelukkig steeds
meer mensen uit Noordwijk, Noordwijkerhout en De Zilk fysiek
kan ontmoeten. Wat was het heerlijk om een weliswaar aangepast,
maar fysieke lintjesregen te kunnen organiseren. Ook ben ik
blij met de wandelommetjes. Ik heb al veel bijzondere gesprekken
gehad met inwoners. Ik verheug mij op een mooie en normale
zomer, waarin ik hopelijk een evenement ga bezoeken.
Gemeentesecretaris Frans Mencke
Coronamoment - Dat het maatschappelijke leven ineens stil viel.
Ook letterlijk: geen overvliegende 747’s meer, merels die zich in
hun voorjaarszang nog nadrukkelijker leken te melden. De lucht
blauwer dan blauw. En dat je de directe woonomgeving- toch
onze corebusiness- veel meer ging waarderen.
Versoepeling - Een van onze kinderen woont in het buitenland.
Het was erg fijn dat de landsgrenzen weer open gingen en we
elkaar na een half jaar in levende lijve konden zien.
4
Wethouder Roberto ter Hark
Coronamoment - Het moment dat op mij de meeste indruk
heeft gemaakt, is de eerste dodenherdenking op De Dam in
coronatijd. 4 mei 2020. Ik vind al die mensen die daar normaal
gesproken bij zijn en dan de 2 minuten stilte altijd al ongelooflijk
indrukwekkend. Een geheel lege Dam heb ik zo mogelijk als nog
indrukwekkender ervaren.
Versoepeling - Het weer kunnen genieten van een drankje en
een hapje op een terras. Heerlijk! Ik ben zo blij voor de ondernemers
die weer hun passie kunnen uitoefenen. Maar ook heel blij
voor ons allemaal, dat we daar weer terecht kunnen. Mensen
kunnen ontmoeten en zien genieten. Lachende gezichten, een
kort praatje pot, persoonlijk live contact. Dat heb ik tijdens de
lockdown echt gemist. Nu hopen dat het weer ons goed gezind
blijft en we een fantastische zomer tegemoet kunnen zien.
Wethouder Dennis Salman
Coronamoment - Die keer dat ik zelf de uitslag corona
positief kreeg. Juist toen ik zo de behoefte had om nog even
mijn vader een dikke knuffel te geven die toen al duidelijk in
zijn laatste weken zat. Maar ook de vaak ingrijpende gevolgen
die alle maatregelen hebben (gehad) op de doelgroepen
binnen het sociaal domein: de jongeren, de ouderen, de
bewoners van instellingen, etc. En, een meer positieve noot,
de creativiteit van mensen, hoe ze met tegenslag omgaan.
Dat is precies ook waarom we zo investeren in het krijgen
van ‘veerkracht’ en we volop inzetten op het mee (kunnen)
doen door iedereen in onze gemeente.
Versoepeling - Dat we meer en meer weer gewoon menselijk
contact kunnen hebben in plaats van elkaar onnatuurlijk
te treffen achter een raam of op een beeldscherm. Het is
Gemeente Noordwijk
‘Het wordt een mooie zomer! ’
VLNR: THEO ALKEMADE, ROBERTO TER HARK, FRANS MENCKE, WENDY VERKLEIJ, SJAAK VAN DEN BERG EN DENNIS SALMAN
genieten dat we met dit lekkere zonnetje ook weer gewoon
het terras op kunnen. Dat de sport weer wordt hervat, etc.
Het wordt een mooie zomer!
Wethouder Theo Alkemade
Coronamoment - Het moment dat tijdens de eerste golf bij
mijn vrouw die in de zorg werkt patiënten/cliënten kwamen
te overlijden. Dat was een zeer ingrijpend gebeuren. Het
maakte de ernst van Covid duidelijk. In die periode was er
nog maar weinig bekend over hoe om te gaan met het virus.
En er waren te weinig beschermingsmiddelen voorhanden.
Versoepeling - Toen de winkels weer open gingen in april
van dit jaar. Het leven werd er meteen weer normaler en
gewoner door. Ik zie sinds dat moment meer ontspanning
bij mensen, ook in de omgang onderling. Gelukkig volgde de
horeca snel. Ik kijk uit naar de rest van de versoepelingen. Dat
er weer evenementen mogelijk zijn. En dat we afscheid kunnen
nemen van de 1,5 meter en het mondkapje. Er is gelukkig weer
perspectief voor ons allen.
Wethouder Sjaak van den Berg
Coronamoment - Dat er in 2020 geen mogelijkheid was om
evenementen als carnaval en kermis te vieren. Dat heb ik als
een groot gemis ervaren. De gezelligheid van die dagen. Dat
veel dorpsgenoten elkaar treffen en samen plezier hebben.
Versoepeling - Ik kijk erg uit naar het moment dat het weer
mogelijk is om een evenement te organiseren en samen te
komen, samen te beleven. En dat we de angst om elkaar te
besmetten en besmet te raken snel naar de achtergrond zien
verdwijnen.
5
Noordwijk Marketing
Je verdient Noordwijk
Gelukkig is de tijd aangebroken.
Er weer op uit trekken. Elkaar weer ontmoeten.
Samen praten, samen eten en samen het glas heffen.
We willen met volle teugen genieten in ons eigen Noordwijk.
Waar zoveel moois is te ontdekken, waar je nieuwe ideeën kan
opdoen. Waar het aantoonbaar gezonder is dan op andere plaatsen.
Waar het zo makkelijk is om een actieve leefstijl te onderhouden. Maar
waar ook alle ruimte is om te ontspannen en tot rust te komen. Dat
daarmee bijdraagt aan onze levensvreugde. We zijn trots om hier deel
van uit te maken. Je verdient Noordwijk, een verademing.
TEKST NOORDWIJK MARKETNG BEELD ELS BAX, BURO BINNEN EN NM
Zuivere lucht
Noordwijk is de ideale plek om te ervaren wat zeelucht met
je kan doen. De zeelucht en het zonlucht zorgen voor een
helend effect. De zon zorgt voor productie van vitamine D.
De sterke wind, het geringe verschil tussen dag- en nachttemperatuur,
de luchtvochtigheid, wolken en het lage
gehalte aan pollen in de lucht hebben een positief effect.
In Duitsland vinden ze het heel normaal: een ‘luftbad’.
Adem de zuivere lucht in door regelmatig twintig minuten
te wandelen in of bij de branding, neem een moment voor
jezelf op een bankje op een van de uitkijkpunten in het
Hollands Duin, op je handdoek of strandstoel of met je
voeten in het zand bij een van de strandpaviljoens. Adem
de zilte zeelucht in en voel wat het met je doet.
6
Rondje Noordwijk-Noordwijkerhout
Een prachtige fietsroute die langs al het moois in ons eigen
dorp voert. Door het mooie duinlandschap van het Hollands
Duin, langs het Oosterduinsemeer, oftewel het ‘Comomeer’,
door het gezellige centrum van Noordwijkerhout waar je
zeker een tussenstop moet maken op een van de gezellige
terrassen rondom de Witte Kerk, naar het historische Noordwijk
Binnen, door ‘De Zuid’ en langs de boulevards aan zee.
Je kunt de route vanaf elk fietsknooppunt starten en je vindt
deze op noordwijk.info/fietsen.
Thalasso
Thalasso is het Griekse woord voor de zee. De zee en de
directe omgeving hebben alles wat de mens nodig heeft en
doen iets met je. Het sterke getij met eb en vloed geeft het
lichaam een enorme positieve prikkel. Het zeewater zit
boordevol waardevolle stoffen zoals belangrijke mineralen
en organismen. De zoutgehalte en de hoge luchtvochtigheid
heeft een positief effect op de luchtwegen. Bezoek
eens het Thalassoplatform bij strandafrit 10 en voel de lucht
stromen bij iedere inademing.
Rijke kruidenhistorie
Nu het weer kan, is het hoog tijd om eens een van de
musea in je eigen dorp te bezoeken. Streekmuseum Veldzicht
bijvoorbeeld waar je alles ontdekt over de rijke historie
die Noordwijk heeft als het gaat om gezonde voeding en
kruiden. In de 18e en 19e eeuw groeide Noordwijk zelfs uit
tot het belangrijkste kruidencentrum van Nederland. Streekmuseum
Veldzicht heeft ook een belangrijke rol in het doen
herleven van de kruidencultuur vandaag de dag. Op steeds
meer plekken in Noordwijk kom je de kruiden weer tegen.
Heilzaam water
De kenners weten het al lang: baden in zee is goed voor
je. Baden in zee is goed voor je lijf, voor je gewrichten,
voor je spieren. Het verlaagt de bloeddruk. En dat is goed
voor het hart. De werking van de organen wordt gestimuleerd
en de weerstand wordt verhoogd. Probeer het eens,
het geeft je immuunsysteem een enorme boost en dat is
wat we in deze tijd allemaal nodig hebben.
Geniet van een zomervoorstelling
Wat hebben we het gemist: genieten van kunst, muziek en
voorstellingen. De Muze is na verbouwing weer open waar
je in de zomermaanden weer volop van films kunt genieten,
www.theaterdemuze.nl. KunstKlank presenteert De
nieuwe wereld – Zomer en geeft gedurende vijf weekenden
van 8 juli tot en met 8 augustus diverse voorstellingen
en een kunstroute op het verborgen Landgoed Calorama
in het oude centrum van Noordwijk Binnen. (zie pagina 8).
Op Landgoed Klein Leeuwenhorst speelt van 26 augustus
tot en met 4 september de theaterproductie van ZEEPaanZEE
over het onstuimige leven van kunstenares Frida
Kahlo (zie pagina 26).
Eet met de seizoenen
In de Gouden Eeuw was er in de regio al veel aandacht voor
gezonde voeding en groenteteelt met Noordwijk midden in
de regio, die als het culinaire centrum van de wereld werd
gezien: de Tuin van Holland. Wist je bijvoorbeeld dat de eerste
asperges en aardbeien in Nederland uit Noordwijk kwamen?
De heilzame badplaats Noordwijk is onlosmakelijk
verbonden met gezonde voeding. Daarom is er ook steeds
meer aandacht om de rijke traditie van vroeger nu terug te
laten keren met zoveel mogelijk lokale en regionale producten
en leven volgens de seizoenen. Niet voor niets heeft elke
groente en fruit een eigen seizoen. Juist dan heeft je
lichaam er het meest behoefte aan. Ga eens op zoek naar
lokale producten in onze winkels in Noordwijk en Noordwijkerhout,
proef en geniet.
Eindeloos uitzicht
Uitkijken over zee. Sinds kort is het weer mogelijk om op
zondag de vuurtoren te beklimmen. De toren heeft een
lichthoogte van 33 meter, zes verdiepingen en een trap met
108 treden. Met op de eerste etage een expositie over de
Vuurtoren en op de tweede etage een expositie over het
reddingswezen in Noordwijk. Zoek je het liever nog iets
hogerop? Op zaterdagen kun je ook weer de 40 meter hoge
Jeroenstoren beklimmen via 147 traptreden. Je komt ogen
tekort wanneer je je favoriete plekjes in Noordwijkerhout en
Noordwijk wil herkennen. Voor meer informatie en actuele
openingstijden, ga naar noordwijk.info/uitagenda.
7
De nieuwe wereld
Het zwarte hek van het Landgoed Calorama zwaait
langzaam open en tussen de bomen verschijnt het
koetshuis met haar groen-wit-rode luiken. Een oase
van stilte middenin Noordwijk Binnen, op de
vogels na, die kwinkeleren alsof het mei is en
ze hun partner nog moeten verleiden.
Kunst ontmoet
CaloramaTEKST MARTHA BAALBERGEN
Landgoed
BEELD BURO BINNEN
HERMA VAN PIEKEREN (LINKS) EN JUDITH DE HAAS
8
Een groen testament
Het zwarte hek van het Landgoed Calorama zwaait langzaam
open en tussen de bomen verschijnt het koetshuis
met haar groen-wit-rode luiken. Een oase van stilte middenin
Noordwijk Binnen, op de vogels na, die kwinkeleren
alsof het mei is en ze hun partner nog moeten
verleiden.
Bij het koetshuis staat Sicco de Jong al te wachten. Sicco
is met een aantal medebestuursleden van de Stichting
Calorama-Everwijn-Taets van Amerongen dagelijks in
touw om het landgoed in stand te houden, te onderhouden
en te renoveren. De voormalige eigenaar en bewoner
van deze buitenplaats, Henk baron Taets van Amerongen
van Renswoude liet na overlijden in 2015 namelijk niet
alleen het landgoed maar ook een groen testament na.
Sicco: ‘De restauratie van het landgoed wordt dit jaar
afgerond. In 2012 lag het plan al klaar om de tuin in haar
originele staat te herstellen en de historische gebouwen
historisch te restaureren. In 2016 zijn we begonnen en aan
het einde van dit jaar is het park gerestaureerd. Met een
rozentuin, een moestuin, boomgaarden en het Jeroensveld
met de originele paden.’
Kunst en cultuur hebben het landgoed geopend
We lopen langs de duiventil en rozentuin richting de rozemarijnschuur.
Tot in de 20 ste eeuw werden op Calorama
bloembollen, geneeskrachtige kruiden en rozen gekweekt
‘Elke week komen de vrijwilligers van de schoffelclub hier
bij elkaar om het onkruid te wieden, rozen te snoeien,
hout te kloven en de tuin te onderhouden. Het is zo’n
leuke groep waar allerlei mensen zich bij aansluiten, je
ziet hier pensionado’s, jongeren, taalmaatjes. Zeker tijdens
de lockdowns was het werken in de tuin voor veel mensen
een verademing’, aldus Sicco.
Het is een kunst om zo’n buitenplaats in stand te houden.
Waar de hekken voorheen dicht bleven wil de stichting
deze geheime tuin meer ontsluiten.
Sicco: ‘Zonder afbreuk te doen aan het landgoed en met
inachtneming van de wensen van de laatste bewoner stellen
we Calorama bij bijzondere gelegenheden open, zoals
op Open Monumentendag, tijdens de historische rondwandelingen
en nu in samenwerking met KunstKlank dat
hier deze zomer vijf weken lang kunstwandelingen en
voorstellingen produceert. Het is mooi om te zien hoe
kunst en cultuur het landgoed hebben geopend en verrijkt.’
DE NIEUWE WERELD
ZOMER 2021
De Kunstroute in De Nieuwe Wereld
Bij de kunstinstallatie Social Distancing treffen we Judith
de Haas, één van de kunstenaars en organisator van de
Kunstroute. Zij ontwierp dit kunstwerk vorig jaar tijdens
de KunstKlank productie Zomerreis 1.5 en exposeerde al
eerder haar werk in de rozemarijnschuur.
Judith: ‘Het Landgoed Calorama inspireert kunstenaars.
Zodra je het landgoed betreedt gebeurt er iets met je. Je
kijkt naar de lijnen, het licht en de kleuren en er ontstaat
een wisselwerking tussen Calorama en de kunstenaar.’
Lokaal, nationaal en internationaal bekende beeldend
kunstenaars plaatsen van 8 juli tot 8 augustus hun door
DE NIEUWE WERELD geïnspireerde kunstwerken op het
landgoed. René de Jager laat zijn Nieuwe Wereld zien in
mini-boommusea, kleine huisjes waarin scènes zich
afspelen. Beeldend kunstenaar Maja van Hall schiep met
haar kunstwerken een Nieuwe Wereld in haar tijd, een tijd
waarin vrouwen een andere wereld lieten zien. Haar zoon
Jurriaan van Hall gebruikt juist de nieuwste technieken
om kunst tot leven te laten komen.
Tijdens de kunstroute en voorstellingen schilderen
Mariska de Kok en Wil van der Niet en plein air de mensen
en de wereld in het hier en nu, terwijl filmkunstenaar
Marieke van der Lippe het verleden laat herleven.
Judith de Haas: ’Deze muur, die het landgoed scheidt
van de woonwijk Calorama wordt een kunstwerk. We zijn
in het afgelopen jaar tegen heel wat muren aangelopen.
Het is tijd om over onze eigen schaduw te klimmen.’
Verderop zien we landschaps-kunstenaar Rob van
Leeuwen met zijn knieën in de aarde. ‘Hier zaai ik een
cirkel van vezelhennep waar in het midden een wachter
van de aarde verrijst. ‘
Er is ook ruimte voor jong talent. Drie studentes van de
Theaterschool Rotterdam etaleren hun eindexamenwerken
op een bijzonder plaats. Kostuumontwerpen, textiele
objecten en schilderijen van Bonnie Verhoeven, Tess
Hummels en Rowana van den Hove.
Een kunstroute met een boulevard van voorstellingen
op Landgoed Calorama | 8 juli t/m 8 aug 2021
DE NIEUWE WERELD ZOMER vindt plaats op het Landgoed
Calorama, een particulier landgoed in het centrum van Noordwijk
Binnen. Vijf weken lang presenteert KunstKlank ieder weekend
een nieuw programma binnen het thema DE NIEUWE WERELD.
Het publiek krijgt bij de kleinschalige coronaproof ontmoetingen
(ca. 30 personen) de tijd en de ruimte om kunst, natuur, klanken
én elkaar offline te ontmoeten in een natuurlijke omgeving.
TICKETS www.kunstklank.nl en VVV Noordwijkerhout
Wat kunnen we voor elkaar betekenen als musicus,
theatermaker, kunstenaar, maar bovenal als mens?
Het is nu tijd om dromen waar te maken, elkaar opnieuw
te ontmoeten en voorstellingen duurzaam te ontwikkelen
in een nieuwe wereld.’
We lopen voorbij het gerestaureerde geel
gestucte landhuis. Als je een blik naar
binnen werpt meen je een schim van
de baron achter zijn vleugel te zien.
Het zwarte hek zwaait open en we
staan weer in de bewoonde wereld.
Vanaf 8 juli zijn we allemaal
welkom in deze bijzondere
Nieuwe Wereld.
SICCO DE JONG
Het publiek volgt in juli de kunstroute over het landgoed,
waar jonge én gevestigde kunstenaars, professionals,
studenten en amateurs hun beeldende kunst exposeren,
met de verbindende klanken van Dvorák’s Symfonie nr.9
‘Uit de Nieuwe Wereld’ , die de bezoekers het landgoed
binnen leiden. Men eindigt op een locatie op of rond
Calorama waar één van de voorstellingen uitgevoerd
wordt. En elke woensdagmiddag is er een familievoorstelling
met een Kinderkunstwandeling.
Tijd om dromen waar te maken
Artistiek leider van KunstKlank Herma van Piekeren
haakt aan tijdens onze rondwandeling.
‘Ja waarom DE NIEUWE WERELD? Wij leven in een
wereld die vragen oproept. Willen wij terug naar het
oude normaal of scheppen wij een nieuwe wereld?
Welke ervaringen nemen wij mee uit de oude wereld en
hoe geven wij deze een plaats in onze nieuwe wereld?
En wie nemen wij mee op onze reis? Mensen die we
tot op heden over het hoofd zagen en niet hoorden?
ROB VAN LEEUWEN
9
Topaz
Toos en Gerrit
Hoogenboom
beleefden een
bewogen jaar
In Topaz Munnekeweij
kijken ze naar wat wel kan
De verhalen zijn
bekend uit de landelijke media.
De cliënten in de verzorgingshuizen die
van de ene op de andere dag geen bezoek
meer mochten ontvangen, waardoor contact met
hun naasten beperkt was. Ook de vestiging van Topaz in
Noordwijkerhout kreeg ermee te maken en probeerde met
creatieve ingrepen er het beste van te maken. Bewonersechtpaar
Toos (82) en Gerrit (87) kregen iets meer bewegingsruimte maar
de reden daarvoor is een diep treurige. Hun jongste zoon werd
terminaal ziek en overleed kortgeleden.
10
TEKST HARM DRAGT BEELD BURO BINNEN
Gerardus (roepnaam Gerrit) en Antonia (roepnaam Toos)
wonen zo’n 2,5 jaar samen in de Munnekeweij, de vestiging
van Topaz in Noordwijkerhout. Gerrit, vanwege gezondheidsproblemen
nu zo’n drie jaar. Toos werd een half jaar later op
doktersadvies weer met haar echtgenoot verenigd. Van het
grote aanbod aan ontspanning, dat Topaz biedt, maken ze
graag en veel gebruik. Zij bewonen samen een één persoonsappartement
maar zoals Gerrit het aangeeft ‘met voldoende
ruimte voor hen allebei’. Zij kregen de gelegenheid om door
te schuiven naar een ruimer appartement maar dat aanbod
hebben ze beleefd afgeslagen. “Wij hebben hier een prachtig
uitzicht op de tuin en dat willen wij voor geen goud missen.
Begrijpelijk want Gerrit heeft zijn werkzame leven lang in de
bloemen en planten gezeten. Waarvan 36 jaar bij één baas.
Met een uitzondering van een week. “Ik werd gevraagd een
handje te helpen bij een ander bedrijf. Ik moest daar witlof
rooien. Was blij dat die week voorbij was.” Toos volgde een
opleiding in de gezinszorg maar kon door onder meer rugklachten
daar geen werkkring in opbouwen. Een modebedrijf
werd haar nieuwe werkplek.
Een bewogen jaar
De terminale ziekte en het overlijden van hun jongste zoon
hebben diepe sporen achtergelaten bij het echtpaar. “Wij
hebben nog steeds moeilijke dagen.” Maar met een opmerkelijk
positivisme, zo blijkt ook uit het gesprek met hen, slaan zij
zich er doorheen. Geholpen door naaste familie, zij hebben
nog een zoon en een dochter, acht kleinkinderen en één
achterkleinkind en de medewerkers en vrijwilligers van Topaz.
En niet te vergeten hun schoondochter Yvonne, vrouw van
de overleden Arno, zelf verpleegkundige en ook nu nog een
enorme steun in de rug.
De inzet van Topaz
De cliënten in Munnekeweij weten zich omringd door een
specialist ouderengeneeskunde, een psycholoog, een fysiotherapeut,
verpleegkundigen, teamleiders, een geestelijk
verzorger, activiteitenbegeleiders en zo’n 200 vrijwilligers.
Zij zorgen met elkaar voor het bewaken van de lichamelijke
en geestelijke gezondheid van de bewoners. Activiteitenbegeleider
Nirwana Duivenvoorde: “Wij houden voeling met
de wensen van de bewoners en stellen aan de hand daarvan
een zinvolle dagbesteding op. Daaronder vallen groepsactiviteiten
en individuele begeleiding. Gerrit houdt van kaarten
en met Toos voer ik leuke vrouwengesprekken.” Aan de
pretoogjes van Toos is te zien dat zij dat ook zo ziet. Toos:
“Als mijn stem het toelaat zing ik graag in het koor en verder
haal ik veel genoegen uit de voorlees bijeenkomsten.”
Nirwana: “Het is heerlijk dat de versoepelingen weer meer
mogelijk maken. Maar de coronatijd heeft ook veel moois
opgeleverd. Er werden taarten gebakken, er waren optredens
die de bewoners vanaf de loopbrug konden meebeleven
en de knuffelmuur maakte toch fysiek contact met naasten
mogelijk.” Teamleider Ingrid Bontje zegt dat er altijd gekeken
is wat wel kan. “Ook voor Toos en Gerrit om hen toch naar
hun zoon in het ziekenhuis te brengen en natuurlijk de
begrafenis.” Die benadering pakte ook goed uit voor de overige
bewoners. “Zien waar hun behoefte ligt en als het kan
daar invulling aan geven. Niet de regels centraal zetten maar
de relatie. Altijd de vraag voorop stellen wat doet recht aan
de zorg voor de bewoners.” Trudy Joosse is de geestelijk
verzorger in Munnekeweij. “Corona heeft gezorgd voor een
ingrijpend jaar. Hoewel ik hier nog niet lang werk hebben de
gesprekken die ik heb gevoerd met de bewoners, de medewerkers,
de vrijwilligers en de mantelzorgers dat heel duidelijk
gemaakt. Ook de komende tijd blijf ik met een luisterend
oor de vinger aan de pols houden hoe het met iedereen
gaat.”
Toos en Gerrit hebben hun draai gevonden
Hoewel zij hun woonplaats Roelofarendsveen nog volop in
hun hart dragen, zou het echtpaar nu niet meer terug willen.
De geringe afstand tussen hun geboorteplaats en hun huidige
woonplaats helpt mee om regelmatig bezoek vanuit het
‘Veense’ over de vloer te krijgen. Nu de versoepelingen zich
in snel tempo opvolgen zal dat alleen maar meer worden.
Want het is leuk babbelen met de twee in hun appartement
of in de mooie tuin die Munnekeweij rijk is.
11
Zijn woonkamer is als een museum van zijn leven. Posters en
attributen van circussen van over de hele wereld, foto’s van
geliefden en vooral van hemzelf met de roofdieren.
Jan van Sprang (79) uit Noordwijk woont ten
midden van zijn dierbare herinneringen.
TEKST MAY-LISA DE LAAT
BEELD BURO BINNEN
12
Ook op hoge leeftijd is Van Sprang nog
een kleurrijk persoon met op zijn hoofd
een stoere leren hoed. Zijn geheugen
laat hem af en toe wat in de steek, maar
na een poosje praten weet hij alles weer.
Hij vertelt: “De lagere school heb ik niet
afgemaakt en ik had altijd al een fascinatie
voor de roofdieren-act in het circus.
Ik wilde mee met het circus. En dat heb
ik ook gedaan, hoewel mijn vader graag
had gezien dat ik net als hij op het bloemenland
ging werken.” Als jonge jongen
vertrok hij met het gerenommeerde circus
van Toni Boltini naar Frankrijk. Daar
leerde hij beetje bij beetje het vak van
dompteur van niemand minder dan de
Duitse Bubbi Althoff. Uiteindelijk bracht
hij het zover dat hij in de kooi met de
grote wilde katten het vlees uit zijn
mond liet pakken. Dat vraagt veel geduld,
kennis en liefde voor de dieren en moed.
“Ik trainde zelfs met ze in hun eigen
territorium, hun eigen kooi. Anderen
verklaarden mij voor gek dat ik dat zo
deed, maar voor mij werkte het prima.”
De roofdieren groeiden allemaal op in
het circus. Direct na hun geboorte werden
ze snel weggehaald bij de moeder
en grootgebracht met de fles. “Doe je dat
niet, dan eet een roofdier veelal zijn eerste
worp met huid en haar op.” Vanaf de
leeftijd van ongeveer een jaar zijn de
dieren er aan toe om getraind te worden.
“Ik gebruikte daarvoor stukjes rauw vlees
als beloning. In mijn act liet ik de jaguar
het vlees uit mijn mond halen!”
Zo’n stukje vlees was op een satéprikker
gezet, die de dompteur in zijn mond
hield. Echt mis ging het gelukkig nooit,
op een kleine snee na.
Knallen met de zweep
Van Sprang bleek een groot talent te hebben
om met de wilde dieren om te gaan.
“Nooit heb ik ze pijn gedaan. Dat er
tegenwoordig geen wilde dieren meer in
het circus mogen zijn, vind ik doodzonde.”
Aan de muur in zijn kleine woonkamer
hangen ook diverse leren zwepen
die hij ooit hanteerde. “Alleen voor de
show, voor het publiek. Gewoon knallen
in de lucht, want dat vinden de mensen
mooi”, lacht hij. “Zou ik de jaguar hiermee
echt raken, dan maak ik hem boos en
loop ik de kans dat hij me grijpt.”
Alcoholgebruik onder dompteurs was
gewoonte. Het hielp hen om rustig te
blijven tijdens het werken met de roofdieren.
“Want het blijven roofdieren. Als ze
merken dat je bang bent, loop je risico.”
Helaas ontwikkelde Van Sprang hierdoor
een serieus alcoholprobleem waardoor
hij uiteindelijk het circus moest verlaten.
Dierentuin Wassenaar
Terug in Nederland kreeg hij een baan als
dierenverzorger bij de dierentuin in Wassenaar
waar hij jarenlang werkte. De alcohol
leerde hij te laten staan. De dierentuin
was opgericht door de rijke autohandelaar
Piet Louman. Later werd het park overgenomen
door Jan en Hanneke Louman.
Door financiële problemen moest het dierenpark
in 1985 helaas de deuren sluiten.
De familie Louman kocht het park terug en
startte er het Wassenaar Wildlife Breeding
Centre, dat grote bekendheid kreeg. Vooral
jachtluipaarden ofwel cheeta’s werden er
gefokt, jaarlijks ruim tweehonderd. In 2006
werd het centrum definitief gesloten. Van
Sprang heeft goede herinneringen aan de
tijd dat hij met Jan en Hanneke samenwerkte.
“Eerst verzorgde ik er de papegaaien,
later de apen en vervolgens de
roofdieren.” Dat de eigenaars autoliefhebbers
waren, blijkt uit de namen van de
twee poema’s: Toy en Yota. “Ja, de oude
baas had altijd al fraaie Japanse auto’s.”
Kleinkinderen
Zijn ex-vrouw Marijke Broekhof is helaas
overleden, maar Van Sprang leerde haar
destijds kennen bij de bushalte. Daar
stonden ze samen iedere dag om dezelfde
tijd op de bus te wachten richting Wassenaar…
Ook haar foto hangt aan de muur
in de kamer in Noordwijk. Net als die van
zoon Marco en dochter Janine en de twee
kleindochters Celeste en Amanda. Trotse
opa als hij is, vertelt Van Sprang een paar
keer hoe hij met ze naar het circus ging.
Nog steeds wonen ze in de buurt en zien
ze elkaar regelmatig. Hoewel hij wat last
heeft van kwaaltjes door zijn hoge leeftijd,
is Van Sprang een gelukkig man. Het doet
hem plezier om anderen te helpen, zoals
zijn goede kennis Jo die plotseling haar
zoon verloren heeft.
Een groot talent
met wilde
dieren
Interview
“Eerst verzorgde
ik er de papegaaien,
later de apen en
vervolgens de
roofdieren"
13
Gemeente Noordwijk
‘Arie op Safari’
in winkelhart van
Noordwijkerhout
Vroeger was je vast fan van een superheld of een persoon die tegen
de boeven vocht met een zwaard en cape of superkracht. Of dacht
je aan je vader of moeder die je van alles zou redden? Het is een
hele klus om dapper te zijn. ‘Dapper zijn’ houdt niet in dat je
met slechteriken of een vuurspuwende draak hoeft te
vechten. Het betekent: het nemen van risico’s, iets nieuws
proberen, niet bang zijn dat er iets mis zal gaan,
maar weten dat je er grip op kunt krijgen.
TEKST HARM DRAGT
BEELD BURO BINNEN
14
Ludiek
project om
meer
bezoekers
te trekken
Van 12 juni tot 9 juli wordt een ludiek project uitgerold om
het aantal bezoekers aan het winkelhart van Noordwijkerhout
te stimuleren. Dat is hart nodig na de coronamaatregelen die
er onder meer voor zorgden dat niet essentiële winkels hun
deuren gesloten moesten houden. En de betrokken ondernemers
veel geld heeft gescheeld.
Onder de naam ‘Arie op Safari’ kunnen kinderen van 2 tot 12
jaar, vergezeld van hun ouders en/of grootouders, een zoektocht
maken langs 12 winkeletalages. Daarin is in iedere
winkel een, van buitenaf gezien exotisch pluchen beest te
zien. Door gebruik te maken van de QR-code kunnen leuke
vragen beantwoord worden. Voor de winnaar ligt een ticket
klaar om met het hele gezin een dag in Duinrell door te
brengen. Suzanne van Gelderen, voorzitter van de evenementen
commissie van de Noordwijkerhoutse Ondernemersvereniging,
was graag bereid om een en ander toe te lichten.
“Vorig jaar, midden in de corona crisis, konden wij ons normale
programma met tal van activiteiten niet uitvoeren.
Omdat het elke keer veel voorbereiding kost bleef het lange
tijd onduidelijk wat wij dit jaar wel en niet konden doen. In de
zoektocht stuitten wij op een alternatief dat door een bedrijf
uit Zwolle op de markt is gebracht. Eén die geen problemen
zou hoeven op te leveren voor de geldende coronamaatregelen.
Een aangepaste, maar superleuke speurtocht
Het bedrijf uit Zwolle levert forse exotische pluchen beesten.
“Denk daarbij aan een giraffe van 2 meter, omvangrijke olifanten
en een gorilla met een hoogte van 1,5 meter. In onze
speurtocht zijn er 12 te vinden in evenzovele winkeletages.
Zij zijn voorzien van een QR-code waarmee het voor de
voorbijgangers mogelijk is om vragen op te roepen die
vervolgens beantwoord kunnen worden. Om hen te helpen
is er achter de code een website te raadplegen. Coronavrij
kan iedereen zijn tocht langs de dieren maken en genieten
van het vraag en antwoordspel.”
Etalages moesten voldoende ruimte bieden
Gezien de grootte van de pluchen beesten kon niet iedere
retailer meedoen. “Etalages waren of te klein of de ondernemer
beschikte niet over een etalage. Maar de doelstelling
is om meer bezoekers te trekken en daar hebben ook de
niet deelnemende ondernemers baat bij.”
P.S. Op het moment van het vraaggesprek met Suzanne en
de uitwerking was ‘Arie op Safari’ nog niet van start gegaan.
Gezien het grote enthousiasme en de resultaten die in het
verleden zijn geboekt mag ervan uitgegaan worden dat ook
deze ludieke actie goed heeft uitgepakt.
In oktober beleeft kinderboerderij ’t Schaapsherdertje haar
vierjarig bestaan. Dat zal niet gepaard gaan met een extra
feestelijkheden. Volgens de initiatiefnemers Marie-Alin
Alkemade en Annemieke Urlus is dat niet nodig want
het is op de keurig onderhouden kinderboerderij
aan de Freesialaan elke dag feest.
Kinderboerderij
TEKST HARM DRAGT
BEELD BURO BINNEN
’t Schaapsherdertje gaat graag weer open
Goede stemming onder de
vrijwilligers
Dat de stemming er goed in zit blijkt
tijdens het gesprek waar ook de dinsdagochtend
ploeg vrijwilligers aanschuift
voor de koffie met. Het wordt al
snel duidelijk dat de keuze om met vaste
ochtend- en avondploegen te werken
prima uitpakt. Men is goed op elkaar
ingespeeld en de teamspirit is duidelijk
voel- en waarneembaar. Voor henzelf
hebben de coronamaatregelen geen
vergaande gevolgen gehad. Er is gewoon
doorgewerkt met uitzondering
van de vrijwilligers uit de Van den
Berghstichting. Omdat die door hun
vrije status veel contacten hebben is in
goed overleg afgesproken dat die later
weer kunnen aanhaken.
Lang geen bezoekers
De bezoekers, kinderen, ouders en
grootouders, daarentegen zijn de grote
verliezers. Met uitzondering van de
maanden juni en juli vorig jaar toen
’t Schaapsherdertje door versoepelingen
maar wel onder strikte voorwaarden
open mocht is voor hen het toegangshek
dicht gebleven. Annemieke Urlus:
“Ook nu nog krijgen wij elke dag vragen
of wij al open zijn. Wij hopen dat wij (het
interview vond plaats op 11 mei) daar
snel met ja op te kunnen antwoorden.”
Alle begin is moeilijk
De aanloop naar de opening vier jaar
terug kende de nodige hobbels. Er
moest geld gevonden worden om de
plannen werkelijkheid te laten worden.
Niet alle omwonenden bleken op de
komst te zitten wachten. Marie Alin
Alkemade: “Op een enkeling na is men
nu erg tevreden met ons als nieuwe
buur. Als er een woning te koop komt
dan wordt onze aanwezigheid in de
omschrijving meegenomen als ‘met
een mooi uitzicht op een kinderboerderij’.
De dieren
De have met twee ezeltjes, een koe,
twee varkens, drie geiten, zes schapen
met vier lammetjes, acht konijnen en
de nodige kippen is divers en fors.
Alkemade: “Wij zouden ook graag een
aantal pauwen toevoegen maar daarvoor
is onze omheining, die wij graag
hoger uitgevoerd zouden willen zien,
te laag. Om die reden hebben wij ook
node afscheid moeten nemen van een
geit die er maar al te graag over heen
sprong.”
Goede samenwerking
Waar de avondploegen zich vooral bezig
houden met het voeren van de dieren
wordt er door de ochtendploegen van
half negen tot half twaalf vooral gewerkt
aan het onderhoud, het uitvoeren van
herstelwerkzaamheden en zo af en toe
nieuwbouw. Annemieke Urlus: “Het was
in het begin voor Mari-Alin en mij best
een sprong in het duister. Maar ook in
deze coronatijden kunnen wij met mogelijke
vragen en wensen goed terecht
bij de gemeente en de landelijke stichting
Ondernemende Kinderboerderijen.
In financiële zin krijgen wij naast de
jaarlijkse gemeentelijke subsidie, de
inbreng van de vrienden van de kinderboerderij,
steun van het fonds 1818,
onze sponsoren ook van particulieren
steun die gevraagd en ongevraagd hun
bijdrage leveren. Daarmee wordt voer
gekocht, materieel en gereedschap,
materialen voor herstelwerkzaamheden,
knutselmateriaal en worden de kosten
betaald voor de dierenarts. Marie-Alin
Alkemade: “Al leidt het niet tot grote
inkomsten maar wij ondervinden wel
de negatieve gevolgen van de gedwongen
sluiting van ons theehuis. Op de
woensdagmiddagen werden er altijd
themabijeenkomsten georganiseerd,
waaronder knutselactiviteiten voor de
kinderen, en ook dat is al lang niet
mogelijk.” Hopelijk is al dat leed bij
het verschijnen van deze editie achter
de rug en kan er weer volop vooruit
gekeken worden.
15
Bollenboeren
zijn alles
behalve oubollig
De jongste is 22 en de oudste 28.
Elf ondernemers pure sang. Harde werkers
die vol passie vertellen over hun vak, hun streek
en toekomst: Bart Heemskerk, Mark Hulsebosch,
Lucas van Haaster, Tim van Haaster, Ruben de
Groot, Frank Heemskerk, Allan Visser, Carlo Ruigrok,
Martijn van Haaster, Daan van Steijn en Stan Damen.
Johan Overdevest, zelfstandig producent, maakte in
samenwerking met Greenport Duin- en Bollenstreek
een 10-delige serie over hun werk: Bollenjongens. De
eerste aflevering was 5 mei. Alle afleveringen zijn
terug te zien bij TV West, via hun site en youtube.
TEKST CAROLINE SPAANS
BEELD BURO BINNEN
16
‘Trekkers op gps en
automatische ziekzoekrobots’
Jonge
ondernemers
De Bollenstreek is een uniek gebied dat jaarlijks meer dan
een miljoen toeristen trekt. Daarbij zijn bloemen en bollen
belangrijke exportproducten. Hoog tijd dat Nederland eens
goed achter de schermen mag meekijken van het productieproces.
Volgens de jonge ondernemers heeft dat te lang
geduurd: “De afstand tussen de agrariërs en de bevolking
wordt steeds groter waardoor er minder begrip is. Niet alleen
voor ons, maar ook voor de boeren en akkerbouwers.”
Ze hebben enorm veel reacties gekregen op de eerste
afleveringen. En niet alleen uit de bollenstreek. En… alleen
maar positief!
Wiens idee was het eigenlijk?
“Het begon zo’n twee jaar geleden, toen we het imago van de
Bollenstreek in het algemeen en ons vak in het bijzonder een
boost wilden geven. Wij denken graag out of the box. We
waren als groep al een poosje aan het brainstormen hoe we
onze generatie bollentelers eens op de kaart konden zetten.
We hebben namelijk allesbehalve een oubollig vak. Het is juist
heel vernieuwend!”
Heel toevallig was Ruben op een veld aan het werk, toen
Johan Overdevest met een drone boven het veld opnames
aan het maken was. Ruben sprak hem aan en zei dat hij graag
iets wilde maken vanuit het oogpunt van de jonge generatie
bollentelers. “We hebben een aantal keer een zoommeeting
gepland en zo is het balletje eigenlijk gaan rollen.”
Hoe vinden de mannen het om zichzelf terug te zien?
Lachend: “We weten vaak niet meer wat we nu precies gezegd
hebben, omdat de opnames al een jaar geleden waren. Maar
het is echt heel leuk. We vinden ook dat alles mooi is gemonteerd:
een goede afwisseling tussen informatief en luchtig,
serieus en hardop lachen. De producent, Johan Overdevest,
voelde ons heel goed aan. In het begin was een aantal van ons
nog een beetje sceptisch, maar dat bleek absoluut niet nodig.
Het is echt een positief verhaal geworden vanuit de sector en
daar zijn we heel blij mee.”
Hoe word je eigenlijk bollenboer?
“Een specifieke ‘bollenopleiding’ bestaat niet, maar een
opleiding aan het HAS is wel een mogelijkheid. De
‘Bollenjongens’ zijn op een paar na agrarische opgeleid.
Ze benadrukken de mogelijkheid om binnen een bedrijf stage
te lopen of een vakantiebaantje te zoeken: “Veel bedrijven
staan te springen om jongens en meiden van rond de 16 jaar
die in de vakanties op op de zaterdag kunnen helpen. En dat
is écht geen eentonig werk. Er is altijd wel wat te doen en het
is iedere week anders. Er wordt enorm geïnvesteerd in
mechanisatie en automatisering. Trekkers die op gps rijden,
automatische ziekzoekrobots en hypermodern ingerichte
schuren.”
Op de vraag of ze passie hebben voor het bollenvak, beginnen
de mannen enthousiast door elkaar heen te praten: “Zonder
passie kan je dit niet doen”; “Het is geweldig, ieder seizoen
opnieuw”; “Het is uniek; “De Bollenstreek is prachtig! De
mooiste regio om in te wonen.” Dat is volgens hen ook de
reden waarom je niet zo gauw mensen van buiten de
Bollenstreek hiernaartoe ziet komen om bollenteler te
worden: “Die passie krijg je van huis uit mee. De liefde voor
de bollen voelden we direct door onze vaders en opa’s.”
Doen zij het anders dan de vorige generatie?
“Absoluut. Innovatiever, duurzamer. Maar dat wordt ook
van ons verwacht! We staan op het punt dat we onze teeltsystemen
moeten veranderen. Dat is een proces, wat een
enorme wisseling van het assortiment zal betekenen, omdat
we weerbare soorten moeten gaan elen die beter tegen
ziekten kunnen.”
Wat is het leukste onderdeel van jullie vak?
“Dat je elke zes weken wel iets anders aan het doen bent. Die
afwisseling is heerlijk. Ook al zien de bollenschuren er van de
buitenkant vaak hetzelfde uit: binnen zijn ze totaal anders.
Ook dat is bijzonder.”
ZONDER PASSIE KAN
JE DIT NIET DOEN
Waar staan jullie over 20 jaar?
“Over twintig jaar hopen we aan het hoofd van ons eigen
bedrijf te staan. Nog altijd hier in de Bollenstreek en nog net
zo positief en energiek als nu. Er zal meer bebouwing zijn, dat
beseffen we ons wel degelijk, maar we streven wel naar een
open landschap. Wanneer er nu bijvoorbeeld op een locatie
waar eerst een ongebruikte oude bollenschuur stond, een
nieuwe huis wordt gezet, krijgen wij klachten wanneer we
compost uitrijden of ‘s avonds laat een haspel aanzetten. Het
clusteren van nieuwe bebouwing aan de rand van het dorp
zou een beter idee zijn en een mooier gezicht voor de streek!”
Als bollenkwekers hebben ze in verhouding veel land in
bezit en krijgen daarom vaak de vraag hoe ze omgaan met
duurzame energie. “Daar moeten wij ook onze visie over
formuleren. Dat is een van de redenen waarom de serie van
TV West zo interessant is, omdat juist dit soort vraagstukken
ook behandeld worden. Veel mensen rijden hier langs, waar
we nu staan bij Tulip Experience aan de Delfweg, en denken:
‘mooi die tulpen’. Tegelijkertijd hebben ze geen idee wat er
allemaal aan vooraf gaat, voordat zo’n veld in bloei staat. Dat
brengt de serie goed in beeld.”
Ervaren jullie onderlinge concurrentie?
“Nee. Sommigen van ons zijn een export/kwekerij combinatie
en er wordt ook bij elkaar ingekocht. Daarbij hebben we elkaar
gewoon nodig.”
En… hoe zit het met de dames?
Niet alle mannen hebben een relatie. Een bollenkweker heeft
ook geen 9 tot 5 job. Bovendien is het in het voorjaar en de
zomer pas echt bal. Of juist niet, want in die periode is er van
vrije tijd nauwelijks sprake: “Dat is de piektijd voor ons en zijn
we extra druk.” Pas in de winter kunnen ze langere periodes
vrij nemen. En tijd voor dames, die maken ze wel. Bart op
zeker: want hij wordt binnenkort vader. De nieuwe generatie
bollenjongens is in aantocht!
Terugkijken? Ga naar: www.bollenjongens.nl
17
Welzijn Noordwijk
Wie ben jij?
En wat breng jij mee?
Ieder mens is uniek met zijn of
haar eigen levensverhaal. Verschillende
mensen zijn op je pad gekomen. Je hebt
mensenkennis opgebouwd door je vele
contacten en vast ook door je werk. Dat zijn
ervaringen die je met je meeneemt. Het vormt je als
mens en laten we eerlijk zijn; we stoppen eigenlijk nooit
met onszelf ontwikkelen. Nieuwe contacten kunnen ons
nog steeds verrassen. Je kennis delen kan iemand blij
maken en iets voor iemand betekenen kan je een warm
gevoel geven. Jouw ervaring draagt bij aan nieuwe
ervaringen: voor jezelf, maar ook voor anderen.
TEKST EN BEELD
WN EN MOOIJONTWERP
18
Het kan zijn dat je net met pensioen bent en denkt ‘goh, hoe ga ik
mijn tijd indelen?’ Misschien ben je nog zoekende, heb je genoten
van je eerste jaren en merk je dat je verder denkt. Dat het je leukt
lijkt om te kijken wat bij je past. Dat je wel weer klaar bent voor een
nieuwe ervaring en misschien ook wel nieuwsgierig naar wat je nog
zou willen doen. Dat kan zomaar iets heel anders zijn dan bijvoorbeeld
het werk wat je hebt gedaan. Je ontwikkelen kan op elke
leeftijd; het is iets wat niet gebonden is aan tijd. Zo ontdek je ook
weer nieuwe kanten van jezelf en dat brengt nieuwe energie met
zich mee.
Het is ook leuk om iets voor iemand te doen. Een boodschapje
halen voor de buurman, het onkruid weghalen voor je buurvrouw
die verderop woont en op leeftijd is. Een rondje wandelen met iemand
die niet veel mensen om zich heen heeft, maar het heerlijk
vindt om af en toe de natuur in te gaan. Zo krijg je de mooiste verhalen
te horen, leer je nieuwe mensen kennen en kom je met een
warm gevoel weer thuis.
We zijn sociale wezens en vinden het leuk om te delen. Ondanks
dat veel mensen je pad hebben gekruist, zijn er vast ook familieleden
en vrienden weggevallen. Door mee te werken aan een initiatief,
mee te denken met een project of misschien wel sporadisch
op pad te gaan met iemand, ontmoet je niet alleen nieuwe mensen,
maar krijg je soms ook de mooiste verhalen te horen. Deze contacten
zijn ontzettend waardevol.
Wij gaan graag met je in gesprek
Bij Welzijn Noordwijk kunnen we samen kijken naar wat je leuk
vindt en wanneer je tijd hebt om iets te doen. Flexibel zijn en toch
je vrije tijd betekenisvol invullen. We kijken wat bij je past en bieden
ook mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen, door bijvoorbeeld
trainingen aan te bieden. Lijkt het je wat? Neem dan contact op
met Aleid Guijt, aleid.guijt@welzijnnoordwijk.nl of bel 06-40237165.
Even voorstellen
Mijn naam is Roy van Schie, ik ben 35 jaar en kom uit
Katwijk aan Zee. Je leest het goed, een Katwijker in
Noordwijk. Sinds 16 april ben ik als sociaal makelaar
gestart bij Welzijn Noordwijk en ik ben nu al geïnspireerd
door de mensen die ik heb ontmoet. Vrijwilligers
die zich inzetten bij verschillende activiteitencentra als
gastvrouw/ gastheer, de wijkverenigingen die bezig
zijn om het contact in de buurt te stimuleren. Voor mij
heel herkenbaar; zelf ben ik van jongs af aan al actief
als vrijwilliger en organiseer ik inmiddels jaarlijks een
supergezellige buurtbarbecue met al mijn buren, op
de binnenplaats van ons appartementencomplex in
Katwijk.
Als sociaal makelaar ben ik een verbinder tussen
inwoners, professionals en organisaties in de wijk. Ik
denk graag mee over hoe we jouw ideeën en wensen
in de buurt om kunnen zetten in acties en kan ik helpen
met advies, inzet en daadwerkelijke steun bij het
voor elkaar krijgen van buurtinitiatieven. Je kunt bij mij
onder andere terecht met vragen over vergunningen,
het zoeken naar een locatie, samenwerkingspartners,
fondsaanvragen en tips voor sponsoring. Daarnaast
ben ik ook het aanspreekpunt voor ‘Welzijn op Recept’
Effe samen een bakkie doen
Eindelijk, de versoepelingen zijn in zicht. Dat
betekent dat we je binnenkort weer kunnen
ontmoeten. We hebben de inwoners van
Noordwijk gemist, voornamelijk het persoonlijke
contact. De gezellige activiteiten
op onze locaties, de mooie gesprekken in de
buurt, de verhalen, de ideeën, maar bovenal
om even te horen hoe het met je gaat.
‘’Ben jij en is iedereen om je heen nog gezond?’’
Die vragen kreeg je vast regelmatig
te horen de afgelopen tijd. Gezondheid
speelt in deze tijd een extra grote rol.
Covid-19 was een hoofditem in het nieuws,
maar ook een veelbesproken onderwerp als
je een gesprek had met bekenden, of als je
iemand tegenkwam op straat. Ineens waren
we in een crisis beland en moesten we een
nieuwe weg zien te vinden. Het ontmoeten
van je naasten werd een uitdaging en de
telefoon werd veel gebruikt om te beeldbellen
met de kleinkinderen, vrienden of collega’s;
zo kon je elkaar toch nog even zien.
Naast je gezondheid spelen er ook vast andere
dingen in je leven. We zijn benieuwd
hoe het met je gaat! Hoe is het op je werk
gegaan? Heb je je hobby’s weer een beetje
opgepakt en je tijd weten te vullen? Heb je
het contact gemist? We horen het graag van
je. Kom je daarom effe een bakkie met ons
doen?
Waar kan je ons vinden?
We staan met twee collega’s van Welzijn
Noordwijk met een bakkie koffie of thee
klaar. Je vindt ons in juni en juli op verschillende
plekken in de gemeente Noordwijk.
Kom gezellig langs. We gaan graag met je
in gesprek. Hopelijk tot binnenkort!
Data en locaties
Juni
Maandag 14 juni: Noordwijkerhout
Marktplein tussen 13.00 uur en 16. 00 uur
Woensdag 16 juni: De Zilk Spar (supermarkt)
tussen 13.00 uur en 16.00 uur
Donderdag 17 juni: Noordwijk Binnen
Markt Kloosterplein tussen 13.00 uur en
16.00 uur
Vrijdag 18 juni: Noordwijk aan Zee
Einde Hoofdstraat, vlakbij het Trefpunt
tussen 13.00 uur en 16.00 uur
Juli
Maandag 5 juli: Noordwijkerhout
Marktplein tussen 13.00 uur en 16. 00 uur
Woensdag 6 juli: De Zilk
Spar (supermarkt) tussen 13.00 uur en 16.00
uur
Donderdag 8 juli: Noordwijk Binnen
Markt Kloosterplein tussen 13.00 uur en
16.00 uur
Vrijdag 9 juli: Noordwijk aan Zee
Einde Hoofdstraat, vlakbij het Trefpunt
tussen 13.00 uur en 16.00 uur
Contact Welzijn Noordwijk
Ben je dan niet in de gelegenheid om een
bakkie te doen of mail of bel je liever?
Neem gerust contact met ons op. We zijn
telefonisch van maandag t/m vrijdag van
09.30 uur tot 15.30 uur bereikbaar op het
nummer 071-7114334.
Een mailtje sturen kan natuurlijk ook
naar info@welzijnnoordwijk.nl
in Noordwijkerhout en de Zilk. Welzijn op
Recept is een alternatief voor mensen met
psychosociale klachten. In plaats van het
‘traditionele pilletje’ voor te schrijven, verwijst
bijvoorbeeld een huisarts deze patiënten
door naar een welzijnsconsulent.
Yes! Er kan (weer) van alles!
Heb jij in het afgelopen jaar het contact met
je buren ook zo gemist? Of is het onderlinge
contact juist beter geworden? Hoe leuk zou
het zijn om in jouw straat, buurt of wijk iets
te organiseren tijdens de nationale burendag
op zaterdag 25 september?! Denk bijvoorbeeld
aan een bakkie met je buren of een
gezellige buurtbarbecue. Ik denk graag mee
om in jouw buurt een gezellige burendag te
organiseren.
Wist je trouwens dat je voor de nationale
burendag of voor jouw idee in de buurt eenvoudig
een kleine subsidie/bijdrage kunt
aanvragen bij de gemeente? Bijvoorbeeld
voor het inhuren van een springkussen of
het aanschaffen van kleine consumpties.
Kom je er niet helemaal uit of wil je samen
even sparren, neem dan gerust contact met
me op, zodat we samen kunnen kijken naar
de mogelijkheden.
Lief en Leed straten
Lief en leed straten starten in Noordwijk,
Noordwijkerhout en de Zilk, hoe leuk zou
dat zijn? Door met elkaar een lief en leed
straat op te zetten, ontstaat er als buren
meer aandacht voor elkaar. Uit het zogenaamde
lief en leed potje kun je als buren
bijvoorbeeld wenskaarten versturen aan
jarige buurtbewoners, of een welkomstboeketje
aan die nieuwe buurman of
buurvrouw geven die net in de wijk is
komen wonen. Vanuit Welzijn Noordwijk
gaan we de komende tijd aan de slag
met het Lief en Leed concept. Is een
lief en leed straat iets voor jouw wijk?
Ik hoor het graag van je!
Waar kan je me vinden?
Roy van Schie, Sociaal Makelaar Welzijn
Noordwijk T: 0636153623
E: roy.vanschie@welzijnnoordwijk.nl
Facebook/Instagram: sociaalmakelaarwzn
19 13
De Noordwijkse Reddingsbrigade (NRB) bestaat 100 jaar. Dat zou
gevierd zijn op 9 maart jongstleden, de dag van de oprichting,
maar corona gooide ook roet in het eten van dit heuglijke feit.
Volgens de vereniging biedt de rest van het jaar mogelijkheden
om alsnog stil te staan bij het jubileum. Dat kan bijvoorbeeld
als mogelijk in september van dit jaar de nieuwe jaarrond
accommodatie op het strand in gebruik wordt genomen.
Maar de feestelijkheden zullen niet ten koste gaan van de
belangrijke taken van de NRB. Voorzitter sinds dit jaar
Harry Admiraal: “Wij zijn dan wel allemaal vrijwilligers
maar onze aanwezigheid is niet vrijblijvend.”.
Reddingsbrigade
weer op het strand
in jubileumjaar
TEKST HARM DRAGT
BEELD BURO BINNEN
DE NRB IS WEER
AANWEZIG OP DE
NOORDWIJKSE
STRANDEN
HARRY ADMIRAAL MET ZIJN ZOON JENS
20
Gewoontegetrouw gingen de, in rood
gele ouftit geklede, vrijwilligers ook dit
jaar weer op Hemelvaartsdag aan de
slag met hun belangrijke werk, zorgdragen
voor de veiligheid van iedereen die
zich op het strand en in de zee bevindt.
Getrainde vrijwilligers
Het zal niet verbazen dat alle vrijwilligers
van jong tot oud getraind zijn
voor hun werk. Dat ze allemaal hun
zwemdiploma’s hebben zal niemand
verbazen. Daarnaast hebben ze een
EHBO-diploma op zak. Via (interne)
opleidingen kan er opgeklommen
worden naar reddend zwemmer,
lifeguard, opstapper en schipper van
één van de boten. Door voor de kustlijn
heen en weer te varen bakenen de
leden van de NRB het stuk zee af waar
onder normale weersomstandigheden
en onder toezicht veilig gezwommen
kan worden. De NRB heeft daarnaast
plek voor vrijwilligers die coördinerende
taken willen uitvoeren, onderhoud
aan materiaal en materieel willen
plegen en ICT-ers.
Goed materieel en materiaal
Sinds drie jaar beschikt de NRB ook
over een aantal kleine snelle bootjes om
snel hulp te bieden. Jens, lifequard en
schipper in opleiding bij de reddingsbrigade,
die samen met zijn vader
Harry bij het interview aanwezig is:
“Met vier leden zijn wij de opleiding
Vrijwilligers NRB
aan het maken hoe met deze bootjes
gewerkt kan en moet worden.” Naast de
boten beschikt de NRB over voertuigen
voorzien van een AED waarmee op het
strand gepatrouilleerd wordt.
Reanimeren is een andere belangrijke
vaardigheid die bijdraagt aan de
veiligheid van de bezoekers.
Toenemende verruwing onder
badgasten
Harry Admiraal: “Hoewel het gros van
de mensen ziet dat wij nuttig en goed
werk verrichten, bespeuren wij bij een
deel van de aanwezigen een groeiende
verruwing. Gelijk andere hulverleners
hebben wij soms ook te maken met
verbale agressie.” Jens: “Op 9 augustus
vorig jaar was het druk op het strand
maar vanwege de stromingen waren
langs de gehele kust de rode vlaggen
gehesen. Wij hebben op die dag 17
mensen uit muien moeten redden en
anderen moeten bewegen niet het
water in te gaan. Dat werd niet altijd in
dank afgenomen. Achter je rug om
gingen ze toch weer de zee in.”
Duidelijke afgebakende taken en
verantwoordelijkheden
Harry Admiraal: “Wij zijn niet op het
strand voor handhaving. Daar zijn de
politie en de BOA’s voor. Natuurlijk
spreken wij, als dat nodig is, mensen
aan op ongewenst gedrag maar dat is
wat anders dan handhaven. Als iemand
in ons werkgebied via 112 hulp inroept
komt die melding bij de meldkamer.
Die kunnen zien of wij aanwezig zijn en
als dat zo is dan krijgen wij de melding
ter afhandeling door, indien nodig met
andere hulpverleners. Het kan in
gevallen nodig zijn om op te schalen,
bijvoorbeeld bij een calamiteit op zee
en dan komt de KNRM in beeld. Je
kunt stellen dat wij als NRB pro actief
opereren en de KNRM haar belangrijke
werk re-actief doet.
Nieuw onderkomen
Het is een mooi feit dat in het jaar dat de
NRB 100 jaar bestaat zij eindelijk met de
200 tot 250 (actieve) leden haar nieuwe
accommodatie kan betrekken. Harry
Admiraal, zelf ook lifeguard, schipper en
chauffeur: “Na 25 jaar en vele, later niet
haalbare, plekken zijn wij blij dat onze
zoektocht naar een permanente locatie
tot een einde is gekomen. Wij betrekken
straks samen met de leden van de
Zeilvereniging Noordwijk (ZVN) een
prachtig nieuw gebouw met alle
benodigde ruimtes en faciliteiten en
één van waaruit wij een goed zicht
hebben op het strand en de zee. Het
onderkomen biedt ons voor het eerst
de mogelijkheid om jaarrond onze
werkzaamheden uit te voeren. Een
belangrijk gegeven want elke dag is een
stranddag en dus aanlokkelijk voor tal
van uiteenlopende bezoekers waarvoor
wij de veiligheid moeten bewaken.”
REANIMEREN IS EEN
ANDERE BELANGRIJKE
VAARDIGHEID DIE BIJDRAAGT
AAN DE VEILIGHEID VAN
DE BEZOEKERS
AANLEIDING TOT OPRICHTING
Op dinsdag 9 maart 2021 bestond De
Noordwijkse Reddingsbrigade (NRB) 100
jaar. Aan de oprichting in 1921 ging een
drama vooraf. In de nacht van 23 november
1919 kwam de Katwijkse logger KW47 in
slecht weer vast te zitten op een zandbank
twee kilometer ten noorden van Noordwijk.
Omdat er te weinig paarden beschikbaar
waren bleek het voor de schipper en zijn
tien roeiers lastig om de reddingboot snel
door het zachte zand de zee in te trekken.
Bij aankomst bij de logger sloeg de reddingboot
ook nog eens om met als gevolg dat
drie roeiers verdronken. Een tweede ploeg
lukte het om acht bemanningsleden van
de vissersboot te halen. Een negende
opvarende bleek te zijn overleden. De
reddingsactie en de talrijke verdrinkingen
in de jaren ervoor zorgden voor het besluit
om de reddingsbrigade op te richten.
21
Noordwijk plaatst
Stolpersteine
EEN OUDE FOTO VAN DE QUARLES VAN UFFORDSTRAAT. OP DE
STOEP VOOR HET HUIS VAN NUMMER 74 KOMEN OP 29 SEPTEMBER
DRIE STOLPERSTEINE TE LIGGEN. VOOR LEENTJE, HAAR MAN EN DE
1-JARIGE MIRJAM. FOTO: WILLEM VAN DEN HAAK.
Op woensdag 29 september zullen in Noordwijk
Stolpersteine worden gelegd. Ze komen te
liggen voor de huizen waar vandaan Joodse
plaatsgenoten zijn afgevoerd. Achter elk steentje
schuilt een verhaal. Dat van de familie
Mendels bijvoorbeeld, woonachtig op de
Quarles van Uffordstraat.
TEKST NICOLLINE VAN SPEK
‘Ze zijn van
harte welkom
v oo ronze voordeur ’
Op nummer 74 opent Leentje Mendels-de Jonge in 1938 een
kindertehuis, bedoeld voor kinderen tot en met 14 jaar. Vijf
jaar later moet ze zich melden in Amsterdam. Er is Leentje
beloofd dat ze in Amsterdam als verpleegster aan het werk kan
gaan in een ziekenhuis. Leentje vraagt de eigenaar van een
Noordwijks vervoersbedrijf of hij het gezin naar Amsterdam
wil brengen. De man vertrouwt het niet en adviseert Leentje
niet te gaan. Het gezin besluit toch aan de oproep gehoor te
geven, waarna de zussen van de eigenaar van het vervoersbedrijf
nog even snel verpleegsterskleding voor Leentje
naaien. De chauffeur keert in tranen terug naar Noordwijk.
Wat hij in Amsterdam gezien heeft, vergeet hij zijn leven niet
meer. Het laatste teken van leven komt uit kamp Westerbork.
De familie Mendels stuurt brieven naar familie en schrijft
bijvoorbeeld dat Mirjam al begint te lopen, ‘maar we forceren
niets’. In een andere brief vraagt de familie om chloor en
andere spullen op te sturen naar Westerbork. Uiteindelijk gaat
het gezin op 7 september 1943 op transport naar Auschwitz.
Leentje en Mirjam overlijden direct bij aankomst. Jacob
Mendels wordt op 31 maart 1944 vermoord.
Wat is een Stolperstein?
Een Stolperstein (struikelsteen in het Nederlands)
is een klein steentje van 10 bij 10 cm met een
messing bovenplaatje. Op iedere Stolperstein
wordt één slachtoffer herdacht. De struikelsteen
ligt voor het huis waar vandaan het slachtoffer
is verdreven of afgevoerd. Je struikelt er niet
letterlijk over, je struikelt erover met je hart.
Om de steen te kunnen lezen, moet je je buigen.
Een eerbetoon aan het omgekomen slachtoffer,
aldus Gunter Demnig. In 1995 plaatste de Duitse
kunstenaar de eerste Stolperstein in Keulen om
de deportatie van Roma en Sinti te herdenken.
Inmiddels heeft hij door heel Europa meer dan
75.000 struikelstenen gelegd. Op 29 september
worden ze in Noordwijk gelegd. Eigenlijk zouden
de stenen vorig jaar al worden gelegd, maar dat
kon toen vanwege corona niet doorgaan.
Voor meer achtergrondinformatie over Stolpersteine,
de verhalen van de omgekomen
families en een interview met oud-politieman
Geek Slats, verwijzen we je naar de website:
stolpersteinenoordwijk.nl
22
Echt heel bijzonder
Op de Quarles komen straks drie Stolpersteinen te liggen,
een voor Mirjam, een voor Leentje en een voor Jacob. Helma
Oudshoorn en Leo Sluijs wonen er nu. “Toen ik deze zomer
voor het eerst hoorde dat er in ons huis een Joods gezin had
gewoond, liep ik ineens heel anders door mijn huis”, vertelt
Helma. “Dat deze mensen de deur achter zich dicht hadden
getrokken zonder te weten wat hen te wachten stond, raakt
me. De steentjes voor onze voordeur zijn dan ook van harte
welkom. Echt heel bijzonder.”
ADVERTENTIE
UIT HET NIEUW
ISRAËLITISCH WEEK-
BLAD, 15 APRIL 1938
VAN HET KINDER-
TEHUIS BEATRIX VAN
DE FAMILIE
MENDELS.
In de maanden juni t/m augustus gaan twee nieuwe workshops
van start. Ervaring is niet vereist, iedereen kan deelnemen
ongeacht leeftijd. Naast het schilderen en leren van nieuwe
technieken is ook het werken op deze bijzondere locatie een
bijzondere ervaring. Door de kleine groepsgrootte is er
veel persoonlijke aandacht en ontstaan er mooie
contacten met de medecursisten. Een aanrader
voor deze zomerse maanden!
BEELD BURO BINNEN
Workshops
Locatie:
Bronckhorststraat 41
Noordwijk Binnen
Docent:
Daniël Tavenier
Kunst in de tuin
Twee nieuwe schilderworkshops door Daniël Tavenier
Workshop Green Painting
Deze unieke workshop is baanbrekend
en revolutionair: je gaat schilderen met
‘echte’ olieverf zonder terpentine, terpentijn
of medium nodig te hebben om
je verf te verdunnen. Met verbluffend
resultaat. Het is niet alleen daarom
groen of duurzaam, maar ook omdat je
alleen maar natuurproducten gebruikt
zoals ei, krijt en zelf gemaakte lijnolie.
Alle chemicaliën en bijproducten kunnen
overboord! Een geniaal, simpel en
duurzaam systeem met vele mogelijkheden
en voordelen. Ik leg je alles uit
wat je moet weten zodat je na deze
workshop er helemaal klaar voor bent
om er zelf mee te gaan werken.
Workshop Monet
Bij deze weorkshop gaan we voor een
professionele aanpak, door te gaan
werken met de historische materialen
van Claude Monet zelf: Een linnen
schilderdoek en het oorspronkelijke
kleurpalet. We gaan dieper in op de
impressionistische schildertechniek
en er zelf mee aan de slag.
We schilderen en plein air in de tuin van
Daniël Tavenier in Noordwijk Binnen, bij
slecht weer in een van de historische
bollenschuren.
We behandelen de basistechnieken van
het opzetten van een schilderij in de
buitenlucht, maar ook hoe je het originele
verfpalet van Monet optimaal gebruikt
en waarom het niet zo goed
werkt met andere verfpigmenten, en
wat het idee van impressionisme is en
hoe je dit zelf in de praktijk kunt brengen.
De lat ligt hoog in deze serieuze
workshop, maar als je er voor gaat ben
je altijd welkom, beginner of gevorderde.
Dit is een workshop waar je veel van
kunt opsteken en die een goed fundament
legt om op verder te bouwen.
De workshops worden op een aantal
dagen naar keuze gegeven in de
maanden juni, juli en augustus 2021.
Geef de dag op of beter een aantal
dagen waarop het mogelijk voor jou
is om te komen. Hoe meer dagen je
opgeeft hoe groter de kans dat ik je
een plek kan aanbieden. Je krijgt direct
bericht wanneer ik je in een groepje van
minimaal vier / maximaal 6 personen
heb kunnen plaatsen. Daarna stuur ik
je de uitgebreide informatie en een
betaalverzoek. Aanmelden, contact
en informatie uitsluitend per mail:
danieltavenier@gmail.com.
Kosten inclusief 21% BTW en alle
professionele materialen (verf en
linnen doek) 125,- p.p.
Kom je samen met twee of meer
personen dan wordt de prijs verlaagd
naar 115,- euro p.p.
Dagdeel 10.00-15.30 uur met lunchpauze.
Zelf je lunch meenemen.
Koffie en thee gratis. Paletten,
schilderezels, penselen en verf zijn
aanwezig maar je mag eigen penselen
en palet gebruiken.
23
Stek
Bewoners blij met aanpak van Stek
‘Nieuwbouw in bewoonde staat ’
KRUIDHOF VOOR (LINKS) EN NA DE RENOVATIE (BOVEN)
Het was bij Stek zijn laatste klus voordat hij met pensioen
gaat, maar zeker niet de makkelijkste. “Zo’n grondige
renovatie is ook voor ons heel bijzonder. En omdat de
bewoners tijdens het werk gewoon in hun huizen bleven,
is het met name voor hen heel ingrijpend geweest. Daar
hebben we veel aandacht aan besteed, maar dan nog kun
je overlast niet voorkomen.”
24
Het woord ‘renovatie’ dekt de
lading niet. Voor het complex Kruidhof/
Van de Mortelstraat in Noordwijk is ‘nieuwbouw
in bewoonde staat’ beter op zijn plaats, legt projectleider
Philip van der Post van Stek uit. De verouderde
woningen kregen onder meer nieuwe gevels en een
nieuw dak met zonnepanelen, en zijn behalve comfortabeler
ook veel energiezuiniger geworden. “We hebben er
in feite een theemuts overheen gezet”, lacht Van der Post.
TEKST EN BEELD: WOONSTICHTING STEK
EN CORINE ZIJERVELD FOTOGRAFIE
Daar kwam nog eens bij dat projectleider, opzichter en
bouwers te maken kregen met uitzonderlijke omstandigheden:
een coronapandemie, die alles nog veel ingewikkelder
maakte. “We hebben ons de blaren op de tong
moeten praten om de bewoners te informeren en ze betrokken
te houden.” Veel van die huurders zijn al op leeftijd
en ook is er sprake van verschillende nationaliteiten.
En ondanks de wisselwoningen die beschikbaar waren
voor de momenten dat de overlast teveel werd, is er veel
van hun incasseringsvermogen gevraagd. “Want ga maar
na: nieuwe gevels, een nieuw dak, nieuwe kozijnen, een
nieuwe mechanische installatie, grotere balkons en voor
een aantal bewoners ook een andere keuken, badkamer
en toilet.”
En dan is Van der Post nog niet eens compleet in zijn
opsomming. Maar het resultaat mag er zijn. De rijtjeswoningen
aan de Van de Mortelstraat en Kruidhof staan
er weer als nieuw bij. De laatste puntjes worden nog
afgewerkt, van zonneschermen tot en met de muurtjes
om de tuinen.
Waar een paar jaar geleden de schrik er even goed inzat
vanwege de mogelijke sloop, genieten de bewoners nu
de eerste zomer van hun gerenoveerde huizen. “Na alle
overlast vinden de huurders het eindresultaat mooi en
prettig. Bijkomend voordeel is ook dat hun energielasten
enorm omlaag gaan, door alle isolatiemaatregelen en
zonnepanelen.”
Verkassen
Dat beaamt Willem Plug, de oudste bewoner die hier ook het
langst (59 jaar) woont. “Je kunt je voorstellen dat ik het echt
niet leuk had gevonden als mijn woning was gesloopt.” Hij
heeft er altijd met tevredenheid en probleemloos gewoond.
Toch was hij blij met de renovatie en dat hij niet – al was het
maar tijdelijk - hoefde te verkassen. “Tijdens de verbouwing
was het soms wel even moeilijk. Ik moest met mijn boeltje
soms van de ene naar de andere kant van het huis. Maar het
belangrijkste was dat ik hier wel kon blijven wonen.”
Nieuwe badkamer
Bets van der Niet-van de Lippe geniet nu ook al intens van
haar ‘nieuwe’ huis en fijne tuin. Zij woont inmiddels 23 jaar in
haar woning aan de Van de Mortelstraat en zag de aanvankelijk
aangekondigde sloop helemaal niet zitten. “Ik had wel een
vochtprobleem in de buitenmuur van het huis, maar toch,
sloop is dan wel erg rigoureus.” Ze was dan ook erg blij dat
het uiteindelijk een grote opknapbeurt werd. “Die renovatie
viel me alles mee. En de overlast die er was, ben je ook heel
gauw weer vergeten, hoor.”
BETS VD NIET
Met haar 85 jaar vond ze het best lastig om naar de informatieavonden
te gaan, maar ze is door haar buurman altijd
netjes op de hoogte gehouden. “Zo wist ik ook wel hoe
het eruit zou komen te zien, daar kreeg ik dan plaatjes van.
En het is nu ook echt hartstikke prachtig.”
Nu het huis zo mooi is geworden, laat ze ook haar voortuin
opknappen. Zo maakt ze het plaatje helemaal compleet.
“Het is hier zo gezellig wonen, lekker levendig. Ik zou hier
voor geen prijs weg willen.”
Nieuwbouwwijk
De vriendelijke buurman die Bets steeds op de hoogte hield,
is Jacques Berbee. Ruim tien jaar geleden kwam hij samen
met zijn vrouw in Noordwijk wonen in de huidige woning
aan de Van de Mortelstraat. “Ik ben zelf opgegroeid in Noordwijkerhout,
maar vond Noordwijk altijd al vreselijk gezellig.
Ik geniet van de toeristen en de strandtenten en de reuring
eromheen.” Ook Berbee was blij dat de sloopplannen niet
doorgingen en toont zich positief over de manier waarop de
hele renovatie is verlopen. “We werden heel goed ingelicht.
We zijn naar verschillende informatieavonden geweest en
zo kregen we een goed beeld van wat er ging gebeuren. We
konden op momenten kiezen voor een wisselwoning of hier
blijven wonen. Dat laatste deden wij, omdat ik graag op de
hoogte ben van wat er in mijn huis gebeurt.”
Berbee vond de verbouwing zelfs gezellig. “Ik vond het wel
mooi, met al die mensen om ons heen. Je hebt steeds een
praatje en je ziet het opknappen. Dat is ontzettend leuk.”
Alhoewel de renovatie wel wat uitliep, geniet Berbee al volop
van zijn huis. “Het lijkt net een nieuwbouwwijkje. Het is echt
ontzettend mooi opgeknapt. We hebben zelfs een wat grotere
binnenruimte gekregen en het is nu heel comfortabel
wonen. Ik ben ontzettend blij met het resultaat.”
BOVEN: WILLEM PLUG
ONDER: JACQUES BERBEE MET ZIJN VROUW
59
Mexicaanse sferen
bij Klein Leeuwenhorst:
Viva la
Frida!
Kleurrijk en indringend
“Jaren geleden kwam in tijdens
mijn reis door Mexico in aanraking
met Mexicaanse kunst, onder meer
van Frida Kahlo. Die kunst raakte
me; het is kleurrijk en indringend
tegelijk. Bovendien was Kahlo een
vrouw die haar tijd ver vooruit was.
Daar heb ik iets mee, met sterke
vrouwen. Ik heb toen al besloten
ooit eens een project over haar te
doen”, vertelt Martine Zeeman in
de tuin van Klein Leeuwenhorst.
26
Klein Leeuwenhorst in
Noordwijk gooit eind augustus de
hekken open voor een theaterproductie
van ZEEPaanZEE over een bijzondere vrouw:
Frida Kahlo. In de tuin van het landgoed krijgen
bezoekers een kijkje in het onstuimige leven van deze
Mexicaanse kunstenares (1907-1954) die wereldwijd nog
steeds tot de verbeelding spreekt. Het idee voor de muziektheatervoorstelling
Con Amor deed regisseur Martine Zeeman
op tijdens een reis door Mexico.
TEKST SYBYLLE KROON BEELD BURO BINNEN
Feministe en popicoon
“Frida Kahlo’s opvallende verschijning
met doorlopende
wenkbrauwen, met bloemen
versierde haardracht en traditionele
Tehuanajurk is de laatste jaren
compleet vercommercialiseerd.
Ze is echt een popicoon geworden.
Maar dit kind van de Mexicaanse
revolutie is zoveel meer dan een
mooi plaatje op een mok of sleutelhanger.
Ze is ook een voorvechtster
van emancipatie, een vrouw die
gelijkheid nastreefde en graag in
mannenkleding én in traditionele
jurken liep. De voorstelling is een
reis door haar complexe leven vol
liefde, energie, pijn en verdriet
waarin we op zoek gaan naar wie
ze écht was”.
Sterke vrouw met eigen ideeën
Frida Kahlo ging schilderen nadat
ze door een verschrikkelijk ongeluk
aan bed gekluisterd raakte.
ZEEPaanZEE
Martine Zeeman: “Haar werk werd
surrealistisch genoemd, maar zo zag ze
dat zelf helemaal niet. Ze schilderde
haar eigen leven, haar eigen werkelijkheid.
Kunst was voor haar een overlevingsstrategie.
Het was een unieke
vrouw met een speciale kracht.”
Omarm je imperfecties. Zet je pijn om
in iets moois. Wees jezelf. Je kunt meer
dan je denkt. Vecht voor je idealen.
Alles verandert. “Dat zijn haar levenslessen.
Ik hou van de beweging die ze
in haar leven bracht. Er zijn maar
weinig vrouwelijke kunstenaars die
zo’n belangrijke rol in de geschiedenis
hebben gespeeld, maar zij is er een
van. Daarnaast was ze trots op haar
afkomst. In Amerika, waar haar werk
populair was bij de door haar verguisde
jetset, droeg ze traditionele kleding. In
Mexico juist mannenpakken. Het was
een sterke vrouw met eigen ideeën.”
Twee Frida’s
In de tuin van Klein Leeuwenhorst
krijgen worden de bezoekers van Con
Amor meegenomen in het veelzijdige
leven van Frida, geïnspireerd op haar
schilderij, de twee Frida’s. De volwassen
Frida wordt gespeeld door de
Mexicaans-Nederlandse mezzosopraan
Itzel Medecigo. “Het wordt
een Mexicaans-Nederlandse voorstelling,
die verbinding wil ik graag
maken in mijn theaterproducties. Het
wordt heel levendig, in Mexicaanse
sfeer met Mexicaanse muzikanten
en Mexicaanse dans. De Frida’s gaan
elkaar confron-teren met de keuzes in
hun leven”, licht theatermaker Zeeman
toe. “Ken je Frida Kahlo nog niet, dan
is deze productie een kans om haar
te leren kennen. Ken je haar wel, dan
is deze voorstelling een must.”
Haat-liefdeverhouding
Mezzosopraan Itzel Medecigo is
geboren en getogen in Mexico,
studeerde aan de Hogeschool voor
Muziek in Mexico City en aan het
Utrechts Conservatorium. Ze speelt
de volwassen Frida: “Ik heb een haatliefderelatie
met haar. Het feit dat ze nu
een cultpersonage is en commercieel
wordt uitgemolken, vind ik vreselijk.
Haar portret is overal op te zien is,
zelfs op sneakers en bikini’s.
kunstenares ook feministe, zat als eerste
vrouw op een fiets en ging studeren, in
die tijd niet eerder ver-toond en voor
velen onbegrijpelijk.
Ze had een sterke drive en gaf nooit op.
Ik voel vooral liefde voor haar. Liefde
omdat alle Mexicanen een beetje Frida
in zich hebben, ik ook. Ze vertegenwoordigt
ons allemaal”.
IK HEB EEN HAAT-
LIEFDERELATIE MET HAAR.
HET FEIT DAT ZE NU EEN
CULTPERSONAGE IS EN
COMMERCIEEL WORDT
UITGEMOLKEN, VIND
IK VRESELIJK.
FRIDA KAHLO CON AMOR
De muziektheatervoorstelling
Frida Kahlo Con Amor, een productie
van regisseur Martine Zeeman
(ZEEPaanZEE), is van donderdag
26 augustus tot en met zaterdag
4 september 2021 te zien in de tuin
van landgoed Klein Leeuwenhorst
aan de Gooweg in Noordwijk.
www.zeepaanzee.nl
Het is mijn uitdaging om haar als mens
van vlees en bloed neer te zetten en
niet als popicoon. Ik wil laten zien dat
ze veel meer is dan dat. Ze was naast
27
Gemeente Noordwijk
Iedereen doet mee in de Duin- en Bollenstreek. Of je nu verpleegkundige,
ondernemer of vrijwilliger bent. Normaal gesproken vult
de dag zich met werk, studie en/of aandacht voor het gezin. Deze
indeling van de dag kan verstoord raken vanwege psychische
klachten of aandoeningen. Na een dergelijke periode is het niet
altijd eenvoudig om weer aan te haken. Wat heb je met deze
problematiek nodig om toch (weer) mee te doen? En wat kunt
u als inwoner, professional of ondernemer hierin betekenen?
In de themabijeenkomst, die drie keer wordt georganiseerd
in de Duin- en Bollenstreek, gaan ervaringsdeskundigen
hierover met u in gesprek op 17 juni, 8 juli en 15 juli.
TEKST EN BEELD
GEMEENTE NOORDWJK
Bijeenkomsten Arbeidsparticipatie:
Opgenomen op de werkvloer
Ervaringsdeskundigen
Ervaringsdeskundige medewerkers van Stichting Lumen
Holland Rijnland vertellen aan de hand van eigen en
collectieve ervaringen over de weg vanuit de psychische
problematiek naar (vrijwilligers)werk. Wij nodigen mensen
die zelf ook bezig zijn met re-integreren en ervaringen
willen delen, met nadruk uit om aan te sluiten.
Voor wie?
De bijeenkomsten zijn bedoeld voor welzijnsprofessionals,
ondernemers, arbeidsparticipanten, trajectbegeleiders,
consulenten, vrijwilligers(coördinatoren), inwoners en andere
geïnteresseerden uit Katwijk, Noordwijk en Hillegom, Lisse en
Teylingen.
Aanmelden
De themabijeenkomsten vinden in juni en juli achtereenvolgens
in Katwijk, Noordwijk en Hillegom plaats.
• Donderdag 17 juni in Katwijk (Welzijnskwartier Callaoweg 1)
• Donderdag 8 juli in Noordwijk (Buurtcentrum ’t Trefpunt)
• Donderdag 15 juli in Hillegom (Hotel VillaFlora)
Tijdstip: van 15.00 tot 16.30 uur
28
Aanmelden kan bij voorlichting@lumen-hollandrijnland.nl
Meer informatie over tijd en plaats, kunt u op de website
Themabijeenkomst arbeidsparticipatie: Opgenomen op de
werkvloer - Opgenomen op de Werkvloer vinden.
Open up voor sport en cultuur
Terug naar binnen
Een goed voorbeeld van Open up, het thema van deze
editie van Magazine Leef!, zijn de tenten die op het sportpark
Duinwetering zijn neergezet. Een creatief plan dat door een
goede samenwerking tussen de gemeente en het Sportbedrijf
in een week gerealiseerd kon worden. “Waar buitensporten in
verenigingsverband mondjesmaat mogelijk werd mocht dat
binnen niet. Door de tenten neer te zetten die aan drie kanten
open zijn konden sportverenigingen hun trainingen afwerken en
culturele verenigingen hun repetities weer oppakken. De tenten
blijken een groot succes want er waren meer aanvragen, ook uit
de kernen Noordwijkerhout en De Zilk, dan dat er beschikbare
ruimte was.” De versoepelingen zorgen ervoor dat de binnen
sporters weer in hun hallen uit de voeten kunnen. “Een goede
zaak want terugkeer op bekend terrein met alle benodigdheden,
materialen en voorzieningen voor iedereen is natuurlijk het
beste. Het betekent dat wij de tijdelijke buiten voorzieningen
gaan afbreken met uitzondering van een basketbalveldje dat wij
hebben aangelegd. Daar blijft, zo schatten wij in, in de zomer
maanden voldoende animo voor.”
Nu de statistieken aantonen dat het coronavirus op de terugweg
is kunnen tal van noodzakelijke maatregelen versoepeld worden.
Beleidsmedewerker kunst en cultuur Anita van Klaveren en
beleidsmedewerker sport en bewegen, Nienke van Elk, beide
werkzaam bij de gemeente, zijn blij dat er steeds meer mogelijk
is op sport- en cultureel gebied. “Sinds de uitbraak van het
virus zijn wij bezig geweest om alle mogelijkheden te
benutten en wij gaan daar ook de komende tijd
volop mee door.”
TEKST HARM DRAGT
BEELD BURO BINNEN
Voor vragen is er een loket
Individuen maar ook verenigingen zijn, zo hebben het afgelopen
jaar geleerd, voortdurend op zoek naar antwoorden op hun
vragen over wat nu wel en niet is toegestaan. Vragen over de
relatie sport en corona en cultuur en corona. “Daarvoor hebben
wij midden in de pandemie een sport- en cultuurloket geopend.
Het loket is nog steeds geopend voor allerlei vragen waaronder
de ondersteuning die er voor verenigingen is.” Vragen per mail
kunnen gestuurd worden naar:
sportencultuurloket@sportbedrijfnoordwijk.nl.
Sportakkoord
Sinds 2020 werkt Noordwijk met een sportakkoord. In de
gemeentelijke stuurgroep wordt voor dit akkoord met het
onderwijs, welzijn, maatschappelijke organisaties, het bedrijfsleven
en vanzelfsprekend sport en cultuur samengewerkt om
passende en haalbare projecten van de grond te krijgen. Daaruit
zijn onder andere voortgekomen fietsles voor vrouwelijke
migranten, zwemmen met mensen die kampen met dementie
en het verbeteren van motorische vaardigheden bij kinderen.
Nieuwe initiatieven
“Wij zijn blij met de initiatieven die er uit de inwoners komen.
Bijvoorbeeld het organiseren van een talkshow waarin sporten
culturele verenigingen maar ook individuele personen hun
mening en suggesties kunnen geven. Daarin is ook ruimte voor
thema’s als gezondheid en voeding. Een ander project is ‘Score
een boek’. Daarin wordt door de sportverenigingen samengewerkt
met de bibliotheek om de (jeugd)leden van de verenigingen
aan te zetten tot meer lezen.”
Welk aanbod is er
De gemeente en de betrokken verenigingen zijn dagelijks in de
weer om tal van op dat moment haalbare initiatieven en plannen
verder te brengen. “Alle activiteiten op sport- en cultureel gebied
tot en met workshops aan toe zijn te vinden op de website
noordwijkactief.nl. Daarin is ook te lezen welke bijdrage de
sport- en cultuurcoaches kunnen leveren om initiatieven
in de praktijk uit te voeren".
29
Interview
Vijf meiden
over corona en
de versoepelingen
Jong, ouder en nog ouder, iedereen heeft de
gevolgen van de coronacrisis op zijn of haar eigen wijze
beleefd. Zo ook voor vijf midden twintigers die natuurlijk
ervan baalden dat ze niet naar de kroeg konden, niet
spontaan met zijn allen bijeen konden zijn en festivals aan
zich voorbij zagen gaan. Ieder van de vijf meiden heeft op
haar eigen wijze deze, voor hen onwezenlijke, periode
ervaren. Maar uit de gesprekken werd wel duidelijk dat
ondanks de beperkingen de uitspraak ‘life goes on’
ook voor Amber, Britt, Jill, Robin en Tessa is
opgegaan.
TEKST HARM DRAGT
BEELD BURO BINNEN
30
Amber
Jill
Robin
Britt
Tessa
De interviews zijn eind mei gehouden
Beperkte omgang met familie en vrienden/
vriendinnen en anderen
Dat de beperkingen ook hebben ingegrepen in hun
gezins- en vriendenkring mag duidelijk zijn. Tessa:
“Gelukkig wonen mijn opa en oma naast ons. Wij
konden elkaar dus op afstand, bijvoorbeeld in de tuin,
blijven zien. Maar ik ben blij dat ik ze nu ook weer kan
knuffelen. Ik heb het verder redelijk gelaten over mij
heen laten komen. Wij zaten immers allemaal in
hetzelfde schuitje.” Robin: “Het positieve is dat je heel
creatief wordt om toch met je vrienden samen te zijn.
Zo hebben wij meermalen online quizzen met elkaar
gespeeld”. Jill: “Mijn ouders en jongste zusje heb ik
elke dag om mij heen gehad. Mijn opa en oma
daarentegen heb ik zes tot zeven maanden niet
kunnen zien.” Britt: Van de hele corona periode heb
ik persoonlijk weinig last gehad. Ik vond het ondanks
de beperkingen goed te doen.” Amber: “Omdat ik
voor mijn bijbaan ook op locatie moest zijn was ik
genoodzaakt om met het openbaar vervoer te reizen.
Dan kom je toch in contact met derden en dat zorgde
ervoor dat ik ook richting mijn ouders regelmatig
afspraken om langs te komen heb moeten afzeggen.”
Het virus was overal
Tessa: “In ons gezin zijn er geen mensen positief
getest. Ik ben zelf ook de dans ontsprongen, maar
in mijn vrienden-/vriendinnenkring hebben er best
veel het coronavirus opgelopen.” Jill: “Als zelfstandige
heb ik mijn bedrijf zes weken dicht moeten houden.
Dat betekende geen inkomsten. Nadat ik weer open
mocht moest ik mijn patiënten bellen dat ze weer
langs mochten komen. Ik merkte dat vooral de
ouderen aarzelden of ze dat wel moesten doen. Bang
dat ik zelf corona zou oplopen ben ik nooit geweest.
Ook niet vanwege het feit dat ik veel mensen voor
behandeling over de vloer krijg. Gewoon goede
maatregelen nemen met een kap voor je gezicht
en altijd handschoenen aan.”
Ondanks alles draaide het leven gewoon door
Tessa: “Ik ben in oktober afgestudeerd. Als ik dan
aan anderen vertelde dat ik event management heb
gedaan hoorde ik vaak wat zielig voor je in deze tijd.
Het was dan ook ondoenlijk om een baan in de
evenementenbranche te vinden. Ik heb wel ander,
ook heel leuk werk gevonden. Dat doe ik deels vanuit
huis en deels op kantoor. Daar kan ik de komende
jaren prima vooruit en daarna zie ik wel wat er op
mijn pad komt.” Robin: “Met de versoepelingen in
beeld ben ik dubbel blij dat ik per 1 juni een andere
uitdaging kan aangaan als intercedente in een
ziekenhuis. Plannen is mijn ding en dat kan ik daar
volop gaan doen.” Amber: “Het was een raar jaar
waarin ik mijn studie strafrecht heb afgerond. Geen
colleges en geen tentamens op locatie. Nagenoeg
alleen op weg naar de eindstreep met uitsluitend
digitaal contact met de universiteit. Heel positief is
dat ik midden in de coronatijd toch mijn eerste vaste
baan heb gevonden. Afgesproken is dat ik die vooralsnog
vanuit huis invul. Je mist de contacten met
de collega’s en de mogelijkheid om hen te leren
kennen en van hen te leren maar het is niet anders.”
Britt: “Ik heb anderhalve week thuis gezeten na de
lockdown in maart vorig jaar. In die dagen is er
spoedoverleg geweest hoe wij als school hier het
beste mee om konden gaan. Ik kon weer terug om
de zeven kinderen te begeleiden van de ouders
met cruciale beroepen. Na de versoepelingen in de
zomermaanden kwamen wij terecht in een tweede
lockdown. Vanaf dat moment kregen wij met veel
meer kinderen te maken. Het was best wel aanpoten
te meer daar ook de kleuters bezig gehouden
moesten worden. Ik kijk terug op een bijzonder jaar,
niet in de laatste plaats omdat mijn vriend en ik onze
eerste woning hebben kunnen kopen.”
NADAT IK WEER OPEN MOCHT MOEST
IK MIJN PATIËNTEN BELLEN DAT ZE
WEER LANGS MOCHTEN KOMEN. IK MERKTE
DAT VOORAL DE OUDEREN AARZELDEN
OF ZE DAT WEL MOESTEN DOEN
En nu verder
Tessa: “Ik kijk er echt naar uit om weer op reis te
kunnen gaan en te wintersporten. En de tijd dat je
niet alles meer moet plannen om iets met elkaar te
kunnen doen.” Robin: “Ik heb wel momenten gehad
waarin ik dacht komt er dan nooit een einde aan. Dat
gebeurde onder andere als aangekondigd werd dat
de terrassen weer open mochten en dat toch weer
niet door kon gaan. Ik ben blij dat dit nu achter ons
ligt. Ik kijk er naar uit om weer dingen te kunnen
ondernemen zonder na te hoeven denken met welke
belemmeringen ik te maken heb.” Jill: “Ik ben een
vakantiemens. Jaarlijks ging ik drie tot vier keer.
Dus zodra het kan ben ik weg.”
31
‘s Heeren Loo
Sinds maart van dit jaar werkt Sam Langerak in een woning aan
de van Limburg Stierumstraat in Noordwijk waar mensen tussen
de 20-70 jaar en met een licht verstandelijk beperking wonen.
Haar studie Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening heeft
zij kortgeleden afgerond. Van vriendinnen hoorde ze hoe
leuk werken bij ‘s Heeren Loo is. Toen zij een vacature
tegenkwam, hoefde Sam niet lang na te denken. Een
dag na het versturen van haar cv werd ze gebeld
en binnen een week had ze de baan!
TEKST EN BEELD ’S HEEREN LOO
Wil je weten of werken bij
‘s Heeren Loo iets voor jou is?
Bel of mail eens met onze
recruiter! Anne de Winter,
anne.de-winter@sheerenloo.nl
of 06 – 302 306 49.
Echte aandacht, daar draait
het om bij ‘s Heeren Loo
32
“Dat ging echt heel snel. Ik kreeg binnen twee uur na mijn
sollicitatie een telefoontje dat ik aangenomen was. Een hele
snelle overstap uit de kinderopvang, waar ik vandaan kwam.
Werken in de verstandelijk gehandicapten sector is echt heel
uitdagend. Elke dag is anders, natuurlijk heb je je ritme van de
maaltijden maar daarom heen ben je heel vrij wat je met de
cliënten voor invulling aan de dag geeft, naast hun werk of
dagbesteding.
Pianovrouw
Bij de kennismaking in de woning zag ik een piano staan.
Tijdens mijn eerste werkdag begon ik meteen te spelen en
al gauw stonden de cliënten om me heen met mij mee te
zingen. Het enthousiasme om te zien en de blijdschap dat er
muziek wordt gemaakt geeft me regelmatig kippenvel. Ik zing
veel en heb een brede muziekinteresse van musicals tot Jan
Smit. Dat nodigt de cliënten uit om mee te doen. We hebben
al een heel eigen repertoire waarbij Jolene, van Dolly Parton
een van de favorieten is. In plaats van Jolene, vullen we dan
de naam van de bewoner in. Dat is zo leuk! Ook ben ik gaan
boksen. Dat leek me ook leuk voor de bewoners, dus ik heb
een paar bokshandschoenen gekocht en meegenomen naar
het werk. Nu boks ik in de tuin met een aantal bewoners.
Daar halen we veel plezier uit!
Ik krijg zowel van de bewoners als van mijn collega’s te horen
dat het fijn is dat ik nog zo jong ben. Met mijn 21 jaar heb ik
nog niet zo veel werkervaring, maar ik breng weer andere
dingen mee. En ik kijk met een andere bril. Zo leren we van
elkaar. Ik ben door mijn collega’s met open armen ontvangen,
het klinkt als een cliché maar het voelde echt als een warm
bad. Ze benadrukken keer op keer dat ik alles kan vragen,
liever drie keer iets vragen dan de vraag niet stellen. Juist
door deze fijne en veilige sfeer, ben ik snel en goed ingewerkt
en voel ik me super thuis op deze groep. Ik ben nooit als ‘die
nieuwe’ gezien. Ik was meteen een van hen.
Humor moet
Het mooie van dit vak, is het echte contact maken. De
aansluiting zoeken en vinden met de bewoners. Ik ben meer
van het communiceren dan van ‘de zorg’, ik praat dus ook
veel met de bewoners. Dan gaan we in gesprek en stel ik
vragen die ze aan het denken zetten. Ik kan ze, juist omdat
ik ook nog jong ben, vaak een spiegel voorhouden. En we
hebben heel veel lol. In mijn werk gebruik ik mijn humor. Het
werk is zoveel makkelijker als je dingen met humor benadert.
Elke dag kom ik gelukkig terug van mijn werk. Ik voel hier
echt de waardering voor wat ik doe. En ik krijg dubbel en
dwars terug wat ik geef!”
Alle betrokkenen bij de
Dierenhoeve op het voormalige Bavoterrein
in Noordwijkerhout hebben naast de
gevolgen van de coronacrisis ook te maken met een
ingrijpende verhuizing die rond september dit jaar zijn beslag
moet krijgen naar, een vooralsnog, tijdelijke plek. De verhuizing
is een direct gevolg van geplande woningbouw op de huidige locatie
als onderdeel van de nieuwe woonwijk Landgoed in den Houte. De
permanente locatie laat nog een paar jaar op zich wachten. Voorzitter van
het bestuur van de Dierenhoeve, Astrid Warmerdam, maakte, zoals velen haar
kennen, van haar hart geen moordkuil over verleden en de lonkende toekomst.
“Wij zien uit naar de verhuizing en hopen daarvoor al weer open te gaan voor
iedereen die ons wil bezoeken.”
TEKST HARM DRAGT BEELD NOORDWIJKNU.NL EN MONICA STUUROP
Corona en verhuizing
houden Dierenhoeve flink bezig
Warmerdam: “Het voortbestaan van de Dierenhoeve hangt al
zo’n 20 jaar als het bekende zwaard van Damocles boven ons
hoofd. Dat komt omdat de eigenaren van de grond, waaronder
toen Rivierduinen, bezig zijn geweest met andere bestemmingen
waaronder het realiseren van een TBR- instelling. Wij zijn
blij dat er nu een oplossing is waar ook wij ons prima in kunnen
vinden. Wij gaan met de medewerking van de ontwikkelingscombinatie
Novaform/Trebbe, die verantwoordelijk is
voor de nieuwbouwwijk over enkele maanden verhuizen naar
een locatie tussen het voormalige Pesthuis en de Engelse tuin.
Beter gezegd wij worden opgenomen in de tuin, die zoals is
afgesproken tussen de gemeente en de ontwikkelaar, in oude
luister wordt hersteld. In de afspraak die wij met de gemeente
hebben gemaakt nemen onze vrijwilligers, mensen vanuit de
dagbesteding en jongeren uit leerwerktrajecten het onderhoud
van de tuin op zich.”
Gevolgen van de coronamaatregelen
Ook de Dierenhoeve heeft de negatieve gevolgen van de Covid
19 uitbraak ondervonden. Vanaf medio maart 2020 kon er door
de vrijwilligers, waaronder twee betaalde krachten, in de buitenruimte
doorgewerkt worden maar het, voor de inkomsten
belangrijke, koffiehuis bleef dicht. De daar actieve vrijwilligers
en de twee betaalde krachten zaten werkloos thuis. Ook de wat
oudere vrijwilligers waren vooral in het begin huiverig om zich
te laten zien. “Maar er is niemand van de ruim 40 vrijwilligers
echt afgehaakt.” Tijdens de lockdown periodes waren de bezoekers
evenmin welkom. Dat was tijdens het interview, dat medio
mei plaatsvond nog steeds het geval. Warmerdam: “Terwijl juist
deze periode met onder meer de meivakantie voor ons topdagen
zijn. Wij zijn gehouden aan de richtlijnen die ook voor
dierentuinen gelden. Wij hebben daar begrip voor maar frustrerend
is het wel.”
Naar een nieuwe plek
In september van dit jaar vindt de verhuizing plaats naar een
vooralsnog tijdelijke plek. Warmerdam: “ Omdat de nieuwe
woonwijk niet in de eerst bedachte vijftien jaar maar in vijf jaar
gebouwd wordt komt ook onze verhuizing sneller aan de orde
dan gepland. Maar wij hebben gelukkig een super goede samenwerking
met de projectontwikkelaar en daarom zijn wij
ervan overtuigd dat alles goed gaat verlopen. Wij zijn er klaar
voor, ook al moet er nog veel geregeld en gedaan worden.
Hoe de permanente plek er uit gaat zien is nog niet helemaal
glashelder. Maar dat De Dierenhoeve blijft bestaan is zeker. Het
kan bijna niet anders dan dat de aanwezigheid een ongekende
bonus is voor allen die straks in de nieuwe wijk wonen, de andere
inwoners van Noordwijkerhout en alle andere bezoekers
aan deze bijzondere, historische locatie.
33
Padua
In de maart editie van magazine Leef! was geluk het centrale
thema. Nu wij drie maanden verder zijn en de zomereditie
van het magazine verschijnt kunnen veel mensen hun geluk
niet op door de opeenvolgende versoepelingen op weg
naar hopelijk een snel normaal. Bestuurder Merlien Welzijn
van woningstichting Sint Antonius van Padua: “Wij kijken
reikhalzend uit naar de terugkeer van normale leefen
werkomstandigheden. Want er liggen
enorme opgaven te wachten.”
TEKST HARM DRAGT
BEELD PADUA
Met versoepelingen
op weg naar het normaal
24
Omgaan met corona
Bestuurder Merlien Welzijn: “Wij zijn van ver gekomen
sinds de uitbraak van het corona virus medio maart vorig
jaar. De oproep vanuit het kabinet om zo veel mogelijk
vanuit huis te werken heeft eens te meer bewezen hoe
belangrijk ieders woning is. Meer dan ooit was het voor
velen hun veilige haven. Al was het thuis werken in combinatie
met het gezinsleven wel een kwestie van geven
en nemen, plannen en elkaar ontzien. Ook Padua heeft
haar werkorganisatie aangepast aan de geldende noodwetgeving.
Onze medewerkers hebben hun werkzaamheden
vanuit huis voortgezet. En dat in een periode dat
ons nieuwe Ondernemingsplan juist baat zou hebben
gehad bij veel overleg met elkaar rond de tafel. Maar
nood breekt wet. De telefoon en digitaal vergaderen
bleken de geschikte hulpmiddelen om de werkzaamheden
voortvarend voort te zetten. Dat onze vestiging niet
open kon zijn betekende niet dat er geen direct contact
mogelijk is geweest met onze huurders. Huisbezoeken
om bijvoorbeeld noodzakelijke reparaties uit te voeren
zijn doorgegaan. Ook de verduurzaming van de woningvoorraad,
een belangrijke doelstelling van Padua, is
ALS PADUA HEBBEN WIJ
MAATWERK, DAT PAST BIJ DE
SITUATIE VAN IEDERE INDIVIDUELE
HUURDER, ALTIJD HOOG IN HET VAANDEL
GEHAD. MAAR DOOR CORONA ONTSTOND
ER EEN ANDERE WERKELIJKHEID.
REDEN OM ALLE HUURDERS EEN
HELPENDE HAND TOE
TE STEKEN
PADUA NIEUWBOUW
voortgezet. Verder bleken ook de telefoon en mail
mooie en veel gebruikte middelen om contact te onderhouden
met onze huurders.”
Helpende hand voor de huurders
Ondernemers, verenigingen, maatschappelijke organisaties.
Allen kregen te maken met de corona maatregelen.
Maar ook huishoudens werden getroffen omdat
inkomsten opdroogden. Dat leidde na een aangenomen
motie in de Tweede Kamer tot het besluit van
minister Ollongren om de huren in de hele sociale
sector te bevriezen. Welzijn: “Wij namen dat besluit
graag over maar hebben gemeend dat wij vanwege de
moeilijke omstandigheden verdergaande maatregelen
moesten nemen. Mede op advies van de Stichting
Huurdersbelangen Noordwijkerhout en De Zilk zijn wij
ertoe over gegaan om eenmalig ook de huren van de
woningen met een vrije sector huurcontract niet te
verhogen. Dat besluit werd ook genomen voor de verhuurde
parkeerplaatsen en garages en de kosten die te
maken hebben met het serviceabonnement. Verlaging
van de huren is eenmalig doorgevoerd voor die huishoudens
die op aangifte van de Belastingdienst een te
hoge huur betalen in relatie tot hun inkomen. Als Padua
hebben wij maatwerk, dat past bij de situatie van iedere
individuele huurder, altijd hoog in het vaandel gehad. Maar
door corona ontstond er een andere werkelijkheid. Reden
om alle huurders een helpende hand toe te steken.”
Op weg naar het normaal
Welzijn: “Wij kijken uit naar de terugkeer van het normaal.
Want er liggen enorme opgaven om de vraag naar en het
aanbod van huizen in balans te brengen alsook rond de
duurzaamheidsdoelstellingen. Mede door onze financiële
positie kunnen wij voortgaan met het verduurzamen van
onze woningen en het bouwen van nieuwe sociale
woningen. Wij willen dat bereiken door samen op te
trekken met onze partners, waaronder de gemeente. Wij
kunnen en willen tot 2030 450 Daeb en daarbovenop tot
2035 250 niet-Daeb woningen (woningen met een huurprijs
boven de liberalisatiegrens) aan onze voorraad toevoegen.
Maar dat kan alleen als wij de medewerking van
de gemeente krijgen door het toewijzen van voldoende
geschikte bouwlocaties.”
35
Interview
”Ik ben er trots op hoe
iedereen in Noordwijk met
de corona crisis is omgegaan”
Burgemeester Wendy Verkleij kijkt terug op Covid 19 en vooruit
TRADITIONEEL IS DE BURGEMEESTER VOORZITTER VAN DE PLAATSELIJKE COMMISSIE VAN DE KNRM NOORDWIJK
Zo’n acht weken
na haar aanstelling als eerste
kroonbenoemde burgemeester van de
nieuwe gemeente Noordwijk brak de coronacrisis
uit. Verkleij: “In eerste instantie leek alles heel ver weg
van ons af te staan. Maar al snel werd duidelijk dat wij te
maken hadden gekregen met een heel serieuze situatie, waar
wij ook nog eens weinig tot geen kennis en ervaring mee hadden.
‘Grip vier’ werd in werking gesteld om de pandemie aan te pakken.
Dat wordt toegepast bij grote calamiteiten die na enkele dagen
afgeschaald kunnen worden. Maar alle betrokkenen kwamen er al
snel achter dat er voor corona geen stip op de horizon zichtbaar was
waarop dit zou eindigen.”
.
TEKST HARM DRAGT BEELD BURO BINNEN
36
.
Besluiten nemen met eerst weinig kennis
De worsteling op landelijk niveau om de juiste maatregelen
te blijven nemen zal weinigen ontgaan zijn.
‘Wij nemen 100 procent beslissingen met 50 procent
kennis’ zo stelde demissionair minister-president Mark
Rutte eens. Dat het voor het kabinet ernst was bleek
ook uit de tijdelijke wetten die opeenvolgend ingevoerd
werden. Verkleij: “Binnen die bandbreedte moesten wij,
maar ook de veiligheidsregio waarin gemeenten samen
optrekken, onze maatregelen afstemmen. Ook nu nog
vergadert de veiligheidsregio ambtelijk en bestuurlijk
een keer per week. Dat gaat nu gelukkig ook over de
versoepelingen die mogelijk zijn. De OpenUp. Wij zijn
weliswaar op de goede weg maar wij zijn er nog niet.”
De gevolgen voor de samenleving
Iedereen heeft te maken gekregen met de crisis. Sommigen
hebben grotere omzetten kunnen draaien maar bij veel
anderen heeft het er flink in gehakt. Verkleij: “ Wij zullen pas in
2022 de balans op kunnen maken hoe diep de crisis onder de
Noordwijkse inwoners en ondernemers heeft ingewerkt. Niet
alleen financieel maar ook psychisch.” In de afgelopen periode
heeft de gemeente ruim de portemonnee getrokken om
ondernemers, verenigingen, maatschappelijke organisaties
en ook inwoners te ondersteunen. “Ik ben er trost op hoe wij
tot nu toe met elkaar door deze onwerkelijke periode zijn heen
gekomen. Een bezoek aan veel 75 plussers bracht aan het licht
dat 80 tot 90 procent van hen het heel goed maakten. Verder
zijn wij digitaal met allerlei geledingen, zoals, retail, de zorg, het
onderwijs, maatschappelijke organisaties, horeca en de kerken
in gesprek gebleven om te horen waar zij tegenaan lopen. In
Noordwijk is de Brede Maatschappelijke Alliantie opgericht.
Deze alliantie komt regelmatig bij elkaar en bespreekt
de maatregelen, gevolgen en versoepelingen en welke
oplossingen voor handen zijn. Met veel mooie en gerichte
acties tot resultaat. De gemeente kent ook een ambtelijke
versnellingstafel. Zij buigen zich over de OpenUp-fase, de
verantwoorde opening van de samenleving. Er kunnen steeds
meer versoepelingen worden doorgevoerd maar ik ben mij
zeer bewust dat er ondernemers, ook in de horeca, zijn die nog
steeds geen brood op de plank hebben. Wij blijven natuurlijk
ondersteuning bieden en dat wordt ook gewaardeerd. Soms
pakt een handreiking niet goed uit. Neem de gezamenlijke
terrassen, die wij graag wilden faciliteren, maar het is aan de
ondernemers om te bepalen of de kosten daarvan opwegen
tegen de opbrengsten. Dat bleek niet het geval. Waar mogelijk
hebben wij verruimingen van de terrassen toegestaan maar
als je geen terras hebt dan heb je daar niets aan. Toch heb ik
goede hoop dat onze versnellingstafel, de versoepelingen en
onze steunmaatregelen de lucht bij steeds meer inwoners en
ondernemers gaan klaren.”
De gemeente en corona
Sinds het uitbreken van de coronacrisis werken de ambtenaren
thuis. Verkleij: “Wij hebben een voorbeeldfunctie, dus
is het vanzelfsprekend dat ook wij gehoor hebben gegeven
aan de oproep van het kabinet om zo veel mogelijk thuis
te werken. Ook zij hebben gezinnen waardoor er rekening
gehouden moet worden met elkaar. Maar het is allemaal goed
gegaan. Het heeft er wel toe geleid dat ik nog maar 50 van de
300 medewerkers persoonlijk heb kunnen ontmoeten. Corona
heeft ook gevolgen gehad voor de gemeenteraad. Wij heb-ben
als raad maar één keer fysiek kunnen vergaderen, de rest is
digitaal gegaan. Desondanks heeft de gemeenteraad bergen
werk verzet.”
Steeds meer mogelijk
De dalende besmettingen, de cijfers van de ziekenhuizen,
de benutting van IC-bedden en het toenemende aantal
vaccinaties wijzen uit dat het de goede kant uitgaat. Verkleij:
“Wij zijn remmend aan het versoepelen. Kijkend naar vorig jaar
toen er na het versoepelen weer een nieuwe besmettingsgolf
over ons heen kwam moeten wij alert en voorzichtig blijven.
Persoonlijk had ik al meer willen toestaan maar wij moeten
het samen doen. Je kan het niet hebben dat in Noordwijk
de restaurants open gaan en in Katwijk niet. Afstemming
is en blijft nodig. Ook nu nog. Nu het de goede kant op
gaat. Ik zie tot mijn genoegen dat de horecaondernemers
en mensen van instellingen als de bibliotheek hun verantwoordelijkheid
nemen en laten zien dat ze hun gasten
en bezoekers binnen de regels ontvangen. Wij kijken ook
positiever naar het vergunnen van evenementen maar wel
in overleg met de buurgemeenten om de hulpdiensten niet
met een onmogelijke opgave op te zadelen van meer grote
evenementen op dezelfde dag of weekeinde. Zoals het er nu
naar uit ziet kan een aantal aangedragen evenementen in de
tweede helft van het jaar doorgaan.”
Wij kijken ook
positiever naar het vergunnen
van evenementen maar wel in
overleg met de buurgemeenten
om de hulpdiensten niet met een
onmogelijke opgave op te zadelen
van meer grote evenementen
op dezelfde dag of
weekeinde.
37
In juni 2019 overleed de man van Maria
Kerkvliet uit Noordwijkerhout. In de maanden
na het overlijden van Gerard kon Maria (82)
de situatie redelijk aan, maar daarna viel ze
in een gat van verdriet en eenzaamheid. Een
kennis adviseerde haar contact op te nemen
met stichting Met je Hart die als doel heeft
eenzaamheid bij ouderen te verzachten.
TEKST SYBYLLE KROON
BEELD BURO BINNEN
“Het overlijden van mijn man valt
me zwaar. Naast verdrietig voel ik
me ook vaak eenzaam. De mensen van
Met je Hart geven me een fijne tijd en
weer iets om naar uit te kijken.”
Maria Kerkvliet (82), weduwe van
Gerard Kerkvliet, (schoon)moeder van
Marco en Loes, oma van Tess en Fleur
De eenzaamheid verzacht
38
Verdriet
“In de eerste maanden na het overlijden van Gerard leefde ik
op een soort automatische piloot. Daarna merkte ik pas echt
hoe erg dit verlies is, en dat wordt alleen maar erger. We zijn
62 jaar bij elkaar geweest en waren een echte twee-eenheid,
deden alles samen. En hij was mijn grote steun en toeverlaat.
Nu ben ik hele dagen alleen, ga alleen slapen en wordt alleen
STICHTING MET JE HART
De missie van Stichting Met je Hart is kwetsbare,
eenzame mensen verbinden. Ze slaan een brug
tussen vergeten worden en aandacht krijgen. De
stichting is in 33 gemeenten actief, waaronder de
Gemeente Noordwijk. Vrijwillige medewerkers
van de stichting organiseren terugkerende
activiteiten waarbij ouderen elkaar ontmoeten,
met als doel de gevoelens van eenzaamheid te
verzachten. Stichting Met je hart werkt samen
met huisartsen, ouderenverpleegkundigen,
thuiszorgmedewerkers, wijkverpleegkundigen,
pastors en buurtbewoners.
www.metjehart.nl
wakker. Ik word er heel verdrietig van. Naaien is altijd een
hobby van me geweest en dat doe ik nu nog steeds, zo goed
en zo kwaad als het kan. Zo heb ik een kleedje van Gerards
stropdassen gemaakt en een sjaal van zijn truien. Zo is hij
toch nog een beetje bij me.”
Ontmoetingen
“Op een gegeven moment kwam een kennis naar me toe en
die adviseerde contact op te nemen met mensen van Met je
Hart. Ze zijn bij me langs geweest en wat ze doen, sprak me
aan. Sindsdien ga ik regelmatig met ze op pad. Ik voel me
heerlijk bij hun op m’n gemak en het is ook fijn om andere
mensen en soms oude bekenden te ontmoeten. Meestal is
het een groepje van een acht. Ze halen je op, we doen iets
leuks met elkaar, drinken een bakkie of gaan ergens lunchen
en na een paar uur brengen ze je weer thuis. Ze doen zó hun
best voor je, heel fijn. Heel bijzonder dat vrijwilligers dat voor
ons willen doen.”
Iets om naar uit te kijken
“De ontmoetingen zijn altijd gezellig en ik kom opgewekt
thuis. En ik heb weer iets om naar uit te kijken. Alleen
achterblijven is zwaar als je zo lang samen bent geweest en
zoveel samen hebt meegemaakt. Niks en niemand kan het
verlies van Gerard goedmaken en mijn verdriet verzachten,
maar Met je Hart helpt me mijn gevoelens van eenzaamheid
dragelijker te maken.”
Negen jaar is Henriëtta Floris (80) uit De
Zilk voorzitter geweest van Katholieke Bond van
Ouderen KBO, afdeling De Zilk. Nog steeds is ze
actief in de bond, maar nu als lid. Als geen ander
weet ze hoe belangrijk het is om op ‘je oude dag’ niet
thuis te blijven zitten maar in beweging te blijven
én in contact te blijven met mensen. KBO De Zilk
biedt leden een breed scala aan activiteiten,
waar iedereen – actief of inactief –
aan deel aan nemen.
Gezellige
ontmoetingen met
leeftijdsgenoten
“Door het organiseren
van gezellige activiteiten
proberen we Zilkers op
leeftijd in beweging te
krijgen en te houden.”
Henriëtta Floris (80),
oud-leerkracht
speciaal onderwijs en
oud-voorzitter KBO
De Zilk
Binnen en buiten
“Onze uitvalsbasis is de Duinpan in De Zilk. Daar vinden alle
activiteiten plaats. Buiten het pand liggen bijvoorbeeld drie
jeu-de-boulesbanen. Ook gaan we wekelijks wandelen.
Binnen oefenen ons koor en het orkest. Ook kan er gebiljart en
gekaart worden of spelletjes worden gespeeld. Natuurlijk kun je
daar ook gezellig koffiedrinken tijdens de activiteiten. Je hoéft
niet mee te doen, gewoon gezellig onder mensen zijn, is ook
prima. Alles kan, niks moet. En mis je iets in het aanbod en heb
je zelf ideeën voor een activiteit, dan zijn die altijd welkom.”
Uit de stoel
“Toen ik voorzitter was, heb ik koersbal en bridgeles
geïntroduceerd. Dat staat nog steeds op het programma.
Hoewel de bridgers nu geen les meer hebben: ze bridgen nu
elke week. Er worden allerlei activiteiten georganiseerd, naar
behoefte van de leden. Dat is niet altijd gemakkelijk, want de
wensen zijn zeer divers. Toch is het belangrijk dat je als senior
uit je stoel komt, in beweging blijft en onder de mensen komt.”
Hele jaar activiteiten
“We hebben naast wekelijks of maandelijks terugkomende
activiteiten ook jaarlijkse activiteiten op het programma.
Zo gaan we ieder jaar naar de generale repetitie van de
schoolmusical, worden er busreisjes georganiseerd en vieren
we kerst gezamenlijk. In de zomermaanden houden we
inloopochtenden in de Duinpan. Die zijn ook altijd reuze
gezellig, ook omdat er dan van alles te doen is.”
Pannenkoeken eten
“Met de school hebben we goede contacten. Zo bakken de
leerlingen van groep 8 elk jaar pannenkoeken voor hun opa’s
en oma’s. Ook de KBO wordt daar altijd bij uitgenodigd.
We eten dan gezamenlijk pannenkoeken. Verder zijn leden
van de KBO altijd welkom bij andere initiatieven binnen de
gemeenschap van De Zilk, zoals de seniorenmiddagen van
de feestcommissie en het carnaval. Daar is veel animo voor;
de grote zaal van de Duinpan zit altijd helemaal vol.”
Aandacht voor elkaar
“Als voorzitter heb ik me ingezet voor de gemeenschap van
De Zilk. Ik ben geen voorzitter meer, maar als actief lid draag ik
de KBO nog steeds een warm hart toe. Het is een gezellige club
en het is altijd leuk om bekende mensen te ontmoeten, nieuwe
te leren kennen, samen dingen te ondernemen en samen actief
te zijn. Er is aandacht voor elkaar, men leeft met elkaar mee,
in goede, maar ook in moeilijke tijden. Dat is toch mooi?”
KBO DE ZILK
KBO De Zilk, opgericht in 1969, biedt activiteiten
aan ouderen aan. Op die manier wil de organisatie
sociale isolatie voorkomen en het bewegen
stimuleren. Naast het aanbieden van activiteiten
verzorgt KBO De Zilk belangenbehartiging en
ondersteuning. Denk daarbij aan het invullen van
belastingformulieren, advisering door de Ouderenadviseur,
vertegenwoordiging van ouderen
in diverse gemeentelijke overleggen. Er is een
wekelijks terugkerend programma, enkele activiteiten
hebben een maandritme. Bovendien zijn
er enkele jaarlijkse activiteiten. Momenteel
heeft KBO De Zilk ongeveer 300 leden.
Lidmaatschap is 27 euro per jaar.
www.kbodezilk.nl
ga Voor meer tips naar:
www.leefmeenoordwijk.nl
39
‘Wandelen
geeft ritme
aan mijn leven’
Sportief was Mieke Kerkhof (69) uit Noordwijkerhout altijd
al. Ze sportte meerdere keren in de week en is al vijftien
jaar lid van de atletiekvereniging Noordwijkerhoutse
Strandlopers (NSL). Twee jaar geleden werd Mieke ziek. Na
een periode met heftige behandelingen, ging ze revalideren.
Haar revalidatieproces viel precies in de lockdown, daarom
begon ze voorzichtig onder de naam ‘Mieke komt terug’ bij
de Ommetjesgroep (de Hersenstichting heeft dit initatief
ontwikkelt samen met hoogleraar neuropsychologie
Erik Scherder) van NSL. Met als doel weer snel te
kunnen aansluiten bij haar favoriete bezigheid:
sportief wandelen.
TEKST SYBYLLE KROON
BEELD BURO BINNEN
“Sportief wandelen is meer dan
een ommetje maken. Je werkt
echt aan je conditie met een
leuke club mensen. Bovendien
brengt het mij, als gepensioneerde,
ritme in mijn leven.”
Mieke Kerkhof (69),
getrouwd, 1 dochter,
gepensioneerd sociaal
werker
40
Sociale contacten
“Niet dat ik me verveelde, maar na mijn pensioen moest
ik wel weer even zoeken naar ritme in mijn leven. Naast
allerlei vrijwilligerswerk zorgt ook het wandelen bij NSL
voor structuur in mijn week. Wandelen in clubverband
heeft daarbij nog een ander groot voordeel: het is gezellig
en je praat ook eens met andere mensen. Voor een stukje
sociaal contact is het dus eveneens belangrijk. Dat merkte
je heel goed na de lockdown.”
Meer dan een ommetje
“NSL staat bekend als hardloopclub, maar je kunt er ook
sportief wandelen. Dat is wel wat anders dan gewoon
wandelen, een blokje om of een ommetje maken, hoor.
NOORDWIJKERHOUTSE STRANDLOPERS (NSL)
De NSL is een atletiekvereniging, opgericht in
1968, waar leden onder leiding van een trainer
hardlopen en sportief wandelen. De leden zijn
te herkennen aan het geel-zwarte clubtenue.
Ook organiseert de NSL beginnerscursussen
hard-lopen en diverse wandelevenementen en
wedstrijden voor wedstrijdloper en recreanten
waar ook niet-leden aan kunnen deelnemen.
www.av-nsl.nl
Je moet een basisconditie hebben om hieraan mee te
kunnen doen, we wandelen in een stevig tempo door,
gemiddeld zo’n vijf kilometer per uur. Het is ook echt
iets anders dan hardlopen, je gebruikt andere spieren.”
Training
“We starten altijd bij het clubhuis Cooling Duin op het
parkeerterrein aan het begin van de Duindamse Slag.
De trainer laat ons eerst rustig inlopen, dan wat rek- en
strekoefeningen en vervolgens gaan we wandelen. Soms
krijgen we een intervaltraining of looptraining tussendoor.
Meestal wandelen we zo’n anderhalf uur. Er zijn verschillende
groepen waarmee je kunt wandelen, op zondag is er
ook een beginnersgroep. Een paar keer uitproberen kan ook.
Dan kom je er al snel achter bij welke groep je het beste past.
Als je wilt, kun je vier keer in de week met een groep
meewandelen.”
Rustig van wandelen
Weet je, sportief wandelen is gewoon goed voor je. Met
twee keer in week verbeter je je conditie al. Je spieren
worden sterker, je voelt je fitter én je bent lekker in de
buitenlucht. Je loopt nooit alleen, er is altijd wel iemand
ie een praatje met je maakt. De wandelclub is een prima
manier om nieuwe mensen te leren kennen. Het is
laagdrempelig en gezellig. En het zorgt voor een vast ritme
in je leven. Wandelen is voor mij ook ontspanning, buiten
zijn, contact met de grond maken. Als ik wandel, word ik
rustig. Wandelroutes genoeg hier in de gemeente Noordwijk:
strand, duinen, bos, bollenvelden… we hebben geluk met
zo’n mooie wandelomgeving.”
De tuin bij
Museum Veldzicht is
een belevenis op zich, met de
kruidentuin als absolute blikvanger.
Ingrid Koops raakte bij de start van
Veldzicht al betrokken en is sinds twee
jaar coördinator van de Tuingroep,
verantwoordelijk voor het onderhoud van
het groen in ‘de Parel’. Voor vrijwilliger
Wendy Palm is het helpen in de tuin een
fijne uitlaatklep. ‘Het werkt voor mij
heel ontspannend, ik word er zen
van. En het maakt mij een
stukje blijer’.
INGRID (LINKS) MET WENDY
“Iedere maandag denk ik: ‘Vanmiddag
mag ik weer aan de slag, wat heerlijk!’
Wendy Palm
‘Werken in de tuin; daar word ik zen van’
Moeder Natuur
Wendy: “Ik was werkzaam in de GGZ en heb een cliënt begeleid
die toen aan de slag ging in de kruidentuin. Zo heb ik kennisgemaakt
met Veldzicht. Ik vond het meteen hartstikke leuk, echt
een fijne plek. Door een heftige periode, waarin ik naast mijn
werk ook de mantelzorg voor mijn twee ouders had, moest ik
rustiger aan gaan doen. Ik was opgebrand en kwam in de ziektewet
terecht. Toch wilde ik wel graag weer vrijwilligerswerk gaan
doen. In Leef! las ik over Veldzicht en het vuurtje ging branden:
daar wil ik aan de slag! Het is natuurlijk lekker in de buitenlucht,
en in de natuur. Daarnaast hou ik van kruiden. In oktober ben ik
gestart en tot nu toe is het heel fijn. Dat gewroet in de aarde, je
voelt je dicht bij Moeder Natuur. Ik ben best wel spiritueel, dus al
die elementen komen samen. Daar voel ik mij goed bij.”
Goede sfeer
Ingrid: “Het fijne van werken in de tuin is dat je lekker praktisch
bezig bent. Tien jaar geleden heb ik dat twee jaar gedaan, maar
door de combinatie werk en mantelzorg ben ik toen tijdelijk gestopt.
Tot twee geleden, toen ze vroegen of ik toch weer wat wilde
doen. Sindsdien doe ik samen met Evelien Steenbeek de coördinatie
van de tuingroep. We werken met veel vrijwilligers. Het is
een leuke groep, en er heerst een goede sfeer. Nieuwe vrijwilligers
worden snel in de groep opgenomen. Je werkt ergens samen aan,
dat zorgt voor een goede band. Helaas stoppen er ook wel eens
mensen, maar dat is nooit omdat ze het niet leuk vinden.”
Sociale aspect
Wendy: “Bij het opstaan op maandagochtend denk ik al: ‘Ik mag
vanmiddag weer naar Veldzicht, wat heerlijk!’. Dat komt ook door
die band met elkaar. We werken in verschillende delen van de
tuin, maar in de pauze zitten we gezellig samen. Het sociale
aspect is belangrijk; je maakt een praatje, en wisselt ideeën uit. Ik
heb in mijn leven al veel vrijwilligerswerk gedaan, omdat ik het
fijn vind dat je iets kunt betekenen in de maatschappij. Die verbinding
om met elkaar dingen te bewerkstelligen, dat is gewoon
mooi.”
Plannen genoeg
Ingrid: “We hebben vorig jaar 10.000 euro gewonnen van het
Landschapsfonds. Daarmee hebben we onder andere een vijver
aangelegd en gezorgd dat er paden tussen de verschillende tuinen
zijn. Het is dus flink uitgebreid, wat ook betekent dat er meer werk
is. Er kunnen daarom ook nog steeds nieuwe vrijwilligers bij. De
afgelopen jaren hebben veel plannen stilgelegen, maar die kunnen
we nu weer gaan oppakken. Zo willen we in het museum een
klein winkeltje beginnen, en zoeken we nog mensen voor de educatiegroepen.
Ook kunnen we op het gebied van gezondheid en
voeding een belangrijke inbreng hebben bij Noordwijk Kuuroord.
Ook zoeken we nog mensen die het leuk vinden om in een kleinschalige
horeca te helpen. Er zijn voldoende plannen waar we nog
vrijwilligers voor kunnen gebruiken. Iedereen is welkom!”
PAREL VELDZICHT
Is onderdeel van Museum Veldzicht, gelegen
aan de Herenweg 114. Bij het in 2009 geopende
museum staan bloembollen, blaarkoppen en
kruiden centraal. De Parel (de tuin) bestaat uit een
kruidentuin, een kruidenveld, een moestuin en een
historische bollentuin. De tuin is onderdeel van het
Gebiedsprogramma B(l)oeiende Bollenstreek.
De vele vrijwilligers van de tuingroep zijn verantwoordelijk
voor het onderhoud. Zij zorgen ervoor
dat het groen toegankelijk is voor bezoekers.
Ook meehelpen? Iedereen kan aansluiten
om de groene Parel van Noordwijk te
laten stralen.
www.streekmuseumveldzicht.nlga Voor meer tips naar:
www.leefmeenoordwijk.nl
41
Ze werd al geboren met een gehoorprobleem. Op
haar 23 e ging ook nog haar zicht achteruit. Toen werd
duidelijk dat José de Jong (57) uit Noordwijkerhout
het erfelijke syndroom van Usher heeft. De neiging
om veilig thuis te blijven werd daardoor alleen maar
groter. Totdat ze in contact kwam met Running
Blind. Deze hardloopclub geeft José het
gevoel er helemaal bij te horen en zorgt
voor nieuwe inspiratie.
TEKST SYBYLLE KROON
BEELD BURO BINNEN
“Dankzij Running Blind
kan ik ondanks mijn
beperkte gezichtsvermogen
weer hardlopen.”
José de Jong (57),
getrouwd
en moeder van
3 kinderen
Blind hardlopen: met je buddy op pad
42
Kijken door een koker
“Ik heb vroeger gehandbald. Maar nadat mijn gezichtsvermogen
rond mijn 23e achteruit ging, was dat niet meer
aan de orde. Ik werd lid van de sportschool en probeerde
lessen pilates te volgen, maar ook dat ging niet. Door de
retinitis pigmentosa lijkt het net alsof ik door een koker kijk.
En wat ik zie, wordt steeds minder scherp, waardoor ik nu
nog maar 25% zicht heb aan mijn ene oog en 40% aan mijn
andere oog. Een vriendin die ook lijdt aan het syndroom van
Usher heeft me in 2014 overgehaald mee te gaan naar de
kick-off van Running Blind in Leiden. Zo kon ik ervaren hoe
het was om met een buddy te lopen. Het beviel me zo goed,
dat ik bij de club ben gebleven.”
Verbonden met een lint
“Bij Running Blind loop je samen met een ervaren hardloper
die wel goed kan zien, een buddy. Op donderdag trainen
we met buddy’s en trainers, samen een groep van ongeveer
RUNNING BLIND
Running Blind is een landelijk initiatief, bestemd
voor mensen met een visuele beperking die gezond
willen bewegen. Dit gebeurt onder deskundige
leiding en met de hulp van enthousiaste buddy’s.
Hardloopvereniging LRRC (Leiden Road Runners
Club) in Leiden heeft een Running Blind-afdeling.
Bij de LRRC zit ook een wandelclub voor mensen
met een visuele beperking.
www.runningblind.nl
• www.lrrc.nl
25 mensen, bij de club in Leiden. Verder word ik 1 of 2 keer
in de week thuis opgehaald door mijn buddy om lekker te
gaan hardlopen in mijn eigen omgeving. Ik ben met een lint
verbonden met mijn buddy die hetzelfde tempo loopt als ik.
Ik ben niet zo snel hoor, maar ook voor snelle lopers zijn er
buddy’s beschikbaar. Je kunt dus op alle niveaus en in je
eigen tempo trainen. Een buddy past zich aan het looptempo
van de loper aan. Het klinkt misschien gek, maar dat
lintje geeft mij juist vrijheid. Ik kan nu weer hardlopen!”
Gezellige club
“Het mooie is dat ik bij de hardloopclub in contact ben
gekomen met allerlei leuke mensen, we hebben samen veel
lol en doen ook andere dingen met elkaar. Ook de buddy’s
zijn super. Ze zijn heel behulpzaam en betrokken, zonder
dat ze je zielig vinden. Het is echt een heel gezellige club.
Ik hoor nu ergens bij en dat geeft een me fijn gevoel. Het
hardlopen en de club motiveert me enorm, ook om mijn
ervaringen op te schrijven. Die verhalen kun je dan weer
teruglezen in het clubblad van de Leidse hardloopclub
LRRC.”
Meer dan hardlopen
“We doen regelmatig mee aan loopwedstrijdjes. Het is elke
keer weer kicken als ik over de finish kom. Daarnaast worden
er ook wel eens andere activiteiten georganiseerd. Zo hebben
we een keer een tandemfietstocht gedaan, een keer
geschaatst en een paar keer een strandwandeling met de
geleidehonden gemaakt. Gezellig toch? Ik zou zo graag
andere mensen met een visuele beperking willen zeggen
dat je gewoon kan blijven hardlopen. Probeer het gewoon
eens bij Running Blind, het is zó leuk om te doen.”
Ze was te jong voor sommige scoutinggroepen in
de regio, maar als bijna zesjarige was Lily de Moor
(nu 11) uit Rijnsburg wel welkom bij Norvicus in
Noordwijk. Sindsdien gaat ze bijna elke zaterdag
richting het clubgebouw in Noordwijk. Voor
iemand als Lily die van nieuwe dingen leren,
vrienden maken, de natuur en avontuur
in de buitenlucht houdt, de perfecte
keuze. Op haar uniform zijn al
heel wat insignes te
vinden.
“Bij de scouting is iedereen gelijk. Ik
vind het heerlijk om buiten te zijn, in
de natuur. Bovendien leer je allemaal
nuttige dingen. En je mag zo vies
worden als je zelf wilt.”
Lily de Moor (11) uit Rijnsburg,
sinds haar zesde scout bij
Norvicus
Scouting: op avontuur in de buitenlucht
Professioneel fikkiestoken
“Bij de scouting doen we alleen maar leuke dingen buiten en
we gaan af en toe op kamp. Je leert ook allerlei handige dingen,
zoals vuur maken, een vlot bouwen, tent opzetten, omgaan
met zakmessen, koken en zeilen. Als je iets goed kan, krijg je
een insigne dat je op je blouse naait. Zo heb ik al heel wat
insignes waaronder een knutselinsigne, kookinsigne en een
insigne ‘professioneel fikkiestoker’. Ik ben begonnen bij de
Bevers, dat zijn kinderen tot 8 jaar. Elke twee jaar stroom je
door naar de volgende groep. Na de Bevers zijn dat de
Dolfijnen en ik zit nu bij de Junioren.”
Elke zaterdag opkomst
“Ik ben graag in de natuur en speel graag buiten. Ik vind het
ook niet erg om vies te worden, meestal ben ik de vieste van de
groep. Elke zaterdag is er opkomst, zo noemen we dat. We
komen dan bij elkaar bij het clubgebouw. Van daaruit gaan we
op pad. Het is altijd leuk, ik heb het er enorm naar mijn zin.
Heel soms heb ik geen zin of zit ik niet zo goed in mijn vel. Dan
zeg ik af. Dat is helemaal niet erg, want het is niet verplicht om
te komen. Niks hoeft.”
Respect voor elkaar
“Wat ik ook fijn vind, is dat iedereen elkaar respecteert,
kinderen en leiding. Je hoort er echt bij en er hangt altijd een
goede sfeer, we hebben veel lol samen. Iedereen is gelijk en het
is een leuke groep, ik heb veel vrienden bij de scouting. Je leert
ook dingen samen te doen en samen te werken.”
Wateractiviteiten
“Activiteiten op het water zoals kanoën, roeien en vlotten
bouwen vind ik het allerleukst om te doen. Dan doen we bij de
Junioren ook. Ik kijk er naar uit om over twee jaar naar de
Zeeverkenners over te gaan. Dan leer je een boot optuigen en
onderhouden. Ook leer je zeilen, het lijkt me echt gaaf mijn
zeilvaardigheidsbewijs te halen. Ik vind de scouting zo leuk, dat
ik later als leiding wil werken.”
SCOUTING NORVICUS NOORDWIJK
Scouting Norvicus is een waterscoutinggroep die
op en rond het water te vinden is. Naast zeilen,
kanoën en roeien leren de jeugdleden ook koken,
samenwerken en zelfstandig worden. Kinderen
tussen 6 en 18 jaar zijn welkom. Elke zaterdag
zijn de scoutinggroepen te vinden bij het Troephuis
(achter Beuk, aan de Van Berckelweg 52
in Noordwijk) en in het zomerseizoen op de
Kagerplassen.
www.norvicus.nl
ga Voor meer tips naar:
www.leefmeenoordwijk.nl
43
Puzzel
nsier.
f. 25. Billen.
Merknaam
stad.
n toonlad-
Noordwijkse
Uitrusting
de vrou-
Ornament
meester.
aat. 65.
anderen,
rnaamr.
80.
t Noordwijk
e. 89.
oordwijk.
ontwerper.
Voetbal is
. Doodloefaamd
d. 111. Giferktuig.
judoterm.
afk. 123.
koop in het
, food en
s Amerika.
instrument
er. 143.
45. Gehoup.
echte
7. Gezicht.
2. Engels
oeveelheid.
wijk. 22.
instraat 38.
0. Waterjufa.
40. Menepaalde
Onderwijs,
lclub uit
van liedtekst
t. 66. Kleur.
rtig. 73.
se Spoorrhaal.
aardigen.
i. 89. Liefkofk.
92. Pad in
S-sportver-
. Oom. 101.
4. Duitse
cht. 108.
18. Ouderad
uit oester.
dministragendom.
l. 138. Virus.
. 143. Uit-
44
Oplossing vorige keer
MET Oplossing LEEF HEEL vorige TEVREDEN keer OP IN BATTERS NOORDWIJK EEN WURFIE PIKKEN
Winnaars puzzel WN WSN Leef! Leef! nummer 17-2018 29 Gefeliciteerd!
De De volgende personen hebben hebben het een boek kopje ‘Badplaats koffie met Noordwijk’ een
gewonnen: gebakje naar keuze voor 2 personen gewonnen:
G. Wilma Zuidhoek, Dijkstra, Anna Liesbeth Noppe Ruigrok, (Sassenheim), Aleid Dekker, A.H. Duivenvoorden
A. Winter
(Noorwijkerhout), en Leo van Maris. C. van der Logt (Voorhout), Dhr. W.v.Oosten
Winnaars zijn van harte welkom bij:
Winnaars Tuincentrum zijn van De harte Mooij, welkom Noordwijkerweg bij: 36, 2231 NL Rijnsburg
Foto van Kampen, De Keuvel 2, 2201 MB Noordwijk
In de geschiedenis spelen jaarta len
een belangrijke rol. Vaak geven ze
gebeurtenissen aan die het verdere
verloop van de samenleving beïnvloeden.
Voor Noordwijk zijn dat 17
en 21 augustus 1866. De insta latie
van C.L.C.W. Pické als burgemeester
van Noordwijk en de komst van vier
badkoetsjes uit Scheveningen op het
strand. Welke rol deze gebeurtenissen
speelden in de ontwikkeling van het
vissersdorp tot internationale
congresbadplaats val te lezen en te
zien in dit boek.
PUZZELPRIJS
PUZZELPRIJS
Noordwijk groeide ui tot een badplaats
van a lure aan de Nederlandse
Noordzeekust. In de loop der jaren is
dit kleine dorp geworden tot wat het nu
is en dat is niet vanzelf gegaan. Visie
gecombineerd met grootse ambities én
de samenwerking tussen partijen zoals
ondernemers, bewoners en de plaatselijke
overheid hebben ervoor gezorgd
dat vanaf begin1866 dit mooie dorp
kon opbloeien tot een gewilde plek om
te verblijven. Historische beelden en
vooral de vele hedendaagse opnamen,
gevangen door de lens van diverse
fotografen, vormen een prachtig beeldverslag
van 150 badplaatsontwikkeling.
Als deelnemer aan
de Als puzzel deelnemer maakt u aan
kans de op puzzel het boek maakt u
‘Badplaats kans op Noordwijk’ het boek
‘Badplaats Noordwijk’
Met dit boek in de hand staat de tijd
even stil. Nieuwe ontwikkelingen
zu len ook deze uitgave maken tot een
historisch en kleu rijk beeldverslag dat
in de boekenkast van elke liefhebber
van internationaal badtoerisme én
Noordwijk niet mag ontbreken.
Zo doet u mee
Los het kruiswoordraadsel op en breng letters uit het raadsel
over naar de gelijkgenummerde vakjes in het kleine diagram.
Daar ontstaat bij juiste invulling een slagzin. Om mee te
dingen naar één van de prijzen, moet uw oplossing voor
1 september 2021 binnen zijn.
De oplossing kunt u als volgt insturen:
Per mail: redactieleef@burobinnen.nl
Per (brief)kaart: Magazine Leef!,
Voorstraat 29, 2201 HL Noordwijk
Vergeet niet uw naam en contactgegevens te vermelden.
Zo doet u mee
Los het kruiswoordraadsel op en breng
letters uit het raadsel over naar de
gelijkgenummerde vakjes in het kleine
diagram. Daar ontstaat bij juiste invulling
een slagzin. Om mee te dingen naar één
van de prijzen, moet uw oplossing voor
1 september 2018 binnen zijn.
De oplossing kunt u als volgt insturen:
Per mail: info@magazineleef.nl
Per (brief)kaart: Magazine Leef!,
Voorstraat 29, 2201 HL Noordwijk
Vergeet niet uw naam en
contactgegevens
te vermelden.
VAN VISSERSDORP TOT INTERNATIONALE CONGRESBADPLAATS
Aangeboden door:
Foto Aangeboden van Kampen, door: De Keuvel 2, 2201 MB Noordwijk
Foto van Kampen, De Keuvel 2, 2201 MB Noordwijk
55
Horizontaal:
1. Elkaar beschieten met verf. 10. Zaak. 20. Oplettend.
21. Groente. 23. Clubje zangers. 24. Stadion. 25. Klip.
26. Gast. 27. Modern. 29. Afgod (Engels). 31. Knapperig. 32.
Zoen. 33. Meisjesnaam. 34. Cirkel. 36. Nederlandse voetballer.
38. Sacra Romana Ecclesia, afk. 39. Jongensnaam.
40. Dier. 41. Kunstleer. 43. Arbeidsomstandighedenwet,
afk. 45. En (Engels). 47. Meester, afk. 48. Horlogemerk. 49.
Vogel.
50. Schietwapen. 52. Hard slaan. 53. Broer van Kaïn.
54.
Vogel. 56. Amerikaanse staat. 57. Oom. 58. Bouwsel
van was.
60. Schalk. 62. Russisch ruimtestation. 63. Voor-
zetsel.
65. Vloot. 67. Vaartuig. 69. Deftig. 71. Pers. vnw. 72.
Kloosterlinge.
74. Dienst. 75. Gevolg van lassen. 78. Her-
kauwer.
79. Vaas. 80. Vorderen. 82. Weldra. 84. Automerk.
85. Short Message Service. 86. Getikt. 88. Baas van klooster.
89. Oudste politieke partij Duitsland. 91. Voorzetsel. 93.
Vader. 95. Piekeren. 97. Opbergkokers. 99. Haaibaai. 100.
Vaartuig. 102. Leden van Franse koningsdynastie. 105. Verf.
107. Afwijkend. 109. Opbergruimte. 110. Mest. 111.
Geschater. 112. Klein deeltje. 113. Een … hond. 114. Grote
vuurpijl. 115. Eddy … (beroemd keeper). 117. Verzekeringsmaatschappij.
118. Tijdschrift. 119. Instant Diensten en
Oplossingen, afk. 121. Maand. 122. Pers. vnw. 123. Snaarinstrument.
125. Niks. 127. Voetballer van Ajax. 129. Vereren.
131. Zeevis. 132. Schop. 134. Roll-on roll-off. 136. Nee op
zijn Frans. 137. Lichaamsdelen. 138. Rivier in Siberië. 139.
Land in Midden-Oosten. 141. Gehucht. 143. Merendeel.
144. Automerk. 145. Vrouwelijke lichaamsdelen. 146. Grote
rommel.
Verticaal:
1. Boete. 2. Erg oud. 3. Beetje. 4. Nederlands Rundveestamboek,
afk. 5. Race in Assen. 6. Certificaat. 7. Scheel. 8.
Vod. 9. Lengtemaat. 11. Paardenkracht, afk. 12. Schaap. 13.
Cowboywedstrijd. 14. Heks. 15. Geluid van ezel. 16. Noordwijkse
Reddings Brigade. 17. Vrucht. 18. Heel erg. 19. Spel
met laserstralen. 22. Steen. 26. Persoonlijk. 27. Klein persoon.
28. Flinkerd. 30. Vervoermiddel van Tarzan. 33. Mes.
34. Broodje. 35. Met plezier. 37. Meisjesnaam. 40. Oma.
42. Herrie. 44. Ruw. 46. Slechthorend. 48. Rijksmuseum
Oudheden, afk. 51. Zot vol spot. 53. Voornaam Noordwijkse
schoenenhandelaar. 55. Kleur. 58. Spoedig. 59.
Schijnvrucht. 61. Onderdeel boom. 64. Roofdier. 66. Voedster.
67. Lade. 68. Eventjes. 70. Taalontwikkelingsstoornis,
afk. 71. Revanche. 73. Holte. 76. Nederlands riviertje. 77.
Onder andere, afk. 79. Ulric De Varens, herenparfum. 81.
Cijfer. 83. Sprint. 85. Gespaard geld. 86. Krankzinnig. 87.
Skelet bloempoliepen. 89. Jatten. 90. Tafel. 92. Vogel.
94. Grieks eiland. 96. De zingende dominee. 97. Bewijzen
van achting. 98. Vaartuig. 100. Beroemd boek van
Nabokov. 101. Hoofddeksel. 103. Besturen. 104. Handwerken.
105. Ondeskundige. 106. Huisdier. 108. Echopeiling.
111. Elektronisch spel spelen. 116. Benodigdheden. 118.
Grillig. 120. Uitgestorven rund. 122. Spijtig. 124. Vrouw.
126. Uitgestorven vogel. 128. Paard. 130. Overblijfsel.
131. Stad in Nevada. 133. Voorzetsel. 135. Trolachtig
wezen. 137. Zweeds geld. 138. Boogbal. 140. Nederlandse
Spoorwegen, afk. 142. Pest, afk. 143. Pers. vnw. 144. Hervormd
Nederland, afk. Weekblad dat bloeide onder Bert
van Duijn (1935-2012).
Puzzel mee
met Leef!
PUZZELMAKER: FRANS VAN DUIJN
77 142 9 92 79 115 36 18 125 51 15 80 79 71 18 55 97 48 39 19 141 91 135 12 58 139 63 79 97 16 74 3 139
We zitten in de ruime woonkamer van het grote woonhuis aan de Jeroensweg in
Noordwijk. Ik ben voor een interview te gast bij drie jonge mannen die daar wonen
met begeleiding van Raamwerk. In deze woonvorm leren de bewoners allerlei
vaardigheden zoals koken, schoonmaken en boodschappen doen. Net als sociale
vaardigheden, plannen en organiseren bijvoorbeeld. Bovendien wordt er gewerkt aan
persoonlijke doelen, zoals het leren omgaan met geld. Sandra, persoonlijk begeleider
bij Raamwerk, vertelt dat het een ‘doorstroomlocatie’ is waar bekeken wordt of ze
daarna wel of niet zelfstandig(er) kunnen wonen. Een boeiend gesprek, waarin vooral
bleek hoe blij de jongelui zijn met de versoepelingen van de coronamaatregels.
Want deze coronamaatregels beperkten mensen met een beperking nog meer.
Sandra
PERSOONLIJK
BEGELEIDER
Vanuit de keuken komt de heerlijke geur van gefruite knoflook en uien mij tegemoet.
Het is dan ook einde middag en bijna etenstijd. Speciaal voor onze afspraak is Philip
vandaag wat eerder begonnen met koken. Want iedereen heeft zijn eigen kookbeurt.
Op het menu staat een pittige pastaschotel met peperoni.
TEKST MAY-LISA DE LAAT BEELD BURO BINNEN
Zelfstandig wonen met
begeleiding van Raamwerk
Philip is 23 jaar en
philip
woont sinds eind januari
samen met twee andere jonge
mannen in de woonvorm aan de
Jeroensweg. Hij groeide op bij zijn ouders in
Hoofddorp en volgt sinds kort een opleiding tot
horeca-assistent in Haarlem. Als hij thuis is, is Philip
graag actief bezig. “Heerlijk om samen te wandelen.
Fietsen vind ik ook fijn.” Op zijn gewone fiets rijdt hij met
gemak van Noordwijk naar Haarlem. Andere hobby’s van
Philip zijn gamen, vrienden bezoeken in Hoofddorp en
vliegtuigen spotten op Schiphol. “Als het weer kan, wil ik
graag naar een festival of concert.” Popmuziek en
christelijke muziek zijn voor hem favoriet. Ook leest hij
graag stripboeken of de thriller van Lubach. Met een
grote glimlach op zijn gezicht vertelt Philip dat hij
een vriendin heeft, die hij leerde kennen bij
de werk-dagbesteding in Hoofddorp.
Een blije jongeman.
46
Raamwerk
Steven
Steven (28) is de
oudste bewoner en woont al
zes jaar in de woonvorm op
huisnummer 57. “Het is gezellig met elkaar
en altijd leuk om samen een film van Marvel of
Netflix te kijken”, laat hij opgewekt weten. Hij heeft
een speciale band met zijn oma van 77 jaar, waar hij
ook een tijdje in huis woonde. Door corona was het
een lange periode lastig om elkaar te zien, maar nu kan
ze gelukkig weer langskomen. Steven mist zijn wekelijkse
repetities met de maten van de Bollenband, waar hij
tamboerijn en de grote trom bespeelt. Wel kan hij nu
weer lekker sporten bij Friends United en af en toe
winkelen in zijn geliefde winkelcentrum in Zoetermeer.
En hij kan niet wachten om weer de maandelijkse
discoavond en zijn vaste vrijwilligersclub te
bezoeken. Gelukkig kan Steven nu wel weer
werken en zijn collega’s zien bij
zorgboerderij de Hafakker in
Noordwijkerhout.
Na een jaar op het
eerste adres gewoond te
hebben, verhuisde Marijn (25) naar
het naastgelegen huis. Op dit adres
wonen twee jonge mensen die minder
begeleiding nodig hebben. “Ik maak zelf
schoon, kook en zorg dat ik op tijd met de
brommer naar mijn werk ga”, vertelt Marijn. Ook
is er geen 24-uurs zorg meer, zoals op het vorige
adres. Het is zijn droom om over een poosje
zelfstandig te wonen. Sandra gaat bij de jongens
langs om te bespreken hoe het gaat en waar nog
eventueel hulp bij nodig is. “Het is fijn dat er nu
weer meer mogelijk is dankzij de versoepelingen.
Ik kan nu weer lekker voetballen
met mijn team.” Marijn werkt
bij de MareGroep in Noordwijk
als schoonmaker.
Marijn
Net als in een gezin
Naast het leren van vaardigheden, geven de jonge mannen
ook zelf onderwerpen aan waarover ze meer willen weten.
Als begeleider organiseert Sandra in zo’n geval een goed
gesprek met elkaar over zaken als social media, EHBO of
vriendschappen en relaties. In verkiezingstijd werden
gezamenlijk debatten bekeken. “Bovendien kan Raamwerk
ook weer gebruikmaken van de individuele cursussen bij de
Academie voor Zelfstandigheid”, aldus Sandra. Haar collega
Marina is eveneens begeleider en levert 24-uurs zorg. Ze vertelt:
“Meestal kan ik gewoon slapen tijdens mijn slaapdienst.
Het gaat erom dat je er bent voor het geval het nodig is.
Eigenlijk werkt het net als in een gezin, waar de ouders in
de gaten houden of je op tijd opstaat en je tandenpoetst.”
Voor meer informatie bel je naar Raamwerk/bemiddeling,
tel. 0252 – 34 56 78.
Of kijk op onze website www.hetraamwerk.nl.
47
Interview
Syriërs in Noordwijk
Als ik aan het begin
van dit schooljaar met mijn
profielwerkstuk over de Syrische
burgeroorlog begin vraag ik mij gelijk iets
af: Wonen er ook Syrische vluchtelingen in
Noordwijk? Na contact gezocht te hebben met
Monique van den Hoonaard van vluchtelingenwerk in
Noordwijk, kom ik in contact met Sam en Bassel. Mijn
groepsgenoot Jessy Heinicke en ik (Nick Vink) hebben
twee onwijs indrukwekkende gesprekken met de twee
statushouders.
TEKST NICK VINK BEELD BURO BINNEN
48
Zoals dit tegenwoordig corona proof gaat ontmoeten wij de
44- jarige Bassel op het scherm van mijn laptop. Via Skype
worden we aan elkaar geïntroduceerd door zijn begeleider
van Vluchtelingenwerk, Benato van der Veen. Bassel komt
oorspronkelijk uit de Syrische hoofdstad Damascus en woont
nu al een aantal jaar met zijn vrouw en kinderen in Noordwijkerhout.
Net als Sam is hij gevlucht uit het Arabische land, op
zoek naar vrijheid, niet alleen voor hem maar ook voor zijn
vrouw en kinderen.
Syrië in oorlog
“Voor de oorlog was ons leven in Syrië heel goed,” vertelt
Bassel: “we leefden in de stad met veel verschillende culturen
bij elkaar. Ik had een eigen brillenwinkel in Damascus en
werkte toen al als opticien, het werk dat ik hier in Nederland
nog steeds doe.”
“Toen in andere Arabische landen demonstraties tegen het
gezag uitbraken kwamen er ook opstanden in Syrië op gang.
Veel inwoners kwamen in opstand tegen het Syrische regime
en wilden af van president Assad. De demonstranten wilden
een ander systeem en een ander gezicht aan de macht, de
familie Assad regeert namelijk al veertig jaar over het land.
Syrië is zo’n rijk land, maar er moeten dingen verbeteren
zodat de bewoners van het land hier ook van profiteren. Ik
deed ook mee aan deze protesten, maar ik deed nooit rare of
gewelddadige dingen, ik ging altijd in vrede. Ik heb tijdens
deze demonstraties veel gezien, dit heeft een grote impact
om mij gehad, je ziet zoveel heftige dingen gebeuren.”
“Uiteindelijk ben ik als enige van mijn familie naar het westen
gevlucht. Eén van de redenen dat ik naar Europa wilde vluchten
is om een veilige situatie voor mijn vrouw en kinderen te
creëren, het was niet veilig voor hen in Syrië. Mijn ouders en
zussen wonen nu nog in Syrië.” Of zij ook naar Nederland
zullen komen weet Bassel niet: “ Mijn vader en moeder willen
Syrië niet verlaten, het is voor hen extra moeilijk omdat ze al
zo lang in daar wonen. Als mijn zus de kans krijgt, wil ze
misschien wel naar Nederland komen. Maar op dit moment
is het heel lastig om vanuit Syrië te vluchten.”
Een nieuw begin
Over de vlucht zelf wil Bassel het liever niet hebben met ons.
Wel vertelt hij over zijn eerste maanden in Nederland en zijn
verblijf in de verschillende AZC’s. Hij vertelt: “Ik voelde mij
meteen welkom in Nederland, alhoewel de eerste dagen voor
mij wat zwaar waren. Ik had een zware reis achter de rug en
miste mijn familie. Ik kwam aan in het AZC van Ter Apel, omdat
het daar zo druk was moesten we daar op stoelen slapen.
Daarna werd ik overgeplaatst naar nog 3 andere AZC’s waar
de situatie steeds beter werd. Na een jaar kreeg ik te horen
dat ik een huis mocht huren en zo ben ik in Noordwijkerhout
terecht gekomen.”
“Damascus is natuurlijk wel iets heel anders dan Noordwijkerhout,”
vertelt Bassel: “De Syrische hoofdstad is heel groot en het
is er altijd druk. Noordwijkerhout daarentegen is veel rustiger
maar ik wilde ook graag wonen op een rustige plek. In het AZC
was het ook altijd zo druk, ik was echt opzoek naar rust.”
Bassel vertelt ons dat hij inmiddels al helemaal gesetteld is in
het dorp. “Mijn kinderen zijn geboren in Syrië, ze zitten nu hier
op school en doen goed hun best! Ik werk zelf al 3,5 jaar bij
Pearl als opticien en ik hoop dit jaar te slagen voor mijn MBOopleiding
opticien in Nederland. Ik vond het niet moeilijk om
mij aan te passen aan de Nederlandse cultuur. In Damascus
leefden ook veel mensen met verschillende culturen, dus ik
ben daar wel aangewend. Ik ben zelfs een aantal keer naar
carnaval geweest, dat vond ik erg leuk!”
Werk
Al snel merken we dat het werk als opticien een belangrijke rol
speelt in het leven van Bassel. Zeker voor het leren van Nederlands
was het voor Bassel van belang dat hij snel aan het werk
kon. “In de praktijk leer je de taal het best.” vertelt hij ons en dat
is te merken ook, het hele interview spreken wij Nederlands
met hem, hij beheerst de taal goed terwijl hij hier pas zes jaar
woont. “In het begin vond mijn werkgever het niet erg dat ik
geen Nederlands sprak. Ik heb stapje voor stapje geleerd hoe ik
een gesprek met de klant moet voeren. Het hielp natuurlijk ook
enorm dat ik al veel ervaring had in deze branche. Ik heb ook
gelukkig weinig last gehad van discriminatie in Nederland.
Er zijn altijd wel mensen die afstandelijk zijn omdat ik uit het
buitenland kom, maar dit komt niet vaak voor.”
Terugkeer naar Syrië
Als we het hebben over een terugkeer naar zijn land van
herkomst geeft Bassel aan dat hij niet definitief terug wil naar
Syrië. “Het is een moeilijke vraag of ik wil terugkeren naar
Syrië, mijn familie en vrienden wonen daar dus ik zou ze graag
weer willen zien. Waarschijnlijk voor een paar weken. Ik wil
niet permanent terug naar Syrië omdat ik denk dat het niet
goed is voor mijn gezin en dan vooral voor mijn kinderen.”
“Ik heb geen idee hoelang het conflict nog zal duren, ik hoop
dat het snel voorbij is. De situatie voor mijn familie daar is alleen
maar erger geworden en er is een schaarste aan steeds meer
producten.We proberen zoveel mogelijk contact te houden via
Whatsapp en we bellen soms, ondanks dat mis ik ze enorm!”
VLUCHTELINGENWERK BIEDT HULP IN DE GEMEENTE AAN STATUSHOUDERS
In tegenstelling tot andere ‘nieuwkomers’ kunnen vluchtelingen zich niet voorbereiden op hun vertrek naar Nederland.
Ze moeten vaak halsoverkop vluchten omdat hun leven in gevaar is en hebben geen idee wat hun eindbestemming zal
zijn. Wanneer ze vanuit het asielzoekerscentrum naar de gemeente verhuizen is alles nieuw voor hen. Ze beginnen bij
nul, spreken nog geen Nederlands en vaak ontbreekt een sociaal netwerk.
Er komt op dat moment ontzettend veel op hen af: verhuizen naar een onbekend dorp, snel de Nederlandse taal leren
en de weg vinden in een doolhof van regelgeving. Ook moeten vluchtelingen zelf een inburgeringscursus regelen en op
zoek naar werk. De maatschappelijke begeleiders van VluchtelingenWerk staan vluchtelingen bij in deze roerige periode
en helpen bij hun integratie in de Nederlandse samenleving.
Vrijwilligers helpen vluchtelingen vanaf dag één met alle praktische regelzaken. Denk bijvoorbeeld aan het het afsluiten
van verzekeringen, het zoeken van artsen, tandartsen en scholen voor de kinderen of het afsluiten van een huurcontract.
Maar de begeleiding gaat verder dan praktische zaken alleen. Er wordt veel aandacht besteed aan het
vergroten van het sociale netwerk en de zelfredzaamheid van de vluchteling, zodat zij sneller
zelfstandig kunnen werken aan hun nieuwe toekomst. In de gemeente Noordwijk zijn 14
maatschappelijke begeleiders actief.
Naast de maatschappelijke begeleiding staan we ook de vluchtelingen bij in de juridische
procedure. We geven voorlichting over en ondersteuning bij de gezinsherenigingsprocedure,
naturalisatie en andere juridische zaken. We werken nauw samen met
alle maatschappelijke organisaties op dit werkgebied.
Wilt u meer weten over VluchtelingenWerk in
de gemeente Noordwijk, neem dan contact op
met teamleider Monique van den Hoonaard:
071-364 8919 noordwijk@vluchtelingenwerk.nl
Ben je geïnteresseerd om ook lokaal iets voor
vluchtelingen te betekenen, lees hier meer;
www.vluchtelingenwerk.nl/zuidwestnederland/
vluchtelingenwerk-noordwijk
‘s Heeren Loo
“Eindelijk mag het restaurant open en kunnen we ook mensen
aan tafel bedienen. Wat hebben we hier met zijn allen lang
naar uitgekeken!”, laat Jeremy Degger zichtbaar blij weten.
Als coördinator is hij verantwoordelijk voor het reilen
en zeilen van het restaurant, de supermarkt en de
bakkerij in het nieuwe hoofdgebouw Plein 6 op
woonzorgpark Willem van den Bergh.
TEKST MAY-LISA DE LAAT
BEELD BURO BINNEN
50
Iedereen
enorm blij
dat Restaurant
Plein6 open is!
Alles is er klaar voor en dankzij de versoepelingen van
de coronamaatregelen is het gelukkig weer mogelijk om
iedereen te ontvangen. En activiteiten te plannen. In het
multifunctionele hoofdgebouw Plein 6 is plaats voor de
stafafdelingen, expertisecentrum Advisium, Snoezeltheater
Droomdal, De Bakkerij, SPAR supermarkt en Restaurant
Plein6. “We willen van Restaurant Plein6 een fijne, laagdrempelige
ontmoetingsplek maken waar iedereen welkom
is. Denk aan alle mensen die hier wonen en werken, hun
verwanten en externe bezoekers jong en ouder. Onze
zelfstandige, professionele kok waarborgt de kwaliteit en
zorgt voor een aansprekende menukaart. In het restaurant
werken mensen die hier dagbesteding afnemen en ervaren
begeleiders. Samen werken we eraan om de gasten in de
watten te leggen. Vooral het sociale aspect en de beleving
vinden we belangrijk.” Het plan is dan ook om vanaf dit
najaar bingoavonden te organiseren.
Samen eten
Het openbare restaurant is vanaf 9.00 uur geopend en heeft
109 zitplaatsen, waarvan een deel is afgeschermd als kantine
voor de medewerkers. Er is een gloednieuwe open keuken
met een warm en koud buffet. Bovendien is er van dinsdag
tot en met vrijdag een smakelijke daghap verkrijgbaar voor
7,50 euro. De inrichting is uniek, modern en sfeervol. Bij
mooi weer is het heerlijk toeven op het grote terras met 46
zitplaatsen en een aantal picknickbanken. Mensen die alleen
zijn, voelen zich al snel welkom. Als ze willen, kunnen ze
aanschuiven aan een grote tafel om samen met anderen
lekker te eten of drinken.
Speurtocht en Footgolf
“Vergaderen, een verjaardag of iets anders hier vieren in
combinatie met een drankje en hapje, het kan allemaal.
Net als catering aan huis. Voor kinderen die bij ons hun
verjaardag willen vieren, bieden we een betaalbaar
prinsessen- of piratenpartijtje met of zonder de
speurtocht ‘dieren in het duin’. Met een heuse
landkaart lopen ze een route langs de mooiste
plekjes van ons park op zoek naar dierensporen.
Na afloop is er voor ieder kind een medaille
en limonade. Ook een combinatie met een
bakworkshop in de bakkerij is een leuke optie.”
De verjaardagspartijtjes zijn nieuw en bedoeld
als creatief en betaalbaar alternatief. En om
kinderen al op jonge leeftijd in aanraking te
laten komen met de gehandicaptenzorg.”
Voor jongeren en volwassenen is er sinds
kort een 12-holes footgolf-parcours over
het park. Footgolf betekent lekker buiten
bewegen en is voor bijna iedereen goed te
spelen. Het gaat erom dat je de grote bal
met je voet in zo weinig mogelijk pogingen in de hole schopt.
Footgolf is een laagdrempelige activiteit die je – bijvoorbeeld
als teamuitje - kunt combineren met een arrangement in het
restaurant.
“De vernieuwingen in Plein 6 laten iedereen ervaren dat
mensen met een beperking er gewoon bij horen, onderdeel
zijn van de samenleving. Bovendien zorgt ons nieuwe aanbod
voor werkgelegenheid voor onze medewerkers. We kunnen
hier passende werktaken creëren die in de samenleving lastig
te vinden zijn. Een kruisbestuiving dus!” Het mooiste van zijn
werk vind Jeremy dan ook om bij te dragen aan een zinvolle
daginvulling van ‘zijn’ mensen. “Ik zie de medewerkers groeien.
Het is knap hoe iedereen met de veranderingen omgaat. We
hebben er met z’n allen ontzettend veel zin in.”
Nieuwsgierig geworden? Je bent van harte welkom op
woonzorgpark Willem van den Bergh van ’s Heeren Loo.
Reserveren voor een hapje en drankje, vergaderzaal,
arrangement, footgolf of een kinderpartijtje; kijk op de
website www.restaurantplein6.nl.
OPENINGSFEEST
Feestelijke opening met braderie
Plein 6 – nieuwe woningen –
Dirk Kuyt Foundation beweegplein
Zaterdag 4 september
Van harte welkom!
Restaurant Plein6,
Wintertuinlaan 6 2201 ZS
Noordwijk Tel. 088 – 0363241
restaurantplein6@
sheerenloo.nl
51
Interview
‘Mijn leven was net een
spannend jongensboek’
Kees verloor
op tragische
wijze het zicht
in zijn ogen
Ongeluk met zagen
Veertig jaar geleden ging het voor
het eerst mis: tijdens het zagen viel er
een dode tak uit de boom, precies op
zijn oog. “Ik had een blauw oog, is zag
sterretjes en flitsen. Na een dag of drie
ging het echt verkeerd, ik miste een deel
van het zicht en ik zag iets bewegen.
Toen bleek mijn netvlies losgelaten
te hebben,” vertelt Kees. Ondanks een
operatie kreeg de boswachter het zicht
in dat ene oog nooit meer honderd
procent terug. “Ik merkte daar niet veel
van, mijn andere oog nam taken over,
maar het zicht werd wel steeds minder.
Op een gegeven moment was het nog
maar twee procent. Maar ik had mijn
andere oog nog.”
52
Kees Klinkenberg
(67) uit Noordwijkerhout trof
een tragisch lot. In 2014 zag hij
een klein vlekje in zijn goede oog. Met
zijn andere oog had de boswachter na een
ongeluk veertig jaar geleden al minder zicht. Na
drie weken bleek dat het netvlies van zijn goede
oog had losgelaten. Hij werd door een specialist
geopereerd, maar de operatie mislukte, net als de
vervolgoperaties. Kees verloor het zicht in beide
ogen, met verstrekkende gevolgen. Aan zijn leven
vol avontuur kwam opeens een tragisch einde.
.
TEKST SYBYLLE KROON
BEELD BURO BINNEN
.
Mislukte oogoperatie
In 2014 kreeg Kees met zijn goede
oog problemen. “Ik wist meteen dat
het mis was: het was hetzelfde als
ik bij mijn andere oog had ervaren.”
In twee weken tijd bezocht hij een
paar keer het ziekenhuis, maar werd
onverrichterzake naar huis gestuurd.
“Er is niks aan de hand”, werd hem
verteld. Pas bij het derde bezoek
kwam het Leidse ziekenhuis in actie.
“Ik kon geopereerd worden bij dé
specialist, in het oogziekenhuis in
Rotterdam. Maar de operatie mislukte.
Er ontstonden bloedingen in mijn oog.
Ik was plaatselijk verdoofd en hoorde
de assistent een paar keer de arts
waarschuwen ‘komt dit wel goed’, ‘haalt
u niet teveel weg’ en ‘kijk uit voor de
lens’. Maar ja, je hebt vertrouwen in de
arts en je denkt dat het wel goed komt.
Maar dat kwam het dus niet.” Kees had
bloedingen in en achter het oog. Hij
lag nog een week in het ziekenhuis in
de hoop dat het bloed weg zou trekken.
Dat gebeurde niet en daarvoor moest
hij weer geopereerd worden. En na vier
maanden opnieuw. “Een paar operaties
verder bleek het een rommeltje te zijn
geworden. Het is nooit meer goed
gekomen. Ik heb nu nog ongeveer vijf
procent zicht, ik ben zo goed als blind.
Een drama.”
Einde aan een spannend
jongensboek
Van de een op de andere dag had Kees
opeens een heel ander leven. “Steeds
slechter gaan zien is heel frustrerend en
het veranderde mijn leven ingrijpend
en onze toekomst voorgoed. Ik moest
noodgedwongen stoppen met werken
als boswachter, terwijl dat mijn lust
en mijn leven was. Mijn leven was net
een spannend jongensboek, zoveel
maakte ik mee. Ik werd afgekeurd en
kwam op mijn eenenzestigste thuis te
zitten. Opeens ben je hulpbehoevend,
gehandicapt en compleet afhankelijk
van anderen. Dat is ontzettend
ingrijpend en frustrerend, omdat ik
verder gewoon gezond ben. Ik mis
mijn vrijheid, dat je kunt gaan en staan
wanneer je wilt, dat je spontaan dingen
kunt doen, lekker buiten zijn, fietsen,
wandelen. Mijn vrouw Lida is mijn
mantelzorger geworden. Je leert ermee
omgaan, maar we hadden graag op een
andere manier van ons pensioen willen
genieten.”
hobby’s opgedaan. Als je niet kunt zien,
moet je andere zintuigen gebruiken.
Daarom maak ik nu zelf muziek. Ik speel
keyboard en mondharmonica. Ook
werk ik heel graag in mijn moestuin.”
‘Lotgenoten vinden niks gek’
“Als boswachter stond ik altijd in contact
met collega’s en bezoekers van het
bos. Dat contact met mensen miste ik
erg. Via de Oogvereniging werd ik in
2019 uitgenodigd voor het Oogcafé bij
‘t Onderdak in Sassenheim. Ik kende
het niet, maar besloot uiteindelijk er
toch heen te gaan. Dat was een goed
idee. Ik ontmoette daar lotgenoten,
gelijkgestemden. Mensen aan wie ik
niks hoef uit te leggen, die me begrijpen
en niks gek vinden. Waarmee je kan
lachen, ook om elkaars galgenhumor.
Voor mij is het contact met andere
mensen het allerbelangrijkste. Gedeelde
smart is immers halve smart. Ik heb er
leuke contacten en goede kennissen
aan over gehouden.”
SAMEN MET ZIJN VROUW FIETST KEES GRAAG OP DE TANDEM
OOGCAFÉ SASSENHEIM
De Oogcafés zijn een initiatief van
de Oogvereniging. Het is een ontmoetingsplek
voor mensen met
een oogaandoening. Er worden
ervaringen uitgewisseld over het
leven met een visuele beperking.
Soms komt een gastspreker iets
vertellen over een bepaald thema.
Ook is er tijd voor ontspanning met
spelletjes, muziek en creatieve
activiteiten. Overal in het land
zijn oogcafés te vinden, zoals in
Sassenheim, ondergebracht bij
Centrum ’t Onderdak. Het Oogcafé
vindt één keer per maand plaats.
www.oogvereniging.nl/zuidholland
bijeenkomstenZH@oogvereniging.nl
Schaamte
Kees kon zijn verminderde zicht maar
moeilijk accepteren: “In het begin was
ik ervan overtuigd dat mijn oog weer
zou herstellen. Toen bleek dat ik mijn
zicht niet meer terug zou krijgen, heb
ik het daar veel moeite mee gehad.
Ik sloot me af van de buitenwereld,
schaamde me ervoor. Ik wilde niet
zielig gevonden worden. Ik kon er niet
over praten zonder vol te schieten. Bij
Visio Het Loo Erf in Apeldoorn heb ik
gerevalideerd. Daar leerde ik met mijn
handicap omgaan en heb ik nieuwe
53
54
Groot Hoogwaak
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Zo lang mogelijk zelfstandig blijven met
Veel mensen in Noordwijk kennen Groot Hoogwaak. Het is een echte
Noordwijkse zorgorganisatie en maakt al sinds 1972 deel uit van de
Noordwijkse samenleving. Groot Hoogwaak is een organisatie die graag en
met aandacht voor mensen zorgt. Wij willen vooral met onze kennis
en vaardigheden, waarde toevoegen aan het leven van inwoners van
degemeente Noordwijk met een zorg- en/of ondersteunings-vraag.
Hierin is het ondersteunen van uw zelfstandigheid, fysiek en
mentaal welbevinden en uw sociale omgeving een
belangrijk onderdeel van ons dienstenpakket.
TEKST EN BEELD
GROOT HOOGWAAK
‘zorg op afstand’
Bij ThuisSupport, de thuiszorgafdeling van Groot Hoogwaak,
zijn wijkverpleegkundigen verantwoordelijk voor het vaststellen
van de ondersteuningsbehoefte van cliënten en
de uitvoering van de zorgafspraken, die in samenwerking
met cliënten gemaakt wordt. Wij kijken samen met u hoe
we zo goed mogelijk kunnen inhaken op uw vraag en de
behoefte aan noodzakelijke zorg. Wij bieden verpleging en
persoonlijke verzorging, zoals hulp bij het douchen,
aankleden, toiletgang etc.
Het is de kracht van Groot Hoogwaak dat we onze
cliënten goed leren kennen en mensen ondersteunen in
de begeleidingsbehoefte die ze hebben. We zijn een
kleinschalige organisatie, met korte lijnen en intensieve
contacten. We werken in kleine teams met deskundige
medewerkers, die zelfstandig werken rondom een groep
cliënten. Wij hebben gespecialiseerde verpleegkundigen
onder andere voor wondverzorging, depressie, incontinentie
en zorg rond overlijden. Daarnaast werken wij samen met
experts zoals fysiotherapeuten en ergotherapeuten, maar
ook met onze eigen casemanagers dementie hebben we
intensieve contacten.
Onlangs is ThuisSupport gestart met het gebruik van
beeldzorg. Een vorm van zorg op afstand, waarmee u altijd in
verbinding kunt staan met ons team door middel van een
‘Compaan’. Het woord zegt het al ‘uw digitale vriend’, in dit
geval een supermakkelijke tablet, waarmee wij u kunnen
bereiken, wij u zorg op afstand kunnen bieden, u kunt
beeldbellen maar waarop u ook leuke activiteiten kunt doen.
Allemaal in de veiligheid van uw eigen huis. Wel zo’n prettig
idee.
Met behulp van beeldbellen voeren de medewerkers van
ThuisSupport gesprekken met cliënten, waarin ingegaan
wordt op een groot aantal zorgvragen. In onderling overleg
worden contactmomenten vastgelegd. Het gaat hierbij met
name om controle momenten en begeleidingsgesprekken.
ASTRID ZANDBERGEN (WIJKVERPLEEG-
KUNDIGE BIJ THUISSUPPORT)
Zoals bijvoorbeeld controle op medicatie inname, herinnering
aan eten en drinken, slaap- en rustpatroon, toiletgang,
aan- en uittrekken van steunkousen en het sociaal welbevinden
etc.
Zorg op afstand’ levert de volgende voordelen op voor u
als cliënt:
• Geen zorgverleners binnenshuis (als dat niet strikt
noodzakelijk is);
• Groter gevoel van veiligheid;
• Meer eigen regie en zelfstandigheid;
• Verminderd gevoel van eenzaamheid (wanneer cliënt
geen fysieke zorgvraag heeft, maar alleen beeldbellen);
• Spelletjes op de tablet;
• Beeldbellen met familie, mantelzorgers, vrienden.
Wilt u meer weten over ons aanbod van beeldzorg?
Wilt u eens kennismaken met ‘Zorg op afstand’?
BEL, MAIL OF KOM LANGS!
VOOR INFORMATIE
EN ADVIES:
Cliëntservicebureau
071 36 887 89
clientadviseur@groothoogwaak.nl
www.groothoogwaak.nl
Groot Hoogwaak 1,
2201 TG Noordwijk
071 36 888 88
info@groothoogwaak.nl
55 61
Dirk de Rooij ontwikkelde de DeskCube
Altijd bezig met vernieuwing
en verbetering
56
Wat als je werkzame leven
volledig op de luchtvaartsector is
gericht en er breekt een pandemie uit? Er
wordt niet gevlogen en het ziet er niet naar uit
dat de branche zich op korte termijn herstelt. Met
je opdrachtgever heb je in 2019 al afgesproken dat je
contract per juni 2020 niet wordt verlengd. En alle andere
opties die je hebt – ook in je netwerk - zijn gericht op de
luchtvaart… Het overkwam de ondernemende Dirk de Rooij
uit Noordwijkerhout. Hij deed wat hij altijd doet: hij zocht een
oplossing. Bedacht een concept. Het werd een opklapbare
werkplek voor thuis of op kantoor.
TEKST YVONNE ANDRÉE WILTENS
BEELD NINA VAN DEN DUNGEN
Thuis werkplek
ZO ZIET DE DESK-
CUBE ERUIT:
MET EEN LAMPJE,
PLANKJE, STOP-
CONTACT + USB
EN EEN OPHANG-
BORD.
Veel luchthavens gezien
Na het afronden van zijn studie vervoerslogisitiek kwam
Dirk op Schiphol terecht. ‘Mijn werkzaamheden zijn altijd
gericht geweest op verbetering, ondersteund door IT. Dus
bijvoorbeeld betere communicatie en procesoptimalisatie,
met name in de luchtvaartbranche.’ Rond 2001 begon hij
zijn eigen onderneming en ontwikkelde hij een platform om
luchthavens te ondersteunen. Zijn software is in zes Europese
landen uitgerold, hij heeft het product verkocht aan een grote
speler op de markt. Voor zijn datagedreven werk reisde hij de
hele wereld over. ‘Dat klinkt interessanter dan het is. Mensen
denken dat je heel mooie plekken hebt gezien, maar in feite zijn
het vooral de luchthavens.’ De internationale zakenreizen, en
een periode waarin hij een baan had in Londen en woonde in
Noordwijkerhout, legden een behoorlijke druk op het thuisfront
met twee zonen en een dochter (nu 17,15 en 15 jaar oud). Drie
jaar geleden is hij gescheiden.
Bijna lege Boeing 747
In 2014 ging hij aan de slag als contractor in de
luchtvaartconsultancy. Een baan met wat meer vastigheid
en minder reizen. In 2019 besloot hij, samen met zijn
opdrachtgever, dat zijn contract zomer 2020 niet zou worden
verlengd. Dat zette de ambities van Dirk weer op scherp. Hij
schudde zijn netwerk stevig op en focuste weer op software
voor luchthavens. En toen kwam corona. Februari vorig jaar
vloog hij van Amsterdam via Seoul naar Singapore, in een
vrijwel lege Boeing 747. ‘Tijdens een oriënterend gesprek zei
een van mijn connecties in de luchtvaart; ‘De tent staat in de fik.
We gaan nu niet investeren in software’. En dat was natuurlijk
ook zo. Maar wat dan?’
en hard. In de avonduren en weekenden ontwierp en bouwde
hij een eerste prototype van hout. ‘Mooi materiaal, de geur vind
ik ook heerlijk’. Rond zijn twintigste bouwde hij zelfs samen met
zijn vader een houten zeilboot. ‘Ik ben geen expert, maar wel
handig met hout.’
Vilt van PET-flessen
De eerste versie paste niet door de deur. ‘Je product hoort
te evolueren, dus toen ben ik aan een opklapbare versie
begonnen.’ De binnenkant bekleedde hij met vilt, voor de
akoestiek. Hij gebruikte duurzaam en licht hout, maar het
eindproduct woog nog steeds zo’n 30 kilo. ‘Dat is te zwaar
voor thuiswerken. Dan moet je in je eentje de Cube kunnen
tillen en openklappen.’ Dus ontwikkelde hij een nieuwere
versie, compleet van PET-vilt. ‘Vraag jij je weleens af wat er
gebeurt met die lege plastic flessen die je in dat gat stopt bij de
supermarkt? Mijn zoon die bij de Vomar heeft gewerkt, vertelde
dat er een shredder staat. En van dát gerecyclede materiaal
wordt dit vilt gemaakt. Mooi materiaal, goede demping en een
fijne uitstraling. Ik heb bewust gekozen voor planeetvriendelijk
materiaal.’ De houten en vilten DeskCubes worden gemaakt
bij re-integratiebedrijf DZB, van de gemeente Leiden. ‘Daar
werken mensen met een ‘afstand tot de arbeidsmarkt’. Ik
vind het mooi om een duurzaam product te combineren met
maatschappelijke montage.’
Praktisch en psychologisch effect
De reacties van gebruikers zijn zeer positief. ‘Een mooie
bijkomstigheid van de DeskCube; je klapt je werkplek letterlijk
dicht aan het eind van de dag. Juist nu werk en privé zo
door elkaar dreigen te lopen, bijvoorbeeld doordat je aan
de keukentafel zit te werken, is het fijn om echt afstand te
nemen van je werk.’ Het concept blijft niet onopgemerkt. ‘Er
is veel belangstelling, ook van grotere bedrijven. Zij willen
hun thuiswerkende medewerkers niet alleen ondersteunen
met hardware, maar ook de werkplek zelf optimaliseren. Ik
ben benaderd door een partij uit Genève om te praten over
de Zwitserse markt. Natuurlijk ben ik daar ook geweest. De
eerste stappen zijn gezet voor een Swiss-made DeskCube, met
PET-vilt uit Nederland.’ Gezien de enthousiaste reacties van
gebruikers én de verwachting dat een mix van kantoor- en
thuiswerk ook na de coronacrisis zal blijven, gaat Dirk energiek
verder met ontwikkelen en vermarkten. ‘Het bedenken van
concepten en implementeren van oplossingen, dát past bij mij.
We zien wel hoe dit avontuur zich verder ontwikkelt.’
Liefde voor hout
Tijdens zijn vele businesstrips zag Dirk op luchthavens
en in lounges gave werkplekken en werkhoekjes met wat
privacy, ondanks de aanwezigheid van andere passagiers. Dat
fascineerde hem toen al, hij maakte er ook foto’s van. Dus toen
in mei 2020 duidelijk werd dat de 1,5 meter en thuiswerken
voorlopig zouden blijven, begon Dirk over slimme concepten
na te denken voor de groeiende behoefte aan een privé
werkplek. Op kantoor, vanwege de 1,5 meter, maar vooral
ook thuis. Niet iedereen heeft immers de luxe van een eigen
werkkamer of werkhoek. Juist dan is de DeskCube -zo heeft hij
zijn product genoemd - een uitkomst. Het is een kubus, met
een opening aan de voorzijde. Een overkapping die zorgt voor
privacy, waar je hem ook neerzet. En het materiaal? Dirk zag
schermen van plexiglas, maar dat materiaal vindt hij sfeerloos
57
Stek
Project van Stek en Stichting Thuishuis Noordwijk
Thuishuis
voorkomt eenzaamheid onder senioren
Een belangrijk doel van het ‘Thuishuis’ is het voorkomen van
eenzaamheid. Vooral senioren lopen een grote kans in een
isolement te raken als ze alleenstaand zijn, hun sociale
netwerk wegvalt of ze door lichamelijk ongemak aan huis
zijn gekluisterd. Omdat het oude verzorgingshuis niet meer
bestaat is er veel behoefte aan andere woonvormen; woongemeenschappen
waarin senioren voorzieningen delen en
gezamenlijk de maaltijd gebruiken.
58
Een studentenhuis
voor 55-plussers, wordt het ook wel
genoemd. In een ‘Thuishuis’ wonen vijf tot
zeven senioren onder één dak, met hun eigen
woonruimte, maar delen ze met elkaar een centrale
huiskamer en keuken. Samen met de Stichting Thuishuis
Noordwijk opent Woonstichting Stek dit najaar zo’n
alternatieve vorm van seniorenhuisvesting.
TEKST EN BEELD: WOONSTICHTING STEK
Het Thuishuis is bedacht door maatschappelijk ondernemer
Jan Ruyten. “In mijn projecten ben ik altijd op zoek naar een
cultuur van ‘gewoon er voor elkaar zijn’. Vroeger gebeurde
dat bijvoorbeeld binnen de kerk. Nu is compassie niet meer
vanzelfsprekend en moet je het organiseren. Dat is het enige
verschil.”
Het Thuishuis Noordwijk is onderdeel van de nieuwe
Northgowijk op het voormalige marktterrein aan de Susanne
van Ettenstraat en de (inmiddels gesloopte) Northgohal. De
bebouwing is hier gevarieerd: langs de Duinwetering verrijst
een appartementencomplex, maar er zijn ook eengezinswoningen,
studio’s en beneden- en bovenwoningen. Het
Thuishuis beslaat de benedenverdieping van een U-vormig
complex, dat uitkijkt op een binnentuin/terras. Het wordt in
de tweede helft van 2021 opgeleverd.
In het Thuishuis heeft elke bewoner een eigen woonruimte
met woon- en slaapkamer, een badkamer en een kleine
pantry. De kracht en toegevoegde waarde van het Thuishuis
zit in de gemeenschappelijke ruimten. De bewoners delen
samen een huiskamer, de keuken, hobbyruimte, logeerkamer
en tuin/terras. Huiselijkheid, gezelligheid en zelf- en samenredzaamheid
staan voorop!
GEZOCHT:
Digitaal vrijwilliger voor 1-op-1 traject (Digimaatje)
De Bibliotheek Bollenstreek is in opdracht van gemeente
Noordwijk een project gestart met de organisatie Reuring
uit Noordwijk. De Bibliotheek Bollenstreek zal laptops
uitlenen aan deelnemers van Reuring en andere Noordwijkers
die geen beschikking hebben over digitale middelen.
Daarnaast zal deze doelgroep ondersteund worden in
de digitale wereld door middel van cursussen en 1-op-1
begeleiding. Het project is in stand geroepen om mensen
die moeite hebben mee te komen in de digitale samenleving
te helpen de kennis en het zelfvertrouwen te geven
om digitaal zelfredzaam te worden. Het (Digi)Taalhuis van
Bibliotheek Bollenstreek zoekt hiervoor digitaal sterke
vrijwilligers die deze kwetsbare Noordwijkse doelgroep
wilt ondersteunen op digitaal vlak.
Als Digimaatje word je gekoppeld aan één (mogelijkerwijs
twee in het geval van een echtpaar) beperkt digivaardig
persoon en heb je vervolgens wekelijks ontmoetingen van
ongeveer één uur met je match. In dit project ga je je richten
op het begeleiden en oefenen van digitale vaardigheden,
van de basisbeginselen van ICT tot het werken met
de digitale overheid. Denk bijvoorbeeld aan het maken van
een online doktersafspraak, oefenen met het gebruik van
een muis en het invullen van het donorregister. Het traject
is bedoeld om de angst die vaak heerst bij ‘digibeten’ weg
te nemen door te oefenen op een informele manier.
Wat wij wensen
Wij zoeken geduldige en zelfstandige vrijwilligers die
weten hoe een computer werkt en de gemiddelde
website. Het is niet nodig om een IT’er te zijn en alles te
weten over de laatste apps. We zoeken mensen die het
een uitdaging vinden om met mensen met beperkte
digitale vaardigheden aan de slag te gaan om hun angst
voor de digitale wereld weg te nemen en deze angst in
zelfvertrouwen te veranderen. Herken je je hierin en ben
je minimaal 2 maanden één a anderhalf uur per week
beschikbaar? Dan zijn wij op zoek naar jou!
Wat wij bieden
Als DigiMaatje krijg je van het (Digi)Taalhuis de basistraining
van 1 dagdeel ‘Digisterker - docententraining’
aangeboden, waarmee je gelijk ook bevoegd docent bent
voor Digisterker cursussen. Deze vindt plaats wanneer
er genoeg aanmeldingen zijn. Ook is het mogelijk om je
verder te specialiseren in de Nederlandse taal. Je krijgt
dan van het Taalhuis de basistraining van drie dagdelen
‘Taal voor het Leven’, waarin je opgeleid wordt tot taalcoach.
Deze training vindt vier keer per jaar plaats.
Uiteraard krijg je van ons passende begeleiding en toegang
tot diverse materialen. Als DigiMaatje krijg je een
gratis bibliotheekabonnement bij de Bibliotheek Bollenstreek.
Interesse?
Wil jij je betrokkenheid bij de samenleving laten zien,
een concrete bijdrage leveren aan het leven van beperkt
digivaardigen en lijkt je dit een interessante uitdaging?
Dan hopen we gauw met je in contact te komen!
Voor vragen en voor het maken van een afspraak voor
een oriënterend gesprek kan je contact opnemen met
Roy Geers, (Digi)Taalhuis
rgeers@bibliotheekbollenstreek.nl of
Els Troch, projectcoördinator Reuring in de samenleving
els.troch@sheerenloo.nl
06-50610135.
Bibliotheek Noordwijk - Akkerwinde 1a, 2201 MC Noordwijk
Bibliotheek Noordwijkerhout - Herenweg 2, 2211 CC Noordwijkerhout
www.bibliotheekbollenstreek.nl
59 31
Afscheid van uw dierbare
60
IVONNE CLEMENS EN
MARGRET HOUWAART
P: 376M
P: 378M
P: Warm gray 10M
P: Warm gray 2M
P: 420M
P: 452M
P: 4505M
P: 1375M
IVONNE
U I T V A A R T
C
CLEMENS
V E R Z O R G I N G
Ivonne Clemens
Afscheid nemen van een dierbare brengt veel emoties
met zich mee. Ivonne Clemens Uitvaartverzorging helpt u
graag bij het realiseren van een mooi, passend, respectvol
en waardig laatste afscheid. Onze uitvaartbegeleiders
Ivonne en Margret verzorgen de complete uitvaart in
Noordwijk of omgeving en staat vanaf de dagen na
het overlijden tot op de dag van de uitvaart klaar
om al uw vragen te beantwoorden en steun
te bieden waar dat mogelijk is.
BEELD BURO BINNEN
Een persoonlijke uitvaart
We bespreken de mogelijkheden over de inhoud en de
vormgeving van de uitvaart en stemmen deze zo goed
mogelijk af op uw wensen. Zo creëren we samen een unieke
en vooral persoonlijke begrafenis of crematie. We begrijpen
dat het regelen van een uitvaart een vaak erg moeilijke en
ingrijpende gebeurtenis is. We geven u en alle nabestaanden
dan ook de tijd en ruimte die jullie nodig hebben. Door onze
begeleiding zorgen we voor een stukje rust en houden we
het overzicht.
Opbaarsuites
Bekend zijn de familiekamers ‘Zeemeeuw’ en ‘Vuurtoren’
welke zijn gelegen in De Vinkenhof en worden gebruikt als
opbaarsuites. Nieuw is de ‘Duinsuite’ welke een ingetogen
karakter heeft en waar een opbaring op bed mogelijk is.
Alle suites hebben een comfortabele zithoek en kunnen
worden aangevuld met persoonlijke bezittingen zodat een
vertrouwde sfeer gecreëerd kan worden.
Margret
Houwaart
Ruim een jaar werkt Margret nu samen met Ivonne.
Graag stelt zij zich voor aan de lezers.
“Ik ben een Noordwijkse van 52 jaar en trotse moeder van
drie kinderen. Ik heb verschillende werkzaamheden gedaan
maar toen mijn kinderen groot genoeg waren wilde ik iets
gaan doen wat écht bij mij past. Tijdens mijn opleiding
uitvaartbegeleider liep ik stage in een crematorium en werkte
ik regelmatig samen met Ivonne. Dat was zeer plezierig. Er was
direct een klik. Toen Ivonne mij vroeg om met haar samen te
gaan werken was ik dan ook direct enthousiast. In dit beroep is
geen dag hetzelfde en ontmoet ik zoveel bijzondere mensen.
Je stapt als het ware in het leven van een familie midden in
de hectiek van emoties en dingen regelen. Dan is mijn taak
om rust en overzicht te bewaren zodat de nabestaanden zich
meer op hun gemak voelen. Ze zijn in vertrouwde handen en
er is wederzijds begrip en respect. Voor even is het ook ‘mijn’
familie en voel ik een band met de familie als ze spreken over
hun overleden dierbare op de dag van het afscheid.”
DUINSUITE
61
In nummer 10 van dit magazine, was een
uitgebreid interview te lezen met Ton Schild, een
geboren en getogen Noordwijker en directe nazaat
van Willem Hendrik van Konijnenburg, grondlegger
van onze mooie badplaats. Hoewel Ton een echte zeëer
is, woont hij op binnen en kwam niet zo heel vaak meer
op zee. Totdat hij vijf jaar geleden werd benaderd door
Koen Marijt, een jonge historicus. Noordwijk vierde in 2016
dat de badplaats 150 jaar bestond. Koen Marijt en Aron
Gooris maakten destijds voor Bo, de omroep van de
Bollenstreek, een geschiedenisserie over de
badplaats.
TEKST CAROLINE SPAANS
BEELD BURO BINNEN
Père-Lachaise aan de Oude Zeeweg
‘Het onderhouden van
monumentale graven
vinden wij een eretaak’
62
TON SCHILD, SJAAN VAN KEKEREN-BROUWER EN DIRK VAN DER ZWAM
Interview
In een van de afleveringen komt Ton ook voor: “Op een
gegeven moment sta ik bij het graf van mijn overgrootvader
Willem Hendrik van Konijnenburg, op de Algemene Begraafplaats
aan de Oude Zeeweg en ineens zegt Koen: ‘Ik ben al ik
weet niet hoelang op zoek naar het graf van Egbert de Groot,
en kijk: hij ligt hier, naast jouw overgrootvader!’”
Egbert de Groot
Koen woonde in zijn jeugd in de Egbert De Grootstraat en was
als kind al nieuwsgierig wie deze man was. Pas tijdens zijn
studie kwam hij erachter dat de in 1851 in Ommen geboren
Overijsselaar tijdens leven zich had ontwikkeld als een bekend
en geliefd Noordwijker. In 1878 volgde hij de overleden
gemeentesecretaris Johan Holbeek op en verhuisde in mei
dat jaar naar Noordwijk om te gaan wonen in het oude huis
van zijn overleden voorganger. Egbert de Groot werkte ruim
46 jaar als gemeentesecretaris in Noordwijk en diende onder
vijf burgemeesters. Een prestatie op zich. Hij stierf net nadat
hij ziekteverlof had aangevraagd, op 70-jarige leeftijd. Hij
werd op 3 augustus onder grote belangstelling begraven op
de Algemene Begraafplaats. Van Panhuys, toen burgemeester,
sprak mooie woorden: ‘Een ‘blijmoedig hartelijke mens…
‘bloedverwant’ met de Noordwijkers’.
Stichting Restauratie Monument
Ton: “Wat Koen en mij opviel, was dat het graf er erbarmelijk
uit zag. Overal onkruid en in staat van verval. De gemeente
had er een bordje bij geplaats – dat doen ze wel vaker – met
daarop de vraag of de familie contact met ze op willen nemen.
En dan weet je wel hoe laat het is, want dat betekent dat ze het
graf willen ruimen.” Koen en ik hebben toen direct contact
ogenomen met de gemeente en ons is verzekerd dat het graf
van Egbert de Groot niet geruimd zal worden.
Naar ons idee mag de gemeente een graf van iemand die echt
wat heeft betekend voor (de historie van) Noordwijk, nooit
zomaar ruimen. En dat geldt natuurlijk ook voor het graf van
Van Konijnenburg. Ton: “Híj was de stichter van de badplaats
Noordwijk. Met de Stichting bestaande uit Tom van Schie,
Leon van Reisen en mijzelf, wilde we op onze manier het
graf van mijn overgrootvader restaureren en daar een klein
monument van maken. We verzochten de gemeente om een
bijdrage maar deze werd niet gehonoreerd. Toen hebben we
de Noordwijkse ondernemers en de hoteliers aangeschreven
die spontaan reageerden.
Jeugd betrekken bij onderhoud
Ton: “Fantastisch natuurlijk wat Sjaan allemaal doet. Maar
ondanks dat ze hartstikke fit is, is Sjaan ook al 80. Ze kan
het niet alleen! Het is ook niet te doen om álle graven te
onderhouden maar we onderhouden er wel veel en vinden
het bovendien een eretaak.
De bedoeling met alles was om iets in gang te zetten en dat
is hopelijk gelukt. Méér vrijwilligers en natuurlijk sponsors
zijn zeer welkom. Ik ben al naar TuinExtra gegaan: zij geven
al voor 500 euro per jaar plantjes zodat we deze op de graven
kunnen zetten.
Het volgende plan is om de jeugd te betrekken bij het onderhoud.
Er liggen ook historische graven van bijvoorbeeld
Daniël Noteboom. Een geschiedenisdocent zou zijn klas
kunnen meenemen en vertellen over zo iemand.
Sjaan: “Onze begraafplaats is een monument op zich en de
omgeving ziet er prachtig uit, laat dat wel zijn. Het is ook
geen doen voor de beheerders om ook nog eens alle graven
te verzorgen.”
Het lijkt erop dat de gemeente ook de historische waarde
inziet van de oude graven die er te zien zijn op de Algemene
Begraafplaats: er zijn inmiddels bordjes neergezet bij de
diverse graven waarop staat wie er ligt en wat ze gedaan
hebben. Ton: “Wethouder Salman zei ooit dat het een
‘beleving’ moet zijn om op de begraafplaats te lopen.
Dat we een soort route langs historische graven moeten
aanbieden. Nu nog een mooie, uitgebreide plattegrond
van de begraafplaats die gewoon bij de VVV ligt!”
Vrijwilligers blijven onder de naam van de Stichting Graf
van Konijnenburg hun werk voortzetten om Sjaan van
Kekeren-Brouwer te blijven helpen. Interesse? Mail of bel
naar: tonschild@gmail.com, 06-52 47 42 70
Verpauperd en verwaarloosd
Het monument kwam er, alsmede de nodige aandacht
in de krant. En hier komt vrijwilliger Sjaan van Kekeren-
Brouwer om de hoek kijken. Zij is al 35 jaar vrijwilliger bij
het museum Noordwijk en richtte samen met haar man de
klederdrachtgroep op. Ze wonnen ooit samen de Jan Kloos
prijs (prijs die jaarlijks werd uitgereikt aan een persoon die
de geschiedenis van Noordwijk levend houdt, Red.)
Toen zes jaar geleden haar man overleed kwam ze regelmatig
op de begraafplaats en het viel haar op hoeveel graven er
verpauperd en verwaarloosd bij lagen: “Ik heb altijd een
harkje en een doekje bij me en ging langzamerhand ook
die armoedige graven een beetje bijwerken. Dat heb ik jaar
in jaar uit gedaan. En zeker dit laatste jaar toen door alle
coronamaatregelen andere vrijwilligerswerkzaamheden stil
kwamen te liggen. In de krant las ik over de activiteiten van
Ton en dacht gelijk: die moet ik bellen.”
63
Sportarts Mulder
Lex Mulder is sport- en orthomanueel
arts in Noordwijk. Steeds meer
mensen weten eerder de weg naar
zijn praktijk te vinden. ‘Mond tot mond
reclame is nog altijd de beste reclame’,
zegt Mulder. Maar ook het aantal
verwijzende huisartsen en
specialisten vertoont al jaren
een stijgende lijn.
Dr. A. Mulder
Praktijk voor orthomanueleen
sportgeneeskunde
Van de Mortelstraat 204
2203 JL Noordwijk
Tel. (071) 362 0582
www.sportmed.nl
De ‘Tarlov Cyste’ miskend maar soms serieus probleem
Binnen mijn praktijk kom je regelmatig ‘lastige’ problemen tegen. Klachten die niet
direct een aanwijsbare oorzaak hebben, zijn voor mij reden een MRI te laten maken.
In de meeste gevallen biedt dat uitkomst en soms laat het zelfs onverwachte
resultaten zien. Zo ook bij een patiënt van mij, waarbij een cyste in de wervelkolom
oorzaak van de klachten was. Wat is een ‘Tarlov Cyste’ zoals dit in vaktermen wordt
genoemd?
Binnen de wervelkolom kunnen soms zogenaamde cystes ontstaan. Holtes vaak
gevuld met vocht en te vergelijken met bijvoorbeeld een ganglion van de pols (zie
afbeelding). Er zijn verschillende soorten cystes binnen de wervelkolom mogelijk,
welke ook klachten veroorzaken zoals uitstralende pijn in het kruis of benen. Een
hele verraderlijke is de cyste welke binnen het heiligbeen kan ontstaan als uitstulping
van een zenuwwortel. Meestal is dit een toevalsbevinding als er een MRI van de rug
wordt gemaakt om te zien of er bijvoorbeeld sprake is van een hernia. Meestal zijn
er ook geen verdere klachten.
Maar zeker indien er meer dan één cyste is, en/of als deze heel groot is kunnen er
wel degelijk klachten ontstaan. Door het heiligbeen lopen namelijk de z.g. sacrale
zenuwbanen en er kunnen dus uitstralende pijnen ontstaan en nog veel vervelender
is het indien er bijvoorbeeld daardoor problemen met de urinewegen etc. ontstaan.
Het is uitermate moeilijk om uit te maken of de klachten afkomstig zijn van zo’n cyste.
Maar als onderzoek van betrokken organen (bijv. door uroloog) laat zien dat deze
volslagen normaal zijn dan is dat wel verdacht. Het kan jaren duren voor er daadwerkelijk
geconstateerd wordt dat zo’n cyste toch de oorzaak moet zijn. Voor een patiënt
met toenemende klachten allesbehalve prettig.
64
Een operatieve oplossing is niet eenvoudig. Het heiligbeen moet immers geopend
worden en er zijn de nodige risico’s op o.a. zenuwbeschadiging. In Nederland is een
dergelijke ingreep nog niet mogelijk. Een patiënt moet uitwijken naar het buitenland
en loopt tegen hoge kosten aan, want vaak is er onwil van Nederlandse Zorgverzekeraars
om zo’n ingreep te vergoeden. Gelukkig komt het weinig voor, maar voor een
dergelijke patiënt is het een lange lijdensweg die in het desbetreffende geval uiteindelijk
goed af lijkt te lopen.
Verfspecialist
Lassooy
OOK
VOOR AL UW
GLAS-
REPARATIES
Ruit kapot? Wij vervangen uw kapotte ruit vakkundig. Ook voor al uw glasreparaties kunt u ons bellen.
Verf De Verfspecialist heeft voor u een groot aanbod van verven. Professionele verf voor de vakman en de
doe-het-zelver. Voor muren, plafonds, houtwerk enz. in zowel hoogglans, zijdeglans als mat.
Behang Laat u inspireren door de vele behang designers. Kom naar onze winkel en blader door de meer dan
250 behangboeken in onze rustige behanghoek.
Gereedschap Ook voor schildersgereedschap zijn wij het juiste adres. Denk hierbij aan kwasten, rollers, schuurpapier
enz. Kom vrijblijvend langs in onze winkel voor meer inspiratie!
Voor verf ga je beslist
naar de verfspecialist!
Verfspecialist Lassooy • Jeroensweg 20 Noordwijk • Telefoon 071-3612352 • www.verfspecialistlassooy.nl
Theaterprodukties
MUZIEKTHEATER
LANDGOED KLEIN LEEUWENHORST
NOORDWIJK
26 AUG.
T/M 4 SEPT. 2021
WWW.ZEEPAANZEE.NL