Podium december 2021

Buiten de lijntjes
Reis naar de toekomst
Leerstoel Leiderschap en
Besturing in de Zorg
Topvorm
Gelezen: de bestuurder & de filosoof
Podium
December 2021

Buiten de lijntjes
Al negen maanden nu kijken
we uit naar een nieuw
kabinet en wat dat ons gaat
brengen. In de aanloop
daarnaartoe worden adviezen
geschreven en oproepen gedaan in
allerlei vormen. Visies op de toekomst
van de zorg buitelen over elkaar
heen. De juiste zorg op de juiste plek,
gepast gebruik, investeren in de
regio, zorgtransformatie, preventie en
voorzorg komen allemaal voorbij. Veel
visies, veel woorden, veel papier. Hangt
het dan allemaal af van een nieuw
kabinet, een nieuwe minister van VWS,
of we dit gaan realiseren? Niet alles ligt
in de eigen invloedsfeer, maar veel ook
wel.
Wat aandacht krijgt groeit, zo luidt
het gezegde. Als we geloven in voorzorg
en verplaatsen van zorg, dan
wordt het de hoogste tijd dat we de
voorkant van de zorg anders gaan
waarderen. Dan zal niet alleen het
kabinet de aandacht deels moeten
gaan verleggen van gezondheidszorg
naar gezondheidsbevordering, maar
wij allemaal. Dan zullen wij naar andere
partijen moeten kijken dan alleen
naar het ministerie van VWS. Naar
gemeentes bijvoorbeeld. Zij hebben
een belangrijke rol bij het ondersteunen
van burgers in hun welzijn, door
middel van het vormgeven van een
gezonde leefomgeving, welzijnswerk,
jongerenwerk en schuldhulpverlening
bijvoorbeeld. Woningbouwcorporaties
en scholen zijn ook relevante partijen,
die voor mensen het verschil kunnen
maken én de zorgsector kunnen
ontlasten. Net als de politie. Het zijn
sectoren met heel andere tradities,
regels en gewoonten dan de zorg.
Wat aandacht krijgt groeit. Investeren
in de relatie met deze partijen,
begrijpen hoe zij werken en waar
‘De hoogste tijd dat we de voorkant van de
zorg anders gaan waarderen’
zij tegen aanlopen, lijkt een zinnige
voorbereiding op de beleidswijzigingen
waar veel visiedocumenten over
gaan. In de regio - dichtbij mensen
thuis - valt veel winst te behalen, zo
is de verwachting. Welke initiatieven
zijn daar te ontplooien, die mensen
helpen gezond te blijven? Initiatieven
die bijvoorbeeld stress helpen
reduceren. Die direct hulp bieden,
nog voordat iemand geïndiceerd is,
nog voordat iemand ‘in zorg’ is. Maar
die ook van betekenis kunnen zijn als
mensen wel zorg ontvangen, denk aan
lotgenotencontact en zelfhulpgroepen.
Laagdrempelige hulp waardoor mensen
zich beter voelen, waarmee ze gehoord
en geholpen zijn. Én waardoor het
misschien mogelijk is langer zelfstandig
te wonen, minder aan regie en
eigenwaarde in te boeten. Waardoor
het misschien makkelijker leven wordt
met een minder goede gezondheid.
Investeren in de voorkant, betekent
er vroeg bij zijn. Het helpt dan als
organisaties hun werk niet te strikt
afbakenen. In plaats van heldere
scheidslijnen tussen wie waarvoor
verantwoordelijk is, helpt het
als iedereen zich ook een beetje
verantwoordelijk voelt voor het
domein van de ander. Omdat juist
op die scheidslijnen kansen liggen.
Als een school een jongere even een
pauze kan geven ten behoeve van het
welzijn van die jongere bijvoorbeeld.
Als een zorginstelling het restaurant
beschikbaar stelt als ontmoetingsplek
voor wijkbewoners. Als een conciërge
ook even checkt of die ene bewoner
is opgestaan. Kleine stapjes op weg
naar een andere manier van (samen)
werken aan gezondheid, waarbij
de gezondheidszorg niet per se de
hoofdrolspeler is. Het zijn stapjes
‘buiten de lijntjes’, die gelukkig
steeds vaker gezet worden. Om dit te
realiseren is het een voorwaarde om
niet te zeer te focussen op de kosten
en voor wiens rekening die zijn, maar
vooral te kijken naar de baten en wie
daar trots op mag zijn! Als het nieuwe
kabinet te zijner tijd deze praktijken
dan gaat omarmen, steunen en vooral
makkelijker mogelijk gaat maken, zou
dat de investering nu mijns inziens
dubbel en dwars waard zijn. Sterker
nog, ik krijg er nu al energie van! Meer
dan van menig visiedocument, hoe
zinnig ook.
Wilma van der Scheer is directeur van
Erasmus Centrum voor Zorgbestuur

Reis naar de toekomst
Een ander spoor
We leven in tijden van crisis: klimaatcrisis, wooncrisis, covid19-crisis, zorgcrisis. We zullen
antwoorden moeten vinden op de vele vragen die deze situatie met zich mee brengt. De zorg in
Nederland is niet toekomstbestendig als we in hetzelfde, vertrouwde spoor blijven lopen en
geloven. We moeten naar een ander spoor.
Begin november was ik in het
kader van mijn deelname aan
de Master Class op studiereis,
op reis langs tal van landen
en initiatieven. Wat zag ik? De basis
voor een goede gezondheid is niet het
zorgsysteem. Onze gezondheid wordt
maar voor een zeer beperkt deel door
ons zorgsysteem bepaald, zo’n 20%.
De overige 80% wordt bepaald door
sociale en economische factoren.
De basis van de vaak getekende zorgpiramide
of driehoek is niet de eerstelijnszorg.
De basis is zelfzorg, volgens
eigen keuzes. Die basis ligt primair bij
mensen zelf en bij een brede kijk op
de omgeving en omstandigheden van
mensen. Boven op die basis volgt zorg
geleverd door familie en vrienden. Daar
bovenop volgt zorg die in de nabije
gemeenschap kan worden geleverd
door wijkbewoners en buren. Gezonde
vitale wijken en gezonde vitale regio’s,
met aandacht voor gemeenschapszin,
naar elkaar uitkijken, sociale cohesie,
gedragen voor en door mensen die er
wonen. Pas daarna kom je terecht bij
het zorgsysteem: bijvoorbeeld bij de
gezondheidscentra die al jarenlang
aanwezig zijn in wijken, dicht bij de plek
waar mensen zo lang mogelijk thuis
blijven wonen. Deze gezondheidscentra
hebben aantoonbaar een goede
uitgangs positie om om te denken en om
te keren, en de weg te wijzen naar het
andere spoor.
Domeinen overstijgen, dus samenwerken,
is de opdracht voor iedereen die betrokken
is bij mensen zo lang mogelijk gezond
houden.
Hoe ziet het andere spoor eruit?
Iedereen moet, binnen zijn of haar
mogelijkheden, verantwoordelijkheid
nemen voor een gezonde samenleving.
In samenwerking met elkaar, op lokaal
niveau. De sleutel tot het andere
spoor is niet meer IC-bedden of meer
thuis zorgaanbieders. De sleutel is de
basis verbreden, de basis van eigen
verantwoordelijkheid, samen zorgen, zo
lang mogelijk blijven doen wat kan.
Als je dan, in het omgedachte gezondheidssysteem,
toch aan gewezen
blijkt op de zorg, dan is een sterke,
georganiseerde eerstelijns zorg met tal
van disciplines een heel belangrijke
succesfactor voor goede gezondheid,
zo blijkt ook internationaal. Heel de
wereld kijkt met bewondering naar ons
systeem.
>

Domeinen overstijgen, dus samenwerken,
is de opdracht voor iedereen
die betrokken is bij mensen zo lang
mogelijk gezond houden. Dat zijn
burgers, professionals en organisaties
in zorg en welzijn, en ook gemeente,
politie, bedrijven, scholen, en zo
voort. Samen innoveren en leren.
Om problemen op te lossen of liever
nog voor te zijn, zou in elke wijk
sprake moeten zijn van een domein
overstijgend samenwerkingsverband
van deze partners. Dat kan bijvoor beeld
een gezondheidscentrum zijn.
Burgers zijn in the lead bij de beleidsvorming,
dicht bij de bedoeling. Laat
ze met elkaar wijkcentra creëren waar
mensen elkaar ontmoeten, plezier
maken, verbinden, plannen maken en
uitvoeren, zorg dat mensen zo lang
mogelijk dingen blijven doen die ze
kunnen doen.
Wat vraagt het andere spoor?
Dit andere spoor vraagt veel van
verschillende partijen. Beroepsverenigingen
die de totstandkoming
van regionale eerstelijnsorganisaties
met een stevige inbedding in wijken
stimuleren. Zorgverzekeraars die
gezondheidscentra basisvertrouwen
en bestaanszekerheid bieden met
een duurzame vorm van bekostiging.
Professionals die samenwerken in
multidisciplinaire organisaties en
oude vertrouwde werkwijzen loslaten,
leren werken volgens de principes van
positieve gezondheid en vernieuwende,
digitale vormen van werken omarmen.
Gezondheidscentra die hun naam
waarmaken en de focus leggen op
gezondheid. En tot slot de bestuurders
die hun wijsheid in leiderschap laten
zien en de ‘trektocht’ omarmen, weg
van het huidige spoor, op zoek naar het
andere spoor. Bagage genoeg, mooie
tocht gewenst!
Pascale Voermans is voorzitter van de
raad van bestuur van SGE, een multidisciplinaire
eerstelijnsorganisatie,
en deelnemer van de Master Class
2020/2021.
Een uitgebreidere versie van dit
verhaal sprak zij uit op het symposium
“Kroonjuwelen van de gezondheidscentra”.
Meer informatie is te vinden op
www.jvei.nl
Wilma van der Scheer benoemd
tot bijzonder hoogleraar
De leerstoel “Leiderschap en Besturing in de Zorg” is door Erasmus Centrum voor
Zorgbestuur gevestigd aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. De leerstoel benadrukt het
belang van een goede leeromgeving voor komende en zittende managers en bestuurders in
de zorg; zeker in deze tumultueuze tijden!
De zorg is voortdurend in beweging.
Nog niet zolang geleden
zijn er grote stelsel wijzigingen
door gevoerd; daarbij kregen
“de markt” en con cur ren tie een grotere
rol toebedeeld. Kwaliteits issues
hebben de afgelopen jaren geleid tot
steeds meer regelgeving en controle.
Tegelijk nam de vraag naar zorg op alle
gebieden toe en zijn er in toenemende
mate ook budgettaire restricties
toegepast. Voor allerlei aparte stappen
in het verleden is wel een motivatie te
geven waarvoor begrip kan worden
opgebracht. Door al die diverse stappen
bij elkaar is nu wel een situatie ontstaan
die in de huidige corona-epidemie tot
belangrijke stress in het zorgsysteem
heeft geleid. Heroverwegingen vinden
plaats, bijvoorbeeld over betere
mogelijkheden van samenwerking of
over de (administratieve) belastbaarheid
van verzorgend en verplegend
personeel. Tel daarbij op de schaarste
van zorg tijdens de corona-epidemie,
waardoor er voortdurend ethische
keuzes gemaakt moeten worden wie
wel en wie niet voor behandeling in
aanmerking kan komen.
Die schaarste blijft bij ons. Is het niet de
epidemie, dan is het wel de schaarste
aan personeel in het algemeen bij een
groeiende vraag door de vergrijzing.
Ook keuzes van de overheid dragen bij
aan de onzekerheid, ook daar legitieme,
ethische verdelingsvraagstukken:
bescherming door een veiliger klimaat,
meer sociale gelijkheid of toch meer >

Wilma van der Scheer:
‘Met deze leerstoel wil ik niet alleen
kijken naar de formele posities –
bestuur en management – maar
naar de wijze waarop leiderschap
wordt omarmd en omgezet in
actie. Dat kunnen bestuurders zijn
van zorgorganisaties of andere
maatschappelijke organisaties,
maar ook verpleegkundigen of
artsen die verantwoordelijkheid
willen dragen voor een betere
(organisatie van) zorg. Leiden in de
zorg doe je samen en dat gedeeld
leiderschap is een belangrijke
hoeksteen voor het onderzoek
van de leerstoel. Het onderzoek
richt zich op nieuwe vormen van
besturing en coördinatie passend
bij de veranderende relatie tussen
burgers en zorgorganisaties,
patiënten en professionals.’
>
dure geneesmiddelen, hogere salarissen
en uitbreiding van de capaciteit.
Leidinggevenden in de zorg hebben
direct of indirect met al deze dilemma’s
te maken en dat zal in de toekomst
niet veranderen. Ze moeten daar op
voorbereid zijn en willen anticiperen op
een toekomst vol onzeker heid én willen
dealen met de vragen van vandaag. Daar
is een goed spectrum van opleidingen
voor nodig. Praktische opleidingen voor
de uitdagingen van vandaag, maar ook
reflecterende leergangen om de blik
op de verdere toekomst te richten.
Opleidingen voor mensen die stappen
richting management willen zetten
tot aan de ervaren bestuurders. Voor
verzorgenden, verplegenden, artsen en
personen met een niet-zorgachtergrond
die willen bijdragen aan een betere zorg.
Erasmus Centrum voor Zorg bestuur
is hét instituut dat zo’n breed palet
realiseert. In de onderwijsprogramma’s
wordt (wetenschappelijke) kennis
overgedragen, is er veel aandacht voor
dialoog en voor de eigen ervaringen en
praktijken. Juist die wisselwerking wordt
door de deelnemers zeer gewaardeerd.
Tijd voor reflectie, andere perspectieven
bespreken en gevoed worden met
nieuwe inzichten. De contacten
opgedaan in de programma’s leiden tot
netwerken waarin je met vertrouwen
je problemen uit je eigen praktijk kunt
voorleggen; dat is een mooi neveneffect!
Erasmus Centrum voor Zorgbestuur is
vereerd dat het College van Bestuur van
de Erasmus Universiteit ons benoemd
heeft tot de vestigende instantie
van deze leerstoel: “Leiderschap en
Besturing in de Zorg”. Het benadrukt
ook het vertrouwen van het bestuur
in het werk van ons Centrum. Dat
vertrouwen is gebaseerd op langdurige
inspanningen van velen binnen onze
organisatie. Wilma van der Scheer
is daar een boegbeeld van; zij heeft
het Centrum de afgelopen jaren
geleid en uitgebouwd. Uiteraard
staat ze daarbij op de schouders van
voorgangers, waaronder Ruud Lapré
en Pauline Meurs. Het vervolg dat
zij aan het Centrum heeft gegeven
is indrukwekkend; de onderwijsprogramma’s
zijn verbreed naar
onderwerp en type professional en het
Centrum is daarmee ook aanzienlijk
gegroeid. Maar dat is nog maar een
deel van haar bijdrage: het onderzoek
heeft onder haar leiding ook een
boost gekregen, onder andere door de
Academische werkplaats zorgbestuur,
in afstemming met de Erasmus School
of Health Policy & Management.
Kortom: als raad van commissarissen
zijn wij trots dat wij prof. dr. Wilma van
der Scheer als eerste hebben mogen
benoemen. Dit is zeer verdiend, wij
feliciteren haar van harte en wensen
haar ook voor de komende jaren veel
succes!
Prof.dr. Frans van der Meché
Voorzitter raad van commissarissen
Erasmus Centrum voor Zorgbestuur

Topvorm
Over presteren op het hoogste niveau &
lessen voor de prestatiemaatschappij
In het onderzoekproject ‘Topsport en Zorgbestuur’ onder
de academische werkplaats van Erasmus Centrum voor
Zorgbestuur gingen Maarten Janssen en Kim Putters in
gesprek met topsporters en zorgbestuurders over wat
ervoor nodig is om op het hoogste niveau te presteren.
Binnenkort verschijnt het boek Topvorm waarin zij
resultaten van dit onderzoek delen.
Topprestaties leveren in de topsport
heeft veel gemeen met topprestaties
leveren in het zorgbestuur. Het boek
Topvorm laat de overeenkomstige
patro nen en onderliggende prin cipes
zien. Het boek bevat daar mee lessen
voor de veranderende samen leving.
Putters en Janssen voerden voor dit
onderzoek gesprekken met onder
meer Pieter van den Hoogenband,
Ernst Kuipers, Esther Vergeer, Roxanne
Vernimmen, Carl Verheijen en Bertine
Lahuis.
Drive
Iedereen aan de top heeft een enorme
drive om steeds het goede goed én nog
beter te doen. Om dat vol te houden
moeten ze voldoening zien te vinden
in het ontwikkelproces zelf. Een op het
oog onmogelijke prestatie neerzetten,
klinkt aantrekkelijk, maar voldoening
geeft het niet altijd. Wat voldoening
geeft, blijkt een complex en persoonlijk
proces, waar zelfzorg onderdeel van uit
maakt. De wens is dan ook vooral om
op een gezonde manier tot prestaties
te komen. Inzichten uit het onderzoek
laten zien wat daarvoor nodig is.
Maarten Janssen: “Uit de gesprekken
leerden we dat mensen aan de top een
inhoudelijke drive combineren met
een bepaalde bescheidenheid in hun
persoonlijke rolopvatting. Ze gaven
ons het inzicht dat het vermogen om
talent te ontwikkelen, een talent op
zichzelf is dat je kan ontwikkelen, mits
de omstandigheden dat toelaten. We
zagen hoe belangrijk context is; hoe
individuele topprestaties gebouwd
zijn op collectieve inspanningen. Om
kunnen gaan met onzekerheid is een
andere overeenkomst tussen topsport
en besturen. Net als het belang van
Maarten Janssen en Kim Putters
Je focust je een deel van je leven,
niet alleen van je werk, echt op het
bereiken van het beste. Misschien is
dat wel de grootste analogie tussen
topsport en zorgbestuur. Het beste.
Focussen op het bereiken van het
beste. Als dat een beetje lukt, is dat
natuurlijk fantastisch.
Geert Blijham, zorgbestuurder
feedback en kritiek om je te kunnen
blijven ontwikkelen. Aan de top gaat
het lang niet altijd over winnen en
verliezen, we leerden dat zowel sporters
als bestuurders vaak gedreven worden
door het kunnen werken aan een
maatschappelijke impact.”
Wat is presteren?
Wat is succes? Wat is een topprestatie?
De lessen in het boek over wat
ervoor nodig is om op topniveau
te presteren leiden tot een nieuwe
definitie van presteren. Een definitie
waar in presteren altijd gaat over een
‘drie-eenheid’ van (1) het proces; (2)
de uitkomst en (3) de wisselwerking
met de omgeving. Maarten Janssen:
“Top prestaties leveren vraagt om het
voortdurend (her)ijken van inhoud en
vorm, proces en resultaat, doelen en
drijfveren, en reflectie en actie, aan
de hand van een eigen kompas, met
oog voor de mensen om je heen. Dit
zet aan tot nadenken over hoe wij in de
prestatie maatschappij omgaan met
talent en hoe wij daarin topprestaties
waarderen.”
Het boek Topvorm is geschreven door
Maarten Janssen, programmadirecteur
MHBA bij Erasmus Centrum voor
Zorgbestuur, en Kim Putters, hoogleraar
Beleid en Sturing van de Zorg bij de
Erasmus School of Health Policy &
Management (ESHPM) aan de Erasmus
Universiteit Rotterdam en directeur van
het Sociaal en Cultureel Planbureau
(SCP), en verschijnt begin 2022 bij
Prometheus.

Gelezen:
de bestuurder & de filosoof
Al eens nagedacht over ‘de binnenkant van uw leiderschap’? Met deze ondertitel maakt
Mieke Moor nieuwsgierig naar de binnenkant van haar boek. Auteur(s) en boek mocht ik
beleven tijdens de Master Class van Erasmus Centrum voor Zorgbestuur.
Het boek gaat veel over
‘onder- & samen-stromen’,
daadkracht & aarzelingen,
de eigen innerlijke ruimte en
de tussenruimte – de ruimte tussen
het meer op de buitenwereld gerichte
handelen van de bestuurder & diens
binnenwereld. Moor heeft trouwens een
prachtige stilistische verhaallijn over
het &-teken. Deze ampersand is een
verbastering van het Engelse ‘and per se
and’. Ze schrijft: “En is een dubbelzinnig
woord: het verbindt en scheidt én is op
zichzelf een ruimte, een tussenruimte
waar je gemakkelijk overheen kijkt.”
Ja, de filosoof als schrijvende denker
die je vastpakt & loslaat, maar lang
niet zo lastig navolgbaar als menig
filosoof. Ze deelt rijkelijk uit interviews
met acht zorgbestuurders, waaronder
Anita Wydoodt, de aanstichtster en
medeauteur van deze ontdekkingsreis
naar onze binnenkant. Ook zij was al
eerder te gast in onze Master Class.
Toeval van gebeurtenissen &
persoonlijke ontwikkeling als leider.
Daarmee had ik zelf een saillante
ervaring. Het is woensdagavond medio
november, morgen hebben we de
vijfde module van de Master Class en
dan is Mieke te gast. Ter voorbereiding
wil ik nog even bladeren door haar
boek, dat ik al van kaft tot kaft las.
Het valt spontaan open op pagina 118,
bij het hoofdstukje “(On)rust”. Toeval
bestaat niet, juist die middag was dat
onderwerp van mijn jaargesprek met
de raad van toezicht. We keken terug
op een heel hectisch jaar, waarin ik
als eenhoofdig bestuurder van een
relatief kleine en platte organisatie in
de dementiezorg dagelijks bezig was
met heel veel onderwerpen, soms tot
Mieke Moor, de bestuurder & de filosoof, over de binnenkant
van leiderschap. In dialoog met Anita Wydoodt en andere
bestuurders. Utrecht: uitgeverij IJzer, 2021.
Het onderzoek ten grondslag aan dit boek is mede mogelijk
gemaakt vanuit de Academische werkplaats van Erasmus
Centrum voor Zorgbestuur en onderzoeksinstituut ZonMW.
diep in de operatie. Te diep? Te veel? Te
hectisch? Heb ik wel tijd voor herstel,
reflectie, mijmeren over de bedoeling
en toekomst van onze organisatie en
mijn bestuurderswerk, ook in relatie
tot collega-bestuurders in de regio?
Zo hadden we een mooie reflectie, die
ik gelukkig vaak mag doen met mijn
raad van toezicht. Toeval bestaat niet,
daarom die ampersand als teken voor
synchroniciteit in de titels van het
eerste deel. Het gaat bijvoorbeeld om
hard werken & laten gebeuren, weten &
niet weten, aanwezig & afwezig te zijn en
het geheel & de delen.
Het boek is een regelrechte aansporing
om de binnenkant van leiderschap
op te zoeken, te proeven, te verrijken
en vooral de spanning (leren) uit te
houden. Dat is de titel van het tweede
deel van Moors boek, met korte stukjes
die los van elkaar te lezen zijn. Over
uithouden (aandachtvol laten gebeuren
en wachten met ingrijpen), distantie
(kijk naar een situatie alsof het een
schilderij is), wandelen (wat een doel
in zichzelf vindt en iets in beweging
zet), veerkracht (als gewortelde boom
stormen en briesjes opvangen), (be)
oefenen (een denken dat belichaamd
is, een lichaam dat bedachtzaam
is), herhalen (routine schept ruimte
voor vernieuwing), ritme (in natuur
en organisatie) en discipline (met
persoonlijke wilskracht).
De uitsmijter van het boek is een
pleidooi voor luisterend leiderschap:
met enorme daadkracht werkelijk
kunnen luisteren (‘deep listening’)
naar wat er in deze wereld gaande en
nodig is, maar wat te vaak of te lang
ongehoord en ongezien achter façades
blijft. “Door te onderzoeken wat je niet
kent. Dat is de essentie van de dialoog.
En dat begint vanbinnen.” Zo luiden de
laatste drie zinnen.
Robbert Huijsman
is bestuurder
van Geriant
en hoogleraar
Management en
Organisatie van
Ouderenzorg bij
Erasmus School
of Health Policy & Management
(ESHPM). Hij nam in 2021 deel aan
de Master Class.

Academische werkplaats
Actueel en relevant onderzoek
met als rode draad ‘goede zorg
met goed bestuur’ vindt u op:
www.erasmuscentrumzorg
bestuur.nl/academischewerkplaats
Programma’s op maat
In-company leerprogramma’s
die uw organisatie
precies passen. Wij
vertellen u graag over de
mogelijkheden.
Top Class
Managementdevelopment
programma
voor toekomstige
zorgbestuurders.
Start: 21 januari 2022
Medisch Specialist en
Bestuur
Voor bestuurlijke medici
die meer willen leren op
bestuurlijk, persoonlijk en
inhoudelijk vlak.
Start: 27 januari 2022
Nieuw Verpleegkundig
Leiderschap
Voor verpleegkundig leiders
die het voortouw nemen.
Start: 7 februari 2022
Master Class
Managementdevelopment
programma voor
eindverantwoordelijke
zorgbestuurders.
Start: 9 februari 2022
Goede Kwaliteit met
Gedeeld Leiderschap
Leiderschapsprogramma
voor gedreven professionals
én bestuurders in de
ouderenzorg.
Start: 17 februari 2022
Academische Leergang
Zorg Management
Over het strategisch
management en bestuur
van organisaties in de zorg.
Strategisch
Vastgoedbeleid
Vastgoedvragen strategisch
beoordelen en aansturen.
Imagine2
Medisch specialisten
nemen een leidende rol in
de continue verbetering van
de zorg.
Digitale transformatie
Digitale inzichten
verbinden met het
transformatieproces van de
eigen organisatie.
Start: 11 maart 2022
Start: 14 maart 2022
Start: 17 maart 2022
Start: 19 maart 2022
Governance Class
Voor toezichthouders en
voorzitters van raden van
toezicht.
Start: 6 april 2022
Healthcare Potentials
Regioprogramma voor
professionals in de
eerstelijnszorg.
Start: 20 april 2022
Master of Health Business
Administration
De enige internationaal
geaccrediteerde MBAopleiding
in Nederland
specifiek voor de zorg.
Start: 14 september 2022
Financieel Bestuur in
de Zorg
Over actuele en aankomen
de financieelecono
mische vraagstukken.
Meer informatie vindt u op www.erasmuscentrumzorgbestuur.nl
Colofon
Dit is een uitgave van Erasmus Centrum voor Zorgbestuur
Teksten en eindredactie Erasmus Centrum voor Zorgbestuur, Mies Mikx, Marielle de Wit-Borst
Grafische realisatie en drukwerk Grapefish, Voorschoten.
Foto’s Bob Bronshoff, Pepijn Leupen, Yvonne Witte
Erasmus Centrum voor Zorgbestuur is een onderdeel van Erasmus School of Health Policy & Management van de Erasmus Universiteit Rotterdam. www.erasmuscentrumzorgbestuur.nl