Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
SCRIPT
VOOR DE
TOEKOMST
Visiedocument Theater aan de Schie 2020
INHOUD
Inleiding 3
Schiedam groeit en Theater aan de Schie groeit mee 4
Wie we zijn en wat we doen 5
Onze ambities 9
Wat nodig is om de ambities te realiseren 11
Onze omgeving 13
Drie scenario’s 14
Tot slot 15
Bijlage 1 – Vertaling ambities naar het gebouw 16
Bijlage 2 – Wat vinden stakeholders 18
MISSIE
Theater aan de Schie creëert op
creatieve, bevlogen en betrokken
wijze en met een onderscheidende
kwaliteit, professionele theatrale
belevenissen, waarbij het theater
de theaterbezoekers, zakelijke
huurders, lokale beoefenaars van
podiumkunsten, lokale scholieren
en de eigen medewerkers verrijkt
en trots laat zijn op het podium en
de stad Schiedam
2
INLEIDING
Al ruim twee decennia is Theater aan de Schie één van de belangrijke pijlers van het culturele leven in Schiedam.
In die twintig jaar heeft het theater zijn meerwaarde voor Schiedam ruimschoots bewezen. Het theater levert als
cultuurproducent niet alleen een steeds grotere bijdrage aan het gevarieerde culturele klimaat van de stad, maar versterkt
tevens de ambities van de stad op het vlak van stedelijke economie en ondernemersklimaat, stadspromotie, educatie, kunst
en cultuur, inclusiviteit en samenleving. Het theater is op tal van manieren met Schiedam verbonden.
In de komende decennia blijft Theater aan de Schie die rol en die functies met verve op zich nemen. Tegelijkertijd stelt
de veranderende samenleving andere eisen en de zakelijke markt doet dat eveneens. Stedelijke, regionale en landelijke
ontwikkelingen vragen om andere invalshoeken; ze vragen een ruimer blikveld en nieuwe benaderingen.
Het jaar 2020 is een belangrijk jaar voor Theater aan de Schie. Ruim twintig jaar ervaring vormt de basis voor de ambities en
de visie die Theater aan de Schie heeft geformuleerd voor de toekomst. Ruim twintig jaar ervaring heeft het theater geleerd
wat daarvoor nodig is. En wat het kan opleveren. Dat gaat niet alleen over de manier waarop het theater zich fysiek aan de
buitenwereld presenteert. Dat gaat ook over de inwendige vorm en functionaliteit van het gebouw en over de onderhoudsstaat
ervan. Dat gaat over een goede plek voor iedereen die gebruik maakt van het theater: werknemers, artiesten, bezoekers en
huurders. Dat gaat over behouden, verbeteren en vernieuwen. En over samenwerking.
Het gaat ook over nu de slimme en juiste keuzes maken voor de komende decennia. Keuzes waarop kan worden voortgebouwd en
die passen binnen wat financieel en ruimtelijk mogelijk en realistisch is. Er zal dus ook moeten worden geprioriteerd en gefaseerd.
De toekomstige ontwikkeling van het theater is verweven met de ontwikkeling van het gebouw waarin het theater huist. Wil het
theater verder groeien op de maatschappelijke, educatieve, culturele en zakelijke markt, dan vraagt dat meer dan voorheen een
eigen gezicht, een eigen zichtbare entree, een smoel.
Sinds een aantal jaren neemt de aandacht toe voor de economische waarde die verband houdt met en voortvloeit uit kunst
en cultuur. Een sterke culturele sector leidt tot een aantrekkelijker woonklimaat voor iedereen. Op die manier wordt door
cultuurparticipatie ook economische groei gestimuleerd. Daarnaast is de aanwezigheid van een brede culturele sector in de stad
een belangrijke voorwaarde voor het creëren van broedplaatsen voor nieuw talent en ontwikkelplekken voor de creatieve sector.
Cultuur draagt bij aan samenbrengen van álle mensen in een stad. Cultuur is van oudsher een sociaal bindmiddel.
Deze toekomstvisie laat zien wat nodig is om Theater aan de Schie door te ontwikkelen zodat het theater kan blijven bijdragen aan
de sterke culturele identiteit van Schiedam.
3
SCHIEDAM GROEIT EN THEATER AAN DE SCHIE GROEIT MEE
PLANONTWIKKELING SCHIEVESTE, CIRCA 3.500 WONINGEN
Cultuurinstellingen hebben
een stimulerende uitwerking
op het vestigingsklimaat van
mensen en bedrijven
4
WIE WE ZIJN EN WAT WE DOEN
Theater aan de Schie is na Luxor Rotterdam de grootste schouwburg in de regio en heeft in de combinatie met het
Wennekerpand een stevige plek in Schiedam verworven. De twee locaties, een grote en een kleine zaal, maken het
theateraanbod veelzijdig en flexibel. In de afgelopen jaren zat Schiedam duidelijk in de lift. Vooral de grote interesse van
buitenaf om in Schiedam te komen wonen is explosief toegenomen. Het is dus niet verwonderlijk dat er sprake is van een
groeiende publieke en zakelijke belangstelling voor Theater aan de Schie.
Theater aan de Schie behoort samen met het Wennekerpand en de bibliotheek tot de drukst bezochte cultuurinstellingen van
Schiedam. Qua activiteitenaanbod is het theater de grootste cultuurinstelling van Schiedam. Circa vijfenveertig procent van de
bezoekers komt uit Schiedam. De rest uit heel Nederland, maar vooral uit de regio.* Daarmee heeft het theater niet alleen in
Schiedam, maar ook regionaal een stevige basis.
BEZOEKEN PER WOONPLAATS
SEIZOEN 2018-2019
PUBLIEKSBEREIK JOCHEM MYJER
21, 22 EN 23 JUNI 2017
Overige
39%
Schiedam
34% **
Delft
3%
Rotterdam
16%
Vlaardingen
8%
* Bron: Jaarverslag Theater aan de Schie, seizoen 2018-2019. Interne raadpleging marketing gegevens op postcodeniveau.
In 2018-2019 kwam volgens de statistieken 34% uit Schiedam. Gemiddeld 45% over de jaren heen.
** Veel grote titels trekken meer publiek uit de regio en het land. Daardoor daalt het percentage bezoeken dat afkomstig is uit Schiedam.
5
Inmiddels opent het theater de deuren voor circa 115.000 bezoeken per theaterseizoen. Het theater verzorgt 130 theatervoorstellingen
alsmede 25 voor scholieren onder schooltijd. Daarnaast faciliteert het theater per jaar 250 zakelijke activiteiten. De afgelopen zeven
jaar ving het theater 42% aan kortingen op de subsidie op, onder meer door een stijging van het aantal bezoeken en bezoekers.
Het theater realiseert al zeven jaar op rij zwarte cijfers en het aantal producties neemt fors toe. De omzet is de afgelopen zeven jaar
gestegen met één miljoen euro en bedraagt nu jaarlijks ruim drie miljoen euro waarvan meer dan de helft uit eigen inkomsten bestaat.
Deze worden voornamelijk gerealiseerd door te opereren op de zakelijke markt. Deze extern verworven gelden, ruim anderhalf
miljoen euro, plus de gemeentelijke financiering, zijn nodig om de exploitatie van het theater sluitend te krijgen. In seizoen 2018-2019
realiseerde het theater voor de eerste keer in haar geschiedenis meer eigen inkomsten (54%) dan de gemeente aan financiering
bijdraagt. Vanwege de uniciteit, capaciteit en specifieke professionaliteit is Theater aan de Schie in staat om producties en zakelijke
activiteiten te huisvesten die op andere plekken in Schiedam niet mogelijk zijn.
OMZET:
3,5 miljoen
3,5 miljoen
3,0 miljoen
3,0 miljoen
2,5 miljoen
2,5 miljoen
2,0 miljoen
2,0 miljoen
1,5 miljoen
1,5 miljoen
2012 2013 2014 2015
2016 2017/2018* 2018/2019
*met ingang van seizoen 2017/2018 hanteert Theater aan de Schie een seizoensbegroting in plaats van een kalenderjaarbegroting
6
Er bestaat een sterke relatie tussen cultuurconsumptie en economische ontwikkeling. De productie van cultuur is dus ook van groot
belang voor de economische vitaliteit van Schiedam. Met 400 activiteiten per seizoen in Theater aan de Schie en het Wennekerpand
maar ook steeds vaker in de buitenlucht, mobiliseert het theater een hoog aantal culturele en zakelijke bezoeken aan Schiedam.
Het theater draagt in het culturele veld bij aan een duidelijke profilering en identiteit van Schiedam. Niet alleen lokaal, maar ook
op regionaal en landelijk niveau. Het culturele aanbod van de stad is één van de factoren die duidelijk bijdraagt aan het stimuleren
van de Schiedamse economie en het mede scheppen van een gunstig vestigingsklimaat voor nieuwe Schiedammers die hier graag
willen komen wonen, werken en leven. Daarbij werkt het theater samen met andere partijen in Schiedam, in de regio en in het
land waaronder culturele partners, kunstbeoefenaars, de Schiedamse middenstand, het bedrijfsleven, scholen, maatschappelijke
instellingen, stadspromotie en natuurlijk de Schiedammers zelf.
DE VIJF BEDRIJFSONDERDELEN VAN THEATER AAN DE SCHIE:
THEATERVOORSTELLINGEN
ZAKELIJKE ACTIVITEITEN
CULTUUREDUCATIE
MAATSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN
PRODUCTIEHUIS
Van een theater dat onderdeel is van het stedelijke, regionale en landelijke netwerk vraagt dit méér dan alleen oriëntatie op
programmering. Het vraagt zichtbaarheid in samenhang met de andere cultuuraanbieders in Schiedam en uitgaan van de
bijzonderheid en het karakter van Schiedam als stad in de regio. Een bredere oriëntatie op cultuurproductie, bijvoorbeeld via een eigen
huisgezelschap, via het bieden van een podium aan jong (amateur) talent, maar ook het bieden van toegankelijke werkplekken, oefenen
experimenteerruimten en productiefaciliteiten draagt daar aan bij. Het theater richt zich daarbij op de hele samenleving: het theater
heet iedereen en alle vormen van cultuurproductie welkom. Dat zorgt voor vitaliteit, het levert energie en ‘zuurstof’ voor de gehele
lokale samenleving.
Cultureel ondernemen
zit in het DNA van
Theater aan de Schie
7
PERCENTAGE SUBSIDIE TEN OPZICHTE VAN EIGEN INKOMSTEN:
60 60 % %
55 55 % %
50 50 % %
45 45 % %
2012
2013
2014
2015
2016
2017/2018*
2018/2019
TOTAAL AANTAL BEZOEKEN:
120.000
120000
110.000
100.000
100000
90.000
80.000
80000
70.000
60.000
60000
50.000
40000
2012 2013 2014 2015 2016 2017/2018* 2018/2019
*met ingang van seizoen 2017/2018 hanteert Theater aan de Schie een seizoensbegroting in plaats van een kalenderjaarbegroting
8
ONZE AMBITIES
AMBITIE 1: GROEI GROTE EN KLEINE ZAALAANBOD
Het theater groeit de komende vier jaar van circa 130 theatervoorstellingen nu naar 160 theatervoorstellingen per seizoen. In de
komende vier jaar groeit het theater daardoor met nog eens vijftien procent in bezoekers. Het ‘grote zaal aanbod’ groeit in de
breedte met meer en diverse aansprekende titels die meerdere doelgroepen aanspreken. Naast het huidige aanbod, gericht op
cabaret, muziek en amusement, maar ook dans, opera en toneel, heeft het theater de ambitie om ruimte te creëren voor nieuw
aanbod en ontwikkeling van lokaal en professioneel talent. De programmering in het Wennekerpand vraagt om een eigenzinnige
benadering en biedt qua programmamogelijkheden andere invalshoeken dan Theater aan de Schie. De zoektocht daarnaar is in
volle gang.
AMBITIE 2: REALISEREN THIRD PLACE FOR ALL
Het theater is een ‘Third Place for All’.* De foyer wordt een stadsfoyer. Het theater faciliteert ontmoetingen tussen mensen
onderling en tussen mensen en het theater. Het is een ruimte waar alles samenkomt, een ruimte die samenbrengt en de
verschillen in hun waarde laat. Daarbij hoort dat de theaterdeuren, behoudens de verhuurdagen, zo veel mogelijk open staan voor
zoveel mogelijk ander gebruik: kleinschalige maatschappelijke activiteiten, studieplek voor scholieren, ZZP-werkplek voor kleine
of startende ondernemers en medewerkers van de gemeente, een plek om te vergaderen en elkaar te ontmoeten, te lunchen
of even iets te gaan drinken. Het gaat om co-creatie en het aantrekken van nieuwe doelgroepen. Het theater wil een thuis zijn
voor de lokale podiumkunsten. Het theater sluit aan bij de code ‘Diversiteit en Inclusie’.** Die agenda richt zich specifiek op het
toegankelijk maken van podiumkunsten voor en met mensen met een beperking. Ze zijn deelnemer, publiek of artiest. Dat vraagt
aan de ene kant aandacht voor het verhogen van de fysieke toegankelijkheid door soms letterlijk drempels weg te halen. Aan de
andere kant vraagt het aandacht voor de organisatorische en artistieke toegankelijkheid, zodat de deelnemers én het theater zelf
het maximale halen uit deze altijd leerrijke en mooie ervaringen. Bij voorstellingen wordt vaker gebruik gemaakt van een dovenen
blindentolk. In de komende vier jaar werkt het theater toe naar regelmatige gratis toegankelijke maatschappelijke activiteiten
waaronder lunchconcerten en stoelyoga in de foyer of in het Wennekerpand. Met ouderen wordt 20 keer in de foyer gerepeteerd
om toe te werken naar een voorstelling in het kader van ‘Kom dans met mij…’. Dit dansproject ontwikkelt Theater aan de Schie
samen met Gouden Dans van Stichting Dansbeweging speciaal voor ouderen.
AMBITIE 3: ONTWIKKELEN PRODUCTIEHUIS
Het theater groeit door naar een productiehuis in samenwerking met theatergroep De Stokerij Schiedam. Het theater is
coproducent van ‘De Stokerij’ en produceert met hen de jaarlijkse kerstvoorstelling en het Opstokerijfestival met deelname van
lokale volwassenen, jongeren en kinderen. Voorts leveren we facilitaire bijstand in geval van locatievoorstellingen van De Stokerij
Schiedam.
*Bron: Aat Vos, How to create a relevant public space. Rotterdam (2017)
**Bron: ‘Code Diversiteit en Inclusie’, onderdeel van Actieplan Cultuur en Creatief Inclusief
9
AMBITIE 4: GROEI (CULTUUR)EDUCATIE
Theater aan de Schie biedt cultuureducatie aan voor het primair en voortgezet onderwijs. Investeren in de jonge Schiedammers via
schoolvoorstellingen in het theater en door actief scholen op te zoeken is daarmee niet alleen een investering in de samenleving,
maar ook een investering in het publiek van de toekomst. Binnen twee seizoenen bezoekt elk kind dat in Schiedam naar de
lagere school gaat, ten minste één keer per seizoen Theater aan de Schie. Het theater brengt naast 25 schoolvoorstellingen ook
voorstellingen voor speciaal onderwijs.
Jaarlijks is in het theater plaats voor zes stageplekken. Het theater is stageplaats en erkende leerplek voor hoger onderwijs en
beroepsopleidingen in de theaterwetenschappen, horeca, publiciteit en theatertechniek.
AMBITIE 5: KWALITEIT ALS UNIQUE SELLING POINT
Kwaliteit leveren is wat Theater aan de Schie kenmerkt en onderscheidt van andere locaties. Het is het Unique Selling Point.
De zakelijke verhuur groeide afgelopen jaren met vijftien procent door het theater lokaal, regionaal en landelijk aan te bieden als
een podium voor evenementen, podiumkunsten, montages en repetities voor theatergezelschappen en het bedrijfsleven om zo de
eigen inkomsten te maximaliseren. Het theater genereert inmiddels meer eigen inkomsten dan het ontvangt aan gemeentelijke
subsidie. Het theater wil de komende jaren de omzet opnieuw met vijftien procent laten stijgen. Daarmee draagt het theater stevig
bij aan meer cultureel verkeer in Schiedam met een economische spin-off.
AMBITIE 6: HOREN BIJ DE 25 GROOTSTE THEATERS VAN NEDERLAND
Het theater wil behoren tot de 25 meest aansprekende theaters van Nederland en sluit de programmering daarop aan.
Meer grote theatertitels binnenhalen, betekent meer publiek vanuit heel Nederland. Het betekent ook meer recette en meer
aandacht en economisch cultureel verkeer voor Schiedam. Het verdienmodel zal voor het theater verbeteren evenals voor de
lokale middenstand.
10
WAT NODIG IS OM DE AMBITIES TE REALISEREN
HET THEATER WORDT HET EERSTE KLIMAAT NEUTRALE THEATER VAN NEDERLAND EN WERKT
DAARTOE EEN SEPARATE BUSINESSCASE UIT
In 2050 draait Nederland volledig op duurzame energie. De transitie in die richting vraagt veel investeringen en veel
(door)ontwikkeling van al dan niet bestaande technieken. Wat voor Nederland in het groot geldt, geldt voor Theater aan de Schie in
het klein. Het theater heeft een voordeel omdat het van hout is, maar er is veel meer nodig om klimaatneutraal te worden. In de tijd
dat het theater werd gebouwd, stonden energie, duurzaamheid en klimaatverandering nog niet hoog op de mondiale agenda. Dat
betekent dat in het gebouw veel verbeterd kan worden. De vraag die voorligt is te onderzoeken waar en hoe energie kan worden
bespaard en opgewekt en welke verdere mogelijkheden er zijn om het theater klimaatneutraal te maken. Daarvoor wil het theater
een aparte businesscase uitwerken.
HET THEATER HEEFT EEN EIGEN EN VINDBARE ENTREE EN IS DAARMEE EEN ZICHTBAAR ONDERDEEL
VAN SCHIEDAM
Het leek zo mooi: een theater met een ingang aan het Stadserf. Het theater van de stad aan het plein van de stad. Dat
pakte anders uit. De centrale hal, bedoeld als plek van samenkomst voor alle inwoners van de stad, werd de entree van het
gemeentehuis. Dat effect werd alleen maar versterkt toen ook de eerste voordeur van het theater in gebruik werd genomen als
ingang naar de toren van het Stadserfcomplex. De bibliotheek verhuisde en het theater schoof steeds verder weg van het plein
en verdween verder naar binnen. Het is vreemd dat een theater met de architectonische kwaliteit van Theater aan de Schie op
een locatie zo pal in het centrum aan een groot stadsplein onzichtbaar is. Dat, terwijl het door de onderscheidende architectuur
landelijke en zelfs Europese belangstelling geniet. Zodra bezoekers de foyer en de theaterzaal binnengaan, wordt hen duidelijk wat
de reden is dat dit theater steevast wordt genoemd in het rijtje van mooiste en opvallendste theaters van Nederland.
11
HET THEATER WIL HET ACHTERSTALLIG ONDERHOUD WEGWERKEN EN DE FUNCTIONALITEIT VAN
HET GEBOUW VERHOGEN ALS VOORWAARDE VOOR GROEI
Er is één ingrediënt doorslaggevend als het gaat om het maximaal laten renderen van de investeringen die het theater nodig heeft
om zich door te ontwikkelen en te vernieuwen. Dat is het gebouw zelf. Door nu niets te doen, of slechts beperkt in te zetten op
vernieuwing, komen de beperkingen die nu aan de orde zijn op korte termijn terug.
De noodzakelijke onderhoudsslag biedt kansen op functionele herinrichting, alsmede om een aantal ontwerpfouten en gevolgen
van bezuinigingen tijdens de bouwperiode te corrigeren. Na ruim twee decennia intensief gebruik door meer dan twee miljoen
bezoekers en talloze producties is het interieur van het theater aan een stevige onderhoudsslag toe. Meubilair raakt sleets, het
sanitair raakt verouderd, de technische installaties raken aan het einde van hun levensduur en het gebouw (het gereedschap van
de theaterorganisatie) voldoet niet langer. In de huidige situatie is het gebouw uitgestrekt, met lange looplijnen, ingewikkelde
logistiek en hoogteverschillen. Het mist voldoende essentiële voorzieningen waaronder liften in het voor- en achterhuis,
opslagruimten bij de uitvoeringsruimten, productieruimten, voldoende kantoorruimten, horecavoorzieningen in het voor- en
achterhuis en er is dringend behoefte aan een goed werkend klimaatbeheersingssysteem. In het theater kunnen geen ramen open.
Het theatergebouw is
het gereedschap
van het theaterteam
12
ONZE OMGEVING
Nederlanders bezoeken weer vaker het theater, zo blijkt uit de cijfers. In 2018 steeg het aantal theaterbezoeken landelijk met acht
procent naar ruim 10,3 miljoen bezoeken. Ook het aantal voorstellingen op de Nederlandse podia zit in de lift: dat steeg met drie
procent naar ruim 29 duizend voorstellingen. Tegelijk is er sprake van groeiende concurrentie in de theatersector.* Het publiek stelt
hoge eisen aan een avondje uit en kan daarvoor kiezen uit een breed aanbod in Schiedam, de regio en zelfs daarbuiten. Musicals,
populaire muziek, cabaret en klassieke muziek scoren goed bij het publiek en podia programmeren steeds avontuurlijker.
Het programma alléén is niet meer wat de keuze van de theaterbezoeker bepaalt: het gaat ook om de beleving eromheen.
Huurders uit de zakelijke markt verwachten meer van een gehuurde locatie. Voor hen is representativiteit van groot belang bij de
te maken keuze voor een theater of congreszaal. Niet zelden kiezen potentiële huurders voor een andere locatie omdat Theater
aan de Schie geen representatieve en logistiek praktische entree heeft. Theater aan de Schie is voor ruim 50% afhankelijk van
de zakelijke markt. Het theater moet dus oog blijven houden voor de veranderende eisen van huurders en daarop flexibel kunnen
inspelen.
De concurrentie zit niet stil... vlnr: De Stoep - Spijkenisse, Stadgehoorzaal - Vlaardingen, Oude Luxor - Rotterdam.
Het Oude Luxor in Rotterdam is volledig gerenoveerd en telt 900 zitplaatsen. Het heeft door haar solide historie een stevige
positie in de regio. De Stadsgehoorzaal in Vlaardingen profileert zich na eerdere bezuinigingen weer sterker: het theater werd
grondig gerenoveerd en het aantal zitplaatsen werd uitgebreid. Ondertussen neemt het aantal theatervoorstellingen toe. Dat geldt
ook voor De Koningshof in Maassluis, waar na een gemeentelijke subsidie flink geïnvesteerd kon worden in het gebouw, in de
theatertechniek én in de theaterzaal. Dat zorgde voor nieuw élan en dat blijkt ook duidelijk uit het nieuwe zelfvertrouwen en de
ambitie die het theater uitstraalt. De gemeente Barendrecht investeerde stevig in theater Het Kruispunt, dat bouwkundig werd
samengevoegd met een bibliotheek tot een multifunctioneel, stedelijk cultureel centrum. De Stoep in Spijkenisse is als relatieve
nieuwkomer ook erg succesvol. Na realisatie van het architectonisch aansprekende gebouw, opende het theater in 2016 zijn
deuren. Door de opvallende architectuur trekt het nog steeds veel bezoekers uit de regio. Ten slotte is De Naald in Naaldwijk,
waar ook films worden vertoond en dat een grote en een kleine zaal heeft, dermate succesvol dat momenteel wordt onderzocht of
nieuwbouw haalbaar is. De studie daarvoor is in volle gang.
*Bron: Jaarverslag Vereniging Schouwburg en Concertdirecties 2018.
13
DRIE SCENARIO’S
SCENARIO 1: WE DURVEN TE DOEN
Vernieuwen door te investeren borgt de toekomstbestendigheid en de ambities van het theater voor de komende decennia.
De wervende en prachtige architectuur van het theater gaat open naar de stad toe op één van de oudste plekken van Schiedam.
Daarmee wordt meteen een interessante stedenbouwkundige, historische plek van Schiedam aan de vergetelheid onttrokken.
Die krijgt weer leven – er komen weer mensen. Met een representatieve, eigen entree die recht doet aan de prachtige architectuur
van het theater neemt de zichtbaarheid, vindbaarheid en merkbaarheid van het theater in de stad toe. Aan wie Schiedam langs de
’s-Gravenlandseweg binnenrijdt of vanaf het station langs de Schie binnenwandelt, zal Theater aan de Schie niet meer ontgaan.
Daarmee wordt het theater een Schiedams visitekaartje dat bezoekers en gebruikers aantrekt, ook door ruimere openstelling en
een verbreding van activiteiten. Dat genereert inkomsten voor het theater zelf, maar ook voor de lokale middenstand.
SCENARIO 2: HET HOOGST NOODZAKELIJKE DOEN
Alleen het noodzakelijke oppakken biedt ruimte om beperkt ingrepen te doen. De technische installaties zullen hierdoor verbeteren.
De onderhoudsachterstanden worden weggewerkt en waar nodig worden het interieur en de werkruimtes en kantoren aangepast
aan actuele vereisten. Tegelijkertijd worden daarmee de oorspronkelijke ontwerpfouten en andere onvolkomenheden niet
verholpen. Daarmee is het theater voor beperkte tijd toekomstbestendig, zoals het dat twee decennia geleden ook was. Maar
structureel verandert er te weinig. En worden er nog steeds kansen gemist op het vlak van zichtbaarheid, functionaliteit en
duurzaamheid, zoals die hiervoor al geschetst werden.
SCENARIO 3: NIETS DOEN
“Wat gebeurt er als we niets doen?” Een terechte vraag. Niets doen is gezien de huidige conditie van het interieur eigenlijk geen
optie. Want de onderhoudsachterstanden nemen alleen maar toe, net als de achterstand op (arbo)wet- en regelgeving. De techniek
veroudert verder en het gebouw blijft voor de werknemers fysiek (over)belastend en daarmee neemt de concurrentiepositie van het
theater op de arbeidsmarkt verder af. Het gebouw en het interieur zijn niet meer toekomstbestendig. De concurrentie loopt uit op
Theater aan de Schie, dat nog steeds relatief onzichtbaar en onvindbaar is. Daarmee verkleint de kans op de zo gewenste groei in
de bedrijfsresultaten en is het niet mogelijk om de gestelde ambities te realiseren.
14
TOT SLOT
Dit visiedocument vraagt om verdere financiële uitwerking. De bekostiging zal bepalend zijn voor het te kiezen scenario en voor
de mate waarin de geschetste ambities haalbaar zijn.
Het is duidelijk dat zonder investeren er geen sprake kan zijn van de nodige vernieuwing. En zonder vernieuwing blijft verdere
ontwikkeling uit en wordt de kans groter dat het theater verder op achterstand komt te staan ten opzichte van het aanbod in de
regio, het aanbod op de arbeidsmarkt en de vraag vanuit de markt.
De situatie is dat het theater binnen de huidige financiële context nauwelijks of geen ruimte heeft om de nodige stappen
zelfstandig te kunnen zetten. Andere mogelijkheden die voor de hand liggen om te onderzoeken, naast bekostiging door de
Gemeente Schiedam, zijn externe fondsenwerving (vanuit de markt of ideëel). Fonds Schiedam Vlaardingen en het De Groot Fonds
hebben positief gereageerd op de ambities van Theater aan de Schie.
In elk geval gaan in de wereld van kunst en cultuur de materiële kosten voor de immateriële baten uit. Investeren in Theater aan de
Schie is investeren in de leefbaarheid en het groeiende positieve imago van Schiedam.
Het theater levert een
belangrijke bijdrage aan
de hele Schiedamse
samenleving, aan cultuur,
maatschappelijke
vraagstukken, educatie
en economie
15
BIJLAGE 1 – VERTALING AMBITIES NAAR HET GEBOUW
UITGANGSPUNTEN
Duurzaam
Elke toekomstige aanpassing of verbouwing dient
bezien te worden vanuit kansen en mogelijkheden voor
duurzaamheidsmaatregelen. Het gebouw is niet duurzaam
ingericht. Als duurzaamheidsmaatregelen bij huidige ingrepen
(nog) niet worden uitgevoerd, dan is het goed om nú al
rekening te houden met toekomstige aansluiting op nog te
nemen maatregelen met betrekkong tot bestaande systemen,
infrastructuur, et cetera.
Geen ingrepen in de huidige architectuur van de foyer en
theaterzaal
Een strikte voorwaarde bij ieder ontwerp is dat er geen
bouwkundige ingrepen worden verricht in de huidige
architectuur van de theaterzaal en foyer. Deze ruimten
blijven op grond van architectonische en (toekomstige)
cultuurhistorische waarden onaangetast. Het vloeroppervlak
en materiaalkeuze van de foyervloer mogen eveneens om die
reden en exploitatievoorwaarden (1.000 m2 verhuurruimte)
niet worden gewijzigd. Feitelijk betekent dit dat bouwkundige
oplossingen buiten de bestaande muren moeten worden
gevonden.
PRIORITEIT 1
Entree als blikvanger
Een eigen, representatieve, architectonisch onderscheidende
entree waarmee het theater zichtbaar wordt, is gezien de
huidige omstandigheden een voorwaarde om de culturele,
zakelijke en maatschappelijke ambities van het theater in
de komende jaren waar te maken. Een entree op de begane
grond aan de stadzijde is aansprekender en vindbaarder dan
de huidige. Een entree aan de Broersvestzijde biedt kansen
voor de aanpak van een stedenbouwkundig waardevolle
‘restplek’ in de Schiedamse binnenstad. Verder draagt een
zichtbare entree meer nadrukkelijk bij aan de beleving van de
stad Schiedam.
Personenliften in voor- en achterhuis
In zowel het voor- als achterhuis zijn personenliften
noodzakelijk. Voor oudere acteurs en huurders zijn de
trappen moeilijk te belopen. De omloop in de foyer is voor
invaliden niet toegankelijk. Ten slotte is voor het personeel
het gebrek aan liften fysiek zeer belastend.
Receptie, kaartverkoop en garderobe
Indien er gekozen wordt voor een nieuwe eigen entree zijn
een receptie, een kaartverkooppunt en garderobe nodig in
het entreegebied.
16
Spoel- en bijkeuken en opslag
De huidige spoelkeuken is ontoereikend voor de verwerking
van grote aantallen glas en serviesgoed (jaarlijks
115.000 consumerende bezoeken). Er is geen ruimte
voor voorbereiding van catering achter de schermen. Er
is geen ruimte voor het aanbrengen van bijvoorbeeld een
frituurvoorziening of voldoende koelingen. Bovendien is er
onvoldoende opslag voor horeca en voorraad.
Klimaatbeheersing
De klimaatbeheersing is verouderd en is onvoldoende. Het
is of koud, of tochtig, of te warm. Het systeem laat zich niet
goed sturen. Tijdens warme dagen stijgt de temperatuur op
het balkon bij voorstellingen tot onaanvaardbare hoogte. In
het theater zijn geen ramen die open kunnen.
Stoelenplanuitbreiding
Zonder grote zaalaanpassingen is een uitbreiding van het
stoelenplan met circa 75 stoelen mogelijk. Een uitbreiding
tot 777 stoelen zorgt voor een zakelijke en culturele
onderscheidende positie in de regio. Het theater wordt
interessanter voor grotere theaternamen/titels om te bespelen
en vergroot de inkomsten bij uitverkochte voorstellingen.
De stoelenplanaanpassing biedt mogelijkheden om onder
meer de problemen met de klimaatbeheersing in het voorste
gedeelte van de zaal op te lossen.
Kantooruitbreiding
Als gevolg van de groei van de organisatie is er meer
geschikte kantoorruimte noodzakelijk. De huidige kantoren
hebben geen ramen of de ramen kunnen niet open. Door
hierin te investeren, verbeteren de arbo-omstandigheden
voor medewerkers en spelers.
Opslagruimten
In de foyer en op het podium is geen opslagruimte voor
apparatuur in de nabijheid van de werkplekken.
Douches en sanitair
De douches in de kleedkamers zijn verouderd en te klein. Ook
de overige sanitaire voorzieningen in het gebouw zijn aan
modernisering, verduurzaming en vernieuwing toe.
Theatercafé
Het publiek neemt toe en ook de verwachtingen. Een
voorstelling alleen is niet meer genoeg, het publiek verwacht
een volledige avond uit. Om het verblijf in het theater vooraf
en achteraf te verlengen is een theatercafé in eigen beheer
een mogelijkheid.
PRIORITEIT 2
Studio’s
De vraag naar studio’s om te repeteren, te verkleden, te
wachten, voor te bereiden, te produceren en schrijven neemt
jaarlijks toe tijdens montagedagen, amateurrepetities en
verhuuractiviteiten.
Break-out rooms
De vraag naar break-out rooms bij verhuringen is er al sinds
de opening van het theater. Voor veel bi- en multilaterale
sessies zijn bijruimten nodig. Er kunnen momenteel geen
kleine ruimten worden aangeboden voor verhuur.
Update horeca uitgiftepunt
Het horeca uitgiftepunt in de foyer is gedateerd, beperkt
ingericht en vraagt om modernisering.
Decoringang
Met een professionele decoringang kan de foyer beter
worden benut als uitvoeringsruimte voor voorstellingen en
verhuringen.
17
BIJLAGE 2 – WAT VINDEN STAKEHOLDERS
[Sponsor] “Om de uitstraling van Theater aan de Schie
volledig tot zijn recht te laten komen zijn wij het volledig
eens met de plannen van het theater om een nieuwe entree
te realiseren aan de Broersvest-zijde. Niet alleen komt dit
het theater ten goede maar ook de gemeente Schiedam, de
entree van de stad, waaraan dan eveneens een aantrekkelijke
schakel wordt toegevoegd. Ook voor toekomstige sponsors
is een zichtbaar theater een absolute pré.” – (Sponsor van
het eerste uur: Dick van Well, Martin Kroep en Wolff van Pelt
namens SAB-Rijnmond)
[Fondsen] Zowel Fonds Schiedam Vlaardingen als het
De Groot Fonds zijn erg positief over het voornemen van de
bouw van een zichtbare entree voor Theater aan de Schie.
Zij onderschrijven van harte de stadsvisie van Theater aan de
Schie, de invulling en gebiedsontwikkeling van het stuk grond
bij binnenkomst van Schiedam, de zichtbaarheid van het
theater en de effecten die dat heeft op het visitekaartje van
de Schiedamse binnenstad bij binnenkomst. Beide fondsen
geven aan dat, indien er concretere plannen voorliggen, er
gekeken zal worden op welke wijze kan worden bijgedragen.
[Bezoekers van het theater] “We ervaren geen goede
theaterbeleving bij binnenkomst”, vindt 65% van de vrienden,
“De zichtbaarheid zal verbeteren voor publiek van binnen en
buiten Schiedam”, vindt 85% van de vrienden. ”Het theater
verdient een eigen entree”, vindt 75% van de vrienden van
het theater. “De entree is nu téveel een onderdeel van het
stadskantoor. Een eigen entree voelt dan aan alsof je écht het
theater in gaat”.
“Het liefst een rolstoelbestendigde entree en zeker geen
obstakels zou fantastisch zijn, heb nu als ik zonder
scootmobiel ben moeite om de oprit op te komen een lift zou
wel het einde zijn”.
“Het gaat om de totaal beleving. Een theaterbezoek is even
weg uit het dagelijkse. Omgeving doet veel met de mindset
om open te staan voor de voorstellingen. Dat zou moeten
beginnen op het moment dat je over de drempel van het
entree van het theater stapt”.“Van buitenaf zou ik willen
zien dat ik een theater binnenga, een sfeervolle entree die
geruisloos overgaat in een uitgaansruimte in de stijl van een
grandcafe, tafeltjes met mensen die wel of niet nog naar
theater gaan. De entree kan ook wel op dat binnenplein (dat
kan een heel aardig plein worden met wat aanpassingen
vooral in de plint) als dat gedeelte met de portiersbalie van
het stadskantoor maar overgeslagen kan worden”.
“De opgang is al niet uitnodigend. De hal roept bezoek op
aan de gemeente-loketten. De entree naar het plein is sober
en niet inspirerend. Het aanwezig zijn op het plein met de
drukte geeft al wat sfeer. Kortom de entree is het theater
onwaardig”.
[Landelijke opererende producenten en impresario’s]
“Theater aan de Schie behoort tot één van de
toonaangevende schouwburgen/theaters in de regio
Rotterdam-Rijnmond. Het theater heeft zich ontwikkeld tot
een belangrijke aanbieder van een breed, gevarieerd aanbod
aan theaterproducties die zich richten op alle lagen van het
publiek in Schiedam en omstreken. Het enige wat hieraan
nog ontbreekt, is een entree die past bij de allure van het
gebouw.” (George Visser, George Visser Productions b.v. en
impresario van onder andere: Jandino, The Analogues, The
Golden Earring en Freek de Jonge)
“In de afgelopen jaren is Theater aan de Schie gegroeid tot
een zeer belangrijk theater in de regio Rotterdam. Maar is
inmiddels ook landelijk van belang: Theater aan de Schie
heeft zich dan ook terecht aangesloten bij de 30 top theaters.
Alleen de entree via de stadhuis ingang mist juist het gevoel
van ‘naar theater gaan’. Een nieuwe ingang zou een enorme
verbetering zijn en absoluut bijdragen aan een verbeterde
exploitatie.” (Ruud de Graaf, Impact entertainment en
producent en impresario van onder andere: Evita, Kinkey
Boots, Karin Bloemen en Roxanne Hazes)
[Huurders van het theater (waaronder lokale
podiumkunsten)]
De entree is niet zichtbaar genoeg vindt bijna 70% van
de huurders. We ervaren geen goede theaterervaring bij
binnenkomst vindt bijna 70% van de huurders. Het zal de
zichtbaarheid en vindbaarheid van het theater verbeteren
vindt bijna 90% van de huurders. Theater aan de Schie moet
een eigen entree krijgen gelegen aan de Broersvest – vindt
100% van de huurders.
[Professionele artiesten] “Wanneer komt die eigen entree er
nu een keer?” (Brigitte Kaandorp), “De theaterzaal van Theater
aan de Schie heeft de beste akoestiek van Nederland” (Thomas
Acda), “De foyer van Theater aan de Schie is architectonisch
de mooiste foyer van de Nederlandse theaters” (Fred Gehring,
drummer en oprichter van The Analogues), “Theater aan de
Schie krijgt met een nieuwe entree een eigen gezicht. Een
kloppend hart heeft het al.” (Stef Bos)
[Culturele Partners] “Theater aan de Schie is een vitaal
en onmisbaar onderdeel van het culturele aanbod voor
Schiedammers en de regio. Het aanbod is van hoge kwaliteit,
afwisselend en biedt voor iedereen iets. De ontvangst door
Rob Roos en zijn team is avond aan avond warm en hartelijk.
Theater aan de Schie wordt daarom door velen omarmd. De
eisen die het publiek stelt nemen echter toe: een uitje moet
van begin tot het einde een belevenis zijn. Een nieuwe entree
geeft daarbij het theater het gezicht dat het nodig heeft en
18
verdient om zijn succesvolle beleid voort te zetten. Schiedam
heet het theaterpubliek welkom!” (Deirdre Carasso, Stedelijk
Museum Schiedam)
“In Theater aan de Schie vonden we een artistieke
zielsverwant: een organisatie die net als De Stokerij onderkent
dat het tijd is om de deuren van het theater open te breken
voor iedereen, om heel Schiedam en uiteindelijk heel
Nederland binnen te laten en te laten zien hoe geweldig het
theater is wat wij in Schiedam maken. Een theater waar
iedereen zich welkom, gezien, gerepresenteerd voelt.” (Anne
Rats en Koen Wouters, De Stokerij)
“Theater aan de Schie is als een vanzelfsprekendheid voor
de stad, logisch, onmiskenbaar aanwezig. Het is ook als een
gedreven, professionele, betrouwbare partij die met passie
en inzet beloftes waarmaakt, nuchter, realistisch, met een
heldere visie en missie, telkens weer. Wat een verschil tussen
nu en toen, destijds op de rand van de culturele afgrond.
Klasse. Alles bij elkaar redenen om groot vertrouwen te
hebben in de toekomstige realisatie van de nieuwe entree,
nodig voor Theater aan de Schie, nodig voor Schiedam.”
(Theo Schilthuizen, Bibliotheek Schiedam)
[Middenstand en stadspromotie Schiedam] “Wij zien Theater
aan de Schie als een prominente culturele stakeholder en
partner. Een partij die lokaal een belangrijke functie vervult
door het landelijke podiumkunsten aanbod toegankelijk te
maken en lokale aanbieders met elkaar te verbinden en een
platform te bieden. Daarnaast draagt Theater aan de Schie
in belangrijke mate bij aan het betrekken van bewoners bij
culturele activiteiten en verleidt het bezoekers uit de regio tot
een bezoek aan het theater en aan Schiedam.” (Annemieke
Loef, Stichting Promotie Schiedam)
“Theater aan de Schie heeft zich de afgelopen jaren bewezen
als één van de toonaangevende theaters in de regio. Wat het
theater mist is een eigen gezicht. Het zit nu verstopt op het
Stadserf met een gedeelde ingang met het stadskantoor. Voor
de bezoeker van Schiedam zou het juist een beeldbepalend
icoon moeten zijn. Welkom in Schiedam! Een Grand Café op
de bovenste verdieping heeft ook een iconisch waarde, een
toevoeging voor alle horeca in het centrum, waardoor alleen
maar meer bezoekers worden getrokken naar ons centrum.
Helaas komen wij nog altijd kwalitatieve horeca tekort en wij
zien dit dus absoluut niet als een bedreiging, maar als zeer
welkom. Wij staan voor 100% achter de plannen en hopen
dat wij over een paar jaar een prachtig theater met een eigen
gezicht hebben.” (Phons Ockerse, Centrummanagement)
[Educatie Schiedam] “Voor een school is de aanwezigheid
van een theater in de stad van cruciaal belang voor kunst- en
cultuureducatie. Veel leerlingen komen hierdoor in aanraking
met kunstuitingen die ze van huis uit zeer waarschijnlijk niet
meekrijgen. Theaterbezoek is belangrijk voor kinderen omdat
het ze in staat stelt zich te verwonderen, om buiten hun eigen
denkkaders te treden en om daarop te reflecteren. Bovenal
stelt het ze in staat om te genieten van kunst.” (Jetta Hulshof,
De Peperklip)
[Politiek Schiedam] De politiek staat sympathiek tegenover
het onderzoeken van de haalbaarheid van een nieuwe entree
voor Theater aan de Schie volgens het collegeprogramma
2018-2022.
[Historisch Erfgoed] “Huis te Riviere verdient als ruïne een
voorname plek in de stad. Vanuit die gedachte verkende
Stadsherstel Maassteden mogelijkheden daartoe die nu door
anderen vorm krijgen in een visie om het oudste bebouwde
stukje van Schiedam te ontwikkelen tot een waardige
stadsentree. Stadsherstel Maassteden moedigt het zichtbaar
maken van Huis te Riviere, in combinatie met een groene
entree en het opener, zichtbaarder en toegankelijker maken
van het toekomstige monumentale Theater aan de Schie,
aan. Het laat de historie, duurzaamheid en veelzijdigheid van
Schiedam zien aan een ieder die in de stad woont en de stad
bezoekt. “(Vera van der Vlerk, Stadsherstel Maassteden)
19
THEATER AAN DE SCHIE
Stadserf 1, 3112 DZ Schiedam
010 246 25 55
info@theateraandeschie.nl
www.theateraandeschie.nl
Directeur: Rob Roos
©2020 Stichting Schiedamse Theaters
Alle rechten voorbehouden.