2021 09 16 The Light of Lesser Days - Asko|Schönberg

Do 16 sep 2021
Grote Zaal
20.15 uur
Donderdag
avondserie
The Light of Lesser Days
Asko|Schönberg
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale
programmaboekje is een extra service
ter voorbereiding op het concert. Het is
uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie
tijdens het concert te raadplegen via uw mobiele
telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de
andere concertbezoekers.
Bij voorbaat dank.

Programma
The Light of Lesser Days
Asko|Schönberg
Clark Rundell dirigent
Katrien Baerts sopraan
Barbara Kozelj mezzosopraan
Arne Bock sound design
Theatermachine lichtontwerp
Oscar Bettison (1975)
The Light of Lesser Days (2019-2021) *
(An Opera Installation)
Donderdag
avondserie
Serie
Asko|Schönberg
Do 16 sep 2021
Grote Zaal
20.15 - 21.30 uur
ca. 75 minuten zonder pauze
Inleiding
Foyerdeck 1
19.15 - 19.45
Frederike Berntsen in
gesprek met componist
Oscar Bettison en
Isabel Nielen van de
Theatermachine
Scene 1: Waiting for Moonrise
– Environment I –
Scene 2: A Forest
Scene 3: Moonrise
Scene 4: At Sea
Scene 5: An Island (Flower and Wither)
– Environment II –
Interlude: Night Music
Scene 6: Midnight
Scene 7: Snowbound (Towards the Dawn)
Scene 8: A Palace (You are The Signal)
– Environment III –
Scene 9: The Light of Lesser Days
* In opdracht van Asko|Schönberg
The Light of Lesser Days is opgedragen aan Fedor Teunisse,
artistiek directeur van Asko|Schönberg, als dank voor zijn
ondersteuning en geloof in dit project, vanaf het allereerste idee
tot de voltooiing.
Bent u niet vergeten uw mobiele
telefoon uit te zetten?
Dank u wel.
2

Toelichting
Conceptueel denken, vertrekken vanuit onderzoek en een concept, ‘Ik heb dat nog steeds in
me’, constateert Oscar Bettison (1975). Fysiek is hij nog in de Verenigde Staten als we elkaar
zien en spreken op Zoom, op 22 augustus jl. Eerste uitvoeringen van The Light of Lesser
Days in Utrecht en Amsterdam lonken al aan de overkant van de oceaan. Vanuit Jersey
City, aan de Hudson tegenover Manhattan, viert Bettison zijn wortels in de Haagse School:
conceptueel denken, het was een van de fundamenten die Louis Andriessen zijn studenten
aan het Koninklijk Conservatorium meegaf.
De kiem van dit werk ligt in 2016 – Louis
Andriessen ontving dat jaar de Marie-Josée
Kravis Prize for New Music van de New York
Philharmonic. Componist Oscar Bettison en
artistiek directeur Fedor Teunisse wilden
Asko|Schönberg toen combineren met
een a-capellakoor van specialisten oude
muziek. Een rudiment van dit oeridee is
nog te vinden in de opstelling die we voor
ons zien. De musici vormen een kring, als
gewijde koorzangers rond hun voorzanger.
Ze spelen met de rug naar ons toe, de blik
op de dirigent. Op het podium zien we twee
protagonisten in een kale sobere setting,
Selvina (sopraan) en Meline (mezzosopraan).
De inrichting van hun kamer wekt de
suggestie dat ze zich in een of ander instituut
bevinden. Wat voor ‘instituut’? Bettison laat
het bewust open, zoals hij ook nooit de fysieke
kenmerken van zijn karakters beschrijft. In
wat voor relatie Selvina en Meline tot elkaar
staan wordt evenmin ingevuld.
Inspiratie
Heiner Goebbels – spraakmakend componist
en theatermaker, ensceneerde bijvoorbeeld
De Materie van Andriessen in de Ruhr
Triennale – blijkt een krachtige inspiratie.
‘Zijn boek, met de verzamelde geschriften
over theater, fantastisch!’ Bettison glundert.
In deze ‘must-read’, Aesthetics of Absence:
Texts on Theatre, duidt Heiner Goebbels
theater als een wisselwerking tussen onze
waarneming als toeschouwers en klank, licht
en ruimte. Niet de door een acteur ingevulde
rol, juist het ontbreken van die invulling is in
de optiek van Heiner Goebbels in staat onze
verbeelding aan te zetten.
Opera is tekst, theater, muziek. Bettison bleek
eraan toe zelf de tekst ter hand te nemen. Het
bleek een hele bevalling. ‘Telkens opnieuw,
almaar overnieuw, heb ik de tekst geschreven.’
Wat overeind bleef was de ingeklonken
essentie. ‘Om inspiratie op te doen, ging ik
bewust naar films kijken. Hoe zit een film in
elkaar? Wat moet je uitleggen, wat juist niet?’
Elektronische lagen, zoals hele basale
drone-klanken, geven de kamerscènes,
waarin gesproken tekst de norm is, een
eigen atmosfeer. Solo’s, zoals die van de
altviool, zijn ingebed in elektronica en
brengen het ensemble bewust uit balans.
‘Twee jaar geleden deden we een experiment
met de musici tijdens een repetitie in het
Muziekgebouw. Ik liet ze liveopnames maken
met hun smartphones en die weer afdraaien
tijdens een solo. Het gaf een soort van
schemering rond de livemuziek.’ Minstens zo
3

Toelichting
belangrijk blijkt het lichtplan. ‘Kleuren namen
het stuk over’, omschrijft hij het proces.
Cyclisch gaat het van schemerduister, naar
dromen in de nacht met de opkomst van de
maan. Vluchten in de fantasie, naar een woud,
naar zee, voeren terug naar dauwdruppels in
de morgenstond, de zon aan de kim.
Isolement
Verschillende fascinaties blijken de grondslag
voor The Light of Lesser Days. In een
bingereading-sessie verslond Bettison teksten
over sanatoria voor tuberculosepatiënten. ‘Ik
ontdekte hoe er verschillende sanatoria waren
voor elke sociale klasse. Je krijgt er een soort
van negentiende-eeuws beeld bij, maar tot
mijn verbazing bleken ze midden jaren zestig
nog steeds te bestaan. De overlevingskans
van zo’n quarantaine was gemiddeld maar
vijftig procent! Wat doet dat met je? Stel jij zit
in zo’n isolement.’
‘In isolatie is het enige waar
je op kunt vertrouwen je
geheugen.’
Wat het met de tbc-patiënten deed, bleek
positieve kanten te kennen. ‘Mensen
begonnen te lezen, vervolgens te schrijven,
ontwikkelden zich tot auteur. Of ze begonnen
te componeren.’ Mijmerend kwam hij tot de
kern van de zaak. ‘In isolatie is het enige
waar je op kunt vertrouwen je geheugen.
Volledig overgeleverd aan je herinneringen
als je bent.’ Je iets herinneren. Hoe doen wij
dat? Catalogiseren, vastleggen, verzamelen,
memoriseren. ‘In wanhoop trachten wij
mensen ons van alles te herinneren, om greep
te krijgen op ons leven.’ Bettison wijst op de
link met opnames maken.
Kleurendefinities
Voor The Light of Lesser Days putte
Bettison tevens inspiratie uit het werk van
twee bevlogen pioniers. De Amerikaan
Wilson Bentley was een wegbereider van
de microscoopfotografie. Bezeten van de
verborgen schoonheid van sneeuwkristallen,
trotseerde Wilson Bentley rond 1900
urenlange ijzige kou om met zijn camera,
listig verbonden met een microscoop,
de schoonheid en verscheidenheid van
sneeuwvlokjes op celluloid te vangen. Een
wetenschapper die voeding bood voor dit
werk was de mineraloog Abraham Gottlob
Werner. Rond 1800 vond deze woorden om
systematisch kleuren te definiëren. Elke
schakering kreeg van Werner een naam.
Hij helpt zijn lezers. Telkens geeft hij aan
welk dier, welke plant en welk mineraal deze
kleur eveneens vertonen. Het lichte geel
dat we kennen van de kanariepiet, de wilde
primula en bleek gekleurd zwavel, typeert hij
bijvoorbeeld als ‘primulageel’ (nummer 63 in
Werners lange reeks ‘Yellows’).
Laat dit boek nou de enige literatuur zijn die
Selvina en Meline op het podium voor ons tot
hun beschikking hebben. Charles Darwin ging
hen voor. Vijf jaar dobberde hij op zijn schip
The Beagle. Vind dan maar eens woorden om
je vondsten en belevenissen te delen met het
wetenschappelijke thuisfront in Cambridge.
Werners nomenclatuur van kleuren, in 1814
4

Toelichting
uitgegeven, bleek Darwins redding. De zee?
‘Indigo met een tikje azuurblauw’, noteerde
de bioloog met zwier. Het zwerk boven zijn
strohoed? Even bladeren in mijn Werner, ja
precies dit! ‘Berlijn met een toefje ultramarijn’.
Bettison vindt teksten als die van Werner van
een grote schoonheid, juist omdat ze niet
als zodanig bedoeld zijn: ‘Poetry not meant
to be poetry’. Uiteindelijk gaat het om de
muziek. ‘Music has to do the big lifting’, geeft
hij aan. Wat is opera anno 2021? Het genre
bevragend, zoekend naar antwoorden, koos
Bettison voor deze installatie, geschikt voor
de concertzaal. ‘De hele set kun je in een dag
opbouwen’, legt hij uit. Het klinkt als terug
naar L’histoire du soldat, Igor Stravinsky
op een boerenkar. De geur van hooibalen?
Gestommel op houten planken? Ho. We zijn
een eeuw verder. Surround sound dompelt
ons onder in een theatrale totaalervaring.
‘Phantom sound image creation’, noemt
Bettison de techniek. ‘De speakers zien eruit
als een bommen’, grapt hij grijnzend. ‘Ze
hangen boven je in de zaal.’
Tegenstellingen
Oerwetten blijven geldig. Als in de Griekse
tragedie de antithese koor-monoloog, als
in de opera recitatief-aria, zo functioneren
hier de tegenstellingen gesproken versus
gezongen woord, atmosferische muziek
versus dynamische passages, de realiteit van
de kale kamer, versus de onbegrensde rijkdom
van de fantasie. Ook sopraan Katrien Baerts
en mezzosopraan Barbara Kozelj vormen zo’n
paar van tegenstellingen. Katrien, ‘Selvina’,
een vluchtig type, kinderlijk, altijd geneigd
weg te lopen, dingen uit de weg te gaan.
Versus Barbara, ‘Meline’, aards, gegrond, in
verbinding met de natuur, standvastig.
Zijn het wel twee mensen? Zijn het niet
twee stemmen in één en dezelfde persoon?
Iedereen zal zijn eigen associaties hebben,
zijn eigen invulling. Mijn eigen associatie met
Hector Berlioz en Lord Byron raakt Bettison.
Geestdriftig zoekt en leest Bettison meteen
een passage uit Byron in Genève. Het is 1816
als de schrijver Engeland ontvlucht en de
zomer doorbrengt met vrienden, waaronder
de Shelley’s, in de Zwitserse Villa Diodati aan
het meer van Genève. Vulkaanuitbarstingen
verduisterden die zomer. ‘En het is daar,
opgesloten in die villa, dat Mary Shelley het
idee voor Frankenstein kreeg!’
Tijd voor de ontknoping. ‘De kamer is een
soort van eiland. Melina ervaart het eiland als
een veilige haven. Selvina verlaat uiteindelijk
het eiland, ze loopt immers altijd al van
alles weg.’ Kijk ernaar op metaniveau. In
een instituut – of het nou je werk is, je huis,
je relatie of een psychiatrische inrichting –
zoeken we houvast. Terwijl het onze vrijheid
in feite beperkt. Lijden we niet allemaal aan
het Stockholm-syndroom? Gegijzeld als we
zijn door onze eigen keuzes? ‘In de aard van
de zaak blijk ik toch een melancholicus. Dat is
in dit werk tot uitdrukking gekomen. In zekere
zin is het denk ik het meest droeve werk dat
ik ooit heb geschreven.’
Tekst toelichting: Huib Ramaer
5

Libretto
The Light of Lesser Days
Tekst: Oscar Bettison
Selvina: Soprano
Meline: Mezzo Soprano
A drab, grey room. The furnishings are sparse and, along with the room itself, suggest
some kind of institution. There is one, or at most, two windows, through which light can
appear. Outside it is winter, with snow on the ground. There is a very slow progression, in
the scenes that occur in the room, from twilight, through night, to dawn. Thus, we begin
just before nightfall.
Scene I Waiting for Moonrise
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
[Aside] An Image: A room... drab... It is dusk, or near to dusk. The failing light brings
an added veil of tonelessness to the space. A further greyness. We sit and wait.
[starts to speak]
Wait until dark.
Wait until dark for what?
Wait until dark. The moonlight on the snow will be enough.
Enough for what?
Environment I (Instrumental)
Gradually the light changes. It is daytime, they imagine themselves to be in a great forest.
Sounds emerge, as if the forest is slowly waking up.
Scene II A forest
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Siskins and Scarabs
I have been here before.
Tussilage and Almond,
I have been here before
Yew and Nightshade
...have been here before
Siskins and Scarabs
We stumble.
Butterfly and Thrush
6

Libretto
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Both
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Blinded by sameness.
Siskins and Scarabs
Under great canopies
A city of boughs
A city of boughts,
A forest.
Wing beat.
A thicket of strange calls.
Bigger beasts.
Horn and antler,
Armor and tusk,
Bellow,
Bellow from deep in the hollows.
Suddenly new sounds appear. Bellows at first, hoof-falls, then bugle calls.
Selvina
[spoken, nervous and getting increasingly more so]
The world of trees starts to quake...
Suddenly... from afar... hoof falls...
A shout!... a fanfare!...
The hunt is on!
[Selvina imagines herself being chased by huntsmen]
I run, I dart, in and out, round and through.
I run, I dart, in and out, round and through.
Hooves and heartbeat jar and clatter.
I run, I dart, in and out, round and through,
Breathlessly tumbling, tumbling,
Past root and rhizome,
Leaf and bract,
Spectral breath on my neck.
I run, I dart, in and out, round and through,
I lose myself in the thicket, green on green.
They will not catch me.
Canopy becomes sky and I am gone.
[Selvina imagines herself escaping from her would-be pursuers]
7

Libretto
Scene III Moonrise
The same room as before. Moonrise.
Meline
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvia:
[Aside] An image: A room. The same room, but now with a book. It is a small
thing. In contains no stories. It is merely a catalogue. A list of colours and
descriptions of colours. Of each hue, of every shade.
We can start: Ash Grey, Smoke Grey, Pearl Grey. The colour of fresh wood ashes,
stems of barberry, the old stems of hawthorn. The quill feathers of the robin,
the backs of kittiwake gulls. The hue of flint, of limestone, of porcelain jasper.
On and on it goes, a repository of pigments, of possibilities, of boundlessness.
Words echo in the mind’s eye.
OK, dark enough, and light enough [shows Selvina the book]
A book?
Yes. The only one we have.
What is it?
A book of colours.
Of Colours? What colours?
Of every colour... Not much text, but the colours... it’ll have to do.
Have to do for what?
Scene IV At Sea
The light changes. It is daytime. They imagine themselves to be at sea on a small boat.
The sea is flat, and there is no wind.
Both
Meline
Selvina
Meline
Both
Selvina
Meline
Selvina
Both
Meline
Selvina
Meline
Copper Ore and Lapis Lazuli... Sapphire and Fluorspar
How long has it been?
Five days, or more since we last saw land, just a spit on the horizon...
Adrift...
Copper Ore and Lapis Lazuli. Sapphire and Fluorspar
How long has it been? [rep]
Ten days, or more since we last saw a bird, one last sortie goodbye...
Adrift...
Copper Ore and Lapis Lazuli... Sapphire and Fluorspar
How long has it been?
Two weeks, or more since we last felt the wind, not even a breath in our sails.
Still, still, still...
8

Libretto
Selvina
Selvina
Meline
Selvina
Adrift...
But now, wait! Wait! We have caught the wind.
Finally! Something to move us!
We can escape!
The wind suddenly picks up, but instead of the breeze that they need to catch their sails,
they find themselves amidst a storm.
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
But, wait! Now it is too much.
Darkness encircles us.
The sky blood-bruised and brooding...
We pitch and roll, thrown by the sea...
We cleave to the boat, grasping for life!
Grasping for life!
Grasping for life!
Slowly, the storm clears and the sky is blue once again.
Selvina
Meline
Selvina
The sky opens, and light returns.
The sky opens,
Sea and sky, once more.
And now, on the horizon
Land! Land! An island. We are saved!
Scene V An Island (Flower and Wither)
The light changes and they imagine themselves to be on a small island. The island is calm
and plentiful. A haven.
Selvina
Meline
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Selvina
Meline
Selvina
Back and forth.
To and fro.
The heaving of the boat is still in our bodies
We steady ourselves on this strange shore.
Alien to us, both plant and animal.
This strange shore. Imbued with magic.
Plants grow in front of our eyes... So fast, they seem to move.
Then flower and wither, in an instant. Only to start once again.
Flower and wither.
9

Libretto
Meline
Selvina
Both
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Both
As if time passes so fast it seems to stand still.
This strange shore. Imbued with magic.
Revived, Reborn, Remade.
Our haven, our shelter, our tract.
Reborn, remade, safe from sea and memory.
Imbued with magic.
We become...
...Roots in thick earth,
We become...
...The island
We become...
...Safe from sea and memory.
We become...
Imbued with magic.
But you, you, you...
I tear myself from my earthbound roots and take to the sea! [goes to depart]
And my leaves wave to you in the breeze, and your sails fill, and you are free!
Once more.
Selvina imagines herself leaving on her boat, leaving Meline on the island. The sounds of
the boat, waves and wind are heard, before gradually fading to nothing. All is calm. A Fade
out. A False ending.
Environment II (Instrumental)
Interlude - Night Music (Instrumental)
Meline
[Aside] An image... a memory. Discoloured by time. A memory of a memory.
Above fast running water, eddies and turbulence, splashing over rocks, but that
is not the image. A camera, new, an object of fascination, a totem. But that is not
the image. Suddenly, the camera drops, but instead of falling into the water, a
hand swoops in to grab it. A mother’s hand, a catch of a camera over brimming
water. That is the image.
Throughout this aside, slow bell sounds come from the ensemble. After the 12th strike,
Meline appears to be suddenly aware of her surroundings.
Meline
[suddenly present, deliberate] It is midnight.
10

Libretto
Scene VI Midnight
The same room as before. Midnight.
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Is it always like this?
Yes... I think so. I forget.
Forget what?
Everything. The monotony, the greyness, it seeps in. My memories, replayed so
many times they’ve faded. Dreams, no longer in colour. That’s why this book...
The colours...
To see, for even a moment. And to remember.
Explorers of sea and land. Infinite...
Boundless... To feel boundless... [looks at Selvina] You are boundless.
Scene VII Snowbound (Towards the Dawn)
They imagine themselves running through a snowbound night, achromic and
phantasmagorical.
Meline
Selvina
Selvina
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Both
Selvina
Porcelain and Opal,
Lumens of Frost.
As we run...
Porcelain and Opal,
Lumens of Frost.
A pallid jewel,
An achromic shroud.
Snowbound...
Draped in out mantles of alabaster...
Silhouettes like stopped penitents,
Crest and fall.
As we run across sallow plains...
...and fall,
...and ice-blanched fields.
Snowbound...
We run.
Towards...
Towards the dawn.
11

Libretto
Scene VIII A Palace (You are the Signal)
They imagine themselves to be in a magnificent palace at night, wondering past vast
buttresses and turrets, into resplendent halls. It is a place of majesty, but of great
significance to Selvina. This is the palace of her memory.
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
Selvina
Meline
And, and, and, and,
Affixed, Adorned
And, and, and, and, the image of...
Spiral on spiral, Shimmer and Shadow
And, and, and, and,
Affixed, Adorned
The signal, the signaller.
Slower than silver.
And, and, and, and,
Apex and Arch,
And the image of...
Spiral on spiral.
Spiral on spiral, slower than silver.
Affixed, Adorned.
And the image of...
Shape and Reshape
Antefix and Alcove
And the image...
Shrouded in lustre
And, and, and, and,
In. In. In. In. [rep]
I, I, I, I,... remember, before the dream, I, I, I, I,... saw it.
In... In... In the first thing that I see.
Before it even arrived. As I, I, I, I,... remember, the palace.
And, and, and, and,
Gilded towers, rooves resplendent... every arch adorned, adorned,
And the image... and the image...
gleaming like a hail of light... but more than this, the inscriptions in gold,
wrapped around every inch of the building, huge glinting characters... in a script
I had never seen. But more than this, a palace with a room of every colour, every
hue, every light.
You, you, you, you.
12

Libretto
Selvina
Meline
I, I, I, I,... remember, before the dream, I, I, I, I,... saw it. Before it even arrived.
You are the signal.
Environment III (Instrumental)
[EXIT SELVINA]
Scene IX The Light of Lesser Days
The same room as before. A pale dawn is breaking. Only Meline is in the room.
Meline
[spoken] Dawn...
Even dawn feels grey here.
Blanched and faded.
Grey, the colour of forgetting.
“This grey is without lustre”, the book says,
It remembers the greys of before,
I do not.
I have chased you
Through thicket and forest
across seas and plains.
I have chased you
To help me remember
What I have forgotten
What I have lost.
This grey of memory,
What is there?
Not much. Photographs, perhaps.
Or are they memories? Memories of photographs.
With only one face. A child’s face.
I have chased you
To help me remember
What I have forgotten
What I have lost.
13

Libretto
[BLACKOUT]
14
This book then, is all I have.
This book that remembers.
A repository of color,
But more than this.
An inscription.
Your name:
“To Selvina, with love. M.”
What does this book remember?
I have chased you
Through thicket and forest
across seas and plains.
I have chased you
To help me remember
Who I think you must be.
Days fade,
A stain of time.
Days fade into greyness.
Greyness into days.
This room, my island.
My island, reborn, remade. Safe from memory.
But more than this!
You...
I want you to have what I do not,
You should be boundless,
Color and light,
Memory and time
You...
Light fades,
The light of lesser days.
My lesser days.
What have I lost?

Biografieën
Componist
Oscar Bettison
Oscar Bettison (1975) begon
al op jonge leeftijd met het
spelen en componeren van
muziek. Op negenjarige
leeftijd begon hij als violist
op de Purcell School
in Londen. Hij was een
muzikale omnivoor: van
het zingen van Hongaarse
volksliedjes tot het
onderzoeken van zestiendeeeuws
contrapunt.
foto: Kyle Dorosz
Tijdens zijn tienerjaren liet
hij zijn vioolstudie versloffen
en bestudeerde componisten
als George Crumb, Steve
Reich, György Ligeti en
Igor Stravinsky. In 1993
won hij op achttienjarige
leeftijd de eerste BBC Young
Composer of the Year prijs.
Hij studeerde eerst aan de
Royal College of Music in
Londen, maar zijn eigen stijl
ontwikkelde hij bij Louis
Andriessen en Martijn
Padding aan het Koninklijk
Conservatorium Den Haag.
In 2005 verhuisde hij naar
de Verenigde Staten om zijn
doctoraat aan de Princeton
University af te ronden. Hier
componeerde hij O Death,
waar hij mee doorbrak. Hij
bleef grenzen verleggen
met avontuurlijke werken
en ontving in 2017 een
Guggenheim Fellowship. Hij
woont momenteel in New
Jersey en is hoofd van de
compositieafdeling van het
Peabody Institute van de
John Hopkins University.
15

Biografieën
Uitvoerenden
Katrien Baerts
Sopraan
De Belgische sopraan
Katrien Baerts staat
bekend om haar krachtige
en sensuele stem en haar
diepgaande en oprechte
interpretatie.
Haar concertrepertoire, van
klassiek tot modern, bevat
onder meer muziek van
Johann Sebastian Bach,
Wolfgang Amadeus Mozart,
Johannes Brahms, Gustav
Mahler, Benjamin Britten,
Claude Vivier en György
Ligeti, uitgevoerd met
onder andere het Koninklijk
Concertgebouworkest,
het Radio Filharmonisch
Orkest, BBC Philharmonic
Orchestra en het Chamber
Orchestra of Europe. Katrien
werkte met dirigenten als
Reinbert de Leeuw, Richard
Egarr, Vladimir Jurowski en
Bas Wiegers. Ze vertolkte
rollen in verschillende
wereldpremières, zoals in
Theo Loevendies The Rise
of Spinoza en Rob Zuidams
16
Suster Bertken, uitgevoerd
met Asko|Schönberg.
Met dit ensemble voerde
ze ook werken van
Vivier uit en stond ze in
de Ruhrtriënnale in de
muziektheatervoorstelling
De Vreemden in regie van
Johan Simons.
www.katrienbaerts.com
foto: Claudia Hansen

Biografieën
Barbara Kozelj
Mezzosopraan
De Sloveense mezzosopraan
Barbara Kozelj begon haar
studie in Ljubljuna en
vervolgde deze in Den Haag
en Amsterdam.
In 2013 debuteerde
ze met het Koninklijk
Concertgebouworkest.
Inmiddels heeft ze een
internationale carrière als
charismatisch en veelzijdig
soliste. Haar optredens
brachten haar op de
belangrijkste internationale
podia. Onder Iván Fischer
zong ze in Carnegie Hall.
Onlangs maakte ze haar BBC
Proms-debuut als altsoliste
in het Requiem van Wolfgang
Amadeus Mozart en toerde
ze door de Verenigde Staten
met Felix Mendelssohns A
Midsummer Night’s Dream.
Verschillende hedendaagse
componisten schrijven
repertoire voor haar. Met
Asko|Schönberg stond ze
vaker op het podium, o.a. in
een programma gewijd aan
Claude Vivier en in de Pessoa
Cyclus van Jan van de Putte.
www.barbarakozelj.com
foto: Andreas Terlaak
17

Biografieën
Clark Rundell
Dirigent
18
foto: Benjamin Ealovega
Het repertoire van
veelzijdig dirigent Clark
Rundell strekt zich uit van
jazz en tango tot Europees
modernisme en van
grote, multidimensionale
projecten tot complexe
werken voor ensembles.
Rundell werkt regelmatig
met de BBC-orkesten, Britten
Sinfonia, Royal Liverpool
Philharmonic, Royal Northern
Sinfonia, Ensemble 10/10 en
was te gast bij onder andere
het Barcelona Symphony
Orchestra, Klangforum
Wien en Gulbenkian
Orchestra Lissabon.
Rundell dirigeerde veel
wereldpremières en is een
zeer toegewijd uitvoerder
van nieuwe muziek. Werken
van componisten als Louis
Andriessen, Steve Reich,
Tansy Davies, Martijn
Padding, Joey Roukens,
Wayne Shorter en Julia
Wolfe werden onder zijn
directie uitgevoerd. Hij is een
graag geziene gastdirigent
bij Asko|Schönberg en stond
al meerdere keren voor het
ensemble.
www.clarkrundell.com
Asko|Schönberg
Asko|Schönberg:
toonaangevend ensemble
voor nieuwe muziek.
Kwaliteit, experiment
en vernieuwende
programmering met oog
voor actualiteit zijn de
belangrijkste pijlers.
Met een rijk netwerk
aan musici, dirigenten,
componisten, veelzijdige
jonge makers en partners
uit verschillende
kunstdisciplines, draagt
Asko|Schönberg bij aan
het ‘maken van nu’. Het
ensemble fungeert als een
toegankelijk platform dat
met innovatieve en energieke
partners bouwt aan de
voortdurende ontwikkeling
van de eigentijdse
gecomponeerde muziek in al
haar verschillende vormen.
Vanuit de Amsterdamse
thuisbasis opereert het
ensemble over de hele
wereld. Zowel de topcollectie
van de grote 20ste-eeuwse
componisten als het
allernieuwste 21ste-eeuwse
werk worden uitgevoerd
op concertpodia, festivals
en in interdisciplinaire
voorstellingen.
Asko|Schönberg is
ensemble in residence bij
Muziekgebouw aan ’t IJ.
www.askoschoenberg.nl.

Biografieën
foto: Ada Nieuwendijk
Ingrid Geerlings fluit,
piccolo, altfluit, basfluit
Hans Wolters hobo
Anna voor de Wind klarinet,
es-klarinet, basklarinet
Remko Edelaar fagot
Serguei Dovgaliouk hoorn
Arthur Kerklaan trompet
Koen Kaptijn trombone
Pauline Post piano
Wiek Hijmans elektrische
gitaar
Renée Bekkers accordeon
Joey Marijs slagwerk
Jeroen Geevers slagwerk
Joseph Puglia viool
Marijke van Kooten viool
Liesbeth Steffens altviool
Sebastiaan van Halsema
cello
Eva Euwe contrabas
19

Verwacht
Music for Empty Spaces
Twaalf premières door twaalf
musici en twaalf componisten
Donderdag
avondserie
Do 23 sep 2021
Grote Zaal
20.15 uur
Empty Spaces vanuit een leeg Muziekgebouw tijdens
het late voorjaar 2020. Dit project van componist/pianist
Heather Pinkham bracht twaalf muzikale reflecties op
de vroege coronacrisis van componisten als Jacob ter
Veldhuis en Joey Roukens. Uitgevoerd door twaalf musici,
onder wie pianist Ralph van Raat, slagwerker Dominique
Vleeshouwers en celliste Maya Fridman. Elk stuk
verklankt de ervaring van de componist in thuisisolatie.
Het resultaat: een gevarieerd concert met twaalf korte
premières in verschillende compositiestijlen op een breed
scala aan instrumenten.
Music for Empty Spaces laat zien hoe rijk en divers de
hedendaagse muziek is. En hoe muziek bijna ‘real time’ de
ontwikkelingen in onze maatschappij kan weerspiegelen.
Mooi hoe dit coronaproject na de coronacrisis alsnog het live
publiek krijgt dat het verdient.
Programma: Anthony Fiumara Zone Blanche voor accordeon
met soundtrack / Celia Swart oneness voor viool solo
Joey Roukens Roaming Empty Streets voor piano / Bianca
Bongers Come wide close voor saxofoon / Jacob ter Veldhuis
Farewell my Feathered Friends voor piccolo met soundtrack
Monique Krüs No one is an island voor bariton met
soundtrack / Chiel Meijering Happy Hours voor basklarinet
met soundtrack / Karmit Fadaël Double voor kalimba met
soundtrack / Matthias Kadar Chatouille! voor dwarsfluit
Aspasia Nasopoulou Τύρβη (Tyrvi) voor elektrische gitaar
Piet-Jan van Rossum apple on the sideboard voor harp
Heather Pinkham Days Blur voor cello/zang
foto: ANP
Music for Empty Spaces
is mede mogelijk dankzij
financiële steun van
Amsterdams Fonds voor de
Kunst, Gaudeamus, Festival Dag
in de Branding, Buma Cultuur en
Muziekgebouw aan ‘t IJ.
20

Verwacht
Gesualdo & Beyond
Asko|Schönberg
Donderdag
avondserie
Serie
Asko|Schönberg
Do 21 okt 2021
Grote Zaal
20.15 uur
In zijn & Beyond-concerten neemt Asko|Schönberg telkens
een componist als uitgangspunt. Welke betekenis had deze
in zijn/haar tijd en welke relaties zijn er met componisten uit
latere periodes? De avond biedt een bruisend programma
met intens samenspel, begeleid en samengesteld door violist
Joseph Puglia. Dit keer is componist Carlo Gesualdo (1566
- 1613) het vertrekpunt. Gesualdo maakte – ongebruikelijk
voor zijn tijd – hyperexpressieve muziek en bediende zich van
compositorische werkwijzen die we pas weer terugzien bij
Wagner en Schönberg.
Van Gesualdo is vooral bekend dat hij zijn vrouw en haar
minnaar vermoordde nadat hij ze betrapte. Zowel zijn manier van
componeren als dit gewelddadige feit vormen de grondslag van
dit programma. Zijn na de moord geschreven muziek staat vol
met teksten die emotionele extremen vertegenwoordigen; vooral
liefde, schuld en dood. Alle werken op dit programma hebben
juist deze emoties als thema, met veel aandacht voor geweld en
oorlog.
Kate Moore
foto: Johan Nieuwenhuize
Asko|Schönberg is ensemble in residence
Programma: Kate Moore Miserere / Salvatore Sciarrino
bewerkingen van Gesualdo-madrigalen en andere werken
Arnold Schönberg Phantasy / Igor Stravinsky Suite uit
L’histoire du soldat (versie voor viool, klarinet, piano) / George
Crumb Black Angels
21

Verwacht
zo 26 sep / 15.00 uur
Open je Oren met zangeres
Izaline Calister (8+)
Presentatie: Dieuwertje Blok
do 7 okt / 20.15 uur
Arianna
Le Nuove Musiche
September
vr 17 sep / 20.15 uur
Pierre-Laurent Aimard +
Tamara Stefanovich
De liefde van Messiaen
za 18 sep / 20.15 uur
Vergeten
Nederlands Kamerkoor
do 23 sep / 20.15 uur
Music for Empty Spaces
Twaalf premières door
twaalf musici en twaalf
componisten
vr 24 sep / 20.15 uur
Ritual Bells, Global Gongs
Sinta Wullur + Ensemble
Multifoon + Neon (koor)
za 25 sep / 20.30 uur
Smerz - Believer
The Rest is Noise
zo 26 sep / 11.00 uur /
Kleine Zaal
Fokker organ revisited!
Jacob Lekkerkerker
zo 26 sep / 20.15 uur
Milk it Punk
Pynarello
wo 29 sep / 20.15 uur
A page of madness (1926)
Revue Blanche
do 30 sep / 12.30 uur
Lunchconcert
i.s.m. Conservatorium van
Amsterdam
do 30 sep / 20.15 uur
Bailie en Miller, een tweeluik
Ives Ensemble
Oktober
za 2 okt / 20.15 uur
Kunst der Fuge
Nederlandse Bachvereniging
zo 3 okt / 16.00 uur / Kleine
Zaal
Solid Brass
Nieuw Amsterdams Peil
zo 3 okt / 20.15 uur
Soirée Marocaine: muziek
van de Rrways
Aïcha Tachinouite
SoundLAB Workshop
Maak je eigen muziek met de
wonderlijkste instrumenten.
Voor kinderen (7+) met
volwassenen. Elke zondag,
13.00 uur in de Atriumzaal.
Kaartjes via muziekgebouw.nl.
WannaSwing
Op de kade voor het
Muziekgebouw staat de
interactieve muziekinstallatie
WannaSwing van theatermaakster
Caecilia Thunissen
en scenograaf Jan Boiten. Acht
schommels sturen composities
aan van hedendaagse
componisten als Joey Roukens,
Mayke Nas en Rob Zuidam.
Zie voor meer informatie
muziekgebouw.nl/wannaswing
Huil van de Wolff
Elke 22e van de maand klinkt om
20.00 uur het geluidsmonument
Huil van de Wolff van Martijn
Padding ter herinnering aan
oprichter van het Muziekgebouw
Jan Wolff (1941 - 2012).
Zie voor meer informatie
muziekgebouw. nl/huilvandewolff
Geheimtips
Bijzondere concerten
die je niet mag missen
22

Foto: Erik van Gurp
4’33 grand café
Kom voor of na het concert eten
in 4’33 Grand café. Reserveren:
020 788 2090 of 433grandcafe.nl.
Bij de prijs inbegrepen
Reserveringskosten zijn bij de
kaartprijs inbegrepen.
Ook een drankje, tenzij anders
vermeld op uw concertkaartje.
Het drankje serveren wij in de
pauze óf na afloop van het concert.
Rondom het concert
- Na aanvang van het concert heeft
u geen toegang meer tot de zaal.
- Zet uw mobiele telefoon uit voor
aanvang van het concert.
- Het maken van beeld- of
geluidsopnamen in de zaal alleen
met schriftelijke toestemming.
- Algemene Bezoekersvoorwaarden
zijn na te lezen op muziekgebouw.nl
Steun het Muziekgebouw
Inkomsten uit kaartverkoop dekken
ten dele onze kosten. Word vriend
of doneer: met uw extra steun
kunnen we concerten op het
hoogste niveau blijven organiseren.
Meer informatie:
muziekgebouw.nl/steunons
Op de hoogte blijven?
Blijf op de hoogte van nieuw
geboekte concerten of ander
nieuws. Volg ons via onze
e-nieuwsbrief (aanmelden op
muziekgebouw.nl), Facebook,
Twitter of Instagram.
Dank!
Wij kunnen niet zonder de steun van
onze vaste subsidiënten en Vrienden
van het Muziekgebouw. Wij zijn hen
daarvoor zeer erkentelijk.
Druk binnenwerk
23