Buitensingel Magazine - Nr 4 - herfst 2021

04
najaar 2021
Magazine voor omwonenden en ondernemers in de buurt van de Singelgrachtgarage-Marnix
THEMA:
TECHNIEK
BEWONERS
& BETON
HOE WERKT DE
BOVENLOOP-
KRAAN?
ONDERNEMER
FOTO DEN BOER

Wij zijn 7 dagen per
week geopend!
Laagste prijsgarantie
van Amsterdam!
U kunt ons online vinden via
www.wheelerz.nl of in een
van onze winkels:
Overtoom 423h
1054 JR Amsterdam
Wij zijn gespecialiseerd in:
Aan-/verkoop
Aan-/verhuur
Beheer
VvE-beheer
Vastgoedbeleggingen
Adviezen (splitsing, belegging, erfpacht)
Taxaties
Robbert Dansen & Guido Duijs
makelaar/taxateur
office manager
U bent tevens welkom
voor al uw fietsreparaties!
020-214 96 32
Tweede Hugo de
Grootstraat 18h
1052 LC Amsterdam
Doordeweeks open
van: 9:00 – 17:00
Wij maken dromen realiteit
Nassaukade 123, 1052 EC Amsterdam, info@galmanversteeg.nl
Pianoles
TRAITERIE - DELICATESSEN - CATERING
COOSJE DE WIT
Docent piano & dwarsfluit
voor
Beginners & gevorderden
ook online lessen mogelijk
Laat u verrassen door ons dagelijks wisselend aanbod
van vers bereide heerlijkheden.
Een grote varieteit aan voor- en hoofdgerechten, soepen,
bijgerechten, salades, toetjes en mezedes.
Altijd een ruime keuze uit vegetarische en vegan gerechten.
De beste Griekse pita gyros in Amsterdam,
met keuze uit varkensvlees, kip, gehakt of vegetarisch
Lid van EPTA Nederland (.nl)
Aan rand van de Jordaan - Amsterdam
email: coosjedewit@gmail.com,
mobiel 06 24268512 - website: coosjedewit.nl
Heerlijke wijnen, retsina, Mythos- en Fix bier en frisdranken
(gekoeld voorradig)
Eigen import extra vierge olijfolie en delicatessen van Kreta
Woensdag t/m zondag 12.00 - 20.00
Maandag en dinsdag GESLOTEN
2

INHOUD
GRAVEN IN HET ARCHIEF
Techniek rond de Singelgracht 4
NIEUWS & CIJFERS
Feiten over techniek 5
Dingen maken
Na mijn zwangerschapsverlof ben ik weer terug
op dit mooie project. En zijn we een gezonde
dochter rijker.
Techniek wat heb ik er mee, behalve dat ik
civiele techniek gestudeerd heb? Hoewel ik in
mijn werk veel uitleg, vertaal wat we bouwen en
wat daar de impact van is, vind ik het in mijn
vrije tijd juist leuk om iets met mijn handen te
doen. Of dat nu een dansjurk naaien of mijn
eigen betonnen aanrechtblad storten is.
Het laatste project was het lassen van een
kunstwerk voor aan de muur, waar nu het trotse
beeldje van mijn dikke zwangere buik in staat.
Van dingen maken word ik blij!
Kim Pennings,
omgevingsmanager Mobilis
THEMA TECHNIEK
Hoe werkt de bovenloopkraan? 6-7
KNUTSELPAGINA
Wat zie je als je alle cijfers met elkaar verbindt? 8
RONDLEIDING VOOR (HOBBY)FOTOGRAFEN
Foto’s door omwonenden van de Singelgracht 9
ONDERNEMER
René Verburgt, eigenaar van fotohandel
Foto Den Boer 10-11
BEWONERS & BETON
Bewoner Edwin in gesprek met Thimo
over de onderwaterbetonstort 12-14
3 VRAGEN AAN
Rick Pijnaker, eigenaar van De Osdorper 15
COLUMN
Bewoner Oscar Kneppers aan het woord 16
COVERFOTO: CARLY WOLLAERT, BEWONER MARNIXKADE
COLOFON
Website www.buitensingel-amsterdam.nl
Redactie Geraldien Prud’homme - buitensingel@mobilis.nl Fotografie Carly Wollaert - www.carlywollaert.com Artwork KochxBosch
Studio - www.kochxbos.com Opmaak en druk Ruparo - www.ruparo.nl
Deze editie kwam tot stand i.s.m. de gemeente Amsterdam, Edwin Abbenhues, Pieter Bekkers, Thimo de Boer, Ruben Kleinsmann,
Oscar Kneppers, Rick Pijnaker, Roos Stallinga, René Verburgt en Dennis van der Zanden ©2021
3

GRAVEN IN HET ARCHIEF
10 januari 1969
In de Singelgracht wordt zand
gestort ter verbreding van
de Nassaukade en bouw van
een bredere Brug 165. Op de
achtergrond rechts Tweede Hugo
de Grootstraat 1 - 15 en links
Nassaukade 120 - 123.
Bron: Stadsarchief Amsterdam, Archief van
het Dagblad Het Vrije Volk/ Guus Pauka
6 april 1956
Botsing tussen tram van lijn 3
(motorwagen 453 en bijwagen 828)
en een vrachtwagen ter hoogte van
het Frederik Hendrikplantsoen.
Bron: Stadsarchief Amsterdam/ Archief van de
Politie: foto’sBron: Stadsarchief Amsterdam.
1723
Ets van de Singelgracht
met rechts de Raampoort,
in het midden de brug over
de Singelgracht voor de
Raampoort.
Bron: Stadsarchief Amsterdam /
Jacobus Verheyden
maart 1928
De verbreding van brug 161 over de
Singelgracht vanaf het Marnixplein
richting Frederik Hendrikplantsoen.
Bron: Stadsarchief Amsterdam
4

De elektrische bovenloopkraan
Vanaf november werken we voor de logistieke bevoorrading
in de bouwkuip van de Singelgrachtgarage-Marnix met een
elektrische bovenloopkraan. Deze kraan heeft een hoogte
van 5 meter, een breedte van 25,5 meter en weegt 27 ton.
Meer hierover leest u op pag. 6-7.
NIEUWS & CIJFERS
25,5 x 5 meter 27 ton zwaar
3%
GEWI-palen
Van alle 1700 GEWI-palen voor de Singelgrachtgarage-
Marnix wordt 3 procent getest. Zijn de ankerpalen in
praktijk even sterk als in theorie?
500-600 monitoringspunten
Tijdens de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix houden we met zo’n
500-600 monitoringspunten de directe omgeving in de gaten. Meer
hierover leest u op onze projectwebsite www.buitensingel-amsterdam.nl.
± 1000
bouwtekeningen
Voor de realisatie van de
Singelgrachtgarage-Marnix
worden in totaal ± 1000
bouwtekeningen gemaakt.
945 ritjes betonmixers
De onderwaterbetonstort vindt tijdens drie weekenden plaats.
Er worden continu tien betonmixers ingezet, die aan- en
afrijden: in totaal zo’n 945 ritjes. Tijdens de werkzaamheden
wordt de Nassaukade tussen de Raampoortbrug en
Zaagpoortbrug gedeeltelijk afgesloten.
Het onderwaterbeton
In de hoofdkuip van de Singelgrachtgarage-Marnix wordt in totaal
zo’n 8.500 m³ onderwaterbeton gestort. Hoe dat precies werkt,
leest u in het interview van bewoner Edwin Abbenhues met Thimo
de Boer van Faber Betonpompen op pag. 12-14.
8.500
m3 onderwaterbeton
5

Deze winter wordt voor de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix
een elektrische bovenloopkraan in gebruik
genomen. “Bijzonder aan deze kraan is de combinatie met
een betonpomp.”
Tekst: Geraldien Prud’homme / Illustratie: Mr Design 79,
bewoner Marnixkade
“Met het oog op duurzaamheid hebben we bewust gekozen
voor een elektrische bovenloopkraan”, zegt Ruben Kleinsmann,
werkvoorbereider bij Mobilis. Bovenop de vijf meter
hoge bovenloopkraan - op zich al een zeldzaam beeld in Amsterdam
- staat een betonpomp. “De combinatie van een bovenloopkraan
met een betonpomp is vrij uniek”, vertelt Pieter
Bekkers, directeur van leverancier BKRS Crane Systems.
“Iets dergelijks hebben we ook voor de bouw van een parkeergarage
in Rotterdam gebouwd. Daar stond er een hijskraan
bovenop de bovenloopkraan. Normaal gesproken maak je gebruik
van zowel een rijdende bovenloopkraan als een rijdende
betonpomp. Maar op de Singelgracht is daar geen ruimte voor,
daarom worden ze nu dus gecombineerd.”
Beide functies worden onafhankelijk van elkaar gebruikt.
“Dus als de betonpomp in gebruik is, staat de kraan stil en
andersom. De betonpomp gebruiken we voor de betonstort in
de droge hoofdkuip: de vloeren, de wanden en het dak”, legt
Ruben Kleinsmann uit. “Voor het bedienen van de pomp zijn
twee personen nodig. Een persoon stuurt de betoninstallatie
op de laad/loskade aan. Daarmee wordt het beton naar de
betonpomp op de kraan getransporteerd. In de bouwkuip
staat een andere persoon die de betongiek bedient.”
Uitdagende klus
BKRS Crane Systems levert een op maat gemaakte elektrische
bovenloopkraan. Deze is eerder gebruikt voor een ander
bouwproject en wordt bij het bedrijf in Veghel omgebouwd
voor de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix. Van het
ontwerp tot de testfase duurt drie maanden. Daarna wordt
de kraan in Veghel weer uit elkaar gehaald en in delen op
een vrachtwagen naar Amsterdam vervoerd. Hier vindt in een
week tijd de assemblage plaats. Daarna wordt het groen/
paarse hijswerktuig in de Singelgracht naar de juiste plek
Hoe werkt de
bovenloopkra
6

THEMA: TECHNIEK
gevaren, op de rails gezet en op de elektriciteit aangesloten.
“In totaal hebben we twee weken nodig om de kraan op
locatie operationeel te krijgen. Voor onze mensen is dit ook
een leuke, uitdagende klus”, zegt Pieter Bekkers.
De 450 meter lange kraanrails is inmiddels door Samax op de
damwanden aan weerszijden van de Singelgracht aangelegd.
Een jaar lang wordt de kraan gebruikt om onder andere betonstaal
naar de juiste positie te brengen en beton over de bouwkuip
te verspreiden. De kraan heeft een hijscapaciteit van
twee keer 6,3 ton. De twee haken kunnen zowel tegelijkertijd
als apart gebruikt worden. Omdat betonstaal makkelijk buigt,
wordt het materiaal met twee haken vanuit de boot in de
bouwkuip gehesen.
X, Y en Z
Pieter Bekkers: “De kraan heeft drie verschillende richtingen:
X, Y en Z. In richting X bewegen de loopkatten van de
kraan (de onderdelen die de haken bewegen, red.) met
maximaal 20 meter per minuut van links naar rechts over de
gracht, dus van de Marnixkade naar de Nassaukade en
andersom. De kraan beweegt in richting Y van voor naar
achter over de Singelgracht. Tussen de Raampoortbrug en de
Zaagpoortbrug is de snelheid maximaal 40 meter per
minuut. Richting Z is van
boven naar beneden, dan
beweegt de kraan met 8 meter
per minuut.”
Geluid
“Het rijalarm is nu
alleen hoorbaar
als er iemand op
de rails staat.”
Elke kraan heeft een standaard
rijalarm, oftewel een
waarschuwingspiepje. “Bij
de kraan voor de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix
hebben we dit op verzoek van Mobilis aangepast. Het rijalarm
is nu alleen hoorbaar als er iemand op de rails staat. Hierdoor
wordt de geluidshinder voor de omwonenden beperkt. De
kraan zelf maakt nauwelijks geluid: 80 decibel op 1 meter
afstand. Dat is gelijk aan het geluid van een auto met een
brandstofmotor“, aldus de directeur van BKRS Crane Systems.
Daarnaast is de kraan voorzien van een stormbeveiliging:
een stalen pin waardoor het hijswerktuig bij harde wind
wordt vergrendeld en dus niet verrijdbaar is.
elektrische
an?
7

KNUTSELEN
30 •
34 •
35 • • 33
38 •
31 •
Techniek en
29 •
32 •
39 •
28 •
23 • • 36
22 • • 37
40 •
27 •
18 • 26 •
25 •
19 •
42 •
17 •
16 •
11 •
20 •
21 •
24 •
41 •
10 •
43 •
15 •
8 •
7 •
44 •
• 45
48 •
• 46
12 •
4 •
49 •
• 47
• 50
3 •
52 •
53 •
14 •
176 •
175 •
171 •
170 •
167 •
166 •
172•
169 •
105•
104•
101•
100•
97 •
96 •
93 •
92 •
•168
• 107
• 106
• 103
54 •
102 •
99 •
98 •
95 •
• 51
9 •
6 •
5 •
13 •
165 •
89 •
88 •
85 •
84 •
• 161
156 • 158 81 •
153 • 157 •
152 • 155 • 80 •
154 •
151 •
149 • 150 •
148 • 147 •
145 146 • 78 •
144 • 77 •
143 •
141 •
142 • 74 •
138 • 140 • 73 •
137 •
134 133 •
164 •
163 •
160 •
159 •
• 162
• 139
136 •
135 132 •
94 •
• 91
90 87 •
86 •
83 •
82 •
79 •
76 •
75 •
72 •
71 •
2 •
185 •
181 •
• 182
183 •
130 •
177 •
129 •
126 •
184 •
180 •
125 •
123 •
122 •
70 •
131 •
69 •
128 • 66 •
127 •
65 •
• 124
• 121
68 •
67 •
64 •
58 •
• 55
61 •
174 •
119 •
118 •
115 •
114 •
173 •
• 120
117 • • 108
8
1 •
179 •
178 •
111 •
110 •
116 •
113 •
112 •
109 •
63 •
• 62
60 •
• 59
57 •
• 56

RONDLEIDING
Rondleiding
voor (hobby)
fotografen
Sinds de start van de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix
hebben verschillende buurtbewoners foto’s van de werkzaamheden
aan de redactie van Buitensingel gestuurd. Deze
(hobby)fotografen worden dit najaar uitgenodigd voor een
rondleiding langs de bouwwerkzaamheden door de omgevingsmanager
van Mobilis. Hun foto’s zijn ook gepubliceerd
op onze projectwebsite: www.buitensingel-amsterdam.nl
Meld u aan
Vindt u het als (hobby)fotograaf en omwonende van de Singelgrachtgarage-Marnix
interessant om binnenkort ook deel
te nemen aan een rondleiding door onze omgevingsmanager?
Meld u dan aan: buitensingel@mobilis.nl. Uw mooiste foto’s
van de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix kunt u nog
steeds naar dit e-mailadres sturen.
Fotografen:
Boven: Ria Bergman
Links: Disappearing Sculptures - Feike Otto van der Zee
Onder: Olga van Eck
9

RENÉ VERBURGT, EIGENAAR FOTOHANDEL FOTO DEN BOER
“Een fotozaak als deze
kennen de meeste
mensen niet meer”
René Verburgt is al 22 jaar eigenaar van fotohandel Foto Den Boer in de
Tweede Hugo de Grootstraat. “We verkopen alles wat met analoge fotografie
te maken heeft.”
Tekst: Geraldien Prud’homme / Fotografie: Carly Wollaert, bewoner Marnixkade
Wanneer en door wie is Foto Den Boer
opgericht?
“Foto Den Boer is in 1950 door Wiet
Den Boer opgericht. In juli 1999
heb ik deze zaak van zijn
schoonzoon overgenomen. Destijds
zat er achter de grote
koelkast met films nog bloemetjesbehang.
Zelf werk
ik al sinds 1974 in
de fotohandel en
fotografie. Ik
heb twee
vaste medewerkers en mijn zoon helpt
ook een dag in de week.”
Wat is jullie specialisme?
“We verkopen alles wat met analoge fotografie
te maken heeft. Dat varieert van
camera’s, dokaspullen tot films en studio-inrichting.
Daarnaast ontwikkelen we
kleur-, zwart/wit- en diafilms. Ons team
is gespecialiseerd in verschillende disciplines.
Momenteel zit analoge fotografie
behoorlijk in de lift, vooral onder jongeren.
Die zijn het misschien een beetje
zat om alles met hun telefoon te doen en
willen graag met film werken. Het gros
laat hun analoge films door ons scannen;
ergo, het is toch weer digitaal. Maar de
basis is dan in ieder geval analoog. Veel
fotozaken in Amsterdam zijn verdwenen
of overgestapt op digitale fotografie. In
Nederland zijn er een aantal dominante
partijen die op digitaal gebied prijsbepalend
zijn. Daardoor valt er met digitale
camera’s niet zo gigantisch veel te verdienen.
Met een beetje mazzel kopen
klanten een keer een camera. En met
nog meer mazzel komen ze terug voor
een kaartje of een tasje en daarna zie je
ze haast niet meer. Onze klanten hebben
steeds nieuwe films nodig, dokamateriaal
en vroeg of laat een vergroting, dus
het zijn repeterende klanten met wie je
een leuke band krijgt. Zelf vind ik analo-
10

ONDERNEMER
Het team van Foto Den Boer in ± 2000. Foto: Ton van Rijn
ge fotografie ook veel leuker. Daarom
zijn wij zo’n twaalf jaar geleden nog verder
gespecialiseerd en hebben onder andere
ons aanbod in analoge occasion
camera’s uitgebreid. Tot op heden loopt
dat goed.”
“Bij ons kunnen mensen
zelf rond snuffelen”
Wie zijn jullie klanten?
“Dat is een heel gemêleerd gezelschap.
Het zijn zowel hobbyisten met een doka
als professionals waaronder een groot
aantal bekende fotografen. Vanwege
ons brede assortiment hebben we klanten
uit het hele land. Daarom hebben
we - naast onze fysieke winkel van ongeveer
95 m² - een webshop. Een fotozaak
als deze kennen de meeste mensen
niet meer. Nieuwe winkels zijn
retestrak, daar mag niets verkeerd liggen.
Bij ons kunnen mensen zelf rond
snuffelen. Als ze een lens willen proberen,
zetten ze die op hun camera en
gaan een half uurtje wandelen. Thuis
kunnen ze op hun gemakje het resultaat
bekijken. Dat is ook allemaal mogelijk.
Buurtbewoners komen hier onder
andere om pasfoto’s te laten maken
en uiteraard ook voor fotografiespullen,
want er wonen hier veel creatieve mensen.”
Wat voor band heeft u met deze buurt?
“Zelf ben ik in Geuzenveld opgegroeid.
Inmiddels woon ik al veertig jaar in
Oude Wetering, omdat mijn vrouw daar
vandaan komt en we daar een huis konden
krijgen. Maar ik heb wel altijd in
Amsterdam gewerkt. De afgelopen twintig
jaar heb ik deze buurt sterk zien veranderen.
Vroeger zaten hier veel meer
winkels, zoals een ijzerwinkel, een slagerij
en een goede drogist. Tegenwoordig
zijn er allerlei eettenten en de terrassen
worden steeds groter. Dat begrijp
ik ook wel, want in de coronatijd is het
voor de horecaondernemers een hard
gelag geweest. Hier in de buurt zijn relatief
veel kleine woningen voor één- en
tweepersoonshuishoudens. Het is logisch
dat die meer uiteten gaan dan gezinnen.
Maar de meeste horeca gaat pas
rond 16.00 uur open. Dat vind ik jammer,
want daardoor wordt het leven uit
de buurt gehaald. Ook zitten hier in de
straat een paar vage massagesalons,
waar je nooit iemand ziet en waar nog
steeds een kerstboom staat. Daarvan
vraag ik me af hoe ze die hoge huurprijzen
kunnen betalen. Zelf zie ik liever dat
wanneer er een winkel verdwijnt daar
weer een andere winkel voor terugkomt,
bijvoorbeeld een hobby- of doe-het-zelfzaak,
een gespecialiseerde boekwinkel,
sportzaak of juwelier. Hier in de buurt
winkel ik zo veel mogelijk bij de kleine
ondernemers, zoals De Osdorper, de
bakker en de Marokkaanse winkel tegenover
Albert Heijn.”
Welke invloed heeft de lockdown op
jullie zaak gehad?
“Alle winkels moesten dicht, maar wij
hadden een ontheffing. Omdat wij pasfoto’s
maken, zijn we een dienstverlenend
bedrijf voor de overheid. Daarom
mochten we gewoon open blijven voor
de gemaakte afspraken. Qua personeel
hadden we een ochtend- en een middagshift
en we droegen gezichtsschermen.
Later mochten de klanten hun online
bestellingen hier aan de deur
afhalen. Onze klanten waren blij dat ze
tijdens de lockdown een fles ontwikkelaar
konden kopen. En in maart 2020
hadden we een enorme opleving in de
verkoop van fotoalbums.
Al met al zijn we aardig
door die coronatijd
gerold.”
“Momenteel zit
analoge fotografie
behoorlijk in
de lift.”
11

BEWONERS & BETON
BEWONERS
& BETON
12

Een prachtige nazomerochtend in september, we drinken koffie in de
keet in het Tweede Marnixplantsoen. Edwin Abbenhues, bewoner van de
Nassaukade, en Thimo de Boer, bedrijfsleider bij Faber Betonpompen,
spreken elkaar over de onderwaterbetonstort die deze winter plaatsvindt.
Tekst: Geraldien Prud’homme / Fotografie: Carly Wollaert, bewoner Marnixkade
Edwin vindt de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix
fascinerend. “Als Amsterdammer ben ik buitengewoon geïnteresseerd
in wat er hier gebeurt en ik neem mijn petje
ervoor af!” Hij is dan ook benieuwd hoe de onderwaterbetonstort
in z’n werk gaat: “In mijn beleving laat je dan
vloeibaar beton op de bodem zakken. Dat spreidt zichzelf
uit en daar hoef je niets meer aan te doen. Dat droogt op
een wonderbaarlijke manier op.” Thimo reageert: “Beton
droogt niet op, dat is de eerste misvatting. Het is een chemische
reactie tussen water en cement. Er is geen zuurstof
nodig om beton hard te laten worden. Het droogt niet,
maar het hardt uit. Eigenlijk kan beton onder water beter
uitharden dan boven water. Boven
water droogt de toplaag uit, want
als het vocht weg is, stopt de chemische
reactie. Dus als het onder
water ligt heeft het voldoende vocht
en kan het voldoende uitharden.
Daardoor worden onderwaterbetonvloeren
normaal gesproken hartstikke
sterk. Onderwaterbeton storten
kan dus ook in de winter als het
vriest. Ik heb weleens moeten hakken,
omdat het water tijdens de
stort bevroor. De bottleneck bij
vorst is dat de betoncentrale bevriest.
Zolang de betoncentrale kan
blijven doordraaien met zand, grind
en water, kun je gewoon storten.
Als de temperatuur onder water boven
de 5 °C is ontstaat er een chemische
reactie en wordt het beton
altijd hard. Daarom is het storten Thimo de Boer
van onderwaterbeton niet seizoensgebonden.
Droge beton kun je niet
storten bij -5 °C.”
Thimo vertelt over de geschiedenis
van het familiebedrijf waar hij sinds
zijn achttiende werkt. Zijn vader Henk
is technisch directeur en werkt al 37
jaar bij Faber. “Hij heeft deze zomer
de eerste onderwaterbetonstort voor
de inrit gedaan. Faber is een innovatief
bedrijf en doet alles op het gebied
van het verpompen van beton, zoals
onderwaterbeton en hoogbouwprojecten.
Daardoor heb ik nu al dertien
jaar vol doende uitdaging.”
Edwin constateert dat Thimo hoofdzakelijk
een kantoorbaan heeft. Thimo:
“Het is fiftyfifty. Mijn werk bestaat
voor de helft uit kantoorwerk,
voor de andere helft ben ik op onze
Edwin Abbenhues
projecten. Tijdens de storts in de weekenden hier in de
Singelgracht draai ik de nachtdiensten. We werken dan in
ploegen van vijf man, waaronder drie machinisten en een
peiler, die de nacontrole van de hoogte van het beton doet.
Overdag is mijn vader verantwoordelijk of anders Richard
Faber, onze algemeen directeur en zoon van de oprichter.”
“Omdat dit zo’n groot project is?”, vraagt Edwin. Thimo:
“Nee, omdat hij het leuk vindt! Hij gaat altijd mee en is
nog heel actief op de werkvloer.”
Met behulp van twee telefoons op tafel schetst Edwin de
Singelgrachtgarage-Marnix: “Daar staan damwanden omheen
en dan komt hier de ingang.
Die damwanden zijn waterdicht.
De gracht wordt nu uitgegraven en
er worden ankerpalen geboord.”
Thimo vult aan: “Dat klopt. De onderwaterbetonvloer
in de Singelgracht
komt op -10 meter. De
gracht wordt tot -11 meter uitgegraven.
Vanwege slibvorming komt
er op de bodem eerst een grindlaag.
Ik denk dat ze eerst de ankers
boren en daarna slibzuigen.
De duikers controleren hoeveel slib
erop de bodem ligt. Als dat minder
dan een bepaald aantal centimeters
is, komt er grind overheen.
Daarna storten we het onderwaterbeton.
Qua bereikbaarheid is de
stort in de Singelgracht iets lastiger
dan bij de inrit, want de bomen
zijn hier heilig. Dus we kunnen hier
niet staan.”
Edwin vraagt: “Doen jullie dat dan
vanaf een boot?” Thimo antwoordt:
“We gaan met een betonpomp op
het water staan.” “Spectaculair”,
vindt Edwin. Thimo legt de situatie
uit met de twee telefoons op tafel:
“Als dit het eerste compartiment is,
dan maken we twee opstelplaatsen
voor de betonpompen. Omdat anders
de afstand te groot is en dat
kost capaciteit. We staan bijvoorbeeld
hier op 60 meter afstand met
de pomp en met drijvende leidingen
over het water gaan we naar het
ponton toe. Daar staat ook een betonpomp
en die gaat met z’n giek en
dobber het onderwaterbeton storten.
We trekken het ponton steeds
iets verder achteruit, totdat we bij
die 60 meter zijn. Dan koppelen we
13

‘m onder de tweede opstelplaats en zo gaan we steeds verder.”
Edwin: “Slim! Daar zien wij dus niets van, want alles
gebeurt onder water.” Thimo: “Je ziet de giek en de dobber.
Als het goed is, zie je vijf man op een stoel zitten, omdat alles
heel makkelijk gaat!”
Edwin: “Als die onderwaterbetonvloer er ligt wordt de
bouwkuip leeggepompt. En dan? Komen er casco betonnen
bakken?” Thimo: “Om het iets beter uit te leggen: ter
ondersteuning is er ook een ploeg van minimaal drie duikers
aanwezig. Wij storten niet alleen maar het onderwaterbeton
en daarna: veel plezier ermee! Op de trekankers
die je bij de inrit in de vloer hebt gezien, zijn schotels gedraaid.
Ze zitten zo’n 15 tot 20 centimeter in het beton om
de vloer naar beneden te houden. Als je een vloer van een
meter dik stort, krijg je een helling van 15 tot 20 meter,
afhankelijk van de vloeibaarheid van het beton. Voordat wij
beginnen met storten, onderzoekt een duiker of de kuip
schoon is, of de schotels er goed in zitten en of de kuip
dicht is. Als wij een gedeelte gestort hebben, controleren
de duikers ook of de vloer goed aansluit op de damwanden,
zodat het niet kan gaan lekken.”
Thimo vertelt dat de duikers checken hoe diep de dobber
in het beton zit. Die dobber heeft een voet van één meter
en drie laserontvangers. Bij de Singelgrachtgarage-Marnix
zijn de vloeren in het midden vlak, dan hoeft de laser maar
één keer ingesteld te worden. Hij laat Edwin een foto op
zijn telefoon zien. ”Kijk dit is de dobber, die komt boven
water uit en er staan drie ontvangers op. De dobber draait
en er is altijd een ontvanger die ontvangst heeft. Op de
ontvanger kun je door middel van drie pijlen de hoogte
zien. We hebben twee meetmethodes: eentje op de laserontvanger
en eentje vanaf het water. Tijdens het onderwaterstorten
houden wij het water op hetzelfde niveau, het
verschil is maximaal één centimeter. De dobber drijft op
het beton, dus als je stort komt die langzaam omhoog. Aan
de cijfertjes zien we hoe hoog we zitten met storten.“
Om Edwin een goed beeld te geven, toont Thimo hem foto’s
van een onderwaterbetonstort bij de Afsluitdijk. “De pomp
pompt het beton in de dobber. Dit mannetje heeft een hengel
met een meetlint erop. Hij controleert via de dobber de
afstand van het water tot de bovenkant van de betonvloer.”
Edwin: “Wat een geweldige techniek! Maar mijn vraag over
de casco betonnen bakken is nog niet beantwoordt.”
“Eigenlijk is zo’n
onderwaterbetonvloer zonde van
het werk!”
Thimo: “Alles, ook het droge beton voor de bovenbouw,
wordt hier gestort. Dat doen we in samenwerking met een
vloerenbedrijf. In het onderwaterbeton zit staalvezel. Daardoor
draagt de vloer gedeeltelijk bij aan de constructie van
de garage. Als de kuip is leeggepompt, komt daar een dikke
constructievloer bovenop. Die gaan we storten met een
stationaire pomp op het laad/losplateau. Op de bovenloopkraan
plaatsen we een 18 meter lange giek van een betonpomp.
Dan werken we met twee man, een machinist en
iemand bij de giek.“
Edwin: “Dus bovenop jullie onderwaterbetonvloer komt
een constructievloer, de wanden en het dak. Alles wordt
dichtgekit en dan zijn jullie hier klaar?”
Thimo grapt: “We storten de vloeren, de muren en het dak.
Als alle beton erin zit, zijn wij klaar. Eigenlijk is zo’n onderwaterbetonvloer
zonde van het werk, want je legt er de een
vloer overheen en je ziet er niets meer van!”
14

vragen aan
Rick Pijnaker,
eigenaar
De Osdorper
Rick Pijnaker werkt sinds 1999 bij De Osdorper
in de Tweede Hugo de Grootstraat. In 2008 nam
hij de kaasspeciaalzaak over. “Het is een gezellige
buurt en heerlijk om hier te werken.”
Tekst: Geraldien Prud’homme / Fotografie: Carly Wollaert, bewoner Marnixkade
Hoe bent u bij De Osdorper terechtgekomen?
“In 1976 ging ik naar de slagersvakschool en ben toen
meteen als slager gaan werken. Dat heb ik 23 jaar gedaan.
In 1999 vroeg de eigenaar van De Osdorper in de Tweede
Hugo de Grootstraat, Joop Noordermeer, of ik bij hem
wilde werken. Hij is de zoon van de oprichter en we
hebben samen op school gezeten. Joops vader woonde
met zijn gezin op de Osdorperweg, dus daar komt de
naam vandaan. Hij begon met het venten langs de deur
met boter, kaas en eieren. Zijn eerste winkel was aan de
Jan Evertsenstraat. Elk kind kwam in de zaak en hij had
elf kinderen. Dus uiteindelijk waren er elf winkels en
twee rijdende winkels. Vroeger was De Osdorper een echt
familiebedrijf. Twee van mijn zussen zijn met een familielid
van Joop getrouwd. Ook aangetrouwde familie ging in de
winkel werken. De Osdorper is in Amsterdam al ruim 70
jaar een begrip. Er zijn nu nog zes filialen, mijn zwager
heeft een zaak in de Scheldestraat. We zijn allemaal
zelfstandig, alleen de inkoop doen we gezamenlijk. Het is
moeilijk om een opvolger te vinden. Mijn neef werkt al een
jaar of acht bij me, dus de klanten kennen hem. Het is de
bedoeling dat hij de zaak voortzet. Dan kom ik bij hem in
dienst en kan ik hem verder opleiden. Toen ik hier kwam
werken, had ik al veel ervaring met vlees en vleeswaren.
Alles over kaas heb ik hier geleerd. Als je goed naar je
leermeester luistert, kun je een hoop leren. Het contact
met de klanten, de presentatie en uitleg over de producten
geven, vind ik het leukst.”
Wat is er in de buurt en uw werk veranderd?
“Twintig jaar geleden woonden hier nog grote gezinnen.
Die kwamen een paar keer per week stukken kaas en worst
halen. Nu zijn het allemaal tweeverdieners. De laatste
vijf jaar heb ik veel gezinnen uit de stad zien vertrekken.
Er wonen hier vooral studenten. Dat is ook een leuk
publiek, maar wel anders. Zij willen een luxe assortiment
met truffel, tapasplankjes en vier of vijf soorten rauwe
ham. Je moet je steeds verder specialiseren. Nu heb ik
een toonbank van acht meter. Vroeger was de toonbank
anderhalve meter lang met drie soorten paté en wat
vleeswaren. Met kerst verkoop ik vijftien soorten paté. Ook
is er tegenwoordig meer vraag naar belegde broodjes. Onze
topper is de warme grillworst met honing/mosterdsaus. Die
ontwikkeling in het assortiment vind ik leuk. Maar het is
een ambacht en ik wil mensen ook advies over een lekker
stukje kaas geven. Door corona kregen we veel nieuwe
klanten, we draaiden meer omzet. Mensen durfden niet
naar de supermarkt en wilden ook de kleine ondernemers
steunen. Sinds corona is het koopgedrag veranderd. Met
aandacht en een goed verhaal behoud je die nieuwe
klanten.”
Wat vindt u het meest bijzonder aan deze buurt?
“Het allegaartje aan mensen: buitenlandse toeristen,
expats, studenten en ouderen. De sfeer in deze buurt is
goed. Dankzij de terrassen en eethuisjes is het Hugo de
Grootplein gezelliger geworden. De horeca-eigenaren
halen hier ‘s middags zelf een broodje. En je moet je
concurrenten ook wat gunnen. Hier tegenover zit visboer
Tol. Daarom verkoop ik ook geen broodjes zalm. Elk jaar
wordt de kerstverlichting in december netjes door de
gemeente Amsterdam opgehangen, als compensatie voor
de opengebroken straat in 2008. Het is een gezellige buurt
en heerlijk om hier te werken.”
De Osdorper
Tweede Hugo de Grootstraat 29, 020-684 2420
15

COLUMN
-10
“One small step for man”, grapt buurman Edwin terwijl hij
voorzichtig zijn rechterhiel op het vers uitgeharde grofbeton zet,
op -7 in straattaal. De bouwers hebben ’n bodem gelegd voor de
toegangstunnel onder de Nassaukade door, op de plek waar twee
jaar terug nog een iep stond te wortelen. Nieuwsgierig in deze
immense straatkelder op zeven meter onder straatniveau wordt
hij zich ineens bewust van een kletterend geluid. Als hij zich naar
het geluid omdraait dringt plotseling tot ‘m door dat dáár, achter
dat stalen wandje van een centimeter ofzo dik, het water van alle
Amsterdamse grachten én het IJ staat te trappelen om dit lege bassin
in één vloedgolf te kunnen vullen… door de kieren kondigt het zich
al dreigend aan. “Ineens werd ik me bewust van mijn complete
afhankelijkheid van techniek en materiaal, ik voelde hoe magnifiek
het is hier gewoon te kunnen stáán”.
Voor wie zich niet verdiept, lijkt het alsof er weinig verandert aan
de dagelijkse gang op de kade. Er wordt wat gebaggerd, gedrild en
gestort. Maar binnenkort kunnen we staan op -10: TIEN METER
onder straatniveau, waar de bodem van de grote bak komt. Nu
nog allemaal onder water maar straks zien we daar een hijskraan
staan. En álles allemaal wa-ter-dicht, geen speld tussen te krijgen.
Millimeter & micron werk. En dat op -10.
Oscar Kneppers,
bewoner Nassaukade
Illustratie: Roos Stallinga, bewoner Nassaukade / roosart.nl
INFO
GEZOCHT: FOTOGRAFEN
Bent u een enthousiaste (hobby)fotograaf?
Stuur uw foto’s (in hoge resolutie, 300
dpi) van de bouw van de Singelgrachtgarage-Marnix
dan naar:
buitensingel@mobilis.nl
De mooiste foto’s publiceren we,
met naamsvermelding, op onze
projectwebsite Buitensingel-Amsterdam
en/of in de komende edities van dit
bewonersmagazine.
GRATIS ADVERTENTIE
Wilt u – als ondernemer in de buurt van
de Singelgrachtgarage-Marnix – ook een
gratis ¼ pagina- advertentie (zie pag. 2)
in dit magazine plaatsen?
Neem dan contact op met de redactie:
buitensingel@mobilis.nl
VRAGEN EN KLACHTEN
Voor vragen of klachten over de bouw
kunt u mailen naar:
singelgrachtgaragemarnix@amsterdam.nl
BIJ SCHADE
Schade kunt u melden via het
schadeformulier:
www.amsterdam.nl/singelgrachtgarage/
schadeprotocol-singelgrachtgarage
BIJ SCHADE MET SPOED
bel 020 - 347 31 11 (24/7 bereikbaar)
AFSPRAAK
Wilt u een afspraak voor een gesprek met
de omgevingsmanagers van de gemeente
Amsterdam en/of Mobilis maken? Dan
kunt u mailen naar:
singelgrachtgaragemarnix@amsterdam.nl
WEBSITES
Gemeente Amsterdam:
www.amsterdam.nl/singelgrachtgarage/
Projectwebsite:
www.buitensingel-amsterdam.nl
16