EDITIE
771
PLATFORM OVER NIEUWBOUW, RENOVATIE, RESTAURATIE EN TRANSFORMATIE - JAARGANG 75 - 2021
De modernste technieken in een
transparante en aardbevingsveilige jas
Getrapte gevel zorgt voor daglicht
en riante buitenruimtes
Nieuw museaal concept belicht
geschiedenis van schoenen en leer
STEDENBOUW.NL
We bouwen
aan de
vloer
van
morgen
Dat is wat we doen. Elke dag. Door te bouwen op een
stevige fundering en met een continue focus om morgen nóg
beter te presteren dan vandaag. Dankzij een doordachte totaalaanpak
- van engineering tot realisatie - maken wij dé vloer die elk succes kan dragen.
+31 (0)413 38 90 90 www.vanberlo.com
EDITIE
771
Voorwoord
Goed nieuws voor de bouw in 2022
Na twee jaar van lichte krimp in 2020 en 2021, groeit naar verwachting in 2022 de bouwproductie
weer. Belangrijkste factor is de toename in het aantal bouwvergunningen. Dat blijkt uit het Vooruitzicht
bouw van het ING Economisch Bureau. Naar verwachting worden volgend jaar circa 70.000 nieuwe
woningen gebouwd. Goed nieuws is bovendien dat het beperkte aanbod van sommige bouwmaterialen
(hout, staal en plastics) nog maar bij een beperkt aantal aannemers tot problemen zal leiden.
Ook in deze Stedenbouw editie is er volop aandacht voor woningbouw. Zo openen we de laatste uitgave
van dit jaar met de Grotius woontorens in het Haagse stationsgebied. Met hun statige voorkomen en natuurstenen
gevels – die naar boven toe lijken af te brokkelen – geven Grotius I en Grotius II de stadsentree
en skyline van Den Haag nieuw elan. Afgelopen juli en september bereikten de woontorens hun hoogste
punt; een bekroning van 2,5 jaar werken op topniveau. Gezamenlijk bieden de woontorens ruimte aan
655 huurappartementen, die hoogwaardig worden afgewerkt. In 12 artikelen en projectkaders leest u niet
alleen alles over de unieke vormgeving en opbouw van de torens, de lichtgewicht balkons en de (klimaat)
installaties, maar ook over hoe 15.000 m 2 isolatieglas bijdraagt aan een aangenaam binnenklimaat.
Andere interessante woningbouwprojecten in deze uitgave zijn bijvoorbeeld de ontwikkeling van woonwijk
Hyde Park in Hoofddorp, met specifieke aandacht voor blok Kensington, de nieuwbouw van appartementencomplex
’t Quadrant in Apeldoorn, de nieuwbouw van woontorens Zaligheid, Gerechtigheid en
Heerlijkheid (project: De Slotvrouwe) in Heemskerk en de nieuwbouw van gebouw Leyhof in proeftuin
Erasmusveld in Den Haag.
Is het dan alleen maar woningbouw dat deze uitgave de klok slaat? Zeker niet. Ook liefhebbers van utiliteits-
en industriebouw worden ruimschoots bediend. Bijvoorbeeld met de artikelreeks over Amsterdam
Logistic Cityhub in het Amsterdamse havengebied. Op amper 7 minuten varen van het Amsterdamse
centrum wordt gebouwd aan een nieuw en uniek logistiek centrum voor de Amsterdamse stadsdistributie.
Doel van de XXL stadshub is om de logistiek van onder meer bouwmaterialen, pakketten en horecaartikelen
in de hoofdstad centraal en milieuvriendelijk aan te pakken via elektrisch aangedreven vervoer
over de weg en het water. De nieuwbouw bestaat uit zo’n 300.000 m 2 BVO, waarvan zo’n 120.000 m 2
opslag- en distributieruimte, 80.000 m 2 mezzaninevloeren, 11.000 m 2 kantoorruimte, 200 laad- en losdocks
en 1.700 parkeerplekken voor auto’s, busjes, bak- en vrachtwagens, verdeeld over 4 verdiepingen.
Verderop in deze uitgave vertelt ondernemer en bedenker van de last mile oplossing Wim Beelen alles
over deze bijzondere opbouw.
Daarnaast vindt u alle ins en outs over de nieuwbouw van brugbedieningscentrum It Swettehûs in Leeuwarden,
de transformatie van het Porsche Centrum Rotterdam in Rotterdam, de revitalisering van project
Tripolis in Amsterdam, de uitbreiding van WTC Amsterdam in Amsterdam, de nieuwbouw van het RIVM/
CBG hoofdkantoor in Utrecht, de nieuwbouw van Feringa Building in Groningen en de nieuwbouw van
Valk Exclusief hotel Eindhoven-Best in Best. Kortom: we hebben weer een bomvolle uitgave voor u. Ik
wens u weer veel leesplezier! Namens het voltallige team van Stedenbouw wens ik u bovendien fijne
feestdagen en alle goeds voor 2022!
Lieke van Zuilekom
771
Platform over nieuwbouw,
renovatie, restauratie en transformatie
Jaargang 75 | 2021
Verschijnt 6 x per jaar
ISSN 0165-3997
UITGEVER
Schatbeurderlaan 6
Postbus 249
6000 AE Weert
+31 495 45 00 95
info@louwersmediagroep.nl
louwersmediagroep.nl
Vestiging België
Domein De Herten
Hertsbergsestraat 4
B-8020 Oostkamp
+32 50 36 81 70
info@louwersmediagroep.be
louwersmediagroep.be
14 28
EINDREDACTIE
Lieke van Zuilekom
REDACTIETEAM
Patricia van der Beek, Tamara Brouwers,
Johan Debaere, Tjerk van Duinen, Roel van Gils,
Ramona Kezer, Jan Mol, Desiree Pennings, Niels
Rouvrois, Jan-Kees Verschuure, Liliane Verwoolde
en Lieke van Zuilekom
PROJECTMANAGEMENT
Sander van Hout
s.vanhout@louwersmediagroep.nl
Randy van den Hoek
r.vandenhoek@louwersmediagroep.nl
Yakup Yalcin
y.yalcin@louwersmediagroep.nl
42
52
SECRETARIAAT
Manuela Depenbrock
Sandra Reijnders
ADVERTENTIES
Een hoge resolutie PDF moet worden aangeleverd
via de AdPortal. Mocht u nog geen uploadlink
hebben ontvangen, stuur een email naar
traffic@louwersmediagroep.nl
ABONNEMENTSPRIJS
€ 81,- per jaar excl. BTW
Buiten Nederland: € 129,00 per jaar excl. BTW
ABN Bank
IBAN NL78ABNA0490282067
BIC ABNANL2A
t.n.v. Louwers Mediagroep
o.v.v. Stedenbouw magazine
Informatie over abonnementen:
+31 495 45 00 95
ADRESWIJZIGINGEN
Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing
naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland
OPZEGGINGEN
Indien twee maanden voor het verstrijken van de
abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van
op zegging is ontvangen, wordt het abonnement
auto matisch met een jaar verlengd.
DOELGROEP
Verspreiding vindt plaats via abonnementen
en via gerichte distributie aan architecten,
aannemers, opdrachtgevers, project-ontwikkelaars,
zorginstellingen, woningbouwverenigingen en andere
opdrachtgevers,(semi-)overheidsinstellingen,
brancheorganisaties, toeleveranciers en verwante
organisaties.
VORMGEVING/ART DIRECTION
studio@louwersmediagroep.nl
DRUKWERK
Drukkerij Hendrix, Peer
Woning- en Utiliteitsbouw
DEN HAAG Grotius.................................................................................................................................................................................................8
GRONINGEN Feringa Building..........................................................................................................................................................................22
BEST Valk Exclusief hotel Eindhoven-Best......................................................................................................................................................30
AMSTERDAM Horecapaviljoen Johan Cruijff Boulevard.............................................................................................................................36
VLISSINGEN Hillebrand......................................................................................................................................................................................40
AMSTERDAM Amsterdam Logistic Cityhub...................................................................................................................................................42
Topprestaties in (systeem)funderingen.....................................................................................................................................................50
AMSTERDAM WTC Amsterdam........................................................................................................................................................................52
Techni-Mat kijkt enthousiast uit naar tweede editie..............................................................................................................................60
HOOFDDORP Hyde Park.....................................................................................................................................................................................62
HEERENVEEN Eurofins.......................................................................................................................................................................................70
DEN HAAG Audi Terminal.................................................................................................................................................................................71
Gezonde en vitale mensen: ook op kantoor............................................................................................................................................74
LEEUWARDEN It Swettehûs..............................................................................................................................................................................76
Gevels bouwen voor de toekomst..............................................................................................................................................................84
ROTTERDAM Porsche Centrum Rotterdam....................................................................................................................................................86
VIANEN Sluiseiland..............................................................................................................................................................................................93
’S-HEERENBERG DC Panattoni.........................................................................................................................................................................95
AMSTERDAM Tripolis-Park.................................................................................................................................................................................96
Niets uit deze uitgave mag worden over genomen of ver menig vuldigd zonder
uitdruk kelijke toestemming van de uitgever en zon der bronvermelding.
Hoewel dit blad op zorg vuldige wijze en naar beste weten is samen gesteld
kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid
of volledig heid van de informatie. Zij aan vaar den dan ook geen enkele
aansprake lijkheid voor schade, van wel ke aard ook, die het gevolg is van
hande lingen en/of beslis singen die gebaseerd zijn op deze informatie.
Inhoud
76
118
93 122
152
MEPPEL Isala/Noorderboog...................................................................................................................................................................................102
UTRECHT RIVM/CBG...............................................................................................................................................................................................106
AMSTERDAM d’Oude Raai....................................................................................................................................................................................109
ENSCHEDE Elektramat............................................................................................................................................................................................110
EDITIE
771
PLATFORM OVER NIEUWBOUW, RENOVATIE, RESTAURATIE EN TRANSFORMATIE - JAARGANG 75 - 2021
VOLENDAM Sportcampus ETB Cas Sombroek...................................................................................................................................................114
APELDOORN ’t Quadrant.......................................................................................................................................................................................118
HEEMSKERK De Slotvrouwe..................................................................................................................................................................................122
DEN HAAG Gebouw Leyhof...................................................................................................................................................................................125
HILVERSUM Anna's Hoeve.....................................................................................................................................................................................128
PLATFORM OVER NIEUWBOUW, RENOVATIE, RESTAURATIE EN TRANSFORMATIE
ALPHEN AAN DEN RIJN Kloppend Hart.............................................................................................................................................................130
AMSTERDAM AICS..................................................................................................................................................................................................132
BREDA GR8 Hotel.....................................................................................................................................................................................................136
EDITIE 771
De modernste technieken in een
transparante en aardbevingsveilige jas
Getrapte gevel zorgt voor daglicht
en riante buitenruimtes
Nieuw museaal concept belicht
geschiedenis van schoenen en leer
STEDENBOUW.NL
DEN HAAG Sonate...................................................................................................................................................................................................138
‘Samen met onze opdrachtgevers maken we de mooiste projecten’.....................................................................................................142
Grotius, Den Haag
Beeld | Steven Scholten
WAALWIJK Schoenenkwartier...............................................................................................................................................................................144
DEN HOORN Van der Valk-hotel...........................................................................................................................................................................148
LEIDEN Garenmarkt 1a...........................................................................................................................................................................................150
WAMEL De Wamelse Poort....................................................................................................................................................................................152
Blijf gratis en eenvoudig op de
hoogte van het laatste nieuws.
Volg ons op social media en meld
je aan voor onze nieuwsbrief!
stedenbouw.nl
OSS DC Plus...............................................................................................................................................................................................................154
Bouwpartners.............................................................................................................................................................................................................157
Grotius Den Haag
Tekst | Patricia van der Beek
GROTIUS I EN II:
Beeld | MVRDV, Bert Rietberg en Steven Scholten
De Grotius-torens zijn een welkome aanvulling op de
Haagse stadsentree en skyline. (Beeld: Bert Rietberg)
KROONJUWELEN
in Haags stationsgebied
Majestueus. Zo laten Grotius I en II zich het best omschrijven. Met hun statige voorkomen en natuurstenen gevels,
die naar boven toe lijken af te brokkelen, geven zij de stadsentree en skyline van Den Haag nieuw elan. Afgelopen
juli en september bereikten de woontorens hun hoogste punt. De ultieme bekroning in 2,5 jaar bouwen op topniveau.
8 | STEDENBOUW.NL
Grotius Den Haag
Grotius I en II bestaan in totaal uit 655 huurappartementen.
De ontwikkeling is in handen van
Provast. Architectenbureau MVRDV maakte het
ontwerp, bouwcombinatie J.P. van Eesteren/BESIX
draagt zorg voor de uitvoering. “De torens fungeren
als spin-off voor een complete make-over van
het gebied tussen de Utrechtsebaan en het Centraal
Station”, vertelt projectdirecteur Jurjen Thomas van
Provast. “Wij zagen dit gebied als kans om iets
aan het woningtekort te doen. In overleg met de
gemeente Den Haag heeft dit uiteindelijk geleid
tot een gebiedsvisie, met als ambitie: het creëren
van een levendige, hoogstedelijke en tegelijkertijd
parkachtige omgeving waar je prettig kunt wonen,
werken en recreëren. Daaronder valt ook het deels
overkappen van de Utrechtsebaan en het doortrekken
van de wandelpromenade naar Bezuidenhout.”
COMPLEET ANDERE WERELD
Met hoogten van respectievelijk 120 en 100 meter,
maar zeker ook door hun beeldbepalende ontwerp,
zijn Grotius I en II een welkome aanvulling op de
Haagse stadsentree en skyline. Thomas: “Samen
met de gemeente en de architect gaven we met
dit gebouw invulling aan de gebiedsvisie. Door
twee torens te bouwen, konden we spelen met
hoogtes en zichtlijnen. Tussen de torens ontstond
bovendien ruimte voor een aangenaam groen binnengebied.
De creativiteit van MVRDV, bekend van
architectonische hoogstandjes als de Markthal en
Depot Boijmans van Beuningen, komt onder meer
terug in de gevels. Deze zijn bekleed met natuursteen
in zeven verschillende kleurtinten, van beige
tot gitzwart, en lijken op de bovenste etages af
te brokkelen.” Cees Guijt, projectmanager bij Provast
voegt toe: “Die bovenste etages spannen letterlijk
en figuurlijk de kroon. De beleving in dat
deel van de torens is fenomenaal. De bijzondere
buitenruimtes, de afwerking met rabatdelen en
de terrassen met groen en uitzicht doen je in een
compleet andere wereld wanen.”
GEVARIEERDE PIXELMATIGE
VERDIEPINGSOPBOUW
Sinds februari 2019 voert bouwcombinatie J.P. van
Eesteren/BESIX de nieuwbouw van Grotius I en
II uit. Een omvangrijke en complexe klus die de
nodige inventiviteit vergt. Uitvoerder Ron Nijs van
BESIX licht toe: “De woontorens zijn opgebouwd
uit een parkeerkelder, een plint met commerciële
ruimten, het middenstuk met appartementen en
ten slotte de kroon met appartementen. Vanaf
de eerste verdieping trokken we de torens op
met een klimkist, tot aan het gedeelte waar het
gebouw begint ‘af te brokkelen’. Daarbij moet
je je voorstellen dat uit het gebouw ‘pixels’ zijn
weggehaald. Dit gebeurt op elke verdieping op
een andere manier. Voor de klimkist was dit niet
handig. We voerden de bovenste verdiepingen dan
ook grotendeels uit met traditionele bekistingen.
Ook dit was, door die gevarieerde pixelmatige verdiepingsopbouw,
niet eenvoudig. Om een idee te
geven: er waren zes maanden voor nodig om het
geheel uit te engineeren.” Hoofduitvoerder Raymond
Wuister van J.P. van Eesteren vult aan: “Om
er zeker van te zijn dat de gevels aan de esthetische
wensen en kwaliteitseisen voldeden, maakten
we een mockup van een pixel. Inclusief balkons,
balkonranden en aansluitdetails. Die mockup
hebben we tot in detail geoptimaliseerd. Dit om te
voorkomen we dat we op 120 meter hoogte voor
onaangename verrassingen kwamen te staan.” ❯
De torens staan pal naast een tramviaduct en een drukke verkeersader. (Beeld: MVRDV)
Projectinfo
Duurzame warmte en koeling voor Grotius
Een zeer belangrijk aspect binnen het ontwerp van
project Grotius is uiteraard duurzaamheid. Roodenburg
levert hier, in opdracht van Eteck, een grote bijdrage
aan met de realisatie van een WKO-installatie.
Een binnenstedelijke bouw als dit brengt grote
uitdagingen met zich mee. De bronnen voor de
WKO moesten op een vrij klein terrein gerealiseerd
worden. In overleg met de gemeente zijn de bronnen
tijdens het project ook nog eens verplaatst.
Roodenburg heeft een open warme en koude bron
gemaakt van elk 80 m³. Ook is een stadsverwarmingsaansluiting
aanwezig, die Roodenburg op de
WKO-installatie heeft aangesloten.
De woontorens worden verwarmd en gekoeld
vanuit de WKO-installatieruimte die in de kelder van
Grotius II is gesitueerd. Daarvandaan loopt de distributie
door de gebouwen heen tot aan de afleversets
in de woningen. Er wordt gebruik gemaakt van een
hoge temperatuur en changeover leidingnetwerk,
omdat er behoefte is aan warmte en koeling. De
laagtemperatuur warmtepompen voorzien in 80%
van de warmtevraag en de hoogtemperatuur warmtepomp
voorziet in 50% van de warmtevraag voor
warmtapwater. De werkzaamheden verlopen mede
door de fijne samenwerking met opdrachtgevers en
nevenaannemers zeer voorspoedig.
STEDENBOUW.NL | 9
inkler)
wordt de gezondheid van alle bouwplaatsmedewerkers geborgd.”
Bureau voor bouwkostenadviezen
Adviesbureau H. Janssen Echt bv
K
T +31 (0)475 41 80 00
E info@hjanssenecht.nl
W www.hjanssenecht.nl
Bouwkosten inzichtelijk en beheersbaar
STEDENBOUW.NL | 55
745098_ Janssen 1-4.indd 1 28-09-17 09:22
12/21/2020 12:02:22 PM
Met PERI ben je zeker van een veilige bouwplaats!
Maak kennis met onze brede range aan producten
PERI VARIOKIT, PERI UP Flex steigers,
MAXIMO bekisting met MXK platform,
en PERI SKY ANCHOR voor een
gegarandeerd veilige werkplek.
Bezoek onze website voor meer informatie
en een overzicht van onze vele oplossingen!
Bekistingen
Steigers
Engineering
www.peri.nl
WWW.HIJ5.NL
Grotius Den Haag
Bijzondere buitenruimtes, afwerking
met rabatdelen en terrassen met groen
en weids uitzicht. (Beeld: MVRDV)
AFBOUWEN IN DRIE
BOUWSTROMEN
Begin juli dit jaar was Grotius II op hoogte. Grotius
I volgde eind september. Enkele maanden voor de
oplevering van de ruwbouw werd al gestart met
het wind- en waterdicht maken van de torens, op
de voet gevolgd door de afbouw. “We voorzagen
het gebouw op verschillende verdiepingen van
een waterkerende laag”, zegt Wuister. “Daaronder
konden we starten met de afbouwwerkzaamheden,
waaronder het aanbrengen van de gietvloeren, de
binnenwanden, de plafonds, het sanitair en zelfs de
keukens en het behang. Zo gaan we bij Grotius I in
vier fasen, en bij Grotius II in drie fasen naar boven.
Onlangs zijn we een derde afbouwstroom gestart,
waarbij we van boven naar beneden werken. Dit
om de beoogde planning te halen.” Nijs voegt toe:
“Qua grootte en planning moet je dit werk niet
onderschatten. We hebben het hier in omvang over
twee verticale VINEX-locaties die binnen 39 maanden
gerealiseerd moeten zijn.”
BINNENSTEDELIJK BOUWEN
Wuister benadrukt dat naast de planning ook
het binnenstedelijk bouwen de nodige aandacht
vergt. “We hebben te maken met een beperkte
bouwruimte, pal naast een tramviaduct en een
drukke verkeersader. Wij moeten het verkeer zo
min mogelijk hinderen. Een logistieke uitdaging,
zeker als je bedenkt dat alleen voor het aanvoeren
van het beton al bijna vierduizend vrachtwagens
nodig waren!” Nijs: “We werken met een
ticketsysteem en laten vrijwel alles, op afroep,
just-in-time leveren.” De bouwplaats wordt tevens
omgeven door de Koninklijke Bibliotheek, de
tijdelijke huisvesting van de Tweede Kamer en het
Gerechtsgebouw. “Niet de minste partijen om rekening
mee te houden”, aldus Thomas. “Wij hebben
vanaf een vroeg stadium geïnvesteerd in een
goede relatie met alle stakeholders. Dat werpt in
de uitvoering zijn vruchten af.”
VEILIGHEIDSMAATREGELEN
Dat veiligheid de hoogste prioriteit heeft, staat als
een paal boven water. De nieuwbouw van de Grotius-torens
is bovendien het eerste grote project
in Den Haag waar de Landelijke richtlijn bouw- en
sloopveiligheid van kracht ging. Wuister: “Veiligheid
vormt samen met kwaliteit, planning, logistiek
en omgevingsmanagement een dynamisch
krachtenveld waarin je steeds met elkaar op zoek
gaat naar de meest verantwoorde oplossing. Zo
hebben we tijdens het heiwerk de Utrechtsebaan
een aantal keer ‘s nachts moeten afsluiten. In de
bibliotheek hebben we tijdens de heiwerkzaamheden
circa 350 keer ontruimd om de veiligheid van
werknemers te waarborgen. Ook werken we met
crashdecks en voeren we vanuit veiligheidsoogpunt
regelmatig werkzaamheden ’s nachts uit.” ❯
Projectinfo
Specialist staat in voor de coördinatie van de
installaties bij de bouw van de woontorens
Een gebouw realiseren is niet simpel. Zo moet er een basisconstructie
met muren en dak komen, waarna de verschillende
installaties geïntegreerd moeten worden om het tot een functioneel
gebouw om te toveren. Voor elk van die installaties wordt
een expert ingezet. Om de diverse disciplines goed op elkaar af
te stemmen, kiezen aannemers vaak voor een specialist in de
installatiecoördinatie. Bij de realisatie van de woontorens Grotius
I en II in Den Haag doet bouwcombinatie BESIX en J.P van
Eesteren hiervoor een beroep op HIJ5 Facilities.
“Het is onze taak om te controleren of elke installateur zijn werk
goed doet en om de coördinatie tussen de installatietechnische
disciplines uit te voeren. Eventuele knelpunten worden snel
opgelost om grotere problemen en oponthoud te vermijden.
Daarom houden we bij dit project met de verschillende firma’s
voor elektra, WTW-ventilatie, sprinkler, loodgieterswerk, brandveiligheid,
overdrukinstallatie, stadsverwarming/WKO, … – in
totaal 6 partijen – op vaste momenten installatiecoördinatieoverleg.
Verder nemen we de afstemming met de nutsbedrijven en de
toezichthoudende instanties voor onze rekening”, vertelt senior
adviseur Theo Haverkamp. “Vooral het grote aantal betrokken
partners en de hoogte van de torens maakt dit project uitdagend.
Bepaalde installaties en de montage en inbedrijfstelling ervan
worden immers specifiek daarop afgestemd. Zo moest de droge
blusinstallatie bijvoorbeeld al in een vroeg stadium actief zijn,
omdat er anders niet boven 70 meter gebouwd mag worden.”
Projectinfo
Bouwkundig adviesbureau focust op het
kostenmanagement van bouwprojecten
Voor aannemers is het belangrijk om in een vroeg stadium van
een project al een duidelijk beeld te krijgen van de kosten. Daarom
werden de specialisten van Metron Bouwadvies bij woontorenproject
Grotius I en II in Den Haag betrokken, om in nauwe
samenwerking met de afdeling Calculatie van J.P. van Eesteren
de kosten te bepalen.
“Vanuit onze kantoren in Hummelo en Vianen werken we aan
verschillende bouwkundige en civieltechnische projecten in
heel Nederland en dit zowel voor ontwikkelende als uitvoerende
opdrachtgevers. We staan in voor de toetsing van de haalbaarheid
van een bouwproject, maar verzorgen evenzeer gedetailleerde
inschrijf- en directiebegrotingen voor onze klanten. We
verzorgen diverse calculaties, van ramingen voor een eerste
schetsontwerp tot een werkbegroting op uitvoeringsniveau en
dat voor volledige projecten of deeltrajecten. Indien gewenst
zorgen we ook voor financiële begeleiding tijdens de engineering”,
zegt directeur en bouwkostenadviseur Toon Krechting.
“We zijn al sinds 2007 een vaste partner van BESIX voor de calculatie
van haar Nederlandse projecten en rekenden zo de laatste
jaren al meerdere hoogbouwprojecten door. We kennen de
problematiek dan ook door en door. J.P. van Eesteren is eveneens
geen onbekende voor ons. We werden in september 2017, toen
nog in de voorlopige ontwerpfase, al ingeschakeld om samen
met de bouwcombinatie alles door te rekenen. We bleven nadien
bij dit project betrokken, zelfs nog tijdens de uitvoeringsfase.”
STEDENBOUW.NL | 11
Grotius Den Haag
Projectinfo
Complete E-installatie in handen van een specialist
Voor het (mede)ontwerp, de engineering en de realisatie van de volledige
E-installatie in de woontorens Grotius I en II kon de bouwcombinatie van
BESIX en J.P. van Eesteren rekenen op de expertise van een specialist als
Rijndorp Installaties uit Zoeterwoude.
“Als elektrotechnisch installatiebureau ligt de focus bij ons vooral op
projecten in de utilitaire bouw en grondgebonden woningbouw, op brandmeldinstallaties
en op service en onderhoud. Zo werden we ook in een
vroeg stadium betrokken bij dit project in Den Haag. We gaven advies en
ondersteuning in de ontwerpfase en kregen de opdracht om de volledige
E-installatie in de appartementen te integreren. We staan ook in voor de
montage van het voedingssysteem voor beide woontorens, de toegangscontrole
alsook de bekabeling voor de werkzaamheden van onze collegainstallateurs”,
vertelt Frank Veltman, directeur bij Rijndorp Installaties.
“Samen met de bouwcombinatie volgen we ook de planning voor de integratie
van alle installaties in de gebouwen op en zijn zo verantwoordelijk
voor de coördinatie van die werken en de logistiek die daarbij komt kijken.
Dit zorgt voor de nodige uitdagingen. De werkzaamheden van de verschillende
installatiebedrijven en de leveringen van de materialen moeten
immers goed op elkaar afgestemd worden om zo een vlotte werking te
realiseren. Daarbij is een goede communicatie tussen alle partijen cruciaal,
zeker nu er ook nog eens met alle maatregelen rond COVID-19 rekening
gehouden moet worden.”
Pixelmatige opbouw van de verdiepingen. (Beeld: Bert Rietberg)
WILO LEVERT DE COMPLETE
POMPHUISHOUDING, OOK
DE BLUSINSTALLATIES
• Voor droge- of natte
blusleidingen
• Samenbouw volgens actuele
regelgeving brandveiligheid
• Voor hoogbouw >70 meter
• Zoneregeling
• Jockey pomp (optioneel)
• Klantspecifieke samenbouw
TOTAAL TECHNIEK
Bij Rijndorp Installaties is veel mogelijk.
Van advies tot ontwerp, van installatie tot
het maken van afspraken voor onderhoud.
Met onze klantgerichte instelling zullen wij u
niet teleurstellen. Wij komen graag met u in
contact om u te ondersteunen bij uw project.
• Electrotechniek
• (LED) verlichting
• Zonnepanelen
• Oplaadpalen
• Brandmeldinstallaties
• Beveiligingsinstallaties
• Datanetwerken en WiFi
• Domotica
• Service en onderhoud
• Inspecties
www.rijndorp.com
12 | STEDENBOUW.NL
1431 Advertentie stedebouw.indd 1 14/10/2021 Advertentie.indd 14:40 1 02-11-2020 11:12
Grotius Den Haag
Projectinfo
Droge blusinstallatie voor beide woontorens
Veel gebouwen in Nederland zijn voorzien van één of meerdere droge blusleidingen, ook
wel bekend als ‘droge’ stijgleidingen en gebruikt om bluswater vanaf straatniveau naar
de hoger gelegen verdiepingen te brengen. Dit is immers verplicht in gebouwen waarbij
de hoogste vloer van een verblijfsgebied boven de 20 meter hoogte ligt.
Bij gebouwen die hoger zijn dan 70 meter, zoals Grotius I en II, moeten aanvullende voorzieningen
zoals een pompinstallatie geïntegreerd worden om het bluswater op hoogte te
krijgen. Voor een dergelijke installatie kan men best een beroep doen op een specialist.
De Groot Installatiegroep schakelde Wilo uit Westzaan in om mee te denken over dat
bluswatertransport in de beide woontorens.
“Elk gebouw is uniek en vereist dan ook een bluswaterinstallatie op maat. Er moet bovendien
overal rekening gehouden worden met de eisen van de brandweer. Zo werden we
door installatiebedrijf De Groot bij het project Grotius I en II betrokken om mee te denken
over het watertransport en de droge blusinstallatie”, stelt Ramon van Balen van Wilo
Nederland B.V. “In de kelder werd één gemeenschappelijke pompinstallatie geïnstalleerd
om beide torens via een afzonderlijk leidingnet van bluswater te voorzien. We monteerden
de bekabeling van de pompinstallatie in de kelder samen met de mensen van De
Groot, die de leidingen in de kelder en de stijgleidingen in de woongebouwen aanlegden.
Onze specialisten stonden ook in voor de inbedrijfstelling van het volledige systeem, dat
intussen al meer dan 9 maanden actief is. De installatie functioneert nu in een modus
voor de bouwfase en binnenkort wordt ze dan definitief ingeregeld om zo gedurende vele
jaren de brandveiligheid te garanderen.”
TOPSPORT
Met de afbouw nog in volle gang kijken opdrachtgever
en aannemer alvast met trots op de gedane
werkzaamheden terug. “We staan er niet altijd
bij stil, maar we maken hier iets heel bijzonders”,
realiseren Wuister en Nijs zich. Thomas en Guijt
beamen dit: “Grotius is een prachtig project in een
dynamische omgeving met veel potentie. Om dit te
realiseren, bedrijft de bouwcombinatie topsport.
In een zeer korte periode hebben ze twee imposante
woontorens neergezet, die in het eerste en
tweede kwartaal van volgend jaar al opgeleverd
zullen worden. En dat in een tijd van COVID-19,
schaarste in materialen en personeelstekort. Een
enorme prestatie.” ❚
Bouwinfo
Ontwikkelaar
Provast, Den Haag
Architect
MVRDV, Rotterdam
Bouwkundig aannemer
Bouwcombinatie J.P. van Eesteren/BESIX
Bouwkundig advies
Adviesbureau H. Janssen Echt BV
Projectinfo
Doordacht hydraulisch klimsysteem met maatwerk
paneelbekisting om snel én veilig te bouwen
Voor de paneelbekisting, het klimsysteem en bijhorende engineering voor
de woontorens Grotius I en II deed de bouwcombinatie van BESIX en J.P. van
Eesteren een beroep op de ervaring en kennis van PERI Benelux.
Adding the EXTRA
to the ORDINARY
Ontdek onze modulaire liftenreeks van de
nieuwe generatie die slimme oplossingen
biedt voor individuele behoeften. Flexibel,
duurzaam en met technologie van de volgende
generatie: EXTRA is onze nieuwe
standaard.
“Elk project is uniek en daarom gaan onze eigen engineers steeds samen
met de opdrachtgever op zoek naar een totaaloplossing. Dat was voor dit
project niet anders. De bouwcombinatie wilde een zelfklimmend bekistingssysteem
om de bouwkraan te ontlasten en snel te kunnen werken. De
gemeente Den Haag stelde hoge eisen op het vlak van veiligheid voor wie op
de bouwplaats actief is en voor de mensen rondom de bouw”, geeft Martin
Pols, sales engineer bij PERI, aan. “Voor de in het werk gestorte binnenwanden
wordt de MAXIMO paneelbekisting ingezet, voor de buitenwanden het
maatwerk VARIO GT24 paneelsysteem. Om op elk moment de bouwveiligheid
te kunnen garanderen, maken de aannemers gebruik van ons RCS-C
klimsysteem met geïntegreerd windscherm. Als een verdieping is afgerond,
schuiven de hydraulische cilinders van het systeem uit zodat alle klimunits
inclusief de bekisting een verdieping naar boven kunnen klimmen. Hierdoor
is het gebruik van een bouwkraan niet nodig. Vooral de kroon van de
torens was een uitdaging, maar dankzij onze knowhow en ervaring konden
we samen met de bouwcombinatie ook hiervoor een doordachte oplossing
engineeren, waardoor de veiligheid te allen tijde gewaarborgd bleef.”
De nieuwe Schindler 1000, 3000 en 5000
STEDENBOUW.NL | 13
Grotius Den Haag
Tekst | Johan Debaere
Beeld | Heuvelstaal Bekistingen
In totaal 133 sparingen voor gevel,
binnenwand, vloer en trapgat
Toen de bouwcombinatie van BESIX en J.P van Eesteren de opdracht kreeg van vastgoedontwikkelaar Provast om de twee
immense woontorens Grotius I en II te realiseren, kwam ze bij Heuvelstaal Bekistingen terecht. Deze specialist nam eerst
het denk- en rekenwerk voor zijn rekening, gevolgd door de productie van alle raam- en deursparingen voor gevel en
binnenwand, evenals de vloer- en trapgatsparingen. In totaal gaat het om 133 elementen.
Heuvelstaal Bekistingen uit Oss is gespecialiseerd
in de ontwikkeling en productie van betonbekistingen
en -mallen op maat, die door aannemers
eenvoudig en zonder behoefte aan tijdrovende
gereedschappen op de bouwplaats ingezet kunnen
worden. “We hebben bij de aannemers een
sterke reputatie als het gaat om het uitdenken,
berekenen, ontwikkelen en produceren van betonbekisting
en -mallen in staal. Zo werden we ook in
een vroeg stadium door de bouwcombinatie gecontacteerd,
om te ondersteunen bij de realisatie
van beide woontorens in hartje Den Haag”, vertelt
general manager Bas Tims. “We hebben eerst het
volledige project met de aannemers doorgenomen
en de verschillende afmetingen vastgelegd. Vervolgens
hebben we heel wat denk- en rekenwerk
uitgevoerd, waaruit een conceptvoorstel ontstond
dat nadien door onze mensen verder ontwikkeld
werd tot een finaal product.”
20.000 ONDERDELEN
Na de calculatie en engineering kreeg Heuvelstaal
ook de opdracht om de verschillende elementen
te produceren en in overleg met de uitvoerders
'Na de calculatie en
engineering kregen
we ook de opdracht
om de elementen
te produceren'
De specialist maakte gevel-, binnenwand-, vloer- en trapgatsparingen.
14 | STEDENBOUW.NL
Grotius Den Haag
op de bouwplaats te leveren. “We hebben uiteindelijk
voor de eerste woontoren 40 gevelsparingen,
19 binnenwandsparingen, 9 vloersparingen
en 5 trapgatsparingen gemaakt. Voor de tweede
hoogbouw waren dat respectievelijk 33 gevel-, 14
binnenwand-, 8 vloer- en 5 trapgatsparingen. Dat
brengt het totaal op 133 sparingen en in totaal
meer dat 20.000 verschillende onderdelen, die dan
samengesteld worden tot stijlen en dorpels”, gaat
de general manager verder. “Elke sparing werd in
onze productie als een uniek bouwpakket met een
eigen tekening samengesteld en zo op de bouwplaats
geleverd, waardoor het risico op fouten bij
de uitvoering tot een absoluut minimum beperkt
werd. We waren dan wel niet zelf op de bouwplaats
actief, maar leverden alle bekistingen in
nauw overleg met de aannemers en stonden de
uitvoerders bij met de nodige raad.” ❚
Elke sparing werd als een uniek bouwpakket met een eigen
tekening samengesteld en zo op de bouwplaats geleverd.
Heuvelstaal produceerde in totaal 133 elementen.
Innovatieve
bekistingen
Slim samenwerken
maakt samen sterker.
Prefab
Gietbouw
In situ
Specials
HEUVELSTAAL BEKISTINGEN B.V.
Maaskade 35
5347 KD Oss
The Netherlands
www.heuvelstaal.nl
STEDENBOUW.NL | 15
Grotius Den Haag
Tekst | Johan Debaere
Beeld | Schindler Liften
Primeur voor de
Nederlandse hoogbouw
Liften die
meegroeien
met een
gebouw
Een primeur voor Nederland. De imposante Grotius woontorens
die in Den Haag worden gebouwd, maken allebei gebruik
van Schindler CLIMB Liften. In tegenstelling tot een
bouwlift bevinden deze liften zich binnenin het gebouw en
kunnen zij meegroeien met de bouw van beide torens.
“Het gebruik van traditionele bouwliften zorgt voor ontzettend veel vertraging
tijdens de bouw”, zegt productmanager Maarten Bijl. “Groepen bouwvakkers
moeten beneden wachten totdat ze naar boven kunnen. Omdat bouwliften
relatief traag zijn, komt het bij hoogbouwprojecten voor dat werklui 45 minuten
tot een uur staan te wachten. Bij elkaar zijn dit veel verloren uren, die een
enorme kostenpost vormen.” De bouwlift stijgt of daalt ongeveer 0,5 meter
per seconde, terwijl de Schindler CLIMB Lift in die tijd 3 meter aflegt.
BOUWLIFTEN OVERBODIG
Liften worden bij de meeste hoogbouwprojecten pas geplaatst als de hoogste
verdieping bereikt is. Het Schindler CLIMB Lift principe werkt anders. Hierbij
is het mogelijk om de liften al in een vroeg stadium te monteren. Vervolgens
groeien zij met het gebouw mee. Grotius is het eerste Nederlandse project
waarbij de Schindler CLIMB Liften toegepast worden, in nauw overleg met
de bouwcombinatie van BESIX en J.P. van Eesteren. Wilfred Looman, projectmanager
bij Schindler Liften: “We hebben samen met BESIX en J.P. van
Eesteren in het verleden ook al met succes verschillende hoogbouwprojecten
gerealiseerd, maar hierbij integreerden wij de liften pas als de hoogste verdieping
bereikt was.”
Het Schindler CLIMB Lift principe.
16 | STEDENBOUW.NL
Grotius Den Haag
De imposante Grotius woontorens die in Den Haag gebouwd
worden, maken allebei gebruik van Schindler CLIMB Liften.
'Dankzij deze liften kan
efficiënter, sneller én veiliger
gebouwd worden'
IN EEN WEEKEND EEN HOGERE LIFT
In het prestigieuze Haagse project is nu dus gekozen voor Schindler CLIMB Liften,
die al geplaatst worden als de 14e verdieping bereikt is. “Dit principe
wordt al veel in het buitenland gebruikt. We maken gebruik van een tijdelijk
machineplatform met een stalen dak, dat boven de lift gebouwd wordt en telkens
een aantal verdiepingen hoger geplaatst wordt. Zo kunnen we erboven
gewoon verder werken.” Zodra er vijf verdiepingen bij komen, worden ook de
liften omhoog getrokken. Dit gebeurt in een weekend en ook de keuring vindt
dan plaats, zodat het werk op maandag gewoon verder kan gaan. Bijl: “De
liften zorgen ervoor dat efficiënter en sneller gebouwd kan worden, met meer
gemak. Ook is deze oplossing veiliger.”
Project Grotius is nog in volle gang. Looman: “Terwijl men in één van de
woontorens al helemaal tot de top kan stijgen, zijn we in de andere toren
nog bezig met de realisatie van laatste liften. Eind dit jaar moeten alle
liftsystemen in de gebouwen volledig klaar zijn.” Wanneer een project als
Grotius helemaal af is, krijgen de liften hun interieur en blijven zij dienst
doen als liften voor de gebruikers. ❚
Het machineplatform wordt gefixeerd na een ‘climb’.
STEDENBOUW.NL | 17
Grotius Den Haag
Op de bouwplaats zijn de
balkons met een kraan op
de tunnelbekisting geplaatst
en goed gepositioneerd.
Tekst | Lieke van Zuilekom
Beeld | Granito Betonproducten
Prefab balkonsystemen komen optimaal tot hun recht in Grotius-woontorens
Lichtgewicht balkons
met een volledig vlakke bovenzijde
Met een hoogte van 120 en 100 meter zijn woontorens Grotius I en Grotius II niet alleen belangrijk voor de stadsentree
van Den Haag, maar ook een waardevolle aanvulling in de skyline. Kenmerkend voor de gebouwen zijn de spectaculaire
bekroning, natuurstenen gevelbekleding én hoogwaardige BALQOON ® balkonsystemen van Granito Betonproducten,
waarmee de prefabgedachte en legolisering van de bouw naar het allerhoogste niveau worden gebracht.
“Tijdens de bouwbeurs van 2017 maakte ontwikkelaar
Provastgoed Ontwikkeling B.V. voor het eerst
kennis met BALQOON ® . Partner Boudewijn Hellingman
en voormalig ontwikkelingsmanager Annelot
Daggelders hebben ons al in een heel vroeg
projectstadium gekoppeld aan architecten Gideon
Maasland en Sanne van Manen, die zeer te spreken
waren over de praktische én esthetische mogelijkheden
van de prefab balkonsystemen”, vertelt Ton
Tetteroo, directeur van Granito Betonproducten. “In
de ontwerpfase hebben wij een haalbaar en maakbaar
plan voor de lichtgewicht en intern afwaterende
BALQOON ® balkonsystemen uitgewerkt, waarna
BALQOON ® is voorgeschreven in het bestek. Vervolgens
hebben wij in opdracht van bouwcombinatie
J.P. van Eesteren/BESIX de prefab balkonsystemen
geproduceerd en geleverd.”
PERFECTE AANSLUITING
Voor het Grotius-project zijn relatief kleine balkons
ontworpen, vertelt Tetteroo. “BALQOON ®
komt hier optimaal tot zijn recht, omdat de beschikbare
oppervlakte maximaal benut kan worden.
BALQOON ® is namelijk volledig vlak én vrij
van opstanden en goten. De holle balkons kenmerken
zich bovendien door een laag gewicht,
waardoor ook de hoofddraagconstructie lichter
uitgevoerd kon worden.” In totaal heeft Granito
Betonproducten 549 balkons geproduceerd en
kant-en-klaar en just-in-time op het project aangeleverd.
“Bijzonder is dat tijdens de productie
ook natuurstenen platen zijn vastgestort aan de
zijkanten van de balkons, waardoor de balkonsystemen
en gevelafwerking straks in één esthetisch
hoogwaardige lijn doorlopen.” Op de bouwplaats
zijn de balkons met een kraan op de tunnelbekisting
geplaatst en goed gepositioneerd. Vervolgens
is het beton voor de binnenvloeren tegen de balkons
aan gestort, met tevens een perfecte bouwkundige
aansluiting als resultaat.
In navolging van de BALQOON ® balkonsystemen
heeft Granito Betonproducten ook de betonnen
trappen en de betonnen wanden voor de liftkernen
van Grotius I en II mogen produceren en leveren. ❚
18 | STEDENBOUW.NL
Grotius Den Haag
Tekst | Johan Debaere
De juiste opbouw en dikte van de beglazing
draagt bij aan een aangenaam binnenklimaat
15.000 m² isolatieglas met een
zonnewarmtewerende coating
Onze hedendaagse architectuur wordt gekenmerkt door vele en grote raampartijen en vliesgevels met een beglazing die
qua opbouw en dikte moet voldoen aan steeds strenger wordende eisen op het vlak van thermische isolatie, akoestiek,
brandwerendheid én zonnewarmtewering. Voor gevelbouwers is dit vaak het sein om de hulp van een expert in glasadvies
en glasoplossingen in te roepen. Vandaglas is zo’n onafhankelijke adviseur en producent. De firma telt heel wat
vakbekwame engineers en beschikt over eigen productie- en transformatielocaties voor floatglas, isolatieglas, gebogen
enkel- en isolatieglas, gelaagd en gehard veiligheidsglas alsook (LED) spiegels en lakglas.
“Er is veel kennis en ervaring nodig om voor elke
toepassing de correcte beglazing te voorzien. Toen
de bouwcombinatie van BESIX en J.P. van Eesteren
aan Alkondor de opdracht gaf om de gevel van de
Grotius woontorens in Den Haag uit te voeren,
contacteerde de gevelbouwer ons om mee te denken
over de opbouw en dikte van de beglazing, die
aan strenge (geluid)eisen moest voldoen, mede
door de toepassing in hoogbouw”, legt commercieel
technisch adviseur Stephan Bremmers uit.
“We namen de engineering voor onze rekening
en leverden uiteindelijk 15.000 m² isolatieglas
met de zonnewarmtewerende coating PLANI-
THERM SUN van Saint-Gobain, met een lichttoetreding
van 72% en een zonnetoetredingsfactor
(g) van 0,38. Naast onze eigen productie van
isolatieglas hebben we als onafhankelijke leverancier
van glas een breed netwerk van productiepartners.
Voor deze woontorens hebben we
alles in eigen huis geproduceerd. Een belangrijk
aspect was om de beglazing just-in-time op de
juiste locatie te krijgen op een bouwplaats in het
centrum van Den Haag. Een goede afstemming
met de uitvoerder was daarbij cruciaal. We hebben
ondersteund in de ontwikkeling van op maat
gemaakte bokken om het glas op de bouwplaats
vlot en veilig te transporteren.” ❚
expert partners in glas
Onafhankelijk
advies voor
de juiste glaskeuze
Als onafhankelijk glasbedrijf met kennis
van glas én de glasmarkt hebben wij altijd
een maatwerk glasoplossing bestaand uit
de beste en state-of-the-art basisproducten
die beschikbaar zijn.
Onze mensen zijn betrokken glasprofessionals
die luisteren, observeren, begrijpen.
Onze teams denken in mogelijkheden en
helpen uw uitdagingen om te zetten in
succesverhalen.
info@vandaglas.com
www.vandaglas.com
STEDENBOUW.NL | 19
Grotius Den Haag
Tekst | Johan Debaere
Beeld | NOVENCO Building & Industry
Duurzame woontorens met
hoogwaardige overdruksystemen
en parkeergarageventilatie
Bij het ontwerp en de realisatie van elk project moet men ook ruim aandacht besteden aan de veiligheid van de gebruiker.
Dat geldt voor industriële, commerciële en openbare gebouwen, maar ook voor residentiële projecten, zoals Grotius
I en II naast het Centraal Station in Den Haag. NOVENCO Building & Industry is al jaren gespecialiseerd in life safety
systemen voor onder meer tunnels, parkeergarages en hoogbouwprojecten. De firma uit Bergschenhoek is een gecertificeerd
rookbeheersingsbedrijf en kreeg van bouwcombinatie BESIX en J.P van Eesteren de opdracht voor het ontwerp,
de levering, de installatie en de inbedrijfstelling van de gecertificeerde overdruksystemen voor beide woontorens én het
ventilatiesysteem voor de parkeergarage.
“In geval van brand in de woontorens zullen onze Clear Choice overdruksystemen
ervoor zorgen dat de trappenhuizen vrij van rook blijven en dat
bewoners zo voldoende tijd krijgen om de woontoren veilig te verlaten.
Deze systemen zijn ontworpen met behulp van Revit 3D/
BIM en omvatten 2 NovAxTM axiale overdrukventilatoren
en 4 ZerAx ® gecertificeerde axiale RWA-ventilatoren. Om
de functionaliteit te garanderen, worden in elk van de
6 schachten overdrukkleppen geïnstalleerd. Voor de
aansturing van de systemen zorgen verschillende
besturingskasten in combinatie met 70 Clear
Choice Interface Boxen voor de aansturing en
monitoring van de ca. 220 gecertificeerde rookkleppen
en ca. 210 druksensoren. Er zijn ook
8 afsluitkleppen met rookdetectoren en aanzuigroosters
geïnstalleerd”, licht Business
Development Manager Jos Wissink de installatie
toe. “Voor een gezonde lucht in de
ondergrondse parkeergarage werd een ventilatiesysteem
met 10 CGF 500 stuwkrachtventilatoren
geïnstalleerd. Toerengeregelde
NovAX axiaalventilatoren, in een schacht
met grote ventilatieroosters, SCHAKO HKU
jaloeziekleppen, ventilatiekanalen en een
dakkap garanderen een adequate toevoer
van verse lucht en afvoer van verontreinigde
lucht. Alle componenten worden bediend via
een centraal besturingssysteem met een geïntegreerd
CO/LPG-detectiesysteem.”
Alle systemen van NOVENCO werden op maat van
het project ontwikkeld. Bij dergelijke hoogbouwprojecten
moet immers rekening gehouden worden met
afwijkende weersinvloeden en temperaturen tussen de begane
grond en de hoger gelegen verdiepingen. Verder worden
in de woontorens de onderste verdiepingen al helemaal afgewerkt,
terwijl men boven nog aan de ruwbouw bezig is. Daar moet tijdens de
installatie van het overdruksysteem ook rekening mee gehouden worden. ❚
De energiezuinige ZerAx
ventilator wordt ingezet voor
de overdrukventilatie.
20 | STEDENBOUW.NL
Grotius Den Haag
Voor een gezonde lucht in de ondergrondse
parkeergarage werd een ventilatiesysteem met
10 CGF 500 stuwkrachtventilatoren geïnstalleerd.
'We zijn een specialist in life
safety systemen voor onder
meer tunnels, parkeergarages
en hoogbouwprojecten'
Bijna 75 jaar ervaring
VENTILATIE EN
ROOKBEHEERSING
voor parkeergarages,
tunnels en veilige
vluchtwegen
Pure competence in air. Sinds 1947.
Innovaef. Duurzaam. Betrouwbaar.
Gecerficeerde rookbeheersingssystemen voor
veilige vluchtroutes, tunnels en parkeergarages
NOVENCO Building & Industry B.V. | www.novenco-building.com/nl
STEDENBOUW.NL | 21
SB77021-00028557001-NBI-197x130_final.indd 1 24/09/2021 08:47:41
Feringa Building Groningen
Tekst | Lieke van Zuilekom
Beeld | Ballast Nedam
Feringa Building, Groningen:
De modernste technieken in een
transparante en aardbevingsveilige jas
Op de campus van de Rijksuniversiteit Groningen bouwt Ballast Nedam één van de grootste laboratoriumgebouwen van
Nederland en de universitaire wereld: Feringa Building. Deze indrukwekkende nieuwbouw voor de faculteit Science and
Engineering krijgt een volume van 350.000 m 3 , een bruto vloeroppervlak van 64.000 m 2 en een lengte van 260 meter. In
totaal worden zes bouwdelen gerealiseerd, met daartussen algemene voorzieningen. Na de oplevering zal het gebouw
ruimte bieden aan zo’n 1.400 studenten, 850 medewerkers, 450 zuurkasten, 3 kilometer labtafels en 30 lasertafels.
De open structuur wordt kracht bijgezet door een glazen vliesgevelplint op de begane grond
en eerste verdieping, evenals een luchtkussendak ter plaatse van de hoofdentree.
Ballast Nedam is in dit project verantwoordelijk
voor de ruwbouw, afbouw en gevels van Feringa
Building. “Het project is traditioneel aanbesteed
met een bestek en tekeningen. In maart 2019 kregen
we de opdracht voor de bouw gegund en zes
maanden later al zijn we met onze werkzaamheden
gestart”, vertelt Eddy Wiegertjes, projectdirecteur
bij Ballast Nedam. “Architect Ector Hoogstad
heeft een gebouw ontworpen met drie aaneengeschakelde
V-vleugels. Voor de fundering van het
gebouw hebben wij gaten van ruim 30 meter diep
geboord en trillingsvrije en grondverdringende
Fundexpalen gerealiseerd. Vervolgens is gestart
met de grondafgraving voor de fietsenkelder,
het auditorium en de cryostaatkelders nabij het
atrium. Voor de cryostaatkelders is in verband met
magnetisme gekozen voor een combinatie van
beton en RVS wapening, terwijl voor de overige
ruimtes staalwapening is toegepast.”
In totaal worden zes bouwdelen gerealiseerd, met daartussen algemene voorzieningen.
Vanaf de begane grondvloer wordt Feringa Building
opgebouwd uit prefab kolommen, prefab
balken, breedplaatvloeren en in het werk gestorte
stabilisatiewanden. Het gebouw krijgt vijf functionele
bouwlagen, vertelt Wiegertjes, met kantoren,
collegezalen en een breed scala aan specialistische
laboratoria. “Wat deze labs extra bijzonder maakt,
is dat ze onderling uitwisselbaar zijn. Een fysisch
lab kan bijvoorbeeld relatief eenvoudig worden
omgebouwd tot een (bio)chemisch lab. En ook
andere ruimtes zijn flexibel inzetbaar. Bovenop de
functionele bouwlagen komt één extra bouwlaag
voor de technische installaties. Voor deze bouwlaag
is gekozen voor een staalconstructie.”
AARDBEVINGSVEILIG
De volledige constructie voor Feringa Building is
aardbevingsveilig ontworpen, met seismische poe-
22 | STEDENBOUW.NL
Feringa Building Groningen
Feringa Building wordt in twee fases gebouwd. Op dit moment is Ballast Nedam druk bezig met de ruwbouw, gevels en daken van fase 1.
'Wat deze labs
extra bijzonder
maakt, is dat
ze onderling
uitwisselbaar zijn'
Vanaf de begane grondvloer wordt Feringa Building opgebouwd uit prefab kolommen,
prefab balken, breedplaatvloeren en in het werk gestorte stabilisatiewanden.
ren die de horizontale krachten van een eventuele
aardbeving vanuit de stabilisatiewanden moeten
afdragen naar de bodem. “Tussen de diverse bouwdelen
zijn grote dilataties toegevoegd, om eventuele
horizontale bewegingen in de gebouwdelen te
kunnen opvangen. Bovendien wordt de gevel zo
licht mogelijk uitgevoerd. Gekozen is voor houtskeletbouw
binnenspouwbladen, aluminium puien en
geanodiseerde composiet panelen in wiebervorm.”
OPEN STRUCTUUR
Zeer bijzonder is de voorzijde van het gebouw, volgens
Wiegertjes. “Hier is gekozen voor ‘melkmeisjes’;
een bijzondere constructiemethode voor de
breedplaat verdiepingsvloeren waarbij we de kolommen
aan de buitenzijde laten hangen en niet
laten doorlopen tot aan de begane grond. Tijdens
de bouw zijn tijdelijke kolommen toegevoegd die,
zodra de vakwerkconstructie van het dak gereed
is, voorzichtig worden verwijderd. Vanaf dat moment
worden de krachten omhoog afgedragen
naar de vakwerkconstructie in de dakopbouw,
waarna de twee kolommen in het midden de
krachten weer afdragen naar de fundatie. Het resultaat
is een heel open structuur aan de voorzijde
van het gebouw. Deze open structuur wordt kracht
bijgezet door een glazen vliesgevelplint op de
begane grond en eerste verdieping, evenals een
luchtkussendak ter plaatse van de hoofdentree.”
GASLOOS
De volledige nieuwbouw functioneert straks gasloos.
“Het gebouw is hoogwaardig geïsoleerd en
luchtdicht. Onder andere 900 m 2 zonnepanelen,
warmtewisselaars en twee WKO-bronnen moeten
voorzien in een duurzame energievoorziening”,
vertelt Wiegertjes, die tot besluit de bouwplanning
deelt. “Feringa Building wordt in twee fases gebouwd.
Op dit moment zijn we druk bezig met de
ruwbouw, gevels en daken van fase 1. In januari
2022 wordt gestart met de afbouw. De eerste fase
wordt in het tweede deel van 2022 opgeleverd.
Na de sloop van twee aanpalende gebouwen kan
gestart worden met het laatste bouwdeel.” ❚
Bouwinfo
Opdrachtgever
Rijksuniversiteit Groningen (RUG)
Architect
Ector Hoogstad
Aannemer
Ballast Nedam
Laboratoriuminrichting
Wesemann
Installaties
De Groot-Lammerink Installatiecombinatie B.V.
Cleanrooms
Kelvin Reinraumsysteme GmbH
Kozijnen en vliesgevel
Façadis Gevelbouw
Aluminium gevelafwerking
Aldowa
Start bouw
september 2019
Oplevering
medio 2025
STEDENBOUW.NL | 23
Feringa Building Groningen
Tekst | Lieke van Zuilekom
Beeld | AL-KO Luchttechniek
FERINGA BUILDING, GRONINGEN:
21 kasten behandelen circa
een miljoen kilo lucht per uur
Met 64.000 m 2 vloeroppervlakte wordt Feringa Building één van de grootste en meest indrukwekkende universiteitsgebouwen
van Nederland. Het ontwerp voorziet in tal van state-of-the-art faciliteiten. Bovendien zijn de duurzaamheidsambities
hoog. De luchtbehandelingskasten van AL-KO Luchttechniek sluiten hier uitstekend op aan.
'In de zomer
wordt de
platenwisselaar
ingezet als
indirecte
adiabatische
koeler'
AL-KO Luchttechniek levert 21 identieke luchtbehandelingskasten, met een totale luchthoeveelheid van 840.000 m 3 /h.
24 | STEDENBOUW.NL
Feringa Building Groningen
AL-KO Luchttechniek is gespecialiseerd in professionele
lucht- en klimaatbehandeling. Volgens het
motto ‘Quality for life’ adviseert, ontwerpt en levert
dit bedrijf, gevestigd in Roden, al meer dan 25
jaar lang doordachte, betrouwbare en efficiënte
luchtbehandelingsconcepten. Ook voor Feringa
Building werd een concept op maat uitgewerkt.
“In opdracht van De Groot-Lammerink Installatiecombinatie
B.V. en de RUG leveren wij 21 identieke
luchtbehandelingskasten, met een totale luchthoeveelheid
van 840.000 m 3 /h”, vertelt ing. Anne
Rozema, directeur van AL-KO Luchttechniek. “Een
m 3 lucht weegt circa 1,2 kilo, wat betekent dat
per uur meer dan een miljoen kilo lucht door de
filters, kruisstroomwisselaars, verwarmings-/koelelementen,
luchtkanalen en andere installatiecomponenten
worden geleid. Om dit mogelijk te
maken, vraagt om een stukje hogere wiskunde. In
ons ontwerp hebben we nadrukkelijk gezocht naar
manieren om de weerstand van de elementen zo
laag mogelijk te houden. Vervolgens hebben we
de best passende ventilatoren en motoren met het
hoogste rendement geselecteerd, waarmee zeer
gunstige Life Cycle kosten worden geborgd.”
ADIABATISCHE KOELING
Tijdens het ontwerp van de luchtbehandelingskasten
heeft AL-KO Luchttechniek het bestek van Ar-
cadis als uitgangspunt gebruikt en waar mogelijk
geoptimaliseerd, vertelt Rozema. “Een belangrijke
wens was de integratie van adiabatische koeling.
Als warmteterugwinelement hebben wij in onze
luchtbehandelingskasten een dubbele polypropyleen
(kunststof) platenwisselaar opgenomen, met
een zeer hoog warmteterugwinrendement. In de
zomer wordt deze platenwisselaar ingezet als indirecte
adiabatische koeler. De retourlucht die uit
Feringa Building wordt afgezogen, wordt bevochtigd
met behandeld water waardoor de temperatuur
ervan daalt. Vervolgens wordt de afgekoelde
retourlucht door de platenwisselaar geleid, waar zij
de vers aangezogen buitenlucht kruist. Dankzij deze
techniek kan deze buitenlucht efficiënt en in twee
trappen worden gekoeld. In theorie is een temperatuurverlaging
van de buitenlucht tot circa 8°C mogelijk,
afhankelijk van de relatieve vochtigheid in
het gebouw. Dit biedt grote voordelen in de warme
zomermaanden, omdat hierdoor flink bespaard kan
worden op mechanische koelcapaciteit.”
HOOGWAARDIGE
ANTI-CORROSIECOATING
Omdat je in laboratoriumomgevingen soms te maken
hebt met licht verontreinigde lucht, voorziet AL-
KO Luchttechniek alle luchtbehandelingskasten van
een hoogwaardige anti-corrosiecoating. “Hierdoor
Anne Rozema, directeur van AL-KO Luchttechniek.
worden de kasten én alle componenten beschermd”,
aldus Rozema, die tot slot de bouwkundige randvoorwaarden
aanhaalt: “Alle onze luchtbehandelingskasten
zijn ontworpen met inachtneming van de bouwkundige
beperkingen. De kasten worden just-in-time
op het project aangeleverd en met een hijskraan op
de bovenste verdieping gehesen, waarna het dak er
overheen wordt gebouwd. Om de kasten tijdens de
bouw te beschermen tegen weersinvloeden, worden
zij voor levering zorgvuldig ingeseald.” De laatste
kasten worden in 2024 geleverd. ❚
“Met onze energievriendelijke adiabatische koeling,
zorgen wij voor een aangenaam binnenklimaat
en kunt u gerust ademhalen”
STEDENBOUW.NL | 25
WIE DROOMT OVER
LANDMARKS,
WORDT GEZIEN.
SPECIALIST IN METALEN GEVELBEKLEDING
010 - 208 37 88 | WWW.ALDOWA.NL
These colours are in our metal sample portfolio box. You
may order it on www.euramaxlab.com
…or think outside the box
Feringa Building Groningen
Tekst en beeld | Euramax
PREMIUM COIL COATER
geeft kleur aan Feringa Building
Ector Hoogstad Architecten ontwierp Feringa Building,
waarvoor premium coil coater Euramax Coated Products
vijf AnoMax kleuren levert. De kleuren zullen de gebouwschil
een warme en geraffineerde esthetiek verlenen.
De vijf projectspecifieke AnoMax kleuren die ontwikkeld zijn
voor Feringa Building.
Joost Ector: “Feringa Building is een heel groot gebouw, dat bovendien aardbevingsbestendig
moet worden uitgevoerd. Daarom viel de keus op een lichtgewicht
metalen gevel. Die mocht wat ons betreft niet te vlak worden en
we vonden de gevelvlakken ook te groot om ze simpelweg met horizontale
en verticale naden onder te verdelen. Uit die overwegingen ontstonden de
wiebertjes in het uiteindelijk ontwerp. Qua kleur wilden we evenmin dat het
eindresultaat vlak zou worden. Vandaar de keuze om de aluminium composiet
schubben/wiebertjes te voorzien van een aantal kleurschakeringen die
dicht bij elkaar liggen en samen een gemêleerd beeld opleveren. De gekozen
AnoMax kleuren verwijzen naar de technische functie van het gebouw en zijn
tegelijkertijd warm en vriendelijk.”
Jorrit Scheepers, Architectural Advisor BNLX, DACH & Scandinavia: “Feringa
Building is een landmark in de Benelux en ver daarbuiten. Ik kijk dan ook
enorm uit naar het eindresultaat. De 5 AnoMax kleuren hebben eenzelfde
kleurdiepte als geanodiseerd aluminium. Door gebruik te maken van een 3
laags PVDF coatingsysteem met speciale effectpigmentatie wordt eenzelfde
esthetiek verkregen als bij anodiseren. De kleurdiepte en kleurconsistentie
van het voorgelakt aluminium in combinatie met de kostenefficiëntie van het
continue bandlakproces maken AnoMax de ideale oplossing voor grote en
complexe gevels.” ❚
'Qua kleur wilden we evenmin dat
het eindresultaat vlak zou worden'
Door de juiste coatingkeuzes te maken in het voortraject, kun je van elk project iets echt bijzonders maken.
STEDENBOUW.NL | 27
Feringa Building Groningen
Tekst | Lieke van Zuilekom
Beeld | Aldowa
18.000 geanodiseerde wiebertjes
geven Feringa Building cachet
Vanaf 2023 zal Feringa Building van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) dé nieuwe eyecatcher op de Zernike Campus
zijn. De indrukwekkende nieuwbouw is door Ector Hoogstad Architecten vormgegeven als drie slim geschakelde V-
vleugels. Voor de gevelafwerking is gekozen voor ca. 12.000 m 2 kozijnen en vliesgevels, in combinatie met ca. 18.000
geanodiseerde aluminiumcomposiet panelen in een karakteristieke wiebertjesvorm. De panelen worden in onderaanneming
van Ballast Nedam geëngineerd en geproduceerd door Aldowa. Bovendien staat de marktleider in metalen en
aluminiumcomposieten gevelbekleding in voor de montage.
De panelen worden aselect en dakpansgewijs op de verschillende gevels gemonteerd.
“Verspreid over de drie vleugels wordt ca. 13.000
m 2 aan geanodiseerde aluminiumcomposiet panelen
aangebracht”, vertelt Martien Trouborst,
projectmanager bij Aldowa. “Gekozen is voor
panelen in vijf anodisatietinten (4x grijs en 1x
champagne), die aselect en dakpansgewijs op
de verschillende gevels gemonteerd worden. Per
gevel hebben we in samenspraak met de architect
de meest optimale maatvoering bepaald.
Bovendien hebben we het ontwerp zichtbaar en
voelbaar gemaakt in een mock-up. Na akkoord
zijn we met de productie gestart.”
Elke wieber betreft een aluminiumcomposieten
plaat die in de fabriek van Aldowa in Rotterdam
zorgvuldig wordt gefreesd en gevouwen,
aldus Trouborst. “In het werk worden de HSBelementen
en Primo beplating van de gevel door
onze montagemensen voorzien van aluminium
Elke wieber betreft een aluminiumcomposieten
plaat die in de fabriek van Aldowa in Rotterdam
zorgvuldig is gefreesd en gevouwen.
Verspreid over de drie vleugels wordt ca. 13.000 m 2 aan
geanodiseerde aluminiumcomposiet panelen aangebracht.
'De komende maanden
zullen de gevels steeds
mooier worden'
beugels en hoeklijnen, waarop de panelen worden
vastgeschroefd. In november zijn we met de
montagewerkzaamheden gestart.” Een uitdaging
voor Aldowa is met name de omvang van
het project, in combinatie met de hoge bouwsnelheid
en soms lastige bereikbaarheid van de
gevelvlakken. “Een goede afstemming is essentieel,
waarin we tot op heden uitstekend kunnen
voorzien. De komende maanden zullen de gevels
steeds mooier worden.” ❚
28 | STEDENBOUW.NL
Luchtreinigers
Luchtreinigers
Schone en gezonde lucht
in gebouwen
Verwijdert
tot 99,9%
van virussen
en aerosolen
uit de lucht 2
Als de ventilatie in een gebouw niet goed is, wordt de kans op de overdracht van virussen
groter. En een gezonde omgeving voor werken en wonen is van het allergrootste belang.
Om het risico op overdracht binnen te verlagen, beveelt de WHO luchtreinigers aan 1 .
Philips luchtreinigers zijn ontworpen met NanoProtect HEPA-filters en bieden een hoge
CADR (Clean Air Delivery Rate). Kortom: met een Philips luchtreiniger kunt u weer gaan
werken terwijl u uw medewerkers schone lucht biedt. Samen maken we het leven beter.
scan de QR-code
voor meer info
1 https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/media-resources/science-in-5/episode-10---ventilation-covid-19.
2 Microbial Reduction Rate Test, uitgevoerd bij Airmid Health group Ltd., getest in een met influenza A(H1N1) verontreinigde testkamer
van 28,5 m 3 . Een luchtreiniger op zichzelf beschermt niet tegen COVID-19, maar kan deel uitmaken van een plan om uzelf en uw gezin
te beschermen met meer ventilatie en schone lucht (US Environmental Protection Agency).
Valk Exclusief hotel Eindhoven-Best Best
Tekst | Tjerk van Duinen
Beeld | Huybregts Relou
BREEAM ‘Outstanding’
voor transparante nieuwbouw
Logistieke
uitdagingen bij
Van der Valk Best
Op een steenworp afstand van de A2, niet ver van knooppunt
Ekkersweijer, wordt hard gewerkt aan een nieuw hotel voor
het Van der Valk-concern. Begin november heeft hoofdaannemer
Huybregts Relou aan de Eindhovenseweg-Zuid het hoogste
punt bereikt. Het gebouw bestaat uit een toren en een
onderbouw met souterrain en omvat straks onder meer 198
hotelkamers, een restaurant, een bar, een brasserie, vergaderzalen,
een wellness met fitness, een zwembad en een skybar
op de bovenste (twaalfde) verdieping.
Plaatsing van een BALQOON ® -element aan de laagbouw.
30 | STEDENBOUW.NL
Valk Exclusief hotel Eindhoven-Best Best
De nieuwe loot aan de Van der Valk-boom krijgt
een zeer transparante gevel en moet volgens de
plannen uiteindelijk voldoen aan de hoogst mogelijke
BREEAM-score. Jimmy van Eijndhoven,
werkvoorbereider en projectleider voor Huybregts
Relou, geeft aan dat bij een gevel van voornamelijk
glas, het halen van credits voor geluid in de
BREEAM ‘Outstanding’ in principe onmogelijk is.
“De glaspakketten zouden dan namelijk onbetaalbaar
worden, en zelfs voor een luxehotel gaat dat
een stapje te ver. Het gebouw krijgt nu geluidswerend
en zonwerend glas van ‘slechts’ 72 millimeter
dik. BREEAM ‘Outstanding’ wordt door alle andere
duurzaamheidsfactoren in het project behaald.
Uiteindelijk kwamen we voor het ontwerpcertificaat
uit rond de 90%, terwijl 85% al voldoende is
voor vijf sterren.”
CIRCULAIR BETON
Duurzaamheidswinst bij dit project wordt notabene
voor een niet onaanzienlijk deel geboekt in het
betonnen casco. Op een fundering van vibropalen
en poeren is een vloer gestort die de basis vormt
voor de goeddeels in het werk gestorte draagconstructie.
Van Eijndhoven: “Tot en met de tweede
verdieping is alles, op de breedplaatvloeren na, in
het werk gestort, daarboven zijn alleen de twee
kernen van prefab beton. In totaal is 4.200 m³
beton gestort en daarin is veel gerecycled materiaal
verwerkt. We werken hiervoor samen met
Jansen Beton, dat uit afvalstromen gecertificeerde
producten maakt, waaronder verschillende kwaliteiten
betonmortel. Juist met beton scoren we
veel punten voor BREEAM. Het feit dat onder het
parkeerterrein rond het gebouw puin is gebruikt
helpt ook mee.”
'In totaal is 4.200 m³ beton gestort en daarin
is veel gerecycled materiaal verwerkt'
STEIGERLOGISTIEK
Logistiek is dit geen eenvoudig gebouw. Van Eijndhoven:
“De zware gevelelementen met schuifpui
van glas en aluminium worden compleet met stelkozijn
van bovenaf tussen het casco en de rondom
lopende steiger naar beneden getakeld. Daarvoor
heeft steigerbouwer LSB uitschuifkortelingen toegepast
die ons tijdelijk waar nodig een vrije speelruimte
geeft van 90 centimeter. Met een speciale
hijsconstructie tegen het draaien en de benodigde
begeleiding om de zoveel verdiepingen, krijgen
we alle elementen op hun plek.”
BALKONS EN GEVELELEMENTEN
Vervolgens kan de steiger zakken en kunnen de
beeldbepalende witte betonnen gevelelementen
aan de gevel gemonteerd worden. “Er is zowel voor
de balkons als de verticale elementen gekozen voor
het BALQOON ® -systeem”, vervolgt Van Eijndhoven.
“Daarbij worden de elementen met een isokorfconstructie
aan het casco gehangen: de balkons van
boven naar beneden met het zakken van de steiger
mee, de verticale elementen van beneden naar boven.
Die laatste hangen elk aan de bovenkant aan
een isokorf en staan onderin op het onderliggende
element. Je begrijpt dat we al vroeg aan tafel zaten
met de steigerbouwer om te zorgen dat we overal
rekening mee hebben gehouden.”
Het ingepakte casco.
SKYBAR
De bekroning van het gebouw is de skybar op
de twaalfde verdieping. De skybar met terug liggende
gevel is opgezet als een staalconstructie
met een dak van kanaalplaten. Daaromheen
komt een rondloop gemaakt van een staalconstructie
met puien van glas en aluminium. “Een
omgekeerde L-vorm van glas, door Facédo en
Schüco gemaakt uit hetzelfde aluminium profiel
waarmee ze de andere puien hebben gebouwd.
Maar voor het zover is moeten eerst alle verticale
gevelelementen op hun plek staan. Pas dan
kunnen we de prefab dakrand monteren, en daar
komt de glazen dakpui op te staan. Logistiek is
het inderdaad een uitdagend project.” ❚
STEDENBOUW.NL | 31
Valk Exclusief hotel Eindhoven-Best Best
Tekst | Jan Mol
Beeld | P.A.M. Teunissen Architectenburo BV
Maar liefst 4.500 m 2 vliesgevel en 400 kozijnen
Weer een Toekan die
kan pronken met een
schitterend nieuw nest
Van der Valk blijft als vanouds investeren in nieuwe hotels,
waarbij de lat hoog gelegd wordt als het om kwaliteit en
uitstraling gaat. In Best bij Eindhoven verrijst momenteel de
jongste telg van de Van der Valk hotels, met een aansprekende
architectuur. Het ontwerp is gemaakt door P.A.M. Teunissen
Architectenburo BV. Facédo uit Velp levert er de vliesgevels
en de kozijnen/schuifdeuren. Een gesprek met projectmanager
Bram Leijser en (oude rot in het vak) Ben Slebus, uitvoerder
op dit project.
EEN KROON OP HET WERK
“In dit werk zit 4.500 m 2 vliesgevel en circa 400 stuks aan kozijnen, die vooral bestaan
uit schuifdeuren vanwege de vele balkons en Franse balkons”, opent Leijser
het gesprek. “Alle profielen die we hiervoor gebruiken, komen van Schüco. Een
bijzonder detail wordt gevormd door de manier waarop de Skybar op de twaalfde
verdieping is ontworpen. Daar is sprake van vliesgevels met rondom daglicht,
zodat je niet alleen van het panorama rondom kunt genieten, maar ook van de
hemel boven je. In totaal spreken we over circa 350 m 2 daglicht. Van de 4.500 m 2
vliesgevel bevindt zich circa 1.000 m 2 op het dak, ten behoeve van de Skybar. Het
is letterlijk en figuurlijk een kroon op het werk.”
'WE LEVEREN HET HELE MAATPAK'
Slebus ziet het gevelwerk dat door Facédo gemaakt wordt voor het prestigieuze
hotel als een mooie jas voor het gebouw. “We leveren het hele maatpak”, schetst
hij. “De geveldelen worden gevormd door Schüco FW60SI elementen, de schuifdelen
zijn Schüco ASE80LC kozijnen. De kozijnen gaan inclusief stelkozijnen en
beglazing omhoog, de tussenliggende stroken worden geïsoleerd en voorzien van
koud/warmdelen. Daarmee verzorgt Facédo dus de volledige thermische schil, inclusief
luchtdichtingen en de koud/warmgevel.” Leijser voegt toe: “De deuren in de
restaurants worden gemaakt met Schüco ADS75SI profiel en de ramen met Schüco
AWS SI profiel.”
ZES METER KOZIJN DOOR DE LUCHT
Eén van de grote uitdagingen was het hijsen van de kozijnen. Een klus die je aan
Slebus met zijn jarenlange ervaring rustig kunt overlaten: “Er moesten kozijnen
van 6 meter door de lucht, achter de steigers van de aannemer langs en in afstemming
met de aannemer, vanwege de bouwkranen. Met slecht weer en wind is het
een hele uitdaging om in zo'n krappe ruimte te hijsen.”
'We leveren het hele maatpak'
Zo komt het nieuwe hotel eruit
te zien. (Artist impression: P.A.M.
Teunissen Architectenburo BV).
32 | STEDENBOUW.NL
Valk Exclusief hotel Eindhoven-Best Best
BREEAM PROJECT
Leijser zegt tot besluit: “Vanwege Eindhoven Airport
op een steenworp afstand is er gekozen voor
geluidsisolerende triple beglazing met RW46. Tevens
is het glas sterk zonwerend, met een ZTA van
24%. Dit is een BREEAM gecertificeerd project,
wij garanderen dat alle aluminium- en glasdelen
Cradle-to-Cradle gecertificeerd zijn.” Het werk is
gestart aan het begin van dit jaar en moet zijn voltooiing
naderen in maart 2022. ❚
Er moesten kozijnen van 6 meter door de lucht.
In dit werk zit 4.500 m 2 vliesgevel en
circa 400 stuks aan kozijnen, die vooral
bestaan uit schuifdeuren vanwege de
vele balkons en Franse balkons.
Facédo is dé innovatieve partner op het
gebied van geveltechniek en biedt een
volledig pakket producten en een
compleet scala aan diensten onder één
dak.
Facédo doet meer dan het leveren en
monteren van hoogwaardige
gevelelementen. Facédo levert een
totaalproduct.
Facédo B.V. | Postbus 3025 | 6802 DA Arnhem
Bezoekadres: Gildestraat 13 | 6883 DB Velp
T: 026.370.13.60 | F: 026.370.10.29
E: info@facedo.nl | W: www.facedo.nl
STEDENBOUW.NL | 33
Als achteraf
nog vroeg
genoeg is.
Koudebrug
oplossing
voor achteraf
montage van
balkons.
BALQOON® NEDERLAND B.V
Platinastraat 6b
6031 TW Nederweert
Info@balqoon.nl
0031 475 579 055
Traploos nastelbaar
Valk Exclusief hotel Eindhoven-Best Best
Tekst | Lieke van Zuilekom
Beeld | Granito Betonproducten
Valk Exclusief hotel Eindhoven-Best:
Stijlvolle combinatie
van witte beton en glas
Het nieuwe Valk Exclusief hotel Eindhoven-Best krijgt langzaam vorm. Zowel aan de binnen- als buitenzijde krijgt het
hotel een luxe en hoogwaardige afwerking. Om een optimale daglichttoetreding én fenomenaal uitzicht te borgen,
is gekozen voor grote glaspartijen in combinatie met de BALQOON ® balkonsystemen van Granito Betonproducten.
“We zijn al in de ontwerpfase benaderd door Paul
Teunissen, architect bij P.A.M. Teunissen Architectenburo
en één van de huisarchitecten van de
familie Van der Valk”, vertelt Ton Tetteroo, directeur
van Granito Betonproducten. “Paul was zeer
gecharmeerd van de BALQOON ® balkonsystemen
in project Coolhouse in Scheveningen. Naast de
combinatie van witte beton en glazen balustrades
was hij zeer te spreken over de mogelijkheden voor
achterafmontage. Gezamenlijk met de architect
heb ik een haalbaar en maakbaar plan voor 277
BALQOON ® balkonsystemen uitgewerkt, die geproduceerd
en geleverd worden in opdracht van Huybregts
Relou. Bovendien produceren en leveren wij
203 kolomschijven in witte beton, die een bijzondere
kwaliteit toevoegen aan het gevelontwerp.”
STELBALKON VOOR EEN
PERFECTE VERANKERING
“Voor de montage van de BALQOON ® balkonsystemen
is een losgekoppeld koudebrug-verankeringssysteem
meegestort in hoofddraagconstructie”,
vertelt Tetteroo. “In de engineeringsfase
hebben we een stelframe (stelbalkon) ontwikkeld,
waarin de verankeringen zijn gefixeerd. De stelframes
zijn door de aannemer meegenomen in de
randbekisting voor de vloeren, waardoor de prefab
balkonsystemen straks naadloos en heel eenvoudig
aan de constructie kunnen worden opgehangen.
Voor de kolomschijven is een soortgelijke
constructie uitgewerkt, waarbij de schijven aan de
bovenzijde worden verankerd.”
GEEN HOLLE MAAR
MASSIEVE ELEMENTEN
Valk Exclusief hotel Eindhoven-Best is één van de
eerste projecten van Granito Betonproducten waarin
geen holle maar massieve balkonelementen voor
achterafmontage worden toegepast, vertelt Tetteroo.
“Een optie die steeds beter mogelijk wordt, nu
koudebrugverankeringen steeds grotere gewichten
kunnen opvangen. Voor Valk Exclusief hotel Eindhoven-Best
is gekozen voor relatief smalle balkons.
Aan de voorzijde van de elementen hebben wij een
aluminium strip geïntegreerd. Hierin kunnen
straks balusterloos glaspanelen
gemonteerd worden, met een volledig transparante
balustrade als resultaat.”
In navolging van de BALQOON ® balkonsystemen
en kolomschijven produceert en levert Granito
Betonproducten ook de betonnen trappen, bordessen
en dakranden voor Valk Exclusief hotel
Eindhoven-Best. ❚
Valk Exclusief hotel Eindhoven-Best is
één van de eerste projecten van Granito
Betonproducten waarin geen holle
maar massieve balkonelementen voor
achterafmontage worden toegepast.
STEDENBOUW.NL | 35
Horecapaviljoen Johan Cruijff Boulevard Amsterdam
Tekst | Liliane Verwoolde
Beeld | MBB Bouw / Teo Krijgsman
Bouwen in de aanloop van het EK
Een horecapaviljoen in het zicht
van de Johan Cruijff Arena
Op de plek die velen kennen als het ‘FEBO-gebouwtje’ – tussen AFAS Live en de Johan Cruijff Arena in Amsterdam – staat
nu een nieuw horecapaviljoen. Drie bouwlagen met royale luifels nodigen bezoekers van de Johan Cruijff Arena uit om
hier voor en na de evenementen even neer te strijken.
Het ellipsvormige horecapaviljoen werd gebouwd
in opdracht van Bon Groep, in samenwerking met
Azur Hold en ligt op een geliefde zichtlocatie. Voor
bezoekers van de Johan Cruijff Arena valt het paviljoen
onmiddellijk in het oog. Het paviljoen is
geheel onderkelderd en telt daarboven drie bouwlagen.
Op een deel van de onderste laag neemt
ook FEBO weer haar intrek.
STRAKKE DEADLINE
Voor de bouw van het horecapaviljoen was MBB
gebonden aan een strakke deadline. “Dit had te
maken met het aankomende EK”, vertelt Ewout
'Het is een pareltje geworden'
Een plek waar bezoekers voor en na evenementen kunnen neerstrijken.
36 | STEDENBOUW.NL
Horecapaviljoen Johan Cruijff Boulevard Amsterdam
Vanuit het paviljoen is de arena zichtbaar.
van Rossum, projectleider van MBB. “Er liep een
overeenkomst dat het casco voor de start van het
EK zou staan, inclusief de basisvoorzieningen. Dit
heeft ons zowel in de voorbereidingsperiode als
tijdens de uitvoering veel spanning en hectiek bezorgd.
Het vergunningentraject liep bijvoorbeeld
tot in december 2020, terwijl wij de materialen
toen al lang hadden ingekocht. En tijdens het
bouwproces werden nog allerlei ontwerpbesluiten
genomen, die we vervolgens onmiddellijk moesten
uitvoeren.”
LOGISTIEKE UITDAGINGEN
“De gemeente Amsterdam had bovendien aan
de UEFA toegezegd dat zij in de voorbereidingsperiode
een gedeelte van de Boulevard tot haar
beschikking zou krijgen”, vult Stephan Bon, directeur
van MBB aan. “Dit betekende voor ons dat de
bouwhekken tijdig verwijderd moesten zijn, dat
de dagelijkse bevoorrading voor 9.00 uur moest
plaatsvinden en dat wij alleen nog binnen konden
werken. Overigens hebben al deze factoren tezamen
er wel voor gezorgd dat het ontwerpproces
werd gecomprimeerd tot een half jaar. Voor een
gebouw van dit formaat en deze functie is dat
uniek te noemen.”
RONDE VORMEN
Extra aandacht vroeg de ellipsvorm van het paviljoen.
De ronde lijnen, die bovendien op elke
bouwlaag verschillen, vroegen een intensieve
engineering, gekoppeld aan grote hoeveelheden
detailtekeningen. “Gelukkig hebben we deze expertise
zelf in huis”, vertelt Bon. “Hierdoor konden
we – mede door de inzet van veel vaste bouwpartners
– het tempo hoog houden, de kwaliteit
bewaken en de zaken optimaal coördineren.”
De bouwhekken moesten tijdig worden verwijderd.
PARELTJE
Inmiddels nadert het horecapaviljoen op de Arena
Boulevard zijn voltooiing. Terwijl MBB werkt aan
de afbouw van de luifels van het paviljoen, zijn
de horecaondernemers al geopend. “Het was nog
een uitdaging om de maatwerk horeca-installaties
van de drie huurders samen te voegen met de
standaardinstallaties. Dat vroeg van onze installateurs
behoorlijk wat improvisatietalent. Er moest
dus nog heel wat gebeuren, maar het is een pareltje
geworden.” ❚
STEDENBOUW.NL | 37
Horecapaviljoen Johan Cruijff Boulevard Amsterdam
Extra aandacht vroeg de ellipsvorm van het paviljoen.
De houten plafonds zorgen voor een luxe uitstraling.
Bouwinfo
Opdrachtgever
Bon Groep i.s.m. Azur Hold
Constructeur
Bouwadviesbureau Strackee, Amsterdam
Architect
September Architectuur, Utrecht
Uitvoerder
MBB, Maarssen
Installateur
Bosman Bedrijven, Amersfoort
Bouwsom
circa € 4 miljoen
Bouwperiode
juli 2020 – september 2021
HARO
ALUMInium
ALUMInium
Projectinfo
Glasgevel geeft horecapaviljoen extra uitstraling
In opdracht van MBB Maarssen leverde Haro Aluminium de aluminium
kozijnen met beglazing voor het horecapaviljoen op de
Johan Cruijff Boulevard.
HARO
HARO Aluminium Veenendaal BV is vanaf het begin van de jaren ’90 het
adres voor levering en montage van aluminium gevel producten, zoals:
ramen, deuren, vliesgevels, automatische deuren, serres en brandwerende
kozijnen.
HARO Aluminium is actief in zowel nieuwbouw als renovatie in de
utiliteitsbouw, kantorenmarkt, winkels, showrooms, zorg, scholen en
andere overheidsgebouwen. Ook in de woningbouw worden steeds
vaker aluminium kozijnen toegepast. Op onze website
www.haroalu.nl vindt u een overzicht van een aantal
zakelijke en particuliere projecten.
Haro Aluminium Veenendaal B.V.
Wageningselaan 62
3903 LA VEENENDAAL
Tel. +31 (0)318 541679
Fax.+31 (0)318 540514
E-mail: info@haroalu.nl
“Dit is niet het eerste project voor bouwbedrijf MBB. We werken
al ruim 15 jaar met elkaar samen voor de meest uiteenlopende
projecten. We weten dan ook perfect wat we aan elkaar hebben.
Zo werden we voor dit project benaderd voor de levering van
alle zonwerende puien en buitendeuren, alsook voor 15 automatische
schuifdeuren op de begane grond”, licht Pieter Zoetekouw,
projectleider bij Haro Aluminium toe. “We produceren en
leveren ramen, deuren en vliesgevels voor woningen en andere
gebouwen en gaan daarbij een stapje verder dan andere firma’s
in het uitvoeren van de details. We denken namelijk ook met
onze klanten mee voor en tijdens de uitvoering en montage van
de systemen. Bij kleinere projecten voeren onze eigen vakbekwame
medewerkers ook de montage uit. Voor de grotere
projecten werken we samen met vaste montagebedrijven.
Vooral de gesegmenteerde stand van de puien met verschillende
hoeken vormde hier de grootste uitdaging. Voor de
montage van alle aluminium kozijnen en buitendeuren waren
we ongeveer 3 weken op deze bouwplaats actief, d.w.z. 1 week
per bouwlaag. De 15 automatische schuifdeuren werden in een
tijdspanne van 2 weken geplaatst.”
www.haroalu.nl
38 | STEDENBOUW.NL
shaping facades | shaping infrastructure | shaping cities
projects@sorba.com
www.sorba.com
Hillebrand Vlissingen
Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | ASK Romein/Hillebrand
Staalconstructiebedrijf verdubbelt strategische locatie in haven van Vlissingen
‘THE FUTURE LOOKS BRIGHT’
ASK Romein is een hoofdaannemer en staalconstructiebedrijf met diverse vestigingen in Nederland en België. Om leidend
te zijn in álle vormen van staalbouw, nam de bedrijvengroep in 2017 constructiebedrijf Hillebrand over. Afgelopen zomer
werd een nieuwe stap gezet in de groeiambitie, met de aankoop van de loodsen van voormalige scheepswerf de Donge
in Vlissingen. Dankzij deze strategische aankoop kunnen ASK Romein én Hillebrand in de toekomst nog grotere en complexere
staalbouwprojecten binnenhalen.
Hillebrand produceert en levert complexe staalconstructies voor de bruggenbouw,
weg- en waterbouw en offshore sector. “Op dit moment zijn wij een
gekende en gewaardeerde speler in het middensegment, maar onze ambitie
is om op termijn ook een vooraanstaande rol te vervullen in het hogere
segment”, aldus Jan Krielaart, Business Unit Director bij Hillebrand. “De aankoop
van de Donge is in dit kader een logische stap. De voormalige scheepswerf
bevindt zich op een steenworp afstand van onze bestaande vestiging
in Vlissingen, aan de Kraayerthaven. Beide locaties worden slim verbonden
door een nieuwe kade in het water. Bovendien wordt de complete locatie
gefaseerd omgebouwd tot een nieuwe, moderne constructiewerkplaats voor
infra en offshore.”
GEEN BEPERKINGEN MEER
“De ligging in de haven van Vlissingen is uniek: aan open zee, ten zuiden van Nederland
en ten noorden van België. Maar ook met zeer diep vaarwater, waardoor
de grotere installatieschepen direct kunnen aanmeren”, aldus Krielaart. “Hierdoor
zijn hoogte-, breedte- en lengtebeperkingen van onze constructie-elementen niet
langer aan de orde. Schepen en pontons kunnen direct voor onze productiefaciliteiten
aanmeren. Alle bruggen en offshore constructies die we bouwen, kunnen
bovendien rechtstreeks en zonder belemmeringen van sluizen of bruggen over
open water worden vervoerd. Om een optimaal transport vanuit de hallen en
vanaf het afbouwplein over de kade naar de pontons en schepen te borgen, wordt
de bestaande scheepshelling van de Donge dichtgemaakt.”
40 | STEDENBOUW.NL
Hillebrand Vlissingen
Op dit moment wordt druk gewerkt aan de aanleg van nieuwe wegenis, de renovatie
van de bestaande kantoren en de realisatie van bijkomende kantoorfaciliteiten.
De ligging in de haven van Vlissingen is uniek: aan open zee,
ten zuiden van Nederland en ten noorden van België.
'Hoogte-, breedte- en
lengtebeperkingen van onze
constructie-elementen zijn
niet langer aan de orde'
VOLLEDIGE REALISATIE IN EIGEN BEHEER
De afgelopen maanden zijn enkele loodsen op het terrein van Hillebrand afgebroken.
Op dit moment wordt druk gewerkt aan de aanleg van nieuwe wegenis,
de renovatie van de bestaande kantoren en de realisatie van bijkomende
kantoorfaciliteiten, aldus Krielaart. “Zodra dit alles gereed is, gaan we over tot
de bouw van de nieuwe kade, de vervanging van de huidige beplating door
een afwerking in onze huisstijl, de realisatie van een nieuwe conserveringshal,
enzovoort.” Alle werkzaamheden worden in eigen beheer door de ASK Romein
bedrijven uitgevoerd. Binnen enkele jaren moet de vernieuwbouw gereed zijn,
maar nu al wordt op volle kracht geproduceerd. Begin november zijn zelfs alle
activiteiten én personeel vanuit Middelburg naar Vlissingen verhuisd, waardoor
één centrale en modern geoutilleerde locatie voor infra en offshore ontstaat.
Met de nieuwe scheepswerf beschikt Hillebrand over een locatie waar alle
benodigde faciliteiten voor groei voorhanden zijn. Het terreinoppervlak is
uitgebreid van circa 20.000 tot ruim 50.000 vierkante meter. Bovendien is
het overdekte oppervlak verdubbeld, van 10.000 naar bijna 20.000 vierkante
meter. Een belangrijk onderdeel hiervan is een hal van 170 meter lang, 40 meter
breed en 40 meter hoog, waar omvangrijke staalmodules geassembleerd
kunnen worden. ❚
STEDENBOUW.NL | 41
Amsterdam Logistic Cityhub Amsterdam
Tekst | Lieke van Zuilekom
Beeld | Central Trade Park
Amsterdam Logistic Cityhub
Een nieuwe
kijk op logistiek vastgoed
In het Amsterdamse havengebied, op amper 7 minuten varen van het centrum, wordt
gebouwd aan een nieuw logistiek centrum voor de Amsterdamse stadsdistributie.
Een unicum in Nederland. Zo mogen we Amsterdam Logistic Cityhub wel noemen. In het Amsterdamse havengebied, op
amper 7 minuten varen van het centrum, wordt gebouwd aan een nieuw logistiek centrum voor de Amsterdamse stadsdistributie.
Doel van de XXL stadshub is om de logistiek van onder meer bouwmaterialen, pakketten en horeca-artikelen
in de hoofdstad centraal én milieuvriendelijk aan te pakken via elektrisch aangedreven vervoer over de weg en het water.
De nieuwbouw bestaat uit zo’n 300.000 m 2 BVO, waarvan zo’n 120.000 m 2 opslag- en distributieruimte, 80.000 m 2
mezzaninevloeren, 11.000 m 2 kantoorruimte, 200 laad- en losdocks en 1.700 parkeerplekken voor auto’s, busjes, bak- en
vrachtwagens. Het terrein beschikt over een eigen kade aan het Noordzeekanaal en een uitstekende ontsluiting naar de
stad en snelweg A10.
De projectlocatie in het Westelijk Havengebied
was lange tijd in gebruik door chemieproducent
Chemtura, dat in 2017 werd overgenomen door
Lanxess. “In 2018 las ik in de krant dat de fabriek
zou worden gesloten”, vertelt Wim Beelen, ondernemer
en bedenker van de last mile oplossing. “Als
ondernemer vind ik het heel prettig om aan het
water te ontwikkelen, omdat je vanaf hier onbeperkt
toegang hebt tot de hele wereld. Daarom
heb ik deze meest pesticideverontreinigde locatie
van Nederland op eigen risico gekocht en gesaneerd.
Vervolgens heb ik een connectie gemaakt
met het water, door middel van een 180 meter lange
kade, waarna ik op zoek ben gegaan naar een
passende nieuwe bestemming. Welke behoefte
hebben ondernemers? De stad? En het gebied?”
DE ONDERNEMER ALS
UITGANGSPUNT
“De logistieke sector kiest steevast voor single-tenant
ontwikkelingen, waarbij een gebouw wordt
verhuurd aan één enkele gebruiker”, benadrukt
Beelen. “Deze gebouwen zijn niet gericht op samenwerking
en kruisbestuiving. Zonde, want ondernemers
hebben hier wel degelijk behoefte aan.
De afgelopen decennia is met name logistiek vastgoed
ontwikkeld voor financieel gewin. In 95%
van de gevallen is hierbij gefocust op de koper van
het pand, in plaats van op de gebruiker. Mijn ambitie
daarentegen is juist om vanuit de gebruiker te
ontwikkelen, mét de beste connecties naar de stad,
via de weg en het water. Voor dit project ben ik in
de huid gekropen van de logistieke ondernemer:
hoe zou hij of zij willen werken? Welke faciliteiten,
indelingen, robuustheid, zwaartes én uitzichten
passen daarbij? Amsterdam Logistic Cityhub faciliteert
álle ondernemers in de e-commercesector en
pakketdiensten. Ook biedt het een uitkomst voor
partijen in de bouw en offline retail, die in het
gebouw alles kunnen doen. Van kantoorfuncties
tot halgebruik en/of de opslag van (gevaarlijke)
stoffen. Pas toen de ontwikkeling klaar was, heb
Wim Beelen, ondernemer en bedenker
van de last mile oplossing.
ik gekeken naar de kosten. Vervolgens is een partij
gezocht die gelooft in parkmanagement. Die partij
vonden we in Central Trade Park (CTP), dat het
gebouw heeft aangekocht en verantwoordelijk is
voor het onderhoud en beheer.”
42 | STEDENBOUW.NL
Amsterdam Logistic Cityhub Amsterdam
Amsterdam Logistic Cityhub is specifiek ontwikkeld voor haar gebruikers.
'Mijn grootste waardering kan zijn dat
over circa vijf jaar nog vijf tot tien van
deze gebouwen in Nederland staan'
TRANSPORT,
BEREIKBAARHEID EN MILIEU
In zijn ontwikkeling heeft Beelen alle uitdagingen
van de stad meegenomen, benadrukt hij.
Bijvoorbeeld ten aanzien van transport, bereikbaarheid
en milieu. “Amsterdam slibt dicht. Met
de nog altijd groeiende populatie en toenemende
congestie, in combinatie met een zero emissie
doelstelling, is er grote behoefte aan alternatieve
transportvormen en -faciliteiten. Interessant voor
de stad én haar ondernemers is niet alleen om
transporten te verduurzamen, maar ook om zoveel
mogelijk te clusteren. Dat er één boot, één truck,
één bestelwagen of één fiets beschikbaar is waarin
alle bedrijven hun leveringen kunnen plaatsen.
In Amsterdam Logistic Cityhub worden single pakketten
en orders straks efficiënt gebundeld tot één
complete order, die ook in één keer weggebracht
kan worden.” Daarnaast heeft Beelen uitgebreid
aandacht besteed aan de parkeerfaciliteiten. Want
ook parkeren is een heikel punt in de sector, vertelt
hij. “Opnieuw gedreven vanuit financiële motieven
bouwen ontwikkelaars nog te vaak gebouwen
zonder goede parkeerfaciliteiten. Parkeren levert
immers geen geld op. In plaats hiervan wordt alle
beschikbare grond benut om verkoopbare hallen
te bouwen, waardoor direct overlast ontstaat voor
de buren én buurt. In alle plannen die ik voor dit
plangebied heb getekend, ben ik juist vanuit de
parkeergarage gestart. Het resultaat is een goed
gebouw, dat toegespitst is op de eindgebruiker en
dat zichzelf straks verkoopt.”
GROOTSTE WAARDERING
Grond is schaars in Nederland, benadrukt hij.
“Daarom heb ik ervoor gekozen om vier verdiepingen
bovenop elkaar te bouwen. Onder het tweede
vloerveld zijn alle parkeerfuncties geïntegreerd,
terwijl op de bovenste laag alle kantoren worden
ingericht. De logistieke markt heeft 2,5 jaar lang
hard om mijn plannen gelachen. Nu de bouw is
gestart echter, heeft elke logistieke ontwikkelaar
het ineens over brownfields, meerlaags grondgebruik,
daktuinen, cityhubs en last mile oplossingen.
Dat geeft aan dat de focus verandert. Mijn
grootste waardering kan zijn dat over circa vijf
jaar nog vijf tot tien van deze gebouwen in Nederland
staan. Ons land kan ze zeker gebruiken.” ❚
Onder het tweede vloerveld zijn alle
parkeerfuncties geïntegreerd, terwijl op de
bovenste laag alle kantoren worden ingericht.
Bouwinfo
Initiatiefnemer
Wim Beelen
Investeerders
Larendael (Wim Beelen) en Bridges Real Estate
(Paul Vermaat)
Vastgoedinvesteerder en beheerder
Central Trade Park (CTP)
Architect
Convexarchitecten
Aannemer
Bouwbedrijf Vrolijk
Prefab betonconstructie
Holcon BV
Engineering betonconstructie
Lincon BV
Staalconstructie
Reijrink Staalconstructie
Aluminium kozijnen, deuren
en vliesgevelsystemen
V.P.G. Aluminium Ramen en Geveltechniek B.V.
STEDENBOUW.NL | 43
Amsterdam Logistic Cityhub Amsterdam
Tekst | Lieke van Zuilekom
Beeld | Holcon BV
Één van de grootste prefab
betonprojecten van dit moment
In het Westelijk Havengebied van Amsterdam is op 1 april 2021 gestart met de bouw van Nederlands eerste XXL logistieke
en multi-storey stadshub. Amsterdam Logistic Cityhub beschikt over een ruime tweelaagse distributiehal, mezzanine,
hoogwaardige kantoorruimte en ADR-opslag, evenals 1.680 overdekte parkeerplaatsen, 200 laad- en losdocks en een
privékade. Voor het casco van deze imposante nieuwbouw is gekozen voor een slimme combinatie van staal en prefab
beton. In opdracht van Bouwbedrijf Vrolijk is Holcon BV verantwoordelijk voor de engineering, productie en levering van
het prefab betoncasco. De engineering wordt uitgevoerd onder de vlag van Lincon BV, dat in opdracht van Bouwbedrijf
Vrolijk tevens een brug slaat naar de ontwerptekeningen.
“Onze prefab systemen vinden hun weg naar alle
gebouwdelen van Amsterdam Logistic Cityhub”,
vertelt Bas van Oosterhout, projectleider bij prefab
betonproducent Holcon BV. “Vanwege de omvang
van dit project, in combinatie met de korte doorlooptijd,
vinden engineering, productie en levering
gelijktijdig plaats. Bij het schrijven van dit artikel
(eind oktober, red.) is met ruim 1.800 kolommen,
1.400 balken, 800 wanden en 600 TT-platen circa
50% van het tekenwerk productiegereed.” Met
circa 23.000 kuub beton tot nu toe, is dit één van
de grootste prefab betonprojecten van dit moment,
vertelt hij. “Onze uitdaging is om in relatief
korte tijd deze grote aantallen prefab elementen te
produceren en zo efficiënt mogelijk naar de Amsterdamse
haven te vervoeren. Het engineeringstraject
is in dit kader enorm belangrijk. We zitten
wekelijks met Bouwbedrijf Vrolijk en Lincon BV
aan tafel om zaken goed af te stemmen. Bovendien
hebben wij een belangrijke rol in de engineeringsfase,
waarin wensen en mogelijkheden continu
worden afgestemd. Zo hebben we al in een zeer
vroeg stadium aangegeven met welke mallen wij
graag willen werken en welke productiewijze onze
voorkeur heeft. Een deel van de balken en kolommen
wordt bijvoorbeeld al in de productie voorzien
van voorspanning, waardoor de totale hoeveelheid
wapening gereduceerd kan worden. Dit biedt niet
alleen voordelen tijdens productie en montage,
maar leidde eveneens tot een economisch sterkere
aanbieding. Zo zoeken we continu naar een optimum
in engineering, productie én prijs.”
TECHNISCH HAALBAAR EN
MAAKBAAR ONTWERP
Aan de basis van de productie en montage van
de prefab betonelementen liggen de tekeningen
van Lincon BV; een ingenieursbureau met de wortels
in de wereld van beton en betonconstructies.
Uniek is dat aan de noordzijde van het gebouw al flink gebouwd wordt, terwijl de zuidzijde zich nog in de ontwerpfase bevindt.
44 | STEDENBOUW.NL
Amsterdam Logistic Cityhub Amsterdam
'We zoeken continu naar een optimum
in engineering, productie én prijs'
“In samenwerking met Holcon BV en Bouwbedrijf
Vrolijk vertalen wij het esthetische ontwerp van
Convex Architecten en constructieve ontwerp van
IMD naar een technisch haalbaar en maakbaar ontwerp
voor het prefab casco”, vertelt directeur Joost
Kooiman. “Omdat je hierbij altijd te maken hebt
met hiaten, slaan wij in opdracht van Bouwbedrijf
Vrolijk tevens een brug tussen de detailengineering
en ontwerptekeningen. Wat wil de architect? En
hoe heeft de hoofdconstructeur hier invulling aan
gegeven? Matcht dit met elkaar? Of zijn op bepaalde
vlakken optimalisaties gewenst? Maar ook:
welke afspraken zijn gemaakt met onderaannemers
en leveranciers? Door dit al in een vroeg stadium af
te stemmen, vallen geen zaken tussen wal en schip
en blijven faalkosten tot een minimum beperkt.”
Als voorbeeld noemt Kooiman het verzoek om
in de bouwfase geen stempels onder de balken
te plaatsen. “In opdracht van Bouwbedrijf Vrolijk
hebben wij de constructie opgeknipt in elementen
die uitstekend te produceren, vervoeren,
hijsen en monteren zijn. Vervolgens hebben wij
voor Holcon BV de daarbij horende detailengineering
verzorgd. In de diverse integrale overleggen
is steeds gezocht naar een optimum voor alle
partijen, met als doel om voor elke discipline het
hoogst haalbare te realiseren.”
De prefab systemen vinden hun weg naar alle gebouwdelen van Amsterdam Logistic Cityhub.
De prefab betonelementen worden tijdelijk opgeslagen in de Amsterdamse haven
en just-in-time geleverd. Hierdoor kan de montage onverminderd doorgaan.
CONTINUE AFSTEMMING
Uniek is dat aan de noordzijde van het gebouw
al flink gebouwd wordt, terwijl de zuidzijde zich
nog in de ontwerpfase bevindt. Een flinke uitdaging,
volgens Kooiman. “Met name omdat bepaalde
onderdelen onlosmakelijk verbonden zijn.
De stabiliteitswanden aan de noordzijde kunnen
bijvoorbeeld van grote invloed zijn op een stukje
detailontwerp aan de zuidzijde. Dit vraagt om een
continue afstemming: wat staat al in het werk?
Welke onderdelen zijn reeds geproduceerd? En wat
betekent dit voor de overige elementen? In dit project
doen we steeds vier stappen vooruit en eentje
terug. Door de realiteit van de dag moeten we constant
zaken optimaliseren. Dit vraagt om kennis en
expertise, waarover wij met bijna 25 jaar ervaring
ruim beschikken. Bovendien kunnen we snel op- en
afschalen wanneer het project hierom vraagt.”
‘DE KRAAN HOEFT NOOIT
STIL TE STAAN’
Alle prefab betonelementen worden geproduceerd
op de productielocaties van Holcon BV in Xanten
en Hattersheim am Main (Duitsland). Vanaf laatstgenoemde
locatie zijn al meerdere volle schepen
richting de Amsterdamse haven vertrokken, aldus
Van Oosterhout. “Hier liggen de producten tijdelijk
in opslag, waar de faciliteiten voor just-in-time
levering op afroep beschikbaar zijn. Daarmee bieden
we de montagepartij maximale flexibiliteit. De
kraan hoeft nooit stil te staan.” ❚
STEDENBOUW.NL | 45
752-11685_Holcon BV 1-2.pdf 1 04-10-18 12:16
HOLCON BV is de juiste partner voor de realisatie van uw project in Utiliteitsbouw, GWW en
Woningbouw. We leveren niet alleen duurzame producten met een uitstekende kwaliteit, ook
de engineering en montage van uw ruwbouwproject is bij HOLCON in vertrouwde handen.
Experts in beton
Wij ontwerpen, berekenen en modelleren alle
soorten betonconstructies. Van prille ideeën
tot nauwkeurige uitvoeringstekeningen,
volledig gemodelleerd in 3D.
Kom jij ons team versterken?
Ben jij modelleur en heb je enkele jaren
ervaring met Revit en Tekla? Of ben je net
afgestudeerd en wil je je ontwikkelen als
3D-ontwerper? Dan zoeken wij jou!
VACATURE ALERT
Bekijk onze vacatures: www.lincon.nl
NANENGAT 11 - 3356 AA PAPENDRECHT | 078 - 699 51 51 | INFO@LINCON.NL
Amsterdam Logistic Cityhub Amsterdam
Tekst | Lieke van Zuilekom
2.590 TON STAAL
voor Amsterdam Logistic Cityhub
Voor de constructie van de allereerste multi-storey logistieke stadshub van Nederland is gekozen voor een slimme combinatie
van beton en staal. In opdracht van Bouwbedrijf Vrolijk ontwerpt, produceert, conserveert en monteert Reijrink
Staalconstructie circa 2.300 ton staal ten behoeve van de kantoren en warehouses, evenals circa 290 ton hulpstaal voor
de montage van de gevelbeplatingen.
“Op de betonnen onderbouw monteren wij circa
600 ton staal, ten behoeve van de kantoorverdiepingen”,
vertelt Corné van Roovert, projectleider
bij Reijrink Staalconstructie. “Het gaat voornamelijk
om zware stalen liggers en kolommen, waarvan
de eersten op circa 24 meter boven peil worden
geplaatst. In totaal realiseren wij drie stalen
balklagen: twee voor de verdiepingen en één voor
het dak, waarop Vrolijks prefab betonbouw de kanaalplaten
aanbrengt.”
Zowel de kantoorverdiepingen, betonnen onderbouw
als de warehouses worden afgewerkt met
stalen gevelbeplating. Voor de montage van deze
gevelbeplating op het beton realiseert Reijrink
Staalconstructie een stalen achterconstructie. “In
totaal omvat onze opdracht zo’n 290 ton horizontale
UNP-profielen, kokers en strippen, die middels
een hoeklijnverbinding en DEMU-bevestigingsankers
aan de betonconstructie worden bevestigd.”
De grootste hoeveelheid staal (1.700 ton) wordt
echter verwerkt in de drie warehouses. “Onze
12 meter hoge staalconstructie wordt gebouwd
op een betontafel van 12 meter, waarmee de
totale hoogte van de warehouses uitkomt op 24
meter”, aldus Van Roovert. “De staalconstructie
bestaat voornamelijk uit samengestelde vakwerkspanten
met HEA boven- en onderregels en
kokerschoren. In totaal monteren wij circa 150
moerspanten van 12 meter en 325 kinderspanten
van 23 meter, waarvan de grootste spanten een
hoogte van 4,60 meter hebben. Om deze spanten
vanuit onze fabriek in Esbeek naar de bouwlocatie
te vervoeren, wordt speciaal transport ingezet.”
De staalconstructie voor de warehouses
moet begin april gereed zijn. Aansluitend start
Reijrink Staalconstructie met het staalwerk voor
de hellingbaan/omloopconstructie. ❚
We steel
the future!
Welkom bij
de modernste
staalfabriek van
Europa.
Wij beschikken over een volautomatische
hightech machinelijn en mogen ons de
meest innovatieve staalfabriek van Europa
noemen. Daarbij kunnen bouwen op een
geweldig gedreven team van 120 medewerkers.
Maar ook in ontwikkelingen zoals
BIM, Lean, BREEAM en Design & Build blijven
we up-to-date. Juist dat maakt dat we
met regelmaat in het voortraject van een
project al een adviserende rol spelen.
We steel the future!
Esbeek & Someren, Tel.: 013 5041585
Amsterdam Logistic Cityhub
Reijrink staalconstructie realiseert tal van uitdagende projecten in de
regionale en (inter)-nationale bouwwereld.
ONTDEK WAARIN WE EXCELLEREN OP WWW.REIJRINK.COM
STEDENBOUW.NL | 47
Amsterdam Logistic Cityhub Amsterdam
Tekst | Lieke van Zuilekom
Beeld | Central Trade Park
Amsterdam Logistic Cityhub:
Ruim 11.000 m 2 aluminium kozijnen,
deuren en vliesgevelsystemen
'De keuze voor aluminium
in dit project is een
logische, vanwege de
locatie aan het water'
V.P.G. is enorm trots dat zij mag meebouwen aan deze last mile oplossing.
Nederlands eerste multi-storey XXL logistieke stadshub wordt voorzien van een kwaliteitsvolle gevel in aluminium. In
opdracht van Bouwbedrijf Vrolijk levert en monteert V.P.G. Aluminium Ramen en Geveltechniek B.V. ruim 11.000 m 2 aluminium
kozijnen, deuren en vliesgevelsystemen, inclusief 10.000 m 2 vliesgevels, 26 automatische schuifdeuren en 100
draaideuren. Daarmee is Amsterdam Logistic Cityhub het grootste project voor de Nieuwkuijkse gevelspecialist, die dit
jaar haar 25-jarig jubileum viert.
V.P.G. is enorm trots dat zij mag meebouwen aan deze last mile oplossing.
Maar ook dat zij wederom het vertrouwen heeft gekregen
van Bouwbedrijf Vrolijk, om de aluminium gevelsystemen te leveren
én monteren. “Onze samenwerking gaat al meer dan 20 jaar terug”,
benadrukt Richard van Zanten, directeur/eigenaar van V.P.G.
Aluminium Ramen en Geveltechniek B.V. “In navolging van bijvoorbeeld
Fresh2You, Cornelisland I t/m V en Spoormaker zijn we ook in
dit project al in de engineeringsfase betrokken. Gezamenlijk hebben
we het ontwerp van Convexarchitecten vertaald naar een haalbaar
en maakbaar uitvoeringsontwerp, zonder in te boeten aan de esthetische
kwaliteit die de architect en opdrachtgever voor ogen hadden.”
De keuze voor aluminium in dit project is volgens Van Zanten een logische,
vanwege de locatie aan het water. Bovendien garandeert aluminium een laag
gewicht, een hoge sterkte en minimaal onderhoud. “Het complete project
wordt uitgevoerd met vliesgevelprofielen en hoge afdeklijsten van systeemhuis
Reynaers, die op een projectspecifieke lengte geëxtrudeerd zijn”, vertelt
hij. “Gekozen is voor de CW 50 serie, terwijl de ramen en deuren worden
uitgevoerd in CS 77. Het gehele project wordt voorzien van triple beglazing.”
Begin januari 2022 start V.P.G. met de productie van de gevelelementen. Enkele
weken later gaat de montage van start. Alle werkzaamheden worden
begeleid door de eigen uitvoerders en projectleiders van de gevelspecialist.
De grootste uitdaging volgens Van Zanten zit straks in het logistieke gedeelte.
De vliesgevels – met zeer grote glasoppervlakken – beginnen namelijk pas op
een hoogte van 27 meter vanaf maaiveldniveau. Rondom het gebouw worden
hefsteigers aan het dak opgehangen, vanaf waar de montagewerken worden uitgevoerd.
Voor het beglazen maakt V.P.G. gebruik van speciale kranen, met een
flinke hijshoogte en ver bereik. Alle producten worden just-in-time op het project
aangeleverd en direct verwerkt. “Het weer – en dan met name de wind – op de
bouw zal zeer bepalend zijn voor de voortgang van de montage. In augustus 2022
hopen we onze werkzaamheden volgens planning op te leveren.” ❚
48 | STEDENBOUW.NL
Strijp TQ - Eindhoven
073 51 19 472
www.vpgalu.nl
info@vpgalu.nl
Touwslager 38
5253 RK NIEUWKUIJK
Ricoh - Den Bosch
Naamloos-6 1 11-11-2021 13:56
Word jij onze duurzame collega?
Onze Batenburgers werken graag samen met veel passie en energie aan creatieve oplossingen voor onze klanten. Onze kernwaarden geven aan
wie wij zijn en waar wij voor staan; creatief, intiem en energiek! Word jij ook een Batenburger?
www.werkenbijbatenburg.nl
Smarter focus.
Technologische ontwikkelingen gaan wereldwijd steeds sneller. Batenburg Techniek helpt opdrachtgevers met het maken van strategische
keuzes en het toepassen van nieuwe technologieën.
Brighter tomorrow.
De wereld van morgen vraagt nú om het zetten van stappen. Als technisch dienstverlener creëren we milieuwinst door te innoveren.
Zo dragen we bij aan een duurzame wereld voor toekomstige generaties.
Tekst | Roel van Gils
Beeld | Van Berlo
Topprestaties in
(SYSTEEM)FUNDERINGEN
Sinds de oprichting in 1979 is Van Berlo uitgegroeid tot een absolute marktleider
in het realiseren van industriële en supervlakke betonvloeren. De expert
in bedrijfsvloeren is daarnaast gespecialiseerd in funderingstechnieken en het
prefabriceren van onder andere funderingsbalken, dock- en laadkuilconstructies.
Met name die combinatie maakt dat er vaak interessante besparingen gerealiseerd
kunnen worden. Onder meer het nieuwe XXL-distributiecentrum in
Echt-Susteren en de nieuwe plant van DHL in Wijchen zijn daar het ‘levende’
bewijs van.
MINI VIBROPALEN
Met de divisie Funderingstechnieken produceert
Van Berlo jaarlijks ruim 200.000 stuks Mini Vibropalen.
“Het zijn in de grond gevormde palen waarmee
we de planning van onze opdrachtgevers vaak een
positieve boost kunnen geven”, zegt Glenn Verhoef,
commercieel directeur bij Van Berlo. “We kunnen
namelijk in korte tijd een grote hoeveelheid palen
produceren. Normaliter calculeren we met 250 palen
per dag per machine (heistelling), maar op het
project DHL in Wijchen hebben we in 2017 een absoluut
record gevestigd. Hier hebben we op één dag
maar liefst 1.059 palen van gemiddeld 7,71 meter
lengte geproduceerd met één machine. Met recht
een topprestatie. Het voordeel van deze techniek
ten opzichte van bijvoorbeeld het toepassen van
een prefab funderingspaal is dat we snel kunnen
starten, in verhouding veel meer meters kunnen
maken en dat het geheel binnen twee weken al belast
kan worden.”
SYSTEEMFUNDERINGEN
De divisie Van Berlo Systeemfunderingen is inmiddels
ook aardig op stoom. Verhoef: “Met een
kleine 20 medewerkers storten we jaarlijks in onze
fabriek ongeveer 5.500 m 3 beton. We produceren
hier onder meer prefab funderingsbalken en poeren,
dock- en laadkuilconstructies voor logistieke
hallen. Het gaat om een serieuze jaarproductie
van circa 660 T-stukken voor de dockconstructie
en maar liefst 29 kilometer aan prefab funderingsbalken.
Het voordeel is dat we deze producten
onder geconditioneerde omstandigheden in de
fabriek produceren. Daarna is het een kwestie van
stellen op locatie en afvullen met beton. Ruim 30
medewerkers zijn continu op locatie bezig met
het stellen en afstorten van prefab elementen. Op
die manier realiseren we ruim 45 projecten per
jaar, waaronder DC Dokvast in Echt-Susteren. De
grootste prestatie die we hier als team hebben geleverd,
is dat we voor dit distributiecentrum van
'Onze betonfabriek is afgelopen
maand KOMO gecertificeerd
en we doen volop proeven met
gerecycled en circulair beton'
Ondanks dat Van Berlo veel beton verwerkt, zet het
familiebedrijf in op duurzaamheid en circulariteit.
50 | STEDENBOUW.NL
Met de divisie Funderingstechnieken produceert Van Berlo jaarlijks ruim 200.000 stuks Mini Vibropalen.
ruim 100.000 m 2 in slechts vijf weken (!) tijd de complete fundering, dock- en
laadkuilconstructies en laadkuilvloeren hebben gerealiseerd. Zo hebben we
voor aannemer Heembouw een tijdswinst geboekt van minstens een week of
zeven door de fundering prefab uit te voeren.”
DUURZAAMHEID EN CIRCULARITEIT
Ondanks dat Van Berlo veel beton verwerkt, zet het familiebedrijf in
op duurzaamheid en circulariteit. “Producten die we op vrijdagmiddag
storten, maken we uit een betonmengsel met minder cement: low im-
pact beton. Deze elementen worden namelijk pas op maandagochtend
uit de mallen gehaald en hebben dus langer de tijd om uit te harden dan
producten die we doordeweeks storten”, legt Verhoef uit. “Onze betonfabriek
is bovendien afgelopen maand KOMO gecertificeerd en we doen
volop proeven met gerecycled en circulair beton. Zo verwerken we nu al
betongranulaat in beton voor de Mini Vibropalen en in onze (systeem)
funderingen. Daarnaast zijn we bezig met de ontwikkeling van een nieuw
type betonmengsel in ons eigen lab, met het oog op duurzame en scheurvrije
vloeren.” Wordt dus vervolgd! ❚
Van Berlo is gespecialiseerd in het prefabriceren van onder andere funderingsbalken, dock- en laadkuilconstructies.
STEDENBOUW.NL | 51
WTC Amsterdam Amsterdam
Vliesgevels van uitwaaierende aluminium stijlen en
glas geven de toren een organische geladenheid.
Tekst | Jan-Kees Verschuure
Beeld | PLP Architecture
Met ‘TOWER TEN’ richting
een alzijdig ensemble
World Trade Center Amsterdam wordt dit jaar voorzien van een karakteristieke uitbreiding: Tower Ten. Volgens Ron Bakker
van PLP Architecture, met OZ Architects als uitwerkend architect verantwoordelijk voor het ontwerp, vormt de laatste
renovatieslag een organisch verband met het bestaande gebouwencomplex aan de Zuidas. “Met Tower Ten borduren wij
voort op de succesvolle renovatie van eerder deze eeuw, en krijgt het WTC een eigentijds gezicht aan het Beatrixpark.”
Het oorspronkelijke WTC is in het midden van de
jaren tachtig gebouwd als rationele opeenvolging
van gerasterde blokken van betonnen frames en
glazen vliesgevels. Zowel OZ Architects als de
twee partners in PLP Architecture, Lee Polisano
en Ron Bakker, waren betrokken bij een eerdere
uitbreiding in 2002. De grondige renovatie van de
vier oorspronkelijke torens en de substantiële uitbreiding
van de campus werd meer dan tien jaar
geleden voltooid, onder meer met een verbeterde
verbinding naar station Zuid.
PROMINENTE ENTREE
PLP is nu terug om de derde grote ontwerpslag
te leveren. De recente ingreep bestaat uit drie
nieuwe, geschakelde paviljoengebouwen aan de
Strawinskylaan, grenzend aan een uitkragende
nieuwbouwtoren van 22 verdiepingen aan de
Beethovenstraat. De laatste toevoeging betreft
de tiende toren van het WTC-complex, sinds de
oplevering doorgegroeid naar ruim 150.000 m²
bvo. Het project voegt 32.000 extra vierkante
meters toe aan de bestaande toren D (20.000
m²) en voorziet tevens in de renovatie. De nieuwe
Tower Ten wordt vooral geschikt gemaakt voor
kantoren. Horeca en publieke voorzieningen zijn
voorzien in een plint van twee lagen, met een
prominente entree aan de Beethovenstraat. De
capaciteitsvergroting brengt een horizontale uitbreiding
van de 2-laagse ondergrondse parkeergarage
met zich mee.
VERTICALE GELEDING
De 80 meter hoge Tower Ten heeft een sterke verticale
geleding en wordt het nieuwe beeldmerk
van het WTC. Vliesgevels van uitwaaierende aluminium
stijlen en glas geven de toren een organische
geladenheid. Bakker refereert zelf aan hoge
grassen om de visuele werking van de nieuw toren
te illustreren. Om Tower Ten te koppelen met de
bestaande hoogbouw is het bestaande betonskelet
compleet gestript. Na het verwijderen van de
gevels worden vanaf de parkeergarage een tweede
kern en een staalskelet van twaalf bouwlagen
tegen de bestaande toren aangebouwd. Bovenop
toren D verrijzen nog eens tien lagen in staal;
vakwerkspanten met zware profielen en dubbele
schoren fungeren als overdrachtsconstructie. De
extra funderingsbelasting wordt opgevangen met
130 nieuwe funderingspalen.
Lobby's fungeren als verkeersgebieden.
52 | STEDENBOUW.NL
WTC Amsterdam Amsterdam
'De combinatie van
nieuwe en behouden
elementen maakt een
verscheidenheid aan
plattegronden mogelijk'
Tower Ten krijgt een entree aan de zijde van Beatrixpark.
FLEXIBELE VLOERVELDEN
'Ten' wordt gecompleteerd met een nieuw plintgebouw
van 35 meter hoogte. Hierop komt een
golvend dak van staal en glas, in aansluiting op de
slanke kappen die de torens van het WTC visueel
verbinden langs de Strawinskylaan. Bakker: “De
combinatie van nieuwe en behouden elementen
zal een verscheidenheid aan plattegronden mogelijk
maken, passend bij huidige en nieuwe werkplektypes:
van co-working en kleine huurders tot
grotere hoofdkantoren met meerdere verdiepingen.
De paviljoens zijn daartoe vooral uitgelegd
met grote, flexibel in te vullen vloervelden. Voor
de kleurstelling van de gevelstijlen hebben we een
sample genomen van een zelfportret van Rembrandt
uit de National Gallery in Londen.”
De 80 meter hoge toren wordt het nieuwe beeldmerk van het WTC.
ATRIA
Het ontwerp is gecertificeerd met BREEAM 'Excellent'.
De daken van de lagere constructies worden
bekroond met toegankelijke, beplante terrassen
en de nieuwe Tower Ten is voorzien van een daktuin.
Atria verbinden de nieuwe en aangrenzende
gebouwen als verkeersgebieden en zorgen voor
meer daglicht in het inmiddels sterk verdichte
WTC. Bakker: “Met de nieuwe paviljoens sluiten
we aan op de succesvolle renovatie van eerder
deze eeuw; Tower Ten is een organische toevoeging
aan het bestaande WTC en geeft de zijde aan
het Beatrixpark een eigentijds gezicht.” ❚
Zijde Strawinskylaan.
Bouwinfo
Opdrachtgever
CBRE Investment Management
Architecten
PLP Architecture/OZ Architects
Aannemer
Ballast Nedam
Installaties
Unica
Oplevering
2022
STEDENBOUW.NL | 53
Netwerk van Bedrijven
building intelligence
WTC Amsterdam Amsterdam
Tekst | Lieke van Zuilekom
Beeld | Unica Installatietechniek bv
Bouwen aan een duurzame én veilige
uitbreiding van WTC Amsterdam
Het World Trade Center (WTC) Amsterdam wordt fors gerenoveerd en uitgebreid met een 49.000 m 2 grote toren (Tower
Ten). Naast de volledige renovatie van de voormalige D-toren (17.000 m 2 ) vindt er ook een uitbreiding plaats van 32.000
m 2 . Unica Installatietechniek bv legt in beide gebouwen aan de Zuidas de technische installaties aan. Hierin staan duurzaamheid,
kwaliteit én gezondheid van medewerkers centraal.
“In opdracht van CBRE Investment Management, namens het CBRE Dutch
Office Fund, en in onderaanneming van Ballast Nedam verzorgen wij de elektrotechnische,
werktuigbouwkundige, sanitaire, brandmeld- en sprinklerinstallaties
in dit omvangrijke project”, vertelt Bart van Schie, projectmanager
bij Unica Installatietechniek bv. “Om te voldoen aan de hoge BREEAM-NL ‘Excellent’
en WELL Building standaarden, is op het terrein een WKO-installatie
aangelegd en aangesloten op twee water/water-warmtepompen. Zo benutten
we de duurzame energie uit de bodem om de nieuwe toren te verwarmen en
koelen. Als afgiftesysteem in de kantoortuinen is gekozen voor klimaatplafonds.
Na oplevering functioneert het gebouw all-electric. De installatie van
LED-verlichting, bewegingssensoren, elektronische kranen én waterbesparend
sanitair resulteert in een minimaal energie- en waterverbruik.”
OPTIMALE BRANDVEILIGHEID
Om de brandveiligheid in WTC Amsterdam te borgen, wordt het complete project
door Unica Fire Safety voorzien van een brandmeld- en ontruimingsinstallatie.
Ook wordt op alle verdiepingen een sprinklerinstallatie aangelegd. “Voor een
optimale flexibiliteit in de kantoortuinen wordt de sprinklerinstallatie uitgelegd
op een stramienmaat van 1,80 meter”, aldus Van Schie. “Een sprinklertank in de
parkeergarage onder het gebouw voorziet in voldoende water om onverhoopte
branden te blussen of onder controle te houden totdat de brandweer ter plaatse
is.” Naar verwachting zijn in juni 2022 alle installaties gereed voor gebruik. ❚
PREFAB LEIDINGSETS
Van tevoren zijn alle installaties door Unica Installatietechniek bv uitgewerkt
en geclasht in een Revit-model. Bovendien worden alle cv- en gekoeld waterleidingen
onder ideale arbeids- en weersomstandigheden geprefabriceerd in
de Unica werkplaats. “Hierdoor hoeft op de bouw niet meer gelast te worden”,
aldus Van Schie. “Voor het boren van de ophangpunten van de prefab
leidingsets maken wij gebruik van een boorrobot, die op basis van ons
Revit-model en stofvrij alle boorwerkzaamheden verricht. Zo leveren wij een
essentiële bijdrage aan actuele bouwthema’s zoals kwaliteit, duurzaamheid,
faalkostenreductie én gezondheid van medewerkers.”
Unica Installatietechniek bv legt in dit project de technische
installaties aan. Hierbij wordt nadrukkelijk aandacht besteed aan
duurzaamheid, kwaliteit én gezondheid van medewerkers.
STEDENBOUW.NL | 55
WTC Amsterdam Amsterdam
Bouwput met combiwand. (Beeld: CRUX)
Tekst | Tjerk van Duinen
Beeld | CRUX en Van Rossum Raadgevende Ingenieurs
Ontwerp bouwput en funderingen
ANKERS en PALEN boren
in bekend terrein
Bouwputten ontwerpen voor de buurt van de Zuidas is altijd complex. Dat geldt des te meer voor het gebied ten zuiden
van de Strawinskylaan, waar de A10, trambanen, fietstunnels, grote gebouwen en talloos veel leidingen en kanalen de
zaak verder compliceren. Geen probleem voor CRUX. Dit adviesbureau op het gebied van geotechniek, geohydrologie
en bodem ontwierp al eerder meerdere bouwputten aan de Zuidas, waaronder die van de nieuwe rechtbank (NACH). Nu
mocht het op herhaling voor de uitbreiding van het WTC, een halve kilometer verderop. Ballast Nedam bouwt langs de
Beethovenlaan Tower Ten, een toren van 22 verdiepingen (32.000 m 2 ) terwijl op de hoek Strawinskylaan-Beethovenlaan
gebouw D gerenoveerd en opgetopt wordt.
Voor deze operatie is de parkeergarage inmiddels
uitgebreid langs de Beethovenlaan en werd de
bestaande fundering versterkt om de extra draagkracht
aan te kunnen. Ruim een jaar voor aanvang
van de bouw startte CRUX met het ontwerpen van
de bouwput en de funderingen. Senior Adviseur
Geotechniek ing. Jefta Bouma: “Hoewel de bouwlocatie
iets van de A10 af ligt, hadden we wel
rekening te houden met de trambaan op de Strawinskylaan,
twee fietsonderdoorgangen, toekomstig
Zuidasdok, kabels, leidingen en een installatie
voor warmtekoudeopslag. We zijn goed bekend
met de lokale situatie en met de Amsterdamse ondergrond,
dus met een reeks sonderingen konden
we in samenspraak met constructeur Van Rossum
een passend ontwerp maken.”
VERANKERDE BOUWPUT
De bouwput voor de nieuwe parkeergarage was
niet zozeer groot maar vooral ingewikkeld. “Deze
15 meter brede en 7 tot 8 meter diepe kuip is uitgevoerd
met een combiwand van stalen buizen en
damwanden”, vervolgt Bouma. “Om de overlast
binnen de perken te houden, zijn de buispalen
geboord en de damwanden drukkend getrild.
Spanningsbemaling voorkwam dat de grondwaterdruk
te groot zou worden. Omdat stempels in
zo’n smalle bouwkuip erg onpraktisch zijn, is de
kuip voorzien van zware gordingen en twee lagen
schroefinjectieankers. Ter plekke van de WKO hebben
we een derde laag aan laten brengen zodat de
werking van die installatie niet verstoord wordt.
Bij de fietstonderdoorgangen was het vooral zaak
de paalfundering daarvan niet te raken met de
ankers. In nauw overleg met de aannemer en constructeur
is bepaald hoe de ankers hier tussen de
palen aangebracht konden worden.”
GROUTPROP
Voor het dragen van de nieuwe Tower Ten en de
optopping van gebouw D heeft CRUX een versterking
van de bestaande fundering ontworpen. Bouma:
“De werkruimte hiervoor was zeer beperkt en
dat was aanleiding om in deze poldergarage Very
High Pressure Lost Rod, of VHP-LR-palen aan te
brengen vanaf de vloer van niveau -1. Deze zeer
smalle jetgroutpalen worden in segmenten tot
de derde zandlaag geboord, ruwweg op 23 meter
diepte, en vormen daar een dikke groutprop
56 | STEDENBOUW.NL
WTC Amsterdam Amsterdam
'We dienden rekening te houden met een
trambaan, twee fietsonderdoorgangen,
toekomstig Zuidasdok, kabels,
leidingen en een WKO-installatie'
van 80 centimeter breed. Vervolgens wordt deze
nieuwe fundering geactiveerd met behulp van een
constructie van stalen liggers en vijzels onder de
bestaande poeren.”
Inmiddels is de nieuwbouw al flink op hoogte en
blijkt de zakking van het nieuwe WTC-gedeelte
ruim aan de verwachtingen te voldoen. “Medio
2020 waren wij in principe al klaar, maar hebben
tijdens de uitvoering aannemer en opdrachtgever
altijd bijgestaan met raad en advies. Dat is onderdeel
van onze dienstverlening.” ❚
Constructie van stalen liggers en vijzels onder de bestaande poeren.
(Beeld: Van Rossum Raadgevende Ingenieurs)
Voor het versterken van de fundering zijn VHP-LR-palen (blauw)
toegepast. (Beeld: Van Rossum Raadgevende Ingenieurs)
+31 (0)20 4943070
info@cruxbv.nl
cruxbv.nl
Amsterdam
Delft
Eindhoven
Geotechniek
–
Grondonderzoek
Funderingen en grondconstructies
Bouwkuipen
Boortunnels en sleufloze technieken
State-of-the-art dijktoetsing
Zettingsarme of -vrije systemen
Dynamica en aardbevingen
Omgeving
–
Belendingenonderzoek
Trillingspredicties
Vervormingsanalyses
Schadepredicties
Monitoringsplannen
Monitoring en begeleiding
Schadeonderzoek
Geohydrologie
–
Bemalingen en pompproeven
Grondwaterstatistiek en klimaat
Infrastructurele projecten
Grondwaterneutraal bouwen
Omgevingsbeïnvloeding en monitoring
Bodemenergiesystemen
Geochemie
Grondverbetering
–
Bodeminjectie
Jetgrouting
Mixed-in-Place
Compensation grouting (compaction)
Compensation grouting (fracture)
Grondbevriezing
Bodem
–
Milieuhygiënisch bodemonderzoek
Toepasbaarheid grond en bouwstoffen
Werken in verontreinigde grond
Milieukundige begeleiding
Advisering asbestsanering
STEDENBOUW.NL | 57
Constructief advies
www.vanrossumbv.nl
Specialist in staal(constructies)
-Utiliteitsbouw
-Procesindustrie
-Turnkey projecten
-Woningbouw
Tel. 0514 - 58 18 44
www.staalbouwnagelhout.nl
HARBOUR FENSTER
ONZE UNIEKE ALUMINIUM
GEVELOPLOSSING
De combinatie van spuiventilatie en geluidsreductie op de gevel is uniek bij
Harbour Fenster. Het is een dubbelkozijn principe waarbij het buitenste raam
fungeert als gebouwgebonden geluidscherm, uitgevoerd met een permanente
opening in het kozijn. Met Harbour Fenster voldoe je aan de eisen die aan een
dove gevel worden gesteld mét behoud van thermische isolatie, daglichttoetreding
en vereiste spuiventilatie.
GELUIDWERENDE GEVEL BIJ
STUDENTENHUISVESTING
Harbour Fenster is door Intal
voor het eerst toegepast bij
een bijzondere studentenhuisvesting,
Laan van Spartaan in
Amsterdam.
Met Harbour Fenster worden
de geluidsgolven gebroken
terwijl de ventilatiestroom
intact blijft.
MEER INFORMATIE OVER INTAL EN HARBOUR FENSTER?
GET CONNECTED! 0226 34 15 25 | CONNECT@INTAL.NL | INTAL.NL
Tekst: Niels Rouvrois
Beeld: Techni-Mat
Ook Sustainability Award & Technical Award worden uitgereikt!
TECHNI-MAT kijkt enthousiast
uit naar tweede editie
InfraTech en Matexpo, twee toonaangevende vakbeurzen in Nederland en België op het gebied van bouw en infrastructuur,
organiseren op 9 en 10 maart 2022 in Kortrijk Xpo de tweede editie van Techni-Mat, een tweedaagse vakbeurs voor
alle spelers binnen de infra en ruwbouw. De beurs is het verzamelpunt van knowhow voor de sector en focust vooral
op technieken en materialen. Net als in 2020 zullen ook in 2022 met de Sustainability & Technical Award weer prijzen
worden uitgereikt.
De allereerste editie van de beurs vond normaal
gezien plaats op 25 en 26 maart 2020, maar werd
omwille van corona verschoven naar oktober.
Organisatoren Infratech en Matexpo slaagden
er wonderwel in om vorig jaar een coronaproof
fysiek debuut op poten te zetten. Naast 125 interessante
exposanten en een gevarieerd seminarieprogramma
was de uitreiking van de allereerste
Techni-Mat Awards één van de hoogtepunten tijdens
de tweedaagse beurs.
RUIME DOELGROEP
Techni-Mat richt zich specifiek op aannemers uit
infra en ruwbouw: technische directeurs, aankopers,
calculatoren, studiebureaus, werf- en
projectleiders en algemene directie. Maar ook
opdrachtgevers/bouwheren behoren tot het
doelpubliek, van federale, gewestelijke, provinciale
en gemeentelijke overheden tot zorginstellingen.
Uiteraard bereikt Techni-Mat ook de private
opdrachtgevers en nutsbedrijven. Kortom, alle
belangrijke spelers uit de sectoren funderingen &
bouwskelet, daken & gevels, infra, tunneltechnieken,
riolering & water, openbare ruimte & mobiliteit,
energie en verkeersinfrastructuur komen op
Techni-Mat aan hun trekken.
Ondanks de ongewone omstandigheden, werd er
in 2020 een mooie basis gelegd voor deze nieuwe
vakbeurs. Het mooie kader, de strakke organisatie
en het sterke inhoudelijke programma zorgden
voor een positieve sfeer onder de aanwezigen.
Ook de bezoekers, in totaal 1.659, waren aangenaam
verrast door het diverse aanbod op de beurs.
“Een nieuwe beurs in de markt zetten, is altijd een
uitdaging. In deze tijden is het nog moeilijker,
maar we waren ervan overtuigd dat Techni-Mat
moest doorgaan, in het belang van de sector. En
als je dan ziet dat er een goede sfeer is en er weer
fysieke contacten worden gelegd, dan ben je blij
dat je hebt doorgezet en dat de markt ook gevolgd
is”, liet een tevreden beursdirecteur Gregory Olszewski
na afloop van de eerste editie optekenen.
VERDER OP HET ELAN
Voor Stedenbouw blikt de beursdirecteur graag
vooruit op de tweede editie in maart. Olszewski:
“Techni-Mat is de meest efficiënte manier om
'We mikken opnieuw op een gevarieerd
publiek, diverse standhouders, een
interessant seminarieprogramma en
een spannende award-uitreiking'
60 | STEDENBOUW.NL
Techni-Mat is een tweedaagse
vakbeurs voor alle spelers binnen
de infra en ruwbouw.
in korte tijd heel veel (potentiële) partners te
ontmoeten. Tevens is het de ideale plek voor
spontane nieuwe ontmoetingen die vaak tot
hele mooie samenwerkingen kunnen leiden. Op
Techni-Mat krijgen standhouders de kans om hun
producten of diensten volop in de kijker te zetten.
Wat de tweede editie in maart 2022 betreft, gaan
we verder op het elan van een geslaagde eerste
editie. We mikken opnieuw op een gevarieerd
publiek, diverse standhouders, een interessant
seminarieprogramma en een spannende awarduitreiking.
We gaan ervan uit dat de beurs op een
zo goed als normale manier zal plaatsvinden. We
hebben vorig jaar in ieder geval getoond dat we
ook een mooi en succesvol coronasafe evenement
kunnen organiseren.” ❚
Wilt u deze beurs bezoeken?
Registreer u online met de code
STB7122 voor GRATIS toegang via
www.techni-mat.eu
Award-uitreiking
Tijdens Techni-Mat zullen er inspirerende keynotes en conferenties
plaatsvinden omtrent actuele onderwerpen die spelen binnen de sector.
Ook de Sustainability Award en Technical Award worden voor de tweede
keer uitgereikt. In 2020 gingen respectievelijk STRADUS en CGK Group
met de awards naar huis. Het contentprogramma wordt samengesteld
in samenwerking met partners zoals Bouwunie, FEDBETON, Confederatie
Bouw, Aquaflanders, OBAC-BGO, Digitaal Vlaanderen en Fereb. Meer
info over het programma is binnenkort te vinden op www.techni-mat.eu.
STEDENBOUW.NL | 61
Hyde Park Hoofddorp
Tekst | Jan-Kees Verschuure
Beeld | De Vries en Verburg
Getrapte gevel zorgt
voor daglicht en
riante buitenruimtes
Met Hyde Park in Hoofddorp wordt een kantorenwijk getransformeerd tot een autoluwe en gasloze woonwijk met grootstedelijke
allure. Kensington, ontworpen door Barcode Architects, vormt één van de eerste blokken in deze ontwikkeling
en zet de standaard, met vooruitstrevende architectuur en verschillende gevelafwerkingen. De Vries en Verburg realiseert
233 luxueuze appartementen in verschillende groottes, met riante buitenruimtes.
De getrapte gevel van Kensington staat voor duurzaam wooncomfort.
62 | STEDENBOUW.NL
Hyde Park Hoofddorp
Hyde Park komt op de plaats van het voormalige
kantorenpark Beukenhorst-West, gelegen naast
NS-station Hoofddorp. Voor de gehele ontwikkeling
worden WKO-bronnen geslagen, zodat de
wijk gasloos kan worden ontwikkeld. Het ontwerp
kenmerkt zich door een diversiteit aan woningen,
die in hoogte variëren en een architectonisch
ensemble vormen dat verder gaat dan het traditionele
bouwblok. Barcode Architects heeft geëxperimenteerd
met zowel hoogtes als dakvorm,
waardoor een binnentuin en getrapte gevels zorgen
voor veel daklicht en riante buitenruimtes. Dit
resulteert in een breed scala aan woningtypes die
aansluiten bij een diverse groep kopers.
BOUWMETHODE
Kensington is het eerste blok van Hyde Park, en De
Vries en Verburg is hoofdaannemer. “Wij zijn tijdens
de uitwerking van het DO in beeld gekomen;
dat houdt in dat aan de kwaliteit van het plan niet
is getornd en dat wij de bouwmethode en logistiek
hebben kunnen optimaliseren”, zegt projectleider
Ronald van Klaren. “In het verleden hebben
De Vries en Verburg en ontwikkelaar Snippe Projecten
al goed samengewerkt bij grote projecten,
zoals Holland Park in Diemen. We weten dus wat
we aan elkaar hebben.” De aannemer is eind
november 2020 begonnen met de funderingswerkzaamheden.
“Er is een in het werk gestorte
'Aan de kwaliteit
wordt niet
getornd'
parkeerkelder aangelegd waartoe de grond vier
meter is uitgegraven. Op de binnenplaats komen
kanaalplaatvloeren en het casco wordt uitgevoerd
met breedplaatvloeren en betonnen wanden. Het
HSB-binnenblad wordt in de ruwbouw meegenomen.
We hebben twee torenkranen tot onze beschikking
en het pand wordt volledig gesteigerd.”
EPC
Een bewuste keuze: het bouwblok Kensington bestaat
uit zeven 'huizen' met verschillende gevelafwerkingen,
zoals stucwerk, steenstrips, natuursteen
en traditioneel metselwerk. “Je kunt dan
kiezen voor prefab bouw en bijbehorende montagemethoden,
maar dat was niet in alle gevallen
mogelijk”, vervolgt Van Klaren. “Daarom wordt
het gebouw compleet gesteigerd.” Kensington is
in Revit uitgewerkt, met gelinkte modellen van
constructeur en installatie-adviseur. De installaties
zijn zoveel mogelijk uit het zicht verwerkt (bijvoorbeeld
in vloeren). Een EPC van 0,4 wordt bereikt
met behulp van een WKO, ondersteund door WTW
en zonnepanelen. “Wij denken met een volledig
gebimd gebouw, waardoor clashes zoveel mogelijk
zijn opgevangen in de engineeringsfase, tempo
te kunnen maken in de uitvoering. Wij zijn nu op
de eerste verdiepingsvloer met de ruwbouw (medio
oktober 2021; red.); einde tweede kwartaal
van 2023 hopen wij op te leveren.” ❚
In de overgang naar het maaiveld zitten de meeste logistieke knopen.
Dit najaar verrezen de eerste cascodelen in het zicht.
Bouwinfo
Opdrachtgever
Hyde Park Ontwikkeling 789
Architect
Barcode Architects
Uitvoering
De Vries en Verburg
Adviseurs
Van Rossum Raadgevende Ingenieurs
(bouwkunde), DPA (bouwfysica, brandveiligheid),
Hiensch Engineering (installaties),
Skaal Bouweconomisch Adviesbureau
(kostenbeheersing)
Installateurs
Kosinus (E), Breman Harderwijk (W&S),
Rodenburg (WKO), STEBOMA (ventilatie)
Programma
233 luxe appartementen (35.000 m²)
STEDENBOUW.NL | 63
wij zoeken jou!
wij zoeken jou!
Wie zijn wij
Wie zijn wij
De Kock Betonbouw is een jonge,
frisse club betonbouwers. We zijn
De Kock Betonbouw is een jonge,
gespecialiseerd in grootschalige
frisse club betonbouwers. We zijn
utiliteitsprojecten.
gespecialiseerd in grootschalige
utiliteitsprojecten.
Sinds 2002 zijn we bezig om als
betrouwbare partner ontzorgend
Sinds 2002 zijn we bezig om als
ruwbouwprojecten aan te nemen
betrouwbare partner ontzorgend
en te realiseren. We zijn een
ruwbouwprojecten aan te nemen
full-service aannemer waarbij
en te realiseren. We zijn een
we de werkvoorbereiding en
full-service aannemer waarbij
projectbegeleiding op ons nemen.
we de werkvoorbereiding en
projectbegeleiding op ons nemen.
Wij zoeken jou!
Wij zoeken jou!
Werkvoorbereider/
Werkvoorbereider/
tekenaar
tekenaar
Wij zoeken een aanpakker die goed is
in 3D en zijn ontwerpen wil toetsen in
Wij zoeken een aanpakker die goed is
de praktijk op de bouwplaats.
in 3D en zijn ontwerpen wil toetsen in
de praktijk op de bouwplaats.
Uitvoerder/
Uitvoerder/
projectbegeleider
projectbegeleider
Wij zoeken een spin in het web
Iemand die onze projecten
Wij zoeken een spin in het web
succesvol kan uitvoeren!
Iemand die onze projecten
succesvol kan uitvoeren!
Adres
Adres Taxandriaweg 11, 5142 PA, Waalwijk
Website
Website dekockbetonbouw.nl
Email
Email info@dekockbetonbouw.nl
Hyde Park Hoofddorp
Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | De Kock Betonbouw
Cascobouw in 4D BIM
DYNAMISCH STUREN OP TIJD
Het casco van Kensington wordt vanwege de lage repetitiegraad (wisselende woonbeuken en verschillende woningtypes)
volledig in het werk gestort. Met ruim 18.500 m³ te verwerken beton en 36.000 m² vloervelden is het een volumineus
project. De Kock Betonbouw heeft met hoofdaannemer De Vries en Verburg een grote logistieke inbreng, die de
betonaannemer aanstuurt tot eind volgend jaar. “Wij zijn leidend in de ruwbouwplanning”, zegt Martin de Kock. “Vanaf
de gevelsluiting neemt De Vries en Verburg de logistieke coördinatie over.”
De uitvoeringsmethode van het casco-ontwerp
is in BIM/Revit vormgegeven; dat is bij De Kock
Betonbouw dé standaard. Koppeling tussen model
en planning resulteerde in een secure '4D-check'
om fouten en knelpunten in de planning zichtbaar
te maken. “Zo wisten we welke tijdelijke voorzieningen
we moesten treffen, zoals werkplatforms
en randtafels, en konden we hiermee al rekening
houden in de prijsvorming.” 4D BIM is driedimensionaal
ontwerpen voorzien van de factor
tijd. Deze ontwikkeling is steeds meer gangbaar
in bouwprocessen, waardoor clashes in de uitvoeringsplanning
beter kunnen worden voorzien.
“Het constructieve 3D-model wordt door ons nog
eens op een planningsmodel gelegd.”
RUIMTE VOOR TEGENVALLERS
De planning is dynamisch, vervolgt De Kock.
“Geen enkel woonblok is hetzelfde waardoor
cyclisch werken geen zin heeft. Het storten van
de wanden in relatie met de kraanbezetting per
bouwstroom bepaalt de snelheid in het werk. De
impact van tegenvallers of verschuivingen door
wind- en regenuitval beperken we door buffers
op te nemen of de werkwijze te optimaliseren.
Zo plannen we bijvoorbeeld extra ruimte in op
sleutelmomenten tijdens verschillende bouwfasen
– uiteraard in overleg met de opdrachtgever, omdat
je uitloopruimte nodig hebt in de opbouwfase.
Vele partijen zijn van ons werk afhankelijk.” Een
haalbare en betrouwbare planning is nodig om
planningszekerheid te bieden naar andere partijen.
“Producenten van prefab beton hebben het zo
druk dat planningszekerheid een issue wordt, en
wij sturen volledig op ruwbouwplanning.”
DAGPLANNINGEN
De Kock werkt op basis van dagplanningen. “De
bouwplaats is krap en de opslag beperkt. We
komen naar verwachting 3.000 kraanuren tekort
op de vaste torenkranen, opgelost met een
mobiele kraan. De effecten van een extra kraan
of werkzaamheden van andere partijen zijn niet
zichtbaar in een balkenplanning. In de overgang
van de kelder naar de bovenbouw zitten daarom
de meeste clashes met impact op de bouwsnelheid.
Alle logistieke processen dienen continu
op elkaar te worden afgestemd. Met dagplanningen
zijn de onderlinge raakvlakken tastbaar,
waardoor we kunnen focussen op vertrouwen
en elkaars expertise; dat is het succes van dit
bouwproject.” ❚
'Alle logistieke processen dienen
continu op elkaar te worden afgestemd'
Tijdelijke voorzieningen als werkplatforms en
randtafels zijn in het BIM-model opgenomen.
In de overgang naar het maaiveld zitten de meeste logistieke knopen.
STEDENBOUW.NL | 65
HYDE PARK HOOFDDORP
www.devriesverburg.nl
BOUWEN OP KARAKTER
Hyde Park Hoofddorp
Tekst | Jan-Kees Verschuure
Bouwstenen voor
energievoorziening
en installaties
De betrokkenheid van installatietechnisch adviseur Hiensch Engineering bij
Hyde Park gaat verder dan alleen het technisch ontwerp voor de bouwblokken.
Hiensch maakte het Masterplan Energievoorziening voor de gehele gebiedsontwikkeling.
“Wij ontwerpen de bouwstenen voor de technische voorzieningen”,
zegt directeur Jan Sier. In het geval van Kensington voorziet Hiensch bijvoorbeeld
in het technische deel van het DO in BIM, met onder meer leidingenzones
waarop de installateurs hun detailengineering baseren.
Hyde Park krijgt uiteindelijk 3.800 woningen, die
all-electric op een WKO-voorziening worden aangesloten.
Het bouwblok Kensington (circa 233
appartementen) vormt de aftrap van het project
en bestaat uit 7 verschillende 'huizen'. De stedenbouwkundige
opzet – de transformatie van een
bedrijventerrein naar een woonwijk – alsmede
de getrapte gevelstructuur van het bouwblok vragen
om een integrale ontwerptechnische aanpak,
volledig in BIM/Revit. “Onze aanpak sluit aan bij
de manier van werken in de utiliteitsbouw”, zegt
Sier. “Deze gebiedsontwikkeling is zeker niet te
vergelijken met traditionele woningbouw, waarbij
de hoofdaannemer bouwkundige voorzieningen
aanlegt voor technische voorzieningen en de installateurs
aansluiten.”
MAAKBAARHEID
Een blok als Kensington moet maakbaar zijn en
de wijk als geheel moet kunnen functioneren
zoals gepland. Hiensch Engineering voorziet zowel
in het Masterplan Energievoorziening als in
het installatie-advies voor de eerste opstallen, in
'Onze aanpak sluit aan bij de manier
van werken in de utiliteitsbouw'
opdracht van Hyde Park B.V. Eteck wordt de exploitant
van de duurzame energievoorziening.
Kensington wordt gebouwd door 1 aannemer en
bestaat uit 7 gebouwdelen die elk een eigen technische
infrastructuur bezitten. Dat vraagt intensieve
samenwerking in een volledige BIM-omgeving.
Sier: “Wij leggen de basisstructuur vast waarmee
technische voorzieningen maakbaar worden voor
de installateurs, en waarop zij in de eigen projectengineering
kunnen voortborduren. Alle ontwerppartijen
werken in BIM, waaronder ook de architect,
de constructeur en de hoofdaannemer.”
NUTSVOORZIENINGEN
De getrapte gevelstructuur met buitenruimtes van
Kensington laat weinig ruimte voor installaties
aan dak en gevels, de WTW-voorziening is om
die reden in de kelder voorzien. Het luchtbehandelingssysteem
gaat gepaard met een CERA-systeem,
waarbij de verse lucht vraaggestuurd wordt
aangevoerd. De installatieruimte voor standleidingen
vraagt extra aandacht. Dat houdt in: geen
overmaat, maar afstemming. Sier: “Toetsing van
het ontwerp aan de praktijk is onze rol tijdens de
uitvoering.” Vanuit de nutsvoorzieningen moet
uiteindelijk voldoende vermogen beschikbaar zijn
voor de gehele wijkontwikkeling. “Een andere uitdaging
is het opschalen van de stroombron. Hyde
Park wordt in fases gebouwd; de voortdurende
betrokkenheid van netbeheerders is nodig voor de
aanleg van extra infrastructuur.” ❚
STEDENBOUW.NL | 67
Complete weeg- en veiligheidsoplossingen
volledig naar uw wens.
BEBAKENING:
Dag/nacht
bebakening
Verhuur - verkoop | www.rds.eu | info@rds.eu
Orlaco
Zoomcamera
Bij ons staat alles wat we doen in het teken van de toekomst
met een beter woon- en werkklimaat. Dat doen we
niet alleen, dat doen we samen met onze eigen mensen
en samen met onze klanten. Bovendien doen we dat niet
straks, dat doen we nu. Daar hebben we een gewaagd doel
aan gekoppeld, namelijk dat Breman in 2025 energiepositief
is. Wij geloven dat wanneer wij energiepositief zijn, we meer
energie teruggeven dan het kost aan medewerkers, klanten
en de aarde. En als we samenwerken, kunnen we vandaag
al het verschil maken voor morgen.
Dát is waar wij voor gaan.
Hoe energiepositief kun jij zijn in 2025?
Breman. Iedereen energiepositief
Breman onderscheidt zich door de breedte van expertises.
Van woningbouw, woningrenovatie, service en onderhoud tot
aan utiliteit. En dat in combinatie met een landelijke dekking.
Hier door kan Breman de volledige levenscyclus van veel
verschillen de soorten installaties garanderen. We plaatsen uw
installatie en zorgen ook dat deze optimaal blijft presteren.
Meer weten over ons? Ga dan naar breman.nl
Iedereen energiepositief
Hyde Park Hoofddorp
Tekst | Jan-Kees Verschuure
Beeld | Breman
‘Ontwerpen in BIM, samenwerken
tijdens de uitvoering’
Een getrapt woonblok als Kensington stelt technisch ontwerpers voor uitdagingen. Zo is een volledig verticaal standleidingensysteem
bijvoorbeeld niet uitvoerbaar in het appartementencomplex. “Sowieso kun je niet meer zonder 3D BIM”,
zegt Bertus de Zwaan van Breman Installatiegroep. “Een pand moet eigenlijk al virtueel gebouwd zijn voordat de bouw
start, en een goede samenwerking op locatie is essentieel.”
Het technisch ontwerp voor Kensington is volledig
'gebimd'. De Zwaan: “In dit geval heeft installatieadviseur
Hiensch het TO in algemene lijnen uitgewerkt,
met basisleidingenzones. Wij hebben daar
detailoplossingen voor geboden.” Breman Harderwijk
legt het leidingwerk aan vanaf het hoofdriool
en de waterleiding en werkt het sanitair compleet
af in alle 233 appartementen. “Ook verzorgen wij
de vloerverwarming inclusief montage. Wij hebben
daarnaast te maken met Rodenburg voor de WKO.
De ventilatie- en luchtbehandelingssystemen zijn
van STEBOMA. In de regel is het zo dat discussies
in de BIM-fase al worden afgerond. Dat is nodig,
anders kun je in de knel komen. En er is altijd een
gemeenschappelijk belang: het gebouw tijdig opleveren.
Elkaars standpunten begrijpen is essentieel.
Hier zijn partijen actief die qua aanpak goed
met elkaar overweg kunnen. Met hoofdaannemer
De Vries en Verburg hebben we bijvoorbeeld ook
Holland Park in Diemen gebouwd.”
GETRAPTE STANDLEIDINGEN
Woongebouwen als Kensington zijn vrij rigide
van structuur. “Omdat het al in BIM staat, kun je
vooruit”, vervolgt De Zwaan. Bijna al het leidingwerk
wordt geprefabriceerd, waardoor het zoveel
mogelijk in definitieve staat op locatie komt. “Zo
hebben we hier te maken met getrapte leidingen.
De ontluchtingskanalen van het riool lopen bijvoorbeeld
horizontaal. Daarnaast biedt terrassenbouw
met getrapte gevels en dakterrassen weinig
ruimte voor externe installatieoplossingen, en de
architect wil er in het exterieur zo weinig mogelijk
van zien. Ook is het zo dat koperswensen vaak pas
aan het eind van het proces komen. Ik kan niet genoeg
benadrukken dat je het gebouw tegenwoordig
al virtueel gebouwd moet hebben voordat de
bouw start. En dat je in de uitvoering altijd een
goede samenwerking in de praktijk moet brengen,
vanuit wederzijds begrip. Als dat allemaal lukt, is
installeren een mooi vak.” ❚
'Hier zijn partijen actief die
qua aanpak goed met
elkaar overweg kunnen'
Het gehele installatieontwerp is uitgewerkt in 3D BIM.
Het ontwerp in de praktijk.
STEDENBOUW.NL | 69
Eurofins Heerenveen
'Dankzij een technisch plafond
met installatieringleidingen wordt
een optimale indelingsvrijheid in
de laboratoriumruimtes geborgd'
Tekst | Lieke van Zuilekom
Beeld | Batenburg Installatietechniek
EUROFINS, HEERENVEEN:
Omdat het gebouw een laboratoriumfunctie heeft, werden
heel specifieke eisen gesteld aan o.a. veiligheid, hygiëne, (drink)
waterbehandeling, luchtverversing, drukhiërarchieën en temperaturen.
Hoogwaardig installatiepakket
voor nieuw laboratoriumgebouw
In Heerenveen is gestart met de nieuwbouw van Eurofins Food, Feed, Water Benelux. Naast het hypermoderne Microbiologie
Laboratorium opent in maart 2022 een nieuw Chemie Laboratorium. De 3.000 m 2 grote nieuwbouw omvat 1.600 m 2
laboratoriumruimten, ondersteunende kantoorruimten, een ontvangst en kantine en bedrijfsruimten met PGS-15 opslag. In
onderaanneming van Aan de Stegge Twello is Batenburg Installatietechniek verantwoordelijk voor alle installatietechnieken.
“In een bouwteam met de hoofdaannemer hebben
wij het advies en ontwerp voor de werktuigbouwkundige,
elektrotechnische en sanitaire
installaties verzorgd”, vertelt projectleider Frank
Oostewechel. “Bovendien zijn we verantwoordelijk
voor de complete realisatie. Omdat het
gebouw een laboratoriumfunctie heeft, werden
heel specifieke eisen gesteld aan o.a. veiligheid,
hygiëne, (drink)waterbehandeling, luchtverversing,
drukhiërarchieën en temperaturen. Om
een constante temperatuur in de laboratoriumruimtes
te borgen, hebben wij een dedicated
klimaatinstallatie met luchtverwarming en luchtkoeling
ontworpen. Hierbij is het lab ingedeeld
in vijf temperatuurzones. Buiten het gebouw zijn
drie lucht/water-warmtepompen opgesteld. Bovendien
is een koelbatterij in de luchtbehandelingskast
geïntegreerd. Nakoelers in de kanalen
voorzien in de fijne klimaatafstemming, terwijl
textiele luchtzakken voor een gelijkmatige luchtverdeling
zorgen.” Het kantoor heeft zijn eigen
luchtbehandelingsinstallatie gekregen, vertelt
hij, met een VRF-systeem en warmtepomp.
Naast de klimaatinstallaties realiseert Batenburg
Installatietechniek de installaties voor perslucht,
technische gassen (helium, stikstof en zuurstof),
demiwater en proceswaterbehandeling. “De riolering
is volledig door ons uitgevoerd in Polyetheen
(PE)”, aldus Oostewechel. “Bovendien hebben wij
de procesafzuiging voor de zuurkasten en labtafels
verzorgd, evenals de (hemel)waterafvoeren,
LED (nood)verlichting, CCTV, toegangscontrole
en inbraakbeveiliging, een CAT6A data-installatie
en de aarding- en bliksembeveiliging.” Voor de
energievoorziening van de nieuwbouw heeft Batenburg
Installatietechniek een nieuw trafostation
ontworpen, geproduceerd, geïnstalleerd en
gekoppeld aan de inpandige verdeelkasten. Voor
de energiedistributie in de labruimtes heeft de totaalinstallateur
een ringleiding van railkokers en
kabelgoten aangelegd. De overige gebouwdelen
worden gevoed middels kabelgoten en distributiekabels.
“Alle installaties zijn verbonden met één
centraal gebouwbeheersysteem. Dankzij een technisch
plafond met installatieringleidingen wordt
een optimale indelingsvrijheid in de laboratoriumruimtes
geborgd.” ❚
70 | STEDENBOUW.NL
Audi Terminal Den Haag
Tekst | Tamara Brouwers Beeld | PHB De Combi
Het nieuwe vlaggenschip van Audi
Teamwork pays off!
PHB De Combi realiseerde in opdracht van Wittebrug Autogroep de grootste Audi Terminal van Europa, op het Forepark
in Den Haag, direct grenzend aan de A12 en A4 en naast het ADO Den Haag Stadion. Ondanks verschillende vertragingen
slaagde het team erin om het pand binnen de afgesproken 260 werkdagen te realiseren. De terminal bestaat uit twee
showrooms, een geavanceerde werkplaats en kantoorruimte.
De Audi Terminal werd ontworpen door Jacobs
Architekten uit Eindhoven en de directievoering
was in handen van KBMA (Kroeze Bouwmanagement)
uit Wijchen. In totaal beslaat het gebouw
ongeveer 6.400 m 2 . Projectleider Bart van Beek
van PHB De Combi uit Elst: “Het was een erg leuk
project om aan te werken, met verschillende technische
hoogstandjes, die passen bij de luxe uitstraling
van het Audi merk.”
De tegelvloer is kenmerkend voor het hoge afwerkingsniveau.
HOOG AFWERKINGSNIVEAU
De buitenkant van het pand wordt gekenmerkt
door sandwichpanelen met een hoge isolatiewaarde
die de gevel volgen. Hierop is een speciale
geperforeerde Audi-plaat in aluminiumkleur
aangebracht. Als enige ter wereld heeft deze Audi
Terminal een atrium met glazen dak. “Binnen zijn
verschillende technische hoogstandjes te zien, zoals
een schuine gebogen balustrade die een soort
snelweg verbeeldt. ›
STEDENBOUW.NL | 71
Audi Terminal Den Haag
Ook voor afgesloten werkplekken is gezorgd.
Een luxe garage als dit vroeg om een hoog afwerkingsniveau.
Dat is te zien in de tegels en de
wandafwerking en aan het feit dat het afwerkingsniveau
van de werkplaats (met 25 verzonken hefbruggen)
even hoog is als van de kantoorruimte.”
Ondanks de luxe van de Audi Terminal is ook aan
duurzaamheid gedacht. Zo is het gebouw voorzien
van vloerverwarming. Het gebouw wordt verwarmd
door middel van een warmtepomp, de energie
wordt opgewekt door 1.156 zonnepanelen en er is
computergestuurde zonwering geïnstalleerd.
ALLE NEUZEN DEZELFDE KANT OP
“De grootste uitdaging van deze bouw was om de
neuzen van de onderaannemers en nevenaannemers
dezelfde kant op te krijgen”, zegt Van Beek.
“We hadden 260 werkdagen bouwtijd, maar buiten
onze invloedsfeer kregen we te maken met
flinke vertraging.” In totaliteit waren er 75 werkdagen
oponthoud op meerdere momenten van
het proces. “Hierdoor moesten wij continu onze
Bouwinfo
Architect
Jacobs Architekten
Uitvoering
PHB De Combi
Directievoering
KBMA (Kroeze Bouwmanagement)
planning bijstellen, capaciteit heroverwegen en in
gesprek gaan met alle andere betrokken partijen.
Een intensief traject dat vraagt om flexibiliteit en
commitment van iedereen.”
Toch slaagde PHB De Combi er in om het pand
binnen de afgesproken tijd af te maken. “Waar het
'Alle betrokken partijen waren bereid
om hun eigen belangen aan de kant
te zetten voor het grotere doel'
Op het dak liggen 1.156 zonnepanelen.
om gaat, is dat de overall planning klopt. Ik ben er
trots op dat het toch gelukt is. We hebben het zeker
niet alleen gedaan, om dit te laten slagen was
iedereen nodig. Alle betrokken partijen waren bereid
om hun eigen belangen aan de kant te zetten
voor het grotere doel.” Met een mooi feest werd
de nieuwe Audi Terminal in november geopend. ❚
72 | STEDENBOUW.NL
Audi Terminal Den Haag
Tekst | Johan Debaere
Beeld | ACN Totale Afbouw
Plafond- en wandsystemen maken
interieurafwerking compleet
De gevel van een gebouw is vaak het visitekaartje van de eigenaar. Maar ook de afbouw van het interieur is een belangrijke
schakel in het beeld dat bezoekers van een pand krijgen. Dat geldt zeker ook voor de showroom van een automerk.
Daarom werden de specialisten van Afbouw Coördinatie Nederland (ACN Totale Afbouw) gecontacteerd voor de afbouw
van de plafonds en de wanden in de nieuwe Audi Terminal van de Wittebrug Autogroep in Den Haag.
“ACN is eigenlijk een verzameling van vijf gerenommeerde
afbouwbedrijven, namelijk HWD Duurzaam,
Böhnke van de Broek, Verhaag Afbouwprojecten,
Bosma plafonds en wanden en Vithebo. Zij hebben
Op de afdeling verkoop werd gekozen voor
spanplafonds, waarboven zich lichtbakken bevinden.
hun kennis, ervaring en krachten gebundeld, zodat
voor elk specifiek project in Nederland de beste
specialisten ingezet kunnen worden. Samen met
aannemers voeren we de meest uiteenlopende pro-
In de showrooms monteerde ACN Totale
Afbouw geperforeerde gipsplafonds.
jecten uit”, legt Thomas Jacobsen, bedrijfsleider van
ACN Totale Afbouw, uit. “Zo waren we ook betrokken
bij de afbouw van deze nieuwe Audi-vestiging
van de Wittebrug Autogroep. In de showrooms voor
nieuwe wagens en occasionmodellen monteerden
we geperforeerde gipsplafonds. In de kantoorruimten
installeerden we systeemplafonds, terwijl
in de gangen en over de hele begane grond metalen
roosterplafonds geïntegreerd werden. Op de
afdeling verkoop werd gekozen voor spanplafonds,
waarboven zich lichtbakken bevinden. Verder stonden
we in voor de montage van alle scheidingswanden
in het volledige gebouw. Een dergelijke
opdracht is misschien niet zo uitzonderlijk, maar
het blijft toch een mooie referentie in een omgeving
waar veel mensen komen.” ❚
DE LAATSTE HAND
AAN GAVE PROJECTEN
Wij hebben plek voor:
MONTAGEMEDEWERKERS en een
PROJECTLEIDER/UITVOERDER
Ben jij een oplossingsgerichte doorzetter met technisch inzicht?
Kijk dan snel verder op www.c-acn.nl
Voor informatie, bel Thomas Jacobsen: 0318-576450
www.c-acn.nl
STEDENBOUW.NL | 73
Tekst | Lieke van Zuilekom
Beeld | Ned Air
Gezonde en vitale
mensen: ook op kantoor
Gezonde en vitale mensen. Zowel op school, thuis als op het werk. Dát is al meer dan 30 jaar de ambitie van Ned Air; een
toonaangevende fabrikant van luchtbehandelingssystemen, warmteterugwinunits en dakventilatoren. “De luchtkwaliteit
in scholen krijgt zo langzamerhand de aandacht die het verdient, al was er wel een coronapandemie voor nodig om de
problematiek op de kaart te zetten”, meent Wouter Wijma, algemeen directeur van Ned Air. “De volgende stap is om ook
onze woningen én kantoren van een gezond binnenklimaat te voorzien.”
Kantoorgebouwen worden steeds beter geïsoleerd.
Bovendien worden steeds grotere glasoppervlakken
toegepast, zodat in het voorjaar, de
herfst en de winter de zon het gebouw (mede) kan
verwarmen, aldus Wijma. “In de zomer echter ligt
oververhitting op de loer, waarop geanticipeerd
moet worden. Bovendien vraagt betere isolatie
om betere ventilatie. Om gebouweigenaren hiervan
bewust te maken, hebben Binnenklimaat Nederland,
Platform Duurzame Huisvesting, RVO en
TVVL in 2018 het Programma van Eisen Gezonde
Kantoren opgesteld, dat dit jaar een update kreeg.
Centraal in het programma staan de vier thema’s
lucht, licht, klimaat en geluid, met voor ieder
thema drie ambitieniveaus (A, B en C). Binnen het
thema ‘lucht’ zijn bijvoorbeeld CO 2
-concentratie
en luchtverversing belangrijke onderwerpen. Zo
moet in een kantoor met klasse C 25 m 3 lucht per
persoon per uur ververst worden, tegenover 40
m 3 /h bij klasse B en 60 m 3 /h bij klasse A.”
LUCHTVERVERSING PER
PERSOON OF RUIMTE-INHOUD?
Ned Air brengt de richtlijnen voor gezonde kantoren
graag onder de aandacht van adviseurs, opdrachtgevers
én eindgebruikers. “Inmiddels merken
we dat de meeste adviesbureaus al met een
schuin oog naar het PvE kijken”, vertelt Wijma.
“Het Rijksvastgoedbedrijf kijkt zelfs heel secuur.
Hier maken de eisen zelfs standaard deel uit van
alle projecten. En zo volgen steeds meer opdrachtgevers.”
Toch is er ook nog veel discussie, merkt
hij. “Wat wij bijvoorbeeld terughoren uit de markt,
is of het wel verstandig is om luchtverversing in te
richten per persoon. Is het niet beter om het aantal
vierkante meters of kuubs als uitgangspunt te nemen?
Immers variëren bijvoorbeeld vergader- en
spreekkamers sterk qua bezetting. Datzelfde geldt
dus voor de hoeveelheid lucht die hier op ieder
moment benodigd is. In deze situaties adviseren
wij vaak om een luchtbehandelingskast met VAVregelaars
te installeren, terwijl in andere ruimtes
een ‘standaard’ installatie voldoet.”
MODULAIR OPGEBOUWD
Welke behoeften een kantoorgebouw ook heeft:
Ned Air biedt een uitgebreid gamma luchtbehandelingskasten,
die volledig naar klantwens samengesteld
én opgeschaald kunnen worden. “Hierbij
kunnen we klantspecifieke wensen zoals luchtbevochtiging,
ontvochtiging, fijnstof- en HEPA-filters,
adiabatische koeling, geluidsdemping, et cetera
perfect integreren”, aldus Wijma. “Omdat geen
project gelijk is, worden al onze luchtbehandelingskasten
modulair opgebouwd. Circa drie jaar
geleden zijn wij bovendien gestart met een intern
proces, om al onze luchtbehandelingskasten te
standaardiseren. Zonder in te boeten aan klantspecifieke
opties. Hierdoor kunnen we nog altijd
maatwerk leveren, maar dan wel op basis van
standaard componenten en modules. Dankzij onze
‘mass customization’ kunnen we installaties nog
sneller produceren én wordt de kans op fouten tot
een minimum beperkt.”
In de grotere kasten worden – afhankelijk van de
vraag – veelal warmtewielen toegepast.
RotorLine luchtbehandelingskast.
74 | STEDENBOUW.NL
Wijma vergelijkt de aanpak graag met het modulaire
MQB platform van Volkswagen en Audi,
waarbij bijvoorbeeld de afstand van de bestuurdersstoel
tot aan het stuur, de vooras en de ophanging
van de motor vast liggen. “Ditzelfde geldt
voor het hart van onze luchtbehandelingskasten,
die we volledig naar klantwens opschalen. Van
daaruit breiden we de kast steeds verder uit, conform
de (vermogens)wensen én specificaties van
de klant. Bijvoorbeeld onze EveryLine 1000 en
EveryLine 2000 beschikken over exact dezelfde
basis, maar zien er totaal anders uit. Het frame,
de panelen, de filters en andere componenten zijn
namelijk op maat opgeschaald.”
DIVERSE
UITVOERINGSMOGELIJKHEDEN
Dankzij de EveryLine luchtbehandelingskasten
met warmteterugwinning (WTW) van Ned Air
kan eenvoudig en snel een gezond en comfortabel
binnenklimaat gerealiseerd worden, in elke
gewenste (kantoor)ruimte. De units bieden veel
mogelijkheden qua uitvoering, regeltechniek,
accessoires en extra componenten en voldoen
volledig aan de eisen van ErP 2021. “Interessant
voor de kantorenmarkt zijn ook onze RotorLine
luchtbehandelingskasten met energiebesparende
warmtewielen, voor luchtdebieten van 2.400
tot 44.000 m 3 /h”, aldus Wijma. “Ook deze units
bieden mogelijkheden voor customizing en kunnen
volledig plug-and-play worden geleverd. Zowel
de RotorLine als EveryLine komen, afhankelijk
van de wensen van de klant en de gewenste
luchthoeveelheden, in aanmerking voor de Energie
Investeringsaftrek (EIA).” ❚
'Omdat geen project gelijk is, worden al onze
luchtbehandelingskasten modulair opgebouwd'
EveryLine in combinatie met warmtepompen.
TOjuli/BENG
Ned Air is gespecialiseerd in warmteterugwinning.
Ruim 30 jaar geleden stond de fabrikant zelfs mede
aan de wieg van de allereerste platenwisselaar. “Inmiddels
zijn hier diverse varianten op gekomen, zoals
de kruisstroom- en tegenstroomwisselaar en kunststof
warmtewisselaar, maar voor de kleinere luchtbehandelingskasten
tot 5.000 m 3 /h borduren we nog
altijd op voort op deze techniek”, vertelt Wijma. “In
de grotere kasten worden – afhankelijk van de vraag
– veelal warmtewielen toegepast. Wanneer in dit geval
gekozen wordt voor absorptie-warmtewielen, dan
kunnen gebouweigenaren naast warmteterugwinning
ook hun luchtvochtigheid beter beheersen. Hierdoor
hebben zij minder koeling nodig, waardoor ook de
TOjuli eis aan de west- of zuidzijde van het gebouw
(BENG) probleemloos wordt gehaald.”
STEDENBOUW.NL | 75
It Swettehûs Leeuwarden
Tekst | Tamara Brouwers Beeld | IMAZZO
Gerecycled hout centraal in bijzonder ontwerp
Circulair icoon van Fryslân
In opdracht van de provincie Fryslân startte Bouwgroep Dijkstra Draisma eind 2020 met de bouw van It Swettehûs, hét
circulaire icoon van Fryslân. Deze centrale komt in Leeuwarden en wordt gebruikt om 40 Friese bruggen op afstand te
bedienen. Naast een werkplek voor ongeveer 20 brugbedienaars worden het nieuwe gebouw en terrein straks de uitvalsbasis
voor provinciale medewerkers vaarwegbeheer, nautische zaken en de technische dienst voor onderhoud van
bruggen en sluizen.
In de basis dient het pand om ruim 40 Friese bruggen
op afstand te kunnen bedienen. It Swettehûs,
vlakbij een ontsluitingsweg naar Leeuwarden, heeft
echter ook een haven gekregen. Heerke Osin ga,
projectleider van Bouwgroep Dijkstra Draisma: “Het
wordt de uitvalsbasis voor de technische dienst en
is een plek waar boten onderhouden worden. Ander
personeel van de provincie kan hier ook werken en
de drukte van de stad vermijden.”
BELANGRIJKE MIJLPAAL
BIJNA BEREIKT
“We zijn nu bezig met de afbouw”, zegt Osinga.
“Sinds 1 december zijn er al vier mensen in het
Swettehûs werkzaam.” De brugbediening is gesitueerd
op de bovenste verdieping van het gebouw,
die lijkt bijna te zweven door de glazen gevels die
de verdieping eronder kenmerken. “Deze ‘doos’
wordt gekenmerkt door de houten lamellen. Deze
bepalen de constructie, maar zijn ook op het plafond
toegepast en lopen van binnen naar buiten
toe.” Sinds de eerste brugbedienaars aan de slag
zijn, wordt de rest van het gebouw afgebouwd.
Basralocus palen als deel van de constructie.
76 | STEDENBOUW.NL
It Swettehûs Leeuwarden
De stalen trap van It Swettehûs.
Ook de binnenkant is bekleed met hout.
Bouwgroep Dijkstra Draisma werkt al sinds 9 juli
2019 aan It Swettehûs. Samen met een team, dat
bestaat uit GEAR architecten, Sweco, ITBB, de
Waard en Donkergroen. Een zo circulair mogelijk
pand was het doel. “In de ontwerpfase was
dit best lastig. Welke materialen ga je toepassen
en zijn zij ook voldoende beschikbaar?” Daarom
huurde de bouwgroep een materiaalscout in, die
in kaart bracht welke materialen geschikt en beschikbaar
waren. “Het hoofdbestanddeel is hout.
We hebben gebruik gemaakt van de tropische
hardhoutsoort Basralocus. We gebruiken getrokken
meerpalen opnieuw in het pand. Zowel op
lengte om de constructie mee te vormen en als
planken aan de gevel en in het gebouw.” Daarnaast
wordt It Swettehûs zo gebouwd dat het
pand weer gedemonteerd kan worden. ›
STEDENBOUW.NL | 77
It Swettehûs Leeuwarden
DUURZAAMHEID
Ook duurzaamheid speelt een erg belangrijke rol
bij de bouw van It Swettehûs. De energie wordt
opgewekt door 1.000 zonnepanelen die op daken,
maar ook op een grondwal langs het kanaal geplaatst
zijn. “Voor het aanleggen van de haven
worden damwanden uit een vorig provinciaal
project hergebruikt”, legt Osinga uit. “Op de damwanden
zijn leidingen geplaatst die thermische
energie uit de bodem en het oppervlaktewater
gaan halen. Dit zorgt voor koeling in de zomer en
verwarming in de winter. Dit is een primeur voor
Fryslân.”
ENERGIEZUINIGE SLIMMIGHEDEN
Het project kent nog enkele andere energiezuinige
slimmigheden, zoals een parkeerterrein met
opladers voor elektrische voertuigen, gevoed door
zonnepanelen. Daarnaast is de werkplaats van It
Swettehûs bekleed met hergebruikte koelcelpanelen.
Deze panelen zijn afkomstig van een grote
koelcel in de Randstad. De panelen zorgen aan
de binnenkant voor een industrieel uiterlijk. De
buitenkant wordt bekleed met een profielplaat.
“Deze materialen voldoen heel goed aan de isolatiewaarden
die we moesten bereiken.” ❚
'Het hoofdbestanddeel is hout.
We hebben gebruik gemaakt van de
tropische hardhoutsoort Basralocus'
Houten bekleding van het plafond.
de Waard
“voor kleine projecten niet te groot en voor grote projecten niet te klein”
“voor kleine projecten niet te groot en voor grote projecten niet te klein”
• Grond-, straat- en rioleringswerk
• Grond-, straat- en rioleringswerk
• Sloop-, asbest- en saneringswerk
• Sloop-, asbest- en saneringswerk
• Transport & Overslag
• Transport & Overslag
• Zandwinning de Tsjonger
• Zandwinning de Tsjonger
• Dieselopslag Sneek
• Dieselopslag Sneek
De energie wordt opgewekt door 1.000 zonnepanelen.
Zeewolde / Sneek / Meppel / Nijeholtpade
Baardmeesweg 20 3899XS Zeewolde tel: 036-522 12 39
www.dewaardbv.nl
78 | STEDENBOUW.NL
It Swettehûs Leeuwarden
Projectinfo
Circulair spanningsveld
Inmiddels zijn de eerste brugwachters aan het werk in It Swettehûs. De
afbouw is in volle gang. Noorman Bouw- en milieu-advies is als adviseur
betrokken bij dit project, dat onder meer bijzonder is omdat er voor
40% gebruik is gemaakt van hergebruikte materialen.
Directeur en eigenaar Tineke Noorman legt uit dat Noorman Bouw- en
milieu-advies meedenken centraal stelt. “Wij geven onder meer advies
op het gebied van bouwfysica en brandveiligheid. Hierbij bekijken we of
de gemaakte keuzes binnen de regelgeving passen. Als blijkt dat dit nog
niet het geval is, denken we mee over een oplossing.”
Bij het Friese project ontstond een spanningsveld omdat minimaal 40%
van de materialen circulair moest zijn. “Dit is uitdagend, omdat qua bouwfysica
aantoonbaar moet zijn dat onderdelen van de constructie voldoen.
Het gaat dan om brandwerendheid, maar bijvoorbeeld ook om geluidsisolatie.”
Noorman zegt dat de circulariteitsgedachte en het steeds meer
belabelen en certificeren moeilijk samengaan. “Hier moeten we over
nadenken, want het is niet wenselijk dat het één het ander in de weg zit.”
In It Swettehûs werd een deel van de constructie toch in staal uitgevoerd.
“Daarnaast heeft het bedrijf één centraal trappenhuis. Dit zou van hout
worden, maar vanwege brandwerendheid is toch voor beton gekozen.”
Projectinfo
Hollands Hout in It Swettehûs
Een bijzonder pand verdient een bijzondere vloer. Voor het Friese paradepaardje
It Swettehûs werd de vloer verzorgd door Doetinchem Parket.
Eigenaar Chris de Vries: “Bouwgroep Dijkstra Draisma zocht contact met
ons. Zij vroeg of wij haar konden helpen aan een gebruikte parketvloer. Op dit
aantal m 2 was dit echter een heel lastige zaak.” Gelukkig beschikte Doetinchem
Parket over een duurzame troef: “Wij leveren de Bruynzeel Hollands
Hout vloer. Deze vloer is gemaakt in samenwerking met Staatsbosbeheer en
bestaat uit hout van Nederlandse eikenbomen die selectief gekapt worden.”
De vloer paste helemaal binnen de duurzaamheidsgedachte van het Friese
project. “Dit is het eerste grotere project dat met Hollands Hout is uitgevoerd.
In totaal is er ongeveer 315 m 2 parket gelegd op de eerste en tweede verdieping.
De afwerking van de vloer is uitgevoerd met lijnzaadolie van Nederlandse
bodem, gemaakt door Rigo Verffabriek.”
Vorig jaar nam Doetinchem Parket de activiteiten en medewerkers van
Bruynzeel Vloeren over. “We hebben nog ruim voorraad, maar hebben ook
de samenwerking om nieuw Hollands Hout te produceren.” De Vries besluit:
“We zijn erg blij met de samenwerking tijdens dit project, we kwamen op
een hele fijne opgeruimde bouw. Dat is lang niet overal zo!”
UW SPECIALIST IN HOUTEN VLOEREN
Nieuwe vloeren | Restauraae | Renovaae
0314 32 42 00 | Info@doeenchemparket.nl
www.doeenchemparket.nl
STEDENBOUW.NL | 79
It Swettehûs Leeuwarden
Tekst | Tamara Brouwers Beeld | Visser Konstruktie Veenwouden
Puzzelwerk van hout en staal
FRIESE UITDAGING
Visser Konstruktie Veenwouden BV verzorgde de stalen draagconstructie voor It Swettehûs. Hierbij lag de complexiteit
in de combinatie van staal met hout. Projectleider Eelke Hofman: “Wij staan erom bekend dat we een uitdaging niet uit
de weg gaan!”
'We zijn niet puur een hallenbouwer,
maar richten ons graag op
bijzondere constructies'
De stalen constructie van It Swettehûs.
80 | STEDENBOUW.NL
It Swettehûs Leeuwarden
Staal en hout verbinden was de uitdaging.
Visser Konstruktie Veenwouden aan het werk.
It Swettehûs is een grotendeels Fries project, uitgevoerd
door Bouwgroep Dijkstra Draisma. “Dit is een
zakenpartner van ons, zij kent dus onze expertise.
We zijn niet puur een hallenbouwer, maar richten
ons graag op bijzondere constructies.” In het geval
van It Swettehûs werd staal met heel veel nieuw en
gebruikt hout gecombineerd. “Een deel daarvan is
zichtbaar, de stalen kolommen en vakwerkspanten
bijvoorbeeld, maar de metalen platen en consoles
die de houten liggers met elkaar verbinden niet.”
A&I Kwant BV uit Veendam heeft de 3D-engineering
voor Visser Konstruktie gedaan. “In nauw
overleg met de aannemer en de hoofdconstructeur
heeft zij voor ons in detail uitgewerkt hoe we staal
en hout het beste konden combineren.” Ook op de
bouwplaats zorgden de consoles die hout en staal
verbonden voor puzzelwerk. “Onze monteurs
kregen die en moesten alles aan elkaar zien te
knopen. Zo moesten eerst consoles aan liggers gemonteerd
worden in de juiste volgorde, voordat de
liggers op hun plek gehesen konden worden.” Visser
Konstruktie was negen weken onafgebroken
op de bouwplaats aanwezig voor de opbouw van
het casco met de houten prefab vloerelementen.
In een later stadium zijn de trappen en hekwerken
aangebracht. “We zijn erg tevreden met het mooie
project en de goed verlopen samenwerking.” ❚
STEDENBOUW.NL | 81
It Swettehûs Leeuwarden
Tekst | Tamara Brouwers
Beeld | Hupkes Houthandel Dieren
Groot volume circulair hout
Van GEBRUIKT HOUT
naar NIEUW PRODUCT
Hupkes Houthandel is specialist in
het vervaardigen en leveren van
grond-, weg- en waterbouwproducten,
met ruim 100 jaar ervaring in
zagen, schaven en CNC-bewerken
van hardhout. Begin 2020 werd het
bedrijf door een scout benaderd over
de bouw van It Swettehûs.
Hupkes creëert maatwerkoplossingen in o.a.
Azobé, Bilinga, Groenhart en Basralocus. Roelof
Lantinga is verantwoordelijk voor de verkoop van
dit project: “Wij werden benaderd omdat wij zowel
het hout hebben, als dit kunnen bewerken.
Niet dat het een eenvoudige klus was. De vraag
was welke materialen er geschikt waren en welke
wij beschikbaar hadden.”
Directeur Stefan Meinhardt: “Roelof en ik begonnen
ongeveer vier jaar geleden serieus met het
aanbieden van gerecycled hout. Voor It Swettehûs
hebben we, van onze nationale en internationale
projecten, het grootste volume gerecycled hout
tot nu toe geleverd.” Dit hout is afkomstig van
meerpalen, damwanden en wrijfhouten die gerenoveerd
of vervangen moesten worden. Lantinga:
“Het is altijd weer een verrassing hoe het hout
eraan toe is na jarenlange verwering in de buitenlucht.
Als het onder water is geweest, zitten hier
bijvoorbeeld schelpdieren/bagger en algen op.”
Omdat het hout eerst een uitgebreide bewerking
nodig heeft, kent hergewonnen hout zijn beperkingen.
“Soms vraagt een klant naar een product of
hoeveelheid die niet mogelijk is. Het bewerken van
dit hout is ingewikkeld vanwege aanwezig staal of
andere gebreken. De palen die wij opkopen, zijn
niet oneindig lang. Daarnaast zagen en schaven
wij er in onze zagerij in Dieren de slechte stukken
af. Zo ontstaat een nieuw product.” Dit mag vaak
een FSC keurmerk dragen. “Voor dit project was in
eerste instantie maar één soort beschikbaar in dit
volume”, zegt Lantinga. “Een deel van de getrokken
palen hebben we hetzelfde gelaten en ander
deel gezaagd. Dit ging om 20 vrachtwagens vol.
Het materiaal komt zoveel mogelijk uit Friesland.
Deel van de constructie.
82 | STEDENBOUW.NL
It Swettehûs Leeuwarden
Hout na uitgebreide bewerking.
Herwonnen hout.
Ca. 96 Basralocus palen werden gebruikt voor de constructie. Overige palen
zijn gezaagd en gebruikt voor de gevel, zowel binnen als buiten. Voor de haven
en steigers werd ook Azobé en Karri gebruikt.” ❚
'Het is altijd weer een verrassing hoe
het hout eraan toe is na jarenlange
verwering in de buitenlucht'
Hupkes Wijma B.V.
Haatlandhaven 3
8263 AS Kampen
Vestiging Dieren:
0313- 419100
Vestiging Kampen:
038-3316444
Specialist in hardhout en hardhouten constructies
STEDENBOUW.NL | 83
Tekst | Lieke van Zuilekom
Beeld | Hydro Building Systems
Gevels bouwen
voor de toekomst
De bouwsector is goed voor 39% van de wereldwijde energie-gerelateerde koolstofemissie. De CO 2
-voetafdruk van een
gebouw bestaat uit twee fasen, waarbij de gebruiksfase 72% vertegenwoordigt, terwijl de bouw- en productiefase 28%
voor zijn rekening neemt.
GERECYCLEERD EN
KUNSTSTOFARM ALUMINIUM
WICONA staat synoniem voor aluminium profielsystemen,
ontwikkeld voor de projectbouw, die
voldoen aan de hoogste eisen qua duurzaamheid,
kwaliteit en technologie. “Binnen WICONA
geloven wij dat wij de verantwoordelijkheid én
het vermogen hebben om het meest brandende
probleem van vandaag en morgen aan te pakken:
de klimaatverandering”, vertelt Perry Hermans,
Country Manager Benelux WICONA GEVELSYS-
TEMEN bij Hydro Building Systems. “Onze diepgewortelde
duurzaamheidsambitie wordt onder
andere ingevuld door het gebruik van gerecycleerd
en koolstofarm aluminium. Hydro CIRCAL
betreft een hoogwaardige aluminiumlegering van
topkwaliteit, gemaakt van ten minste 75% gerecycleerd
end-of-lifecycle aluminium (post-consumer
schroot). Dit aluminium is afkomstig uit ramen, deuren
en vliesgevels van gebouwen die aan het eind
van hun levensduur zijn gekomen. Verspreid over
twee productielocaties in Europa wordt al het vrijgekomen
aluminium gefragmenteerd, gesorteerd
en bewerkt/omgesmolten voor de productie van
nieuwe en kwalitatief hoogwaardige aluminium
profielen. Daarmee zijn architecten, ontwikkelaars,
aannemers én eindgebruikers verzekerd van een
duurzaam en hoogwaardig product én wordt onze
CO 2
-reductie naar een nieuwe level getild. Hydro
CIRCAL heeft een CO 2
-voetafdruk die tot de laagste
ter wereld behoort: 2,3 kg CO 2
per kilo aluminium.”
Alle nieuwe producten van WICONA worden ontworpen
en geproduceerd volgens de circulaire levenscyclus
en volgen de Cradle-2-Cradle principes,
vertelt Hermans. “Onze recycleerbare en circulaire
materialen en producten zijn voorzien van EPD's
en voldoen aan de internationale normen en voorschriften
zoals BREEAM, LEED en DNGB.”
WICSLIDE 150 PS
WICSLIDE 150 PS is een fraai ogende hybride
schuifoplossing die alle kenmerken van een raam
combineert met de voordelen van een schuifsysteem.
“Dankzij een hoogwaardige thermische isolatie,
optimale lucht- en waterdichtheid en uitstekende
akoestische prestaties is het WICSLIDE 150
PS offset-schuifsysteem dé innovatieve oplossing
om de uitdagingen van de klimaatverandering
aan te pakken. De profielen zijn geëxtrudeerd uit
Hydro CIRCAL 75R aluminium, waarmee een optimale
duurzaamheid wordt geborgd. Bovendien
is WICSLIDE 150 PS speciaal ontwikkeld voor een
hoog wooncomfort.”
WICTEC 60 NG
WICTEC 60 NG betreft een verbeterde hoogrendementsgevel
op basis van Hydro CIRCAL 75R aluminium,
die specifiek is ontworpen voor grotere
Perry Hermans, Country Manager
Benelux WICONA GEVELSYSTEMEN
bij Hydro Building Systems.
WICSLIDE 150 PS is een fraai ogende hybride schuifoplossing die alle kenmerken
van een raam combineert met de voordelen van een schuifsysteem.
84 | STEDENBOUW.NL
WICTEC 60 NG. WICLINE 70 SG WICTEC EL EVO.
'Samen met
onze partners
kunnen wij
het volledige
gevelproject
beheren'
overspanningen en zwaardere vullingsgewichten, aldus Hermans. “Deze gevel
biedt plaats aan verdiepingshoge panelen met een gewicht tot 850 kg en een
maximale vullingsdikte van 62 mm. WICTEC 60 NG is gecertificeerd met C2C
Silver en garandeert voor een grote diversiteit aan ontwerpmogelijkheden.”
WICTEC EL EVO
WICTEC EL EVO is een snel te monteren gevelsysteem voor gebouwen van
elke omvang, waarbij de gevelelementen (kozijnen) inclusief glas op de bouwplaats
worden afgeleverd. Dankzij een just-in-time logistiek, talrijke patenten
en een breed assortiment aan accessoires biedt WICONA met EL EVO een
hoge kwaliteitsstandaard. “Met deze nieuwe C2C-gecertificeerde elementengevel
in Hydro CIRCAL aluminium bouwt de sector mee aan de duurzame stad
van morgen.”
WICLINE 70 SG
Glas is één van de basiskenmerken voor het gevelontwerp in de moderne
architectuur, benadrukt Hermans. “Daarom biedt WICONA nu ook een nieuwe,
verborgen glasvleugel aan: de WICLINE 70 SG. De naar binnen opengaande
vleugel biedt een optimaal comfort voor de gebruiker, dankzij de efficiënte
ventilatie en het vergrote glasoppervlak. Bovendien stroomt daglicht maximaal
naar binnen.” ❚
WICTEC EL EVO is een snel te monteren gevelsysteem
voor gebouwen van elke omvang.
Over WICONA
WICONA is dé wereldwijde referentie in technologisch
geavanceerde projectoplossingen voor aluminium gevels, deuren
en ramen. Het Duitse merk is in 1948 opgericht in Ulm en
behoort tot de Noorse Hydro Group, wereldleider in aluminium.
Alle WICONA ramen, deuren en gevelsystemen zijn duurzaam,
energievriendelijk, inbraak- en geluidswerend én multifunctioneel.
“Samen met onze partners kunnen wij het volledige gevelproject
beheren. Dit resulteert niet alleen in een naadloze aanpak,
maar ook in een vlotte samenwerking tussen architecten,
aannemers en ontwikkelaars én in een optimaal eindresultaat.”
STEDENBOUW.NL | 85
Porsche Centrum Rotterdam Rotterdam
Tekst | Jan-Kees Verschuure
Beeld | Aldowa
BOUWORGANISATIE OP MAAT
VAN UNIEKE TRANSFORMATIE
Op een zichtlocatie langs de A20 wordt eind dit jaar het nieuwe Porsche Centrum Rotterdam opgeleverd. FixPlan voert
in opdracht van gebouweigenaar Frame Vastgoed de ruwbouwwerkzaamheden uit. De specialist in bouw en onderhoud
neemt in de gebouwtransformatie de bouwkundige uitvoering en coördinatie op zich, tot en met het wind- en waterdicht
maken. “De hedendaagse aannemer is steeds meer manager van een bouwproces”, aldus algemeen directeur Dennis
Noppen van FixPlan.
Het bestaande pand, direct gelegen aan de A20 in
de Spaanse Polder, was al langer een herkenningspunt
in Rotterdam-West: als de Mercedes-showroom
van importeur John van Dijk. Het Delftse cepezed,
huisarchitect van de autofabrikant, ontwierp
het nieuwe Porsche Centrum Rotterdam als transformatieproject
met behoud van het casco. Ruwbouwaannemer
FixPlan maakt het nieuwe pand
wind- en waterdicht; de installatie- c.q. afbouwtechnische
contractdelen van de transformatie aan
de Schuttevaerweg zijn aangenomen door HOMIJ
Technische Installaties en To Build (totale afbouw).
CORPORATE IDENTITY
“Porsche Centrum Rotterdam heeft een specifieke
invulling en strikt voorgeschreven corporate identity”,
vertelt Noppen over de projectopzet. “Transformatie
met behoud van het casco is sowieso
niet de gemakkelijkste weg. Een dergelijke aan-
86 | STEDENBOUW.NL
Porsche Centrum Rotterdam Rotterdam
pak vraagt specialistische partijen in het gehele
traject, ook in het kader van risicospreiding. Wij
opereren in bouwteamverband en doen waar wij
goed in zijn: de opdrachtgever volledig ontzorgen
in de ruwbouwfase. In feite transformeren wij hier
de gehele constructie: een donker gebouw uit het
einde van de 20e eeuw is onder meer voorzien van
een atrium en lichtstraten.” Om dit te realiseren,
zijn vloerdelen verwijderd en bestaande vloeren
constructief versterkt. Ook is de constructie opnieuw
vormgegeven in staal.
ORGANISATIE RUWBOUWPROCES
Een opsomming: FixPlan voert een deel uit van het
sloopwerk, het grondwerk, de terreininrichting, het
geschikt maken van de riolering, het betonwerk, de
realisatie van de staalconstructies, het aanbrengen
van de lijmwapening ter versterking van de bestaande
betonvloeren, de realisatie van compleet
nieuwe gevels, het monteren van bedrijfsdeuren en
dak- en wandbeplating. Daarnaast richt FixPlan de
bouwplaatsvoorzieningen in voor alle nevenaannemers.
Op het achterterrein wordt een nieuwbouwdeel
gerealiseerd, met onder andere een wasstraat.
De organisatie van het gehele ruwbouwproces is
dus in handen van FixPlan. “Wij hebben bijvoorbeeld
ook het ketenpark ingericht en verzorgen
een groot deel van de kranen voor alle onder- en
nevenaannemers. Veel grotere bouwbedrijven hebben
dergelijke activiteiten afgestoten de afgelopen
jaren, wij zijn er juist goed in.”
De ronde kopgevel bood forse uitdagingen in ontwerp en engineering.
'Alleen de eindoplevering telt'
OPLEVERING
Naar verwachting wordt het Porsche Centrum Rotterdam
eind dit jaar opgeleverd. Een overdracht
in tijd tussen nevenaannemers is er in feite niet
geweest, zegt Noppen. “Er zijn geen deelopleveringen,
installateurs en afbouwers zijn immers al
in het gebouw actief als wij nog bezig zijn met de
uitvoerende werkzaamheden. Alleen de eindoplevering
telt. Wij hebben op deze kleine bouwvlek
geluk gehad met de omgeving: terrein van 'buren'
Van Mossel en KPN kon worden gebruikt voor
opslag, een deel van de bouwplaatsinrichting is
ingevuld op het terrein van GLS. Het organiseren
van een bouwproject is zeker op dit soort locaties,
langs de drukke A20, niet te onderschatten. De hedendaagse
aannemer is steeds meer manager van
een bouwproces.” ❚
Een cassettegevel met stroken glas zorgt voor een strakke uitstraling.
Bouwinfo
Opdrachtgever Frame Vastgoed
Huurder Pon Luxury Cars
Architect cepezed
Ruwbouw FixPlan Bouw & Onderhoud
Afbouw To Build
Installaties HOMIJ Technische Installaties
Bouwperiode 2019 - eind 2021
Programma circa 16.500 m²
STEDENBOUW.NL | 87
Porsche Centrum Rotterdam Rotterdam
Tekst | Jan-Kees Verschuure
Beeld | EBRS
Hybride
levering
en
montage
in staal
Diverse staalconstructies voor de
meest moeilijke hoeken of lastig bereikbare
plaatsen waren aan de orde
bij de transformatie van het kantoorpand
van Van Dijk tot Porsche
Centrum Rotterdam. Specialist EBRS
ontwierp mee aan de hybride hoofddraagconstructie
van het pand en
produceerde en monteerde tevens
de gevelconstructies, staalplaatbetonvloeren
en trappenhuizen van
het hoofdgebouw, alsmede de staalconstructie
van het nieuwe wasstraatgebouw.
“In de ontwerpfase houden we bij EBRS rekening
met in een bestaande omgeving geldende aspecten”,
vertelt directeur-eigenaar Peter de Kok. “Zowel
in de berekening, tekening als in montage. Zo
verloopt het montage- en installatieproces zonder
haperingen, met als voordeel één partij in de communicatie
met de diverse bouwpartners. In overleg
met opdrachtgever en constructeur denken we direct
mee. Uiteraard zorgen we ook voor de montage,
in eigen beheer.”
Bij Porsche Centrum Rotterdam was sprake van
een uitvoerige inbreng van de staalbouwer. Naast
een bijdrage aan het constructie-ontwerp, de levering
en montage voor de inpandige staalconstructie,
waarbij stalen kolommen en liggers zijn toegevoegd
aan het gewijzigde betoncasco, verzorgde
EBRS in diverse bouwstromen ook de levering en
montage van gevel- en dakconstructies en stalen
trappenhuizen, alsmede de staalconstructie van
het nieuwe wasstraatgebouw aan de achterzijde.
Projectleider Bart Knippels: “Eén partij als staal-
Het inpandige staal voor de hoofdconstructie bedroeg 55 ton.
88 | STEDENBOUW.NL
Porsche Centrum Rotterdam Rotterdam
'Eén partij als aanspreekpunt
voor de staalconstructie'
bouwer betekent dat er één aanspreekpunt is, en
de logistiek van de montage in hanteerbare bouwstromen
kan worden geleid.”
Het inpandige staal voor de hoofdconstructie bedroeg
55 ton (stabiliteitsportalen, vloersparingen
en videranden). Voor de constructie van de dakverhoging
leverde en monteerde EBRS 135 ton
staal en voor de verdiepingen van de prominente
ronde gevel 45 ton. Het hulpstaal voor de sandwichpaneelgevel
en vliesgevels bedroeg 30 ton,
net als het hulpstaal voor de geveluitkraging. De
staalconstructie van de wasstraat bedroeg 32 ton.
Verder leverde en monteerde EBRS 750 m² staalplaat-betonvloeren
en verscheidene trappen en
balustrades voor de showrooms en vide, alsmede
industriële trappen naar de werkplaats, het magazijn
en de kelder. De Kok: “Het geeft veel voldoening
om een doorslaggevende bijdrage te leveren
aan de hoofddraagconstructie en uitstraling van
Porsche Centrum Rotterdam.” ❚
Staal, het is onze
tweede natuur
EBRS staalconstructies voor PON Luxury Cars
Ontwerpen, construeren en monteren van
maatwerk staalconstructies in een hand.
Bel: 0162 46 09 96 • www.ebrs.nl
STEDENBOUW.NL | 89
EBRS 197x130.indd 1 17-09-2021 12:03
Porsche Centrum Rotterdam Rotterdam
Tekst | Jan-Kees Verschuure
Totaaloplossing voor
lichtdoorlatende dakconstructie
Het ontwerp voor het vernieuwde Porsche Centrum Rotterdam vroeg een duurzame dakoplossing onder architectuur. Licotec
(lichtdoorlatende constructies) verzorgt een totaaloplossing voor de dakconstructie, met lichtstraten, dakgoten en dakopstanden.
“Hiermee ontzorgen wij zowel opdrachtgever, architect als hoofdaannemer”, vertelt projectleider Albert Riggeling.
Het Porsche Centrum Rotterdam heeft in de basis een
plat dak voorzien van dakbedekking. Ingeschakeld
door de architect, engineerde en produceerde Licotec
een zelfdragende constructie onder afschot voor het
gebouw: zadeldaken voorzien van lichtstraten met
maximale lichtinval, alsmede beloopbare dakgoten.
“Wij kunnen van advies tot bouwlogistiek een totaaloplossing
aanbieden voor dergelijke hoogwaardige
ontwerpvragen”, zegt Riggeling. “De aannemer
heeft een adviesplicht aan de opdrachtgever met betrekking
tot eisen in het kader van doorvalveiligheid
en dakonderhoud. Met de gekozen totaaloplossing
zijn architectuur, functionele aspecten en uitvoering
van de dakconstructie in één hand.”
Licotec produceerde 8 lichtstraten van 20 meter
lang en 4,5 meter breed, alsmede enkele kleinere,
evenals alle dakgoten voor de hemelwaterafvoer.
“De lichtstraten zijn voorzien van ZHR++ glas met
zonwerende coating en een hoge isolatiewaarde. De
zadeldakconstructies zijn in het kader van architectuur
en lichtinval uitgevoerd met een enkele nok en
slechts enkele profielen.” De hoofdaannemer is ontzorgd
met een totaaloplossing voor de uitvoering,
waartoe Licotec eigen kranen inbracht. In dit geval
heeft Licotec ook de dakopstanden geleverd. “Hiermee
kon een minimaal aantal partijen de uitvoering
verzorgen, een logistieke vereiste.” Rond de kerstperiode
van 2020 is de montagefase afgerond. ❚
'Architectuur, functionele aspecten
en uitvoering in één hand'
DUURZAME
DAKOPLOSSINGEN
DUURZAME
DAKOPLOSSINGEN
DUURZAME
DAKOPLOSSINGEN
DUURZAME
DAKOPLOSSINGEN
DUURZAME
DAKOPLOSSINGEN
RENOVATIE
VERDUURZAMING
OPWAARDERING
Wij zijn Licotec. Specialisten
in het technisch ontwerpen,
produceren en uitvoeren
van complete duurzame
dakoplossingen.
Wij zijn Licotec. Specialisten
in het technisch ontwerpen,
produceren en uitvoeren
van complete duurzame
dakoplossingen.
WWW.LICOTEC.NL
Wij zijn Licotec. Specialisten in het technisch
ontwerpen, produceren en uitvoeren van
complete duurzame dakoplossingen.
Wij zijn Licotec. Specialisten
in het Wij technisch zijn Licotec. ontwerpen, Specialisten
produceren in het technisch en uitvoeren ontwerpen,
van produceren complete duurzame en uitvoeren
dakoplossingen.
van complete duurzame
dakoplossingen.
RENOVATIE
VERDUURZAMING
OPWAARDERING
RENOV
VERDU
OPWA
90 | STEDENBOUW.NL
Naamloos-5 1 28-04-20 16:50
RENOVATIE
Porsche Centrum Rotterdam Rotterdam
Tekst | Jan-Kees Verschuure
‘ENGINEERING RONDLOPENDE
GEVEL LUISTERT NAUW’
De gevelafwerking van Porsche Centrum Rotterdam wordt volledig volgens de Corporate Identity van de Duitse autofabrikant
afgewerkt. Aldowa ontwerpt, levert en monteert alle aluminium gevelpanelen aan het transformatiepand.
“Vooral de CI-gevel is een uitdagend ontwerp – een samengestelde ronde gevel met minieme toleranties”, vertelt projectmanager
Martien Trouborst.
In de engineeringsfase van het project is een jaar
lang intensief samengewerkt tussen architect VBJ,
bouwer van de stalen gevelconstructie EBRS en
Aldowa. De specialist in aluminium gevelsystemen
produceert naast 64 gekromde elementen voor
de CI-gevel twee aluminium cassettegevels met
omvangrijke elementen van 5 bij 1,2 meter (gesloten
gevel aan de snelwegzijde) en geperforeerde
aluminium cassettes voor de glazen gevel aan de
kantoorzijde. Alle elementen zijn uitgevoerd in
het kenmerkende grijs van de bestaande Porscheshowrooms
en worden in eigen beheer door Aldowa
gemonteerd. “Zowel voor de CI-gevel, de
snelwegzijde als de kantoorzijde verzorgen wij de
esthetische gevelafwerking. De thermische dichting
wordt verzorgd door de bouwer van de gevelconstructie;
daar sluiten wij op aan, met minieme
toleranties. Aan de staalconstructie zit niet meer
dan een lipje waaraan de elementen met M16-
bouten worden verankerd.”
PORSCHE-HANDBOEK
De cassettegevel biedt met haar enorme elementen
een strakke uitstraling langs de snelweg
A20; de perforatiegevel zorgt in combinatie met
de glazen gevel erachter voor voldoende daglicht
in het interieur. Het was een hele klus om
de definitieve setting uit te ontwerpen; vanzelfsprekend
moet ook de architect het Porschehandboek
volgen. Met name aan het definitieve
technisch ontwerp van de rondlopende CI-gevel
is lang gesleuteld, zegt Trouborst. “Het gewenste
eindresultaat staat vooraf vast, maar voor het
gevelontwerp, waarin elementen als logo en
LED-verlichting zijn opgenomen, definitief op
papier staat, ben je met meerdere partijen een
jaar verder.” De CI-gevel is samengesteld uit 64
aluminium gevelelementen van circa 2,5 meter
lengte. De gekromde elementen zijn tweezijdig
gecoat, met aan de onderzijde van ieder element
een unieke golvende uitsnijding die als geheel
verwijst naar de achterzijde van een Porsche,
waarbij de LED-verlichting voor de remlichten
staat. “Het totale gevelbeeld alleen al is een bezoekje
aan de showroom waard.” ❚
WIE DROOMT OVER
LANDMARKS,
WORDT GEZIEN.
SPECIALIST IN METALEN GEVELBEKLEDING
010 - 208 37 88 | WWW.ALDOWA.NL
STEDENBOUW.NL | 91
Sluiseiland Vianen
Tekst | Lieke van Zuilekom
Beeld | SBB
Sluiseiland, Vianen:
EEN WTW-SYSTEEM OP MAAT
VOOR IEDERE WONING
Het Sluiseiland in Vianen krijgt een nieuwe bestemming als woongebied. Binnen de drie plandelen Kop Zuid, Centraal en
Kop Noord worden in totaal 184 gebouwd, waarvan 56 appartementen, 89 herenhuizen en 39 woningen in C.P.O. Alle
woningen worden gasloos, energiezuinig en zeer goed geïsoleerd. “Een goed ventilatiesysteem is essentieel om zowel
de woningen als bewoners te laten ademen, hun gezondheid en comfort te borgen en vochtproblemen te voorkomen”,
aldus Olivier Lagerwerf, projectleider bij STEBOMA vestiging IJsselstein. “In opdracht van Smit’s Bouwbedrijf voorzien
wij 139 woningen van een warmteterugwinsysteem. Omdat geen woning gelijk is, worden alle WTW-systemen exact op
maat uitgeëngineerd.”
De WTW-systemen van STEBOMA voorzien in een
comfortabel en gezond binnenklimaat in de woonkamers,
slaapkamers, badkamers, keukens en toiletten.
“In de grondgebonden woningen worden de
WTW-units veelal in de technische ruimte op zolder
geïnstalleerd”, vertelt Lagerwerf. “Een standalone
doorvoer in het dak zorgt hier voor de aan- en
afvoer van voldoende lucht. In de appartementen
daarentegen is een technische kast ingericht, waarbij
aanzuiging en afvoer van lucht plaatsvindt via
collectieve kanalen (standleidingen).”
In opdracht van Smit’s Bouwbedrijf voorziet STEBOMA 139 woningen van een warmteterugwinsysteem.
Een goed ventilatiesysteem is essentieel om zowel de woningen als bewoners te laten
ademen, hun gezondheid en comfort te borgen en vochtproblemen te voorkomen.
OPTIMAAL COMFORT, MINIMAAL
ENERGIEVERBRUIK
In de woon- en slaapkamers komen CO 2
-sensoren,
die een vraaggestuurde ventilatie mogelijk maken.
“Zodra de CO 2
-waarden hier boven een vooraf bepaalde
grenswaarde komen, zullen de WTW-units
automatisch in een hogere stand ventileren. Net zolang
totdat het CO 2
-gehalte weer op peil is”, aldus
Lagerwerf. “Zo maakt vervuilde binnenlucht snel
en efficiënt plaats voor verse, zuurstofrijke lucht.
Dankzij de combinatie met warmteterugwinning is
het overal in de woning heerlijk toeven, zonder dat
hier veel energie voor nodig is.” In de badkamers en
keukens is gekozen voor een driestandenregeling.
GOEDE DOORSPOELING
IN IEDERE RUIMTE
De ventilatiecapaciteiten van de WTW-units lopen
uiteen van 235 tot 378 m 3 /h. “Op basis van de ontwerptekeningen
van Smit’s Bouwbedrijf hebben
wij de capaciteiten per woning bepaald”, aldus Lagerwerf.
“Hierbij is nadrukkelijk aandacht besteed
aan de eventuele overflow tussen individuele ventilatiezones.
In verschillende woningen staan bijvoorbeeld
de woonkamers en keukens in een open
verbinding, wat specifieke eisen stelt aan de luchttoevoer
en luchtafzuiging. Om ook in deze ruimtes
een goede doorspoeling van verse lucht te borgen,
kwam onze uitgebreide expertise goed van pas.” ❚
STEDENBOUW.NL | 93
WIJ PRODUCEREN
WIJ PRODUCEREN
Wanden
Wanden
Kolommen balken
Kolommen & balken
Trappen bordessen
Trappen & bordessen
Balkon- galerijplaten
Balkon- & galerijplaten
Dock elementen
Dock elementen
Specials
Specials
Kanaalplaatvloeren
Kanaalplaatvloeren
CONTACT
CONTACT
PRECO BV 085-1122360
PRECO BV 085-1122360
IJSSELDIJK 31
INFO@PRECO.NL
IJSSELDIJK
7325WZ APELDOORN
31
INFO@PRECO.NL
7325WZ
WWW.PRECO.NL
APELDOORN
WWW.PRECO.NL
VOLG ONS OOK OP FACEBOOK EN LINKEDIN!
VOLG ONS OOK OP FACEBOOK EN LINKEDIN!
DC Panattoni ’s-Heerenberg
Tekst | Roel van Gils
Beeld | Preco
Dat smaakt
naar meer…
Op een strategische locatie in ’s-Heerenberg, nabij de Duitse grens, ontwikkelt vastgoedontwikkelaar Panattoni een
nieuw en state-of-the-art distributiecentrum. Preco werd door aannemer Goldbeck ingeschakeld voor de levering van
prefab T-elementen ten behoeve van de dockconstructies en geïsoleerde prefab wanden voor de gevelplint. Een project
dat naar meer smaakt voor de totaalleverancier van prefab betonelementen.
Panattoni is een van origine Duitse vastgoedontwikkelaar die in rap tempo
zijn portfolio op de Nederlandse markt aan het uitbreiden is. Op de logistieke
hotspot DocksNLD in ’s-Heerenberg wordt nu door Goldbeck gebouwd aan
een distributiecentrum met een totale oppervlakte van circa 24.000 m 2 . “Wij
hebben de opdracht gekregen voor het leveren van circa 800 m 2 aan geïsoleerde
wanden voor de gevelplint en 22 T-elementen”, zegt Inge van de Weerd
van Preco. “In principe een routineklus voor ons als totaalleverancier, ware het
niet dat we wel gewerkt hebben volgens de Duitse principes met afwijkende
verbindingen.”
Preco werd door aannemer Goldbeck ingeschakeld voor de levering
van prefab T-elementen ten behoeve van de dockconstructies
en geïsoleerde prefab wanden voor de gevelplint.
De gevelplinten en T-elementen zijn inmiddels al gemonteerd op locatie. Van de
Weerd kijkt terug op een uiterst prettige samenwerking met Goldbeck. “Het is een
fijne organisatie met korte lijnen. Dat bevordert de engineering en werkvoorbereiding.
Binnen een week was alles definitief en konden we onze productie opstarten.
Dat heeft het project voor ons echt wel tot een succes gemaakt.” Zowel voor
Preco als voor Goldbeck smaakt het naar meer. “We hebben de volgende vier panden
ook al in opdracht”, zegt Van de Weerd. “Daarbij mogen we hetzelfde concept
leveren als bij het pand in ’s Heerenberg. Eén daarvan is al gerealiseerd in Moerdijk,
er volgen er nog twee in Zaandam en één in Heerlen.” Het distributiecentrum
in ’s-Heerenberg zal naar verwachting in mei 2022 worden opgeleverd. ❚
STEDENBOUW.NL | 95
Tripolis-Park Amsterdam
Tekst | Johan Debaere
Beeld | MVRDV
De bestaande kantoorgebouwen wordt nieuw leven ingeblazen
Opvallende glazen ‘landscaper’
omarmt bestaande gebouwen
én vormt geluidsbuffer
Het Tripolis-Park op de Amsterdamse Zuidas wordt nieuw leven ingeblazen. Architectenbureau MVRDV staat in opdracht
van Flow Development in voor de herontwikkeling en nieuwbouw op deze site. De drie bestaande monumentale gebouwen,
ontworpen door architect Aldo van Eyck, worden volledig gerenoveerd en geoptimaliseerd. Langs de A10 komt een
transparant en open kantoorgebouw, 155 meter lang en 11 verdiepingen hoog, dat naast en deels over de bestaande torens
gerealiseerd wordt. Deze landscaper vormt tevens een geluidsbuffer tussen de drukke ringweg rond Amsterdam en
de achterliggende site. De werkzaamheden startten in februari 2020 en zullen in de tweede helft van 2022 afgerond zijn.
“Aldo van Eyck was zijn tijd ver vooruit. Hij zag
toen al in dat kantoorgebouwen eigenlijk ontmoetingsplaatsen
moesten zijn. Op het Tripolis-Park
realiseerde hij toen drie gebouwdelen, T100, T200
en T300. Zowat 3,5 jaar geleden kregen we van
vastgoedontwikkelaar Flow Development de opdracht
om de campus te hertekenen. Er waren veel
leegstaande kantoren en door het labyrint dat op
de site ontstaan was, leken mensen de weg kwijt
te raken”, vertelt architect Gideon Maasland van
MVRDV. “We hebben ruimschoots de tijd genomen
om andere projecten van architect Van Eyck
te bekijken en zo inspiratie op te doen. Al heel snel
groeide het idee om een nieuwbouwvolume over
de bestaande gebouwen heen te realiseren, maar
daarmee was het denk- en ontwerpwerk nog niet
over. Tijdens het hele ontwerpproces gingen we
met de plannen ook bij Tess van Eyck, dochter van
Aldo van Eyck, langs omdat we zeker wilden zijn
dat ons renovatie- en nieuwbouwproject bij het
gedachtegoed van haar vader aansloot. Tijdens
het traject werd de campus ook als monument
aangewezen, waardoor er nog nieuwe aandachtspunten
bij kwamen.”
Het Tripolis-Park ondergaat een ware metamorfose met de renovatie van de bestaande gebouwen en de realisatie van een opvallend nieuwbouwvolume.
96 | STEDENBOUW.NL
Tripolis-Park Amsterdam
Een schets van
het project met
de bestaande
gebouwen en het
nieuwbouwvolume.
GLAZEN NIEUWBOUWKANTOOR
OVER GERENOVEERDE
GEBOUWEN HEEN
MVRDV wilde in de eerste plaats de bestaande gebouwen
nieuw leven inblazen. Zo wordt T100 losgekoppeld
van dit project en krijgt dit gebouw na
de renovatie een herbestemming naar woonunits.
T200 en T300 worden grondig gerenoveerd, waarbij
onder meer de verbeterde isolatie en nieuwe
kozijnen in het oog springen. “We bestudeerden
vooraf de detaillering van de gevels en kozen voor
een vloeiende en elegante overgang tussen de kozijnkleuren
in plaats van de vaal geworden kleuren
uit het verleden. We creëerden ook landschappen
met groen en trappen op de daken, waardoor het
groen uit de omgeving als het ware omhoog getrokken
wordt en de daken ook perfect passen in
het duurzaamheidsprincipe”, licht de architect toe.
“Beide bestaande gebouwen lijken als het ware
een hap uit een nieuwbouwvolume weg te nemen.
En deze hap is groter dan het gebouw zelf, waardoor
er ruimte tussen oud en nieuw ontstaat: de
tussenruimte. Net die tussenruimte was voor Van
Eyck van essentieel belang bij zijn ontwerpen.”
De nieuwbouw langs de A10 heeft een open elementengevel
met aluminium cassettes, die over
de bestaande gebouwen zweeft. “Dit venster is
155 meter lang en 50 meter hoog. Op de begane
grond bevinden zich entrees, ontvangstruimten,
kantoren en andere voorzieningen, waarboven
11 verdiepingen met kantoren komen. Opvallend
element is het transparante atrium, het hart van
de site, waar we onder meer de liften, toiletten
en trappenhuizen integreren, die we zo uit de bestaande
gebouwen kunnen halen om de gewenste
open vloeren te creëren. In de kelder zijn de parkeergarage,
fietsenstalling, technische ruimten
en bergingen ondergebracht. Dit gebouw krijgt
bovendien een bijkomende functie als geprogrammeerd
geluidsscherm langs de drukke ring.” ›
'We wilden dat ons project
bij het gedachtegoed
van de oorspronkelijke
architect aansloot'
Een groot venster langs de A10. Een elementengevel met aluminium cassettes zorgt
voor veel lichtinval en transparantie. Dit gebouw fungeert ook als geluidsbuffer.
De bouwwerkzaamheden zijn volop in uitvoering en zullen
tegen het tweede kwartaal van volgend jaar afgerond zijn.
STEDENBOUW.NL | 97
Tripolis-Park Amsterdam
BREEAM ‘OUTSTANDING’ EN WELL
De bouwwerkzaamheden zijn in volle uitvoering
en zullen in de tweede helft van volgend jaar
afgerond worden. Niet alleen bij de bestaande
gebouwen, maar vooral ook bij het nieuwbouwvolume
werd veel aandacht besteed aan energiezuinigheid
en duurzaamheid, waardoor het
project uiteindelijk BREEAM ‘Outstanding’ wordt
en een WELL-label draagt. “We kozen voor LEDverlichting
en daglichtregeling in combinatie met
een verlichtingsregelsysteem en bezettingsdetectie.
Het waterverbruik in de toiletten en urinoirs,
wastafels en douches wordt automatisch onder
controle gehouden. Terwijl in de oude gebouwen
klimaatplafondeilanden geïntegreerd werden,
kozen we in de nieuwbouw voor gesloten klimaatplafonds.
Verder wordt gewerkt met vraaggestuurde
ventilatie, warmteterugwinning in de
luchtbehandelingskasten en warmtepompen”,
verduidelijkt Maasland. “Naast de uitstekende
isolatie van gevels en daken zorgen ook de PVpanelen
op de nieuwbouw en de innovatieve
liftsystemen met energieterugwinning uit de liftbewegingen
voor energie-efficiëntie. Op het dak
wordt ook regenwater opgevangen, dat dan in
een regenwaterretentiesysteem gebruikt wordt.
Oplaadpunten voor elektrische auto’s, de toepassing
van verantwoorde materialen zoals FCS hout
en het hergebruik van materialen en volledige gebouwen
maakt het plaatje compleet.” ❚
Opvallend element is het transparante atrium.
Bouwinfo
Opdrachtgever
Flow Development
Architect
MVRDV, Rotterdam
Constructeur
Van Rossum Raadgevende Ingenieurs, Amsterdam
Hoofdaannemer
G&S Bouw, Amsterdam
Projectinfo
Gespecialiseerde partner integreert onder meer
sanitaire en brandbestrijdingsinstallaties
Ook de installaties dragen hun steentje bij om de gebouwen op
Tripolis-Park energiezuinig en duurzaam te maken. Daarom
werden de installatiebedrijven ook zorgvuldig geselecteerd,
omwille van hun kennis en ervaring.
“We werden door de Bosman Bedrijven B.V. gevraagd om de
sanitaire en drinkwatervoorzieningen, de hemelwaterinstallatie
en de vuilwaterafvoer voor het nieuwbouwvolume te engineeren
en te integreren. Verder staan we in voor de montage van
de droge blusleidingen en brandslaghaspels”, vertelt Eddy Meijer,
projectleider bij installatiebedrijf J.C. Kersbergen. “Vooral de
omvang maakt dit project complex. Een goede planning is dan
ook essentieel om alle materialen tijdig beschikbaar te hebben
en just-in-time op de bouwplaats te leveren. De installaties zelf
behoren tot onze corebusiness. J.C. Kersbergen begon als een
eenmans-loodgietersbedrijf met lokale klanten, maar is intussen
uitgegroeid tot een landelijk opererend installatiebedrijf met meer
dan 70 vakbekwame mensen in dienst. We zijn gespecialiseerd in
zink- en dakwerk, sanitaire installaties en brandbestrijdingsinstallaties
voor de utiliteits-, kantoren- en appartementenbouw,
zowel voor renovatie- als nieuwbouwprojecten.”
98 | STEDENBOUW.NL
Tripolis-Park Amsterdam
Vanaf de snelweg doet de landscraper denken aan een venster. (Beeld: Proloog)
Tekst | Liliane Verwoolde
Beeld | MVRDV en Proloog
Revitalisering van de
gebouwen van Van Eyck
Totaalbeeld Tripolis-Park. (Beeld: Proloog)
Tripolis:
een stedenbouwkundig statement
Het Tripolis-complex langs de A1-Zuid bij Amsterdam wordt op spectaculaire wijze herontwikkeld. Twee van de drie monumentale
gebouwen worden volledig gerenoveerd met respect voor het gedachtegoed van architect Aldo van Eyck. Naast
de bestaande torens verrijst een indrukwekkende ‘landscraper’. Twaalf verdiepingen hoog en toch luchtig en transparant.
Het architectonisch concept voor het nieuwe Tripolis-Park
is gemaakt door architect Winy Maas van
MVRDV. Dit bureau maakte de eerste opzet in 3D
en werkte het concept uit tot en met de ontwerpfase.
Daarna nam EGM architecten, als uitwerkend
architect, het model en de verdere uitwerking over.
“Aan de ene kant bestaat dit werk uit de restauratie
van een meestermonument”, vertelt Gary Cornel,
projectmanager van EGM architecten. “Aan de
andere kant is daar de nieuwbouw van een prachtig
kantorencomplex. Tel hier de omvang van het
werk en het spraakmakende karakter bij op en het
zal duidelijk zijn dat we hier te maken hebben met
een stedenbouwkundig statement.”
CREATIEVE VERBINDINGEN
De ‘landscraper’ – evenwijdig aan de A1 – biedt
straks 50.000 m 2 kantoorruimte en is opvallend
transparant. Alle gebouwgevels zijn grotendeels
van glas waardoor het gebouw functioneert als een
venster dat een doorkijkje biedt op het achterliggende
monument van Van Eyck. “Overal in het project
worden oud en nieuw met elkaar verbonden”,
vertelt Vincent Ketting, partner van EGM architecten.
“Dat vraagt om creatieve verbindingen, fraai
en kloppend. Nu is dat een kwaliteit van EGM. We
zijn sterk in complexe projecten en detailleringen.”
De glazen gevels maken de landscraper licht en transparant. (Beeld: MVRDV)
Tijdens hoogtijdagen zijn acht tot tien bouwkundigen
en technische tekenaars actief. “We toetsen het model
van MVRDV, voeren de projectleiding en zijn medeverantwoordelijk
voor de technische uitwerking.
Nu de eerste huurders zich hebben gemeld, moet het
project echt in mei 2022 worden opgeleverd.” ❚
STEDENBOUW.NL | 99
In vijf stappen een
glasbestek downloaden.
Simple, easy & fun.
www.agcnederland.nl/
bestekken
IN VIJF STAPPEN UW GLASBESTEK
TE DOWNLOADEN IN SUF, OSF EN WORD
Er kunnen veel functies en eigenschappen aan glas worden toegevoegd, dat maakt het zo’n indrukwekkend en veelzijdig
materiaal. Hierdoor zijn er duizenden verschillende samenstellingen te creëren, waarvan in onze bestekservice zo’n 80%
is opgenomen.
U kunt gebruik maken van:
- Referentiebestekken, hierbij is een referentiewaarde gebruikt van bijvoorbeeld een glasdikte of -samenstelling.
- Optiebestekken zijn deels ingevuld en deels nog vrij in te vullen.
- De open bestekken zijn volledig handmatig in te vullen door professionele bestekschrijvers.
Welk bestek u ook kiest, wij staan u graag bij om te toetsen of het bestek voldoet aan alle geldende eisen en normen in
de toegepaste omgeving.
AGC Nederland Holding B.V. - sales.nederland@eu.agc.com - www.agcnederland.nl/bestekken/
Tripolis-Park Amsterdam
Tekst | Johan Debaere Beeld | AGC Nederland Holding B.V.
16.000 m² zon- en geluidwerende
beglazing voor landscaper langs de A10
Bij de herontwikkeling en nieuwbouw van Tripolis-Park zijn heel wat grote namen betrokken, waaronder ook Rollecate.
De gevelbouwer benaderde glasproducent AGC om mee te denken over de juiste beglazing voor het transparante kantoorgebouw
langs de drukke ring rond Amsterdam, die bovendien ook fungeert als geluidsbuffer voor de achterliggende
campus. AGC levert maar liefst 16.000 m² zonwerende beglazing Stopray Vision-52 en Stopray Vision-62 voor respectievelijk
de atriumgevel en de kozijnen.
Glazen gevels, zoals bij het nieuwe kantoorgebouw op het Tripolis-Park, vereisen geavanceerd glas, dat
zoveel mogelijk daglicht binnenlaat en tegelijkertijd de opwarming van het binnenklimaat tot een minimum
beperkt. “In 2018 werden we door gevelbouwer Rollecate bij het project betrokken om samen na te
denken over de optimale beglazing voor deze specifieke toepassing, waar naast de transparantie ook de
akoestiek een belangrijke rol speelt", vertelt Erwin Bruinink, accountmanager bij AGC Nederland Holding
B.V. “Aan de uiteindelijke productie en levering ging een heel traject vooraf. Zo leverden we eerst een
technische fiche en monsters van de zonwerende beglazing. Na een bezoek op de bouwplaats maakten
we grotere monsters met de geselecteerde beglazing en tot slot produceerden en leverden we op vraag
van de opdrachtgever en architect een 1-op-1 mock-up.”
'De beglazing houdt
de warmte buiten in
de zomer en voorkomt
warmteverlies in de winter'
AGC levert 16.000 m² zonwerende beglazing in twee uitvoeringen: Stopray Vision-52 en Stopray Vision-62.
Deze beglazingen, voor toepassing in isolatieglas, zijn uitgerust met een dubbele zilveren coating,
waardoor ze een uitstekende bescherming bieden tegen warmte en zonlicht. “Stopray Vision-62 en Vision-52
worden gekenmerkt door een zontoetredingsfactor van respectievelijk 33% en 27% en laten afhankelijk
van het type 62% of 52% zichtbaar licht door. Deze beglazingen houden dus de warmte buiten
in de zomer en voorkomen warmteverlies in de winter. Bovendien combineert dit glas zijn zonwerende
eigenschappen met een uitstekende akoestische isolatie en de mogelijkheid om grote raampartijen te
realiseren”, legt Bruinink uit. “Op vraag van de architect werd bij dit project met een dikkere beglazing
gewerkt om het pillowing effect op de gevel te voorkomen. De eerste leveringen dateren al van 2019 en
in de zomervakantie van 2022 zal alles uitgeleverd zijn.” ❚
Voor Tripolis-Park levert AGC maar liefst 16.000 m² zonwerende beglazing
in twee uitvoeringen: Stopray Vision-62 en Stopray Vision-52.
Dit glas combineert zijn zonwerende eigenschappen
met een uitstekende akoestische isolatie.
STEDENBOUW.NL | 101
Isala/Noorderboog Meppel
Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Egbertdeboer.com - Rendering Bouwconsortium TDE
Lean bouwen aan eerste all-electric
ziekenhuis van Nederland
De nieuwbouw voor Isala Diaconessenhuis en Zorggroep Noorderboog in Meppel is een project dat landelijke aandacht
trekt: een lean ontworpen en efficiënt gebouwd gasloos streekziekenhuis met revalidatiekliniek. Met de bouw van het
nieuwe medische complex in de 'oksel' van de snelwegen A28 en A32 kunnen inwoners uit de wijde omgeving van Meppel
vanaf het tweede kwartaal van 2022 terecht in één van de modernste ziekenhuizen van Nederland.
Naast de realisatie draagt bouwconsortium TDE,
bestaande uit Trebbe, Dura Vermeer en ENGIE,
zorg voor het onderhoud en de exploitatie van
het nieuwe pand, voor een periode van 25 jaar.
“Wij hebben dit ziekenhuis volgens planning in 2
jaar tijd gebouwd”, vertelt Adri van Veggel (bedrijfsleider
Dura Vermeer Bouw Hengelo) namens
TDE. Bij ingebruikname voldoet het nieuwe ziekenhuis
aan de hoogste eisen op het gebied van
comfort, patiëntvriendelijkheid, duurzaamheid,
hygiëne en flexibel ruimtegebruik, aldus de bouwers.
Zo wordt Isala Meppel het eerste all-electric
ziekenhuis van Nederland. Het gebouw heeft
een bruto vloeroppervlak van 17.583 m² voor
ziekenhuiszorg; de geriatrische revalidatiekliniek
van Noorderboog telt 64 klinische plaatsen en
5.337 m². De bouwdelen voor Isala en Noorderboog
worden als één geheel gerealiseerd, naast
het oude ziekenhuis. “Lean vormgegeven, en dat
is: minimale verkeersruimten c.q. looplijnen voor
patiënt en personeel.”
WKO
Architectenbureau Vakwerk heeft het ziekenhuis
ontworpen in samenwerking met ingenieursbureau
Deerns. Het wordt voorzien van een 7x 24
uurs Spoedeisende Hulp, een OK-complex met 4
operatiekamers, 1 behandelkamer OK-klasse 2,
een kliniek met 100 bedden en 24 bedden dagverpleging,
alsmede voorzieningen voor dialyse, oogheelkunde,
LAB-ruimten, radiologie en nucleaire
geneeskunde. In het ontwerp speelt duurzaamheid
een grote rol: het pand heeft geen gasaansluiting
meer en draait op zonnepanelen en een warmtekoudeopslag.
Een slim ontworpen ziekenhuis met
een uiterst betrouwbare bedrijfsvoering, gerealiseerd
met een relatief traditionele bouwmethode.
De eerste paal voor de funderingen is in februari
2020 geslagen; eind 2021 worden beide voorzieningen
opgeleverd. “De planning verloopt volledig
volgens opzet”, zegt Van Veggel medio oktober.
“Wij zijn op dit moment bezig met de afbouw en
laatste opnames, waardoor het gebouw eind dit
jaar kan worden opgeleverd.”
EFFICIËNTE BOUWMETHODE
Uiteraard zijn voor duurzame installaties uitgebreide
installatievoorzieningen getroffen en vergen
bouwkundige delen als het OK-complex extra
aandacht. In het Uitvoerend Ontwerp leidt dat niet
tot bijzonderheden, aldus Van Veggel. TDE voert
het ontwerp van Vakwerk Architecten uit. Royal
HaskoningDHV was constructeur van het Definitief
Ontwerp; Lucassen is uitwerkend constructeur
namens TDE. “Het gebouw is als DO aangenomen
en binnen de bouwcombinatie uitgewerkt tot UO,
waardoor optimalisaties hoogstens in de materialisatie
hebben plaatsgevonden. De relatie met
het ziekenhuis in de bouworganisatie is direct en
verloopt soepel.”
De bouwmethode is gestoeld op een paalfundering
op zandgrond, een mix van prefab en gestorte constructiedelen
afgewerkt met anhydriet dekvloeren.
Aluminium zetwerk c.q. profielbeplating (Aluform) is
gebruikt als voornaamste eindafwerking. De binnenwanden
zijn grotendeels uitgevoerd in metal stud.
GROEN ZIEKENHUIS
Isala/Noorderboog krijgt naast diverse dakgebonden
installaties en opbouwen op de afzonderlijke
bouwdelen een groene daktuin op de gemeenschappelijke
plint. Daarbij hebben de architecten
de omgeving als inspiratiebron gebruikt. Patiënten
zijn in het nieuwe ziekenhuis omringd door
daglicht en hebben uitzicht op het nabijgelegen
Reestdal. Het gebouw valt volgens de ontwerpers
weg in de landelijke omgeving. Medio maart 2022
wordt het ziekenhuis als het goed is ingehuisd.
TDE blijft dan nog 25 jaar verantwoordelijk voor
het bouwkundig en installatietechnisch onderhoud,
waarbij ENGIE zorg draagt voor de energieprestaties
in het eerste all-electric ziekenhuis
van Nederland. “In twee jaar tijd zetten wij een
volledig functionerend pand neer voor ingebruikname.
Het is een compact geheel geworden, zowel
in ontwerp als uitvoering”, besluit Van Veggel. ❚
De voornaamste eindafwerking is aluminium zetwerk.
102 | STEDENBOUW.NL
Isala/Noorderboog Meppel
Het gebouw valt volgens de ontwerpers weg in de landelijke omgeving.
Bouwinfo
Opdrachtgevers
Isala en Noorderboog
Ontwerp
Vakwerk Architecten en Deerns
Constructie
Royal HaskoningDHV (DO);
Lucassen bouwconstructies (uitwerkend)
Uitvoering
Bouwcombinatie TDE
(Trebbe, Dura Vermeer, ENGIE)
Bouwperiode
begin 2020 – eind 2021
Programma
17.583 m² ziekenhuis en
5.337 m² revalidatiecentrum
'Het gebouw is als DO
aangenomen en binnen
de bouwcombinatie
uitgewerkt tot UO'
Het ziekenhuis krijgt naast diverse dakgebonden installaties een daktuin.
Eind 2021 worden de voorzieningen opgeleverd.
STEDENBOUW.NL | 103
egbertdeboer.com
architectural photography
Merckt Groningen
Een ontwikkeling van MWPO
VCA-VOL Gecertificeerd
06-41394578
egbertdeboerfotografie@gmail.com
@ egbertdeboer.com
Ontwerp door: www.sickcommunication.nl
...brengt ideeën tot leven
Installatietechniek en
bouwfysica onder één dak
Deerns is als on af han ke lijk in ge ni eurs bu reau ge spe ci a li seerd in ad vies, ont werp en uit voeringsbege lei ding op
het vlak van in stal la tie tech niek, bouw fy si ca, ener gie voor zie ning en duur zaam heid. On ze ex per ti ses dra gen bij
aan duur za me, in tel li gen te en toe komst besten di ge ge bou wen die doen waar voor ze be doeld zijn.
On ze ex perts ken nen de uit da gin gen van on ze op dracht ge vers. We zijn in staat snel tot een pas send ad vies en
ont werp te ko men, kun nen bouw be ge lei ding van in stal la ties ver zor gen en le veren na zorg. Zo dat er ge bou wen
ont staan die wer ken voor men sen.
Anna van Buerenplein 21F, 2595 DA Den Haag | T. 088 374 00 00 | www.deerns.nl
063DEE_AdvStedenbouw_V1.indd 1 16/11/2021 09:10
Isala/Noorderboog Meppel
Tekst | Lieke van Zuilekom
Beeld | Vakwerk Architecten
ISALA ZIEKENHUIS:
duurzaam in al zijn facetten
Het Isala ziekenhuis wil het eerste all-electric ziekenhuis van Nederland worden. Om dit mogelijk te maken, wordt tijdens
de bouw van het nieuwe streekziekenhuis (Isala Diaconessenhuis) met revalidatiekliniek (Zorggroep Noorderboog) in
Meppel nadrukkelijk aandacht besteed aan duurzaamheid, energiebesparing, hygiëne, flexibel ruimtegebruik en comfort.
De nieuwbouw moet bij oplevering volledig voldoen aan de BENG-eisen én
aan de hoogste kwalificatie van de Milieuthermometer van het Milieuplatform
Zorgsector. Ook moet het gebouw als het ware opgaan in zijn omgeving.
Het Isala grenst namelijk aan een gebied dat is aangemerkt als ecologische
hoofdstructuur. Vakwerk Architecten en ingenieursbureau Deerns hebben de
bijzondere nieuwbouw ontworpen. “Binnen het bouwteam hebben wij het
Technisch Programma van Eisen (TPVE), VO en DO voor de (klimaat)installaties,
akoestiek, bouwfysica en brandveiligheid gemaakt”, vertelt projectmanager
Mark Visser. “Tijdens de realisatie van de nieuwbouw verzorgen wij
bovendien de directievoering en kwaliteitscontrole. Behoudens de medische
gassen functioneert de nieuwbouw 100% gasloos. Een zware elektriciteitsaansluiting
van 2,5 MW was dan ook onontbeerlijk. Bovendien worden op het
dak van het ziekenhuis 400 zonnepanelen geïnstalleerd, met een gezamenlijk
piekvermogen van 135 kW. Om verspilling van energie tegen te gaan, stemmen
we middels een smart buildingsysteem de energie voor verwarming, koeling
en verlichting af op het ruimtegebruik.”
VERWARMING, KOELING EN WARM TAPWATER
De meeste medische ruimten worden geklimatiseerd middels lucht,
vertelt Visser. “In de beddenruimtes, waar mensen overnachten en/of
behandeld worden, voorzien klimaatplafonds in de gewenste verwarming
en koeling. Voor de opwekking van warmte en koude is op het
terrein een warmte-koudeopslag gerealiseerd en gekoppeld aan drie
water/water-warmtepompen.” Twee warmtepompen zijn geschikt voor
hoge temperatuur koeling en lage temperatuur verwarming, vertelt hij.
“Omdat sommige processen om lage temperatuur koeling en ontvochtiging
vragen, kan de derde warmtepomp ook lage temperatuur koeling
leveren. Elektrische doorstroomtoestellen voorzien (groepen) tappunten
vraaggestuurd van warm water. Dankzij dit concept wordt een goede
legionellabeheersing geborgd. Bovendien wordt warmteverlies in distributieleidingen
voorkomen.”
OPTIMALE AFSTEMMING
In nauwe samenwerking met de aannemerscombinatie en architect heeft
Deerns de installatietechnieken en bouwkundige elementen constructief,
technisch en esthetisch afgestemd. “Het resultaat van al deze inspanningen
mag er zijn”, aldus Visser. “Het ziekenhuis heeft een hoogwaardige uitstraling
én blinkt uit in duurzaamheid. Zowel energetisch als in ruimtegebruik.
Alle ruimtes kunnen namelijk eenvoudig aan toekomstige zorgbehoeften
worden aangepast.” ❚
Het ziekenhuis heeft een hoogwaardige uitstraling én blinkt uit in duurzaamheid.
STEDENBOUW.NL | 105
RIVM/CBG Utrecht
Tekst | Jan-Kees Verschuure
Beeld | Ferross Staalbouw
SLANKE VLOERLIGGERS,
HOGE KWALITEIT STAAL
De staalconstructie van de nieuwbouw
voor RIVM/CBG is geleverd
door Ferross Staalbouw. In totaal
heeft Ferross 220 ton staal geleverd:
SFB-liggers voor de verdiepingsvloeren
en ondersteunende elementen,
just-in-time, voor de eerste tot en met
de vijftiende verdieping. Consortium
MEET ontwerpt, bouwt, financiert,
onderhoudt en exploiteert de nieuwbouw
voor de duur van 25 jaar in PPS.
Het ontwerp heeft de hoogste score
behaald op het gebied van duurzaamheid
(BREEAM 'Outstanding').
De nieuwbouw voor RIVM/CBG wordt in het najaar
van 2021 opgeleverd. Ferross is leverancier van al
het constructieve en bouwkundige staal, in opdracht
van prefab betonbouwer Byldis. “Een uitstekende
samenwerking, die projectoverstijgend is”,
zegt projectleider Johan Langendonk van Ferross.
“Wij leveren voor dit project, naast ondersteunende
onderdelen, alle stalen liggers voor de verdiepingsvloeren,
een just-in-time levering die in de montagefase
door Byldis wordt overgenomen. Dat laatste
is iets arbeidsintensiever dan met eigen monteurs,
maar in dit project logistiek de beste keuze.”
De staalbouwer verzorgt de detailengineering binnen
een uitgewerkt constructie-ontwerp, waarbij
slanke vloerliggers worden gebruikt in combinatie
met prefab betonvloeren. De afkorting SFB staat
voor 'Slim Floor Beam'. Deze liggers zijn eenvoudiger
te fabriceren dan hoed- of petliggers. Men
vormt ze door een brede strook staal onder een
standaard warmgewalst profiel te lassen. De koppen
van de kanaalplaten sluiten aan de zijkant
tegen de flenzen van het profiel en de holle ruimten
aan weerszijden in het profiel kunnen worden
gevuld met beton.
MAATWERK
SFB-liggers worden vaak gekozen vanwege het
lichte constructiegewicht (belangrijk in het kader
van de BREEAM-systematiek) en de bouwsnelheid.
“De aangelaste staalplaat zorgt voor voldoende
constructiesterkte. Omdat hier een hoge
kwaliteit staal wordt gebruikt, S355, is het mogelijk
om de juiste overspanningen te halen. Een
Het repetitieve karakter zorgde voor snelheid tijdens de verdiepingsbouw.
106 | STEDENBOUW.NL
RIVM/CBG Utrecht
'Just-in-time levering van
materialen kan alleen als de
samenwerking goed verloopt'
just-in-time levering van materialen in een project
van dit formaat kan alleen als de samenwerking
goed verloopt. De samenwerking tussen Ferross
en Byldis was uitstekend. Dat is van groot belang:
de coördinatie van zo'n project, ook als het gaat
om laatste wijzigingen, blijft in eigen hand, waardoor
snel geschakeld kan worden zonder dat de
ene partij op de andere moet wachten. Wij merkten
tijdens de verdiepingsbouw dat het repetitieve
karakter voor snelheid zorgde.”
RIVM/CBG is uitvoerig getoetst door de opdrachtgever.
Dat hield in dat een CE-markering voor de
producten moest worden overlegd. “Hoewel dit
voor ons een levering is zonder montage op basis
van een uitgewerkt constructie-ontwerp, is het wel
degelijk maatwerk op basis van detailengineering
en montagemethode, uiteraard in samenwerking
met Byldis. Voor een hybride constructie als deze is
dat een prima samenwerkingsvorm.” ❚
STEDENBOUW.NL | 107
Untitled-4 2 22/09/2021 14:05
RIVM/CBG Utrecht
Tekst | Jan-Kees Verschuure
‘KWALITEIT GEEFT DE DOORSLAG’
De nieuwbouw van het RIVM/CBG-hoofdkantoor behelst 21.000 m² dakwerken. Op alle bouwdelen verzorgt Winans Dakwerken
de dakisolatie, dakbedekking en dakopbouwen. Het kwaliteitsborgingsysteem van de dakaannemer, gehanteerd
bij een eerder project voor het Rijksvastgoedbedrijf, werd als leidraad genomen in Utrecht, met uitgebreide kwaliteitstoetsing
in verband met de contractduur.
Het kwaliteitsborgingsysteem van Winans is eerder succesvol toegepast tijdens
de nieuwbouw voor EMA, vertelt Harjo Wind. “Het omvat een eerste
interne keuring op kwaliteit en controle op certificering van materialen. Vervolgens
keurt de aannemer de montage en als laatste laten wij een externe
partij nog een keuring doen, mede in verband met verzekeringen, waarna garantiestelling
kan worden verleend. Dat is goed bevallen bij de opdrachtgever
en wordt ook hier toegepast, mede omdat wij willen voorlopen op de Wkb en
omdat dit project 25 jaar onder contract blijft bij de bouwcombinatie.”
Het RIVM-pand is in dezen bijzonder omdat de labgedeelten trillingvrij moeten
worden uitgevoerd. “In de montage diende rekening te worden gehouden
met de werking van het gebouw. Vanuit het uitgangspunt van beloopbare daken
is hier gekozen voor meerlaagse bitumineuze dakbedekking. Er is sprake
van 7 bouwdelen, met verschillende eisen en divers gebruik van de daken.
Sommige dakoppervlakken worden bijvoorbeeld in hechte samenwerking met
de groenaannemer als groendak afgewerkt, andere worden betegeld. Wij verzorgen
tevens de dakisolatie en dampremmende lagen, alsmede dakopbouwen
als dakranden en de valbeveiliging. Resultaat is een project dat op kwaliteit
van materialen en een uitgebreide kwaliteitstoetsing is gestuurd.” ❚
'In de montage diende rekening
te worden gehouden met de
werking van het gebouw'
WINANS DAKWERKEN
ON TOP OF IT
Winans Dakwerken is gespecialiseerd in het leveren
en aanbrengen van bitumineuze en kunststof
daksystemen.
En uw betrouwbare partner voor het realiseren
van ondermeer groendaken, parkeer- en leefdaken,
energiedaken en dakveiligheid.
Winans beheert, inspecteert en onderhoudt de top
van gebouwen.
Scheepsdiep 12 - 8356 VJ Blokzijl Tel: 0521 - 37 15 55
E-mail: info@winans.nl
www.winans.nl
108 | STEDENBOUW.NL
d’Oude Raai Amsterdam
Tekst | Patricia van der Beek
Beeld | KeraStone
Modulaire tegels geven kleur aan
vernieuwd woonzorgcentrum
Van een traditioneel verzorgingshuis naar een modern appartementencomplex dat voldoet aan alle eisen voor goede
zorg aan senioren. Die transformatie onderging woonzorgcentrum d’Oude Raai in Amsterdam. De wandtegels van Maxus
Ceramics leveren hieraan een functionele en esthetische bijdrage.
De renovatie van d’Oude Raai is een opdracht van
Stichting Cordaan, uitgevoerd door Dura Vermeer.
Marc Prosman Architecten maakte het ontwerp.
“In nauw overleg met de gebruikers bepaalden
we het interieur van de vernieuwde d’Oude Raai”,
vertelt architect Brian de Bruijn. “Herkenbaarheid
per verdieping was een belangrijk uitgangspunt.
Dit voerden we door in het interieur, de gangwanden,
de vloerafwerking en het meubilair. Maar ook
in de tegels van de badkamers.”
CONTRASTERENDE LAMBRISERING
De Bruijn vervolgt: “Voor de bewoners, waaronder
ook mensen met een gezichtsbeperking,
is het belangrijk dat zij het witte sanitair in de
badkamers goed kunnen onderscheiden. Hiervoor
is het wenselijk om een kleurcontrast te creëren
tussen de wanden en het sanitair. Wij hebben dit
vormgegeven met een betegelde lambrisering in
een contrastkleur die aansluit op het kleurenpalet
van de verdieping. De gekleurde tegels omzomen
de badkamer en zorgen voor herkenbaarheid en
sfeer. Boven de lambrisering is het tegelwerk wit.
Dit maakt de badkamer fris en licht.”
Lambrisering van tegelwerk in de kleur Amazon Green.
VRIJHEID OM TE SPELEN
MET KLEUR
Functionaliteit en esthetiek gaan hand in hand in
d’Oude Raai. Om de badkamers de beoogde uitstraling
te geven, zijn voor het tegelwerk diverse
kleuren gekozen uit het brede assortiment van de
Radix collectie van Maxus Ceramics: Amber, Amazon
Green, Coral Red, Turquoise en Sky Blue. Net als
de andere gekleurde tegels in het assortiment, in
totaal meer dan honderd, hebben zij een modulaire
opzet. De tegels zijn in verschillende combineerbare
formaten te verkrijgen. Dit levert een enorme ontwerpvrijheid
op. Bovendien hebben de tegels een
concurrerende prijs, zodat binnen elk budget een
unieke sfeer gecreëerd kan worden. ❚
De tegels in Coral Red zorgen voor herkenbaarheid en sfeer.
Kleurcontrast tussen de amberkleurige wanden en het sanitair.
STEDENBOUW.NL | 109
Elektramat Enschede
Tekst | Ramona Kezer
Beeld | Groothuis Bouwgroep
Toekomstbestendig bouwproject in Enschede
‘Het hele pand is
duurzaam en recyclebaar’
Groothuis Bouwgroep realiseerde in Enschede een nieuw pand voor online elektrotechnische groothandel Elektramat.
Het pand bestaat uit een winkel, magazijn en kantoor en voldoet aan het hoogste energielabel. “We gaan voor duurzaam
en toekomstbestendig vastgoed. Luchtdicht bouwen in combinatie met een duurzaam installatiesysteem zorgt voor een
goed binnenklimaat voor onze medewerkers.”
Schets van het pand van Elektramat.
In 2018 groeide Elektramat uit haar jasje en besloot
het bedrijf een nieuw pand te realiseren. Er
werden meerdere aannemers benaderd en uiteindelijk
viel de keus op Groothuis Bouwgroep.
Bedrijfsleider Xander Berendsen van Elektramat:
“Zij communiceerde prettig en was fanatiek. Ook
beschikte ze over een mooi portfolio en dacht ze
direct goed met ons mee.”
DUURZAAMHEID
“Het is onze kracht om vanaf het begin vanuit de
klantwensen mee te denken naar een optimaal
project”, vertelt Willem Jan van de Worp, manager
Klant & Markt van Groothuis Bouwgroep.
“Samen met architect BGA maakten we studies
en kwamen we tot een ontwerp.” Elektramat had
verschillende wensen. Zo moest er voldoende opslagruimte
zijn, evenals ruimte voor laden en lossen
en moet het pand zo duurzaam mogelijk zijn.
Berendsen: “We wilden een goed zonnepark op
het dak kunnen leggen en dat is gelukt. We hebben
nu ruim twaalfhonderd panelen en daarvoor
Ook het kantoor is sfeervol ingericht.
110 | STEDENBOUW.NL
Naamloos-4 1 12-11-2021 12:48
Elektramat Enschede
Projectinfo
'We gaan voor duurzaam en
toekomstbestendig vastgoed'
Bestaand en nieuw vormen één geheel
Toen Elektramat in 2019 een nieuw bedrijfspand liet bouwen in Enschede, was het
BGA bouwkundig ontwerp en advies die de nieuwbouw ontwierp. Toen de elektrotechnische
groothandel een jaar later besloot om verder uit te breiden, was het
dan ook een logische keuze om BGA opnieuw te vragen. Dit keer ontwikkelde het
bouwkundig bureau een magazijn, kantoren en een laaddock.
BGA bouwkundig ontwerp en advies ontwerpt en begeleidt bouwkundige projecten en
werkt ze uit. Dat doet het bureau voor particuliere en zakelijke klanten, voor aannemers
en architecten. Eigenaar Harold Groothedde ging bij de uitbreiding bij Elektramat
uit van de reeds bestaande bouw en maakte een ontwerp dat naadloos in elkaar overloopt.
“Het magazijn sluit aan met een doorgang naar het bestaande magazijn. Ook de
puzzelstukjes van de bestaande en nieuwe kantoren vallen goed samen. De glazen
gevel en overkragende luifels hebben we doorgezet. Om te voorkomen dat de glazen
gevel te lang zou worden, hebben we een visuele knip gemaakt door middel van een
houten gevel van verticale delen. Dat is de overgang van het bestaande naar het nieuwe
gedeelte, met erachter een buitenruimte voor het personeel.”
Fase 2 tijdens de bouw.
zijn zware nutsaansluitingen gerealiseerd. Op alle vlakken voldoet het pand
aan de laatste eisen met betrekking tot de GPR duurzaamheidscertificering.
Het hele pand is voor een groot deel recyclebaar. Ook beschikken we over
warmtepompen voor zowel vloerverwarming als airconditioning.”
Het gebouw heeft een eigen kleurstelling, waardoor het een unieke uitstraling
heeft in de omgeving. Toch sluit het perfect aan binnen de omgeving qua hoogte
en massa. Groothedde: “We hebben het maximale volume neergezet binnen de
gestelde kaders; het Programma van Eisen van Elektramat, het bestemmingsplan
en de maximale brandcompartimentering. Dat was een leuke uitdaging. Het gebouw
is zeer duurzaam en GPR-gecertificeerd.” De bouw verloopt inmiddels voorspoedig.
Naar verwachting wordt de nieuwbouw voor het eind van het jaar opgeleverd.
Van de Worp vult aan: “Als bouwer vinden wij het belangrijk om kwalitatief
hoogstaande gebouwen te ontwikkelen en te realiseren. Onder andere
door materiaalkeuzes en door luchtdicht te bouwen, in combinatie met een
duurzaam installatiesysteem zodat het binnenklimaat comfortabel blijft.” Berendsen:
“Het ontwerp moest daarnaast voldoen aan strenge eisen vanuit de
gemeente, om in het straatbeeld te passen. Ook de logistieke ontsluitingen
zijn uitgewerkt met gescheiden verkeersstromen, wat bijdraagt aan de veiligheid.
Dat is allemaal goed opgepakt door Groothuis.”
TOEKOMSTBESTENDIG
Fase 1 van de bouw bestond uit het kantoor, de showroom en het magazijn
met een totale oppervlakte van 6.500 m 2 en werd na een bouwtijd van
zes maanden eind 2019 opgeleverd. Fase 2 leverde nog eens 3.500 m 2 extra
magazijnruimte op en werd eind 2021 opgeleverd. “Voor fase 1 waren wij
verantwoordelijk voor het totale ontwerp, de engineering, de vergunningsaanvraag
en de realisatie”, aldus Van de Worp. “Daarnaast adviseerden we
over duurzaamheid. Vanuit de behoefte van Elektramat is gekeken naar hoe
de bedrijfsvoering nu en in de toekomst kan plaatsvinden. De bouw is zo
multifunctioneel mogelijk voorbereid. Qua logistieke stellingsystemen zijn er
verschillende mogelijkheden. Zo is een deel van fase 1 inmiddels voorzien van
een halfautomatisch systeem met shuttlekasten.”
Fase 2 van de bouw is voorzien van een ultra vlakke vloer, waarop inductiegeleide
voertuigen gaan rijden. Dit draagt bij aan de veiligheid en je kunt
werken met smalle gangen en dus meer palletplaatsen.
Elektramat wil haar personeel een mooie en goede werkplek bieden. De inrichting
van het kantoor is dan ook sfeervol, modern en gericht op groepsdynamiek.
Tussen de gebouwen van fase 1 en fase 2 komt een binnentuin om
rustig te kunnen lunchen. Via een bordes kunnen medewerkers veilig en snel
andere delen van het pand bereiken. ❚
STEDENBOUW.NL | 111
Elektramat Enschede
Projectinfo
Engineering en realisatie van elektrotechnische
installaties door een gespecialiseerde partner
De goede werking van installaties hangt niet alleen af van de apparatuur,
maar vooral ook van een vakkundige en correcte montage. Toen de directie
van Elektramat besloot om haar faciliteiten in Enschede uit te breiden,
deed ze wederom een beroep op De Jong Elektra & Kluswerken voor de
engineering en realisatie van de elektrotechnische installaties.
“Als vaste relatie van Elektramat staan we sinds 2017 via outsourcing in
voor de montage van haar installaties. Voor de nieuwbouw van Elektramat
in Enschede ontwierpen en integreerden we ook alle elektrotechnische
installaties. Vandaag de dag wordt gewerkt aan de uitbreiding
van deze locatie. Al in de ontwerpfase werden we opnieuw gevraagd
om intelligente oplossingen op maat te ontwerpen en de integratie
binnen de originele plannen te controleren”, vertelt directeur Daniël de
Jong. “Ik had al jaren in diverse installatiebedrijven meegedraaid, toen
ik in 2014 besloot om een eigen bedrijf te starten. De ervaring heeft
me geleerd dat luisteren naar de klant en communiceren met andere
aannemers belangrijk is om elk project tot een goed einde te brengen.
Inmiddels telt De Jong Elektra & Kluswerken 20 vakbekwame medewerkers.
Men kan hier terecht voor laadoplossingen voor elektrische
voertuigen, groepenkasten/verdeelinrichtingen, E-utiliteit en onderhoud
van E-installaties. Het afgelopen jaar lag de focus vooral op groepenkasten,
laadpalen en specifieke oplossingen voor de utiliteitsbouw. ”
De showroom.
Het magazijn.
Bouwinfo
Opdrachtgever
Architect
Hoofdaannemer
Elektramat
BGA bouwkundig ontwerp en advies
Groothuis Bouwgroep
Nieuwbouwproject
Elektramat fase 2 te Enschede
Bij dit project hebben wij ruim 5.000 m 2 aan
dak- en gevelbeplating geleverd en gemonteerd.
Dit alles in een hoog tempo, met maatwerk,
en van zeer hoogwaardige kwaliteit.
Benieuwd wat we voor u kunnen betekenen?
Neem vrijblijvend contact met ons op.
dé specialisten
in dak- en wandbeplating
UTILITEITSBOUW
AGRIBOUW
RENOVATIE
www.hardeman-vanharten.nl
Volg ons ook via F T 0318 46 15 51 | E info@hardeman-vanharten.nl
112 | STEDENBOUW.NL
Elektramat Enschede
Tekst | Desiree Pennings
IJzersterk in staal
Familiebedrijf levert staalconstructie en
trappen voor nieuwbouw Elektramat
Elektramat breidt uit op haar mooie zichtlocatie in Enschede. Familiebedrijf Tasche verzorgt er de staalconstructie en de
stalen trappen. Voor het reeds bestaande gedeelte werd Tasche ook gevraagd, dus de medewerkers weten perfect wat
er van hen verwacht wordt.
“Het gaat om ongeveer 150 ton staal. Voor ons was het geen heel erg groot
project, maar de bijzonderheid zat hem in de afstemming met de opdrachtgever.
We hebben alles geëngineerd, geproduceerd en just-in-time aangeleverd, zodat
iedereen zo effectief mogelijk kon werken zonder elkaar in de weg te zitten”,
zegt Coen Wesselink van Tasche Staalbouw. Om dit voor elkaar te krijgen, levert
het bedrijf alleen wat direct gemonteerd kan worden. Pas daarna wordt de volgende
vracht geleverd. “Voor dit project hebben we ook de kanaalplaatvloeren
gemonteerd in opdracht van Groothuis Bouwgroep”, aldus Wesselink.
Tasche Stalen Trappen produceert en monteert de trappen voor de industriehal,
de buitenruimte en een interieurtrap voor het kantoorgedeelte. Robert
Zegger van Tasche Stalen Trappen vertelt: “Drie jaar geleden hebben we de
eerste fase ook gemaakt. De stalen trappen en loopbruggen moesten perfect
op elkaar aansluiten. Het gaat nu om een uitbreiding, waardoor we weten wat
we moeten doen. Aan het einde van dit jaar zitten alle trappen erin.”
OP TIJD EN VOLGENS AFSPRAAK
Voor Tasche en haar opdrachtgever loopt het project volgens planning en naar
tevredenheid, ondanks de stijgende staalprijzen en het tekort aan grondstoffen.
Wesselink: “We hebben zo voordelig mogelijk ingekocht bij verschillende
leveranciers en we hebben er bij de engineering rekening mee gehouden. Op
deze manier kunnen we toch op tijd en volgens afspraak leveren.” ❚
Van Koersveldweg 6
7665 SG Albergen
Tel. 0546 - 449010
Eenhuisstraat 6
7665 PZ Albergen
Tel. 0546 - 480160
Past. Boddestraat 16
7666 LB Fleringen
Tel. 0546 - 621954
WWW.TASCHESTAALBOUW.NL • TEL. 0546 - 449010
STEDENBOUW.NL | 113
Sportcampus ETB Cas Sombroek Volendam
Tekst | Johan Debaere
Beeld | Mercuur Bouw
Turnhal, gymzaal, dansstudio en dojo onder één dak
Sporten in een ‘open’
multifunctioneel complex
met een opvallende vormgeving
In november nemen de gemeente Edam-Volendam, Katholieke Stichting Club en Buurthuiswerk (CBW), turnvereniging Sint
Mauritius en Budocentrum Fun en Fit het nieuwe Sportcampus ETB Cas Sombroek in Volendam in gebruik. Wat oorspronkelijk
bedoeld was als een gymzaal groeide uit tot een multifunctioneel sportcomplex met een grote turnhal, een gymzaal, een
dansstudio met twee danszalen en een dojo. Mercuur Bouw realiseerde dit bijna-energieneutrale gebouw van de hand van
Kuiper Steur Architecten in bouwteamverband. Het ontwerp valt op door een markante vormgeving met schuine gevels, veel
gebouwhoge glaspartijen, een dakrand in witte polyester composiet en een dak met sedumbegroeiing.
'Geen gesloten gebouw,
maar een sportcomplex met
een extravert karakter'
Een markante vorm met schuine gevels onder een hoek van 60° maakt het ontwerp van Sportcampus ETB Cas Sombroek opvallend, open en mooi.
114 | STEDENBOUW.NL
Sportcampus ETB Cas Sombroek Volendam
De meeste sport- en turnhallen zijn eerder ‘gesloten’,
vaak eentonige gebouwen. De nieuwe Volendamse
Sportcampus ETB Cas Sombroek, ontworpen
door Kuiper Steur Architecten, wordt echter gekenmerkt
door een markante vormgeving en een zeer
open en extravert karakter. “Oorspronkelijk had de
gemeente Edam-Volendam een nieuwe stek voor de
lokale turnvereniging Sint Mauritius in gedachten,
maar gaandeweg groeide het project uit tot een
multifunctionele sportaccommodatie met een gymzaal,
een turnzaal met een laag plafond en ‘hoge’
turnhal op de benedenverdieping en een zaal voor
zelfverdedigingssporten (dojo) en dansstudio met
twee zalen op de bovenetage”, legt projectleider
André Boon van Mercuur Bouw uit. “De gemeente
wilde voor de realisatie zoveel mogelijk lokale partners
inschakelen. We hebben onze roots in Volendam
en alhoewel we nu in Purmerend gevestigd
zijn, konden we toch voor deze tender inschrijven
en kregen we de opdracht toegewezen. Samen met
het architectenbureau, M 3 Energie en Pieters Bouwtechniek
hebben we het project verder ontwikkeld
en gerealiseerd. We dachten vooraf goed na over de
uitvoering en de materiaalkeuze, bijvoorbeeld het
gebruik van polyester composiet voor de dakranden.
Binnen had elke ruimte zijn eigen uitdagingen,
maar in de danszalen moesten vooral materialen
gebruikt worden die enerzijds voor een goede ruimteakoestiek
zorgen en anderzijds voorkomen dat er
storend lawaai in andere ruimten is.”
SCHUINE GEVELS,
GROTE GLASPARTIJEN,
SCHANSKORVEN EN SEDUM
Mercuur Bouw startte eind november met de werkzaamheden
voor dit nieuwe pareltje aan de toegangsweg
naar de wijk Broeckgouw. Zo ontwierpen
de architecten een modern gebouw, dat gekenmerkt
wordt door schuine gevels onder een hoek
van 60°. “We boorden 122 betonnen palen in de
grond, waarop een betonnen vloer gegoten en een
robuuste staalconstructie gemonteerd werd”, gaat
de projectleider verder. “Zowel de voor- als achtergevel
bestaan uit een gebouwhoge vliesgevel met
slanke profielen en grote glaspartijen, die zorgen
voor veel lichtinval. De andere verticale geveldelen
zijn opgetrokken in schanskorven. Op de schuine
zijden valt onmiddellijk de sedumbegroeiing op. Het
geheel wordt afgerond met een opvallende brede
dakrand in witte polyester composiet. Het dak zelf
bestaat uit staal bekleed met sedum.” ❯
De constructie voor de vormgeving
met schuine gevels.
Projectinfo
De opvallende gevel is deels
opgebouwd uit schanskorven
Voor de bekleding van gevels gebruikt men vandaag de dag de
meest uiteenlopende materialen: crepi, hout, aluminium, staal,
cortenstaal, … zelfs schanskorven uit gepuntlaste gaaspanelen
met rechthoekige of vierkante mazen, gevuld met gebroken
natuursteen, gebroken puin, afgekeurde bakstenen of andere
materialen. Zo bestaat de gevel van Sportcampus ETB Cas
Sombroek uit een combinatie van schuine elementen onder een
hoek van 60°, gebouwhoge vliesgevels met grote glaspartijen
en verticale geveldelen opgetrokken in schanskorven.
“We leverden en plaatsten 440 m² schanskorven met een dikte
van 30 cm, die aan de achterliggende muur zijn verankerd”,
vertelt Sjoerd Endel, zaakvoerder van Nautilus Eco-Solutions
B.V. uit Warmenhuizen. “De schanskorven zijn opgebouwd uit
gepuntlaste gaaspanelen en opgevuld met handmatig steengezette
Doornikse breuksteen. De volledige uitwerking van
ontwerp tot uitvoering nam ongeveer 16 weken in beslag. Vooral
de hoogte van de constructie vormde een uitdaging, maar dankzij
onze expertise konden we het ontwerp van de architect in
een gepaste oplossing omzetten.”
“We leveren al 25 jaar alle mogelijke schanskorfconstructies
voor de versteviging van oevers en grondkeringen, de realisatie
van geluidsweringen en muren, de bekleding van gevels en
wanden en de creatie van architecturale elementen voor buiten
en binnen. Met de Aqua-Flora ® producten bieden we bovendien
een manier om zo snel en duurzaam mogelijk een natuurvriendelijke
oever of drijvend groen te creëren. Daarvoor worden met
oever- en waterplanten voorgekweekte kokosmatten gebruikt.”
Projectinfo
‘Een gezonde geest in een gezond lichaam voor
elke sporter, dankzij een gezond binnenklimaat’
In ruimten waar mensen individueel of in groepen intensief
hun sport beoefenen – turnen, dansen, … of trainen voor een
zelfverdedigingssport – is een gezond en comfortabel binnenklimaat
cruciaal. Daarom werken hoofdaannemers voor deze
installaties vaak samen met specialisten zoals Schermer Installatietechniek
uit Hoorn.
“We hebben in 70 jaar tijd een ruime ervaring en kennis
opgebouwd in loodgieterswerk, luchtbehandeling, airconditioning,
centrale verwarming, gas, watervoorziening, perslucht
en meet- en regeltechniek”, vertelt Barend Schermer,
die als derde generatie van de familie al meer dan 10 jaar
aan het hoofd van het installatiebedrijf staat. “Bij elk project
denken we met onze opdrachtgevers mee om een gepaste
oplossing te ontwikkelen. Daarbij werken we met de nieuwste
technieken.”
“In Volendam hadden we in opdracht van Mercuur Bouw de
installatiewerken in sporthal De Seinpaal uitgevoerd. Aangezien
de gemeente zeer tevreden was over het resultaat, koos
zij voor dezelfde hoofdaannemer en zijn bouwpartners om
de nieuwe Sportcampus ETB Cas Sombroek te realiseren. Zo
werden we door Mercuur Bouw en de andere bouwteampartners
ingeschakeld om de klimaatinstallaties voor dit project te
ontwikkelen en te monteren. Dit gebouw is volledig gasloos. We
integreerden een WKO-installatie die warmte en koude uit de
bodem onttrekt. Een warmtepomp zorgt voor het opwekken van
de warmte en WTW-luchtbehandelingskasten staan in voor het
duurzaam ventileren van de ruimten.”
STEDENBOUW.NL | 115
00025045001 - Schermer BV Installatietechniek.indd 1 18-01-21 11:45
Nautilus voor Creativiteit en Kwaliteit
in Schanskorven en Aqua-Flora®
Schanskorven staan bekend om hun brede toepasbaarheid, van erfafscheiding tot
gevelbekleding. Inmiddels hebben wij al 26 jaar ervaring in het ontwerpen en bouwen
van schanskorfconstructies in Europa. Met een door TNO geteste en bewezen
levensduur van minimaal 47 jaar, wordt uw project nóg duurzamer.
Liever groener? Geen probleem, met onze Aqua-Flora® producten maken we in een
handomdraai natuurvriendelijke oevers.Het vergroenen van een kademuur, of een
drijvend eiland, het behoort allemaal tot de mogelijkheden.
Het combineren van beiden, zoals hier in Kudelstaart, zorgt voor een ultieme robuuste
én groene oever. Bij dit project zijn voorgegroeide schanskorfmatrassen gebruikt met
ervoor een extra versteviging van steenrollen. (De schanskorfmatrassen zijn niet meer
zichtbaar, omdat deze zo mooi begroeid zijn met Aqua-Flora® matten, t.h.v. de gele
bloemen.)
Warmenhuizerweg 20 Warmenhuizen | 072 - 5331399 | info@nautilusecosolutions.com
www.nautilusecosolutions.com
Sportcampus ETB Cas Sombroek Volendam
Projectinfo
‘Voor de afbouw klop je
aan bij een vakman’
Het dak bestaat uit staal met sedumbedekking.
SPORTEN IN EEN BIJNA-
ENERGIENEUTRAAL COMPLEX
Sportcampus ETB Cas Sombroek wordt vanaf november
het nieuwe thuis van Katholieke Stichting
Club en Buurthuiswerk (dans- en yogazaal), Sint
Mauritius (turnhal en gymzaal) en Budocentrum
Fun en Fit (dojo). Ook de gemeente Edam-Volendam
is één van de huurders. “Als hoofdaannemer
stonden we in voor de ruwbouw en binnenafbouw
van deze sportaccommodatie. Bij het ontwerp
Projectinfo
Aluminium kozijnen en vliesgevels geven
de sportcampus een chique uitstraling
werd gekozen voor een hoogwaardige afwerking.
Bovendien is er veel aandacht besteed aan duurzaamheid
en energiezuinigheid”, sluit Boon af.
“Dit bijna-energieneutrale sportcomplex is volledig
gasloos. Een bodemwarmtepompinstallatie
zorgt voor het koelen en verwarmen van alle ruimten.
Dit gebouw omvat een sedumdak, dat ook zal
functioneren als waterbuffer en verder dragen PVpanelen
bij aan een verhoogde energiezuinigheid.
Sporten is gezond, vooral als de locatie top is.” ❚
De vliesgevels en aluminium kozijnen voor sportcampus ETB Cas Sombroek in Volendam
werden geleverd en geplaatst door Akuflex. Hiermee is gekozen voor een fraaie, duurzame
gevel met minimaal onderhoud.
Het vliesgevelsysteem AA100Q HI van Kawneer is hoogwaardig geïsoleerd en past hiermee
perfect in de hedendaagse bouw. “Daarbij is in Volendam gekozen voor een mooie
oppervlaktebehandeling, namelijk licht brons geanodiseerd”, vertelt Marco Bakker van
Akuflex. “Dit geeft het gebouw een chique uitstraling. Bovendien kan geanodiseerd
aluminium milieuvriendelijk gerecycled worden.”
Het ontwerp en de engineering van de schuine ruiten en de structurele tussennaad vroegen
extra aandacht. “Wij verzorgen het hele traject voor onze opdrachtgevers”, vertelt
Bakker hierover. “Van ontwerp tot montage. Dat maakt het makkelijk om met elkaar te
overleggen en de beste oplossingen te bedenken. Na de ontwerpfase worden de elementen
geproduceerd in onze eigen productiehal en vervolgens gemonteerd door onze eigen
vakmensen. De opdrachtgever die zijn opdracht bij ons neerlegt, kan het echt loslaten.”
Met haar jarenlange ervaring en specialistische kennis is Akuflex een waardevolle
gesprekspartner voor opdrachtgevers, projectontwikkelaars, aannemers en architecten.
Een gevelspecialist in hoogwaardige producten voor een marktconforme prijs.
Voor de afbouw van de nieuwe Sportcampus
deed Mercuur Bouw een beroep op Stam Montagebouw,
één van haar vaste partners in projecten.
Dit deskundig afbouwbedrijf uit Nieuw-
Vennep is gespecialiseerd in de totale afbouw,
bestaande uit metalstud wanden en plafonds,
systeemwanden en -plafonds, estrichvloeren
en timmerwerkzaamheden. Voor het sportcomplex
in Volendam leverde en monteerde
de firma wanden, koven en plafonds. Bovendien
was ze verantwoordelijk voor het afsmeren
van de wanden.
“We werden in de ontwerpfase gecontacteerd,
waardoor we al in een vroeg stadium over de
uitvoering en montage van de schuine gevelelementen
en de opbouw van wanden en
plafonds konden meedenken. De uitdaging
lag hem immers vooral in de grote diversiteit
aan plaatmaterialen. Zo werden op sommige
plaatsen meerdere plaatmaterialen in één
wand gecombineerd om verschillende eigenschappen
te realiseren”, vertelt projectleider
Eduard ten Ham. “Bovendien moesten in
bepaalde ruimten materialen ingezet worden,
die enerzijds voor een goede ruimteakoestiek
zorgen en anderzijds voorkomen dat
er storend lawaai in andere ruimten is. Dat
vereiste een grote diversiteit en vulling met
isolerend materiaal, dat op zijn plaats gehouden
moest worden.”
“We hebben de eerste drie weken alleen
maar op hoogte gewerkt. Een team van vier
monteurs was non-stop bezig met het uitzetten
en opbouwen van de wanden en het isoleren
van de cannelures. Na het afwerken van
de wanden, konden we de diverse plafonds
monteren. Een goede afstemming met de
hoofdaannemer en installateurs was cruciaal
om dit project vlot te laten verlopen en
probleemloos tot een goed einde te brengen.”
Bouwinfo
Opdrachtgever
Gemeente Edam-Volendam
Architect
Kuiper Steur Architecten, Assendelft
Hoofdaannemer
Mercuur Bouw, Purmerend
STEDENBOUW.NL | 117
’t Quadrant Apeldoorn
Tekst | Desiree Pennings
Beeld | BEMOG Projektontwikkeling
46 Appartementen voor een gemixte doelgroep
Appartementencomplex
’t Quadrant in Apeldoorn
is de kroon op Groot Zonnehoeve
’t Quadrant bestaat uit een mix
van tweekamerappartementen
en grotere woningen met
drie of vier kamers.
118 | STEDENBOUW.NL
’t Quadrant Apeldoorn
In de Apeldoornse nieuwbouwwijk Groot Zonnehoeve werd in oktober het laatste gebouw opgeleverd. Appartementencomplex
’t Quadrant bestaat uit 46 woningen voor een zeer diverse doelgroep. Er zijn maar liefst veertien verschillende
woningtypes, voor starters, senioren, alleenstaanden, stellen…. Van Norel Bouwgroep bouwde het complex in opdracht
van BEMOG Projektontwikkeling.
'De woningen zijn zowel bereikbaar
voor de starter als zeer geschikt
voor andere doelgroepen'
Het was Theo Verburg Architecten uit Ede die het
gebouw ontwierp. Vanuit de gemeente Apeldoorn
en BEMOG werd heel wat van de architecten gevraagd,
zegt Sharon Kruger, projectontwikkelaar
bij BEMOG. “Maar ze hebben er een prachtig
ontwerp van gemaakt. De woningen zijn zowel
bereikbaar voor de starter als zeer geschikt voor
andere doelgroepen.” ’t Quadrant bestaat uit
een goede mix van tweekamerappartementen en
grotere woningen met drie of vier kamers. Ieder
huishouden beschikt daarnaast over een eigen privéparkeerplaats
en een eigen warmtepomp.
Over duurzaamheid is bij het ontwerpen goed
nagedacht. Alles is gebouwd volgens de laatste
eisen en dus is er sprake van een hoge isolatiewaarde,
aardwarmte, lagetemperatuurverwarming
en PV-panelen op het dak. Ben Wolters,
projectleider bij Van Norel Bouwgroep: “Eigenlijk
is dat steeds normaler. Bij iedere bouw wordt
tegenwoordig volop aandacht besteed aan energiebesparing
en duurzaamheid.”
TEGENSLAGEN HET
HOOFD GEBODEN
De appartementen liggen aan de zogenaamde
Groene Mal, de verbinding van het centrum van
Apeldoorn met de Veluwe en IJsselvallei. Bestaande
bomen, waaronder een 120 jaar oude zomereik,
moesten blijven staan. “Die eik stond in het
getekende bouwvlak en het gebouw moest er als
het ware omheen gebouwd worden. Dat was best
spannend, maar nu is hij heel mooi betrokken bij
het complex en gaat hij op in de omgeving. We
hebben voorzieningen moeten treffen om hem gezond
te houden”, aldus Kruger.
Het project kende ook een aantal uitdagingen. In
eerste instantie was dat de economische crisis in
2008. Kruger: “BEMOG tekende een realisatieovereenkomst
met de gemeente in 2007. Door de
economische crisis hebben de plannen een tijdje
stil gelegen, maar in 2016 hebben we het weer
opgepakt.” Woonwijk Groot Zonnehoeve kreeg
langzaamaan gestalte en in 2019 gingen de woningen
van ’t Quadrant in de verkoop. Binnen no
time waren ze allemaal verkocht. De bouw startte
in maart 2020. De vooruitzichten waren goed,
maar toen kwam COVID-19. ›
STEDENBOUW.NL | 119
’t Quadrant Apeldoorn
“Dat had een enorme impact op de bouw, met
name in de voorbereiding en met leveringen”,
zegt Wolters. “Gelukkig is het project binnen de
gestelde termijn opgeleverd. Dat hebben we voor
elkaar gekregen door werkzaamheden anders te
plannen en door extra mensen in te zetten.”
PRACHTIG PROJECT
In oktober werden de woningen opgeleverd. Inmiddels
zijn de eerste mensen verhuisd. BEMOG
kijkt terug op een goede samenwerking met Van
Norel, zegt Kruger. “Er zijn geen problemen geweest.
Het is een prachtig project geworden met
een mooi ontwerp en een goede samenwerking.
Het is de kroon op Groot Zonnehoeve.” ❚
De eerste bewoners zijn inmiddels verhuisd.
Bouwinfo
Opdrachtgever
BEMOG Projektontwikkeling
Architect
Theo Verburg Architecten
Hoofdaannemer
Van Norel Bouwgroep
Staalconstructie en stalen trappen
Tasche Staalbouw
Bouwperiode
maart 2020 – oktober 2021
Bouwen aan
de toekomst
Van Norel Bouwgroep is een familiebedrijf.
Het bouwen zit ons in het bloed:
• nieuwbouw
• verbouw en renovatie
• klein en groot onderhoud
• utiliteitsbouw
• turnkey projecten (Design & Construct)
• projectontwikkeling
0578 615 311
contact@vannorel.nl
Volg ons op:
www.vannorel.nl
120 | STEDENBOUW.NL
11-11-2021 11:13
’t Quadrant Apeldoorn
Tekst | Desiree Pennings
Beeld | Bemog Projektontwikkeling en Tasche Stalen Trappen
Complexe bouw met veel facetten
Familiebedrijf levert
ijzersterk resultaat
Familiebedrijf Tasche uit Albergen bestaat uit drie onderdelen: Staalbouw,
Stalen Trappen en Landbouwmechanisatie. De eerste twee onderdelen werkten
bij appartementencomplex ’t Quadrant samen met Van Norel Bouwgroep om
alle stalen onderdelen te realiseren, inclusief de gehele staalconstructie.
Tasche verzorgde de stalen galerijen, glasbalustrades,
binnenhekken, stalen trappen en stalen trapleuningen.
’t Quadrant bestaat uit een staalconstructie met stalen
galerijen, glasbalustrades, binnenhekken, stalen
trappen en stalen trapleuningen. Heel wat werk dus
voor Tasche Staalbouw en Tasche Stalen Trappen. “Er
was weinig ruimte om de balustrades naar boven te
krijgen en we konden niet van buitenaf monteren.
Daarom hebben we alles met een minikraan naar
boven gebracht en van binnenuit gemonteerd”,
vertelt Robert Zegger, bedrijfsleider bij Tasche Stalen
Trappen. Zijn collega Tom Oude Voshaar, projectleider
bij Tasche Staalbouw, vult hem aan: “We hebben het
staal gepoedercoat geleverd en deels gemonteerd
in verschillende fases. Bij appartementen heb je met
veel facetten te maken waarmee je rekening moet
houden, zoals leveranciers van balkons, breedplaten,
verschillende soorten behandelingen. Dat maakte
het project complex.”
Van Norel Bouwgroep is een bekende opdrachtgever
voor Tasche, waardoor er een goede samenwerking
plaatsvond. Het project duurde lang van
engineering tot oplevering, maar toch werd alles
volledig op tijd geleverd en gemonteerd. Zegger:
“De balustrades kwamen er aan het einde van
de bouwfase in. Vooraf werd alles gepoedercoat
en op kleur gebracht. Er mochten daarna dus
geen werkzaamheden meer plaatsvinden die de
producten konden beschadigen. Inmiddels is het
appartementencomplex opgeleverd en wonen de
eerste mensen er al in.” ❚
Van Koersveldweg 6
7665 SG Albergen
Tel. 0546 - 449010
Eenhuisstraat 6
7665 PZ Albergen
Tel. 0546 - 480160
Past. Boddestraat 16
7666 LB Fleringen
Tel. 0546 - 621954
WWW.TASCHESTAALBOUW.NL • TEL. 0546 - 449010
STEDENBOUW.NL | 121
De Slotvrouwe Heemskerk
Tekst | Johan Debaere
Beeld | ERA Contour
Koop- en huurappartementen met uitzicht op middeleeuws kasteel
Drie iconische slanke
woontorens in een park
Zaligheid, Gerechtigheid en Heerlijkheid lijken wel termen uit de Bijbel. Het zijn echter de namen van de appartementsgebouwen
die op dit moment aan de rand van de gemeente Heemskerk en met uitzicht op Slot Assumburg worden gebouwd.
In opdracht van wooncorporatie Woonopmaat en TBI-onderneming ERA Contour tekende Groosman architecten
project De Slotvrouwe, dat bestaat uit drie slanke en even grote woontorens met in totaal 222 appartementen. Ontwikkelende
bouwer ERA Contour is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en de bouw van de woningen en trekt voluit de
kaart van co-makership met vaste onderaannemers en leveranciers. De palen van de eerste toren werden in mei 2020
geheid en naar verwachting zal dit project in het najaar van 2022 opgeleverd worden.
Wonen in een groen park én met uitzicht op een
middeleeuws kasteel – de bewoners van de 21
koop- en 201 huurappartementen van project De
Slotvrouwe in Heemskerk zullen van dit idyllische
plaatje kunnen genieten. Het is meteen ook een project
dat ERA Contour op het lijf is geschreven. “Elke
toren krijgt zijn eigen naam. Zo komt de naam ‘Zaligheid’
van de ‘acht zaligheden’, een rij beroemde
woningen die vroeger langs de Tolweg stonden,
terwijl ‘Gerechtigheid’ verwijst naar de rechtspraak
op het binnenplein van het kasteel en ‘Heerlijkheid’
naar de heer die gezag had over zijn domein”, vertelt
bedrijfsleider Wim Paul. “Net als bij onze andere
projecten is ‘samenwerken’ hier het codewoord. Zo
hebben onze afdelingen Initiatief en Concept en
Plan- en Projectontwikkeling tijdens de ontwikkeling
en uitwerking heel intensief samengewerkt met
Woonopmaat, de gemeente Heemskerk, Groosman
architecten en andere betrokken partijen. Er is in het
voorontwerp goed nagedacht over de architectuur
en inrichting van De Slotvrouwe, evenals over de stedenbouwkundige
invulling, want de karakteristieke
gebouwen zullen samen met het park voor een verbinding
tussen het Slot en de buurt zorgen.”
De gevels zijn uitgevoerd in baksteen en hebben een grid waarbinnen met gevelopeningen is gespeeld.
122 | STEDENBOUW.NL
De Slotvrouwe Heemskerk
'Een goede samenwerking is
de sleutel tot een succesvolle
realisatie van elk project'
De appartementsgebouwen liggen aan de rand van de gemeente Heemskerk, met uitzicht op Slot Assumburg.
De 3 slanke woontorens van project De Slotvouwe op
een rij: Zaligheid, Gerechtigheid en Heerlijkheid.
De gevel van Gerechtigheid staat nog in de steigers, terwijl
Zaligheid op de achtergrond al ‘uitgepakt’ is.
ICONISCHE TORENS
De woontorens met twaalf verdiepingen zijn identiek,
maar worden toch telkens anders benaderd.
De gevels zijn uitgevoerd in baksteen en hebben
een grid waarbinnen met gevelopeningen is gespeeld.
De smalle en hoge gevelopeningen benadrukken
de hoogte van de gebouwen, terwijl de
speels gemetselde gevels voor een warm uiterlijk
zorgen. De woontorens hebben een duidelijke
plint die open is en op het maaiveld landt. De bovenste
twee lagen worden in de architectuur samengevoegd
en vormen de kroon van het gebouw.
In die plint en kroon zijn sommige delen in een
licht metselwerk uitgevoerd, wat zorgt voor een
variërend beeld tussen plint, middenrif en kroon.
“Ook voor de uitvoering kiest onze afdeling Realisatie
bewust voor een nauwe samenwerking met
opdrachtgever en bouwpartners. We zetten vol in
op die samenwerking met onze onderaannemers
en leveranciers”, gaat Paul verder. “Het Realisatieteam
vormt tijdens de bouw de kern van dit
netwerk. Het team bestaat uit een bedrijfsleider,
hoofduitvoerder, deeluitvoerders, de voorlieden,
de projectorganisatoren en de vaklui op de bouwplaats.
Dit team kan rekenen op de ondersteuning
van een inkoper, een logistieke medewerker, een
wooncoach en een projectadministrator.”
EEN STIJLVOLLE EN
DUURZAME DAME
De Slotvrouwe, met een variatie van woningen tussen
de 33 en 106 m², wordt niet alleen een stijlvolle,
maar zeker ook duurzame dame. Deze energiezuinige
en goed geïsoleerde appartementen worden
volledig aardgasvrij. Het project omvat individuele
bodemsystemen met warmtepompen, die voor verwarming
en warm water zullen zorgen, maar ook voor
de koeling op warme dagen. “De woontorens krijgen ook
voorzieningen voor onder meer dwergvleermuizen, vlinders,
huismussen en zwaluwen”, sluit de bedrijfsleider af.
“In mei 2020 werden de palen voor de eerste woontoren
geheid. In het najaar van 2022 zal dit project naar verwachting
opgeleverd worden.” ❚
Bouwinfo
Opdrachtgever
Wooncorporatie Woonopmaat, Heemskerk
Architect
Groosman architecten, Rotterdam
Ontwikkelende bouwer
ERA Contour, Zoetermeer
STEDENBOUW.NL | 123
De Slotvrouwe Heemskerk
Tekst | Johan Debaere
Beeld | ERA Contour
Per tunnelcyclus van 7 werkdagen wordt 1 verdieping in beton gegoten
Hoofdaannemer zocht gespecialiseerde
co-maker voor gietbouwwerk
Bij de realisatie van project De Slotvrouwe zet ERA Contour vol in op co-makership.
Daarbij werkt ze bij voorkeur samen met vaste onderaannemers en leveranciers.
Zo werd ook Van Muijen Betonbouw uit Obdam gevraagd om een prijsofferte
in te dienen voor een groot gedeelte van de betonwerkzaamheden.
“We werden geselecteerd voor de bovengrondse
tunnelgietbouwwerkzaamheden, nodig om de
drie woontorens met samen 21 koop- en 201
huurappartementen te realiseren. Een andere comaker
voert eerst de werken aan de kelderbak van
de woontorens uit. Zodra de onderbouw voor een
woontoren klaar is, starten we met de betonwerken
voor de realisatie van de 12 verdiepingen. Dit
project nam ongeveer een jaar in beslag”, vertelt
projectcoördinator Ton Muurman. “In december
2020 startten we met de montage van de tunnelbekistingen
voor de begane grond van het eerste
appartementsgebouw, die de naam Zaligheid
draagt. Per tunnelcyclus van 7 werkdagen werd
1 laag van het skelet in beton gegoten. In maart
was deze eerste woontoren op hoogte en konden
we de tunnelbekistingen direct overplaatsen naar
het tweede gebouw. Daarna werd het skelet van
appartementsblok Gerechtigheid helemaal gegoten,
gevolgd door de derde fase, namelijk het gietbouwwerk
voor de wanden en vloeren van blok
Heerlijkheid.”
ALS HET MAAR NAT EN GRIJS IS
Voor Van Muijen Betonbouw is dit uiteindelijk een
alledaags project. De veelzijdige betonbouwer,
gespecialiseerd in de natte beton, produceert en
levert de complete betonnen ruwbouw voor projecten
in de woning- en utiliteitsbouw. “We willen
onze opdrachtgevers volledig ‘ontzorgen’, wat
inhoudt dat we het volledige traject organiseren
van het bedenken van een effectieve bouwsystematiek
en alle noodzakelijke voorbereidingen tot
de uitvoering van een bouwwerk”, gaat de projectcoördinator
verder. “We passen ons steeds
flexibel aan de behoeften van elk project aan en
onze ervaren medewerkers denken graag met de
klant mee om tot een kwalitatief hoogwaardige
oplossing te komen. Bij ons werken immers alleen
maar echte betonbouwers, die graag werken met
alles wat nat en grijs is.” ❚
Van Muijen Betonbouw
stond in voor de
tunnelgietbouwwerkzaamheden.
124 | STEDENBOUW.NL
Naamloos-4 1 08-11-2021 13:44
Gebouw Leyhof Den Haag
Tekst | Desiree Pennings
Beeld | Van Wijnen
Gebouw Leyhof in Proeftuin Erasmusveld, Den Haag
Groen leven in de stad
In Den Haag wordt gebouwd aan de nieuwe woonbuurt Erasmusveld, met als kernthema’s groen, duurzaamheid
en collectiviteit. De plek waar zo’n 370 woningen worden gebouwd, bevindt zich aan een ecologisch lint, tussen de
volkstuinen en sportvelden in. Het is de bedoeling dat de bewoners hier op een bewuste en gezonde manier gaan
leven. Aan fase 1 wordt momenteel hard gebouwd. Gebouw Leyhof moet in het voorjaar van 2022 opgeleverd
worden door bouwer Van Wijnen.
De bewoners zullen samen leven in het groen, maar wel middenin de stad.
Leyhof komt te bestaan uit 108 appartementen.
Duurzaamheid is een belangrijk thema. Er komt
niet alleen plaats voor mensen om te wonen,
maar ook voor planten en dieren. Bovendien worden
de woningen duurzaam gebouwd met hout,
gevelstenen, aardwarmte en koeling, PV-panelen
gecombineerd met groene daken en wadi’s voor
de opvang van regenwater. “Er is een collectieve
WKO-installatie die de woningen voedt. Per appartement
is er een Booster warmtepomp die
individueel ingeregeld kan worden”, vertelt René
Bestebreurtje, projectleider bij Van Wijnen.
Luchtfoto van juli 2021. De bouw vorderde al gestaag.
SAMEN DELEN
Een ander thema waarmee rekening wordt gehouden
tijdens de bouw is ‘sharing.’ Het is de bedoeling
dat de bewoners hier echt samen gaan wonen,
vertelt Bestebreurtje. “Boven de parkeergarage
komt een collectieve daktuin, die afgewerkt wordt
met vlonderdelen, zitjes en een paviljoen. ›
STEDENBOUW.NL | 125
Gebouw Leyhof Den Haag
Daarnaast hebben mensen hun eigen balkon en
tien luxe woningen krijgen een buitenruimte met
wintertuin. Dat is een overdekte buitenruimte die
geopend en gesloten kan worden met een glazen
wand. Daarnaast zijn er collectieve ruimtes, zoals een
gezamenlijke wasruimte, bibliotheek, logeerkamer
en feestruimte. Ook komen er deelauto’s en -fietsen.”
Voor de eigen ruimtes kunnen de kopers kiezen uit
diverse afwerkingen. Keukens, badkamers en sanitair
worden door Van Wijnen in opdracht op maat
gemaakt. Zo ontstaan er 108 aparte woningen die
perfect passen bij de nieuwe bewoners.
VLOTTE BOUW
De bouw startte in de zomer van 2020 en vorderde
snel, mede dankzij de bouwmethode. Het
werk is uitgevoerd in tunnelbekisting in combinatie
met houten spouwbladen. De kozijnen en
beglazing waren al in de fabriek gemonteerd.
Bestebreurtje: “Daardoor waren we snel winden
waterdicht. Met name de gevel en de daken
zijn opvallend, want hier komen veel materialen
bij elkaar. Dit is een uitdaging voor de uitvoering,
maar het zorgt er ook voor dat het eindresultaat
heel mooi wordt. We zijn echt trots op
dit project.”
EERSTE EN TWEEDE FASE
Gebouw Leyhof is de eerste fase van Erasmusveld
en wordt opgeleverd in het voorjaar van 2022. Fase
twee start naar verwachting in het tweede kwartaal
van 2022 en bestaat uit 125 grondgebonden
woningen en 137 appartementen, verdeeld in twee
bouwblokken. “De bouw verloopt voorspoedig.
Ondanks corona lopen we prima op schema. We
hebben steeds de gedachte gehad om vanaf april
2022 op te leveren en het ziet ernaar uit dat dit
gaat lukken. We hebben nog geen last van leveringsproblemen.
Materialen moet echter wel weken
eerder besteld worden dan vroeger. Het heeft
dus wel impact op de uitvoering, maar we liggen er
niet door stil”, aldus Bestebreurtje. ❚
'Met name de gevel is opvallend, want
hier komen veel materialen bij elkaar'
In de gezamenlijke daktuin zullen bewoners elkaar ontmoeten.
Projectinfo
Metselwerk geeft woningen
Erasmusveld een frisse uitstraling
De 350 woningen binnen Proeftuin Erasmusveld bestaan voor
een groot deel uit metselwerk. In combinatie met het hout geeft
dit de gebouwen een frisse uitstraling. Metselbedrijf Stout uit
Ooltgensplaat verzorgt het totale pakket aan metselwerk, inclusief
het voegwerk, lijmwerk en isoleren.
In de opvallende gevel wordt gebruik gemaakt van een mix aan materialen.
Metselbedrijf Stout voert de werkzaamheden uit in opdracht van
hoofdaannemer Van Wijnen. De samenwerking met dit bedrijf
en met de andere aannemers verloopt goed, vertelt Jan Willem
Stout, uitvoerend directeur bij het metselbedrijf. “We zijn er in
het afgelopen jaar aan het werk geweest. We werken altijd met
dezelfde onderaannemers en hebben dus altijd korte lijntjes.
We ervaren een fijne samenwerking. Het is altijd de uitdaging
om het werk soepel te laten verlopen voor alle partijen, maar
we zien dat dit project erg goed verloopt.”
126 | STEDENBOUW.NL
00029334001 - Metselbedrijf Stout.indd 1 24-11-2021 11:11
Gebouw Leyhof Den Haag
Projectinfo
Uniek in staalconstructies
De staalconstructie en de trappen voor gebouw Leyhof werden
geleverd en gemonteerd door VIETS Staalconstructie uit Harskamp.
Daaraan begon het bedrijf in januari 2021 en de medewerkers
zijn er nu nog steeds bezig. Staal aanbrengen in een
bestaande constructie brengt immers de nodige uitdagingen
met zich mee. Het project verloopt helemaal naar wens en ook
de samenwerking met opdrachtgever Van Wijnen en andere
aannemers verloopt prima.
De werkelijkheid begint al aardig op de artist impression te lijken.
Bouwinfo
Ontwikkeling
BPD
Bouw
Van Wijnen
Start bouw zomer 2020
Oplevering april t/m de zomer van 2022
VIETS Staalconstructie kan in eigen beheer staalconstructies
ontwerpen, uitvoeren en monteren dankzij de innovatieve
benadering en professionele materiaalbehandeling. Het bedrijf
hanteert een unieke werkmethodiek waarbij zelfontwikkelde
machines en gereedschappen een belangrijke rol spelen. De
hooggekwalificeerde medewerkers beheersen bovendien ieder
hun eigen specialisme. Zo ontwerpen zij met behulp van de
nieuwste CAD/CAM-systemen en zijn de lassers onder meer
NEN-gecertificeerd. De VIETS-montageploegen verzorgen een
naadloze afwerking op locatie. Voor alle hoogwaardige productietechnieken
is de moderne werkplaats in Harskamp uitstekend
toegerust, bijvoorbeeld met CNC-machines en interne
transportmogelijkheden tot 30 ton.
Stoofstraat 7 3257 AZ | 0610932679
STEDENBOUW.NL | 127
Anna’s Hoeve Hilversum
Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | BAM
65 huurappartementen in Anna’s Hoeve, Hilversum
Mooi wonen met zicht
op de Anna’s Berg
65 huurappartementen met optimaal zicht op het nabijgelegen groen. Dat is het resultaat van kansen benutten en ‘creatief
puzzelen’, zoals architect Leendert-Jan Huyser het noemt.
De 65 sociale huurappartementen in de Hilversumse
wijk Anna’s Hoeve worden gebouwd in
opdracht van Dudok Wonen. Deze huurders- en
koperscorporatie vroeg drie architecten om een
visie aan te leveren voor de invulling van ‘vlek
2.31B’. Hoe kon dit perceel op een efficiënte manier
worden ingedeeld met inachtneming van de
gemeentelijke envelop? Het was TVA architecten
die hierop het beste antwoord gaf. Zij ontwierp
een tweeledig gebouw waarbij de parkeerkoffer
achter het gebouw wordt geplaatst, ingepakt in
het groen.
CONSTRUCTIE VAN STAAL
EN KALKZANDSTEEN
Voor BAM Wonen Bouwen op Maat hebben de
gedeelde beukmaten wel consequenties. Een betoncasco
met breedplaatvloeren is nu geen optie.
“Daarom is gekozen voor een constructie van
staal en kalkzandsteen”, vertelt Walter Veensma,
projectleider van BAM Wonen Bouwen op Maat.
“De gekozen combinatie van prefab die deels op
de staalconstructie steunt en deels is aangestort,
is wel een bewerkelijke klus. Al deze onderdelen
moeten nu meelopen met de ruwbouwcyclus en
dat zorgt wel voor uitdagingen bij de uitvoering
van dit project.”
'Genieten van volop daglicht'
PLANOPZET
“Om het gewenste programma van Dudok Wonen
te realiseren, was een recht-toe-recht-aan
galerijflat ongetwijfeld de simpelste oplossing
geweest”, vertelt Huyser, architect van TVA architecten.
“Maar dit zou onmogelijk op de plot passen
en niet voldoen aan de uitgangspunten zoals
geformuleerd in het beeldkwaliteitsplan. Ook de
ruimtelijke kwaliteit met uitzicht op het park en de
Anna’s Berg zou niet worden benut. Maar door te
kiezen voor woningenplattegronden met een zogenaamde
wisselbeuk hebben nu alle driekamerappartementen
uitzicht op het openbare groen en
is voldoende leven gecreëerd aan de galerijzijde.”
EEN FRAAI GROEN BINNENGEBIED
De twee gebouwdelen openen zich op het uitzicht,
de Anna’s Berg. Het groen van dit landschap wordt
als het ware het gemeenschappelijke binnengebied
‘ingetrokken’. Hiermee ontstaat een groen
semiopenbaar binnengebied dat de woonkwaliteit
en sociale interactie vergroot. Door de twee
gebouwen te verbinden met twee boven elkaar
geplaatste loopbruggen kan worden volstaan met
een entree, trappenhuis en liftschacht, wat weer
bijdraagt aan de efficiëntie van het plan.
Om de bewoners te laten genieten van volop licht en de naastgelegen Anna’s
Berg wordt gekozen voor twee gebouwen, gericht op het groen.
128 | STEDENBOUW.NL
Anna’s Hoeve Hilversum
EEN KLUWE VAN LEIDINGEN
Een grotere uitdaging vormt de gekozen installatie,
die bestaat uit een collectief opwekkingssysteem
met een all-electric water/water-warmtepomp op
het platte dak van de gebouwen. Het opwekkingssysteem
wordt beheerd vanuit een ondergrondse
technische ruimte. Veensma: “Deze verwarmingsen
koelingsinstallatie brengt een gigantische kluwe
van leidingen met zich mee. Het is een immense
uitdaging voor de installateurs om deze kluwe te
ordenen en overzichtelijk te houden.” Dankzij de
goede voorbereidingen verloopt het werk vlot en
volgens planning. “De ruwbouw is nu opgeleverd
en op de onderste bouwlagen is gestart met de
afbouw. Hier verschijnen nu de buitengevels in
rode baksteen. Die geven onmiddellijk kleur aan
het gebouw en geven al een indruk van de toekomstige
sfeer.” ❚
Een collectief opwekkingssysteem met all-electric water/waterwarmtepomp
zorgt voor een kluwe van leidingen.
Bouwinfo
Opdrachtgever
Dudok Wonen, Hilversum
Architect
TVA Architecten, Ede
Constructeur
Fundament Bouwadvies bv, Laren
Uitvoering
BAM Wonen Bouwen op Maat, Nieuwegein
Installaties
Foppen Installatietechniek Amersfoort,
Bouwman Installatietechniek Wijk en Aalburg,
Hardeman Installaties Veenendaal, Vaanler Bilthoven
Bouwsom
€ 7,8 miljoen
Bouwperiode
mei 2021 – mei 2022
Foppen InstallatIe technIek
voor passende InstallatIes en
passend werk!
Foppen Installatie Techniek (FIT) is een expert op het gebied van gas, water, riool en sanitaire installaties
in de projectmatige nieuwbouw. Wij richten ons voornamelijk op loodgieterwerkzaamheden voor
nieuwbouw en renovatie. Dit geldt zowel in de utiliteitbouw als in de (luxe)woningbouw.
natrIumweg 12 | 3812 pv amersFoort | t. 033 - 463 21 53 | F. 033 - 465 90 41
Foppen Installatie Techniek Advertentie 197x130mm FINAL.indd 1 02-09-11 10:22
STEDENBOUW.NL | 129
Kloppend Hart Alphen aan den Rijn
Tekst | Patricia van der Beek
Beeld | IJsselmonde / Architectuurfotograaf Rob van Esch
Duurzame gevels
met individuele
expressie
Appartementen met trapgevels. (Beeld: Architectuurfotograaf Rob van Esch)
Comfortabele appartementen met in het oog springende trapgevels en ruime balkons. Gevarieerde vierlaagse waterwoningen,
met een eigen parkeergarage in het souterrain. En riante villa’s waar je in alle luxe geniet van de groene
omgeving. Met project Kloppend Hart heeft Alphen aan den Rijn er een levendig en toekomstbestendig stukje stad bij.
De gevels, waarvan het grootste deel tot stand is gekomen met keramische steenstrips, dragen hieraan hun steentje bij.
Kloppend Hart is het sluitstuk in de ontwikkeling
van de wijk Kerk & Zanen in Alphen aan den Rijn.
Het woongebied biedt ruimte aan 76 woningen,
bestaande uit zestien villa’s, twintig waterwoningen
en veertig appartementen verdeeld over twee
gebouwen. Duurzaamheid en comfort staan hoog
in het vaandel. Met onder meer een aardwarmtepomp,
zonnepanelen en hoogwaardige isolatie
behalen de woningen een EPC-waarde van nul.
EIGEN UITSTRALING
Studio VVKH maakte het ontwerp voor Kloppend
Hart. Binnen de contouren van het plangebied gaf
zij vorm en inhoud aan de woningen. “Onze ontwerpvisie
is met name geënt op het uitzicht op het
Groene Hart”, vertelt architect Ronald Knappers.
“Dit leidde bij de appartementen tot ideaal georiënteerde,
ruime terrassen, deels uitgevoerd in loggiastijl,
deels als volledige buitenruimte. Door de
compositie van terrassen en massa gaven we elk
appartement een eigen uitstraling. De waterwoningen
en villa’s hebben dezelfde vormentaal en
individuele expressie, waarbij de waterwoningen
een waar feestje zijn. Elke woning is anders, zowel
qua gevelbeeld als qua indeling. Sommige zijn
voorzien van een uitbouw, andere zijn uitgevoerd
met een praktijkruimte. Of ze hebben een vergrote
achterzijde en een vide op de eerste verdieping.”
KERAMISCHE STEENSTRIPS
Het uitgangspunt bij het ontwerp van de gevels
was dat ze opgebouwd werden uit een spouwmuur
en traditioneel metselwerk. Dit bleek in de
praktijk echter een lastige opgave. Directeur Ron
Blom van BM van Houwelingen, het bouwbedrijf
dat de woningen van Kloppend Hart realiseerde,
licht toe: “Het aanbrengen van metselwerk is
arbeidsintensief en vraagt vakmanschap. Het is
in deze tijd van personeelsschaarste heel lastig
om over genoeg goede metselaars te beschikken.
Als alternatief stelden we aan de architect
voor om de appartementen en waterwoningen te
voorzien van buitengevelisolatie, afgewerkt met
keramische steenstrips. Wij hebben op dit gebied,
bij nieuwbouw- en renovatieprojecten, goede ervaringen
met IJsselmonde. Zij is gespecialiseerd
in het aanbrengen van buitengevelisolatiesystemen
van Sto Isoned.” Knappers voegt toe: “Dat
was voor ons wel even slikken. Kloppend Hart is
een typisch metselwerkproject waarbij de steen
heel belangrijk is. We hadden zelfs al een steen
voor ogen. Toch besloten we in het voorstel van
de aannemer mee te gaan. Met name het milieuaspect
gaf de doorslag. Bij de vervaardiging
van steenstrips komt veel minder CO 2
vrij dan bij
metsel stenen.”
VAN GOUDGEEL TOT OXIDEROOD
“Via IJsselmonde werden wij bij het project betrokken
om mee te denken over de toe te passen
keramische steenstrips”, vertelt projectmanager
Niels Kempen van Sto. “In samenspraak met de
architect, de aannemer en IJsselmonde is gekozen
voor een geëxtrudeerde strip in (DF) Duits formaat
240 x 52 x 14 mm uit onze StoBrick PO serie. Deze
steenstrips worden bij ons zusterbedrijf in Duits-
130 | STEDENBOUW.NL
Kloppend Hart Alphen aan den Rijn
land geproduceerd. Vervaardigd uit Westwalder klei
zijn ze zeer sterk, waardoor ze relatief dun gerealiseerd
kunnen worden. Bovendien heeft deze steenstrip
een extreem lage wateropname. Dit bevordert
het kleurbehoud en maakt de strips goed bestand
tegen vorst.” Uit de zes kleurenseries van de Sto-
Brick-collectie viel de keuze op vier kleuren uit uit
de StoBrick PO serie: goudgeel, okergeel, carbongrijs
en oxiderood. Kempen: “Het buitengevelisolatiepakket
waar deze steenstrips op aangebracht
worden, is StoTherm Vario. Dit isolatiesysteem is
opgebouwd uit een lijmlaag, een isolatiepakket en
een cementhoudende mortelweefsellaag.”
GEDEGEN VOORBEREIDING
Dat de gevels werden omgezet van spouwmuur
met traditioneel metselwerk naar buitengevelisolatie
met keramische steenstrips, had qua engineering
nogal wat voeten in aarde. “Die engineering lag bij
ons”, zegt Jacco Oostenbrug van IJsselmonde. “We
hadden onder meer te maken met verschillende
isolatiediktes, variërend van 16 tot 25 centimeter.
Die dikke isolatielaag was nodig om de duurzaamheidsambities
te behalen. Een ander aandachtspunt
betrof de individuele uitstraling van de gevels.
Dat vereiste een gedegen voorbereiding, waarbij
we heel scherp in beeld moesten hebben hoeveel
steenstrips we van elke kleur nodig hadden. Gezien
de schaarste in materialen en lange levertijden was
later bijbestellen geen optie.”
VAKWERK
“Onze grootste zorg was dat we steenstrips te
kort zouden komen”, vult Bas Boere van IJsselmonde
aan. “Door de goede voorbereiding voorkwamen
we dit en hielden we de voortgang in het
werk. Een omstandigheid waar we minder invloed
op hadden, was de wind. Die speelde ons met
name parten bij de realisatie van de trapgevels.
Qua planning moesten we rekening houden met
extra montagetijd, omdat we keramische steenstrips
op locatie voegen.” Knappers vult aan: “Het
team van IJsselmonde heeft vakwerk geleverd. De
steenstrips zitten er mooi op, veel strakker en met
minder toleranties dan traditioneel metselwerk.
Waterwoningen met individuele expressie.
Tegelijkertijd zie je met het blote oog niet dat het
steenstrips zijn. Ik ben zeer tevreden met het eindresultaat
en overtuigd van de mogelijkheden van
steenstrips. Zeker met het oog op duurzaamheid
heeft deze gevelafwerking de toekomst.” ❚
'Je ziet met het blote oog
niet dat het steenstrips zijn'
Kloppend Hart is het sluitstuk van de wijk Kerk & Zanen.
STEDENBOUW.NL | 131
AICS Amsterdam
Tekst | Tjerk van Duinen
Beeld | De Vries en Verburg/Guido Jongebreur en Mecanoo Architecten
De Amsterdam International Community School is opgeleverd
Het lange wachten wordt beloond
Pal achter het grote universiteitscomplex van de VU op de Zuidas is eind november de Amsterdam International Community
School (AICS) opgeleverd. Op 10 januari aanstaande gaan 1.400 leerlingen voor het eerst gebruik maken van het
duurzame schoolgebouw. De in fraai metselwerk gehulde school van vijf lagen is ontworpen door Mecanoo Architecten
en in 25 maanden tijd gerealiseerd door De Vries en Verburg, die binnen de kaders van het perceel qua uitvoering verantwoordelijk
was voor alles behalve de losse inrichting.
Het imposante atrium van de AICS. (Beeld: De Vries en Verburg/Guido Jongebreur)
132 | STEDENBOUW.NL
AICS Amsterdam
De AICS is een school die basis- en middelbaar
internationaal onderwijs aanbiedt. Tevens verzorgt
de instelling, onderdeel van de Esprit Scholengroep,
buitenschoolse opvang voor haar eigen
leerlingen.De nieuwbouw aan de A.J. Ernststraat
vervangt de huidige locatie achter het WTC.
GGZ-TERREIN
Er is lang gezocht naar een goede plek voor een
nieuw gebouw, wat geen verrassing is voor een
gebied als de Zuidas. Dat lukte uiteindelijk aan
de A.J. Ernststraat, waar GGZ InGeest en Cordaan
een vestiging hadden. De kavel van Cordaan is gecombineerd
met één van de twee delen van het
GGZ-terrein. Het andere deel is nog in gebruik
door GGZ. Op de gecombineerde kavel zijn de oorspronkelijke
opstallen gesloopt. Van het gesloopte
GGZ-deel is de kelder gehandhaafd en daarop
en eromheen is de nieuwe school van ongeveer
16.000 m 2 gebouwd. Daarvoor was eerst een
constructieve ingreep nodig. Guido Jongebreur,
projectleider voor De Vries en Verburg Bouw: “In
Buitenveldert is het bouwen van nieuwe kelders
niet toegestaan. Slopen betekent permanent kwijt
en dat betekent weer verlies van kostbare ruimte.
Omdat de bestaande kelder en fundering niet
draagkrachtig genoeg waren om de nieuwbouw
te kunnen dragen, moest een nieuwe fundering
worden gemaakt.”
KELDERBEHOUD
Daartoe is de oudbouw tot op het kelderdek
gesloopt en zijn na het aanbrengen van stalen
manchetten gaten in de vloer geboord waardoorheen
vervolgens groutinjectiepalen zijn geboord.
Een prop van grout zorgt voor de waterdichting
bij de aansluitingen paal-oude vloer. “Daar is de
20 cm dikke betonvloer op gestort waardoor de
oude kelderbak een soort omhulsel wordt die
om de nieuwe constructie hangt”, vertelt Jongebreur.
“Zo heeft de school toch een kelderniveau
waarin de fietsenstalling, opslag, installaties en
een sprinklerbassin een plek hebben gekregen.”
Ook voor de overige funderingen zijn groutinjectiepalen
gebruikt. Hierop is een betonvloer gestort
waarop een bovenbouw is gemaakt met twee
betonkernen en daaromheen staalconstructies en
kanaalplaatvloeren. “In het ontwerp zitten grote
overspanningen en veel vides, daar is het gebruik
van een staalconstructie uitermate geschikt”, verduidelijkt
Jongebreur.
E-VORM
Het AICS-gebouw heeft een plattegrond in de
vorm van een hoofdletter E. Het hoofdvolume telt
vijf lagen, de vleugels hebben een horizontaal en
verticaal getrapte opbouw. Op de begane grond
nemen de centrale hal, aula, keuken, kantine, een
kleine gymzaal en kantoren de meeste ruimte in
van het hoofdvolume. Op de tweede verdieping
vinden we onder meer een Adventure Room en
op de derde verdieping een aparte grote gymzaal
voor basisonderwijs en middelbaar onderwijs en
een omkooid buitenspeelplein. Les- en praktijklokalen,
werkplekken en spreekruimtes zijn te
vinden in de vleugels en op alle verdiepingen van
het hoofdvolume. Voor de materialisering van het
interieur is gekozen voor onderhoudsvrij schoon
beton en veel bamboe (kozijnen en meubilair).
Binnenwanden zijn gemaakt met metalstudwanden.
De lattengevel in het atrium is betimmerd
met hout, afkomstig van de bomen die voor de
nieuwbouw op het terrein moesten wijken.
Eén van de twee gymzalen. (Beeld: De Vries en Verburg/Guido Jongebreur)
Vogelvluchtimpressie zijde A.J. Ernststraat. (Illustratie: Mecanoo Architecten))
STEEN, GLAS EN GROEN
Met het zakken van de steigers kwamen enkele
maanden terug de gevels tevoorschijn van het
schoolgebouw. Het merendeel is opgetrokken uit
donker gemêleerd metselwerk met aluminium
kozijnen en triple beglazing. Jongebreur: “Een
hoogstandje van Mecanoo, dat al het metselwerk
helemaal heeft uitgetekend. De sportzalen
op de hoeken hebben door uitkragende stenen
een prachtig reliëf gekregen.” De zuidgevels en
oostgevel hebben op de onderste twee lagen een
aftimmering met verduurzaamd hout waartegen
groengevels zijn gemonteerd met diverse klimplanten.
Met het groenplan voor het maaiveld
zorgen die voor een aangename verblijfsruimte
en een geleidelijke en zachte overgang richting de
woonwijk. Ook op de niet-verblijfsdaken is groen
aangelegd in combinatie met retentiekratten die
voor de waterbuffering zorgen.
De nieuwe huisvesting van de AICS heeft geen
BREEAM-certificaat maar voldoet wel aan BENG
1 en 2. Jongebreur tot besluit: “Waar geen groen
op de daken ligt, zijn deze oppervlakken ingevuld
met heel veel PV-panelen. Verder is het gebouw
aangesloten op de stadsverwarming, die draait op
de restwarmte van de afvalverbrandingsinstallatie
Amsterdam-West.” ❚
STEDENBOUW.NL | 133
AICS Amsterdam
Projectinfo
Rank atriumhekwerk
Het hart van de AICS wordt gevormd door een groot atrium.
Langs en door dit atrium lopen vele gangpaden, trappen en
loopbruggen die deze ruimte een dynamisch karakter geven.
Al deze verkeerselementen zijn afgezoomd met ranke stalen
hekwerken van Stalent BV.
Eigenaar Cees van der Bas: “Allemaal maatwerk dat door de
architect is ontworpen en samen met ons is geëngineerd. Daarmee
zorgen we dat overal mooie aansluitingen en verdelingen
komen. Het bijzondere is dat we de antraciet grijze hekwerken
in de ruwbouw hebben gemonteerd zodat ze in de vloer konden
worden ingestort. Je ziet dus geen verbindingen, wat een heel
strak resultaat geeft. De hekwerken en samengestelde stalen
trappen in het atrium, waarvan enkele wel 1.500 kilo wegen,
zijn nadat de atriumkap is gemonteerd met twee minikranen op
hun plek gehesen.” Stalent heeft trappen en bruggen voorzien
van bamboe treden en trapleuningen. “En op de toegankelijke
dakterrassen hebben we ook de hekwerken geplaatst, evenals
de spiltrappen met bamboetreden die begane grond en 1e
verdieping in de vleugels verbinden.”
Bouwinfo
Opdrachtgever
Directie
Bouwkundig advies
Architect
Adviseurs
Esprit Scholen, gemeente Amsterdam
Versluisgroep
La Vita Bouwadvies & Begeleiding
Mecanoo Architecten
WPS (constructies), ZRi (brandveiligheid, akoestiek en
bouwfysica), Vintis Installatieadviseurs (installaties),
Vaecon (bouwkosten)
De Vries en Verburg Bouw
Easy Controls en Van Drunen
Bouwbedrijf Van Rooijen-Balk BV
Kandt bv en Hylkema
Hoogendoorn Werkendam
Kingspan Light + Air
Hoofdaannemer
Installaties
Metselwerk
Heiwerk
Interieurbouw
Lichtstraten
Bruto vloeroppervlakte ca. 16.000 m 2
Bouwperiode oktober 2019 – november 2021
Ingebruikname 10 januari 2022
Stalent BV BV is is is een een constructiebedrijf die die zich
zich
richt richt op op staalwerken binnen de de de woningbouw,
utiliteitsbouw en en en infratechniek. Bij Bij Bij het
het
ontwerpen, produceren en en en monteren kunnen
wij
wij wij u u van van
van dienst dienst zijn. zijn.
zijn. Kijk Kijk
Kijk voor voor meer
meer
informatie
informatie eens eens op op
op onze onze website.
website.
ijzersterk ijzersterk in in
in meedenken
meedenken
S ALEN
van van ontwerp tot tot realisatie
van ontwerp tot realisatie
Stalent B.V.
B.V.
T +31 T +31 (0) (0) 182 182 - 343 - 343 444
444
Stalent B.V.
T +31 (0) 182 - 343 444
Nijverheidsstraat 4
4 E info@stalentstaal.nl
E Nijverheidsstraat E info@stalentstaal.nl
2861 2861 GX GX Bergambacht
I I www.stalentstaal.nl
I 2861 GX Bergambacht I www.stalentstaal.nl
134 | STEDENBOUW.NL
AICS Amsterdam
Tekst | Tjerk van Duinen
Beeld | De Vries en Verburg/Guido Jongebreur
METSELWERK in een hoofdrol
Het metselwerk van de Amsterdam International Community School (AICS) is één van de grote smaakmakers van de
nieuwbouw aan de A.J. Ernststraat. Uitvoerder van deze omvangrijke klus is Bouwbedrijf Van Rooijen-Balk uit IJsselstein.
“Een nogal uitdagend werk”, vertelt projectleider Klaas de Bruin, niet zonder enige trots.
De uitdaging zat niet alleen in de drie verschillende formaten steen die in de gevels zijn verwerkt. De
Bruin: “Op de steigers stonden waalformaat, dikformaat en dubbelwaalformaat stenen, die volgens het
ontwerp van architect Mecanoo in een bepaalde regelmaat in de gevels zijn verwerkt. De tweede bijzonderheid
is de verdeling in hoogte: de onderste drie lagen zijn gemetseld in stootvoegloos klezoorverband.
De bovenste lagen zijn uitgewerkt in Vlaams verband met ter plekke van de sportzalen patronen van
uitkragende koppen. Dit reliëf en de verschillende lagen waren deels uitgedetailleerd en voor een deel
moesten onze mannen dit ter plekke uitzoeken.” Leo de Lange, nu drie jaar directeur van Van Rooijen-
Balk: “De architect had bijvoorbeeld een percentage uitkragende stenen bepaald. Dat lijkt fijn voor de
metselaar, maar deze vrijheid betekent een taak erbij. Het is niet meer gewoon doormetselen.”
OVEREENSTEMMING
Desalniettemin verliepen de samenwerking en informatie-uitwisseling met zowel architect als aannemer
uitstekend. “Dat begon met onze offertes en berekeningen die we voor het metselwerk en steigerwerk,
onze twee specialiteiten, mochten maken”, vertelt De Lange. “De projectleider van De Vries en Verburg is
nog met de architect op bezoek geweest in IJsselstein en we hebben samen ook ons project Narva Eiland in
Amsterdam bezocht. De architect was daarmee overtuigd van onze kwaliteiten en met de aannemer konden
we daarna overeenstemming bereiken over de prijs en onze werkwijze. Dat vertrouwen hebben we denk ik
niet beschaamd. Het is een prachtig gebouw geworden met ons metselwerk in een hoofdrol.” ❚
Steigerbouw?
www.vanrooijen-balk.nl
Specialist in metsel- en steigerwerk
STEDENBOUW.NL | 135
[Wt] VRBB Advertentie Stedenbouw.indd 1 20-11-2021 14:51
GR8 Hotel Breda
Tekst | Liliane Verwoolde
Beeld | JimJan Multimedia
De volledige ruwbouw in elf maanden:
‘HET KAN OMDAT WE ALLES
ONDER ÉÉN DAK HEBBEN’
Langs de A16 – ter hoogte van de afslag Breda-West – wordt het nieuwe GR8 Hotel Breda gebouwd. Vanaf de snelweg
zijn de vorderingen duidelijk zichtbaar. In een tijdsbestek van elf maanden wordt het casco opgetrokken voor het hotel
met zeven verdiepingen.
Het GR8 Hotel is ontwikkeld door Prohuis en wordt
gerealiseerd voor eindgebruiker GR8, een nieuwe
Nederlandse hotelketen, klaar om comfortabele
3-sterren faciliteiten te bieden aan zowel de zakelijke
als particuliere markt. Het hotel telt straks zo’n
honderd kamers en meerdere zalen en vergaderruimtes.
Het is Willy Naessens die op dit moment de
ruwbouw realiseert. In een tijdsbestek van zeventien
weken moet het totale prefab betoncasco staan.
'De montagefilm laat zien
wat van iedereen verwacht
wordt en op welk tijdstip'
Het totale casco wordt neergezet in zeventien weken.
136 | STEDENBOUW.NL
GR8 Hotel Breda
Het hotel telt straks zo’n honderd kamers en meerdere zalen en vergaderruimtes.
ALLES ONDER ÉÉN DAK
Het betoncasco neerzetten van een gebouw met
zeven verdiepingen in zo een kort tijdsbestek is
behoorlijk uniek. “Dit is zeker ook de reden dat
we dit werk gegund hebben gekregen”, vertelt
Piet van Bommel, bouwplaatsmanager van Willy
Naessens. “Binnen Willy Naessens hebben we alles
onder één dak. Het beton wordt in onze eigen
fabrieken geproduceerd, waardoor we onafhankelijk
zijn van externe partners. Dat maakt ons sterk
in juist dit soort projecten. Het begint met een
planning tot op het uur nauwkeurig. Vervolgens
wordt deze planning op een montagefilm gezet
en verspreid onder alle mensen die bij het project
betrokken zijn. Zo weet iedereen – van de afdeling
werkvoorbereiding tot de monteurs – wat van
hem wordt verwacht en op welk tijdstip.”
ROYAAL BOUWTERREIN
Een factor die de bouw van het GR8 Hotel vergemakkelijkt,
is het royale bouwterrein. Hier is al
een goede infrastructuur aanwezig; er zijn wegen
en parkeerhavens aangelegd. Willy Naessens
heeft hier volop ruimte voor het plaatsen van de
torenkraan en de aan- en afvoer van materieel
en bouw elementen. “Dit is een groot voordeel”,
vertelt Van Bommel. “Gezien de strakke planning
rijden enorme vrachtwagens hier de hele dag af
en aan, exact op datum en tijd. Dan is het een
geruststelling dat er voldoende ruimte is om calamiteiten
op te vangen. Want dat moet wel gezegd
worden, ruimte voor fouten is er niet.”
Omdat Willy Naessens vertrouwd is met de werkwijze,
verloopt het werk vlot. Van Bommel is tevreden.
“Het is een prachtige locatie. We zijn omringd
door een ploeg vaste onderaannemers en de sfeer
is goed. Zodra het project wind- en waterdicht is,
zit ons werk erop. Voor ons is dit tempo ondertussen
heel normaal, maar het blijft leuk om de
reacties van omstanders te horen: ‘Wat gaat het
toch snel!’.” ❚
Rondom de bouw is volop ruimte.
Bouwinfo
Opdrachtgever
Prohuis b.v., Capelle aan den IJssel
Architect
Bias Architecten, Rotterdam
Constructeur
Willy Naessens, Nieuwkuijk
Uitvoerder betoncasco
Willy Naessens, Nieuwkuijk
Bouwperiode
december 2020 – november 2021
STEDENBOUW.NL | 137
Sonate Den Haag
Tekst | Tamara Brouwers
Beeld | Klunder Architecten
Gracieus gebouw met veel allure
Bolero als Haagse blikvanger
In Den Haag verrijzen langs de Schedeldoekshaven twee bijzondere woontorens, naast onderwijs- en cultuurgebouw Amare.
Het stedenbouwkundig plan is van JCAU, woontoren Adagio is ontworpen door MVSA en Klunder Architecten is verantwoordelijk
voor de 85-meter hoge Bolero. Deze toren wordt volgens het bureau een gracieus gebouw met veel allure.
Nadat Jo Coenen (JCAU) het masterplan voor
project Sonate in het Spuikwartier maakte, werd
Klunder Architecten benaderd voor het ontwerp
van de woontorens Bolero en Cantate. “Bolero is
een project waar wij erg trots op zijn en waarmee
we grote toegevoegde waarde bieden aan Den
Haag”, zegt directeur Sjoerd Berghuis. Gemeente
Den Haag moet het nog eens worden over de
bouw van Cantate.
EEN PLINT MET WAUWFACTOR
Het meest in het oog springt de plint, waarvoor
veel glas en Portugees natuursteen gebruikt is,
zowel binnen als buiten. Burg: “Vanwege het opgetilde
maaiveld aan de Amare-zijde, ook wel het
stadsbalkon genoemd, hebben we gekozen voor
een plint van 10 meter hoog. Het stadsbalkon
vormt een verbinding tussen de Schedeldoekshaven
en het Spuiplein, dat bereikt wordt door
zogenaamde Spaanse Trappen. De glazen plint
zorgt voor veel transparantie en een open en aantrekkelijke
uitstraling.” De plint kreeg een arcade,
die de ruime stoep overdekt en de voetgangers
beschermt tegen de elementen.
Architect Gijs Burg: “In de beginfase hebben we
veel samengewerkt met MVSA, JCAU en de Welstandscommissie,
om de kleuren en materialen
van Adagio en Bolero op elkaar af te stemmen.”
Volgens Berghuis was de allereerste visual van het
gebouw moderner dan het uiteindelijke ontwerp.
“Er is in de loop van de tijd veel veranderd. Er was
de wens om het gebouw meer Haagse allure te
geven. Haagse gebouwen hebben vaak een bekroning
in de vorm van kantelen en deze hebben wij
ook toepast om het pand te beëindigen.” Mede
daardoor past Bolero echt in de Haagse skyline.
Project Sonate.
Bolero.
138 | STEDENBOUW.NL
Sonate Den Haag
Wie naar Bolero kijkt, ziet een gebouw dat uit twee
delen lijkt te bestaan. Berghuis: “Er was de behoefte
om het brede volume te breken in twee delen. De middenstrook
maakt dat het gebouw subtieler wordt."
In plaats van uitkragende balkons heeft Klunder Architecten
de woningen voorzien van loggia’s. Berghuis:
“Op deze manier blijven de buitenruimtes deel van het
pand.” De penthouses hebben een balkon over de hele
lengte om optimaal van het uitzicht te kunnen genieten.
Vanwege de beperkte bouwruimte is er voor een prefab
gevelsysteem gekozen. Burg: “Deze delen worden ter
plekke op hun plek gehesen, daardoor hoeft de bouwer
niet met steigers te werken. Het was een uitdaging om
de naden van de prefabdelen weg te werken. De naad
valt tussen kozijn en gevel, om zo weg te vallen in de
aanwezige lijnen in de gemetselde gevels van beige
strengperssteen.”
Het penthouse en de kantelen.
De oplevering van Bolero staat gepland voor het eerste
kwartaal van 2022, de 188 woningen in verschillende
groottes zijn inmiddels in de verhuur gegaan. Berghuis:
“Het is prettig dat we als team hebben geopereerd,
niet alleen als bureau, maar ook met de adviseurs en
ontwikkelaars. Zo’n locatie kun je niet alleen verzinnen,
daarvoor is goede samenwerking nodig en daar
zijn wij sterk in.” ❚
'De glazen plint zorgt voor veel transparantie
en een open en aantrekkelijke uitstraling'
De indrukwekkende entree.
De arcade van Bolero.
Bouwinfo
Architect Klunder Architecten
Uitvoerder Boele & van Eesteren
STEDENBOUW.NL | 139
Construction Care B.V. | Klompweg 17 | NL - 1393 PJ Nigtevecht | Tel: +31 (0) 6 107 98 509 | www.constructioncare.nl
Brandveiligheid op iedere hoogte
Onze Brandveiligheid op brandwerendheid op iedere geteste hoogte premium kunststof stelkozijnen voldoen aan brandklasse
B conform Onze op EN brandwerendheid 13501-1. Daarmee geteste gaat premium Construction kunststof Care stelkozijnen niet alleen voldoen voor kwaliteit aan brandklasse maar
bovenal B conform voor EN brandveiligheid 13501-1. Daarmee op iedere gaat Construction hoogte.
Care niet alleen voor kwaliteit maar
bovenal voor brandveiligheid op iedere hoogte.
Premium kunststof
Premium kunststof
stelkozijnen
stelkozijnen
Uniek!
Voldoet aan aan
BRANDKLASSE B B
conform
EN 13501-1
Waar Construction Care goed in is?
Waar In het
Construction produceren en leveren
Care goed van kunststof
in is?
stelkozijnen. Hoogwaardige, recyclebare
In het maatproducten, produceren en die leveren slimme bouwers van kunststof direct stelkozijnen. monteren in hun Hoogwaardige, (prefab) gevelelementen.
recyclebare
maatproducten, Construction Care die slimme produceert bouwers stelkozijnen direct monteren en instortkaders hun (prefab) kant en gevelelementen.
klaar - tot op de
Construction millimeter nauwkeurig Care produceert - en levert uw stelkozijnen ze aan volgens en uw instortkaders klantspecificatie. kant en klaar - tot op de
millimeter Welke besparing nauwkeurig in tijd - en en levert geld dat ze aan u oplevert? volgens Wij uw rekenen klantspecificatie.
het u graag voor.
Welke besparing in tijd en geld dat u oplevert? Wij rekenen het u graag voor.
Construction Care weet waar de winst in de bouw te behalen is
Construction Wij kennen Care uw processen weet waar en de uw winst logistieke in de behoeftes bouw te als behalen geen ander. is
En daarop sluiten wij
Wij naadloos kennen uw aan processen met premium-stelkozijnen en uw logistieke op behoeftes maat, just-in-time als geen levering ander. en En scherpe daarop prijzen. sluiten wij
naadloos Optimale aan CARE met gegarandeerd!
premium-stelkozijnen op maat, just-in-time levering en scherpe prijzen.
Optimale CARE gegarandeerd!
Construction Care B.V. | Klompweg 17 | NL - 1393 PJ Nigtevecht | Tel: +31 (0) 6 107 98 509 | www.constructioncare.nl
Sonate Den Haag
Voor de tweede bouwlaag van Adagio werden ruim 400 ultrakleine instort stelkozijnen
geproduceerd die als kaders voor de lichtdoorlatende lampionnen fungeren.
Tekst | Johan Debaere Beeld | Construction Care
Hoogwaardige kunststof stelkozijnen
voor brandveilige prefab betongevels
Construction Care ontwikkelde, produceerde en leverde in opdracht van hoofdaannemer Boele & van Eesteren in totaal
circa 2.000 hoogwaardige en kostenefficiënte kunststof stelkozijnen voor de beide Sonate torens Adagio en Bolero. Zo
werden in de 2e bouwlaag van Adagio ruim 400 ultrakleine instort stelkozijnen geïntegreerd die als kaders voor de lichtdoorlatende
lampionnen fungeren. Alle stelkozijnen werden ruim op tijd geproduceerd om dan op afroep en just-in-time
bij de fabrikant van de prefab betonelementen geleverd te worden.
KUNSTSTOF STELKOZIJNEN
Construction Care werd al in een vroeg stadium
door aannemer Boele & van Eesteren benaderd
om mee te denken over een geïntegreerde geveloplossing
voor de Sonate torens Adagio en Bolero.
“Samen met MVSA Architects en Klunder Architecten,
respectievelijk verantwoordelijk voor het
ontwerp van Adagio en Bolero, Boele & van Eesteren,
IBS Consultants, Vorsselmans aluminium
en de betrokken constructeurs werkten we aan
een geïntegreerde geveloplossing, die voldeed
aan alle wensen van architecten en constructeurs,
maar ook aan de brandveiligheidseisen voor
hoogbouw opgelegd door de Veiligheidsregio
Den Haag. We kwamen uiteindelijk tot een hoogwaardig
en kostenefficiënt kunststof stelkozijn,
dat perfect aan alle kwaliteitseisen en het architectonische
beeld voldeed”, vertelt Freek Drop, directeur
van Construction Care. “We ontwikkelden
een project-specifiek profiel uit vol kunststof als
basis van de stelkozijnen. Die kozijnen werden in
onze fabriek ruim op tijd geproduceerd en voorzien
van de nodige instortvoorzieningen. Daarna
werden ze op afroep en just-in-time bij Westo Prefab
Betonsystemen geleverd, waar ze vakkundig
in de prefab betonnen gevelelementen werden
ingestort. Zodra die elementen klaar waren, werden
aldaar de aluminium gevelkozijnen van Vorsselmans
erin gemonteerd.”
ULTRAKLEINE INSTORT STEL
KOZIJNEN VOOR LAMPIONGEVEL
De stelkozijnen dragen bij aan de bouwkundige
constructie en de wind- en waterdichtheid van de
gevel, maar voldoen ook aan Brandveiligheidsklasse-B,
zoals opgelegd door Efectis Nederland,
die hierin adviseerde. Voor de 2e bouwlaag van
Adagio hadden de architecten een speciaal effect
voor ogen met lampionnen die als een lichtkrans
rondom het gebouw en zodoende ook doorlopend
in de gebogen hoekelementen lopen. “We produceerden
ruim 400 ultrakleine maatwerk instort
stelkozijnen die als kaders voor de lichtdoorlatende
lampionnen fungeren”, stelt Drop. “We
kregen de opdracht in oktober 2018 en in juli van
dit jaar werden de laatste stelkozijnen uitgeleverd.
Om het omvangrijke stortproces bij de productie
van de prefab betonelementen op gang te houden,
moesten we ruim op tijd de benodigde stelkozijnen
leveren. Een goede planning en een duidelijke
communicatie tussen de partners was dan ook
cruciaal om dit prestigieuze project aan het Haagse
Spuikwartier tot een goed einde te brengen.” ❚
'We ontwikkelden,
produceerden en leverden
circa 2.000 brandveilige
kunststof stelkozijnen'
STEDENBOUW.NL | 141
Advertorial
Tekst | Desiree Pennings
Beeld | Groenenboom
Een terugblik op 2021 en een vooruitblik op de toekomst
‘Samen met onze opdrachtgevers
maken we de mooiste projecten’
Het Rotterdamse schilders- en afwerkbedrijf Groenenboom werd bijna 85 jaar geleden opgericht. In al die tijd heeft het
bedrijf een hele reeks mooie projecten op haar naam gezet, met name grote nieuwbouwopdrachten. Ook 2021 was een
succesvol jaar voor het bedrijf, ondanks corona. “Dat hebben we te danken aan de prettige samenwerking met onze opdrachtgevers”,
zeggen projectmanager Eric van der Kroft en projectleiders Michel de Heer, Sebastian Dresen en Sven Spreij.
Als voorbeeld van een groot project dat Groenenboom
in het afgelopen jaar opleverde, noemt projectleider
Michel de Heer de nieuwe rechtbank aan
de Zuidas in Amsterdam, de NACH. “Dat was een
groot project waar we ruim een jaar bezig zijn geweest.
Op de top liepen we er met zestien schilders
rond. Omdat het zo’n groot project was, moest de
voorman alles goed onder controle houden. De
werkzaamheden bestonden onder meer uit sauswerk,
het aanbrengen van anti-graffiti en schilderwerkzaamheden
van aftimmeringen en kozijnen.”
Dit alles verliep goed, doordat opdrachtgever
Heijmans een goede bekende is van Groenenboom.
Dat geldt voor meer aannemers, weet projectleider
Sebastian Dresen. “Naast Heijmans werken we bijvoorbeeld
veel samen met bedrijven als J.P. van Eesteren,
Stebru, Dura Vermeer, Van Mierlo, Batenburg
en Van Wijnen. Dat we positief terug kunnen kijken
op 2021 heeft te maken met de prettige samenwerking.
We leren elkaar steeds beter kennen,
waardoor die samenwerking
verder kan groeien.”
Zeezicht in Scheveningen.
Little C in Rotterdam.
142 | STEDENBOUW.NL
Advertorial
MEEDENKEN IN IEDER STADIUM
Een ander project dat onlangs werd afgerond,
is het Stationspostgebouw (SPG) in Den Haag.
Dresen: “Ons werk begint pas als de wanden
staan. Aan het eind van een project komen wij
alles netjes en gereed maken voor oplevering.”
Dat het schildersbedrijf pas in een later stadium
aan de slag kan, wil niet zeggen dat ze niet in
een vroeg stadium ingeschakeld kan worden,
vindt Dresen. “We proberen al vooraf mee te
denken met de aannemer. Zo hebben we twee
jaar voor de start van de renovatie van SPG
proeven opgezet voor de architect en de aannemer,
zodat zij een afwerking konden kiezen die
bij de nieuwe uitstraling van het gebouw paste.
We houden altijd rekening met de partij die voor
ons en na ons aan het werk gaat. Omdat we
als bedrijf erg veel ervaring hebben, kunnen we
goed meedenken met onze opdrachtgevers.”
VEILIG EN BEWUST WERKEN
Wat opvalt, is dat veel van de projecten waar
Groenenboom het schilderwerk deed, eerder in
Stedenbouw verschenen. Denk aan Grotius en het
Stationspostgebouw in Den Haag, Little C en De
Groene Kaap in Rotterdam of NACH en EMA in
Amsterdam. Groenenboom is actief in heel Nederland,
maar vooral in de Randstad. Het bedrijf
werkt met 25 personeelsleden en een flexibele
schil van 60 man. Genoeg om ook de allergrootste
en ingewikkeldste projecten aan te kunnen. Het
personeel wordt daarvoor goed opgeleid en krijgt
de mogelijkheid om zich te specialiseren. De medewerkers
zijn VCA-gecertificeerd en hebben een
GPI. Bovendien is Groenenboom onlangs gecertificeerd
voor trede 2 van de Veiligheidsladder, vertelt
Sven Spreij. “We willen veilig en bewust werken in
heel de organisatie, van de medewerkers die op de
bouw rondlopen tot de directie. Het is ons doel om
elk jaar een trede omhoog te gaan.”
VERSCHILLENDE DISCIPLINES
Helaas konden sommige mooie werken niet doorgaan
in 2021, mede vanwege corona. Welk bedrijf
kreeg daar niet mee te maken? Groenenboom start
deze projecten alsnog in het nieuwe jaar. Ook wil
het bedrijf in de toekomst de bestaande disciplines
nog verder uitbreiden. “We blijven echter wel een
echt schildersbedrijf. Daar blijft de focus op liggen.
Het gaat ons om het leveren van kwaliteit, naast
een goede omgang met onze opdrachtgevers”, aldus
projectmanager Eric van der Kroft. ❚
Uptown in Rotterdam.
'We willen veilig en bewust werken
in heel de organisatie, van de
medewerkers die op de bouw
rondlopen tot de directie'
The New Amsterdam Court House (NACH) in Amsterdam.
Het Stationspostgebouw in Den Haag.
De Groene Kaap in Rotterdam.
STEDENBOUW.NL | 143
Schoenenkwartier Waalwijk
Tekst | Johan Debaere Beeld | CIVIC Public Architecture/DarcStudio
Nieuwbouw, renovatie en restauratie in één project
Nieuw museaal concept belicht
geschiedenis van schoenen en leer
In het voorjaar van 2022 opent in de westvleugel van het Krophollercomplex in Waalwijk het Schoenenkwartier, dat
zal bestaan uit een museum, een kenniscentrum en maaklabs. In opdracht van de gemeente Waalwijk stond CIVIC
Public Architecture uit Amsterdam in voor het ontwerp van de volledige renovatie van de bestaande gebouwen, de
restauratie van de monumentale delen en de realisatie van een nieuwbouwgedeelte in de voormalige binnentuin. De
grootscheepse verbouwing bij het Raadhuisplein startte in november vorig jaar en in december 2021 werd het project
door de WAM&VanDuren groep uit Winterswijk opgeleverd. Gedurende de eerste maanden van volgend jaar worden de
tentoonstellingen en de inrichting afgewerkt en het museum met allerlei audiovisuele effecten uitgebreid getest. Dan pas
wordt deze site voor het grote publiek geopend.
Met het Schoenenkwartier heeft Waalwijk er straks een trekpleister bij. De naam
verwijst alvast naar het verleden van de stad als internationaal hoofdkwartier van
schoenen en leer. Men heeft er trouwens de traditie om gebouwen en instanties
naar elementen uit de schoenhistorie te vernoemen. Zo is ‘het kwartier’ het deel
dat een schoen zijn stevigheid geeft. Een nieuwe museaal concept gaat hier de
geschiedenis van schoenen en leer belichten. Naast een museum is er ook ruimte
voor een kenniscentrum en diverse maaklabs. Eric Ruesink, projectleider bij bouwbedrijf
WAM&VanDuren, over de bouw: “We kregen van de gemeente na een aanbestedingsprocedure
de opdracht om het voormalige stadskantoor om te toveren
tot een schoenenmuseum, de monumentale delen van de site te restaureren en in
de binnentuin een nieuwbouwgedeelte te realiseren.”
144 | STEDENBOUW.NL
Schoenenkwartier Waalwijk
RENOVATIE, RESTAURATIE EN NIEUWBOUW
Het bouwbedrijf ging in november 2020 met de werkzaamheden van start. Zo
werden de bestaande gebouwen op de site eerst tot aan de hoofddraagconstructie
gestript en het laatste asbest gesaneerd. Ook het dakbeschot bleef
behouden. Na het sloopwerk werd alles heropgebouwd. De gevel is opgetrokken
in metselwerk in een speciaal verband en omvat houten kozijnen. De
grootste uitdaging in dit deel van het project was de realisatie van de gaten
met een diameter van 4,30 m in de betonconstructie van de buitengevel. De
gevel van de oude monumentale huisjes werd volledig gerestaureerd en de
geïntegreerde kozijnen werden minimaal aangepast. Binnenin kwamen wel
nieuwe wanden, plafonds en vloeren.
“De vroegere binnentuin maakte plaats voor een opvallend nieuwbouwvolume
van de hand van CIVIC Public Architecture. De gevel combineert glas en
een eigentijdse knipoog naar traditioneel metselwerk. Dit gebouw is gebaseerd
op een staalconstructie en een stalen dakbeplating. Terwijl de kopgevels
in metselwerk gerealiseerd werden, kozen architect en bouwheer voor een
opvallende open zijgevel, opgetrokken uit vliesgevelsystemen. Lichtstraten
garanderen de nodige natuurlijke lichtinval in het gebouw. Die zijn gebaseerd
op dezelfde profielen als bij de vliesgevel, wat esthetisch voor een meerwaarde
zorgt”, vult Ruesink aan. “De strakke planning voor de realisatie van dit
project vormde de grootste uitdaging. We zorgden namelijk ook voor de coördinatie
van alle bouwwerkzaamheden. Een goede communicatie tussen alle
partijen was dan ook doorslaggevend om een dergelijk project in het centrum
van de stad binnen de vooropgestelde timing te realiseren.” ❚
Naast een museum is er ook ruimte voor een kenniscentrum en diverse maaklabs.
Een vliesgevel zorgt voor de nodige natuurlijke lichtinval in de ruimten.
Bouwinfo
Opdrachtgever
Architect
Hoofdaannemer
Gemeente Waalwijk
CIVIC Public Architecture, Amsterdam
WAM&VanDuren, Winterswijk
De gebouwen werden gestript
en de gevel werd heropgebouwd
in metselwerk in een speciaal
verband. Vooral de realisatie van
de gaten met een diameter van
4,30 m was een uitdaging.
STEDENBOUW.NL | 145
Schoenenkwartier Waalwijk
Projectinfo
‘Wie de schoen past, trekke hem aan’
Gevelbouwer JM van Delft & zn. uit Drunen heeft deze schoen in
opdracht van hoofdaannemer WAM&VanDuren met veel plezier
aangetrokken.
Met dit project ontstond er een nieuwe samenwerking tussen
beide partijen en kreeg JM van Delft het vertrouwen om de
volledige stalen vliesgevel, stalen puien en stalen taatsdeur te
leveren en monteren. De door Civic ontworpen gebogen taatsdeur
van 2,5 meter hoog en 2,5 meter breed was één van de
grootste uitdagingen binnen dit project. In combinatie met een
zeer beperkte ruimte voor de montage van zowel de taatsdeur
als de vliesgevels had de gevelbouwer een aantal mooie uitdagingen
voor de boeg. Maar ook hier had zij een oplossing voor en
is het eindresultaat verbluffend te noemen. “Door goed contact
met onze profielenleverancier in Zwitserland en de expertise
en deskundigheid van onze collega’s tijdens het engineeringproces
hebben wij het voor elkaar gekregen”, vertelt projectleider
Danny van Spaandonk. Een knap staaltje werk zullen ze in
Drunen zeggen!
jmvandelft.nl
Schoenmuseum te Waalwijk
Dit is
vast het
werk van
Vlasman
FUNDAMENT VOOR VERNIEUWING
SLOOPWERKEN ASBESTSANERING KOPPENSNELLEN BOREN & ZAGEN BODEMSANERING
POSTBUS 16 l 2400 AA ALPHEN A/D RIJN l TELEFOON (0172) 49 57 70 l WWW.VLASMAN.NL
146 | STEDENBOUW.NL
wil kennis met je maken
We staan voor grote uitdagingen. We moeten duurzame woningen
bouwen en het gasverbruik van bestaande woningen verminderen.
Daarom is Vincent er. Vincent houdt niet van buiten, doet niet
moeilijk en is kostenbewust. Vincent is de nieuwe naam in
warmtepompen en wil graag kennis met je maken.
Ontmoet Vincent
Scan de QR-code of kijk op ontmoetvincent.nl
Van der Valk-hotel Den Hoorn
Tekst | Liliane Verwoolde
Beeld | TSB Bouw Vastgoed
Bouwen in een bouwteam
‘Je houdt elkaar scherp
en klimt met elkaar’
In Den Hoorn – naast afslag 12 van de rijksweg A4 – is de bouw van een gloednieuw Van der Valk-hotel in volle gang.
Het nieuwe pand biedt straks ruimte aan 142 kamers, 10 vergaderzalen en 300 plekken in het restaurant en de bar.
Het hotel wordt 38 meter hoog en ligt vanaf de A4 op een zichtlocatie.
De locatie voor het Van der Valk-hotel is ontwikkeld
door Ter Steege Bouw Vastgoed Apeldoorn
en wordt nu gebouwd door Ter Steege Bouw
Vastgoed West. Dit begon met het heien van 276
palen, waarna de beganegrondvloer kon worden
gestort en de scheidingswanden konden worden
gezet voor de entree, het eetgedeelte en de
lounge. Vanaf de tweede verdieping beginnen de
hotelkamerverdiepingen.
'Een bouwlocatie met geasfalteerde
bouwwegen, dat is bijna uniek'
Rondom het bouwwerk is volop ruimte, compleet met geasfalteerde bouwwegen.
148 | STEDENBOUW.NL
Van der Valk-hotel Den Hoorn
Zodra de bouw van de toren aanvangt, klimt het casco in een tempo van één verdieping per week.
ONTWIKKELEN EN BOUWEN
IN BOUWTEAM
Het hotel/restaurant in Den Hoorn is totaal nieuw
ontworpen en ontwikkeld. In een bouwteam –
bestaande uit opdrachtgever, onderaannemers
en leveranciers – worden voor alle situaties de
beste oplossingen gezocht. “Een bijzondere
aanpak”, vertelt Mathieu Vlasveld, commercieel
verbinder van TS Bouw Vastgoed. “Als aannemer
zijn we erg gefocust op het bouwproces en
op heldere afspraken. Nu brengen alle partijen
hun belangen naar voren en moet toch over alle
items overeenstemming worden bereiken. Deze
werkwijze biedt veel voordelen. Je houdt elkaar
scherp en leert van elkaar.”
PREFAB BETONCASCO
Een beslissing waarover snel overeenstemming
werd bereikt, was de prefab betonconstructie.
Hiermee is iedereen verzekerd van een hoog
bouwtempo. De begane grond en eerste verdieping
zijn uniek, maar zodra de bouw van de toren
aanvangt, is er een hoge mate van repetitie
en wordt het casco opgetrokken in een tempo van
één verdieping per week.
INNOVATIEVE GEVELELEMENTEN
De gevels worden opgetrokken in een combinatie
van houtskeletbouw en SIPS. “De buitenschil
wordt vervolgens bekleed met een combinatie van
steenstrips en gevelbeplating met ‘vinnen’ die de
aluminium kozijnen omranden”, vertelt Vlasveld.
“De gezaagde bakstenen met de uitstraling van
een compleet gemetselde buitengevel worden
staand verwerkt en hebben hierdoor een fraaie,
luxe uitstraling en een hoge isolatiewaarde.”
RUIMTE EN COMFORT
Ook de bouwlocatie verdient een vermelding.
Op de welbekende binnenstedelijke ‘postzegellocaties’
moet TS Bouw Vastgoed in de regel woekeren
met de ruimte, maar in Den Hoorn komen
medewerkers, leveranciers en onderaannemers
aanrijden over geasfalteerde bouwwegen en hebben
ze de beschikking over een compleet ingericht
ketenpark, vuilcontainers en parkeerhavens. “Dat
is in deze tijd bijna uniek en draagt zeker bij aan
een goed georganiseerde bouw.”
DUURZAAMHEID
Om de ecologische footprint te minimaliseren,
wordt de nieuwbouw ontwikkeld volgens de Gouden
GreenKey-certificering en de Europese Energie-
Efficiënte Richtlijn (‘EED’). Het gebouw is all-electric,
wat past bij het uitgangspunt van de Cittaslow
gemeente Midden-Delfland, die ook staat voor samenwerking
met lokale ondernemers en recepturen
die worden samengesteld met streekproducten. ❚
Het nieuwe Van der Valk-hotel ligt vanaf de A4 op een zichtlocatie.
Bouwinfo
Opdrachtgever
Van der Valk Hotel Delft A4
Architect
Architectenbureau Wiegerinck, Arnhem
Aannemer
Ter Steege Bouw Vastgoed West B.V., Rijswijk
Installateur
Linthorst Techniek, Apeldoorn
STEDENBOUW.NL | 149
Garenmarkt 1a Leiden
Tekst | Johan Debaere Beeld | Van Leeuwen Bouwbedrijf
‘Sommige gebreken worden pas duidelijk eens je bezig bent’
Monumentaal schoolgebouw wordt
omgetoverd tot woonproject met
37 appartementen
Het voormalige schoolgebouw aan de Garenmarkt 1a in Leiden ondergaat een ware metamorfose. Van Leeuwen Bouwbedrijf
kreeg de opdracht van ontwikkelaar Fairtree Capital om in het monumentale pand 37 woonunits, ontworpen door
architectenbureau Van Manen, te realiseren. De sloop- en bouwwerkzaamheden op de bouwplaats startten in mei 2021
en de nieuwe appartementen zullen in het tweede kwartaal van 2022 opgeleverd worden. De grootste uitdagingen bij
dit project zitten hem in het feit dat tijdens het bouwtraject nog aanpassingen aan de originele plannen gebeuren en dat
de aannemers bepaalde gebreken pas vaststellen, als ze effectief werkzaamheden aan het uitvoeren zijn.
Het voormalige schoolgebouw aan de Garenmarkt wordt getransformeerd naar een woonproject met 37 appartementen.
150 | STEDENBOUW.NL
Garenmarkt 1a Leiden
De oudere generatie in Leiden en omstreken kent
het statige pand aan de Garenmarkt 1a vooral
als het Luzac college. Maar eigenlijk werd het gebouw
begin jaren ’80 van de 19e eeuw door Leids
stadsarchitect J.W. Schaap ontworpen als Hogere
Burgerschool voor meisjes. Sinds oktober 2000 is
dit gebouw ook aangewezen als Rijksmonument.
“Ontwikkelaar Fairtree Capital kocht het prachtige
pand om het van schoolgebouw naar woonproject
Alle appartementen worden volledig
afgewerkt opgeleverd.
'Het gebouw wordt volledig opnieuw ingericht:
klaslokalen worden appartementen'
met 37 units te herbestemmen. Ze gaf architectenbureau
Van Manen de uitdagende taak om daarbij
de monumentale kernwaarden zo goed mogelijk
met het gewenste comfortniveau voor de appartementen
te verenigen. De hoge leslokalen van weleer
lenen zich uitstekend voor entresols, waardoor
er unieke appartementen ontstaan”, vertelt Albert
Bargeman, projectleider bij Van Leeuwen Bouwbedrijf.
“Aangezien we al meerdere projecten voor de
Zuid-Afrikaanse opdrachtgever met succes afrondden,
werden we ook voor dit gebouw geselecteerd
om binnen het bouwteam de bouwkundige werkzaamheden
uit te voeren en tevens de begeleiding
en de coördinatie van de andere bouwpartners, inclusief
de installatiebedrijven, in handen te nemen.”
De gevel van het monumentale pand wordt
grondig gerenoveerd. Hier en daar moeten ook
herstellingen uit het verleden, die niet correct
gebeurden, opnieuw uitgevoerd worden.
FLEXIBILITEIT EN VAKKENNIS
BELANGRIJK
Het is helemaal geen evidentie om een verouderd
schoolgebouw, dat bovendien als monument beschermd
is, te renoveren en om te bouwen tot een
appartementencomplex. De voormalige klaslokalen
en andere ruimten in het gebouw worden volledig
heringericht. Er worden wanden afgebroken
en nieuwe gebouwd, terwijl ook alle vloeren vervangen
worden. In de gevel zijn nieuwe kozijnen
geïntegreerd. “Bij deze renovatie moesten we uiteraard
rekening houden met de historische waarde
van het gebouw. Zo hebben we onder meer
de monumentale deurkozijnen gedemonteerd en
verplaatst. Alle appartementen, inclusief keuken,
badkamer en toiletten, zullen volledig afgewerkt
opgeleverd worden. We voeren daarbij heel wat
werkzaamheden zelf uit, maar voor onder andere
de installaties, vloerafwerking en schilderwerken
wordt een beroep gedaan op specialisten in hun
vakgebied. We blijven wel verantwoordelijk voor
de begeleiding van alle nevenaannemers en de
coördinatie van de werkzaamheden”, gaat Bargeman
verder. “Als bouwbedrijf hebben we intussen
al de meest uiteenlopende projecten gerealiseerd,
maar een monumentaal pand brengt toch nog
andere uitdagingen met zich mee. In oude gebouwen
bots je wel vaker op gebreken, die vooraf niet
bekend zijn, maar tijdens de sloop- of bouwwerkzaamheden
plots zichtbaar worden. Het komt er
als bouwteam op aan om op dergelijke problemen
flexibel en vakbekwaam te anticiperen. Zo stelden
we vast dat de reparaties aan het pleisterwerk op
verschillende plaatsen aan de gevel in het verleden
niet correct gebeurden, waardoor veel herstellingen
nu opnieuw uitgevoerd moesten worden.
Tijdens het bouwproces werden bovendien nog
aanpassingen aan de originele plannen gedaan en
een grondig kleurhistorisch onderzoek was nodig
om oude elementen in ere te herstellen. Uiteindelijk
moest dit project binnen een strakke planning
uitgevoerd worden, want de werkzaamheden
startten in mei 2021 en in het tweede kwartaal
van 2022 zullen de appartementen opgeleverd
worden. Kortom: een uitdagend project dat Van
Leeuwen op het lijf geschreven is.” ❚
In de gevel zijn nieuwe kozijnen geïntegreerd.
Er worden wanden afgebroken en nieuwe gebouwd,
terwijl ook alle vloeren vervangen worden.
Bouwinfo
Opdrachtgever
Fairtree Capital, Zuid-Afrika
Architect
Architectenbureau Van Manen, Noordwijk
Hoofdaannemer
Van Leeuwen Bouwbedrijf,
Alphen aan den Rijn
STEDENBOUW.NL | 151
De Wamelse Poort Wamel
In de nieuwe woonwijk Wamelse Poort bouwde
De Vree en Sliepen 25 nieuwe huurwoningen.
Tekst | Johan Debaere
Beeld | De Vree en Sliepen/Woonstichting De Kernen
Herstructureringsproject in twee fasen
Energiezuinige woningen
op een historische plek
Met het laten zakken van een houten brug openden vertegenwoordigers van de gemeente West Maas en Waal, de bewoners,
Woonstichting De Kernen en bouwbedrijf De Vree en Sliepen herstructureringswijk De Wamelse Poort in Wamel. De
hoofdaannemer uit Tiel realiseerde er in bouwteamformule 25 zeer energiezuinige sociale huurwoningen en 8 koopwoningen
op een historische plek waar in de middeleeuwen het kasteel Sterkenburg stond. De Kernen startte in 2016 het
project op en voerde vele individuele gesprekken met de toenmalige huurders. In mei 2019 is gestart met de sloop van in
totaal 38 verouderde woningen, wat in 3 fasen gebeurde. Op 7 oktober is het project feestelijk geopend.
Woensdag 22 mei 2019 – op die dag werd met de
sloop van 38 woningen aan de entree van Wamel
gestart. Het betekende meteen het begin van een
herstructureringsproject dat tweeënhalf jaar later
zou resulteren in 25 sociale huurwoningen en 8
koopwoningen, allemaal gasloos. “De verouderde
woningen dateerden van eind jaren ’50 en begin
jaren ’60 en de bewoners hadden klachten over
vocht en geluidsoverlast. Bij de oudste woningen
zat er nog riet in plaats van isolatie onder de dakpannen.
De Kernen heeft daarom besloten om de
bestaande woningen te slopen en nieuwbouw te
realiseren. Van 2016 tot begin 2018 hebben we
gesprekken gevoerd met elke individuele huurder.
We stelden hen onze plannen voor en samen
brachten we dan de behoeften en mogelijkheden
van de bewoners in kaart. Een aantal van hen was
onmiddellijk akkoord, terwijl anderen twijfels hadden”,
legt Marco van Herwaarden, projectleider
bij Woonstichting De Kernen, uit. “We wisten dat
dit project een grote impact zou hebben op de
betrokken bewoners. Begin 2018 organiseerden
we dan ook een informatieavond in het dorpshuis
om het resultaat van de gesprekken te presenteren.
Ook creëerden we een inloophuis, een leeg
gekomen huurwoning in de wijk, waar mensen
terecht konden met al hun vragen of gewoon even
een praatje konden maken onder het genot van
een kop koffie. Uiteindelijk zijn 12 huurders uit de
bestaande wijk in de nieuwe woonwijk Wamelse
Poort blijven wonen. De overige huurders hebben
ervoor gekozen om te vertrekken of te verhuizen
naar elders.”
BOUWEN IN FASEN
Deze ‘toegangspoort’ tot het dorp Wamel is ruim
van opzet. Er zijn verschillende typen huurwoningen:
starters-, eengezins- en seniorenwoningen.
Ook is er voldoende rekening gehouden met parkeerplaatsen.
Binnen het bouwteam was De Vree
en Sliepen verantwoordelijk voor de bouw van de
woningen. “We werden al in een vroeg stadium
bij dit project betrokken. Terwijl de bevoegde instanties
het bestemmingsplan uitwerkten en het
ontwerp getekend werd, bepaalden we al het con-
152 | STEDENBOUW.NL
De Wamelse Poort Wamel
Om tegemoet te komen aan de vraag realiseerde De Kernen
naast de huurwoningen ook 8 koopwoningen.
Er werden ook zonnepanelen gelegd. Daarvoor werden
de nutstracés in de hele wijk vernieuwd.
'De waterspuwers benadrukken
het unieke karakter van dit dorp'
In dit project is de eerste ‘Wamelse’ waterspuwer onthuld.
cept en de bouwmethodiek. We maakten vooraf ook een planning, waardoor
het voor de bewoners ruim van tevoren duidelijk was wanneer hun woningen
leeg moesten zijn en zij een ander onderkomen moesten hebben”, vertelt Teunis
van Voorthuizen, hoofd bestaande bouw bij De Vree en Sliepen. “Door de
aanwezigheid van vleermuizen, mussen en zwaluwen hebben we ook met de
flora en fauna rekening moeten houden. Om zonnepanelen te kunnen aanleggen,
werden de nutstracés in de hele wijk vernieuwd.”
HISTORIE
Op deze locatie stond vroeger een burcht, waardoor archeologisch onderzoek
gevorderd werd. Het voortraject nam dan ook veel tijd in beslag, maar in
mei 2019 kon de aannemer eindelijk starten met de sloop van de bestaande
woningen en de realisatie van het nieuwbouwproject. “De materialen werden
zorgvuldig geselecteerd: traditioneel metsel- en tegelwerk, kant-en-klare
kozijnen, prefab HSB voor de kap, wanden uit kalkzandsteen, zandcementvloeren
op de begane grond en kanaalplaatvloeren op de verdieping én energiemodules
van Factory Zero”, licht Van Voorthuizen toe. “In de zomer van
2020 werden de 14 huurwoningen en 8 koopwoningen van de eerste fase
opgeleverd. Een half jaar later begonnen we met de bouw van nog eens 11
huurwoningen. Begin oktober 2021 werd de wijk feestelijk geopend en konden
de aanwezigen ook de vondsten uit het archeologische onderzoek ontdekken.
In dit project is bovendien de eerste ‘Wamelse’ waterspuwer onthuld,
ontworpen in samenspraak met de dorpsraad, als een uniek kenmerk voor en
door het dorp.” ❚
Herstructureringswijk Wamelse Poort werd geopend door het
laten zakken van een houten brug. (Beeld: John van Gelder)
Bouwinfo
Opdrachtgever
Hoofdaannemer
Woonstichting De Kernen, Hedel
De Vree en Sliepen, Tiel
STEDENBOUW.NL | 153
DC PLUS Oss
De gehele nieuwbouw functioneert na oplevering all-electric.
Tekst | Lieke van Zuilekom
Beeld | Bouwbedrijf van de Ven
Bouw DC PLUS in Oss bevindt zich in de volgende fase
‘Het pand is gereed, de
mechanisatie is in volle gang’
Op industrieterrein Vorstengrafdonk in Oss wordt gebouwd aan één van de modernste distributiecentra van ons land.
In opdracht van PLUS realiseert Bouwbedrijf van de Ven uit Veghel een distributiecentrum van ruim 46.000 m², met ca.
6.100 m² kantoor- en gemeenschappelijke ruimten, 92 laad- en losdeuren en een productiecapaciteit van 400.000 colli
per dag. Het centrum moet vanaf medio 2022 alle 270 PLUS supermarkten in Nederland gaan beleveren en zal de bestaande
centra in Hendrik-Ido-Ambacht, Middenbeemster, Haaksbergen en Ittervoort vervangen.
Op 29 juli is fase 1 van het project opgeleverd. Drie dagen later is de firma
Witron gestart met de levering en installatie van de magazijnstellingen en
mechanische installatie, inclusief kranen, lopende banden, liften, robots, et
cetera. “Deze werkzaamheden lopen door tot medio 2022”, vertelt Toon van
Hout, Projectleider bij Bouwbedrijf van de Ven. “In de tussentijd moeten de
werktuigbouwkundige-, elektrotechnische- en sprinklerinstallateur de laatste
installatietechnische onderdelen in het gemechaniseerde deel monteren.”
Bouwbedrijf van de Ven ziet hierbij toe op de veiligheid en gezondheid van
medewerkers. Bovendien draagt de hoofdaannemer zorg voor de coördinatie
en planningsbewaking. “Wij zorgen dat alle relevante partijen tijdig op de
bouw aanwezig zijn om hun onderdelen te monteren. Zodra een aantal stellingen
gereed is, kan bijvoorbeeld de sprinklerinstallateur zijn stellingsprinklers
en sprinklerleidingen monteren. En na de realisatie van bepaalde bordessen
kan de E-installateur zijn lichtlijnen aanbrengen. Bovendien moeten in
bepaalde gebieden nog luchtkanalen en persluchtleidingen worden opgehangen.”
In het CPS-gebied realiseert Bouwbedrijf van de Ven de laatste bouwkundige
putten, waarin Witron straks haar kranen en stellingen monteert.
De bouwkundige en installatietechnische werkzaamheden moeten in maart/
april 2022 gereed zijn, zodat Witron haar installaties kan testen en in bedrijf
kan stellen. De verwachting is dat PLUS het distributiecentrum medio 2022 in
gebruik kan nemen. Dan biedt de nieuwbouw onder meer ruimte aan expeditiezones
voor inkomende en uitgaande goederen, een grote emballageruimte
en een werkplaats. Bovendien zijn op diverse plekken loopbruggen voorzien.
“Ook hebben we een ADR-kluis gerealiseerd voor de opslag van gevaarlijke
stoffen”, aldus van Hout.
BETON, STAAL EN ALUMINIUM
De volledige nieuwbouw rust op een funderingsconstructie met betonnen poeren
en funderingsbalken. “Hier bovenop hebben wij een staalconstructie gere-
154 | STEDENBOUW.NL
DC PLUS Oss
Op het terrein van het distributiecentrum is een entreegebouw met een loopbrug naar de
kantoren gemaakt, zodat de medewerkers en bezoekers het vrachtverkeer niet kruisen.
aliseerd, met een hoogte van resp. 25, 18 en 14 meter. Voor de dakafwerking is
gekozen voor stalen dakplaten, een steenwol isolatie en een PVC dakbedekking,
terwijl de gevels zijn voorzien van stalen binnendozen met gekleurde stalen
buitenplaten. De binnendozen zijn in het werk geïsoleerd, waarna de gevels zijn
afgewerkt met aluminium puien, vliesgevels en polycarbonaat zichtstroken. Het
kantoorgedeelte is uitgevoerd met metalstudwanden bekleed met HPL, glazen
systeemwanden, systeemplafonds en vloerbedekking (tapijt en PVC).”
Begin augustus is de firma Witron gestart met de levering en
installatie van de magazijnstellingen en mechanische installatie.
INFRAWERKZAAMHEDEN
Ter plaatse van de laaddocks is het dc voorzien van betonnen laadkuilen.
“Rondom het pand is bovendien een beton-, klinker- en asfaltverharding aangelegd,
waardoor de vrachtwagens van Witron schoon naar binnen kunnen
rijden”, aldus Van Hout. “Ook hebben we nog een extra hellingbaan aangelegd.
Aan de overzijde van de bouwkavel hebben we een gelijkvloers parkeerterrein
voor personenauto’s gerealiseerd. Op het terrein van het distributiecentrum
hebben we een entreegebouw met een loopbrug naar de kantoren
gemaakt, zodat de medewerkers en bezoekers het vrachtverkeer niet kruisen.
Bovendien zijn zowel het terrein rondom het distributiecentrum als de parkeerplaats
afgescheiden door spijlenhekwerken met poorten en slagbomen.”
BREEAM-NL ‘OUTSTANDING’
Aanvankelijk lag aan dit project een BREEAM-NL ‘Excellent’-ambitie ten
grondslag, benadrukt hij. “Samen met onze BREEAM-adviseurs hebben we
echter mogelijkheden gezien om nog meer credits te behalen. Dit heeft geresulteerd
in een BREEAM-NL ‘Outstanding’ ontwerpcertificaat. Op dit moment
wordt de bewijslast verzameld voor het bijbehorend oplevercertificaat.”
De duurzaamheid van het distributiecentrum heeft onder meer betrekking
op materiaalgebruik, warmteterugwinning en waterhuishouding. “De gehele
nieuwbouw functioneert na oplevering all-electric. Zowel binnen als buiten
wordt energiezuinige verlichting toegepast en op het dak zijn 11.000 PVpanelen
voorzien. Bovendien is veel aandacht besteed aan thermisch comfort
én luchtkwaliteit en zijn maatregelen zoals verlichtingsregeling, energiebemetering
en lekdetectie geïntegreerd. Afvalresten op de bouw zijn actief gescheiden
en in het beton is een vooraf bepaald percentage betongranulaat
verwerkt. Bijzonder zijn bovendien bijna 12.000 infiltratiekratten in de bodem,
die zorgen voor een gelijkmatige waterafvoer.” ❚
STEDENBOUW.NL | 155
DC PLUS Oss
Nieuwbouwproject
DC Plus te Oss
Op 29 juli is fase 1 van het project opgeleverd.
Bouwinfo
Opdrachtgever
PLUS Retail B.V.
Architect
Da Vinci Vastgoed BV
Realisatie
Bouwbedrijf L. v.d. Ven B.V.
(bouw, installaties en infrawerkzaamheden)
Onderaannemers installaties
Kanters Elektro B.V. (E), DKC Totaaltechniek B.V. (W)
en ABBS Nederland B.V. (sprinkler)
Geautomatiseerd material handling systeem
WITRON
Levering en montage van ca. 75.000 m 2
staaldak, gevelbeplating en binnenwanden
bij DC Plus te Oss.
Benieuwd wat we voor u kunnen betekenen?
Neem vrijblijvend contact met ons op.
dé specialisten
in dak- en wandbeplating
www.hardeman-vanharten.nl
Volg ons ook via F
UTILITEITSBOUW
AGRIBOUW
RENOVATIE
T 0318 46 15 51 | E info@hardeman-vanharten.nl
www.bouwbedrijfvandeven.nl
ven210493_adv_Stedenbouw_Vanderdlande_197x130.indd 1 15-12-2021 10:08:50
156 | STEDENBOUW.NL
De nieuwe EduComfort 1000
Een verademing in schoolventilatie
Deze nieuwe schoolventilatie-unit is
het resultaat van ruim 5 jaar ervaring
in het toepassen van decentrale
schoolventilatie. De EduComfort 1000
is de eerste decentrale unit ‘in het zicht’
die voorzien kan worden van koeling
én verwarming. Zo creëert u het gehele
jaar een gezond binnenklimaat.
Voldoet aan Programma van Eisen Frisse Scholen klasse B
Installatiegeluid maximaal 33 dB(A)
Verwarmen en koelen in één compacte decentrale unit
Optimale luchtstroom middels hoog inducerende JET-nozzles
www.nedair.nl/schoolventilatie
Bouwpartners
Voor uitgebreide informatie over de
Bouwpartners, scan deze QR code
met uw smartphone
stedenbouw.nl/bedrijven
CLADDING
POINT
ABOMA
Maxwellstraat 49a
6716 BX Ede
Postbus 141
6710 BC Ede
T +31 318 69 19 20
E info@aboma.nl
W www.aboma.nl
BAM WONEN ZUIDWEST
Kralingseweg 241-249
3062 CE Rotterdam
Postbus 8912
3009 AX Rotterdam
T +31 10 436 86 00
E info.wonen@bam.nl
W www.bamwonen.nl
BLR-BIMON B.V.
Aardvletterweg 3A
3417 XL MONTFOORT
Postbus 72
3417 ZH MONTFOORT
T +31 348 47 22 47
E info@blr-bimon.nl
W www.blr-bimon.nl
CLADDING POINT BV
Handelsweg 12
6662 NH Elst
T +31 26 365 06 31
E info@claddingpoint.nl
W www.claddingpoint.nl
ALHRA GLAS
Thurledeweg 121
3044 ER Rotterdam
T +31 10 477 75 96
E info@alhra.nl
W www.alhra.nl
B-BUILT BV
Lelyweg 4
4612 PS Bergen op Zoom
T +31 164 27 16 60
E info@b-built.com
W www.b-built.com
BOUWBEDRIJF M.J. DE NIJS EN ZONEN BV
Oudewal 21
1749 CA Warmenhuizen
Postbus 1
1749 ZG Warmenhuizen
T +31 226 39 70 00
CORDEEL NEDERLAND BV
Lindtsedijk 22
3336 LE Zwijndrecht
T +31 78 625 51 00
E info@denijs.nl
W www.denijs.nl
E info.nl@cordeel.eu
W www.cordeel.nl
ARCHIFIT B.V.
Industriepark 8 a
5374 CM Schaijk
T +31 486 76 00 06
E info@archifit.nl
W www.archifit.nl
VAN BERLO
Doornhoek 3715
5465 TB Veghel
Postbus 183
5460 AD Veghel
T +31 413 38 90 90
E info@vanberlo.com
W www.vanberlo.com
BOUWBEDRIJF VAN DE VEN BV
Erpseweg 3
5463 PG Veghel
Postbus 184
5460 AD Veghel
T +31 413 36 69 33
DAMANSDAK B.V.
DAKBEDEKKINGEN
DAMANS DAK BV
Minosstraat 3
5048 CK Tilburg
T +31 13 303 50 82
E info@damansdak.nl
E algemeen@bouwbedrijfvandeven.nl
W www.bouwbedrijfvandeven.nl
W www.damansdak.com
ASK ROMEIN BV
Belder 101
4704 RK Roosendaal
Postbus 1013
4700 BA Roosendaal
T +31 165 75 03 00
E info@ask-romein.com
W www.ask-romein.nl
BESTCON BV
Kanaaldijk 19
5683 CR Best
Postbus 189
5680 AD Best
T +31 499 36 63 66
E info@bestcon.nl
W www.bestcon.nl
BUDOBOUW BETON & MONTAGE
Katwolderweg 8a
8041 AD ZWOLLE
T +31 38 720 08 10
E info@budobouw.nl
W www.budobouw.nl
DEKKER KOZIJNPROJECTEN
Laantje 3
4225 PC Noordeloos
T +31 183 58 16 26
E info@dekkerkozijnprojecten.nl
W www.dekkerkozijnprojecten.nl
BAM BOUW EN TECHNIEK BV
Runnenberg 13
3981 AZ Bunnik
Postbus 12
3980 CA Bunnik
T +31 30 659 89 66
E bouwentechniek@bam.com
BETOLINQ AANNEMERS B.V.
Bosschebaan 37
5384 VX Heesch
T +31 412 74 50 52
E info@betolinq.nl
BUVA HOMECARE SYSTEMEN
Bremen 5
2993 LJ Barendrecht
Postbus 262
2990 AG Barendrecht
T +31 180 69 75 00
E info@buva.nl
DELABIE
Kommenstraat 20
B-1070 Brussel
T +32 25 20 16 76
E info@delabiebenelux.com
W www.bambouwentechniek.nl
W www.betolinq.nl
W www.buva.nl
W www.delabiebenelux.com
158 | STEDENBOUW.NL
Bouwpartners
Voor uitgebreide informatie over de
Bouwpartners, scan deze QR code
met uw smartphone
stedenbouw.nl/bedrijven
DOKA NEDERLAND BV
Longobardenweg 11
5342 PL Oss
T +31 412 65 30 30
E nederland@doka.com
W www.doka.com
FALCO B.V.
Weitzelweg 8
Postbus 18
7671 EJ VRIEZENVEEN
Bezoekadres
7671 EJ Vriezenveen
T +31 546 55 44 44
E info@falco.nl
W www.falco.nl
HARDEMAN VAN HARTEN
Lage Veldweg 10
6741 JL Lunteren
T +31 31 846 15 51
E info@hardeman-vanharten.nl
W www.hardeman-vanharten.nl
HÖRMANN NEDERLAND BV
Harselaarseweg 90
3771 MB Barneveld
T +31 342 42 94 00
E info@hormann.nl
W www.hormann.nl
DREES & SOMMER NETHERLANDS BV
Hoefbladstraat 20 - 22
2153 EX Nieuw-Vennep
T +31 6 38 32 91 79
E info@dreso.com
W www.dreso.com
DURA VERMEER
Bosmaatweg 60
7556 PJ Hengelo
Postbus 877
7550 AW Hengelo
T +31 74 255 02 55
E dvi-oost@duravermeer.nl
W www.duravermeer.nl
FONOFLOOR BV
Zuid Willemsvaart 14
5211 AV 's-Hertogenbosch
Postbus 811
5201 AV 's-Hertogenbosch
T +31 73 615 48 10
E info@fonofloor.nl
W www.fonofloor.nl
DE GROOT & VISSER BV
Marconiweg 1
4207 HH Gorinchem
T +31 183 64 65 66
E info@gv.nl
W www.degrootenvisser.nl
HEIJMANS
Graafsebaan 65
5248 JT Rosmalen
Postbus 2
5240 BB Rosmalen
T +31 73 543 51 11
E info@heijmans.nl
W www.heijmans.nl
HERCUTON BV
Touwslager 2
5253 RK Nieuwkuijk
Postbus 67
5250 AB Vlijmen
T +31 88 205 34 00
E info@hercuton.jajo.com
W www.hercuton.nl
INTAL BV
De Veken 103
1716 KG OPMEER
T +31 226 34 15 25
E info@intal.nl
W www.intal.nl
ITHO DAALDEROP
Lingewei 2
4004 LL Tiel
Postbus 21
3100 AA Schiedam
T +31 10 427 85 00
E mst@ithodaalderop.nl
W www.ithodaalderop.nl
FACÉDO BV
Gildestraat 13
6883 DB Velp
Postbus 3025
6802 DA Arnhem
T +31 26 370 13 60
E info@facedo.nl
W www.facedo.nl
DE GROOT VROOMSHOOP
Zwolsekanaal 36
7681 ED Vroomshoop
Postbus 31
7680 AA Vroomshoop
T +31 546 66 63 33
E info@degrootvroomshoop.nl
W www.degrootvroomshoop.nl
HOLCON BV
Industrieweg 8
7475 NH Markelo
Postbus 81
7475 ZH Markelo
T +31 547 35 73 15
E info@holcon.com
W www.holcon.com
J.P. VAN EESTEREN
Hanzeweg 16
2803 MC Gouda
Postbus 8
2800 AA Gouda
T +31 88 823 01 00
E info@jpvaneesteren.nl
W www.jpvaneesteren.nl
FAKRO NEDERLAND BV
De Ren 34
6562 JK GROESBEEK
T +31 24 39 78 095
E info@fakro.nl
W www.fakro.nl
HAMER
Hoofdvestiging:
Stadhoudersmolenweg 23
7317 AV Apeldoorn
Postbus 525
7300 AM Apeldoorn
T +31 55 577 72 00
E info@hamer.net
W www.hamer.net
HOMIJ TECHNISCHE INSTALLATIES BV
Lange Dreef 7
4131 NJ Vianen
Postbus 47
4130 EA Vianen
T +31 88 186 16 00
E info@homij.nl
W www.homij.nl
JM VAN DELFT & ZN
James Wattlaan 21
5151 DP Drunen
Postbus 232
5150 AE Drunen
T +31 416 37 49 25
E info@jmvandelft.nl
W www.jmvandelft.nl
STEDENBOUW.NL | 159
Bouwpartners
Voor uitgebreide informatie over de
Bouwpartners, scan deze QR code
met uw smartphone
stedenbouw.nl/bedrijven
KIM NEDERLAND
Tweelingenlaan 144
7324 BP Apeldoorn
T +31 55 368 91 91
E info@kim-nederland.nl
W www.kim-nederland.nl
KONINKLIJKE WOUDENBERG
Voorstraat 7
4233 EA Ameide
Postbus 3
4233 ZG Ameide
T +31 88 355 96 00
E info@koninklijkewoudenberg.nl
NIJHUIS BOUW BV
Molendijk Noord 92a
7461 JE Rijssen
Postbus 241
7460 AE Rijssen
T +31 548 53 54 45
E bouw@nijhuis.nl
W www.nijhuis.nl
RDS BV
IZ Harelbeke-Zuid B 2040
Spoorwegstraat 26
B-8530 HARELBEKE
T BE +32 56 29 10 10
NL +31 85 888 09 11
E info@rds.eu
W www.rds.eu
W www.koninklijkewoudenberg.nl
KINGSPAN GEÏSOLEERDE PANELEN
Lingewei 8
4004 LL Tiel
Postbus 6565
4000 HN Tiel
T +31 344 67 52 50
E info@kingspanpanels.nl
W www.kingspan.com
KINGSPAN UNIDEK BV
Scheiweg 26
5421 XL Gemert
T +31 492 37 81 11
E info@kingspanunidek.nl
W www.kingspan.com
LIEFTINK GEVELTECHNIEK BV
Produktieweg 17
2404 CC Alphen a/d Rijn
T +31 172 46 96 70
E info@lieftink.nl
W www.lieftink.nl
LOKHORST BOUW EN ONTWIKKELING
Leeghwaterweg 1
1951 NA Velsen-Noord
OTIS NEDERLAND
Papendorpseweg 83
3528 BJ Utrecht
T +31 88 750 06 00
E informatie@otis.com
W www.otis.com
VAN DEN POL ELEKTROTECHNIEK BV
Aardvletterweg 14
3417 XL MONTFOORT
T +31 348 47 34 34
E info@vandenpol.com
W www.vandenpol.com
RITE-HITE BENELUX BV
Koppelstraat 26
7391 AK TWELLO
T +31 571 27 04 44
E info@ritehite.com
W www.ritehite.com
ROBERTSON
Larserpoortweg 32
8218 NK Lelystad
Postbus 1969
8200 AD Lelystad
T +31 320 26 78 78
E info@robertson.nl
W www.robertson.nl
Postbus 79
1951 NA Velsen-Noord
ROLLECATE
H.G. Zwerusstraat 3
T +31 251 26 50 00
7951 CZ Staphorst
KLIMAATSERVICE HOLLAND BV
Nijverheidsstraat 31
3371 XE Hardinxveld-Giessendam
Postbus 118
3370 AC Hardinxveld-Giessendam
T +31 184 61 39 11
E post@klimaatservice.nl
W www.klimaatservice.nl
E info@lokhorst.nl
W www.lokhorst.nl
VAN POMMEREN
Bobinestraat 44
3903 KG VEENENDAAL
T +31 318 70 10 86
E info@van-pommeren.nl
W www.van-pommeren.nl
Postbus 3
7950 AA Staphorst
T +31 522 46 70 00
E mail@rollecate.nl
W www.rollecate.nl
NATHAN SYSTEMS
Mega 2
KONE
Rijn 10
2491 BG Den Haag
T +31 70 317 10 00
E nederland@kone.com
6902 KL Zevenaar
Postbus 90
6900 AB Zevenaar
T +31 26 445 98 45
E info@nathan.nl
PRECO BV
Ijsseldijk 31
7325 WZ APELDOORN
T +31 85 112 23 60
E info@preco.nl
SCHINDLER NEDERLAND
Verheeskade 4
2521 BN Den Haag
Postbus 28501
2502 KM Den Haag
T +31 70 384 37 00
E info@nl.schindler.com
W www.kone.nl
W www.nathan.nl
W www.preco.nl
W www.schindler.com
160 | STEDENBOUW.NL
Bouwpartners
Voor uitgebreide informatie over de
Bouwpartners, scan deze QR code
met uw smartphone
stedenbouw.nl/bedrijven
a member of the Stertil Group
STERTIL BV
Westkern 3
9288 CA Kootstertille
T +31 512 33 44 44
E info@stertil.nl
W www.stertil.com
TGM
Heesakkerweg 19
5721 KM Asten
T +31 493 32 77 22
E info@tgm.nl
W www.tgm.nl
UNILIN INSULATION
Beneluxstraat 1
5061 KD Oisterwijk
T +31 13 523 13 13
E info.nl@unilin.com
W www.unilininsulation.com
VOLKERWESSELS
Podium 9
3826 PA Amersfoort
T +31 88 186 61 86
W www.volkerwessels.com
UNSTUDIO
VAN STOKKUM
Van Coehoornstraat 10
5916 PH Venlo
T +31 77 351 88 54
GLASS SPECIALS
Beatrix De Rijkweg 12
5657EG Eindhoven
T +31 6 53 655 000
E info@thomsaglass.com
Stadhouderskade 113
1073 AX Amsterdam
Postbus 75381
1070 AJ Amsterdam
T +31 20 570 20 40
E info@unstudio.com
VORSSELMANS
Wuustwezelseweg 95
B-2990 Loenhout
E info@vanstokkum.com
W www.vanstokkum.com
W www.thomsaglass.com
W www.unstudio.com
T +32 3 690 04 40
E info@vorsselmans.be
W www.vorsselmans.be
STUDIONINEDOTS
Gedempt Hamerkanaal 111
1021 KP Amsterdam
T +31 20 488 92 69
E info@studioninedots.nl
W www.studioninedots.nl
TREBBE GROEP BV
Tubantiasingel 63
7514 AB Enschede
Postbus 4
7500 AA Enschede
T +31 88 259 00 00
E info@trebbe.nl
W www.trebbe.nl
VASTBOUW OOST
Spoelerstraat 2
7461 TW Rijssen
Postbus 240
7460 AE Rijssen
T +31 548 53 99 99
E info@vastbouw.nl
W www.vastbouw.nl
DE VRIES EN VERBURG
't Vaartland 8
2821 LH Stolwijk
Postbus 59
2820 AB Stolwijk
T +31 182 34 17 41
SOPRO NEDERLAND BV
Kruyderlaan 21A
3431 BM Nieuwegein
T +31 30 6050214
E info@soprobv.nl
W www.soprobv.nl
DE TWEE SNOEKEN
Postelstraat 49
5211 DX 's Hertogenbosch
T +31 73 614 04 07
E info@tweesnoeken.nl
W www.tweesnoeken.nl
VERCOMA BV
Rosbayerweg 41
1521 RW Wormerveer
T + 31 75 621 76 28
E info@vercoma.nl
W www.vercoma.nl
E info@devriesverburg.nl
W www.devriesverburg.nl
VAN WIJNEN
Heikampweg 6
5249 JX Rosmalen
THERMO KONSTRUKTIES BV
Van Galenweg 23
5431 LG Cuijk
T +31 485 36 30 36
E info@thermobv.nl
TWINTEC NEDERLAND BV
Gutenbergweg 6
4104 BA Culemborg
T +31 345 53 28 78
E info@twintec.nl
VERHOEVEN VASTGOEDVERBETERAARS
Leemansweg 97
6827 BX Arnhem
T +31 26 361 52 28
E info@verhoeven-vv.nl
Postbus 46
5240 AA Rosmalen
T +31 73 521 90 14
E rosmalen@vanwijnen.nl
W www.thermobv.nl
W www.twintecgroup.com
W www.verhoeven-vv.nl
W www.vanwijnen.nl
STEDENBOUW.NL | 161
Duurzamer, efficiënter
én schoner werken in
de bouw-, installatieen
infrasector?
Wij zijn jouw partner voor
mobiele-, off-grid- en
energieopslagsystemen.
Van productkeuze tot volledige systeem engineering.
Productadvies | Systeemadvies | Technisch schema | Systeeminstallatie | Systeemcheck & test | Certificering
Lemsteraak 6 | 2411 NC Bodegraven | 0172 - 650 737 | info@top.systems | www.top.systems
Wilt U ”BREEAM”
bouwen conform
EC1 PLUS?
Professionele Tegellijmen
en Voegproducten
www.soprobv.nl
Gegarandeerd goed
Wij werken met veel plezier, in een hoog tempo, staan voor
maatwerk, leveren zeer hoogwaardige kwaliteit en zijn
volledig gecertificeerd. Benieuwd wat we voor u kunnen
betekenen? Neem vrijblijvend contact met ons op.
UTILITEITSBOUW | AGRIBOUW | RENOVATIE
D hardeman-vanharten.nl
T 0318 46 15 51 | E info@hardeman-vanharten.nl
Volg ons ook via
LFX
Change language