Zilver Magazine Zomer 2021

JAARGANG 4 NUMMER 2 - ZOMER 2021

INSPIRATIEMAGAZINE VOOR DE TROTSE TWENTSE 60-PLUSSER

3, 95

Tussen Dinkel

en Regge

RUST EN RUIMTE

DE NATUUR OP HAAR MOOIST

ISSN 2665-9522

9 772665 952000

06.

INA BROUWER

RTV Oost Hoogtij

28.

KEES SCHAFRAT

Boekhandel Broekhuis

52.

FIETSROUTE

langs textiellandgoederen

90.

JOHN VAN ZUIDAM

Heanig an en rap ‘n betke

Design en inspiratie!

De mooiste merken en passend

advies vind je bij Brok Interieur

De ruime winkel van Brok Interieur zit al bijna 90 jaar in hartje centrum Hengelo en

bij deze woonwinkel loop je niet alleen naar binnen voor een passend en smaakvol

advies voor jouw interieur. Want hoewel er een heel team aan adviseurs voor je

klaarstaat om jouw woondroom vorm te geven heeft Brok Interieur meer te bieden…

In de drie verdiepingen tellende woonwinkel vind je namelijk ook een

textielafdeling, èn een slaapafdeling. Zo kun je voor de hele inrichting

van jouw (nieuwe) huis terecht bij Brok Interieur.

Wanneer je vooral op zoek bent naar inspiratie, dan ben je ook bij

Brok Interieur aan het juiste adres. De woonwinkel staat namelijk

vol met de mooiste meubelen, bedden, vloeren en raamdecoratie.

Ideeën in overvloed en altijd een passende oplossing.

Daarbij worden er met grote regelmaat nieuwe items aan de collectie

van Brok toegevoegd en wekelijks wordt de winkel opnieuw gestyled

om te blijven inspireren. Al met al ruim 3000 vierkante meter gevuld

met design om je hart op te halen.

En het merkenaanbod bestaat uit voornamelijk Nederlands fabricaat:

van Leolux tot Pastoe, van Montis tot Gelderland, van Auping tot

Pullman en van Luxaflex tot Tarkett. Een mix die goed op elkaar

aansluit en waarmee mooie ontwerpen te realiseren zijn, passend

bij jouw wensen.

Je bent van harte welkom in de mooie, ruime showroom

En of je nu voor een uitgebreid interieuradvies komt, puur wat inspiratie

op komt doen of op zoek bent naar een nieuw bed of nieuwe gordijnen;

het hele team specialisten van Brok Interieur staat voor je klaar.

Al jaren zijn ze op elkaar ingespeeld en ze zullen er alles aan doen om

jou het beste interieur-, slaap-, of textieladvies te geven.

Brok Interieur Wonen, Slapen & Textiel

Drienerstraat 47, 7551HL Hengelo

074-2913126, info@brokinterieur.nl

www.brokinterieur.nl

Door die enorme hoeveelheid vierkante meters is het bij Brok Interieur

veilig winkelen. We zien je graag voor advies of een inspiratieronde

door de winkel.

Voorwoord

Zomer

HEBBEN PAPIEREN BOEKEN, TIJDSCHRIFTEN EN KRANTEN EEN TOEKOMST IN EEN

WERELD DIE STEEDS VERDER DIGITALISEERT? VEEL KUN JE TENSLOTTE OOK OP

EEN LAPTOP, I-PAD OF E-READER LEZEN. MAAR DAT IS EEN MINDER LEUKE BELEVING

VINDEN WIJ. DIT IS DE VIJFTIENDE PAPIEREN EDITIE VAN ZILVER MAGAZINE.

WE ZIJN VAN PLAN NOG HEEL VEEL EDITIES OP DEZE MANIER DOOR TE GAAN.

Gelukkig heeft voor veel mensen papier nog

steeds waarde en gaat er voor hen niets boven

het gevoel bij, de geur van en het bladeren

door een krant, een magazine of een boek.

Op de hoek van de tafel in mijn woonkamer

ligt altijd wel een stapel nog te lezen lectuur

en literatuur. De zaterdagkrant waarvan ik

nog niet alle katernen uit heb, een culinair

tijdschrift voor kookinspiratie en iedere week

een nieuwe roman waar ik dagelijks in lees. Ik

vind het fijn om die stapel te zien liggen. De

stapel herinnert mij eraan de tijd te nemen

me terug te trekken en me te verdiepen in een

andere wereld.

Hoe fijn is het dat de boekwinkels en bibliotheken

weer open zijn en we daar weer op

ons gemak onze vitamines voor geest en

ontspanning kunnen uitzoeken. Dat we tips

kunnen vragen aan de medewerkers. In deze

zomer-editie van Zilver Magazine vertelt

Kees Schafrat, directeur van Boekhandel

Broekhuis, hoe hij de afgelopen anderhalf jaar

ervaren heeft. Onze geest voeden kunnen we

ook weer in de musea die veel te lang dicht

zijn geweest. En tijdens de Twentse culturele

festivals waarvan we er enkele presenteren.

U hoeft zich deze zomer niet te vervelen!

Er zijn genoeg redenen om er even op uit

te trekken. De natuur in om te fietsen en te

wandelen met als afsluiting een kop koffie

op een terras. Gelukkig kan het weer. Blijft u

liever thuis met een boek in de tuin of op het

balkon? Geniet dan van het even niks hoeven

doen. Heanig an en rap ‘n betke. Verderop in

deze Zilver Magazine leest u wat historisch

archeoloog John van Zuiddam daarmee

bedoelt als hij over ons mooie Twentse

landschap schrijft.

Zilver Magazine Zomer 2021 is weer met

heel veel plezier gemaakt door en voor trotse

Tukkers. Namens alle medewerkers wens ik u

een mooie zomer!

.3

ZILVER ZOMER 2021

INHOUD.

In dit

nummer

16.

Interview

TON LAMERS

Veelzijdige zestiger

Reportages

.4

10. HENGELO IN DE JAREN 60

The place to be

14. ARTEMISIA

Vrouw & macht

20. HET STIFTFESTIVAL

Gepassioneerde musici op

bijzondere locaties in Twente

36. LANG LEVE DE ZUIVEL

Raw Milk Company

40. ALLES IS HERINNERING

Door uitgever Paul Abels

44. OVER DE GRENS

Het hart verpand aan Oostenrijk

54. MOMENTUM

Voor dierbare, betekenisvolle momenten

56. TEXTIELFESTIVAL

Brengt identiteit van Twente

breed in beeld

56.

Textielfestival

Interviews

06. INA BROUWER

Geloof geeft me een gevoel van veiligheid

16. TON LAMERS

Een veelzijdige zestiger

28. KEES SCHAFRAT

‘Ik moet het wel nu doen’

32. HENK BERNHARDT

De muzikaalste van het oosten

72. ASTRID BODE

Podotherapeut

49. ELLY BOUDRIE

Kleurrijk en vrolijk

73. GOUWE OUWE

Ontmoetingen op de dansvloer

60. GERIE VAN GILS

Gaat voorlopig nog even door

80. MAÏS

Een gewas van groene wandelstokken

64. OOLD BLEANK

Smaak voorop

90. ‘HEANIG AN EN RAP ‘N BETKE

Landschapsbespiegelingen

78. MARGRIET MEIJLING

‘Ik zag mezelf niet uitgebreid daten’

80.

20.

Gewas

VAN GROENE WANDELSTOKKEN

Het

Stiftfestival

Vierde jaargang, nummer 2, zomer 2021

Een uitgave van Zilver Media BV

Grootestraat 1 B

7571 EJ Oldenzaal

Hoofdredactie en bladmanagement

Carmen Luttikhuis

Redactie website

Astrid olde Olthuis

Aan dit nummer werkten mee:

Paul Abels, Henk Boom, Lindy Brouwer,

Geert Chistenhusz, Marry Dijkshoorn,

Alexa Gratama, Annemarie Haak,

Kees Hendriksen, Joan Koenderink, Harry Moek,

Astrid Olde Olthuis, Marcel Olde Rikkert,

Ton Ouwehand, Theo de Rooij, Jan Walburg,

John van Zuidam en anderen

Fotografie cover

Rudmer Zwerver

Fotografie

Jaap Baart, Vincent Croce, Ebo Fraterman,

Eddy Oude Voshaar, Annina Romita,

Gerbert Voortman, Brit Willemsen en anderen

Vormgeving

Ellen Gözel-Niehoff, Enschede, whatellse.nl

Jos Hovestad, Losser, joshovestad.nl

Uitgever

Marcel Willemsen

Telefoon: 0541 511162

verkoop@zilvermedia.nl

Druk

Drukkerij Roelofs, Enschede

Oplage: 7.500

Bereik: 30.000 Twentse 60-plussers

Redactieadres

Postbus 59, 7570 AB Oldenzaal

redactie@zilvermedia.nl

.5

‘Ons idee is dat we

verschillende

culturele activiteiten

bij elkaar brengen

en zo het publiek

kunnen verrassen.’

Vaste rubrieken

24. ACTIEVE 60-PLUSSERS

Erik en Wilma Veltkamp

67. DRIEGANGENDINER

Hotel - restaurant ’t Kruisselt

84. 90+

Als de mimosa bloeit

88. MOOIE BOEKEN VAN

TWENTSE AUTEURS

Columns

13. MARCEL OLDE RIKKERT

Wat mag het kosten?

19. KEES HENDRIKSEN

Roerei

27. HENK BOOM

De testreis

55. JAN WALBURG

Hoe houd je je hersenen gezond?

59. ALEXA GRATEMA

Giraffen

71. JOAN KOENDERINK

Chic

76. PAUL ABELS

De knietjes van het grietje

85. THEO DE ROOIJ

Nostalgie

Abonnementen

via 0251-257924

klantenservice@aboland.nl

of Abonnementenland

De Trompet 1739

1967DB Heemskerk

Per abuis waren de credits

voor de coverfoto niet correct.

De foto van de cover van de

lente-editie was van fotograaf

Eddy Oude Voshaar.

Overig

42. DE LEDENSERVICE

van Carintreggeland

46. ARRANGEMENT

de Sallandse heuvelrug

52. FIETSROUTE

Hof Espelo - de Lonnekerberg

94. PUZZELPAGINA

97. SERVICEPAGINA

98. ZILVER AANBIEDING

ZILVER ZOMER 2021

INTERVIEW. INA BROUWER

‘Ik maak programma’s

die met zingeving te

maken hebben.’

.6

// Tekst

MARRY DIJKSHOORN

// Fotografie

EBO FRATERMAN

Redacteur RTV Oost

Ina Brouwer

‘Geloof geeft me gevoel

van veiligheid, iets waar

ik op terug kan vallen.’

.7

Ina Brouwer (61) is al vijfentwintig jaar redacteur levensbeschouwing bij

RTV Oost. Ze zag de belangstelling verschuiven van kerk naar zingeving,

maar levensbeschouwing is een blijvertje.

ZILVER ZOMER 2021

INTERVIEW. INA BROUWER

journ

‘Zelf zie ik het geloof

als de grond die mij

draagt, daar heb ik

meer mee dan ergens

een God in de hemel.’

.8

Wat doe je allemaal bij RTV Oost?

‘Ik maak programma’s die met zingeving te maken hebben.

Dat begon met het programma Hoogtij, dat doe ik nog

steeds trouwens. Iedere zondagochtend om acht uur

hebben we het op de radio over levensbeschouwelijke

onderwerpen. Het programma bestaat al vijfenveertig jaar,

ik ben er in 1996 bij gekomen. Later kwam er ook televisie

bij, met programma’s als Hiernumaals en Geluk Gezocht,

een serie over thuiszorg, Dagboek van een wijkzuster; een

serie over religieus erfgoed, Beeldenstorm; een serie voor

50-plussers, Factor 50. Ik heb veel verschillende dingen

gedaan. Eerst was ik redacteur Kerk en Samenleving, dat

vond ik te begrensd, ik wilde ook buiten de kerkelijke

infrastructuur mijn werk kunnen doen en dat was ook

een wens van de hoofdredactie.’

Wat is er zo bijzonder aan de geloofsbeleving in

Overijssel?

‘Bij ons in het oosten is veel interesse voor religie en

levensbeschouwing, dat heeft iets met onze volksaard te

maken. Wij zijn anders dan in de Randstad, misschien wat

tradi tioneler, gaan van oudsher naar de kerk. Iemand als

Anne van der Meiden is hier echt een volksheld.’

Nederland ontkerkelijkt in hoog tempo, blijft er

nog wel een doelgroep over voor het soort

programma’s dat jij maakt?

‘Er is ook in deze tijd behoefte aan levensbeschouwelijke

programma’s, maar de interesse verschuift wel. Er is minder

interesse voor kerkelijke aangelegenheden en meer voor het

onderwerp zingeving. Wat heeft het leven voor zin? Wat drijft

mij? Waarom ben ik hier eigenlijk? Wat wil ik met mijn leven?

Dat heeft denk ik te maken met de individualisering, hoewel

mensen toch altijd wel de behoefte hebben om elkaar op te

zoeken.

Dat hoeft niet per se in de kerk. Mensen komen bij elkaar om

over zingeving te praten, willen dat met elkaar delen en dan

gaat het vaak helemaal niet over God. Een priester vertelde

mij dat er nog wel een groep ouderen is die behoefte heeft

aan de kerkelijke tradities. Maar een grote groep mensen

van tussen de dertig en vijftig doet niets meer in kerkelijk

verband. Deze groep is te druk met carrières en kinderen,

soms ook nog in combinatie met mantelzorg. In hun leven

is het altijd spitsuur. Vandaar dat de rooms-katholieke kerk

bijvoorbeeld zich juist richt op de groep jonge mensen die

wel belangstelling heeft, de generatie die daar weer onder zit,

kinderen en pubers.’

Als er al mensen naar de kerk gaan, dan

zijn het vooral ouderen. Is er wel nieuwe

aanwas?

‘Jongeren zijn altijd geïnteresseerd in vragen over

het leven, en ze hebben nu niet meer de ballast die

hun ouders met zich mee droegen. Die moesten

naar de kerk, jongeren zijn nu veel vrijer. Het

is alleen de vraag of ze in de kerk vinden wat ze

zoeken, ze zien daar toch vooral vergrijzing. Kerken

zouden daar anders mee om moeten gaan, dat is

voor hen een zoektocht.

De behoefte om met elkaar te praten, elkaar in de

ogen te kunnen kijken is in de coronatijd natuurlijk

toegenomen. Dat is de grote uitdaging voor de kerk.

Ook omdat we eigenlijk niet meer terug kunnen

naar het oude normaal nu men gewend is aan

online kerkdiensten. Die worden veel bekeken, ook

door mensen die normaal helemaal niet naar de

kerk zouden gaan. De vraag is hoe je die aandacht

vasthoudt.’

Wat betekent het geloof voor jou?

‘Zelf zie ik het geloof als de grond die mij draagt,

daar heb ik meer mee dan ergens een God in de

hemel. Een gevoel van veiligheid, iets waar ik

op terug kan vallen. Ik ben opgegroeid in een

baptistengezin in Vroomshoop, een heel levendige

gemeenschap. Ik ben gedoopt op mijn veertiende,

met een traditionele onderdompeling. Het was een

heel bijzonder moment, een mystiek moment, iets

dat niet tastbaar is. Het is ook niet eendimensionaal.

Je voelt je opgenomen in de gemeenschap, maar

je komt ook gereinigd uit het water, je staat op in

een nieuw leven. Een euforisch moment. In een

grote kuip met water in de baptistenkerk, ik in een

wit gewaad en de dominee stond naast me in het

doopvont. Als ik eraan denk krijg ik nog kippenvel.’

Dat lijkt me iets dat je de rest van je leven

met je meedraagt.

‘Toch heb ik die kerk later verlaten en ben ik lid

geworden van de gewone gereformeerde kerk. De

baptisten veranderden, zelf veranderde ik ook. Ik

ben veel wijder gaan kijken, ik geloof niet meer

dat je niet in de hemel komt als je je hart niet

aan Jezus geeft. Dat komt misschien wel doordat

ik bij evangelisatiewerk zoveel verschillende

mensen ontmoette. Ik ging langs de huizen om

met mensen te praten en boeken te verkopen, dat

werd georganiseerd door een jongerenbeweging.

We verkochten niet alleen boeken over religie,

maar ook over verslaving, over opvoeding. De

jongerenbeweging was wereldwijd, dus je werkte

samen met jonge mensen uit de hele wereld. Dat is

een veel bredere groep mensen dan de gemeenschap

alistiek

waar ik vandaan kwam, dus je blik verbreedde daar

natuurlijk door. Dat zorgde bij mij voor een eye

opener. Daarbij komt ook nog dat ik ging studeren

aan de Evangelische Hogeschool in Amersfoort.

Daar begon ik met een algemeen vormend eerste

jaar, dat je voorbereidde op een vervolgopleiding.

Ik had de Havo gedaan, dus ik kon niet naar de

universiteit. Na dat eerste jaar startte de EH met een

opleiding journalistiek en dat ben ik gaan doen.

In deze periode overleed mijn vader. Ik had een heel

hechte band met hem. Hij vond het prima wat ik deed,

maar zei ook altijd dat ik een vak moest leren. Dat

speelde mee in mijn besluit deze opleiding te volgen.

Ik was goed in verhalen schrijven, ik had goed contact

met mensen en ik had mij al wat meer losgemaakt van

het evangeliserende. Ik ben van zenden naar luisteren

gegaan. Ik ben helemaal niet zo’n prater, ik ben meer

een luisteraar. En heel belangrijk in de journalistiek

is dat je niet met je oordeel klaar moet staan.’

Over welke periode hebben we het dan?

‘Dat was in 1979. Er kwamen veel nieuwe media

op, teletekst, veel meer tv-zenders en er was maar

één opleiding voor journalistiek, in Utrecht. Die

sloot totaal niet aan bij de christelijke signatuur

van de EH, dus werd er een eigen opleiding voor

journalistiek in het leven geroepen. Een aantal van

mijn studiegenoten zijn bij de EO gaan werken. Ik

heb daar niet gesolliciteerd. Ik heb stage gelopen bij

het Dagblad van het Oosten in Almelo en dat beviel

zo goed dat ik er ook ben gaan werken. Ik wilde niet

per se voor een christelijke krant werken, ik wilde

gewoon journalist zijn. Later werd dat RTV Oost.

Daar heb ik veel jonge collega’s, ik ben wel een

beetje de oma van de redactie aan het worden. Ik

ben ook echt oma, van drie kleinkinderen. Toch

doe ik mijn werk nog heel graag, ik monteer ook,

kan goed met de camera overweg, houd alles goed

bij. Ik heb er lol in. Ik ben steeds op zoek naar

onderwerpen die mooi in beeld te brengen zijn.’

Speelt je leeftijd een rol, of blijf je eeuwig

jong?

‘Ik merk toch wel dat ik ouder word, lichamelijke

kwaaltjes, mijn zicht is niet geweldig. Afgelopen

januari zat ik er echt helemaal doorheen, het viel me

allemaal heel zwaar. Zicht blijft een gevoelig punt

voor me. Ik zie al mijn leven lang dubbel, ik ben er

ook weleens aan geopereerd. Ik overwoog te stoppen

met mijn werk, maar heb het toch niet gedaan want

ik wil niet de hele dag thuis zitten. Ik heb nog teveel

plezier in mijn werk en kan nog wel een paar jaar

mee.’

.9

ZILVER ZOMER 2021

ZILVER. NOSTALGIE

F

Hengelo in de jaren zestig

THE PLACE TO BE

.10

Volgens anti-rookmagiër Robert Jasper Grootveld,

die van de happenings rond het Lieverdje weet u

wel, was Amsterdam in de jaren zestig het ‘magies

sentrum’ van de wereld, en misschien zelfs wel van heel de

kosmos. Maar voor ons, jongeren uit de provincie, was dat

magisch centrum niet Amsterdam maar Hengelo, of all places.

Joke van Munster en Hans Duineveld Griekenland demonstratie Hi Ha Happening, Hengelo

ASHION

// Tekst & foto’s

ED MATHER

Ja, u leest het goed: Hengelo. Dat slaperige Twentse

provinciestadje oefende in de tweede helft van de jaren

zestig een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit

op allerhande langharig, werkschuw tuig. Drop-outs,

beatniks, hippies, muzikanten en dichters (het bundeltje

zelfgeschreven verzen achteloos onder de arm) kwamen

zomaar opeens van heinde en verre toegestroomd: uit

Amsterdam en Delft, uit Groningen, Zwolle en Deventer,

uit Nordhorn van over de grens, maar natuurlijk ook

uit Hengelo zelf plus omliggende steden en dorpen als

Almelo, Enschede, Borne, Wierden en Nijverdal.

But why?

Voor mij is dat eigenlijk nog steeds een raadsel. Hoezo

was Hengelo opeens the place to be? Wat had Hengelo in

die tijd eigenlijk te bieden? Natuurlijk, er waren al wel

tekenen dat de jaren zestig ook aan Hengelo en omstreken

niet geheel onopgemerkt voorbij zouden gaan. Zo

verschenen er in de regionale

pers zorgelijke berichten over

het toenemende drugsgebruik

onder jongeren in de Twentse

steden. Ook konden we lezen

over de 21-jarige Enschedese

dichter C.F. die vanwege marihuanabezit

tot enkele weken

celstraf was veroordeeld. En in

dat naburige Enschede vonden op zaterdagmiddag ook

wel eens ‘happenings’ plaats: het verkeer ontregelende

‘ludieke’ acties waarbij bijvoorbeeld rollen wc-papier over

straat werden uitgerold en in de fik gestoken.

Fashion

Maar dat alles neemt niet weg dat een duidelijke infrastructuur

voor het alternatieve jongerencircus dat zo

plotseling in Hengelo was neergestreken toch eigenlijk

ontbrak. In het prille begin vertoefde het zootje ongeregeld

dan ook voornamelijk in en rond de broodjeszaak

van plaatselijk horecaondernemer Theo Elschot.

Fashion,

daar waar

het gebeurde

Totdat – de jongelui moesten immers van de straat – de

Hengelose Stichting voor Buurt- en Clubhuiswerk zich

over hen ontfermde en een van machinefabriek Stork

gehuurd pand aan de Langelermaatweg ter beschikking

stelde als onderkomen. De Hengelose gemeenteraad

toonde zich genereus en kwam met een ruime subsidie

over de brug, het Rijk droeg ook een steentje bij, en

dat was dus het begin van het fameuze Fashion, het

jongerencentrum waarover de Hengeloërs zelfs nu, een

halve eeuw later, nog steeds niet uitgesproken raken.

Maar hoe bijzonder dat Fashion in de Hengelose

verhoudingen van die tijd misschien ook was, het paste

wel weer naadloos in het plaatje van de jaren zestig,

waarin we tegen de achtergrond van meer welvaart

en vrije tijd de opkomst zagen van een alternatieve

jongerencultuur die botste met de waarden van

de oudere generatie die ons land na de Tweede

Wereldoorlog weer had opgebouwd.

Een alternatieve jongerencultuur

die enerzijds

behoorlijk hedonistisch was,

sex & drugs & rock-’n-roll,

maar die anderzijds toch ook

de politiek niet schuwde.

Zo werden er bijvoorbeeld

vanuit Fashion demonstraties

georganiseerd tegen het kolonelsregime in Griekenland

en de oorlog in Vietnam. Om maar eens wat te noemen.

Bij mij op zolder vond ik in een oude schoenendoos nog

wat vergeelde foto’s uit de periode 1966-1969, zeg maar

ruwweg de Fashionperiode. Foto’s van bezoekers van het

roemruchte jongerencentrum (waaronder ikzelf), maar

vooral ook foto’s die documenteren hoe we in die tijd

niet alleen maar blowden, maar ook de straat op gingen

om te protesteren tegen alles wat ons niet zinde. Foto’s

van happenings en demonstraties, dus. Oet Hengel!

Meer foto’s en meer tekst vindt u op www.edmather.com

.11

Ko Hoogslag plakt zelfgeschreven muurkrant Vietnam demonstratie Henriëtte Withaar in Fashion,

Langelermaatweg, Hengelo

ZILVER ZOMER 2021

Tot ziens obstructieve slaapapneu

Hallo

Vreugde in het leven!

„We vieren de activering van Inspire

zoals onze tweede trouwdag!“

Sascha Grabon (47), IT-beheerder

.12

Ontdek nu de

therapie met een

druk op de knop –

het alternatief na CPAP.

NL +31 800 3434008

B +32 35 00 36 18

www.InspireSleep.nl

800-635-002

Verdere informatie over obstructieve slaapapneu en de bijhorende behandeling en veiligheidsvoorschriften vindt u op

www.InspireSleep.nl. Daar vindt u ook bij welke ziekenhuizen in de buurt u behandeld kunt worden. U kunt ook onze hotline

bellen op NL +31 800 3434008 / B +32 35 00 36 18.

COLUMN. MARCEL OLDE RIKKERT

Marcel

Olde Rikkert

COLUMN

Wat mag het kosten?

Marcel Olde Rikkert is in

zijn woonplaats Nijmegen

hoogleraar geriatrie in het

Radboudumc en hoofd van

het Radboudumc Alzheimer

Centrum. Hij is geboren en

getogen in Hengelo (O).

Zijn missie is om oudere

mensen zo goed mogelijk

te helpen kiezen uit al wat

de geneeskunde te bieden

heeft, passend bij hun

eigen verhaal. Dat heeft

hij ook beschreven in zijn

boek ‘Jong blijven en Oud

worden’ (2015, Thoeris

A’dam).

Heeft u een vraag aan

professor Olde Rikkert,

stuur dan een e-mail naar

redactie@zilvermedia.nl

t.a.v. de heer Olde Rikkert.

In deze coronatijd worden grote

inspanningen gepleegd om de schade

door het virus zoveel mogelijk te

beperken. We ontwikkelen gelukkig

vaccins en allerlei nieuwe medicamenten

staan in de wachtrij. Zo wordt er

ontzettend veel onderzoek uitgevoerd,

vooral op medisch terrein, om de

coronaziekte in te dammen. Maar

hoeveel mag dat de samenleving kosten?

En gaat het niet ten koste van de kansen

van nieuwe generaties?

Recent is geschat dat in 2020 ieder door

intensieve behandeling bespaard levensjaar

ongeveer € 160.000 heeft gekost. Dat is veel

geld! Het is ook ongeveer het dubbele van

de € 80.000 die een groep wetenschappers

enkele jaren geleden op verzoek van de

minister had voor gesteld

als een rede lijke grens.

Die bedragen en de grote

omvang van de pandemie

roepen opnieuw de vraag

op hoeveel een levensjaar

mag kosten. Als je het

aan de gemiddelde

Nederlander vraagt, zegt

deze dat het een dubbel

jaarsalaris mag zijn. Nu is het modale

inkomen ongeveer € 40.000, dus dat komt

mooi overeen met die eerdere schattingen

voor het ministerie. Maar de jaarinkomsten

lopen aardig uiteen in Nederland. Mag dan

bij een lager inkomen het redden van een

levensjaar minder kosten? Wat betekent

dit voor de patiënt op mijn spreekuur

die, toen ik hem voor het lichamelijk

onderzoek vroeg zijn bovenkleding uit

te doen, verontschuldigde met: ‘Ik draag

al jaren geen ondergoed en sokken meer.

Veel te duur. Bovendien kost het ook

nog extra wasbeurten. En mijn kleren

ruik ik zelf toch snel niet meer.’ Mag zijn

behandeling minder kosten dan de heer die

ik voorstelde ook binnenshuis een rollator

‘De laatste

weken wijst de

vraag ‘wat een

leven waard is’

echter naar iets

heel anders.’

te gebruiken? Met zijn antwoord ‘Moet ik

er dan een kopen voor elk van mijn vijf

etages,’ maakte hij duidelijk juist goed in

de slappe was te zitten. Gelukkig is voor

beiden in Nederland de toegankelijkheid

van de zorg goed. Globaal houden we voor

iedereen dezelfde meetlat aan in de zorg.

Maar, hoe meer je je aanvullend verzekert,

hoe beter de zorg. Dus een leven mag voor

de een wel een onsje meer waard zijn dan

voor de ander.

De laatste weken wijst de vraag ‘wat een

leven waard is’ echter naar iets heel anders.

Het gaat steeds meer over wat het waard

is aan vermoeidheid van artsen, aandacht

van verpleging en verzorging, en aan

solidariteit van jong naar oud. Jongeren

moeten hun leven immers nog steeds

inperken. Het grote rumoer in de talkshows

maakt duidelijk dat de

meningen hierover sterk

verschillen. Ik prijs me

daarom gelukkig dat we

op onze geriatrie-afdeling

nog steeds veel aandacht

kunnen geven aan iedere

patiënt en aan diens

familie. Met of zonder

ondergoed of kasteel van

een huis. Dat lukt omdat we er ook veel

voor terugkrijgen. Juist die wederkerigheid

raakt snel uit beeld. Oudere mensen

kunnen en willen echter graag veel

teruggeven. Dat doen ze in de vorm van

dankbaarheid, aandacht, complimenten en

als ze kunnen fysieke hulp. Laten we blijven

geven en nemen, dan mag het wat kosten

en raakt onze balans toch niet snel in de

rode cijfers.

Marcel

Olde Rikkert

Klinisch geriater Radboudumc

.13

ZILVER ZOMER 2021

KUNST. ARTEMISIA , VROUW & MACHT

Artemisia

vrouw

& macht

.14

Op 26 september 2021 opent

in Rijksmuseum Twenthe de

tentoonstelling Artemisia,

vrouw & macht rond het leven en

werk van barokschilder Artemisia

Gentileschi (1593 - 1654).

Na Rome, New York, Milaan en

Londen is haar werk dan voor

het eerst in Nederland in een

samenhangende tentoonstelling

te zien. Artemisia Gentileschi

was zo bekend dat alleen haar

voornaam voldoende was, tijdens

haar leven en nu: Artemisia.

Artemisia Gentileschi, Susanna en de Ouderlingen, 1622 Burghley House collection

// Tekst & foto’s

RIJKSMUSEUM TWENTHE

Haar uitzonderlijke talent, een veelbewogen leven en via haar kunst tonen wat het betekent om vrouw

te zijn hebben Artemisia gemaakt tot wat ze nu is: een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de

Italiaanse schilderkunst uit de zeventiende eeuw. In 1610, op haar zeventiende, schildert Artemisia haar

eerste meesterwerk: een complexe compositie met meerdere figuren. Centraal daarin de mooie, bijbelse

Susanna, kwetsbaar, naakt, zelfbewust, die tijdens het baden lastig wordt gevallen door twee ouderlingen.

De ouderlingen stellen Susanna voor een onmogelijke keuze: óf jij geeft jezelf aan ons en niemand zal

het horen, óf jij weigert maar wij vertellen ieder dat jij jezelf aan ons gegeven hebt. Artemisia toont het

dilemma, zonder uitweg voor Susanna, die hoe dan ook haar eer dreigt te verliezen. Het werk met de

naakte Susanna is verre van erotisch maar toont zelfbewust een vrouwenlichaam, niet volgens het dan

heersende ideaalbeeld, maar realistisch. Artemisia’s stijl wordt vergeleken met die van Michelangelo.

Ze zal hetzelfde thema nog vaak schilderen, in verschillende uitvoeringen.

Sterke vrouwen

Het was verre van gebruikelijk dat vrouwelijke

schilders zich in die tijd waagden aan een bijbels

thema. Vrouwen schilderden voornamelijk stillevens

en portretten, decoratief en keurig. Artemisia’s werk

daarentegen vertelt verhalen waarmee zij zichzelf

en andere vrouwen een plek in de geschiedenis

geeft. Verhalen over sterke vrouwen, vrouwen die

het heft in handen nemen in een tijd dat kansen

en mogelijkheden heel beperkt waren. Toegang tot

onderwijs, persoonlijke of professionele ontplooiing,

onafhankelijkheid of zelfs vrijheid zijn zaken die niet

vanzelfsprekend waren, zeker niet voor vrouwen.

Veelbewogen leven

In haar leven heeft Artemisia zich vaak van haar

sterke kant moeten tonen. Als jonge vrouw wordt zij

verkracht door haar leermeester, een vriend van haar

vader, met een langslepende rechtszaak tot gevolg.

Zij ontvlucht Rome vanwege dit schandaal, woont

op meerdere plekken in Italië, trouwt met een man

maar is verliefd op een ander. Ze breekt met haar vader

en zijn kunstenaarspraktijk. Als eerste vrouwelijke

kunstenaar lukt het haar toegelaten te worden tot

de Accademia di Arte Disegno. Ze gaat werken

voor belangrijke internationale opdrachtgevers. Ze

beweegt zich in intellectuele kringen. Tegelijkertijd

drukken geldproblemen regelmatig een stempel op

haar leven. Omdat vier van haar kinderen overlijden,

ziet ze slechts een van haar kinderen overleven tot

volwassenheid. Artemisia’s schilderijen lijken een

reactie haar eigen leven, een fantasievergelding voor

gebeurtenissen die zij zelf als vrouw heeft moeten

verduren. Vaak figureert ze zelf in haar schilderijen.

Tentoonstelling

Het oeuvre van Artemisia biedt een bijzondere inkijk

in het leven van een zelfstandige, werkende vrouw in

het vroegmoderne Europa in de 17 e eeuw. De tentoonstelling

Artemisia, vrouw & macht toont naast

twintig belangrijke werken, monumentale doeken en

intieme portretten, van haar hand, twintig werken van

haar mannelijke tijdgenoten, waaronder haar vader

Orazio. In vergelijking en overeenkomst, hoewel dat

niet het uitgangspunt en zelfs een gevoelig punt is,

benadrukt de reeks schilderijen het bijzondere en

eigenzinnige karakter van het werk van Artemisia.

Voor de tentoonstelling komen belangrijke bruiklenen

uit openbare collecties – waaronder het Palazzo

Pitti in Florence, Museum Capodimonte in Napels en

het Museum voor Schone Kunsten in Boedapest – en

recente ontdekkingen uit particuliere verzamelingen

naar Enschede.

U kunt deze bijzondere tentoonstelling bezoeken van

26 september 2021 tot 23 januari 2022.

Artemisia Gentileschi, Jaël en Sisera, 1620,

Museum of Fine Arts, Budapest

ealistisch

ZILVER ZOMER 2021

.15

INTERVIEW. TON LAMERS

Ton Lamers:

Veelzijdige

zestiger

.16

Onderwijs, kunst, cultuur, wetenschap

en recht, Ton Lamers (60) heeft een

indrukwekkende cv. Daarnaast medeorganisator

van de Oranjerally van de

Classic Car Club Oldenzaal (CCCO) op

Koningsdag en de ‘Stikke-duusterrit,

en enthousiast oldtimer-restaurateur,

-rijder en -taxateur.

Een brede interesse, 100 % inzet,

maximaal resultaat en vooral veel

plezier in alles wat hij doet,

kenmerken zijn levensstijl.

// Tekst

HARRY MOEK

// Fotografie

BRIT WILLEMSEN

Ton Lamers wordt in 1960 geboren als jongste

telg van een Oldenzaalse destilleerdersfamilie.

Op de middelbare school is hij drummer in

diverse orkestjes en bands. Hij studeert klassiek

slagwerk aan het Enschedese conservatorium,

waarna hij gaat werken als slagwerkdocent en

schrijver van lesboeken over slagwerk. Tijdens

zijn studie ontmoet hij zijn vrouw, Claudia

Patacca, nu hoofdvakdocent klassieke zang

aan het ArtEZ Conservatorium in Zwolle. Als

sopraan met een omvangrijk repertoire treedt

ze met bijna alle Nederlandse beroepsorkesten

op in binnen- en buitenland, onder tal van

beroemde dirigenten. Muziek is een rode

draad in hun beider leven. Samen met Geert

Christenhusz werkt Ton jarenlang voor de

Stichting Muziek Onderwijs Centrum (SMOC)

in Oldenzaal, de muziekschool die in 2013

overging in Kaliber Kunstenschool. Ton: ‘Ik

heb daar veel geleerd over ondernemerschap,

we moesten ons als organisatie zelf zien te

bedruipen. We kregen geen enkele subsidie.

We moesten ons onderscheiden en dat deden

we in flexibiliteit en breedte: traditionele

muziekscholen waren vaak enkel op klassiek

repertoire gericht, wij boden ook lessen aan in

de pop en jazz.’

‘ Het woord

musiconomie

ontstond als grap,

maar het

bekte goed .’

Musiconomie

Ton: ‘Mijn ervaring bij SMOC deed mij beseffen

dat er nog veel te winnen was in de kleine

wereld van muzikanten. Het viel me op dat bij

professionele podiumkunstenaars erg weinig

kennis aanwezig was van de zakelijke aspecten

van het vak. De Hogeschool Enschede vroeg mij

om samen met hen een curriculum, een leerplan,

te ontwikkelen voor ondernemersvaardigheid

van podiumkunstenaars. Want hoe goed ze ook

op het podium presteerden, zakelijk deden ze

vaak maar wat en namen ze onbewust soms

grote financiële risico’s. Ik ging me verdiepen

in het raakvlak tussen muziek en wetgeving,

wat resulteerde in de introductie van de vakken

vakken musiconomie en arteconomie. Het

woord musiconomie ontstond als grap, maar

het bekte goed. Het vak onderwijst over de

economische, fiscale en juridische aspecten van

de beroepspraktijk van de artiest, de musicus

en de docent. Arteconomie doseert hetzelfde

aan beeldend kunstenaars. Ik schreef er boeken

over en ben het vak zelf gaan doceren, zowel

op de hogeschool als bij de Belastingdienst en

het UWV. Ook aan die kant miste er specifieke

kennis van zaken. De wetgeving is geënt op

vaste dienstverbanden en die zijn er in het

muziekvak bijna niet. Dat maakt de plek van

muzikanten en beeldende kunstenaars in de

arbeidsmarkt complex.’ >>

.17

ZILVER ZOMER 2021

INTERVIEW. TON LAMERS

OU &

ArtEZ

Rechten

Het juridische vak sprak hem erg aan en hij schreef zich

in 2001 op veertigjarige leeftijd in als student rechten

bij de Open Universiteit (OU). Ton: ‘Het mooie van

de OU is dat je in je eigen tempo kunt afstuderen. De

meeste studenten deden er langer over dan nominaal, ik

beet me erin vast en heb het sneller afgerond. Na mijn

afstuderen werd ik door de OU benaderd of ik zou willen

promoveren. Ik moest daar wel even over nadenken

maar heb het opgepakt en deed, twee jaar later, mijn

promotie op het gebied van Overeenkomstrecht. Ik ben

die promotie echt doorgevlogen. Niet omdat ik nou

zo goed ben hoor, maar omdat ik een bijna fanatieke

belangstelling voor het vakgebied kreeg.’ Met de titels

meester en doctor is Ton nu actief als onderzoeker

en docent bij de OU, rechtskundig adviseur en aan

de ArtEZ verbonden als voorzitter van de centrale

examencommissie. En dat is nog maar een klein deel

van zijn cv. Hij schreef tussentijds zo’n twintig boeken

en vele publicaties in het juridische vakgebied.

.18

Terug bij de muziek

Door zijn loopbaan stond de uitvoering van muziek lange

tijd op een laag pitje, maar het oude métier begon weer te

kriebelen. Ton: ‘Ik ben twee jaar geleden les gaan nemen

op de basgitaar en contrabas, jazzrepertoire met name.

Niet om professioneel mee op te treden, puur als hobby.

Ik speel soms in een bandje, maar het is ook heerlijk om

solo wat weg te plukken. Sommige mensen maken van

hun hobby hun werk, ik heb van mijn oude werk mijn

hobby gemaakt!’

Oldtimers

Sinds een jaar of tien heeft Ton zich hobbymatig ook

toegelegd op de restauratie van oldtimers. Het begon met

Britse auto’s: MG-B’s en Landrovers, inmiddels is de eerste

Mercedes (een SLK) aan de collectie toegevoegd.

Wie zou verwachten dat een muzikaal jurist niet technisch

is, heeft het mis. Ton: ‘Van kleine reparaties kwam het tot

een complete restauratie, weliswaar onder het toeziend

oog van een gepensioneerd MG-monteur.’ Hoe krijg je

dat in de vingers? Ton: ‘Gewoon door te doen en iets uit

elkaar te halen leer je vanzelf hoe dingen werken. Soms is

er een beetje lef bij nodig en soms moet je het nog een keer

proberen. En, zoals zo vaak, blijkt een groot probleem een

optelsom van een aantal kleine te zijn!’ Het lidmaatschap

van de Classic Car Club Oldenzaal was Ton daarbij van

dienst. Ton: ‘Er is een eigen werkplaats van de club en er

wordt veel kennis en enthousiasme gedeeld. Onze rally’s

zijn een mooie gelegenheid om de auto’s weer van stal te

halen. We zoeken mooie weggetjes in het buitengebied

op en er zit qua navigatietechniek altijd een uitdaging

in.’ Ton heeft trouwens nòg een opleiding afgerond: hij

is gediplomeerd taxateur voor oldtimers. Ton: ‘Het is

gewoon mooi om dingen uit het verleden letterlijk weer

glans te geven.’

‘Het is gewoon

mooi om dingen

uit het verleden

letterlijk weer

glans te geven.’

Column

Roerei

Door Kees Hendriksen

Ik ga thuis over de vakanties. Dat klinkt heel

eigenwijs, maar ik vind het uitzoekwerk gewoon

leuk. Sinds we kinderen hebben zijn de

zoekopdrachten nogal gewijzigd. Want waar ik

een paar jaar geleden vervoersbewijzen voor de

Vietnamese nachttrein moest regelen, bestaat

mijn-werk nu vooral uit het uitzoeken van

campings, waar de ballenknijper geen verplicht

kledingstuk is om het zwembad in te mogen.

Maar op die vereiste na zijn wij niet zo kritisch.

We vermaken ons altijd wel. Maar hoe dichter bij

huis we op vakantie gaan, hoe meer landgenoten

we tegenkomen. En die zijn een stuk kritischer,

iets dat ze online uitgebreid uitmeten. En daar kan

ik intens van genieten.

.19

En meer culturele schatten

Naast zijn liefde voor rijdend erfgoed heeft Ton ook passie

voor het erfgoed in de kunst en historie van Oldenzaal. Sinds

2013 is hij voorzitter van de Raad van Toezicht van de Stichting

Oldenzaalse Musea, een overkoepeling van Museum Palthe

Huis, De Pelgrim en De Hofnar. Ton: ‘Ik ben er trots op hoe we

Oldenzaalse cultuur en historie op een professionele manier

weten te tonen en behouden. Het Palthe Huis is veel meer

dan een museum en heeft ook veel educatieve projecten,

voornamelijk gericht op jongeren. Toen conservator (wijlen)

Ruud Olde Dubbelink richting pensionering ging, hebben we

Sandra Schipper als directeur binnen kunnen halen. Zij wist

in het traditionele museum een nieuwe beleving te creëren,

interactiever en meer in samenwerking met onderwijs en

culturele instellingen. Samen met Ruud hebben we nieuwe

lijnen kunnen uitzetten. Het is een stabiele en actieve club, met

veel oog voor jeugd en educatie. Het verleden is belangrijk,

maar de toekomst moet je ook koesteren!’

De ultieme vakantie-aftrap begint voor mij op de

vakantiereview-website Zoover. Vorig jaar hadden

we een camping in Frankrijk geboekt en op Zoover

ging ik op zoek naar tips voor trips in de omgeving.

Die vond ik niet, maar ene Jeffrey kwam wel met

de tip om je eigen mayonaise mee te nemen uit

Nederland. Ze hadden in de campingwinkel alleen

die zure. Hoeveel potentieel vakantieleed Jeffrey met

deze tip heeft weten te voorkomen zullen we nooit

weten.

Een paar jaar geleden pakte ik Zoover erbij nadat

ik een hotel had geboekt op Mallorca. Iemand had

het hotel een 1 gegeven met daarbij de opmerking:

‘Geen roerei’. Als je je beseft dat hij na het horen van

dit verschrikkelijke bericht zijn vakantie met een

pruillip uit heeft moeten zitten, het vliegtuig heeft

gepakt, vanuit het vliegveld naar huis is gereden om

vervolgens de laptop open te klappen en op Zoover

zijn gal te spuwen over het gebrek aan roerei, dan

ben je toch bijna alweer toe aan vakantie? Ik wel.

Roerei is geen vereiste, een normale zwembroek wel.

Kees Hendriksen

ZILVER ZOMER 2021

REPORTAGE. CULTUUR

// Tekst

JAN AUKE WALBURG

// Foto’s

ARCHIEF STIFTFESTIVAL

.20

‘Ons idee is dat we verschillende

culturele activiteiten bij elkaar

brengen en zo het publiek

kunnen verrassen.’

Het Stiftfestival

Gepassioneerde musici op

bijzondere locaties in Twente

Ter gelegenheid van de zeventiende editie van het Stiftfestival met het thema ‘Eastern wind’, van

21 t/m 29 augustus, spreekt Jan Auke Walburg voor Zilver Magazine met Patrice van Riemsdijk,

bestuursvoorzitter van het festival.

Het Stiftfestival in een notendop?

Het Stiftfestival is een festival voor kamermuziek,

hoewel we de laatste jaren ook veel andere muziek

laten horen. De artistiek leider is vanaf het begin

de Twents-Engelse violist Daniel Rowland. Hij

zorgt voor de programmering en het uitnodigen

van een groep topmusici van over de hele wereld

die tijdens het festival optreden. Aanvankelijk

speelde het festival zich uitsluitend af op het Stift in

Weerselo waar Daniel zijn jeugd heeft doorgebracht.

Alle concerten vonden toen plaats in de prachtige,

romantische Stiftskerk. Tegenwoordig vindt het

festival op meerdere – ook hele bijzondere locaties

in Twente plaats. Het tijdstip is door de jaren heen

ongewijzigd gebleven: de laatste week van augustus.

Waarom in Twente?

Het festival is begonnen toen Daniel Rowland met

een paar enthousiaste muziekvrienden het idee

opvatte om in Twente wat meer klassieke muziek te

laten klinken. Zij waren de pioniers van het festival

en dat trok ieder concert ruim honderd liefhebbers

naar de Stiftskerk. De laatste jaren heeft het festival

zich aanzienlijk uitgebreid en de laatste editie vóór

corona, 2019, trok meer dan tweeduizend mensen

naar de verschillende locaties waar het festival nu

plaatsvindt.

Vanwaar die groei?

We merkten dat veel mensen niet wisten dat er een

klassiek muziekfestival in Twente plaatsvond. Zodra

daar wat meer aandacht voor kwam, nam het aantal

bezoekers toe. Ook omdat het festival landelijk een

naam begon te krijgen, zeker nadat Daniel met

het Brodsky Quartet op het Grachtenfestival had

opgetreden. De uitvoeringen werden uitgezonden

op Radio 4 en andere concertzenders en de lokale

en landelijke pers schreven enthousiast over ons

festival. Er kwam ook steeds meer variatie in het

programma. Naast kamermuziek ook kleinschalige

opera’s, koormuziek met Consensus Vocalis, kinderconcerten

in de buitenlucht en late night jazzconcerten.

Zit er een gedachte achter die ontwikkeling?

Jazeker. Daniel als artistiek leider en wij als bestuur

vinden het van groot belang het Stiftfestival te verbinden

met al het moois dat Twente en Overijssel te bieden

hebben. Twentenaren zijn bescheiden en scheppen

niet graag op over hun regio. Maar als je kijkt naar het

culturele aanbod, is dat best groot en gevarieerd. Ons

idee is dat we verschillende culturele activiteiten bij

elkaar brengen en zo het publiek kunnen verrassen. En

dan hebben we het niet alleen over pop-up-concerten

in de musea, lezingen bij concerten of kindertheater bij

de concerten voor de jeugd, maar ook over muziek in

het prachtige Twentse landschap.

Die groei maakt het ook mogelijk om nieuwe, muzikale

generaties een kans te geven podiumervaring op te doen

en zo als Stiftfestival een belangrijke educatieve rol te

vervullen. In 2019 en afgelopen mei organiseerden we

de Stift Musical Encounters, masterclasses voor jong

aankomend talent uit de regio, Nederland en het

buitenland. Er waren meer dan twintig studenten die

een week lang gecoacht werden door de Masters van

het Stiftfestival, allen ervaren internationale musici. Het

was een groot succes met heel enthousiaste leerlingen

en masters. De concerten werden via livestream uitgezonden

en bekeken door honderden mensen.

Kan je wat meer zeggen over de bijzondere locaties?

De kern is nog steeds de Stiftskerk, maar daar kunnen

niet meer dan zo’n honderd mensen in en je wilt graag

zoveel mogelijk mensen laten meegenieten van het

festival. Dus kwamen er ook concerten in de buitenlucht

op het Stift bij en bijvoorbeeld een fietstocht langs een

aantal mooie Twentse Erven waar dan een verrassingsconcertje

plaatsvindt. Dan is er de historische >>

.21

ZILVER ZOMER 2021

REPORTAGE. HET STIFTFESTIVAL

PROG

Plechelmusbasiliek in Oldenzaal waar je door de

bijzondere akoestiek grote concerten met koor kunt

geven. Of de Grote Kerk en Concordia in Enschede

waar we altijd films laten zien tijdens het festival die

te maken hebben met het thema van een bepaald jaar.

Waar we ook heel erg blij mee zijn, is de samenwerking

met enkele unieke Twentse landgoederen, zoals

Singraven in Denekamp, Zonnebeek in Enschede en

Landgoed & Kasteel Twickel in Delden. Dat is het

Twentse landschap met haar wijds aangelegde tuinen

en bijzondere architectuur op haar mooist!

Is dat niet een hele klus, die organisatie?

Je bent als bestuur eigenlijk het hele jaar door wel bezig

met voorbereidingen van de verschillende activiteiten.

Dat geldt ook voor Daniel die als artistiek leider steeds

weer spannende en boeiende programma’s samenstelt

met zijn muziekvrienden.

.22

‘Wat mij in het

festival het meest

roert zijn de

gepassioneerde

musici die met

hun spel steeds

tot het uiterste

gaan.’

En gelukkig hebben we ook sinds een paar jaar een

uitstekende zakelijk leider en voor iedere activiteit een

vast productieteam. Maar het Stiftfestival heeft haar

warme en informele uitstraling vooral ook te danken

aan een grote groep vrijwilligers die zich met hart

en ziel inzetten voor het festival. Zij helpen met van

alles: de kaartcontrole, zorgen voor de catering op de

vele locaties, zijn chauffeur of bieden gastvrijheid als

logies voor de musici. En niet te vergeten zijn ze er om

al die onverwachte klusjes die tussendoor komen op

te pakken.

Waar verheug jij je het meest op

bij het komende festival?

Vooral dat het zomerfestival weer in haar volle glorie

mét publiek kan plaatsvinden! Het afgelopen jaar

hebben wij tijdens de coronatijd als een van de zeer

weinige festivals concerten door laten gaan, al was dat

met heel weinig of zonder publiek. We vonden het te

belangrijk dat de musici konden spelen en een deel van

ons publiek heeft via livestream meegenoten. De musici

kregen vele spontane, enthousiaste reacties en het was

ook bijzonder dat zovelen een vrijwillige bijdrage gaven

om de musici te steunen.

Wat mij in het festival het meest roert zijn de gepassioneerde

musici die met hun spel steeds tot het

uiterste gaan. Die krijgen het steeds weer voor elkaar

om onder de inspirerende leiding van Daniel binnen

een week een fantastisch programma neer te zetten.

RAMMA

Het repeteren aan stukken die ze nog niet eerder met elkaar

gespeeld hebben, geeft een extra dimensie van avontuur en

durf. Het feit dat zoveel jonge musici die barsten van het talent

alsook ervaren topmusici zich enorm inspannen om prachtige

muziek te maken, vind ik het meest bijzondere aspect van het

Stiftfestival. Het publiek ziet dat denk ik ook want het festival

krijgt elk jaar een hoge waardering. lk verheug me erg op weer

een Zomerfestival ‘als vanouds’!

Stiftfestival 21 - 29 augustus

Hoogtepunten uit het programma ‘Eastern Wind’

Het zeventiende Stiftfestival heeft dit jaar een rode draad die heel bijzonder is: de uitvoering van alle vijftien

kwartetten van Dmitri Sjostakovitsj. De stukken volgen met elkaar de levensloop van de grootste

componist van de twintigste eeuw die zo klem zat tussen zijn eigen muziek en de muzikale voorschriften

van de heersende communistische partij. Ook heel opmerkelijk is dat gedurende de hele week een aantal

premières klinken van vrouwelijke componisten zoals Alissa Firsova, Alma Mahler, Sofia Goebaidoelina en

Isidora Zebeljan. Er gaan in het totaal zeven stukken in première, vier beleven hun Nederlandse première.

Het festival schittert al meteen bij de start met een heel

weekend op Kasteel en Landgoed Twickel in Delden.

Het openingsconcert op zaterdag is de beroemde opera

van Astor Piazzolla: Maria de Buenos Aires. Deze wordt

uitgevoerd op en rond de slotgracht van het kasteel.

gespeelddoor een keur van bijzondere strijkkwartetten.

Ook horen we composities van de belangrijke vriend van

Sjostakovitsj, Mieczyslav Weinberg. We eindigen de dag

op het Stift met een spetterend pianogala met zes toppianisten.

.23

Zondag is de gehele dag een Twickeldag, beginnend

met een koffieconcert, daarna een kinderconcert en

verschillende middagconcerten waaronder het weergaloze

Stabat Mater van Pergolesi. In de avond gaan we door

in de Blasiuskerk te Delden met Romeo en Julia en het

zo ontroerende Verklärte Nacht van Arnold Schönberg

over de onbaatzuchtigheid van de liefde.

Maandag is een dag op het vertrouwde en romantische

Stift in Weerselo. We beginnen met fietsconcerten en

hebben in de middag en avond drie concerten waaronder

in de avond een groots tangofestival en ‘om daarvan bij te

komen’ een rustiger late night concert.

Dinsdag spelen we maar liefst negen kwartetten van

Dmitri Sjostakovitsj in de Stiftskerk en in de Hofkerk

in Oldenzaal, met in de avond een ontmoeting tussen

Beethoven en Sjostakovitsj. Beiden horen we dan in free

jazz!

Woensdag gaat de Stift-karavaan naar Ootmarsum

met Sjostakovitsj’ kwartetten tien tot en met vijftien,

Op donderdag reizen we af naar Enschede, met een korte

stop in de ochtend op het landgoed Zonnebeek, voor drie

miniconcerten rond het landhuis. In Enschede zijn er

gedurende de middag enkele bekroonde films te zien in

Concordia met filmmuziek van Sjostakovitsj en Weinberg.

In de avond zingt het Groot Omroepkoor de prachtige

Vespers van Rachmaninov.

Op vrijdag is er een sprookjesachtig en poëtisch

programma rond Russische dichters en componisten. Op

zaterdag zijn we terug op het Stift. We beginnen met…

een babyconcert, in de middag gevolgd door een groots

familieconcert. In de namiddag krijgt de toppianiste

Anna Federova carte blanche om haar keus te laten horen

en we sluiten af met de film Dracula, begeleid door muziek

van Philip Glass.

Op zondag is er als kroon op de week het grote slotconcert

met onder andere Stravinsky en het zo prachtige Souvenir

de France van Tsjaikovski.

Meer info: www.stiftfestival.nl

ZILVER ZOMER 2021

REPORTAGE. ACTIEVE 60-PLUSSERS

Actie

Erik en Wilma Veltkamp

laten meekijken in hun camperleven

.24

Al vijftien jaar trekken Erik en Wilma Veltkamp

een groot deel van het jaar met hun camper

Europa door. De fervente camperaars hebben

een eigen You-Tube-kanaal Camper TV met

bijna 11.000 abonnees. Op het moment dat deze

editie van Zilver Magazine uitkomt staan ze in

Zwitserland, op uitnodiging van het Zwitsers

Verkeersbureau, om via hun kanaal een regio

te promoten.

‘We zochten

een nieuwe

invulling voor

onze vrije tijd.’

// Tekst

ANNEMARIE HAAK

// Fotografie

ARCHIEF ERIK EN WILMA VELTKAMP

ve

‘C

amper TV is een uit de hand gelopen hobby.

Toen we stopten met werken zochten we een

invulling voor de extra vrije tijd,’ vertelt Erik

die als vrijwilliger veel werk deed voor RTV Borne. Daar

leerde hij filmen, monteren en presenteren. Het leek me

leuk om tijdens onze reizen te gaan filmen. ‘In eerste

instantie voor onszelf, maar als ik wel eens een opname

liet zien aan familie of vrienden, adviseerden ze mij de

filmpjes op internet te zetten. Interessant voor andere

reizigers. Dat deed ik.’

215 filmpjes

In het begin was ik degene die filmde, het was immers

mijn hobby. Wilma verdiepte zich liever in een boek.

Toen we een keer samen een vlog maakten, werden we

overstelpt met leuke reacties. Sindsdien doen we veel

samen.’ De onderwerpen van de filmpjes zijn heel divers.

‘We laten onze kijkers meegenieten van ons dagelijks

leven in de camper, de omgeving waar we rijden, een

stad die we bezoeken, een knus terrasje, een museum,

het kan van alles zijn.’ Na het filmen knippen en plakken

ze om er een mooi geheel van te maken. In het begin

werden thuis de opnames gemonteerd, nu gebeurt

dat tijdens de reis, in de caravan. Met de drone die ze

onlangs aanschaften, kunnen ze variëren in shots. Pas

wanneer Erik helemaal tevreden is en er een passend

muziekje onder staat, plaatsen ze de vlog op het kanaal.

Er staan inmiddels al 215 filmpjes op.

Rijlessen

Er zijn afleveringen over de bandenspanning, de belading,

de verdeling van de spullen die je meeneemt. Hoe

vervoer je fietsen veilig? Zijn vouwfietsen handig? Ook

werden de rijlessen van Wilma vastgelegd. Vrouwen

zitten niet vaak achter het camperstuur. ‘Ik heb al jaren

mijn rijbewijs, maar met zo’n grote camper is het toch

even iets anders. Met een paar handige tips voel je je

direct een stuk zekerder.’

‘We laten onze kijkers

meegenieten van ons

dagelijks leven in

de camper.’

We maken ook praatjes met mensen uit de streek waar

we staan. Soms met handen en voeten! We spreken

tenslotte niet alle talen en dialecten.’

Tips en adviezen

Volgers van Camper TV zijn voornamelijk 65-plussers.

Mensen die reeds een camper hebben, erover denken

om er eentje te kopen of die er nog van dromen. Zij

halen inspiratie en informatie uit de filmpjes. Zo komt

er een reeks camperplekken voorbij die ze uitvoerig

bespreken. Locaties waar ze ooit gestaan hebben tijdens

hun trektochten door Europa. Erik: ‘We laten zien hoe

zo’n plek eruit ziet, tonen de pluspunten en de minpunten,

waar je het beste gas kunt halen, hoe je met het openbaar

vervoer kunt reizen. Onze camper is voorzien van een

douche. We zijn eigenlijk selfsupporting. We zijn niet

veeleisend en plekken met veel luxe hebben we niet nodig.

We willen betaalbaar op reis kunnen. Dat is voor ons het

echte camperen. We krijgen al berichtjes van mensen die

dezelfde route hebben gevolgd. Leuk toch!’

Wilma: ‘Het komende najaar willen we een lange reis

maken langs de Franse kust en dan afzakken naar het

zuiden, overwinteren in Spanje en dan door naar het

oosten. ‘Kerstmis in Spanje, dat was zo’n bijzondere

ervaring. Dat willen we graag nog een keer meemaken.’

+

.25

Erik: ‘We filmen gesprekjes met mede campers die we

ontmoeten. Dat kan gaan over bijzondere plekjes in de

omgeving, over ervaringen. Zo vertelden mensen ons

over een overval met narcosegas. Dit gebeurde op een

rustige camperplek. Als je zo’n verhaal hoort krijg je

wel even kippenvel. Gelukkig bleven ze zelf ongedeerd,

maar ze waren wel beroofd van waardevolle spullen.

N

N

ZILVER ZOMER 2021

REPORTAGE. ACTIEVE 60-PLUSSER

Wij zijn

weer

geopend!

Zilver Magazine

LEZERSMENU

Voorgerecht

Dessert

Carpaccio van ossenhaas en

truffelcrème met Parmezaanse kaas

of

Grand dessert

.26

Huisgemaakte paddenstoelkroketjes

met pastinaakcrème

Hoofdgerecht

Gegrilde zeebaarsfilet

met kruidenrisotto en wittewijnsaus

of

Zachtgegaarde wildzwijnnek

met truffeljus

Nu voor alle 60 + lezers * van

Zilver Magazine geen €34, 50 maar €24, 95

Op een gezellige plek naast de Sint-Plechelmusbasiliek in Oldenzaal geniet u van klassieke gerechten met een moderne twist. Ook deze

winter leggen chefkok Jan Huiskes en zijn team u weer helemaal in de watten. (H)eerlijk, vers eten om uw vingers bij af te likken. Geniet

van een mals stukje vlees, vis of een truffelrisotto. Wat u ook kiest, u snapt waar het restaurant zijn naam aan te danken heeft. Natuurlijk

staat er dit seizoen ook vis en wild op de kaart en prijst u uzelf gelukkig met een uitgebreide selectie aan mooie wijnen.

* Dit speciale en erg mooie lezersmenu wordt alleen op dinsdag, woensdag en donderdag voor u bereid.

De bijpassende wijnen staan in onze fraaie, maar zeker betaalbare, wijnkaart.

* Wij verzoeken u ons aan te tonen dat u 60 jaar of ouder bent.

Sint Plechelmusplein 18 | Oldenzaal | Tel: 0541 535060 | www.bistropuur.nl

INTERVIEW. COLUMN. WEDUWE HENK BOOM TIMMERMAN?

column

De testreis

Henk

Boom

In het vliegtuig naar de Noordelijke IJszee realiseerde

ik me dat ik in een CDA-bubbel was beland. Voorin,

in de businessclass, zaten parlementariërs en hoofdbestuursleden

van het CDA. Achterin waren zeker

dertig economy-stoelen gereserveerd voor lokale

christen-democraten uit Losser en Enschede. Voorin

zat het Functie Elders Management Team, achterin het

Pieter Omtzigt Appèl.

Rhodos en Gran Canaria had ik gemist. Voor de testreis

naar Nova Zembla had ik me als eerste proefpersoon

aangemeld. Ook als enige, zo bleek later. Dat er twee

groepen democratische christenen meereisden, had

een andere oorzaak. Het Haagse CDA wilde ver van

het Binnenhof in conclaaf om zich te beraden over de

toekomst. De Appèl-leden uit Losser en Enschede waren

meegegaan om te voorkomen dat er zwarte lak in

de notulen zou komen.

Omdat de wind de hele week uit het noorden kwam,

brachten we de meeste tijd door in de Barentsz Bar van

Grand Hotel Heemkerck. De Haagse CDA-ers liepen daar

steevast rond met het grootste model mondkap. Alsof ze

anoniem wilden blijven. Alleen aan de schoenen herkende

ik Hugo de Jonge. Eén CDA-dame repte voortdurend

over de Taliban. Dat moet Ank Bijleveld zijn geweest.

Henk Boom (1945), geboren

in Almelo en woonachtig in

Diepenheim. Als journalist

werkte hij bij het dagblad

Tubantia en bij de Haagsche

Courant. Als correspondent

was hij ruim dertig jaar actief

in Mexico en Spanje. Als auteur

wijdt hij zich nu aan boeken

met historische thema’s.

.27

Net toen het agendapunt Cursus Sensibiliseren aan de

orde kwam, ging de wekker. Ik schrok wakker uit mijn

siësta. Net op tijd ijlde ik naar de sporthal in Markelo

voor een vijfde coronaprik. Of was het de vierde?

In welke golf zat ik eigenlijk? Buiten scheen de zon.

De wind kwam eindelijk uit het zuiden.

Henk Boom

ZILVER ZOMER 2021

INTERVIEW. KEES SCHAFRAT

p

De creatieve

ideeën van

Kees Schafrat

‘Ik moet

het wel

nu doen.’

.28

// Tekst

TON OUWEHAND

// Fotografie

ANNINA ROMITA

De pandemie heeft de directeur van Boekhandel Broekhuis er niet onder gekregen.

Kees Schafrat (58) heeft zelfs een vijfde filiaal geopend. ‘Misschien omdat ik geen

kinderen heb, ben ik zelf lang kind gebleven.’

Op 28 februari 2020 opent

Boekhandel Broekhuis een

nieuw filiaal in Oldenzaal.

Directeur Kees Schafrat herinnert zich

nog dat hij tijdens de officiële opening bij

burgemeester Patrick Welman ironisch

informeert of het stadje na de carnaval

wel goed is ontsmet. Niet lang daarna

is duidelijk dat ons land niet aan de

pandemie is ontkomen. Ontsmetting is

een soort sleutelwoord geworden. En

de nieuwe winkel kan na twee weken al

niet meer doen waar die voor is bedoeld.

In het jaar dat volgt worden boekhandels een punt van

discussie. Of eigenlijk juist niet. Waar in landen om

ons heen openlijk erkend wordt dat de boekhandel tot

de essentiële winkels behoort, denkt de Nederlandse

regering daar anders over. Geen discussie mogelijk.

Geestelijke kost, reizen in je hoofd, geestverruiming

door zorgvuldig gerangschikte woorden, culturele

vitaminen, Nederland heeft een regering die boeken

niet als zodanig van belang acht. In de lockdown

blijven de boekwinkels dicht. Schrijvers werpen zich in

reclamecampagnes op om aandacht te vragen voor de

plaatselijke boekhandel. En de verhalen dringen zich op

dat er boekhandels dreigen om te gaan vallen.

andemie

Netwerk

Kees Schafrat heeft zich niet door een pandemie

uit het veld laten slaan. Terwijl hij collega’s

boekhandelaren in de overlevingsstand zag

schieten, is hij zichzelf en de filialen van

Broekhuis zichtbaar blijven houden. Onder het

motto ‘ik laat me niet gijzelen door zo’n situatie’

kwam hij met tal van initiatieven. Daarbij

rijkelijk gebruikmakend van zijn enorme

netwerk in de schrijvers- en muziekwereld.

Hij presenteerde in Enschede een ‘Muur van

Veerkracht’ en publiceerde er een gelijknamige

dichtbundel bij. Hij begon een nieuwe uitgeverij

genaamd Sunny Home. Hij bracht diverse

boeken uit waaronder het speciale zeer goed

ontvangen ‘Leve de boekhandel!’ Waarvoor

tal van prominente schrijvers een kort verhaal

schreven om de boekwinkels een hart onder de

riem te steken.

Hij opende een jaar na Oldenzaal in Deventer

een nieuw filiaal, waarmee het totaal aantal

Boekhandels Broekhuis met Hengelo, Almelo

en Enschede op vijf komt. En dat gebeurt dan op

26 februari 2021, terwijl vanwege de lockdown

de winkel niet eens open mag.

Jeff Mitchell & Zootcase

En ondertussen staat hij ook op het muzikale

vlak niet stil. Met jazzmusici uit de regio werkt

hij als zanger ‘Zootcase’ mee aan twee Bob Dylanavonden

in Metropool in Hengelo. En hij brengt

als zanger en songschrijver Jeff Mitchell een

dubbelelpee/cd uit onder de naam The Secret

Combination. Met artwork van de pas overleden

kunstenaar/cabaretier Jeroen van Merwijk,

van wie hij ook nog een klein cadeauboekje

samenstelt.

De pandemie heeft zijn ideeënstroom niet

dwarsgezeten, eerder heeft het zijn creativiteit

gestimuleerd. ‘Na elke persconferentie konden

we een nieuwe winkel uitvinden.’ Hij moest

zich wel aan de richtlijnen conformeren. Het

enige dringende advies van de regering dat

hij pertinent naast zich neerlegde was het

thuiswerken. ‘Dat gaat dus niet. Als directeur

van vier, later vijf filialen van Boekhandel

Broekhuis moet je zichtbaar zijn. Dat gaat niet

achter een beeldscherm.’

Zijn woning in Zeist verlaat hij steevast ’s ochtends om

7.30 uur om er weer om 19.30 uur terug te keren. Zo’n

vier, vijf dagen in de week zit hij in Twente. Dat is nu

zo en dat was tijdens de lockdown niet anders. ‘Met

vijf filialen is het natuurlijk zo dat je overal meer niet

bent, dan wel. Maar dat is op te lossen door het gevoel

te geven dat je er bent.’

‘Ik prijs me gelukkig dat ik in het oosten van land

werk. De mensen zijn er veel nuchterder, men is niet zo

opgefokt. Er is redelijk relaxt met het virus omgegaan.

Probleem is wel dat klanten van een boekwinkel niet

alleen maar iets komen halen, ze komen ook wat

brengen, verhalen, meningen. En dat heeft er in die

begintijd wel toe geleid dat het personeel het daar

wat moeilijk mee kreeg. Klanten die hun verhaal vol

spattend speeksel aan de toonbank kwamen doen.

Maar in Twente en Salland was dat lang zo heftig niet

als wat ik van collega’s in het westen hoorde. De sfeer

bleef redelijk ontspannen. Al voelde je je door die regels

van het RIVM soms wel een halve politieagent.’ >>

‘Ik prijs me

gelukkig dat

ik in het oosten

van het land

werk. De mensen

zijn er veel

nuchterder,

men is niet

zo opgefokt.’

.29

ZILVER ZOMER 2021

INTERVIEW. KEES SCHAFRAT

.30

Sunny Home

Schafrat is een man van projecten. Iemand die lijstjes

aanlegt van zaken waar hij zich met een niet aflatende

vasthoudendheid op stort. Neem het eerste project

waarmee hij in pandemie naar buiten trad in Enschede:

de Muur van Veerkracht, die hij in maart vorig jaar

presenteerde. In totaal 100 gedichten van bekende

en minder bekende schrijvers uit het land en uit de

regio worden ’s avonds geprojecteerd op een blinde

muur naast de ingang van de Enschedese vestiging

van de boekhandel. Dat kwam voort uit een initiatief

uit november 2019. ‘Omdat Broekhuis dertig jaar in

Enschede een vestiging had, wilde ik Sonna Krom op

die muur een kunst werk laten maken. Een schildering

als een hommage aan Enschede.’ Maar de gemeente

had na een eerdere toezegging uiteindelijk geen trek in

zo’n gift en gaf geen toestemming. Kees doopt de muur

vervolgens om tot ‘Muur van cultuur’ en projecteert vanuit

de bovenverdieping van de tegenoverliggende supermarkt

een afbeelding van de beoogde schildering, afgewisseld

met specials uit de boekenwereld. Een schrijver die met

een nieuw boek komt, zoveel jaar dood is, zoveel jaar

geleden geboren dan wel binnenkort jarig is. Als in maart

2020 de winkels dicht moeten en de straten leeg raken,

doopt hij de plek om tot ‘Muur van Veerkracht’. Waar

uiteindelijk 100 gedichten van hoop en veerkracht worden

getoond, afgewisseld met een dia van het schilderij dat er

niet mocht komen. In september werd de gelijknamige

bundel gepresenteerd. En een deel van de gedichten komt

later op grote panelen in de binnenstad van Hengelo.

En zo beginnen er bij wisselende omstandigheden bij

Kees Schafrat altijd allerlei creatieve ideeën te borrelen.

Het een leidt tot het ander. Omdat hij altijd bevriend is

geweest met de door hem bewonderde schrijver Maarten

Biesheuvel en zijn vrouw Eva, begon hij na hun dood een

uitgeverij genoemd naar hun houten huisje in Leiden waar

hij ze zo vaak had opgezocht: Sunny Home. Er kwam een

uitgave met een eerbetoon aan de overleden schrijver door

twee bevriende schrijvende collega’s Mensje van Keulen

en Maarten ’t Hart: De Biezen.

Over Mensje van Keulen verschijnt later dit jaar een

uitgave ter gelegenheid van haar 75 ste verjaardag, waarin

een ferme bijdrage van de bevriende schrijver Kees van

Kooten. En dan inspireerde hij Arnon Grunberg (die

ook had meegewerkt aan de Muur van Veerkracht en

Leve de Boekhandel!) in het jaar dat hij vijftig, vader en

Amerikaan wordt tot het maken van een speciaal boek

daarover. Geïllustreerd met een tekening van diens

zesjarige petekind. En dan komt er nog een Grunberg

scheurkalender.

‘Een schildering

als een hommage

aan Enschede.’

.31

Josef Cohen

Inmiddels blijkt ook het nieuwe Broekhuisfiliaal

tot een project te leiden. ‘Om de hoek

staat het huis waar in de jaren voor de tweede

wereldoorlog de Deventenaar Josef Cohen

woonde en werkte. Een bijzondere schrijver,

hij wordt op de eerste pagina van Anne Frank

nog genoemd. Hij schreef voor de oorlog een

boekje met Overijsselse sagen. Dat heb ik laten

herschrijven door Jente Posthuma, dat komt

later dit jaar uit.’ Het idee dat de boekenwereld

een krimpmarkt zou zijn, daar kan Kees zich

als zoon van een boekenverkoper uit Gennep

nooit bij neerleggen.

Het opborrelen van allerlei creatieve ideeën

zal te maken hebben met het feit dat hij geen

kinderen heeft, veronderstelt hij. ‘Ik zie het

vaker om me heen. Als je zelf geen kinderen

hebt, blijf je zelf langer kind met alle creativiteit

van dien. En dat ik die ideeën allemaal tot

uitvoer wil brengen komt ook wel omdat de

tijd begint te dringen. Van een heleboel dingen

denk ik: nu kan het nog. Ik ben 58 geworden,

de leeftijd waarop Godfried Bomans stierf. Bij

een heleboel ideeën heb ik het gevoel dat ik het

nu moet doen. Straks is het te laat.’

De Hengelose Boekhandel Broekhuis bestaat sinds

1868. In 1951 namen Cor en Sini van der Maar

de boekhandel over van de familie Broekhuis.

Hun zoon Gerard (1942 - 2007) nam het bedrijf

in 1975 over. In 2007 wordt Kees Schafrat die

dan gestopt is met zijn geluidsstudio Heartland,

waar honderden luisterboeken zijn opgenomen,

gevraagd mee te zoeken naar een rechterhand van

Gerards opvolger Bastiaan de Jonge.

Uiteindelijk wordt Kees in 2009 zelf directeur.

De Broekhuiswinkels in Hengelo, Almelo en

Enschede waren toen verliesgevend. Het geld

was altijd verdiend met abonnementen en

studieboeken. Onder Kees’ leiding werd afscheid

genomen van de afdeling abonnementen. Hij

haalde een streep door het vergevorderde plan

om de vestiging in Enschede naar de vrijgekomen

Twentse Schouwburg te verplaatsen. In 2014

haalde hij het antiquariaat De Slegte binnen.

Hij zag met lede ogen dat platenwinkels aan het

verdwijnen waren, zorgde dat Broekhuis ook als

cd-winkel op de kaart kwam en opende filialen in

Oldenzaal en Deventer.

ZILVER ZOMER 2021

MUZIEK. HENK BERNHARDT

// Tekst

TON OUWEHAND

// Fotografie

JAAP BAART &

ARCHIEF HENK BERNHARDT

.32

DE MUZIKAALSTE

van het oosten

Bern’Art heet de artiest die onlangs het album Florida Casino afleverde. De muziekwereld

had hem al herkend: dat is Henk Bernhardt, de muzikaalste man van Oost-Nederland.

Hengeloër tot diep in de vezels, maar inmiddels geëmigreerd naar Enschede.

In een interview bij RTV Oost kreeg hij ooit de vraag hoeveel instrumenten hij eigenlijk

bespeelde. Veertien was zijn antwoord. ‘En dan reken ik de accordeon niet mee’, liet hij er

direct op volgen. Want accordeon spelen, dat kan hij dus redelijk goed.

Henk Bernhardt (73) is in muzikantenkringen

een enorme grootheid. Spin in het web van de

Oost-Nederlandse amusementsmuziek. Maar

ook een soulman, een goede jazzmuzikant en een uniek

musicus als het om wereldrepertoire gaat. Hij begeleidde de

legendarische Amerikaanse gospelzangeres Mahalia Jackson

voor dertigduizend man publiek in de Jaarbeurs in Utrecht.

Speelde met Pia Beck. Hij zat zeven jaar in de band van Gert

& Hermien Timmerman. Speelde op platen van Saskia en

Serge, Jan Boezeroen, Frans Bauer, Gebroeders Brouwer.

Ook speelde hij op het allereerste concert in Jazzpodium

De Tor. Dat was september 1970. Hij viel in als basgitarist bij

de Twentse formatie Some People,

die net daarvoor het Loosdrechts

Jazzconcours had gewonnen. Dat

laatste gelooft hij graag, maar hij weet

er helemaal niets meer van. Dat hij

eind februari dit jaar na ruim vijftig

jaar opnieuwin De Tor speelde, weet

hij natuurlijk wel. Het was voor het

eerst dat hij weer wat kon doen voor

publiek. Al kon iedereen dat optreden

alleen thuis achter de computer

meemaken. Maar het was een mooie

avond. Hij zat achter de vleugel en

was omringd met muzikanten waar

hij het goed mee kan vinden. Drummer Jan ter Maat junior

bijvoorbeeld, bassist Ruud Ouwehand die de band had

samengesteld en waar hij door de jaren heen steeds weer met

plezier mee musiceerde. Die had zijn gitaar spelende neef

Willem meegenomen. Met hem voelde hij ook een klik.

Maar bovenal was daar trompettist Jan Wessels, zijn maatje.

Daar speelt hij al zo lang mee. Jan en hij zijn twee handen op

dezelfde buik. Van alle instrumenten die hij bespeelt wilde

het met de trompet nog het minste vlotten zegt hij. Tenorsax,

‘Je hoort een jazzy,

funky soulband,

met een enkele

polkaneiging,

maar het is

Henk Bernhardt

in zijn eentje.’

altsax lukte allemaal goed. Maar tussen hem en zijn

trompetspel boterde het niet. Hij nam dan vaak de

trombone. Uiteindelijk heeft hij Jan ingeschakeld. En

nu sinds een jaar of tien zit ook het trompetspel in de

pocket. Hij laat een track horen van zijn nieuwe album

Florida Casino. ‘Hoor je die trompet? Ben ik.’ Het is

een wonderlijke uitspraak van Bernhardt. Want alle

andere instrumenten op de cd bespeelt hij ook. Okay, de

drummer is elektronisch, maar de bas, piano, keyboards,

gitaar, altsax, tenorsax, trombone, percussie, hij heeft

het allemaal zelf ingespeeld. Je hoort een jazzy, funky

soulband, met een enkele polkaneiging, maar het is

Henk Bernhardt in zijn eentje.

Hij schreef alle stukken en hij

speelde ze in zijn huisstudio zelf

in. Het is zijn eerste album onder

pseudoniem. Hij noemt zich

Bern’Art. Waarom? Zijn vrienden

fotograaf Jaap Baart en muzikant

Maarten de Groot hebben dat

voor hem bedacht. Want hij moet

natuurlijk niet worden verward

met de opkomende volkszanger

Henk Bernardt. Maar hij geeft er

ook mee aan dat je deze muziek

los moet zien van de rest van

zijn platenoeuvre als Henk Bernhardt speelt Hollandse

Hits, Wereldmelodieën, Zeemansliederen, De Mooiste

Polka’s. Of de albums die hij opnam met het Brook Duo

van Gertjan Oplaat, met Herman Lippinkhof, Gert &

Hermien, Ben Steneker, Benny Neyman, Tobi Rix en

ga zo maar door. Op Florida Casino staat eigen werk,

allemaal eigen composities. Met dank aan corona. Het

virus heeft hem een stuk of dertig eigen composities

opgeleverd. >>

.33

ZILVER ZOMER 2021

ern’A

MUZIEK. HENK BERNHARDT

.34

‘Ik was een jaar of

vijf en ik speelde

op dat fluitje alles

wat ik op de radio

hoorde.’

Snoepje van de week

Zijn ouders deden niets meer met muziek dan

ervan houden. Zijn vader was weg van Frank

Sinatra en de band van Bert Kaempfert. Zijn

moeder was vooral gecharmeerd van Duits

repertoire. Er was in het Hengelose huize

Bernhardt in de eerste helft van de jaren vijftig

niets dat op actieve muziekbeoefening duidde.

De muziekknobbel van enig kind Henk werd

vastgesteld toen het ‘snoepje van de week’ van

supermarkt De Gruyter nu eens niet een rol drop

betrof of een zakje ballonnen, maar een plastic

fluitje. ‘Ik was een jaar of vijf en ik speelde op

dat fluitje alles wat ik op de radio hoorde. Een

piano aanschaffen zat er niet in, maar toen de muzikaliteit was

vastgesteld kocht mijn vader een accordeon voor me en ik kreeg

les van Cor Wilmink.’ Hij werd lid van het Hengelo’s Accordeon

Orkest (HAO) waar hij in een matrozenpakje samen met twee

accordeonkornuitjes met succes vrolijke liedjes speelde onder

de naam De Drie Jantjes.

Vader Bernhardt, een beroepsmilitair, eiste wel discipline als

het om muziekbeoefening ging. Henk herinnert zich nog een

moment dat zijn vader de accordeon door de kamer gooide

toen bleek dat zijn zoon niet genoeg had gestudeerd. Maar het

instrument bleef godzijdank heel. Later kreeg de kleine Henk

pianoles van Lex van Diepen. Die stelde Henks absolute gehoor

vast, dat zelfs zodanig was dat hij ook kwarttonen kon horen.

Van Diepen vond dat Henk naar het conservatorium moest.

En op zijn zeventiende kwam hij op het Twents Muzieklyceum,

de voorloper van het Enschedese Conservatorium. Terwijl de

gemiddelde conservatoriumstudent de handen al meer dan vol

heeft aan één hoofdvak, volgde Henk Bernhardt er gelijktijdig

vier: contrabas, solfège, slagwerk en piano. Door zijn extreem

goede gehoor werd hij het uithangbord van de school, zegt

hij. Als er een delegatie van een ander conservatorium kwam

lieten ze hem met zijn rug naar de piano zitten. Welke toetsen

ze ook aansloegen, desnoods gingen ze op het toetsenbord

zitten, Henk kon ze precies zeggen welke tonen het waren en

welke beter gestemd had moeten worden. ‘Probleem was dat

ik van jazz hield. En op het conservatorium ging het alleen

maar over klassieke muziek. Jazz vonden ze iets voor feestjes.’

Dat hij uiteindelijk maar van één vak een diploma haalde,

kwam omdat hij het conservatorium vroegtijdig verliet. En dat

kwam goed beschouwd door een grote hit: Middellandse Zee

(souvenir van mijn dromen) van Anita Berry. Met het plaatje

had Henk verder niks te maken, maar de zangeres had een band

nodig. ‘Zij heette eigenlijk Anita Garritsen. Ze was getrouwd

met Joop en die was de pianist van het Safari Kwartet, waarmee

ik elke weekeinde in de Waarbeek in Hengelo speelde. Anita

kreeg een engagement op de Holland–Amerika Lijn en daar

had ze een begeleidingsorkestje voor nodig. Daar zegde ik het

conservatorium graag voor vaarwel. Ze vonden me daar toch

te wild.’

In de 2,5 jaar op het schip heeft hij basgitaar leren spelen, stelt

hij vast. Elke avond speelde hij daar met genoemde zangeres

en Frans de Groot, een drummer waarmee hij later ook bij

Gert Timmerman zou gaan spelen. Terug op de wal kreeg

Timmerman hem in het vizier. Een basgitarist die noten kon

lezen, daar waren er niet al teveel van. En Timmerman wilde

ook een bas-sist die zo’n tikje aan z’n basspel kon toevoegen,

zoals hij dat hoorde bij de orkesten van James Last en

Bert Kaempfert. Dat had Henk Bernhardt er ook wel opzitten.

Eigenaardig was de auditie bij Timmerman in diens nieuwe

rt

studio bij zijn woning in Usselo, herinnert hij zich.

‘We speelden het liedje ‘Als je hartje maar blank

is mijn jongen’. Alleen voor de titel zouden ze je

tegenwoordig al opsluiten. Ik speelde de baspartij

samen met de vaste bassist van Gert. Toen we na de

opname gingen terugluisteren in de controlekamer

bleek dat Gert het kanaal waarop zijn eigen bassist

speelde dicht had staan. Alleen mijn basspel was

opgenomen. Die bassist is zo kwaad geworden dat

hij wegging en nooit meer terugkwam. En ik speelde

vervolgens zeven jaar lang bij Gert & Hermien. Op

alle grote hits ben ik te horen, Alle duiven op de

dam, Brandend Zand. En ik trok met ze door het

land. Dat was soms een matinee in Groningen en

dan snel naar België voor een avondvoorstelling.’

Hij speelde vervolgens in Duitsland, Zweden en

België met bands als Telstar Combo, Reunion en

Breeze. In die laatste formatie zaten zowel John

Gaasbeek als Getty Kaspers en Ard Weeink. En dan

weet de kenner al dat het een voorloper betreft van

Teach In, de Twentse formatie die later het Eurovisie

Songfestival zou winnen met Ding-A-Dong.

Inmiddels was Henk Bernhardt ook opgevallen

in Nederlandse jazzwereld. Zijn arrangementen

ademden avontuur en een dusdanige muzikale

aanpak uit dat hij diverse aanbiedingen uit

Hilversum kreeg. Hij kon bij een van de radioorkesten

beginnen, daarbij boden ze hem nog een

woning aan ook. Maar Henk bleef liever in Twente.

Als hij de stadhuistoren van Hengelo niet zag, werd

hij nerveus. ‘Dat zeiden anderen over mij. Maar

feit is dat ik niet tegen de mentaliteit in het westen

kon. Allemaal wind, blaaskakerij. Ik had een lied

geschreven voor André Hazes, althans de muziek.

Hij was enthousiast, hij zou er een tekst op maken.

Maar hij wilde wel 50% van de royalty’s. Misschien

had ik het toch moeten doen, maar voor mij was

het ’t zoveelste bewijs dat ik niet in het westen van

het land thuis hoor.

Emigratie

Voor iedereen die hem kent, is het duidelijk dat

Henk Bernhardt bij de inventaris van Hengelo hoort.

Toch heeft hij de plek waar hij de eerste 72 jaar van

zijn leven doorbracht verlaten. Hij is ingetrokken

bij zijn vriendin Antoinette in Enschede. Vlak voor

corona toesloeg was hij succesvol geopereerd aan

darmkanker, maar de chemokuren die volgden,

sloegen hem dusdanig uit het lood, dat zij hem in

haar woning er bovenop hielp. ‘Ik voel me inmiddels

heel goed. Ik heb nog nooit zoveel gecomponeerd als

in deze tijd. In november, midden in de coronatijd,

zijn we getrouwd.’

Ze hebben het huwelijk vanwege de pandemie

in intiem gezelschap moeten vieren. Zonder live

muziek. Henk kon zijn eigen band Maxim niet eens

laten opdraven. Hij kan niet wachten tot het virus

onder controle is en hij gewoon weer met Maxim

op het podium kan staan.

.35

‘Ik voel me inmiddels heel

goed. Ik heb nog nooit

zoveel gecomponeerd als

in deze tijd.’

ZILVER ZOMER 2021

ZILVER GEZOND. RAW MILK COMPANY

R

LEVE

// Tekst

TON OUWEHAND

// Foto’s

RAW MILK COMPANY

DE ZUIVEL

Een succes, Tonny en André Mulder kunnen niets anders

zeggen. Ze hebben in de vijf jaar dat ze samen met zoon

Koen hun zuivelfabriekje in De Lutte aan het draaien

hebben met de daaraan gekoppelde winkel Melk & Honing,

de omzet alleen maar zien stijgen. Nederland wordt een stuk

gezonder van de producten van de Raw Milk Company.

.36

Vanochtend had ze er weer een

in de winkel. Een klant die

enthousiast vertelde over haar

vijfjarige dochtertje. Sinds ze producten

van de Raw Milk Company gebruikt

is het meisje af van de buikpijnen die

haar al jaren plaagden. Het was een ander

kind geworden. Ze hadden nog nooit

zo’n vrolijke kerst gevierd. Het hart van

Tonny Mulder gaat daar harder van

kloppen. Want daar doen ze het natuurlijk

voor. Maar zo’n liefdevolle verzuchting

van een moeder mogen ze niet op hun

website zetten. Sterker nog, ze mogen niets

van de positieve effecten van hun ongepas

teuriseerde, gefermenteerde zuivel

digitaal delen. Dan hebben ze direct de

Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit

op de stoep staan, die hen een boete oplegt

van € 150.000. ‘Het is niet anders, daar

moeten we ons bij neerleggen’, zegt Tonny Mulder. Zoiets noemt

men een medische claim en dat is zonder door de EFSA erkende

wetenschappelijke onderbouwing verboden. Feit is wel dat dit

probleem waar de Raw Milk Company na de oprichting vijf jaar

geleden vrij snel tegenaan liep, inmiddels is opgepikt door de

pers. De Twentsche Courant Tubantia bracht deze zaak nog eens

in een groot artikel onder de aandacht. Daarin werden mensen

aan het woord gelaten die onverhuld melding maakten van de

genezende kwaliteiten van de ongepasteuri seerde zuivel. En in

een reactie op een groot artikel op de opiniepagina in Trouw

over de industrie die gedwongen moet worden gezonde voeding

te produceren, plaatste het landelijke dagblad de reactie

van de Raw Milk Company integraal. Daarin stellen ze dat

wanneer je gezonde voeding produceert je dan ook zou mogen

delen waarom de producten die je maakt gezond zijn. Dit soort

berichten in de regionale en landelijke dagbladpers zet de Raw

Milk Company steeds steviger op de kaart. ‘Op deze artikelen

zijn heel veel reacties gekomen’, zegt Tonny Mulder. ‘Het heeft

veel nieuwsgierigheid gewekt en het heeft ons de nodige nieuwe

tevreden klanten opgeleverd.’

auwPower

Corona

De pandemie heeft de wereld opgeschud. ‘Veel mensen zijn

beter over hun gezondheid gaan nadenken. Men wil behalve

heerlijk voedsel ook eerlijk voedsel. Corona leidde aan de

ene kant tot een soort gezondheidsbewustwording. Men

ging zich afvragen wat je kunt doen om gezond te blijven,

hoe je je immuunsysteem kunt versterken. En aan de andere

kant zorgde het virus ook voor items als voedselkilometers

en handelsbarrières. Waarom zou je melk

uit verre oorden importeren, als je het om

de hoek kunt halen?’ Vanaf het begin neemt

Raw Milk Company de rauwe melk af van

biologische veeboeren in de regio, De Lutte

en Denekamp. Een van hun toeleveranciers,

het melkveebedrijf van Eddo en Lianne

Nijhof op landgoed Singraven (Denekamp)

won onlangs de prestigieuze Agroscoopbokaal,

met als omschrijving: koploper in

kringlooplandbouw met focus op regionaliteit.

De prijs wordt sinds 2015 jaarlijks door ForFarmers

en dochteronderneming Reudink uitgereikt aan bedrijven

die het afgelopen jaar een bijzondere prestatie hebben

geleverd. Met kring looplandbouw wordt bedoeld dat de

koeien alleen ruwvoer van eigen land eten en regionaal

aangekochte voeding als gedroogde kruidenmengels, zout

en mineralen. Het zijn koeien die geen maïs, soja of tarwe

binnen hebben gekregen.

Avontuur

Liefde voor het Twentse landschap en het feit dat ze enkele

biologische melkveehouders in de regio kenden, bracht

het gezin Mulder eind 2015 naar de plek waar ze nu zitten.

Ze waren uitgekocht door de provincie. De boerderij in

Wijthmen waar het geslacht Mulder eeuwenlang had

geboerd lag op een plek waar de provincie liever asfalt had,

want de weg tussen Heino en Zwolle diende verbreed te

worden. Het was een avontuur met afloop onbekend toen ze

besloten geen melkvee meer te houden en constructief uit te

bouwen waar biologische veeboer André in Wijthmen al op

kleine schaal mee was begonnen: het zelf fermenteren van

rauwe melk en daar gezonde producten als kefir, yoghurt

en hangop van te maken. De fabriek kwam in De Lutte.

Op 17 juni 2016 openden ze de winkel Melk & Honing.

Hier verkopen zij uitsluitend biologische producten zoals

groenten, vlees, kaas, eieren, ijs en droogwaren. De groenten

komen zoveel mogelijk rechtstreeks van biologische

tuinders, zoals De Witte Raaf uit Denekamp en uit de

Noordoostpolder. Zonder tussenkomst van een groothandel

dus. Dit maakt de prijs ook heel aantrekkelijk.

Terugkijken

Als ze terugkijken op de afgelopen vijf jaar kunnen ze zeggen

dat het een succes is. Verwerkten ze in de begintijd nog zo’n

2.500 liter biologische rauwe melk per week, nu zitten ze

wekelijks op 15.000 liter. Aanvankelijk was er een handjevol

klanten in hun winkel dat naar goed Twents gebruik ‘joa joa’

zeggend de kat uit de boom keek. Maar inmiddels krijgen

‘Het heeft veel

nieuws gierigheid

gewekt en ons de

nodige nieuwe

tevreden klanten

opgeleverd.’

ze wekelijks zo’n zeshonderd klanten over de vloer. En verder zijn hun

rauwmelkse producten nu te koop in vrijwel alle natuurwinkels in

Nederland en ook in de Plus-winkels in Twente.

Ook breidt het assortiment zich gestaag uit. Naast de kefir, oerkefir,

kefir hangop en yoghurt hangop is er koebietcha bij gekomen, een

zuiveldrank met rode biet en gember. Vorig jaar is de in met name

Arabische landen zeer populaire roomkaas labmeh

aan het assortiment toegevoegd. En dit voorjaar

presenteerde Raw Milk Company twee nieuwe

producten: magere kwark waaraan, in tegenstelling

tot de kwarkproducten die op de markt zijn geen

melkpoeder is toegevoegd. Bijzonder eiwitrijk voedsel

dat heel goed is voor sporters en mensen die hun

energiebalans moeten opbouwen. Ook is recentelijk

de uitermate gezonde ghee geïntroduceerd. Deze zeer

smakelijke geklaarde boter wordt ook wel ‘vloeibaar

goud’ genoemd. Het is een ideaal product voor bakken

en braden omdat het tot 250 graden verhit kan worden, zonder dat het

verbrandt of spat. Het bevat ook nagenoeg geen lactose of melkeiwit.

Toekomst

Voordat corona de wereld in een ander perspectief zette waren ze al

bezig met het propageren van gezond voedsel in bedrijfskantines. Het

virus haalde daar tot op heden een streep door, maar ze zijn vastberaden

dit plan verder uit te werken. En ook hoopt Raw Milk Company in de

nabije toekomst op samenwerking met zorginstellingen. Want hoewel

ze het zelf niet mogen zeggen, de waargenomen positieve invloed van

rauwmelkse producten op aandoeningen als astma, diabetes, psoriasis,

de ziekte van Crohn, acné, eczeem, maag- en darmproblemen is er niet

minder om geworden.

Ter gelegenheid van het vijfjarig jubileum ontvangen alle klanten een

gezonde verrassing.

RAW MILK COMPANY

BEUNINGERSTRAAT 12

7587 LD DE LUTTE

WINKEL MELK & HONING GEOPEND:

DINSDAG T/M VRIJDAG 9:00-18:00 UUR

ZATERDAG 9:00-16:00 UUR

WWW.RAWMILKCOMPANY.NL

.37

ZILVER ZOMER 2021

ZILVER. GEDICHT

.38

// Foto

EDDY OUDE VOSHAAR

// Gedicht

GEERT CHRISTENHUSZ

DE EAGEN STEA

Ik perbeer wâ es miene eagen stea

deur andere ogen te zeen,

as was ‘t veur de earste keer

en hoal ‘t nich biej kieken alleen.

Ik roek filetten in nen zommergoarden

en zee jonke broeden in de kark.

Biej ‘t heuren van döskemöllen

zee’k boeren an ‘t wark.

.39

Zo kiek ik mangs noar boeten,

onderwiel lusterend noar Bach

en zee gans wat anders deur de roeten

dan wa’k in al dee joaren zag.

ZILVER ZOMER 2021

BERICHTEN UIT. HET WACHTMEISTERHAUS - 1

// Tekst en foto’s

PAUL ABELS

Alles

her

.40

Sinds april 2021 woont uitge ver

Paul Abels met zijn vrouw en zijn

hond in Nienborg, een klein dorp

tussen Heek en Epe in Nordrhein-

Westfalen. Zijn huis, het 18 e -eeuwse

Wachtmeisterhaus, staat op het hoogste

punt van het dorp, pal naast een

14 e -eeuwse Burg, het Hohes Haus, al

een eeuw in bezit van de Nederlandse

familie Von Bönninghausen.

In Zilver Magazine bericht Abels op

gezette tijden over het Hohes Haus en

over zijn wederwaardigheden op het

Duitse platteland.

Ik ken een oude Duitse man op het Friese platteland. Hij woont

al wel een halve eeuw in Nederland. Het is een onafhankelijke

denker maar dan een die ook wat met zijn handen kan. Laat

ik hem K. noemen. U wilt nu waarschijnlijk iets meer weten

over K. Een onderscheidend detail. Welnu, K. bouwde zijn eigen

fiets. Aanvankelijk zonder bel en rem, maar toen de Nederlandse

politie hem wees op de hoogte van de vaderlandse bekeuring voor

fietsbelloos rijden op de openbare weg, monteerde hij toch snel

een bel. ‘Een concessie.’ Hij gaf het onmiddellijk toe.

K. zegt bijna niks. Misschien is het de invloed van het

platteland. Onlangs stuurde hij me een ultrakort briefje,

prachtig gekalligrafeerd, hij had zich er op gebruikt: Beste Abels,

alles is herinnering. Met bedachtzame groeten, K. Aan dat briefje

moet ik nu voortdurend denken. Het heeft alles te maken met

mijn landverhuizing. K. verhuisde naar Nederland, ik emigreerde

naar Duitsland, een maand geleden, naar een klein dorp op het

Duitse platteland. Zelden beleefde ik zulke dagen. Het is of de tijd

hier stil heeft gestaan. Er is wifi, er zijn BMW’s en Mercedessen

- heel veel - er zijn zonnepanelen - ook heel veel -, maar wat

is

innering

overheerst is de traditie. Om half zes ’s ochtends is de

bakker open. Om half zeven beginnen de kerkklokken

te luiden. Waarom toch zo vroeg en waarom zo vaak?

Ik wierp de vraag op bij iemand die zijn hele leven al in

het dorp woont. ‘Omdat het altijd al zo gebeurt,’ zei hij.

‘De boeren uit de omtrek horen de klokken, dan kunnen

ze op hun gemak het paard voor de wagen spannen om

op tijd bij de vroegmis te zijn. Moet je eens proberen,

die kerk, mannen en vrouwen zitten nog gescheiden.’

Als iets goed is, waarom zou je het dan veranderen?

Wat doet het ertoe dat de boeren hun paard verruild

hebben voor een enorme trekker? Je hebt de materie, de

zogenaamde vooruitgang, het snelle leven, de carrière,

welvaart, succes. Maar je moet niet vergeten wat je

gevormd heeft in je jeugd, je dierbare herinneringen.

Wat de Fransen ‘les neiges d’antan’ noemen. Alles is

herinnering. Voor wie bereid is er ruimte voor te maken.

Vooruit maar dus.

Ik vermoed dat het gebeier van de Petrus en Pauluskerk

bij mij zeer oude herinneringen oproept. Aan

mijn jeugd in Lonneker. Ook toen woonde ik op een

steenworp afstand van de kerk. Oom Hein was de

koster. Hij luidde de klokken, hij stak de kaarsen aan

in de kerk, hij schreef de teksten voor bidprentjes, hij

was doodgraver, hij reed eens in de zoveel tijd met

zijn donkergroene Volkswagen Kever naar Zenderen

om hosties te halen. Dan mocht ik mee. Als je zulke

herinneringen opschrijft, moet je oppassen voor te veel

rooskleurigheid. Langs het tuinpad van je vader zag je

weliswaar de hoge bomen staan, maar je zag niet wie

en wat er ongelukkig, onrechtvaardig en ellendig was

in die tijd. Daarover uitweiden, daar wordt het lied zo

onplezierig van.

.41

De Fransen hebben een andere fraaie uitdrukking

die ik in dit verband te berde wil brengen. Ter relativering.

Ze spreken over ‘esprit de clocher’ als beeld

voor kleingeestigheid, provincialisme, angst voor

het onbekende en nieuwe: niet verder van huis en

geboortegrond weg durven gaan dan de afstand die

het nog mogelijk maakt dat je de kerkklokken van je

dorp kunt horen. Tja. Een nuttig tegenwicht tegen

al te veel idealiseren van het oude, bekende, van de

traditie. Hoe het ook zij, ondertussen geniet ik met

volle teugen van elke dag op deze idyllische plek,

zo rijk geladen met geschiedenis, herinnering,

natuur. Van mij mogen ze beieren, die klokken.

Elke dag...

ZILVER ZOMER 2021

Veilig de

ZOMER DOOR

.42

Met De Ledenservice van Carintreggeland

Het uitgebreide aanbod van De Ledenservice maakt het dagelijks leven leuker, makkelijker en

veiliger. Jong of oud, iedereen kan zo nu en dan ontspanning of hulp gebruiken. De voordeelpartners waar

wij mee samenwerken zijn gekwalificeerde en betrouwbare partners die producten en diensten

aanbieden in de categorieën Uitgaan en ontspanning, Aan huis diensten,

Voel je veilig en Zaken op orde.

Ontspannen de deur uit

Homies alarm

Met het slimme alarmsysteem van Homies Alarm is uw huis altijd

beveiligd. Ook als u niet thuis bent signaleert het systeem rook

of beweging, dan krijgt u en uw persoonlijke netwerk een bericht.

Ledenvoordeel €100,- korting op de aanschaf van het Homies

Alarm basispakket (t.w.v. €249.-).

Anti-slipvloer

Nooit meer uitglijden op de badkamer-vloer? De gladde vloer

is verleden tijd met de anti-slipvloer van onze voordeelpartner

Lekker Thuis Oud Worden. Er wordt een coating op de

bestaande vloer aangebracht.

Ledenvoordeel €210,- (€245,- voor niet leden).

Speciale

actie!

Een veilig gevoel, thuis én

onderweg

Met de producten van LifeWatcher staat u altijd, met één druk

op de knop in verbinding met uw contactpersoon.

Het geeft u en uw familie/mantelzorgers een veilig gevoel.

• Eenvoudig alarmeren door SOS-knop.

• Zeer nauwkeurige locatiebepaling binnen en buiten.

• Geen abonnement, maar prepaid.

• Bellen en gebeld worden.

Ledenvoordeel €19.95 korting op aanschaf van een product

en geen verzendkosten. Gratis prepaid simkaart met €10,-

tegoed. Meer informatie of bestellen? Kijk op onze website*

Orde op zaken

Zomer Notariaat

Sommige keuzes kunnen juridische

gevolgen hebben die u misschien zelf

niet overziet. Zomer Notariaat vertaalt

uw verhaal en wensen graag naar

een oplossing die voor u werkt. De

diensten die zij aanbieden zijn onder

andere voor huwelijkse voorwaarden,

samenlevingscontracten en een

levenstestament. Ze vertellen u graag

meer over de mogelijkheden.

Ledenvoordeel 10% korting op het

honorarium bij familiezaken.

Fietsvoordeel

Een actief leven draagt positief bij aan uw gezondheid. Bent u toe aan een nieuwe

fiets? De Fietsvoordeelshop heeft een uitgebreid aanbod en een passende fiets

voor iedereen. Van E-Bike tot transportfiets zonder trapondersteuning. In diverse

prijscategorieën vindt u op onze website* goede en betrouwbare fietsen.

Ledenvoordeel Tot wel 15% korting op de aanschaf van een nieuwe fiets en bij de

aanschaf van een E-Bike een jaar gratis AON fietsverzekering, incl. pechhulp.

.43

Speciaal

voor

leden

Reisbureau

SamenUit! is het reisbureau van Carintreggeland en verzorgt

uitjes voor senioren. Met een eigen aangepaste bus worden

uitstapjes gemaakt binnen en buiten de regio. Enthousiaste,

ervaren vrijwilligers staan voor de wensen en ‘uitdagingen’ van de

deelnemers klaar. Voorzichtig mogen we weer samen op pad!

Kijk op de website: ledenservice.carintreggeland.nl/samenuit

voor het actuele reisaanbod. Reserveren kan via de website,

bel 088 367 9661 of per mail: samenuit@carintreggeland.nl

“Het was weer heel goed verzorgd. Lekker gegeten en erg

gezellig. Dus de volgende keer zijn wij weer present.”

Word nu lid en ontvang een Zilver Magazine gratis!

Lid worden van De Ledenservice kan ook als u geen zorg ontvangt van Carintreggeland. Voor slechts €20,50

per huishouden, per kalenderjaar (2021). Maak een account aan op onze website* en u kunt direct profiteren

van het aanbod. Heeft u liever persoonlijk contact? Wij helpen u graag via:

088 367 2373 | leden@carintreggeland.nl | *www.carintreggeland.nl/ledenservice

ZILVER ZOMER 2021

OVER DE GRENS. OOSTENRIJK

Het hart

verpand

aan Oostenrijk

.44

‘Eigenlijk als

vanzelf sprekend

ontstond

het idee om

hier een huis

te kopen.’

Nederlanders die hun hele hebben en houden verkopen en

elders in Europa proberen een nieuw bestaan op te bouwen.

Het tv-programma Ik Vertrek laat regelmatig zien hoe het

deze pioniers vergaat. Lukt het om elders voet aan de grond te krijgen?

Hans (65) en Odette (61) ter Braak wonen al bijna twaalf jaar in het

Oostenrijkse Kleinwalsertal waar ze een appartementencomplex

runnen, met succes. Hun geheim: Niet abrupt deze ingrijpende

beslissing nemen, maar geleidelijk, stapje voor stapje.

// Tekst

ANNEMARIE HAAK

// Fotografie

ARCHIEF HANS EN

ODETTE TER BRAAK

Op het moment dat we elkaar via zoom

spreken is het rustig in hun huis. Een winter

zonder gasten, de liften in het dal en de horeca

gesloten. Een vreemde gewaarwording voor

het echtpaar. ‘Gelukkig konden we op 19 mei

weer open. Het was hier zo akelig stil’,

verklaart Odette. De liefde voor het land

ontstond toen ze er jaren geleden vaak hun

vakantie doorbrachten. De indrukwekkende

bergen, de pittoreske plaatsjes met hun

markante huizen, robuuste balkons behangen

met overvolle bloembakken, het gaf hen

telkens weer het gevoel van thuis komen.

‘Eigenlijk als vanzelfsprekend ontstond het

idee om hier een huis te kopen.’ Hans had

een baan bij wooncorporatie Welbions en

Odette runde een schoonheidssalon.

Heen en weer blijven reizen of?

In het Aparthotel in Mittelberg kochten ze

hun eerste appartement. Voor zichzelf maar

ook voor de verhuur. ‘Dat was in 2000’, weet

Hans nog. ‘In Oostenrijk is het niet moeilijk

om zoiets te kopen dus dat hadden we vrij

gauw voor elkaar. Toen dat eenmaal goed

liep, kochten we er een half jaar later nog

een appartement bij en vervolgens nog twee.’

Voor de verhuur maakten ze gebruik van

de receptie en het onderhoudsteam van het

hotel. ‘De huismeester regelde alles voor ons.

Dat is gemakkelijk als je zo ver weg woont.

We wilden nog niet direct onze banen

opgeven.’ Na verloop van tijd vroegen ze zich

af hoe hun toekomst eruit zou zien. Heen

en weer blijven reizen tussen twee landen of

een definitieve keus maken. Het werd het laatste. ‘Maar dan wilden

we graag een huis voor onszelf, met appartementen.’ Ze vonden

een kavel in de buurt van het Aparthotel. ‘Dicht bij de weg en de

bushalte, perfect voor een groot huis met daarin zes appartementen.

Vijf voor de verhuur, een om zelf in te wonen.’

Vertrouwen

Het bestemmingsplan werd bestudeerd, vergunningen aangevraagd

en de eerste bouwtekening kwam op tafel. ‘Dat we hier ook wilden

blijven wonen was een voordeel. Met name rond Kitzbühel stonden

veel huizen van buitenlanders een deel van het jaar leeg. Dat wilden

de gemeentebesturen niet meer. Die huizen waren donker, er hingen

geen bloembakken. Leegstaande woningen zijn niet goed voor een

gemeenschap. Inmiddels geldt de voorwaarde dat huizen bewoond

moeten blijven.’ Na het regelen van de formaliteiten ging de eerste

schop de grond in. Regelmatig namen Odette en Hans een kijkje.

‘We hadden uiteraard goede afspraken gemaakt, maar je moet

ook vertrouwen hebben in elkaar. De bouw liep voorspoedig en

na anderhalf jaar besloten we officieel naar het Kleinwalsertal

te verhuizen.‘ Toeristen werden in het begin gelokt per mail en

advertenties. De eerste gasten kwamen vooral uit Twente, bekenden

uit het Aparthotel. ‘Nu gebruiken we social media en komen

onze gasten niet alleen uit Nederland maar ook uit Duitsland en

Zwitserland. Onze facebookpagina heeft inmiddels al 11.000 likes.’

Haus Walser Berge

Ieder seizoen mooi

De natuur is er prachtig, het hele jaar door. Hans gaat

soms al voor dag en dauw op pad om foto’s te maken,

waarvan er vele op de site belanden. Je moet jezelf

immers blijven promoten. ‘Reeën, gemzen, maar ook

prachtig besneeuwde bergtoppen. Er komen hier

gasten die dol zijn op wandelen of met een e-bike op

pad gaan, maar ook liefhebbers van de wintersport.

Elk seizoen heeft zijn charme. In het voorjaar zijn de

bloeiende alpenweiden schitterend, de herfst met zijn

warme kleuren geeft weer een heel ander beeld en als

de eerste sneeuw valt in november waan je je ineens

weer in een heel ander landschap. Advent en Kerstmis

zijn er bijzonder. De hele omgeving ademt dan de

warme sfeer van kerst. Lichtjes en kerstversieringen

blijven hangen tot eind januari, heel sprookjesachtig.’

.45

Twente helemaal achter zich laten, dat konden ze niet.

‘Regelmatig komen we nog wel terug voor familie- en

vriendenbezoek. Dan verblijven we in ons appartement

in Borne. Maar Oostenrijk is nu onze vaste

stek. We zijn al aardig ingeburgerd, we kennen al veel

mensen. De bewoners hier zijn niet zo van de koffievisites,

maar ze staan er wel als je ze nodig hebt.’

Hans en Odette ter Braak

ZILVER ZOMER 2021

ARRANGEMENT. DE SALLANDSE HEUVELRUG

IN SAMENWERKING MET

Beleef

.46

de Sallandse heu

op een

heideslak

Een gebied met on-Nederlandse vergezichten over grote golvende heidevelden en uitgestrekte bossen, dat is

De Sallandse Heuvelrug tussen Hellendoorn en Holten. Kenmerkende heuvels zijn de Hellendoornse Berg,

de Haarlerberg, de Holterberg en de Koningsbelt. De Koningsbelt is het hoogst en reikt tot 75 meter boven

zeeniveau. Het landschap is in een ver verleden gevormd door schuivend ijs, smeltwater en stuivend zand.

IJzige krachten

Ruim 150.000 jaar geleden bedekte een ijskap van honderd

tot vierhonderd meter dik de noordelijke helft van ons land.

Als een gigantische bulldozer schoof het ijs centimeter voor

centimeter alles voor zich uit. Daarbij werden rotsen van

duizenden kilo’s helemaal meegevoerd vanuit Scandinavië en

onderweg geleidelijk gladgeschuurd of verpulverd.

Keileem

In, langs en onder een gletsjer worden stenen, puin en zand

meegevoerd. Daarbij vormt zich onder het ijs een leemachtige

afzetting met grind en keien: de keileem. Dat verklaart waarom

op veel plaatsen in De Sallandse Heuvelrug een keileemlaag

in de bodem voorkomt. Vooral aan de voet van de heuvels

komt deze dicht bij de oppervlakte. Zolang deze niet wordt

lek gegraven of doorworteld, is de keileemlaag waterdicht en

houdt de neerslag vast.

Het werd warmer

Bij het warmer worden van het klimaat trok de ijskap zich terug.

Er bleef een stuwwal achter van stenen, zand en lagen keileem.

Smeltwater zocht een weg omlaag en spoelde de stuwwal op

sommige plekken geheel of gedeeltelijk weg. Het smeltwater

op de Heuvelrug vormde de laagten of slenken die we nu

kennen als de Diepe Hel en de Wolfsslenk.

Nog een ijstijd

In de laatste ijstijd, ruim 100.000 jaar geleden, kwam de

ijskap niet meer tot aan de Heuvelrug. Wél was de bodem stijf

bevroren en kaal en woei er een harde wind die op de resten

van de stuwwal een dikke laag fijn zand afzette. Na de laatste

IJstijd kwamen de eerste nederzettingen.

Wilt u meer weten over het ontstaan van de Sallandse Heuvelrug

stap dan op de heideslak voor een tocht door dit natuurgebied.

velrug

Laat u verrassen door wat de Sallandse heuvelrug u te bieden heeft. De heideslak is een unieke mogelijkheid om het gebied op een

andere manier te ervaren en te genieten van het bos, de heide en het prachtige uitzicht op de Noetselerberg. Een groep enthousiaste

vrijwilligers van Staatsbosbeheer neemt u twee uur mee op een bijzondere excursie. Onderweg vertelt de gids u boeiende verhalen

over het ontstaan van de Sallandse Heuvelrug en wijst u op de mooie dingen in de natuur.

.47

Zilverline-arrangement

Prijs per persoon € 27,90

10.00 uur: ontvangst met koffie/thee

met appelgebak

10.30 uur: rondleiding met gids in de heideslak

13.00 uur: afsluiting met lunch:

kop soep, twee luxe belegde broodjes,

sapje of koffie/thee

- of -

12.00 uur: ontvangst met lunch:

kop soep, twee luxe belegde broodjes,

sapje of koffie/thee

13.30 uur: rondleiding met gids in de heideslak

15.00 uur: afsluiting met koffie/thee

met appelgebak

Heide-arrangement

Prijs per persoon € 15,40

10:00 uur: ontvangst met koffie/thee

met appelgebak

10:30 uur: start rondleiding met gids in de

heideslak

- of -

13:30 uur: start rondleiding met gids in de

heideslak

15:30 uur: afsluiting met koffie/thee met

appelgebak

Wanneer te boeken

1 april tot 30 juni ............................................. alle dagen behalve maandag en vrijdag

1 juli tot en met augustus ................................ alle dagen

1 september tot en met 30 oktober ................. alle dagen behalve maandag en vrijdag

Hoe te boeken: Bel 0548-612711 of loop binnen bij het BuitenCentrum van Staatsbosbeheer in Nijverdal (Grotestraat 281).

Aantal personen: Afhankelijk van de actuele richtlijnen RIVM.

ZILVER ZOMER 2021

Als dood

een deel van je

leven wordt…

NOLET BULT &

ANNEMARIE KOOP-HAKENBERG

T 0541 229 779

www.noletbult.nl

Heeft u al een

abonnement op

Zilver Magazine?

Denekamp • dino.naturadocet.nl

Ga snel naar www.zilvermedia.nl

en schrijf u in!

.48

Voor uw

gezondheid

en vitaliteit!

Deel je leven

Een betekenisvol leven en uitgaan van wat mensen wél kunnen.

Dat is waar Zorggroep Sint Maarten voor staat. Elke dag

opnieuw gaan wij uit van de kracht van mensen, hun

mogelijkheden en hun talent. En van de kracht van delen.

Kijk op www.zorggroepsintmaarten.nl om te kijken wat we voor

elkaar kunnen betekenen.

088 - 000 52 00

info@zorggroepsintmaarten.nl

deel je leven

Maartje is er voor thuiszorg, kraamzorg, behandeling

én revalidatie. Professioneel en vertrouwd. Voor

jong en oud. Kleinschalig en in de buurt. Met eigen

vestigingen en altijd één vast aanspreekpunt.

Afspraak maken met Maartje bij ú in de buurt?

Bezoek dan één van onze vestigingen in Losser,

Oldenzaal, Ootmarsum, Tubbergen, Geesteren,

Weerselo of Hengelo. Of bel of mail ons!

Thuiszorg

Behandeling

Kraamzorg

Revalidatie

www.maartje.nl

info@maartje.nl

053 - 537 55 55

088 - 000 52 05

088 - 000 52 15

053 - 537 55 55

Maartje is onderdeel van

7 dagen per week,

24 uur per dag

bereikbaar

Uitleen van hulpmiddelen zonder lidmaatschap

KUNST. ELLY BOUDRIE

Elly Boudrie

Kleurrijk

en vrolijk

.49

// Tekst

ASTRID OLDE OLTHUIS

// Foto’s

ELLY BOUDRIE

ZILVER ZOMER 2021

KUNST. ELLY BOUDRIE

.50

Alles is niets en

niets kan alles zijn

Kleurrijk en vrolijk. Dat zijn

met stip de eerste woorden

die ongetwijfeld bij eenieder

opkomen bij het binnentreden

van Elly Boudrie’s gezellige huis.

Bonte schilderkunst, dat is wat

de woning uitstraalt. De hal,

woonkamer en zelfs de tuin zijn

decors van Elly’s talloze creaties:

stuk voor stuk schilderijen met

een groot podium voor levendige

flora en fauna.

‘J

e kunt er steeds iets anders

in zien,’ vertelt de Losserse

kunstenares. ‘Bij de een vallen

de dieren als eerste op en de ander

herkent primair de bloemen. In alle

schilderijen zit de verbondenheid

met de omgeving om je heen. Dieren,

planten en kleuren nemen daarin een

prominente plek. Kleuren zijn voor mij

één groot energieveld. Intuïtief kies ik

de kleuren die ik gebruik. Opeens komt

de ingeving. Vaak begin ik gewoon en

dan zie ik wel waar het schip strandt. Het

is een weg die ik bewandel, een proces

dat groeit onder mijn handen. Voor

mij is kunst een vorm van meditatie,

een vorm van vrijheid. Ik ga erin op en

vergeet alles om me heen. Schilderen

zie ik als de taal van de ziel: alles wat je

niet in woorden kunt uitdrukken, maar

wel in beeld. Kunst maken, kijken,

beleven kan mensen verlichting geven

in lastige tijden. Het kan een ontlading

zijn als de wereld rondom ons stil staat.

Het kan helpen als je iets gaat doen met

je handen, schilderen of tekenen.’

Innerlijke middelpunt

Elly’s wieg stond in Oldenzaal. Vader

Boudrie was huisschilder. Als hobby

maakte hij kunstschilderijen. ‘Daar

zat hij dan, op ons zolderkamertje met

kwasten en schildersezel,’ blikt Elly

weemoedig terug, ‘Het moest vooral

hard waaien en regenen. Dan was hij

in zijn nopjes. Als klein meisje mocht

ik hem helpen. Ik haalde de verf en zijn

schildersspullen.’ Het talent en de passie

heeft de veelzijdige kunstenares niet van

een vreemde. ‘Ik begon met tekenen en

daarna aquarellen. Ik heb een tijdje

les gehad van beeldend kunstenares

Willemina Bakkenes.

‘Ik weet nog goed dat ik mandala’s

ontdekte. Het was ergens voor kerst.

Ik wilde een keer wat anders dan de

geijkte kerstkaartjes, pakte een stuk

papier en begon intuïtief omgekeerde

kopjes te omcirkelen in telkens andere

vormen. Die kleurde ik dan in. Dat

vond ik leuk om te doen. Ik merkte

dat ik van het maken van die mandala’s

rustig werd. Ik kreeg een boek van de

‘Als je goed kijkt,

zie je er telkens

iets anders in.’

‘Er was

iemand uit

Italië die

telkens bij

me langs

kwam.’

psycholoog Carl Gustav Jung over

de symboliek van mandala’s. Het

belangrijkste van een mandala is

het middelpunt. Dat ben jij en dat is

altijd goed. Daaromheen gebeurt van

alles,’ legt ze de verschillende cirkels

en vormen wijzend op het stuk papier

uit. ‘Met de theorie van Jung heb ik

tijdens workshops en op scholen vele

mensen mogen helpen. Het tekenen

en kleuren van eigen mandala’s bracht

hen terug naar hun innerlijke middelpunt

waardoor ze beter in hun vel

raakten. Zo hielp ik ook kinderen hun

autisme of ADHD een plek te geven.’

Milaan, Florence, Parijs

Toen haar moeder ziek werd en

overleed, voelde Elly de behoefte om

groter te werken, om gedachteloos

langer met een werk aan de slag te

zijn. Ik heb een doek gepakt, ben zo

maar kriskras gaan tekenen en spelen

met kleuren. ‘Ik heb ontelbare uren

geschilderd,’ lacht de vriendelijke kunstschilderes.

‘Ik besloot enkele doeken op

internet te zetten, eigenlijk gewoon om

ze te laten zien aan anderen. Ik kreeg

bericht uit Engeland van de Global

Art Agency. ‘Of ik wilde exposeren

in een kerk in Rotterdam met andere

internationale artiesten?’ Ik was echt

hélemaal ondersteboven. Ik dacht:

ik uitgenodigd?? Wat spannend!’

Elly straalt als ze terugdenkt aan dat

moment: ‘Er was iemand uit Italië

die telkens bij me langs kwam. Mijn

kleurrijke illustraties spraken haar

aan. Eenmaal thuis werd ik door haar

uitgenodigd om te exposeren in een

galerie in Milaan.

Kwam ik daar: je weet wel, in zo’n klein

Italiaans straatje en drúk dat het daar

was. Allemaal fotografen, iedereen op

en top chique. Ik voelde me helemaal

opgelaten. Ik kreeg daar een hele

mooie prijs voor het schilderij dat ik

meegenomen had. Het enige wat ik kon

denken toen was: wat jammer dat mijn

vader dit niet meer kan meemaken.

Hij had het vast leuk gevonden.’ Van

Milaan toog Elly met haar doeken naar

Florence, verder Europa in tot zelfs

in het Parijse Louvre om te mogen

exposeren. ‘Ik kreeg zelfs aanvragen

uit Amerika en Zuid-Amerika, maar

ja, je moet er ook tijd voor vrijmaken

en het allemaal bekostigen. Na corona

pak ik het wel op. Het liefste ga ik dan

weer naar Frankrijk.’

De wereld een beetje vrolijker

‘Ooit zou ik wel een eigen expositie

willen, waar dan ook op de wereld.

Maar ik laat alles open wat er op

mijn pad komt. Als ik per se iets wil,

kom ik ergens uit waar ik misschien

helemaal niet wil zijn. Ik volg liever

intuïtief een vloeiend pad. Het hoeft

niet gelijk perfect te gaan, want ik ben

niet perfect. Dat is niemand. Eenvoud

is voor mij heel belangrijk en teveel

op de voorgrond past ook niet bij mij.

In het buitenland exposeren was een

supermooie ervaring en de prijzen

die ik ontvangen heb zijn prachtig

en bijzonder. Maar exposities dichter

bij huis zijn net zo belangrijk en

waardevol. Mijn doel is om vooral

anderen te inspireren en de wereld een

beetje vrolijker te maken door kleur en

vorm. Oog hebben voor de schoonheid

in eenvoud. Alles is niets en niets kan

alles zijn. Vincent van Gogh schreef

ooit: I dream my painting and I paint

my dream. Dat is wat ik ook voel.’

IK WAS ECHT

HÉLEMAAL

ONDERSTEBOVEN!

.51

ZILVER ZOMER 2021

ZILVER. FIETSROUTE

Van Hof Espelo naar

de Lonnekerberg

langs de landgoederen van textiel

Landschap Overijssel neemt u mee lang de Landgoederen van Textiel. Fietst of

wandelt u mee? Verdeeld over de route vindt u verschillende textielinstallaties,

gemaakt door kunstenaars in het kader van Textiel Festival Twente.

.52

94

4

95

1

80

80

5

49

95

4

7

94

6

49

1

P

5

6

7

Route beschikbaar

gesteld door:

Landgoed Lonnekermeer vormt samen met

De Wildernis en Hof Espelo een gordel van

natuurterreinen tussen Hengelo en Enschede.

Bijzonderheden langs de route

Route 20 km

Hof Espelo

Hof Espelo werd in de 19 e eeuw als zomerverblijf opgekocht door

Bernard Gerard Cromhoff (1837-1898), zoon van Hermanus Cromhoff,

firmant van de Enschedese textielfabriek Ter Kuile Cromhoff. Evert

Adriaan Doedes Breuning ten Cate (1920-1991) nam Espelo van de

Cromhoffs over. Ten Cate was lid van de raad van bestuur en commissaris

van het latere Koninklijke Nijverdal Ten Cate in Almelo. Het koetshuis is

waarschijnlijk later in de 19 e eeuw gebouwd en diende niet als onderdak

voor paarden, maar voor de automobiel van Cromhoff. Het koetshuis is

nu een bezoekerscentrum van Landschap Overijssel. U kunt er terecht

voor koffie, thee en activiteiten.

Landgoed Lonnekerberg

Textielfabrikant Albert Jan Blijdenstein (1829-1896) schiep uit de

natte heidevelden op de Lonnekerberg een volledig nieuw landschap.

Met name het aanleggen van rabatten en het planten van naaldbomen

moesten de onrendabele heidegronden winstgevend maken.

Blijdenstein werd na zijn overlijden begraven op de Lonnekerberg. Uit

het ontwerp van zijn begraafplaats blijkt dat familie en vrienden meer

dan dertig verschillende bomen in een kring rondom zijn graf hadden

geplant. Behalve enkele familieleden ligt er ook een hondje begraven.

.53

Landgoed ’t Holthuis

Textielfabrikant Abraham Hendrik Ledeboer (1877-1966) was niet

alleen eigenaar van landgoed ‘t Holthuis, hij kocht ook een buitenverblijf

aan de zuidkant van de Lemelerberg. Hij schakelde Pieter Wattez

(1871-1953) in om een landschapsontwerp te maken. Centraal op dit

landgoed bevindt zich boerderij ‘t Holthuis. Deze boerderij is - samen

met vier woningen en andere opstallen - nog altijd in eigendom van de

familie Ledeboer. Tijdens de Tweede Wereldoorlog maakte het landgoed

deel uit van de luchtbasis van Vliegveld Twente. Uit die tijd stammen de

splitterboxen ter bescherming van de vliegtuigen. Via kilometers lange

rolbanen zochten de toestellen beschutting tussen hoefijzervormige

aarden wallen die als monument bewaard zijn gebleven.

Landgoed Lonnekermeer

Landgoed Lonnekermeer vormt samen met De Wildernis en Hof Espelo

een gordel van natuurterreinen tussen Hengelo en Enschede. In

totaal omvat het landgoed zo’n 90 ha, waarvan de helft bestaat uit

bos. Textielfabrikant Otto Stork (1867-1923) stond aan de wieg van

Lonnekermeer. Voor de aanleg van de spoorlijn Almelo-Salzbergen

ontstonden twee zandafgravingen. Stork liet hier twee meren van maken:

het kleine en grote Lonnekermeer. Ook gaf Stork opdracht voor de bouw

van de villa, boerderij en boswachtershuis, nu rijksmonumenten. Het

ontwerp voor zijn landschapspark liet hij maken door landschapsarchitect

Leonard Anthony Springer (1855-1940).

De Wildernis

De Wildernis is een nieuw landgoed met bossen, heidevelden

en oude cultuurgronden. Vanaf de Lonnekerberg stromen

meerdere beken door het gebied. In het zuidelijke deel

van de Wildernis ligt het Sterrebos met een monumentaal

lijnenpatroon.

Hartjesbos

Het Hartjesbos in het noorden heeft heidevelden en met

houtwallen omgeven hooimaten die vroeger met beekwater

werden bevloeid. Deze zogeheten ‘vloeiweiden’ behoren tot

de topnatuur van Nederland en vallen onder de regeling

Natura 2000.

Kunstenaar Eve Dumas

Organische vormen en ambachtelijk textiel vormden de

inspiratie voor het werk dat beeldend kunstenaar Eve Dumas

maakte in het kader van Textiel Festival Twente. De open

vormen van kant- of haakwerk lijken op het vormenpatroon

van boomtakken. Door de open structuur kan de wind door

de vormen heen waaien. Er ontstaan doorkijkjes en schaduwen

die veranderen onder invloed van wind, weer en lichtinval. Het

werk is klimaatneutraal, met de hand gemaakt van herbruikt

garen.

MOMENTUM. BOEKELO

Binnenkijken in

MOMENTUM

// Tekst

CARMEN LUTTIKHUIS

// Fotografie

SOPHIE BIK

Dat in 2013 de laatste eredienst plaatsvond in St Marcellinus

van de Franciscusparochie in Boekelo, betekende niet het

einde van het bestaan en de maatschappelijke relevantie van

het inmiddels ruim 90-jarige kerkgebouw.

Toen Gerry Leferink, mede-eigenaar van Leferink & Wennink

Uitvaartzorg in Hengelo vernam dat er een mogelijkheid

kwam om de kerk een andere bestemming te geven, had ze

daar gelijk oren naar. In 2016 werd ze samen met Ton Wennink

de huurder van de kerk.

Gerry Leferink: ‘Een kerkgebouw is een

gebouw waar binnen de muren veel lief en

leed is gedeeld. Dat voel je als je in een kerk

bent. Ik houd heel erg van de sfeer in een kerk. De

saamhorigheid, de sereniteit, de rust, de stiltes die je

in de kerk ervaart, wilde ik graag delen. Bijzonder trots

waren we toen we in die tijd met de Stichting Vrienden

van de Marcellinus overeenstemming bereikten voor

een nieuwe invulling waar we iedereen in Boekelo

en omgeving in mee konden nemen. De stichting

stond achter onze plannen voor een toegankelijk,

multifunctioneel centrum. De naam Momentum kozen

we omdat in de kerk gebeurtenissen in verbondenheid

en in dynamiek met elkaar gedeeld worden. Een plek

voor dierbare, betekenisvolle momenten.’

.54

Afscheid

Afscheid nemen van een overleden dierbare is een

van de belangrijkste invullingen van de kerk. Nog

steeds ademt de kerk een religieuze sfeer. Zo staat het

doopvont er nog. Ook het orgel en de piano worden

bij uitvaarten regelmatig gebruikt. U kunt een kaarsje

opsteken bij een beeltenis van Maria. Maar het

hoeft niet. De prachtige, zachte lichtinval door de

gebrandschilderde ramen maken een afscheidsdienst

‘Een gebouw waar veel

lief en leed is gedeeld.’

extra intiem. De kerkzaal kan naar eigen wens worden

ingericht en passend worden gemaakt voor kleine

en grote gezelschappen. Er is een opbaarruimte met

familiekamer waar mensen 24 uur per dag hun dierbare

kunnen bezoeken en op verzoek luiden de klokken.

Indien de agenda het toelaat is ook ‘s avonds en in

het weekend een afscheidsplechtigheid mogelijk.

Andere samenkomsten in Momentum

Afscheidsdiensten zijn niet de enige gelegenheden

van samenzijn in Momentum. Dat kan ook voor een

lezing, een concert of een thema-avond. En op iedere

eerste zondag van de maand is er een gebedsdienst,

geheel verzorgd door vrijwilligers en muzikaal

ondersteund door het Marcellinuskoor, met een kopje

koffie naderhand.

Meer informatie:

momentum-boekelo.nl / uitvaarthengelo.nl

Beckumerstraat 169, 7548 BD Boekelo

COLUMN. JAN WALBURG

Hoe houd je je hersenen gezond?

Jan Walburg

COLUMN

Hoe je je lichaam gezond houdt weten we nu wel. Veel bewegen. Zo simpel is het.

Je hoeft je lijf niet af te matten in een sportschool of tijdens het hardlopen. Gewoon

stevig wandelen en een beetje doorfietsen is genoeg. Minstens een uur per dag, dat

wel. Maar hoe zit dat met ons brein? Als je wat ouder bent vergeet je wel eens wat.

Is dat het begin van iets ernstigs? Dementie? Verouderen is onvermijdelijk, het

hoort er gewoon bij. Maar er zijn wel wat dingen die je kan doen om onnodige

veroudering van je hersenen tegen te gaan. We kijken naar wat de wetenschap hier

over te zeggen heeft.

Als we geboren worden hebben we pakweg 100 miljard neuronen of hersencellen plus nog een

paar miljoen cellen die de hersenen ondersteunen. Gedurende de eerste levensjaren groeien

die hersencellen, niet zozeer in aantal, maar wel in omvang. Dat gebeurt bij een goede voeding

en een normale stimulerende omgeving. Aan het eind van ons tweede jaar zijn onze hersenen

al op tachtig procent van het gewicht van volwassen hersenen. Gedurende onze jeugd volgt

een razendsnel leerproces van spreken, gecoördineerd bewegen, leren op school, ontwikkeling

persoonlijkheid, het wordt allemaal in de hersenen vastgelegd. Dat gebeurt niet zozeer door

groei van het aantal hersencellen maar doordat hersencellen via hun uitlopers contact met elkaar

maken en groepjes vormen, die wat we leren vastleggen. Tijdens onze tienerjaren verliezen we

per jaar één procent van onze hersencellen omdat de hersenontwikkeling dan zo snel gaat dat

er wat gesnoeid moet worden om plaats voor nieuw leren te maken. Zo rond ons 25 ste jaar zijn

onze hersenen op hun top. Dat blijft een jaar of tien zo. En dan gaan de hersenen heel langzaam

achteruit. We merken daar niet zoveel van. Rond onze middelbare leeftijd gaat het denken iets

trager maar dat compenseren we met ervaring. En we worden een stuk slimmer in sociaal en

emotioneel opzicht. Zo rond ons zestigste jaar merken we wel wat. Het leren is wat lastiger en je

kunt wat moeilijker bij alle informatie die in je brein is opgeslagen. Hoe kan je dat nu tegengaan?

Wat blijkt te werken is:

1. Ja hoor: beweging.

2. En inderdaad: gezonde voeding: bessen, aardbeien, spinazie, broccoli, zalm, makreel, tonijn,

dat zit vol vitaminen en mineralen.

3. Het voorkomen en beperken van onnodige stress, ik weet het, makkelijk gezegd.

4. Mensen blijven ontmoeten en met ze praten

5. Blijven leren: een taal, een instrument bespelen, wat dan ook.

6. Bloeddruk in de gaten houden.

.55

Op latere leeftijd gaat het vergeten door, waarbij het goede nieuws is dat oudere mensen vooral

nare herinneringen vergeten. Dat is mooi meegenomen. De eenvoudige werkelijkheid van het

menselijk lichaam en de menselijke geest is dat je kwijtraakt wat je niet gebruikt. Leer je niet, dan

raak je je leervermogen kwijt. Zit je in je eentje te mokken, dan raak je je sociale vaardigheden

kwijt. Beweeg je niet, verlies je je spieren. Dus van dit verhaal hoef je niet eens zo heel veel te

onthouden. Dus ook als je vergeetachtig bent. Met bewegen, blijven leren, gezond eten, anderen

blijven ontmoeten heb je het belangrijkste wel te pakken.

Jan Auke Walburg is emeritus hoogleraar op het gebied van de positieve

psychologie, die condities bestudeert waaronder mensen tot bloei komen. Daarvoor werkte

hij als directeur in verschillende organisaties op het gebied van de gezondheidszorg.

Thans schrijft hij over diverse onderwerpen, helpt hij mee aan de organisatie van een

klassiek muziek festival in Twente, werkt hij in zijn tuin en heeft hij plezier met zijn vrouw,

vrienden, kinderen en vooral kleinkinderen. Hij woont in Losser.

ZILVER ZOMER 2021

CULTUUR. TEXTIELFESTIVAL

.56

Textielfestival

brengt identiteit van

Twente breed in beeld

// Tekst

ANNEMARIE HAAK

// Fotografie

ARCHIEF

De skyline van veel Twentse steden en dorpen werd in de vorige

eeuw gedomineerd door een veelvoud aan fabrieksschoorstenen van

textielbedrijven. Fabrieksfluiten die het leven in die tijd beheersten: bij

de eerste keer een fluittoon moesten arbeiders op de fiets, bij tweede

keer de poort in en als je bij de derde fluittoon niet op je werkplek stond

betekende dat boete! Lange rijen fietsende arbeiders op weg naar hun

werkplek, kromme ruggen, de pet diep over het voorhoofd getrokken,

was een vertrouwd straatbeeld. Zes dagen per weken werken voor een

karig loon. Wie protesteerde kon vertrekken. Families als Van Heek,

Blijdenstein, Jannink, Menko, Gelderman, Molkenboer, Ten Cate, Jordaan

en Spanjaard heersten met strakke hand, dwongen respect af en woonden

in statige villa’s waarvan er vele bewaard zijn gebleven.

‘Het Textielfestival laat

verleden en toekomst

zien en verbindt de

verschillende locaties

met elkaar.’

Ook al waren het niet altijd florissante tijden

voor de arbeiders, de textiel heeft de Twentse

regio ontwikkeld en groot gemaakt. Er was

werk, er kwamen huizen voor de arbeiders en

hun gezinnen en menig fabrikant bemoeide

zich met het sociale leven door het oprichten

van de harmonie en verenigingen. Met de

textielindustrie diep geworteld in en verweven

met Twente, werd textiel de identiteit van

Twente. Inmiddels is de textielfabricage verplaatst

naar lagelonenlanden. Een nieuwe tijd

is aangebroken.

De vijf vrouwelijke museumdirecteuren

van Het Bussemakerhuis in Borne, Museum

Het Palthehuis in Oldenzaal, Natura Docet

Wonderrijck in Denekamp, Oyfo Hengelo en

het Stadsmuseum Almelo sloegen zo’n twee

jaar geleden de handen ineen voor de opzet van

een regionaal Textielfestival. Meerdere musea

uit de regio haakten aan en als een olievlek

breidde het initiatief zich uit, uitmondend in

een scala aan activiteiten verdeeld over heel

Twente. Het Textielfestival laat verleden en

toekomst zien en verbindt de verschillende

locaties met elkaar.

Historie en kunst

Daniella Van der Stelt van het Museum

Het Palthehuis is projectleider, de spin in

het web. ‘Elk museum werkt aan zijn eigen

programmering met bijzondere exposities,

projecten die vroeger laten herleven. Daarnaast

zijn er grotere projecten die we samen

organiseren, waaronder wandelen fietsroutes

langs de vele landgoederen. Een heel bijzondere

activiteit is de Catwalk Forces of Nature, een

route langs textielgerelateerde kunstwerken

op verschillende plaatsen in het landschap.’

Zo’n honderd kilometer langs textiel land

Spin

in het

web

goederen en andere waardevolle historische plekjes in

Twente. De route kan per auto afgelegd worden, maar

je ziet het meest als je deze ergens parkeert en een stuk

wandelt, ook omdat het op veel landgoederen verboden

is om met de auto te rijden. De route in delen fietsen

kan ook. ‘Bij de kunst langs de catwalk gaat het om het

eigentijdse gebruik van textiel, waarmee we historie

en het nu met elkaar verenigen. Bij elk object staat een

kaartje met informatie over het object en de kunstenaar.’

Charmante Italianen

Het spektakelstuk Spaghettirellen is een openluchtspel

over de Italianen die in de jaren ‘50 en ’60 als

gastarbeiders in de textiel kwamen werken. In hun

vrije tijd zochten deze jonge mannen vertier, bezochten

bioscopen en dancings en knoopten relaties aan met de

Twentse meisjes. Dat viel niet zo goed bij de Twentse

jongens die de meiden wilden imponeren met hun

brommers en vetkuiven. De Italianen, eersteklas

charmeurs, draaiden de mooiste meisjes om hun

vingers. Door irritatie en frustratie tussen de groepen

ontstonden er op verschillende plaatsen relletjes

tussen beide: spaghettirellen. De Jonge Honden maakte

er een melodramatisch liefdesverhaal à la Westside

Story van. Een megaproductie met veel decorstukken en

specifieke belichting. Helemaal in stijl worden de gasten

getrakteerd op een bord spaghetti. De voorstelling is

te zien in verschillende plaatsen.

Van 5 t/m 8 augustus in Almelo, van 12 t/m 15 augustus

in Borne, van 19 t/m 22 augustus in Enschede, van

2 t/m 5 september in Zwolle en van 9 t/m 12 september

in Oldenzaal. >>

.57

ZILVER ZOMER 2021

CULTUUR. TEXTIELFESTIVAL

Hoe was het in de textielfabriek

Wie wil ondervinden hoe het was om in een textielfabriek te werken mag

de ervaringscabine (op diverse locaties) waarin de fabrieksomstandigheden

worden nagebootst niet missen. Het bonkende weefgetouw waardoor je elkaar

niet verstaat, de warme dampen waarvan je oververhit raakt, de donkere

ruimte waarin je elkaar niet goed ziet, het werken in de fabriek was zwaar.

Je krijgt de opdracht om in een groepje een puzzel op te lossen. Temperatuur,

luchtvochtigheid, geluid en licht maken het puzzelproces lastig.

Van Vriezenveen naar St. Petersburg

Daniella van der Stelt: ‘Door de coronapandemie zijn we later van start gegaan

dan gepland. Maar we gaan daarom ook langer door: tot mei 2022. Het is

leuk dat steeds meer musea aanhaken, zoals het Museum Buurtspoorweg

uit Haaksbergen, het Historisch Museum Goor en Museumboerderij

Wendezoele uit Delden en het Rijssens museum dat het jute toont. Vriezenveen

richt zich op de rijke historie van de Ruslui, families die met paard en wagen

naar het Russische St.Petersburg trokken om daar textiel te verhandelen

en zelfs winkels op te zetten. Het Textielfestival wordt steeds groter en elke

plaats heeft wel iets bijzonders te laten zien. Maar je kunt ook van alles doen,

zoals deelnemen aan vintageworkshops in oude handwerktechnieken.’

‘Het is leuk

dat steeds

meer musea

aanhaken.’

Linnen in het fabrikeurshuis

Niet veel mensen weten dat Borne de bakermat

is van de Twentse textiel. Lang voordat

er fabrieken gebouwd werden, kochten

veel Bornse Doopsgezinden het linnen op

dat boeren tijdens de winter maanden weefden

van het vlas dat ze op de schrale zandgronden

verbouwden. Landbouwers hadden

het niet breed in die tijd. Het geweven linnen

leverde welkome extra inkomsten op.

Jan Bussemaker was zo’n opkoper. In het

Bussemakerhuis, in 1655 gebouwd als

woning en fabrikeurshuis, werd het linnen

op ge slagen en als de prijs gunstig was met

de rijkere steden in het westen van het land

verhandeld.

.58

Een gigantische rode bol wol

hopt als een rode draad van

de ene club naar de andere

groep om zo alle onderdelen

aaneen te rijgen.

Liesbeth Hassink, directeur van het

Bussemakerhuis wist diverse groepen

en instellingen in Borne enthousiast te

maken voor het Borns Textiel Collectief. De

kledingexpositie ‘Museum Bussemakerhuis

komt uit de kast’ die op 28 februari startte

was hun eerste gezamenlijke activiteit.

Inmiddels is er meer: rode en witte vlaggetjes

in het centrum, een tentoonstelling

geverfde textielkunst in het Koetshuis,

een foto-expositie van de Heemkunde met

een speurtocht voor basisschoolleerlingen,

een bloemenproject als community art,

breiworkshops, lezingen, een pubquiz, een

modeshow. Een gigantische rode bol wol

hopt als een rode draad van de ene club

naar de andere groep om zo alle onderdelen

aaneen te rijgen.

Meer informatie over alle activiteiten, de

routes en de voorstellingen is te vinden op

de website: textielfestivaltwente.nl

COLUMN. ALEXA GRATAMA

COLUMN

Alexa Gratama

Giraffen

Alexa Gratama, moeder van

drie studerende kinderen

en getrouwd met een ondernemende

zeiler, is na tien jaar

Delden verhuisd naar hartje

Amsterdam. Gelukkig is er

nog een hutje in het bos bij

Borner broek om het Twentse

hart op te kunnen halen.

Alexa werkt als raadsheer

en arbiter door het hele

land. Daarnaast schildert

zij portretten met verf en

woorden.

Ze beeldbelt me vanuit een bus, mijn Lentekind. Ze is alleen, ver weg van

ons, van alles. De bus rijdt van een kleine provincieplaats naar de hoofdstad,

van waaruit ze door zal reizen. De vlak voor vertrek geföhnde bos

haren liet ze blijkbaar in de koffer, want op haar hoofd prijkt alleen mijn

sjaaltje met de giraffen. Ik droeg het tijdens onze laatste gezinsvakantie. De

middelste werkte toen als gids in de bush, de jongste had nog niets verteld

van wat hem wakker hield en zij was een doorsnee rechtenstudent. Zojuist

had ik in de familieapp aangekondigd dat ik mijn telefoon straks op vliegtuigstand

zou zetten en daarom had ze nu contact gezocht. Ik kijk naar haar

en zij kijkt naar mij. Ze ziet dat ik moe ben. ‘Ik hoop dat je lekker slaapt,

mama, daar zal je van opknappen.’ Mijn Lentekind is goed in lieve woorden.

De komende week ligt lang en leeg voor me. Iedereen is weg. Deze ruimte heb ik nodig, het

is niet per se fijn, maar het helpt. In de stilte van mijn holle huis ontkom ik niet aan voelen

en dat wil ik ook niet. Het is inmiddels drieëneenhalf jaar geleden dat mijn dochter en ik

elkaar op de achterbank recht in de ogen keken, het kort daarvoor door de arts uitgesproken

doodvonnis galmde na in onze oren. Dat kijken gaf ons allebei op hetzelfde moment

toegang tot een voorheen onbekende, wondere dimensie. Voorbij iris en pupil zagen we alleen

maar liefde, dieper dan de diepste zee, een liefde die alles was, er was geen plaats voor

zorgen, paniek of angst. Het vertrouwen dat uit dit kostbare moment voortkwam heeft me

alle tijd die volgde voortgeduwd, mij goede raad ingefluisterd en richting gewezen. Maar

nu is mijn binnenwerk een leeg getrokken akker. Net als in de natuur gebeurt dat vanzelf

als je er maar lang genoeg een monotoon beroep op doet. In arme grond komen wortels

bloot te liggen, er wil even niets meer groeien. Iedereen had het zien aankomen, behalve ik.

.59

Dankbaar dat ik met niemand hoef te praten onderzoek ik de pijn. Onbekommerd, dat

woord verschijnt steeds in neonletters als ik mijn ogen sluit. Dat mijn Lentekind niet meer

onbekommerd kan zijn, net zomin als haar broers, die in het verdwijnen ervan zijn meegesleurd.

Ik denk aan alle foto’s met blozende blonde koppen, gespetter en gestoei, en rouw

om hun verlies. Dit is mijn verdriet. Na een paar naar binnen gekeerde dagen trekt het stof

langzaam weg. Ik weet dat het belangrijk is mezelf weer te voeden met nieuwe dingen, van

mij, voor mij. Daar doe ik ook de rest een plezier mee.

In het land van de Maya’s beklimt het Lentekind intussen een berg, zie ik enkele dagen later

als ze een foto deelt. Ze kijkt trots en blij de lens in, met, fijn, nog steeds mijn giraffensjaaltje.

Wat er gloort als ze zometeen boven staat ziet alleen zij, maar ik vermoed iets van

onze bijzondere dimensie.

Alexa Cratama

ZILVER ZOMER 2021

80 jaar

FAMILIEBEDRIJF. VAN GILS

.60

Gerie VAN GILS

GAAT VOORLOPIG NOG EVEN DOOR

Gerie van Gils (69), algemeen directeur

van de Woonboulevard Oldenzaal, heeft

geen grootse plannen als hij stopt met

werken. Met een boek in de tuin en hopelijk met

z’n vrouw, dochters en schoonzoons Feyenoord

achterna reizen naar Europese wed strijden en

genieten van zijn kleinkinderen. Veel meer heeft

hij niet nodig.

Tachtig jaar geleden, op 15 mei 1941, begon Gerie’s vader

Gerard, dan 25, een meubelfabriekje aan de Bentheimerstraat

in Oldenzaal. Hij fabriceert er met een handjevol personeel

voornamelijk eetkamerstoelen die hij ’s avonds per bakfiets

naar klanten brengt. Binnen enkele jaren heeft de werkplaats

meer ruimte nodig en verhuist het bedrijfje naar de voormalige

houtzagerij van Bulthuis aan de Enschedesestraat. Tegelijkertijd

start hij met een meubelzaak in de Kerkstraat, aan de voet van

de Plechelmus. Als in 1963 de werkplaats afbrandt, besluit

Gerard van Gils te stoppen als fabrikant en een winkeltoonzaal

te openen, de eerste van Twente. Het blijkt een schot in de roos.

Klanten uit heel Twente komen er graag nieuwe meubelen

uitzoeken. Er is veel keuze. De toonzaal is dan ook al snel te

klein en in 1965 volgt een verhuizing naar het Eekboerplein.

Ruim tien jaar groei en uitbreidingen van gemiddeld zo’n 500 m 2

per jaar later, verrijst in 1976 op het industrieterrein 10.000 m 2

meubeltoonzaal, de grootste van Twente: Woonpromenade Van

Gils. Dit jaar viert de familie Van Gils het tachtigjarig jubileum

van het bedrijf dat inmiddels maar liefst 60.000 m 2 beslaat. De

naam Woonpromenade Van Gils werd in 2015 vervangen door

Woonboulevard Oldenzaal. ‘Met alle formules, er zijn acht

zelfstandige winkels die ook in onze panden gevestigd zijn, zijn

we meer dan Van Gils,’ verklaart Gerie die switch. In totaal zijn

er 24 winkels op de Woonboulevard.

Familie

Gerie: ‘Wat typisch is aan ons familiebedrijf? Het ondernemerschap

en hard werken zit in onze genen. Dat hebben

we van onze ouders meegekregen. We leven voor de zaak.

Mijn broer Arno, mijn vrouw en zonen van mijn broer Martin

werken er ook. Op verjaardagen heb je het alleen maar over de

zaak. Alsof er niets anders bestaat. Familiebedrijf of niet, het

is belangrijk dat er één de baas is. En als familielid van de baas

heb je het echt niet gemakkelijker dan je collega’s, integendeel.

Je wilt vooral voorkomen dat anderen denken dat familieleden

privileges krijgen. Toen mijn broer en ik de taken van mijn

vader overnamen, bleef mijn vader iedere dag naar de zaak

komen. Hij had bij de zij-ingang een tafel en stoel staan. Daar

ging hij zitten met een schriftje en een potlood en hield hij bij

hoeveel klanten er kwamen, hij maakte af en toe een praatje met

bekenden. Dat heeft hij tot zijn tachtigste gedaan, totdat er voor

hem geen bekenden meer waren. Als ik stop, neem ik afstand,

dan kom ik niet meer naar de zaak. Ik ken mezelf, ik zou me

toch af en toe nog met dingen bemoeien en dat is natuurlijk

niet de bedoeling.’ >>

Dhr. G.H.A. van Gils en Mevr.

M. Van Gils-Hesselink. Grondleggers van

de Van Gils Woonpromenade in 1941

Voormalig meubelzaak aan de Kerkstraat

Familiefoto

.61

// Tekst

CARMEN LUTTIKHUIS

// Fotografie

BRIT WILLEMSEN /

ARCHIEF VAN GILS

ZILVER ZOMER 2021

FAMILIEBEDRIJF. VAN GILS

.62

Crisis

Een bedrijf dat tachtig jaar bestaat, maakt niet

constant goede tijden mee. De jaren tachtig en

negentig brachten Van Gils moeilijke periodes.

Gerie: ‘Gelukkig hebben we met eigen reserves de

zaak altijd staande kunnen houden. Moeilijke tijden

dwingen je om goed naar je organisatie te kijken,

dat is een bescheiden winst van door een dal gaan.

Je gaat nadenken over wat efficiënter kan, wat kan

strakker geregeld? Als alles goed gaat, ga je losser met

elkaar om. We kwamen er altijd weer uit met elkaar.

De coronacrisis is van een andere orde. Ik rijd altijd

met plezier naar mijn werk, maar wekenlang bij de

zaak aankomen terwijl de parkeerplaats er verlaten

bij ligt, heel triest. De winkel moeten sluiten op

19 december, in de beste periode van het jaar, pffff.

We zijn niet echt een winkel voor onlineverkoop.

Meubels wil je zien, voelen, uitproberen. Erg fijn

dat we nu weer open zijn, maar het duurt nog wel

even voordat we weer op het oude niveau zijn. Op dit

moment rijzen de levertijden de pan uit. Mijn vader

zei vroeger al: zorg dat je in slechte tijden voorraad

opbouwt, zodat je in goede tijden kunt leveren.

Maar dat was tijdens corona binnen de branche niet

mogelijk. Productielocaties lagen regelmatig stil of

moesten op halve kracht werken, onderdelen en

materialen konden niet geleverd worden.’

‘Zo’n kwart

van onze omzet

komt van

Duitse klanten.’

Duitsland

Het langdurige bestaan van de woonwinkel dankt de

familie Van Gils onder andere ook aan de strategisch

goede locatie, dichtbij de Duitse grens. Gerie: ‘Zo’n kwart

van onze omzet komt van Duitse klanten. We rijden

iedere dinsdag met twee vrachtwagens naar Duitsland

om producten af te leveren. Anders dan Nederlanders,

zijn Duitsers het gewend om grote afstanden te rijden. Zij

vinden het helemaal niet erg om een paar uur onderweg

te zijn om te gaan winkelen. Wekelijks adverteren we

in Duitse dagen weekbladen in gebieden langs de

Nederlandse grens. Dat werkt beter dan een onlinecampagne.

Een Duitser houdt ervan om in het weekend

de dag te beginnen met een Tasse kaffee en de papieren

krant, plannen maken voor de dag en op pad te gaan.

Duitsers willen graag naar grote winkels. Wat ze niet

gewend zijn, is dat je winkels uit hetzelfde segment bij

elkaar vindt, zoals wij dat in Nederland hebben. Dat

maakt winkelen in Oldenzaal, lees Woonboulevard

Oldenzaal, voor hen een uitje.’

Feyenoord

Gerie: ‘Natuurlijk draag ik het Twentse voetbal een

warm hart toe. Ik gun FC Twente en Heracles alles, beide

clubs worden door ons gesponsord, behalve de winst

op Feyenoord. Al sinds 1963 ben ik supporter van de

Rotterdamse club. Ik had het geluk dat wij thuis al vroeg

televisie hadden. In 1963 speelde Feyenoord Europees

voetbal. Die wedstrijden werden op televisie uitgezonden

en ik was niet bij de buis weg te slaan. Ik was gelijk fan.

Sinds mijn 18e reis ik, als het werk het toelaat natuurlijk,

Feyenoord achterna naar Europese wedstrijden. Machtig

mooie uitjes zijn dat.’

zien

ZILVERUITJE. DINOSAURUS TENTOONSTELLING

Museum Natura Docet

opent deze zomer

tentoonstelling ‘Dinosaurus!?

Lang zullen ze leven... Eindelijk is het zo ver! De dino’s zijn na 30 jaar terug in Denekamp.

Deze zomer ontdek je bij Museum Natura Docet alles over echte Europese dinosauriërs.

Het hele museum staat in het teken van deze bijzondere wezens, groot en klein. De

tentoonstelling is hét culturele familie-uitje in Twente deze zomervakantie.

De spectaculaire dinotentoonstelling die in 1991 georganiseerd werd in

Denekamp ligt bij velen nog vers in het geheugen. De populariteit en kennis

over dinosauriërs is de laatste jaren alleen maar toegenomen. Hoog tijd voor

een reünie in de vorm van zomertentoonstelling ‘Dinosaursus!?’.

afkomstig uit het Oertijdmuseum in

Boxtel, maar zijn er ook bijzondere

stukken uit musea in Maastricht,

Duitsland, België en Zwitserland.

‘Dinosaurus!?’ is geen reprise, maar een compleet nieuwe tentoonstelling ontwikkeld

met de kennis van nu. In de afgelopen dertig jaar is veel nieuwe kennis opgedaan over

dinosauriërs. Zo blijken ze genetisch gezien zeer nauw verwant met de vogels uit onze

eigen achtertuinen. Tijdens de tentoonstelling zal dit duidelijk zichtbaar worden

gemaakt aan de hand van opzette, maar ook levende soorten.

Tentoonstelling ‘Dinosaurus!?’ toont een verzameling van Europese dinosauriërs.

De bijzondere modellen en unieke objecten bieden de kans om ook maatschappelijke

thema’s te behandelen. Wat vertellen de dinosauriërs ons bijvoorbeeld over

klimaatverandering, biodiversiteit en ecosystemen in onze huidige tijd?

De grote collectie skeletten, fossielen en modellen zijn grotendeels in bruikleen

gesteld door verschillende organisaties. Zo vind je er de Nederlandse dino Betasuchus

De tentoonstelling is met haar

verscheidenheid aan elementen

geschikt voor het hele gezin. In de

twaalf museumzalen en de ruime

parktuin is van alles te beleven voor

echte kenners, maar ook voor dinodummies.

Zo vind je er zeld zame

fossielen die het hart van iedere

paleontoloog sneller zullen doen

kloppen, maar ook leerzame spellen

en educatieve gezins activiteiten.

Met ‘Dinosaurus!?’ luidt Museum

Natura Docet de start van een nieuwe

fase in. Het museum gaat zich de

komende jaren steeds meer richten

op de combinatie van natuur én

cultuur. Ze neemt daarbij langzamerhand

afscheid van het naamsdeel

‘Wonderryck Twente’ en gaat op

vertrouwde, maar vernieuwende

voet verder als Museum Natura

Docet.

.63

Meer weten over

‘Dinosaurus!?’ houd

dino.naturadocet.nl

en de socialmediakanalen

van het museum in de gaten.

ZILVER ZOMER 2021

ERS FR

ZILVER GEZOND. OOLD BLEANK

// Tekst

ASTRID OLDE OLTHUIS

// Fotografie

BRIT WILLEMSEN

Oold Bleank:

smaak voorop

.64

Nul verstand had hij naar eigen zeggen van het

telen van fruit toen Jos Schilderinck (62) eind

jaren negentig uit België een paar kalveren haalde en ter

hoogte van de Betuwe iemand appels zag plukken. Hij

wist het: dit wordt mijn nieuwe bron van inkomsten.

Enkele jaren daarvoor erven Jos en zijn vrouw Martine

(60) van een oom en tante een kleine boerderij aan

de rand van Rossum. Met een dreigende superheffing

blijkt er te weinig grond om het kleine gemengde

boerenbedrijf rendabel te kunnen laten draaien.

Geïnspireerd door de appelplukkende man koopt Jos

zijn eerste appelbomen. Dat was in 1989. Enkele jaren

later breidt hij de boomgaard uit met perenbomen en

rond de eeuwwisseling worden daar kersenbomen

en aardbeienplanten aan toegevoegd. Anno nu is vijf

hectare beplant met bomen en struiken die jaarlijks

verrukkelijk vers fruit produceren

’s Nachts bloesems redden

Als de laatste appels begin november worden geplukt,

treedt voor het echtpaar Schilderinck de wat rustigere

periode in. Die staat in het teken van snoeien en het

vertroetelen van de bomen. ‘Zo zorgen we ervoor dat

ze in het voorjaar weer optimaal kunnen produceren,’

vertelt Jos, ‘De winterperiode duurde dit jaar wel wat

langer dan we gewend waren. Tot in mei hadden we

nog regelmatig nachtvorst. Om schade te voorkomen,

zetten we ’s nachts de sproeiers aan. De stollingswarmte

die vrijkomt bij het bevriezen van water is net voldoende

om het ijs op nul graden te houden. We zijn

tien nachten non-stop in touw geweest om de bloesems

te redden.’

UIT

Openingstijden:

Maandag t/m zaterdag: 8.30 - 18.00 uur en tijdens

de kersentijd op de zondagen van 12.00 - 17.00 uur.

Streekproductenmarkt:

Delden, iedere eerste zaterdag van de maand en

Losser, iedere laatste zaterdag van de maand

Aardbeien moeten je toelachen

De kou ligt ver achter ons en inmiddels zijn de eerste kersen

en aardbeien geplukt. ‘Het seizoen kwam wat later op gang en

zal daardoor iets langer doorlopen, tot halverwege augustus,’

voorspelt de selfmade fruitteler. Zelf eet hij ook graag uit

eigen boomgaard. ‘De vrucht moet er goed uitzien qua kleur

en grootte, maar hij moet ook goed smaken en ruiken. En dat

weet je alleen maar door veel te proeven. Iedere plukker hier

weet dat. Neem nu aardbeien: die moet je ruiken en ze moeten

je toelachen. Het zit ‘m in kleine dingen. Wij gunnen onze

vruchten meer tijd om te rijpen. Dan proef je die kwaliteit. Op

prijs verliezen we het van de supermarkten.’

Klanten verrassen met nieuwe soorten

Veertien verschillende soorten appels, tweeëntwintig

soorten kersen en een veelvoud aan

soorten peren en aardbeien. ‘En dat is maar een

fractie van alle soorten die wereldwijd bestaan,’

legt Jos uit. Zelf haalt hij graag nieuwe soorten

naar Nederland. ‘We oogsten binnenkort een

vrucht die voor driekwart uit pruim bestaat

en voor een kwart uit kers. Iets kleiner dan een

pruim en wat dikker dan een kers. Knalrood

vruchtvlees en een heerlijke unieke smaak.

Deze komt van de Bodensee en we zijn de

eerste in Nederland die dat soort teelt. Ik ben

steeds bezig om nieuwe dingen uit te proberen.

Ik vind het leuk om daarmee onze klanten te

verrassen.’ Met dat experimenteren kreeg hij

zelfs de sceptici onder de fruittelers op zijn

hand. In zijn zoektocht hoe het telen beter zou

kunnen, stuitte hij op een YouTube-filmpje

waarin kers en bomen horizontaal worden

gekweekt. ‘De takken groeien als het ware

omhoog. Dat zou beter zijn voor de vruchten.

Ik heb het hier toegepast, mèt succes. De

vruchten zijn mooier en smaakvoller,’ lacht hij,

‘Er komen nu zelfs telers hier om te kijken hoe

ik dat gedaan heb.’

‘Voor iedere bezoeker

is er altijd een gratis

appeltje.’

Appeltaart van eigen bodem

Echtgenote Martine bekommert zich om de

winkel. Alle soorten fruit die op het bedrijf

gekweekt worden zijn er te koop, aangevuld met

groenten en streekproducten en verschillende

soorten sappen van het huis. In de gezellige

koffiehoek buiten serveert Martine appeltaart

met appels van eigen bodem. De taart wordt

door mensen met een beperking als dagbesteding

gebakken. Martine: ‘We zitten pal aan een

fietsroute. Mensen stappen graag af voor een

stop. Een kop koffie met een broodje, appel taart

of eierkoek met slagroom en vers fruit gaat er

dan graag in. Voor iedere bezoeker is er altijd

een gratis appeltje.’

.65

ZILVER ZOMER 2021

.66

CULINAIR. ’T KRUISSELT

Driegangendiner van Hotel - Restaurant

’t Kruisselt

in De Lutte

// Fotografie

BRIT WILLEMSEN

.67

Chefkok Brian Pol van ’t Kruisselt in De Lutte deelt met onze lezers een mooi zomermenu

dat u thuis kunt bereiden. Dit gerecht staat ook op de menukaart van het restaurant. U kunt

dus ook op een mooie zomeravond op hun zonnige terras van dit diner genieten.

Meer info en reserveren: www.kruisselt.nl

ZILVER ZOMER 2021

CULINAIR. ’T KRUISSELT

ZOME

.68

oorgerecht

Galantinekip

Ingrediënten

200 gram kipfilet

3 stuks kipfilet à 180 gram

3 dl room

75 gram plakken ontbijtspek

1 ei

30 gram zongedroogde tomaat

30 gram pesto

peper/zout

Bereidingswijze

Doe de 200 gram kipfilet met de kookroom en ei

in de keukenmachine, snijd tot een fijne mix.

Spatel vervolgens de pesto erdoorheen en voeg

peper en zout toe naar smaak. Rol drie kipfilets

met een deegroller tot een plat geheel. Leg folie

op het aanrecht en leg hier de gesneden spek

dakpansgewijs op. Leg hierop dakpansgewijs de

drie kipfilets en bestrijk deze met het kipfiletmengsel.

Leg in het midden een rij zongedroogde

tomaatjes. Rol dit in aluminiumfolie en gaar dit

op 100 graden in een stoomoven of leg de rol in

een bak met water, zet deze in de oven en gaar

15 minuten op 100 graden. Laat de galantine

afkoelen in de koelkast en snijd voor serveren in

mooie plakken.

Serveren

Serveer het gerecht met

gekookte rode biet, gehakte

pistachenoot, frisse salade, een

crostini van focaccia

en dresseer met een sojamayonaise.

RMENU

.69

hoofdgerecht

Zweeds boerderijvarken

Ingrediënten

1,5 kg varkensfilet

1 prei

3 stuks lamsoor

3 stuks shittake

1 stuks bospeen

kalfsjus

teriyakisaus

3 stuks groene asperge

zout en peper

Bereidingswijze

Verwarm de oven voor op 150 graden. Bak de

varkensfilet kort op hoog vuur in boter of olie

goudbruin rondom. Gaar de varkensfilet in de oven

tot een kerntemperatuur van 57 graden, plusminus

een uur. Wikkel de filet na garing in aluminimumfolie

en laat 5 minuten rusten. Snijd het vlees in

plakken en voeg naar wens peper en zout toe.

Serveren

Serveer het gerecht met

gekonfijte prei en geglaceerde

bospeen, gebakken shiitake

en kalfsjus met teriyakisaus.

Voeg lamsoor toe voor de bite.

ZILVER ZOMER 2021

.70

dessert

Appel & caramel

Ingrediënten

3 pink lady appels

¼ stokje vanille

snufje kaneel

1 eetlepel suiker

1 theelepel aardappelzetmeel

½ eetlepel ongezouten roomboter

blikje gecondenseerde melk

kletskopkoekjes

atsina cress

Bereidingswijze

Appelchutney

Schil de appels en snij deze in blokjes. Smelt de

roomboter in de pan, voeg de appels, vanille en

kaneel toe en bak deze circa 1 minuut op laag

vuur. Voeg de suiker toe en laat deze karamelliseren.

Voeg als laatste het aardappelzetmeel toe

en roer kort door. Giet het geheel in een afsluitbare

bak en laat afkoelen in de koelkast.

Caramel

Kook het blikje gecondenseerde melk 2 uur in een

pan met water, zorg dat het blikje constant onder

het water blijft (zo af en toe wat water bijvullen).

Laat het een nacht afkoelen in de koelkast.

Serveren

Zet een steekring op het bord

en druk hier het appelmengsel

in. Spuit de caramel in kleine

toefjes rond het appelmengsel

op het bord. Garneer het

gerecht met stukken kletskop

en met atsina cress voor de

frisse touch.

Wilt u uw eigen kletskoppen

maken? Ga dan naar onze

website www.zilvermedia.nl

voor het recept.

COLUMN. JOAN KOENDERINK

Column

Joan Koenderink

CHIC

Mochten ‘chique mensen’ al bestaan dan bevinden zich ook binnen

die groep, infiltranten. Dat zijn mensen die vermomd als chic door

het leven gaan door stiekem te doen alsof ze deftig, elegant, smaakvol,

geraffineerd en verfijnd zijn. Dat schept verwarring, al is het op een

treurige manier soms vermakelijk.

Zo ken ik iemand van wie de op leeftijd zijnde

moeder eeuwig chic is. Of doet. Dat is of doet ze

uiteraard in gelijkgestemde kringen. Logischerwijs

woont ze in een chic appartementencomplex met

louter chique medebewoners en aanvankelijk

was de stemming er opperbest. Men keek naar

elkaar om en communiceerde er gemoedelijk op

los. Er werd gelachen, gebridged en goede wijn

gedronken. Al dan niet met de pink hoog in de

lucht gestoken.

Toch kwam de klad erin. Geen voorrang verleend

krijgen in de lift en een niet bij de voordeur

passende neergezette bloempot waren weliswaar

ergerlijke issues, maar nog te verteren. Dat

was de plotsklaps door een van de bewoners

gemonteerde en niet door iedereen even esthetisch

bevonden zonwering niet. In een met

spoed belegde vergadering daarover ontstond

tweespalt. De pro- en antizonweringbeweging

was een feit. Van daaruit ging het snel. Van

iemand hoffelijk voor laten gaan in de lift was

geen sprake meer, niemand wenste nog met

iemand in dezelfde lift te staan. Boze brieven

werden in elkaars brievenbus gedeponeerd en

rechtszaken werden aangespannen. En er ontstonden

meer problemen. Grote pro blemen.

Door verkeerd geparkeerde auto’s. Wegens

een kerstboom. Met die op het bal kon een

sigaretje rokende buurman op links moest

het onmid dellijk afgelopen zijn en de penningmeester

op rechts diende afgevoerd te worden.

Geboeid graag, want die belazerde de keet al jaren.

Inmiddels bespieden en bedreigen de chique

ouderen elkaar 24/7. Ze laten winden voor andermans

van camera voorziene ringbel en schelden

elkaar de huid vol in een jargon waarvan een

doorgewinterd straatschoffie nog rode oren krijgt.

Moeder in kwestie is razend, alsmede al haar

buren, en er wordt veelvuldig met de politie gebeld.

Kortom: iedereen is boos en de vereniging van

huiseigenaren zit met de handen in ‘t Zilveren haar.

Ongevraagd word ik op de hoogte gehouden

van deze surrealistische ontwikkelingen binnen

‘Huize Onweltevree’. Dat heeft als voordeel dat

ik voor mijn wekelijkse portie pulp tenminste

nooit naar ‘Goede Tijden, Slechte Tijden’ hoef te

kijken. Ik ken alle betrokken figuranten niet en

dat moet vooral zo blijven. Hond en ik wandelden

laatst langs het pand dat stond te stralen in de zon.

Ondanks het mooie weer was het zonnescherm

ingeklapt en zaten alle ramen potdicht. Het fraaie

stucwerk vertoonde nog geen bloedsporen. Wel

stond er een Te-Koop-bord in de gezamenlijke

tuin. Een van de bewoners capituleert? Ziet een

lange, hete zomer met lelijke verwensingen over

balkonbalustrades niet zitten en heeft de vergaste

deurbel van de muur geschroefd en de verfoeide

bloempot gauw ingepakt? Ik begrijp dat en denk:

‘de sjiekste has left the building’. In stilte wens ik de

toekomstige, nieuwe bewoner veel succes en een

grote fles deurbelontsmetter.

Joan Koenderink

Joan Koenderink. Inmiddels

50-jarige geboren en getogen

Tukker. Woont samen

met haar hond Charlie in

Enschede en zou nergens

anders willen wonen (nou

ja... op Ameland misschien).

Schrijft uit haar eigen leven

gegrepen teksten: columns

voor alle leeftijden.

Is ooit voor Zilver Magazine

benaderd door voor -

malig hoofdredacteur

Gijs Eijssink die ze in haar

bewogen hockeyverleden

heeft leren kennen en

waarvoor ze destijds menig

zondagavond op de sportredactie

van de Twentsche

Courant heeft gewerkt.

.71

ZILVER ZOMER 2021

GEZONDHEID. PODOTHERAPIE

Podotherapeut Astrid Bode

Zorg goed voor uw voeten, ze dragen u de dag door.

Van alle lichaamsdelen hebben voeten het het zwaarst te verduren. Een leven lang dragen ze uw gewicht, geven ze

stabiliteit als u rechtop staat en zorgen ze ervoor dat u in beweging kunt blijven. Daar zijn voeten ook op gebouwd.

De 26 beenderen, 33 gewrichten, 107 banden en 10 spieren in voeten werken ingenieus met elkaar samen. Dat voeten

daarmee een kwart van alle botten in het lichaam bevatten, maakt ze ook kwetsbaar, zeker op latere leeftijd.

.72

Podotherapeut Astrid Bode ziet in

haar praktijken in Hengelo veel

senioren. Zij komen geregeld op

verwijzing van de huisarts, maar ook op eigen

initiatief met klachten als pijnlijke voeten,

vermoeidheid na het wandelen, last van de rug,

heup of schouders, vervelende eeltplekken en

voetwondjes die moeilijk genezen.

Astrid: ‘We willen graag vitaal ouder worden

om te kunnen blijven wandelen, fietsen,

uitstapjes maken, op vakantie gaan. Het liefst

doen we dat pijnvrij. Maar als je ouder wordt,

functioneert een lichaam niet meer hetzelfde

als toen je jong was. Het geneest minder snel,

er ontstaat slijtage van botten. De conditie van

voeten is op latere leeftijd een optelsom van

alles wat ze in de loop der jaren hebben moeten

dragen en doen. Het is bijna onvermijdelijk dat

je dat in de rest van je lichaam gaat voelen.

Gelukkig is daar in de meeste gevallen op een

eenvoudige manier wat aan te doen.’

Diabetespatiënten mogen

echt niet onderschatten

hoe belangrijk goede

voetzorg is.

Goede schoenen

Veel mensen dragen op latere leeftijd nog steeds

dezelfde schoenmaat als toen ze jonger waren.

Terwijl de vorm van voeten vaak verandert

naarmate de leeftijd vordert. Wanneer voeten

niet juist ondersteund worden, kunnen er

klachten ontstaan in de voeten en hogerop in

het lichaam. Astrid: ‘Voorlichting is een groot

deel van mijn werk. Er zijn veel mensen die niet

weten dat ze op verkeerde schoenen lopen. Het

is belangrijk om in een goede schoenenzaak de

voeten af en toe qua lengte en breedte op te laten

meten en dan nieuwe schoenen te kopen met

de juiste maat. De stevigheid die goed schoeisel

met een passende leest aan je voeten geeft, kan

veel verlichting geven tijdens het lopen.’

Steunzolen

Naast de drie praktijklocaties heeft Astrid een eigen lab waar ze

steunzolen maakt. ‘Als het nodig is, kan ik die binnen een paar dagen

afleveren. Daar kunnen mensen enorm mee geholpen zijn. Door middel

van steunzolen wordt de voet gecorrigeerd en wikkel je beter af. Dat

heeft een gunstige invloed op knie, heup en rug. Alles in je lichaam staat

tenslotte in verbinding met elkaar.

Diabetes

Als gediplomeerd podotherapeut ontvangt ze veel diabetespatiënten.

Dit gebeurt onder andere op doorverwijzing van de huisarts. ‘Diabetespatiënten

mogen echt niet onderschatten hoe belangrijk goede voetzorg

is. Omdat hun gevoeligheid in de voeten afneemt, zijn ze minder alert

op wondjes. Slechte wondgenezing is een veelvoorkomend probleem als

je diabetes hebt, met alle risico’s van dien. Door regelmatige voetcontroles

kunnen we dit voorkomen.

Drie locaties

Haar werkweek verdeelt Astrid over drie praktijklocaties in Hengelo.

Ze is altijd zelf aanwezig, een deel van de week wordt ze ondersteund

door haar dochter Willemijn Tenten, die in 2020 is afgestudeerd als

podotherapeut. Naast schoenvoorlichting en zooltherapie, voert ze

wond- en voetbehandelingen uit bij risicopatiënten. Podotherapie is vrij

toegankelijk. Voor een afspraak is geen verwijzing van de huisarts nodig.

Afhankelijk van het aanvullende verzekeringspakket worden consult

en de behandelingen (deels) vergoed. Behandeling van diabetespatiënten

gebeurt onder andere via de ketenzorg, vanuit de huisartspraktijk.

Astrid Bode podotherapie, waar de patiënt op één staat.

Voor meer info: www.astridbode.nl of telefoon 06-242 151 93

REPORTAGE. GOUWE OUWE

// Tekst

ANNE ELSCHOT

// Fotografie

ARCHIEF DE TIJDMACHINE

Gouwe

Ouwe

.73

Na meer dan anderhalf jaar

coronapauze hoopt Gouwe

Ouwe vanaf de zomer weer

op te treden in buurttheaters

in het land. Tijdmachinisten

Bo, Anna en Esther - de

huisbandmuzikanten van

Gouwe Ouwe – herinneren

zich hun laatste optredens

in de zomer van 2019 nog

goed. Ze verlangen ernaar

terug. Een zomer vol Gouwe

Ouwe optredens. De band

ver schijnt ten tonele in

bloemige creaties.

Blije, dansende, zingende

ouderen in een zaal die voor

de gelegenheid is omgetoverd

tot een dancing die in de

jaren 60 niet zou misstaan.

Ontmoetingen

op de dansvloer

Tjokvol buurttheater

‘Meestal staan we met Gouwe

Ouwe in woonzorgcentra,’ vertelt

Lin van Mourik, projectmede werker

bij Gouwe Ouwe. ‘Sinds afgelopen

jaar spelen we ook in buurthuizen.

Het zorgbeleid is steeds meer

gericht op ouderen die langer thuis

blijven wonen. De ouderen die we

nu in buurt centra zien, zijn dezelfde

doel groep als de bewoners van

woonzorgcentra tien jaar geleden.’

Het optreden in de wijk verschilt wel

enigszins van een optreden in een

woonzorgcentrum, geeft Lin aan.

‘De diversiteit in leeftijden is hier veel

groter.’

Een terugblik naar een van de laatste optredens

in 2019. Een vrouw die de zestig nog niet

gepasseerd is, bezoekt de middag samen

met een vriendin. ‘We zijn hier in april ook

geweest. Toen we destijds om ons heen keken,

vroegen we ons af of we hier niet te jong voor

zijn. Maar kan het ons schelen; we vinden

het geweldig, dus we zijn er weer!’ Ze vertelt

verder: ‘Vroeger moest ik thuis verplicht operette

en opera luisteren. Daar mochten we

dan ab-so-luut niet doorheen praten. Om

te huilen, toch? Door mijn man ben ik meer

naar jaren-60-muziek gaan luisteren. Toen we

elkaar leerden kennen, dansten we samen op de

liedjes die we nu hier horen. Dit zijn ontzettend

goede muzikanten; ze nemen de mensen in de

zaal echt mee.’ >>

oede

muzik

REPORTAGE. GOUWE OUWE

.74

‘Wie maakt dat

ik niks meer lust,

wie verstoort

mijn rust?

Ja dat is Dries!’

De man in het zwarte T-shirt

Een van die mensen is Dries. Hij is er samen met medebewoners

van zijn flat. Nietsvermoedend zit hij te genieten

van de muziek, als muzikante Esther ineens het woord neemt.

‘Ik reed vanmiddag de stad binnen en daar zag ik me toch een

knappe man! Jullie moeten weten, ik val als een blok voor

oudere mannen met zwarte T-shirts.’ Dries kijkt verbaasd

naar zijn T-shirt, dan naar de muzikante. En jawel, Esther

komt naar hem toe en zingt hem toe: ‘Wie maakt dat ik niks

meer lust, wie verstoort mijn rust? Ja dat is Dries!’

Dries weet niet waar hij moet kijken. Voorzichtig staat hij

op en hij pakt de hand van de zangeres. Hij geniet met volle

teugen van de aandacht. Samen met Esther danst hij de

sterren van de hemel. Na afloop krijgt Esther een zoen op

haar wang. ‘Die heeft thuis wat uit te leggen’, ginnegappen

twee dames verderop. Maar Dries vertelt: ‘Ik heb vroeger altijd

gedanst. Dertig jaar lang. Nu mijn vrouw is overleden, dans

ik niet meer.’ Het is geen verdrietige constatering. Dries vindt

het heerlijk om weer op de dansvloer te staan.

anten

When you walk trough a storm

Ouderdom gaat vaak gepaard met verlies. Hier in

de zaal heeft iedereen wel iemand verloren. Mia,

een prachtige vrouw, zingt spatzuiver mee met

Spiegelbeeld. ‘Mijn zus en ik zongen samen in drie

bands,’ vertelt ze. ‘We traden vaak op. Ze is twee

weken geleden overleden.’ Er wellen tranen op in

haar ogen. Met de muziek komen de herinneringen.

Mooie, liefdevolle herinneringen. Ze heeft ook voor

haar zus gezongen, bij het afscheid in de kerk. Met

de klanken van de muziek is haar zus weer even

bij haar.

Walk on, walk on

De band zet de soulhit ‘My Girl’ van The Temptations

in. Achterin de zaal geniet Hans met volle

teugen. Hij is fervent bezoeker van Gouwe Ouwe.

Normaal bezoekt hij de middagen met zijn

vriend, maar die ging vandaag een fietstocht maken;

het is tenslotte prachtig weer. Voor Hans

geen wielrennersbroekje met zeem; Hans poetste

zijn dansschoenen tot ze glommen en trok zijn

lichtblauwe overhemd aan, die kleurt prachtig bij

zijn heldere ogen.

‘Hier zijn ze

niet oud, hier

zijn ze samen.’

You’ll never walk alone

En dan vult de zaal zich met de klanken van hét nummer

uit 1963. De ogen van de bezoekers lichten op. De (nep)

kaars-jes gaan de lucht in, net als de handen. Samen zijn ze

één hart, één ziel, één gouden generatie, één in hun verlies,

maar vooral: één in hun samenzijn. ‘You’ll neeeeeever walk

alone,’ klinkt uit bijna negentig kelen. Hier zijn ze niet oud,

hier zijn ze samen.

Leg de petticoat alvast maar klaar

Stichting De Tijdmachine is druk met de voorbereidingen van

de najaarsprogrammering van Gouwe Ouwe. Anne Elschot,

directeur Stichting De Tijdmachine: ‘Met de steun van De

Vriendenloterij kunnen we weer op tour met Gouwe Ouwe

en ouderen opzoeken na een bijzondere en zware periode. We

hopen dat iedereen tegen september goed beschermd is tegen

het coronavirus. Het zou geweldig zijn om dan weer te starten!’

.75

Verderop, in een hoekje verscholen, zit Noor. Als

twee vrouwen volledig losgaan op een rock-’n-rollnummer,

besluit zij dat het genoeg is. Noor liep

een uur geleden alleen binnen en vroeg naar een

plekje zonder al te veel tocht. Ze staat op van haar

tochtvrije plek en loopt regelrecht op Hans met

zijn glimmende dansschoenen af. Zij steekt haar

hand uit, hij pakt haar hand. Daar staan ze: Noor en

Hans, samen op de dansvloer. Hij kwam hier alleen,

zijn vriend ging fietsen. Zij kwam hier alleen, in

prachtige lichtroze ton-sur-ton kledij. Wie weet

of er thuis iemand op haar wacht. Het doet er niet

toe; samen verdwijnen ze even in de muziek en

hun dans.

Wilt u ook een Gouwe Ouwe in uw buurt? Neem dan contact

via info@stichtingdetijdmachine.nl of 0570 – 832 880 om

de mogelijkheden en kosten te bespreken.

Online programma

Het komende jaar blijft Stichting De Tijdmachine ook

online doorgaan met muzikale activiteiten. Zo zendt de

stichting live muzieksessies uit via www.facebook.com/

stichtingdetijdmachine en gaat zij een nieuw seizoen van

het tv-programma Gouwe Ouwe Muziekherinneringen

produceren bij tv-zender ONS. Op de website gouweouwe.nl

kan iedereen meer informatie vinden over het project en alle

mogelijkheden.

ZILVER ZOMER 2021

COLUMN. PAUL ABELS

DE KNIETJES

VAN HET

GRIETJE

Fotograaf Gerbert Voortman is een groot vogelliefhebber. Ooit

reisde hij ervoor naar Gambia. De grutto die hij hier zo fraai in

beeld brengt, trof hij echter dicht bij huis aan: in het natuurgebied

De Overtoom bij Rijssen, zijn woon- en werkplaats.

De Overtoom is een moerassig gebied, vol insecten zoals

langpootmuggen en hun larven, de emelten. Daarvan eet een

grutto er maar liefst 1.200 per dag. Vandaar dat boeren gek

zijn op grutto’s.

.76

Wat een aandoenlijke vogel is het,

de grutto. Hij lijkt wat in onbalans:

de snavel zo groot en lang dat hij,

topzwaar als hij is, wat voorover lijkt

te vallen, met een kopje zoals een eend

en van die sneue spillebeentjes. Je kijkt

met verbazing naar zijn brokkelige

knietjes. Ik zeg knietjes, maar het

schijnt dat het helemaal geen knietjes

zijn. Dat is de beperkte blik vanuit

een mens. De echte vogelknie, voor

zover je daarvan kunt spreken, zit veel

hoger, verstopt onder de veren.

‘De grutto,’ zegt Gerbert, ‘is een

ver bazingwekkend dier. ’s Winters

vliegt hij helemaal naar West-Afrika

en in de zomer weer terug, flink

afgeslankt. Dan gaat hij eerst eens

duchtig fourageren en maakt daarna

een nestje in het gras. Wist je dat hij,

net als een postduif, altijd op dezelfde

plek terugkomt?’ En dan in mei eitjes

leggen zeker, opper ik. ‘Mooi niet. De

meeste mensen kennen wel die ene

regel: In mei leggen alle vogeltjes een

ei, maar het vervolg van het rijmpje

is veel minder bekend. Behalve de

koekoek en de griet, die leggen in de

meimaand niet. De griet is de grutto

natuurlijk.’

Voortman doet als professioneel fotograaf

ook bedrijfs- en bruidsrepor

tages maar zijn hart lijkt toch vooral

te liggen bij de vogels. Liever grietjes

dan bruidjes... ‘Met een telelens het

weiland in en dan wochen, wochen,

wochen... tot je geluk hebt. Denk

erom, we moeten heel zuinig zijn op

de grutto!’

Paul Abels

‘In mei leggen alle

vogeltjes een ei.

Behalve de koekoek en

de griet, die leggen in

de meimaand niet.’

.77

// Fotografie

GERBERT VOORTMAN ZILVER ZOMER 2021

LEVEN. MARGRIET MEIJLING

Margriet Meijling:

// Tekst en fotografie

ASTRID OLDE OLTHUIS

ALS JE NIETS DOET,

GEBEURT ER OOK NIETS

Als je partner plots wegvalt, beland je in

een wirwar van gedachten en emoties.

Hoe pak je na een tijdje je leven weer

op? En is er daarna ruimte voor een

nieuwe liefde?

Margriet Meijling (72) verloor in 2016

haar echtgenoot Wim na een kort

ziekbed van nog geen twee weken.

Ze vertelt over het leven met en na hem.

.78

‘Een fijn en eerlijk mens, recht

toe recht aan, had geen praatjes.’

We vonden elkaar wel aardig

Margriet groeit met haar jongere broer op in

Zuurdijk in het noordelijkste gedeelte van de

provincie Groningen op een boerenbedrijf.

‘Midden in de rimboe,’ omschrijft Margriet de

omgeving. In 1957 verhuist het boerengezin

naar Marknesse in de Noordoostpolder. Het

was in de tijd van de verzuiling. Als jong

meisje verwondert ze zich erover waarom

het dorp zo verdeeld is. ‘Vijf kerken, drie

scholen, alles was apart,’ blikt ze terug. ‘Ik

dacht vaak: waarom werken jullie niet samen?’

Die gedachten vormen het fundament voor

haar humanistische ideeën. Het komt niet als

een verrassing dat de jonge Margriet op haar

17 e naar Groningen verhuist voor een studie

Sociologie. In Groningen leert ze op een feestje

Wim, student Rechten en Notariaat, kennen.

‘Hij was sportief, speelde basketbal en tennis

en we vonden elkaar wel aardig,’ glimlacht de

Losserse als ze aan dat moment terugdenkt.

‘Een fijn en eerlijk mens, recht toe recht aan,

had geen praatjes. Ik viel voor zijn mooie ogen

en lach.’ Wim studeert af en krijgt een baan als

kandidaat-notaris in Drachten. ‘We zijn in het

stadhuis van Groningen getrouwd. Ja, in die

tijd ging je niet ongehuwd samenwonen.’

camperen

Je weet nooit hoe je zelf reageert

Na vijf jaar Drachten heeft Wim wel oren naar een

vacature als kandidaat-notaris bij het notariaat Van

Hazendonk in Losser om daar na een tijdje zelf ook

notaris te worden. ‘Ik wist niet eens waar Losser lag,’

lacht Margriet. Ze bouwen er een mooi leven op. Sinds

Drachten was ze lid van het Humanistisch Verbond.

Op haar 37 e gaat ze de opleiding tot Humanistisch

Raadsvrouw volgen, een 4-jarige HBO studie waarvoor

Margriet wekelijks op vrijdag met

de trein naar Utrecht ging. ‘Ik moest

veel ballen in de lucht houden, we

hadden drie kleine kinderen. Wim

stond achter mijn keuze om te gaan

studeren. Hij zei: ‘Als je het naar je

zin hebt, ben je veel leuker.’ Ze was

coördinator bij stichting Leendert

Vriel Enschede-Haaksbergen en begon

haar eigen praktijk. Ze sprak bij

uitvaarten en afscheidsvieringen van

mensen zonder kerkelijke binding. ‘Je leert veel door het

luisteren naar mensen die hun dierbare hebben verloren.

Daar heb ik later zelf ook veel aan gehad. Alhoewel je

nooit weet hoe je zelf reageert.’

Bewust afscheid nemen

Augustus 2016. Margriet en Wim willen een weekje met

de camper erop uit. Het is hun beider passie. Wim is moe

en voelt zich niet goed. Het weekje weg wordt geschrapt.

Een uitje naar Slagharen met de kleinkinderen, opa gaat

niet mee. ‘Wim liet zich onderzoeken in het ziekenhuis.

Het was niet goed: alvleesklierkanker.’ In zijn hele lijf

uitzaaiingen. Margriet was verbaasd. ‘Ik dacht altijd: die

wordt wel honderd. We kwamen in een achtbaan, alles

versnelt. Emoties vlogen alle kanten op. Al zijn vrienden

moesten langs komen. Hij wilde bewust afscheid nemen

van iedereen.’ Nog geen twee weken later overlijdt Wim

op 68-jarige leeftijd.

Margriet redt zich wel

‘Ik heb nooit gedacht: nu houdt mijn leven op. Ik had

er vertrouwen in dat het wel goed zou komen. Het was

alleen de vraag: hoe? Ik was er wel aan gewend om veel

alleen te doen, maar het verschil nu was dat ik geen

keuze had en echt alleen was.’ Op zijn sterfbed zei Wim

tegen Margriet: ‘Je blijft toch wel camperen, hè? Dat

hoort bij jou.’ En tegen vrienden: ‘Margriet redt zich

‘Ik zag

mezelf niet

uitgebreid

daten.’

wel.’ In het voorjaar van 2017 deed ze mee aan een cursus

‘camperen kun je leren’. ‘Bloednerveus was ik. Ik ging tien

dagen op pad samen met anderen. We leerden inparkeren,

keren en hoe alle knopjes binnen in de camper te bedienen.’

Ze had er veel aan toen ze anderen zag manoeuvreren. ‘Als

zij dat kan, kan ik dat ook was mijn motivatie.’ Margriet

neemt in haar eentje deel aan een groepscamperreis van

twee maanden door Spanje en Portugal. ‘Dat doe ik nooit

meer op die manier. Ieder had een eigen camper en er was

geen plan noch enige vorm van leiding.

Er was continue tweespalt in de groep.

Wilde de een naar een camping, wilde een

ander naar een camperplek. Maar ik heb

er veel van geleerd en ben zelfverzekerder

geworden.’

Alleen naar de schouwburg

Ze ontmoet nieuwe mensen, er ontstaan

nieuwe vriendschappen, maar ze raakt

ook mensen kwijt. ‘Mensen kijken anders

naar je omdat je geen ‘stel’ meer bent.’ Ze bezocht de schouwburg

in haar eentje. ‘Dat vond ik wel lastig, want dat hoorde

echt bij ons samen. Ook dat je opeens zelf alle beslissingen

moet nemen. Of het nu gaat om de aanschaf van een andere

auto of kleinere dingen. Dan is het fijn dat je dat even met

iemand kunt bespreken. Natuurlijk kan ik altijd bij mijn

kinderen terecht, maar toch is het anders.’

Nieuwe liefde

‘Ik zag mezelf niet uitgebreid daten, maar had ook niet het

idee om altijd alleen te blijven.’ De nieuwe liefde diende

zich aan. Een jaar geleden sloeg de vonk over tussen haar

en Luut. ‘We kenden elkaar al wat langer en ik vond hem

altijd wel een aardige vent. Eigenlijk overkwam het me. Ik

dacht wel: ben ik Wim dan vergeten? Maar dat is natuurlijk

niet zo. Luut en Wim kenden elkaar goed en Wim was erg

op hem gesteld. In gedachten hoorde ik Wim ook zeggen:

‘Het is goed, Margriet, het is een goede vent.’ En ga je dan

vergelijken? Ja, dat doe je automatisch wel, maar niet zo

dat het ene beter is dan het andere. Het is fijn om samen

dingen te kunnen doen: wandelen, met de camper op pad,

samen overal over kunnen praten. De kinderen zien dat ook.

Laatst zei de jongste: ‘Mam, je straalt weer.’ Dan weet ik dat

het goed zit. Ik denk wel eens: hoe zou het nu zijn als Wim

er nog was? Maar daarop krijg je geen antwoord. Ondanks

alles, is het goed nu, het leven is weer leuk. Als ik het een

cijfer mag geven, dan wordt het een 8.’

.79

ZILVER ZOMER 2021

REPORTAGE. MAÏS

Een gewas van

groene

wandelstokken

.80

// Tekst

HENK BOOM

// Fotografie

DIVERSE ARCHIEVEN

Waar is toch al dat wuivende graan gebleven zoals verwoord in het Twentse volkslied, dat laatste stukje Arcadië

dat Shakespeare ‘de gouden wereld’ noemde? Verdwenen. Al decennia lang zijn tarwe en rogge ingeruild voor

honderden voetbalvelden snijmaïs. Wandelaars en fietsers hebben weer maanden de tijd om zich te ergeren nu

het zo vaak bezongen coulisselandschap uit de tijd van dominee Jacobus Craandijk tot eind september is verdwenen

achter groene wallen van maïs ‘met rechtopstaande halmen van het indiaanse koren die doen denken aan

een gewas van wandelstokken’, zoals Charles Dickens eens verzuchtte.

Vraag een boer uit

Beckum waar de

snijmaïs vandaan

komt en hij zal

vol trots zeggen:

Bie’j ons.

Schrijver en oud-journalist Igor Cornelissen, ‘de

laatste journalistieke bohemien’, zoals de Volkskrant

hem daags na zijn overlijden eerder dit jaar

noemde, kreeg bijna tranen in zijn ogen bij de herinnering

aan een maïsvrij landschap. In 1991 werkte hij mee aan een

jubileumuitgave van Het Overijssels landschap, een boekwerk

waarin een ode is gebracht aan de vele facetten van

het landschap in Twente, Salland en de Kop van Overijssel.

Idyllische foto’s (van Ger Dekkers), een handvol literaire

teksten en een animerend voorwoord waarvan de eerste

woorden in blijdschap zijn weggelopen uit een schilderij

van Jacob van Ruisdael. ‘Golvende heidevelden, uitgestrekte

bossen, hoog oprijzende heuvelruggen, brede rivieren,

grillige beken. Overijssel bezit een zeldzaam rijke verscheidenheid

aan landschapstypen.’ Je hoort de engelen zingen.

Merkwaardig genoeg is er in dat boek amper maïs te zien

waar Cornelissen zich zo aan ergerde. Slechts één foto, een

door hoge populieren omgeven kale akker waaruit nauwelijks

zichtbaar gele stoppelige stengels steken die als

minieme grafzerken zijn achtergebleven op het eerder door

hakselmachines geknevelde veld. Cornelissen daarentegen

mijmerde volop. In zijn ontboezeming, getiteld Toen er nog

geen maïs was, haalde de auteur herinneringen op aan zijn

kinderjaren in Twente. ‘Maïs’, zo schreef hij, ‘dat bestond

vroeger niet eens’. Waarna hij leeg liep over wat er toen niet

was en nu wel. ‘Vroeger wist het volk achter de IJssel nog

wat haver, gerst en wigge was. Nu zucht de boer onder de

dictatuur van de maïskolf en de wandelaar snuift slechts gier

en eentonigheid.’

Met zijn poëtische verbeelding staat Cornelissen niet alleen.

‘Elke keer weer wanneer het land nog vacant ligt, is er dat

sprankje hoop dat het dit jaar anders zal zijn’, verzuchtte

Theo Hakkert vorig jaar augustus in zijn veelgelezen column

in het dagblad Tubantia. ‘Eens geen maïs. Dat er rogge verrijst,

gerst, of desnoods zonnebloemen, of dat het land braak

blijft’. Met weemoed haalde ook hij herinneringen op aan

zijn jeugd toen het zicht in de zomermaanden nog vrij en

ver was. ‘Maïs is zo onbescheiden. Geef mij maar de verfijning

van rogge, het gewas dat eindeloos kleur en wuivende

zwier gaf aan de akkers van mijn jeugd.’ >>

.81

ZILVER ZOMER 2021

rachtvoer

.82

REPORTAGE. MAÏS

Ook bij sociaal geograaf Johan van

Zuidam, geboren in Almelo en auteur

van het boekwerk Oale Groond over de

geschiedenis van het Twentse landschap,

staat de maïs danig in de weg als hij over

zijn geboortegrond wandelt, droomt en

schrijft. Met enig leedwezen kan hij over

de houtwallen van weleer mijmeren,

‘waar je wèl overheen kon kijken’. Hij

treurt over de ‘afgeplakte essen’ en ziet

met lede ogen aan hoe de akkerbouw

van weleer is vervangen

door Engels raaigras

en Amerikaanse snijmaïs.

Hij veroordeelt

de planologen die grote

stukken graswoestijn en

muren van maïs hebben

toegelaten waarmee de

kleinschalige kavels van

weleer naar de verdoemenis

zijn geholpen en

constateert dat alle leven

door overbemesting is verdwenen.

Zijn conclusie is luid en duidelijk: ‘We

moeten terug naar de kleinschaligheid.

Alleen duurzame circulaire landbouwmethodes

hebben de toekomst.’

Daar denken de boeren toch net even

wat anders over. Zij zien in de volgelin

gen van Craandijk notoire drammers,

dwepers en kwezelaars. Voor hen is de

snijmaïs het ideale krachtvoer dat in de

pens van de koe moet verdwijnen. Dankzij

die maïs produceert de koe melk en

daarmee inkomen. Niemand die zich intussen

afvraagt waar al die maïs vandaan

komt. Wetenschappers en historici wijzen

naar Mexico. Daar zijn de oudste gedomesticeerde

resten van maïs gevonden.

Maïs groeide al eeuwen tussen Canada

en Chili toen Columbus de zogenoemde

Nieuwe Wereld in 1492 ontdekte. Bij

‘Dankzij hun

doorzettingsvermogen

is de

snijmaïsteelt tot

ontwikkeling

gekomen.’

zijn terugkeer in Spanje had hij zaden van het in Europa nog onbekende

graangewas meegenomen. Mahiz noemden de Tauno’s,

de inwoners van het toenmalige Cuba, het gewas. Van mahiz werd

het (in het Spaans) maíz. In Nederland werd het pas maïs nadat

eeuwenlang de term Turkse tarwe en ‘Turksch koren’ was aangehouden.

Omdat de oorsprong van het graangewas lange tijd achter

de horizon van de geschiedschrijving was verdwenen, werd aangenomen

dat het uit Klein-Azië moest komen. Dickens sprak over

‘indiaans koren’, dezelfde term die de Engelse kolonisten aanhielden

toen zij naar Noord-Amerika waren geëmigreerd. Ongeveer

in dezelfde tijd dat in Nederland maïs tegen Turkse tarwe werd

gezegd, veranderde Indian corn in de VS gewoon in corn. Daar

danken wij nu onze popcorn en cornflakes aan.

Vraag een boer uit Beckum waar de snijmaïs vandaan komt en hij

zal vol trots zeggen: Bie’j ons. En gelijk heeft hij. Begin jaren vijftig

ging het door te koude en natte jaargetijden slecht met de toen nog

gesubsidieerde korrelmaïs die werd gebruikt als voer voor kippen

en varkens. Al in februari 1949 had een ondernemende groep boeren

de koppen bij elkaar gestoken in café Boenders, het tegenwoordige

Wapen van Beckum. Dat resulteerde in de oprichting

van de loonwerkvereniging Nooitgedacht die werd belast met het

onderhoud van de eerste maïskern in Nederland. Toen het met de

korrelmaïs niet lukte, ging het roer om. Dankzij de uit Beckum afkomstige

landbouwconsulent Johan Meijer (die in Beckum wordt

herinnerd als ‘maïs-Meijer’) werden zaden van snijmaïs uit Wisconsin

geïmporteerd. Een gouden greep. Met dat initiatief werd

de bel voor een nieuwe fase in de landbouw en

veeteelt geluid. Uit Sas van Gent kwam de eerste

hakselmachine en zo werd in 1954 voor het eerst

in Nederland snijmaïs gehakseld en ingekuild.

Een absoluut novum.

In zijn studie over duurzame landbouw en over

de veelzijdigheid van de maïs schreef historicus

Henk Pruntel dat er geschiedenis was geschreven

in Beckum. ’Zij waren de pioniers van de snijmaïsteelt.’

De romantiek van weleer bleef achter

in de talloze verhalen over de jaren dat de maïs

nog met een zelfbinder werd gemaaid. Vervolgens werd het in

schoven op wagens aangevoerd en stationair bij de silo gehakseld.

Dat gebeurde met een hooiblazer met een soort cirkelzaag in de

opening. Daar werd de maïs ingegooid, versnipperd en vervolgens

in de silo geblazen. De hele buurt was bij het inkuilen betrokken.

‘s Winters werd de maïs weer met de schep uit de kuil gehaald en

aan de koeien gevoerd. Later kwamen de eenrijige maïshakselaars

die de maïs op het veld hakselden en in wagens bliezen waarna het

in sleufsilo’s werd ingekuild.

In september 2016 stak de Europese landbouwcommissaris Phil

Hogan de loftrompet over de boeren in Beckum en hun inzet

om een beter product te kunnen krijgen. ‘Dankzij hun doorzettingsvermogen

is de snijmaïsteelt tot ontwikkeling gekomen.

Zonder hun inspanningen zouden we afhankelijker zijn geweest

van de import van maïs en zouden we minder voedselzekerheid

hebben gehad. Namens de Europese boeren dank ik Beckum voor

deze bijdrage’, liet Hogan weten in een speciale boodschap die

werd voorgelezen tijdens een driedaags Corn Country Festival ter

gelegenheid van het 750-jarig bestaan van het dorp. Heel Beckum

glom als een opgepoetste oldtimer. Alsof de maïs daar en niet in

Mexico was uitgevonden.

Stoppelvelden die

er soms uitzien

als een sinister

grafveld.

Inmiddels wordt in Nederland op 190.000 hectare

landbouwgrond snijmaïs geteeld. Omgerekend zijn

dat 320.000 voetbalvelden. Wereldwijd is maïs naast

tarwe en rijst niet alleen het belangrijkste maar ook

het meest verbouwde graangewas. Om het in een wat

ander perspectief te plaatsen: met 39 miljoen hectare

maïs in de Corn Belt (het gebied in de Verenigde

Staten waar de meeste maïs wordt verbouwd) komt

de totale oppervlakte van Duitsland vier miljoen

hectare te kort om deze monocultuur in vierkante

meters grond te kunnen evenaren. Twente is dan ook

een speldenprik op de wereldkaart van de maïs. Maar

belangrijk genoeg voor de melkveeboeren om door

te gaan met deze voor hen essentiële graancultuur,

voor de Craandijkers om zich ook deze zomer weer

te ergeren en voor schrijvers en beeldend kunstenaars

om maïs als inspiratiebron te gebruiken.

Zoals de in Goor geboren Tommy Wieringa deed in

zijn veel gelezen roman De heilige Rita. Daarin laat

hij een Po-2 tweedekker landen in een maïsveld in

het noordoosten van Twente. Omdat de piloot van

Russische afkomst is, is het vliegtuigje omgedoopt in

Koekoeroeznik, ontleend aan het Russische woord

voor maïs. Of zoals de in Diepenheim wonende

Lotje de Lussanet die met haar installatie Gele konijnen

in 2019 deelnam aan Kunstmoment in haar

woonplaats. Vijf gele konijnen die zo lijken te zijn

weggelopen uit de roman De doem van de maïs van

de Guatemalteekse schrijver en Nobelprijswinnaar

Miguel Ángel Asturias. Ze dansen om een metershoge

maïskolf die fungeert als fallisch symbool voor

vruchtbaarheid. Sint-Vitus voor knaagdieren.

Pas als de loonwerkers en de hakselmachines eind september

hun werk hebben gedaan keert het zicht op het

landschap weer terug en moeten we het een winter lang

doen met stoppelvelden die er soms uitzien als een sinister

grafveld. Hens Runhaar, voormalig docent beeldende

vorming aan de scholengemeenschap het Noordik in

Almelo, legde dat beeld expressief vast op een van zijn

schilderijen. In zijn werkzame jaren fietste hij geregeld

langs een winters maïsveld waarin een oude Twentse

schuur op instorten stond. Dat resulteerde in een realistisch

schilderij waar de achtergebleven gele stronken

tussen een laatste restje sneeuw omhoog wijzen naar een

grijze lucht. In het midden staat de schuur die van ellende

in elkaar zakt. Symboliek van een failliet landbouwsysteem?

In 2016 stuurde Runhaar zijn schilderij op voor

de Vincent van Gogh-wedstrijd. Van de vijftien finalisten

belandde zijn werk op de vijfde plaats. Sindsdien staat het

weer bij hem thuis. Het zou een betere plek verdienen.

Bijgaand verhaal is ontleend aan

de tekst uit het boek Wij zijn

maïs van journalist Henk Boom.

Daarin krijgt de lezer inzicht in

de lange en soms merkwaardige

geschiedenis van de maïs dat ooit

als een goddelijk graangewas werd

beschouwd in het Mexico van de

Azteken. Het boek van uitgeverij

Athenaeum ligt vanaf eind augustus

in de boekhandel.

.83

ZILVER ZOMER 2021

RUBRIEK. 90+

Vakantie

Na gedane arbeid is het goed rusten. In de zomer gaan veel mensen lekker op vakantie.

Even in een andere omgeving vertoeven, nieuwe indrukken opdoen en het werk loslaten.

Wil Bloemendaal (91), bewoner van De Eeshof in Tubbergen, heeft samen met haar

echtgenoot Lowie († 90) heel wat afgereisd.

Als de mimosa bloeit

.84

‘Mijn echtgenoot was als jonge jongen al reislustig.

Als 17-jarige fietste hij heel Nederland door.

Gewoon op zijn fietsje stappen en wegrijden.

Hij reed de hele Peel door en kwam geen mens

tegen. Prachtig, vond hij dat. Hij genoot enorm

van die wilde natuur daar! Later leerde hij mij

kennen. We waren allebei ambtenaar; ik bij

Binnenlandse Zaken en hij bij de gemeente

Den Haag. We waren ondernemend en hielden

van reizen. Toen we pasgetrouwd waren, maakten

we vooral veel stedentrips. We keken uit naar

mooie aanbiedingen van de Spoorwegen. Je kocht

een treinkaartje, maar kreeg ook een lunch op

het station en een routebeschrijving van een

stad. Zo bezochten we onder meer Deventer,

Zutphen, Zwolle en Nijmegen. Haarlem

vonden we het mooist! In elke stad zochten we

mooie hofjes op. Het blijkt dat iedere stad zo’n

‘dorpje in een stad’ heeft. Ik heb er later nog een

mooi boek over gekocht.

‘Wat moet je in Peru als je

Dokkum niet eens kent? ‘

het opstijgen de olie er nog uitlopen. Maar ja…

als je ergens wilt komen! Spanje was prachtig.

We gingen elk jaar in mei terug, om te kijken hoe

de mimosa bloeide.

We trokken ook met de auto naar het buitenland:

Zwitserland bijvoorbeeld, of de Vogezen. We

hadden geen haast en reden over mooie provinciale

wegen. Voor de overnachting zetten we

een tentje op bij een mooi stuwmeer. Het grote

voordeel van reizen is dat je op je 90 e zoveel

herinneringen hebt. Als ik een vakantieland

op televisie voorbij zie komen, zijn er veel plekken

herkenbaar.

Toen we met pensioen gingen, wilden we graag

in Twente wonen. Het prachtige coulisselandschap,

dat glooiende land met groene weiden en

eiken aan de horizon. We woonden in Fleringen

en Albergen, en vanaf dat ik meer zorg nodig

heb in de Eeshof in Tubbergen. Ik ben blij dat we

destijds naar Twente zijn gegaan.

Toen we een auto kregen, vervolgden we onze

landelijke visitaties. Alkmaar, Hoorn, Enkhuizen

en dan over de afsluitdijk naar Leeuwarden.

Dat was een mooi tripje. We hebben ons hele

land verkend. Onze stelling was: wat moet je

in Peru als je Dokkum niet eens kent? In 1960

ondernamen we onze eerste vliegreis naar

Spanje. We vlogen in een DC9 met propellermotoren.

Dat was best griezelig. Lowie zag na

Het is hier zó mooi!’

// Fotografie Mimosa

LARYSA CHARNAKAL, PEXELS

COLUMN. THEO DE ROOIJ

Column

Theo de Rooij

Nostalgie

Tourkoorts in aantocht! De koers zelf wordt uitgebreid in beeld

gebracht, maar het gebeuren rondom het peloton is minstens zo

interessant.

De logistiek voor ploegen is tijdens de Tour simpel. De ploegbussen met de renners

en de auto’s rijden via pijlen en borden naar de parking naast het VIP-dorp. De

coureurs maken zich in de bussen klaar voor de start. Tactische bespreking,

apparatuur testen, koffie drinken, benen insmeren. En zo lang mogelijk genieten

van de relatieve rust achter het geblindeerde glas. Want rond de bussen en in het

VIP-dorp krioelen fans, journalisten en gasten.

Hoe anders was het pakweg 30 jaar geleden. De kleinere etappekoersen beschikten

meestal niet over een startdorp, ploegbussen waren een zeldzaamheid. Starten

in een pittoresk Spaans of Italiaans stadje was altijd een leuke uitdaging, improviseren.

Als sportief directeur maakte ik de avond voor de etappe een nauwkeurige

logistieke planning voor de drie ploegwagens, acht renners en vier begeleiders.

Met behulp van rondeboek, kaarten en hotelreceptie. Hoe laat, waar exact starten?

Rekening houden met files en onverwacht oponthoud. Koersen op eigen kompas en

zeker niet klakkeloos achter andere ploegen aanrijden. Niet te vroeg en niet te laat

aankomen bij de vertreklocatie, drie kwartier voor de start. Een uur voor vertrek

uit het hotel tactische briefing in een van de hotelkamers. En soms nam ik geen

enkel risico. De ochtend van Milaan-Sanremo bestelde ik vroeg een taxi om ons

vanaf het hotel te laten begeleiden naar de startlocatie in het midden van Milaan.

Bij afwezigheid van kleedruimte maakten wij ons klaar in en rond de auto’s.

Renners namen vaak koffiegeld mee voor een straf bakkie ergens in de buurt van

de start en een laatste darmlediging. Maar als mijn getrainde ogen op weg naar de

start een geschikt barretje spotten, stopten we langs de kant van de weg en liep ik

naar binnen voor een snelle scan. Een glimmende, professionele koffiemachine en

een hoekje waren voldoende. In overleg met de baas namen we een deel van zijn

zaak in beslag en veranderden deze in een gezellige kleedruimte. Het wagenpark

werd op de stoep geparkeerd, de renners stapten met stijve benen uit de drie

volgepakte ploegwagens. De mekanieker stelde de fietsen in slagorde op tegen

de gevel van het etablissement.

Onder de verbaasde blikken van de ontbijtende, een alcoholversnapering

drinkende en paffende inheemsen maakten we onszelf klaar voor de start. De

opwekkende geur van verse koffie vermengde zich met de prikkelende geur van

sigarettenrook en smeermiddeltjes van onze soigneurs. Met gevulde koerstruien,

ingevette benen, lege darmen en een verse koffiekick fietsten de renners een

klein half uur voor het vertrek van de koers naar de start. Uitgezwaaid door de

geamuseerde cafébezoekers.

Voormalig profwielrenner en tot

op de dag van vandaag in geest en

activiteit overtuigd sporter. ‘Goed

voor jezelf zorgen betekent dat je

ook voor een ander het verschil

kunt maken. Verantwoordelijkheid

nemen voor jezelf is de enige manier

om de grote pro blemen van deze

tijd op te lossen. Deze filosofische

instelling komt vaak terug in mijn

columns.’

.85

Pure nostalgie.

Theo de Rooij

ZILVER ZOMER 2021

(advertorial)

Overijssels

ganzenbord

Speel mee en win !

.86

Deze zomer haalt RTV Oost een klassieker uit

de kast. In Goeiemorgen Overijssel op Radio

Oost speelt Bert van Losser elke werkdag een

potje ganzenbord met Overijsselse ganzen.

Speel je met Ilse de Lange, Ron Jans of toch

liever met Sabine Uitslag? Welke bekende

gans brengt geluk en zorgt ervoor dat je niet

in het trilveen in de Weerribben terecht

komt? Pas op voor het Huis van Bewaring in

Almelo en vooral voor de Kloosterput in

Sibculo! Ben jij het eerst over de finish? Dan

is het Overijssels ganzenbord voor jou!

Levend Ganzenbord

Doe deze zomer ook mee met het levend

ganzenbord. Vanaf 12 juli trekken de

verslaggevers van RTV Oost de provincie in.

Kom gezellig langs voor een praatje en een

spelletje. Volg RTV Oost om te weten waar

we zijn.

Thuis in Overijssel

.87

rtvoost.nl

vanaf 12 juli bij RTV Oost

ZILVER ZOMER 2021

BOEKEN. TWENTSE AUTEURS

Mooie

boeken

van

Twentse auteurs

aan

VAN

HARTE

AANBEVOLEN

LEVENSBESCHOUWING VAN EEN

OUD-WIELRENNER

Via geheel eigen logica en met een filosofische inslag beschrijft de in Holten woonachtige

oud-wielrenner en -ploegleider Theo de Rooij de bewegende samenleving

in Theologiek II. Vaak met een knipoog naar zijn verleden als wielrenner en ploeg-

leider geeft hij een kijk op het heden en een blik op de toekomst.

.88

Tijdens de Tour 2021 biedt deze bundel de lezer de mogelijkheid zo nu en dan terug

te verlangen naar ‘het oude’. Dat komt niet alleen terug in veel korte verhalen, maar

ook op het omslag dat is uitgevoerd in iconische TI-Raleigh-design en -kleuren, de

ploeg waar De Rooij in 1983 deel van uit mocht maken.

Enkele quotes:

‘Steeds meer mensen verzuipen hun lichamen als supers bij een dieselpomp’

‘Leefstijl is de belangrijkste en best renderende investering’

‘Wielrennen, een sport die na alle schade en schande nog altijd niet wijs is’

‘Als je in Nederland bent geboren, is de kans groot dat je geluk hebt gehad’

Theo de Rooij – Theologie II – 240 blz - € 14,95 -

Verkrijgbaar op www.theologiek.nl en via uw boekhandel

Levensverhalen van honderdjarigen

Ze maakten de Watersnoodramp mee, de opkomende welvaart, emancipatiegolven. Ze traden

– vijfentachtig jaar geleden – het klooster in, of trouwden met de handschoen. Ze zijn baron,

of droegen kleding van de armenzorg en werden uitgefloten. Ze zijn honderd, en ouder, en ze

weten (bijna) alles nog: de nieuwe generatie eeuwelingen. Steffie van den Oord vroeg vijftien

honderdjarigen het hemd van het lijf. Hoe was hun eeuw? En wat is hun geheim waardoor ze zo

oud wisten te worden?

Steffie van den Oord – Nieuwe eeuwelingen – 304 blz - € 22,50 – Verkrijgbaar via uw boekhandel

bevolen

EEN INDRINGENDE ANALYSE

VAN DE ONTREGELINGEN

VAN ONZE TIJD

‘Ons boerenland is morsdood. Nauwelijks

meer insecten, nauwelijks meer

vogels, nauwelijks meer bodemleven.

Landdegradatie. Het komt nu aan op

radicale dienstbaarheid aan de aarde,

zonder hoop op dankbaarheid of begrip

van je medemens.’ De in Goor geboren

Tommy Wieringa is niet alleen bezorgd

over het boerenland, hij schrijft met dezelfde

urgentie over onze cultuur, onze

democratie en onze intellectuele vrijheid.

De actualiteit is de aanleiding om zijn pen te scherpen, maar

steeds weet hij dieper te raken door brandende kwesties in

hun historische context te zien en tegelijk een moreel appel

te doen.

Tommy Wieringa – Gedachten over onze tijd - 304 blz - € 24,99

– Verkrijgbaar via uw boekhandel

Het alledaagse

bijzonder

‘Voor wie naar buiten kijkt en een

binnenwereld beschrijft, is alles waar’, schrijft

Robert van der Meulen in het voorwoord van

de bundel met de mooiste verhalen die hij

voor de Tubantia schreef. Don Soepboer

maakte de illustraties. Een boek dat in

99 verhalen het bijzondere van het alle -

daagse laat zien.

Rob van der Meulen en Don Soepboer – 99 x 99

woorden – 167 blz - € 29,95 – Verkrijgbaar via

uw boekhandel

.89

VERTEL EENS…

De geschiedenis van ouders is een belangrijke bepaler

van iemands geschiedenis, van iemands eigen levensloop.

Weten kinderen genoeg van de levensloop van

hun ouders, als kind, jongere, jongvolwassene, van de

gebeurtenissen die zij als persoon, ouder en opvoeder

hebben gevormd, van de dromen die ze koesterden en

mogelijk nog koesteren? Hoe meer je van ouders kent

en begrijpt, hoe beter je jezelf kent en begrijpt. Dit boek

bevat een interviewschema voor een goed, open gesprek

tussen ouders en kinderen.

René Dieksra - In gesprek met je ouders – 144 blz -

€ 14,99 – Verkrijgbaar via uw boekhandel

Indrukwekkend

Tijdens de eerste coronagolf legde de in Ootmarsum geboren IC-verpleegkundige en fotograaf Marcel Rekers gedurende vier maanden

tijdens, voor en na zijn werktijd patiënten en collega’s van het Radboud UMC in Nijmegen op de gevoelige plaat vast. Het boek laat patiënten

en medewerkers van de Covid-afdeling van het ziekenhuis zien. ‘Door onze ogen gezien’ is een eerbetoon voor zijn collega’s en een

historisch document ineen.

Marcel Rekers - Door onze ogen gezien – 248 blz - € 28,50 – Te bestellen via Dekker vd Vegt Boekverkopers

ZILVER ZOMER 2021

.90

REPORTAGE. TWENTS LANDSCHAP

// Tekst

JOHN VAN ZUIDAM

// Fotografie

VINCENT CROCE

‘HEANIG AN EN RAP ‘N

BETKE IN OONS SKIERE

TWÈNTERLAAND!’

Bespiegeling van een boetenmaarks wonende geograaf.

Om te onthaasten moet je in het

prachtige en rustige Twente zijn,

‘de mooiste streek van Nederland’,

schreef Teun van der Keuken, journalist,

tv-presentator en initiatief nemer

van het slaafvrije chocolademerk

‘Tony’s Chocolonely’, in een van zijn

columns in de Volkskrant nadat hij een

weekje in Twente had doorgebracht.

.91

Wat moet ik daar als Twentse geograaf, al een

kleine 60 jaar in de omgeving van Nijmegen

wonend, nog aan toevoegen? Blijkbaar straalt

het coulissenlandschap van Twente voor een

buitenstaander rust en 2.000 jaar historische

en ruimtelijke continuïteit uit. Twente is in

Nederland de enige regio die al 2.000 jaar bestaat

en ongeveer dezelfde begrenzing heeft gehouden.

Waarom ben ik vanaf 1980 over Twente gaan

schrijven en niet over het Rijk van Nijmegen? Het

Twentse landschap heeft voor mij een emotionele

geladenheid. Het is de streek waarin ik ben

geboren, waar ik mijn jeugd doorbracht, waarin

ik ben gevormd tot wat ik nu ben. Twente roept

bij mij dierbare herinneringen op. Dat maakt de

landschapsbeleving van mijn geboortestreek zo

herkenbaar. Een landschap om van te houden! >>

ZILVER ZOMER 2021

REPORTAGE. TWENTS LANDSCHAP

Landschapspijn

Omdat je niet meer in Twente woont, maar er nog wel

regelmatig komt, bezie je met een zekere afstand de

veranderingen die het landschapsbeeld in 60 jaar tijd

heeft ondergaan. Een landschap vormt een afspiegeling

van een dynamische samenleving. Helaas moet ik

met landschapspijn constateren dat de economische

vooruitgang het landschap geen goed heeft gedaan.

In 1947 werd Twente qua natuur en landschap door

de directeur van Natuurmonumenten een bevoorrecht

gebied genoemd, tegenwoordig moeten we daar wat mij

betreft spijtig aan toevoegen: en geschonden!

.92

De vraag is, wie verantwoordelijk zijn voor de sterke

aantasting van het coulissenlandschap? Daar mogen

we niet alleen de boeren aansprakelijk voor stellen.

Na de Tweede Wereldoorlog was er sprake van een

flinke bevolkingsgroei. De landbouw moest ervoor

zorgen dat alle monden werden gevoed. Nooit meer

hongerwinter! Daarnaast vond men dat de boeren

recht hadden op een redelijk inkomen. Dit kon alleen

worden bereikt als de bedrijfsvoering werd veranderd

en het platteland anders zou worden ingericht.

Ruilverkavelingen en, na 1985, landinrichtingen

maakten het mogelijk op rationele wijze een modern

bedrijf te realiseren. Toverbegrippen hierbij waren:

schaalvergroting, intensivering en specialisatie.

Inmiddels zijn de boeren verstrikt geraakt in het web

van het agribusiness complex om zo voordelig mogelijk

bulkgoederen te produceren voor de wereldmarkt.

We moeten als consumenten de hand ook in eigen

boezem steken. Nog steeds nemen we genoegen met

belachelijk goedkope kiloknallers, plofkippen en

confectie-eieren. We staan toe dat boeren en tuinders

minimaal worden beloond voor hun productieve

arbeid, terwijl de winsten aan de strijkstok van de

tussenhandel blijven hangen. Resultaat van al deze

ontwikkelingen is een forse afname van de biodiversiteit

van flora en fauna, maar ook van wat ik teloorgang

van de geodiversiteit heb genoemd: vervlakking,

uniformering, versnippering en ‘industrialisering’

van het landschap, waardoor landschappen hun

streekeigenheid verliezen en steeds meer op elkaar

gaan lijken.

‘Bespiegeling

van een

boetenmaarks

wonende

geograaf’

De leidraad van al die veranderingen was en is het

rotsvaste geloof dat welvaart alleen kan worden bereikt

door naar economische groei te streven, waarbij de

markt als regulerend mechanisme voor evenwicht zal

zorgen. Zeker, de economische groei heeft ons welvaart

gebracht, hoewel ongelijk verdeeld, waar ook ik van

mocht profiteren. Maar de laatste decennia beginnen

we er steeds meer de nadelen ervan te onderkennen

en zien we gelukkig een tegenbeweging en een

bewustwordingsproces ontstaan dat er op een andere

manier moet worden omgegaan met de natuur en het

landschap. Als geograaf, die per definitie hoeder van

Moeder Aarde dient te zijn, kijk ik ook verder dan

onze eigen regio en ons eigen land. Dan zie ik dat het mondiale

ecosysteem, door toedoen van de mens, op instorten staat. Er is

als het ware een ‘ecocide’ gaande! En dat baart mij als opa grote

zorgen, lettend op de toekomst van onze vijf kleinzonen!

Verduurzaming en revitalisatie

Laten we onze blik verder richten op Twente. We zien hier

gelukkig de laatste jaren ontwikkelingen ten goede. Initiatieven

daartoe komen vanuit de overheid en vanuit de burgers

zelf, waaronder boeren die streven naar verduurzaming.

Ondersteuning wordt daarbij verleend vanuit Landschap

Overijssel die de projectleider van Landschapsdeal Noordoost

Twente* leverde. Daarnaast is het Landschap druk doende met

revitalisatie van natuurgebieden in Twente, zoals de Natura 2000

gebieden Wierdens Veld, Manderheide, Dal van de Mosbeek,

Hazelbekke en Springendal.

De Stichting Geopark Twente zet zich in voor het behoud van de

aardkundige monumenten in het landschap, zoals het Lutterzand,

en probeert die monumenten meer onder de aandacht te brengen

van het recreërende publiek en het toerisme te bevorderen. De

Stichting Twentse Erven beijvert zich monumentale boerderijen

en hun erven voor het nageslacht te bewaren. Inmiddels hebben

zich een kleine 70 boerderijen bij deze stichting aangesloten.

Het Netwerk Landschap & Geschiedenis Twènterlaand is een

wetenschappelijke ‘denktank’ van onderzoekers die zich bezighouden

met het Twentse landschap: biologen, ecologen,

historici, historisch geografen, landschapsarchitecten. Het

biedt hulp aan masterstudenten landschapsgeschiedenis van

de Rijksuniversiteit Groningen, organiseert veldstudiedagen

en wil op den duur, in samenwerking met Museum Natura

Docet, een Kenniscentrum Twents Landschap oprichten.

Nieuw monster

Terwijl deze mooie initiatieven hoop geven op een hersteld

landschap, ligt er alweer een nieuw monster op de loer. Voor

de Stichting Behoud Twents Landschap, opgericht om de

vinger aan de pols te houden bij nieuwe landschapsplannen,

is de energietransitie in Twente momenteel actueel. Want

de rijksoverheid heeft deze ‘gleunige tuffel’ op het bordje

geschoven van de provincies en de gemeenten. Er is een

Regionale Energie Strategie (RES) voor de 14 Twentse

gemeenten in het leven geroepen. In hun conceptvisie wil

men maar liefst 62 windturbines plaatsen en 900 ha aan

zonnepanelen. En als het aan de provincie ligt worden het

er zelfs 82 en wat minder zonne-energie, als ‘moez’nköttels’

(lees: chocoladehagelslag) uitgestrooid over het coulissenlandschap.

100 meter hoge dorpsmolens, net zo hoog

als de hoogste woontoren in Twente, de Alphatoren in

Enschede. Kerktorens vallen erbij in het niet. Men wil zelfs

het Nationaal Landschapspark Noordoost Twente in per ken

om aan de randen plaatsing van megawindturbines van,

schrik niet, 245 meter hoog mogelijk te maken! Dit moeten

we toch niet willen! Het kwetsbare kleinschalige en intieme

landschap verdraagt zich niet met zoveel turbinegeweld!

Hoewel het nog steeds code rood is voor het Twentse landschap,

dringt gelukkig het besef door dat de natuur en het

landschap van onze streek bij uitstek geschikt zijn om in deze

jachtige tijd bij te tanken en dus hersteld en behouden moeten

blijven, niet alleen voor de buitenstaander die komt recreëren

of de ‘hunkertukker’ die terugkeert naar zijn ‘oale groond’,

maar op de eerste plaats voor de inwoners zelf!

.93

*Landschapsdeal Twente is een samenwerkingsverband van de

Stichting Behoud Twents Landschap, de landbouworganisatie LTO

Noordoost Twente, Coöperatie Gebiedscollectief Noordoost Twente,

waarin landeigenaren zijn verenigd, Waterschap Vechtstromen en

de gemeenten Dinkelland, Losser en Tubbergen.

ZILVER ZOMER 2021

ZILVER. PUZZELPAGINA

Filippine

1

14

21 5 17 14 17

15 23

2

21 5 12

8 17

puzzel

1 zeemeeuw (11)

2 tuinbouwgewas (7)

3 kopie (9)

.94

5

6

13

12 16

9

8

7

10

12

22

11

4

8

8

13

3

24 23

3

9

11

21

12 20

14 14 4

7

4

10

1

14

18 1

6

21 7 24 7

21

16

15

21

16 4 11

19 16

8

22 13

13

17

2

16

19 22

11

20

15

1

6

17

17 10

7 22 3 3

5 2 22 18 2

9

9

19

15

23

24

12

18 2

24

4

2

9

5

Vul de 4 noest oplossingen (6) in aan de hand van onderstaande

omschrijvingen. Een groot deel van de vakjes is voorzien

5 eeuwig zonde (10)

van een getal; hierbij geldt dat in vakjes met hetzelfde getal

dezelfde 6 opvallende letter komt te tint staan. (12) Zo verkrijgt u door een woord

in te vullen meteen een aantal letters voor andere woorden

7 gewichtig (9)

in de puzzel. Bij juiste invulling leest u in de gekleurde

vlakjes 8 persoonlijk van boven naar eigendom beneden de (10) oplossing.

9 knoeiboel (6)

1 zeemeeuw (11)

10 cosmetica (11)

2 tuinbouwgewas (7)

11 een reeks lessen (6)

3 kopie (9)

4 12 noest tegen (6) wil en dank (11)

5 13 eeuwig bestemmen zonde (10) voor (12)

6

14

opvallende

bepaalde

tint

kaart

(12)

(5)

7 gewichtig (9)

8 persoonlijk eigendom (10)

9 knoeiboel (6)

10 cosmetica (11)


12 tegen wil en dank (11)

13 bestemmen voor (12)

14 bepaalde kaart (5)

De oplossing vindt u op pagina 97.

Binaire

puzzel

De binaire puzzel is een uitdagende puzzel die u op

kunt lossen door logisch te redeneren. Hoewel de

binaire puzzel slechts bestaat uit nullen en enen,

is het oplossen zeker niet gemakkelijk.

Regels

1. Elke cel moet een nul of een één bevatten.

2. Er mogen niet meer dan twee dezelfde cijfers direct

naast elkaar of direct onder elkaar worden geplaatst.

3. Elke rij en elke kolom moet evenveel nullen als enen

bevatten.

4. Elke rij is uniek en elke kolom is uniek.

Een willekeurige rij mag echter wel hetzelfde

ingevuld worden als een willekeurige kolom.


Puzzel & WIN!

BESPAT

Woordzoeker nr. 3

S V B G I L L E T S C H O O N M A A K D

P L O O I P A A R D E B L O E M E N L A

R M L N T N S N E K I U K E F I R E A U

I U G L E H N E D H U L S B E E K J M W

Vind de oplossing door alle woorden weg te strepen. Woorden kunnen horizontaal, verticaal, diagonaal en achterstevoren

BIJTJES

staan. Stuur de oplossing met

DAUWTRAPPEN

vermelding N S van E uw E naam V en G adres C naar O redactie@zilvermedia.nl. J S T E I Onder F de G goede G inzenders S F verloten M Twe drie prijzen waaronder een boekenbon ter

FIETS

waarde van € 50,- die beschikbaar wordt gesteld door Boekhandel Broekhuis. De 2 e en 3 e prijs verblijden we met een mooi boek van een Twentse schrijver.

G R W N L N R I Z T C O O E M A E E E R

E L A S S A T B I U E S V R E E L I N S IJ E H J N S H IJ E R D E R T I A T WA

N I M K T S V E A N N P G I S R T B W N E N B T A E Y B S A N D V N L A J R P

D A T A R S A K D R P E S D E R E E B E O P M M R A P K E R O E E C E W E E P

A T O M A E K R M E R O N V E S R J E O D U N Z E A Z E E O R Z H I L D A S C E

L K O P N A I R I L N A IJ S T G M A I N N T U A T R E L T E E S I A T C R N

R C S E D E N E N S A K T V U O R G A E L L I S S J T E B B U T I V R M E H E E

N O K E W K T B T S A M U E T L S N E D E O A S G E E T B N N D A B U R A A L

C A I O P A E O E D D U N E E F T

E R C E A E R A S S A E S E L E S E P E

A T N E N A E T R R E G G E R E V N I I

R O I L A O P K U R L P O S N L S S E D

M E D H E R L S R G L A D I O L E N E E

E K N S H L A O E V A K A N T I E U N N

R E U N A K E E B L E M M A R L O T P

P U K K S B L A T T R O P B L O E M E A

I R L I N S M L T A M G N A H A D Z S A

M S C D A B E T N E W T N A K R E T A W

N E I S O O G O L F B A D U M R E B E R

A S I T A R G P L A T T E L A N D P E L

G I N J Z L K Z W E M B R O E K N E N K

K T P O P S N O E I E N A R C I S S E N

S N G E S T R A N D P A V I L J O E N N

D u

**

BAKSEL

BLOEM

HULSBEEK

BADMINTON

HYPER

BERMUDA

BADMINTON

BERMUDA

KROKUS

BUSREIS

LENTEZON

COCKTAIL

BUSREIS KAMPEREN

CAMPINGS

COCKTAIL

KEFIR

GEESTEREN

KUIKENS

GLADIOLEN

LANDSCHAP

GOLFBAD

CAMPINGS

LAMELLE

GEESTEREN

HANGMAT

LAMMETJES

HEIDEVELDEN

GLADIOLEN

LATTROP

KAMPEERDER

LENTEKRIEBELS

KAMPEERTERREIN GOLFBAD

LOSSER

LASTMINUTE

HANGMAT

MADELIEFJE

NATUREL

NATURALIST

MUSEUM

HEIDEVELDEN

PARASOL NARCISSEN

RAMMELBEEK KAMPEERDER

PAARDEBLOEMEN

RECRECREATIEPARK

OOTMARSUM

REGGE OPSNOEIEN

KAMPEERTERREIN

LASTMINUTE

PASEN

RUTBEEK

STATUSPAASHAAS

NATUREL

STRANDPAVILJOEN

PICKNICKEN

NATURALIST

PLATTELAND

STRANDWANDELING

TERRASPLOOI

TUNNEL

PARASOL

REGENBOOG

SCHAPEN

RAMMELBEEK

TWENTEBAD

VAKANTIEHUISJE SCHOONMAAK

RECRECREATIEPARK

VANGSTSERVIES

SNOER

REGGE

WACHTBED

BLOEMKNOPPEN

BLOESEM

BLOUSES

BOLGEWASSEN

BRAMEN

GENIETEN

GRATIS

WATERIJSJES SPRINGENDAL

WATERFIETSEN

RUTBEEK

STELLIG

ZENDEREN STOEP

STATUS

ZOMERROOSTER TUBBERGEN

ZONNEBRIL

STRANDPAVILJOEN

TWENTEBAD

ZONNEN VAKANTIE

ZUIDERS VASSE

ZWEMBROEK VISVIJVER

VLEGEL

VLINDERS

VOGELS

VOORJAAR

WANDELEN

WATERKANT

ZONDAG

ZONNIG

ZONLICHT

STRANDWANDELING

TERRAS

TUNNEL

TWENTEBAD

VAKANTIEHUISJE

VANGST

WACHTBED

WATERIJSJES

WATERFIETSEN

ZENDEREN

ZOMERROOSTER

ZONNEBRIL

ZONNEN

ZUIDERS

ZWEMBROEK

In een Duodoku is een Sudoku gedeeltelijk over een andere

Sudoku heengeschoven. Door de wisselwerking tussen beide

Sudoku’s is deze puzzel een leuke variatie.

In deze Duodoku-puzzel moeten de cijfers 1 tot en met 9

worden ingevuld, en wel op zodanige wijze dat:

• op elke horizontale rij elk cijfer slechts één keer voorkomt

• in elke verticale kolom elk cijfer slechts één keer voorkomt

• in elk subrooster elk cijfer slechts één keer voorkomt

.95

o do

k u


ZILVER ZOMER 2021

Professioneel zitcomfort van Fitform.

Professioneel Zo Professioneel heerlijk heeft zitcomfort u nog nooit van van gezeten!

Fitform.

Kies ook voor:

Zo heerlijk 100% maatwerkheeft u nog nooit gezeten!

Uw welzijn is onze passie!

Uw welzijn is onze passie!

Zo heerlijk heeft u nog nooit gezeten!

individueel instelbare rugondersteuning

Kies ook voor: Kies ook voor:

gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek

100% maatwerk 100% maatwerk

volledig

individueel instelbare individueel ergonomisch

rugondersteuning

instelbare verantwoord

rugondersteuning

écht Nederlands

gebaseerd op

gebaseerd

wetenschappelijk

op kwaliteitsproduct

wetenschappelijk

onderzoek

onderzoek

10 jaar volledig Garantie ergonomisch Waarborg verantwoord

volledig ergonomisch

écht Nederlands

verantwoord

kwaliteitsproduct

écht Ook Nederlands met 10 sta-opfunctie jaar kwaliteitsproduct

Garantie leverbaar. Waarborg

10 jaar Garantie Waarborg

Ook met sta-opfunctie leverbaar.

Ook met sta-opfunctie leverbaar.

S

Bel ons Bel of ons kom of Bel kom langs ons langs voor of kom voor een een langs deskundig voor een zitadvies deskundig en een zitadvies gratis proefzit. en Bij een inlevering Bij gratis inlevering van proefzit. deze van deze

advertentie advertentie ontvangt Bij ontvangt inlevering u bij u aankoop bij van deze van een advertentie Fitform-fauteuil ontvangt op op maat u bij een een aankoop luxe luxe hoofdkussen van een gratis. gratis.

Bel ons of kom langs Fitform-fauteuil voor een deskundig op maat zitadvies een en luxe een hoofdkussen gratis proefzit. Bij gratis. inlevering van deze

advertentie ontvangt u bij aankoop van een Fitform-fauteuil op maat een luxe hoofdkussen gratis.

Voortsweg 31, 7523 CC Enschede

Tel. 053 - 435 84 37

www.elzingawonen.nl

.96

Onze woonzorglocaties

onder de aandacht

Wat te doen als thuis wonen (tijdelijk) niet meer gaat, maar een verpleeghuis een

stap te ver is? Wij bieden een passende oplossing met onze woonzorglocaties.

Al onze woonzorglocaties zijn kleinschalig en gelegen op prachtige locaties.

De appartementen worden verhuurd mét thuiszorg, dus er is altijd een

deskundige medewerker van Thuisgenoten aanwezig voor zorg, tijd en aandacht.

Uw situatie verdient de juiste aandacht, we gaan graag met

u in gesprek voor een passende woonoplossing!

Bel ons voor een vrijblijvend gesprek: 088 – 088 15 85.

Oranjeplein, Vroomshoop

‘t Iemenschoer, Haaksbergen Slangenbeek, Hengelo De Aa, Wierden De Löchte, Almelo

vanaf

najaar

2021

Meer weten over wonen met zorg? thuisgenoten.nl/wonen

ervice

Oplossingen puzzelpagina

ZILVER. SERVICEPAGINA

M A N T E L M E E U W

14 21 5 17 17

14 15 23

1

12

8

2

21

A

5

N

21

D IJ V I

19

17

E

18 1

22 18 2

3

8

4 V L

6

IJ T

22

I

13

G

20

16

12 4

5

12

D O O D J A

14

M

14

M E R

9 22 13

21 24

7 7 17

4

6

7

6

7

11

B E L

21

A N

13

G R IJ

24

K

3 4

17 11 17 10

2

8

2

9

10

Z

16

O O T

20

J E

2 7 3 3

22 22

5 18 2

10

9

11

23

1

C

15

U

21

R S

15

U

1

S

19

24 9

24 9

12

8

4 11

19

16 16 15 12

5

13

A F S C H R I F T

S I G N A A L K L E U R

P R I V E B E Z I T

L I P P E N S T I F T

K W A A D S C H I K S

V O O R B E H O U D E N

14

8

16

23

V R O U W

1 zeemeeuw (11)

2 tuinbouwgewas (7)

3 kopie (9)

4 noest (6)

5 eeuwig zonde (10)

6 opvallende tint (12)

7 gewichtig (9)

8 persoonlijk eigendom (10)

9 knoeiboel (6)

10 cosmetica (11)


12 tegen wil en dank (11)

13 bestemmen voor (12)

14 bepaalde kaart (5)

**

Oplossing prijspuzzel Woordzoeker nr. 2 Lentenummer





N S E E V G C O J S T E I F G G S F M T


E A A T I E V E L N IJ H N H E D R I T A

N M S E N P I R B N E B A Y S N V L J P

D T S K D P S E E B O M R P E O E E E P

A O E R E O V S J O U Z A E O Z I D S E

L O N I R N IJ S G A N T A R L E S A C N

R S E E S K V O G E L S J E B T V M H E

N K K B S M E L S E E A G E B N A U A L






A S I T A R G P L A T T E L A N D P E L

K T P O P S N O E I E N A R C I S S E N

Oplossing:

V O O R J A A R S B O E K E T

Contactinformatie

Losse nummers

Zilver Magazine is te koop voor slechts

€ 3,95 bij Boekhandel Broekhuis te Almelo,

Enschede, Hengelo en Oldenzaal en in

boeken tijdschriftwinkels en kiosken in heel

Twente en op diverse verkooppunten in de

rest van Nederland.

Abonnement

Wilt u informatie over het afsluiten van een

abonnement, voor uzelf of zakelijk?

Stuur dan een e-mail naar info@zilvermedia.nl

of bel met 0541 511162.

Adverteren

Prijswinnaars Lente-editie:

BLOEMKNOPPEN

Wilt u adverteren in Zilver Magazine of op de

website zilvermedia.nl? Wij denken graag met

u mee over de mogelijkheden. Neem voor

meer informatie contact op met onze

afdeling media-advies en advertenties,

Marcel Willemsen, telefoon: 0541 511162 of

via e-mail: verkoop@zilvermedia.nl

Volgende uitgave

Het herfstnummer van Zilver Magazine

verschijnt op 21 september 2021.

BAKSEL


BESPAT

BLOEM


BLOESEM


BLOUSES

BOLGEWASSEN

N S E E V G C O J S T E I F G G S F M T

BRAMEN

Uit tientallen goede inzendingen die de redactie via e-mail

BIJTJES


DAUWTRAPPEN

en post ontving, won na loting mevrouw Bosch-Vredeling

FIETS

GENIETEN E A A T I E V E L N IJ H N H E D R I T A

GRATIS

HULSBEEK N M S E N P I R B N E B A Y S N V L J P

uit Hengelo een boekenbon, beschikbaar gesteld door

HYPER

KROKUS D T S K D P S E E B O M R P E O E E E P

LENTEZON

Boekhandel Broekhuis, won de familie Oude Nijhuis uit

KAMPEREN A O E R E O V S J O U Z A E O Z I D S E

KEFIR

Vasse het boek FC Twente 50 jaar en won mevrouw Diny ter

KUIKENS L O N I R N IJ S G A N T A R L E S A C N

LANDSCHAP

Beek uit Hengelo het boek Twentse schatten onthuld.

LAMELLE R S E E S K V O G E L S J E B T V M H E

LAMMETJES

LATTROP

N K K B S M E L S E E A G E B N A U A L

LENTEKRIEBELS

LOSSER


MADELIEFJE

De prijswinnaars hebben hun prijs inmiddels ontvangen.

MUSEUM


NARCISSEN

PAARDEBLOEMEN


OOTMARSUM

OPSNOEIEN


PASEN

PAASHAAS


PICKNICKEN

PLATTELAND

PLOOIA S I T A R G P L A T T E L A N D P E L

REGENBOOG

SCHAPEN K T P O P S N O E I E N A R C I S S E N

SCHOONMAAK

SERVIES

SNOER

SPRINGENDAL

STELLIG

STOEP

TUBBERGEN

TWENTEBAD

VAKANTIE

VASSE

VISVIJVER

VLEGEL

VLINDERS

VOGELS

VOORJAAR

WANDELEN

WATERKANT

ZONDAG

ZONNIG

ZONLICHT


Oplossing:

V O O R J A A R S B O E K E T

Wat vindt u

van Zilver

Magazine?

We zijn benieuwd naar wat u

graag leest in Zilver Magazine.

Waar kunnen we u mee

plezieren?

Tips voor de redactie zijn

van harte welkom via

redactie@zilvermedia.nl.

BAKSEL

BESPAT

BLOEM

BLOEMKNOPPEN

BLOESEM

BLOUSES

BOLGEWASSEN

BRAMEN

BIJTJES

DAUWTRAPPEN

FIETS

GENIETEN

GRATIS

HULSBEEK

HYPER

KROKUS

LENTEZON

KAMPEREN

KEFIR

KUIKENS

LANDSCHAP

LAMELLE

LAMMETJES

LATTROP

LENTEKRIEBELS

LOSSER

MADELIEFJE

MUSEUM

NARCISSEN

PAARDEBLOEMEN

OOTMARSUM

OPSNOEIEN

PASEN

PAASHAAS

PICKNICKEN

PLATTELAND

PLOOI

REGENBOOG

SCHAPEN

SCHOONMAAK

SERVIES

SNOER

SPRINGENDAL

STELLIG

STOEP

TUBBERGEN

TWENTEBAD

VAKANTIE

VASSE

VISVIJVER

VLEGEL

VLINDERS

VOGELS

VOORJAAR

WANDELEN

WATERKANT

ZONDAG

ZONNIG

ZONLICHT

.97

ZILVER ZOMER 2021

ZILVER. ABONNEMENT

Neem nu

een zeer

voordelig

abonnement

op Zilver

Magazine!

CADEAUTIP:

Geef een

abonnement op

Zilver Magazine

.98

Wilt u ieder kwartaal verzekerd zijn van mooie achtergrondverhalen,

boeiende interviews, tips voor uitjes,

interessante artikelen en mooie natuurfoto’s, neem

dan een abonnement op Zilver Magazine. Dan valt

ieder kwartaal een nieuwe uitgave vanzelf op uw deurmat.

Al vele Twentse 60-plussers ervaren het plezier

en gemak van een abonnement.

Speciale aanbieding

Een abonnement voor de komende twee edities

van 2021 kost slechts € 6,95. Dat is uiteraard

inclusief verzendkosten.

Voor een abonnement neemt u contact met

ons op via telefoonnummer 0541-511162 of

via e-mail: verkoop@zilvermedia.nl.

Ook kunt u zich abonneren via de website

van Zilver Magazine www.zilvermedia.nl.

ZILVER MAGAZINE IS VOOR € 3,95 TE KOOP

IN VEEL BOEKHANDELS IN TWENTE EN

IN DIVERSE BOEKHANDELS IN DE REST

VAN NEDERLAND.

Het

herfstnummer

verschijnt

21

september

Vers, gevarieerd en lekker eten

met het nieuwe zomermenu van Food Connect

Food Connect, voordeelpartner van De Ledenservice

van Carintreggeland kookt vers, gevarieerd en lekker.

Elk seizoen bedenken en koken de koks van Food

Connect nieuwe gerechten, zo ook deze zomer.

Kok Ruud vertelt u graag meer over het nieuwe

zomermenu en hoe deze tot stand is gekomen.

“De nieuwe gerechten bedenken we op basis

van nieuwe trends en de toppers uit ons huidige

assortiment”, vertelt kok Ruud als we vragen hoe hij en

zijn team elke keer weer aan inspiratie komen voor de

nieuwe menu’s. “Daarbij spelen uiteraard de wensen

van de klanten een grote rol. We ontwikkelen namelijk

graag gerechten die zij op het menu willen zien, zoals

de tongschar-zalmrol met romige botersaus waar de

afgelopen tijd veel vraag naar was”.

Koken, proeven en beoordelen

Ruud haalt uit de kleinste dingen inspiratie voor

de nieuwe gerechten, zoals uit tijdschriften maar

natuurlijk ook de gerechten die hij thuis kookt. “Maar

we krijgen ook regelmatig tips van klanten”, vertelt

hij enthousiast. “Daar kunnen we ook veel nieuwe

gerechten of combinaties mee maken, dat is erg leuk!”.

Bij Food Connect hebben we een proefkeuken, waar

met veel plezier in wordt ‘gekokkereld’. “De lekkerste

combinaties maak je namelijk

door te proeven”, vertelt

hij lachend. Wanneer Ruud

en zijn team tevreden zijn Kok Ruud Lansink

worden de gerechten getest door proefpanels. De

gerechten worden beoordeeld door punten te geven

voor verschillende onderdelen. Smaak is immers heel

belangrijk, maar het uiterlijk van het gerecht wordt

ook meegewogen. “Een gerecht kan op elk onderdeel

maximaal 4 punten scoren”, vertelt Ruud. “En we zijn

uiteraard kritisch, want we willen alleen het beste voor

onze klanten”.

Zomerse smaken

Kok Ruud en zijn team hebben zich laten inspireren

door verse ingrediënten die perfect passen bij de

zomer. Geniet u straks van een heerlijk kiprolletje met

dragonjus, rijst en een zomerse groentemix of kiest u

toch voor de overheerlijke pastaschotel bolognese met

rundergehakt, groenten en verse oregano?

Probeer de gerechten van Food Connect nu vrijblijvend!

Bestel een proefpakket van 3 maaltijden voor €15,- of

5 voor €20,- gratis thuisbezorgd. Bent u lid van De

Ledenservice van Carintreggeland? Dan profiteert u van

gratis bezorging op uw vervolgbestellingen.

Trek gekregen? Probeer het

nu zelf en bestel 3 maaltijden voor €15 of 5 voor €20,

gratis thuisbezorgd. U zit niet vast aan een abonnement.

dieet?

bel ons

gerust

probeer vrijblijvend

gratis

puzzelboek

bij uw

bestelling

Een proefpakket bestellen kan door

te bellen naar 0 888 - 10 10 10, of vul het formulier

in en stuur dit gratis in een envelop op naar: Food

Connect, Antwoordnummer 140, 7600 VB Almelo. U

heeft geen postzegel nodig.

runderlapje

met jus, gekookte

aardappelen en rode kool

kipsaté

met bami goreng met

prei, stukjes kip en roerei

gevulde kipfilet

met roomkaas-kerriesaus,

rijst en sperziebonen

kies 3 of 5 gerechten:

Runderlapje

Kipsaté

Gevulde kipfilet

vul uw gegevens in:

Aanhef: Dhr / Mevr.

Spaghetti

Lekkerbekje

Kalkoenhaasje

Varkenshaasoester

Runderhachee

Zalmfilet

Naam:

spaghetti

met rundergehakt,

groenten en oregano

varkenshaasoester

met peperroomsaus, wedges

en gemengde groente

lekkerbekje

met jus, aardappelen en

wortelen met peterselie

runderhachee

met stamppot hutspot

kalkoenhaasje

met tomaat-tijmjus,

aardappelen en andijvie

zalmfilet

met witte wijnsaus, puree

en romige spinazie

Geboortedatum:

Straat+nr.:

Postcode:

Plaats:

Telefoon:

E-mail:

Ik geef De Ledenservice van Carintreggeland en Food Connect

toestemming om mijn persoonsgegevens te verwerken, zodat ik een

proefpakket kan bestellen. Ga naar foodconnect.nl/privacyverklaring

voor meer info.

actiecode: proefpakket advertentie - Carintreggeland

food connect, voordeelpartner van De Ledenservice, tel. 0 888 - 10 10 10, www.carintreggeland.uwmaaltijd.nl

Zilver Magazine Zomer 2021

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?