Schrijven Magazine nummer 1 2022

DE SPECIALIST
Er moet iets op
‘
het spel staan, anders
is het niet interessant’
Door Vivian de Gier en Marc Brester
Schrijfster en theatermaakster ELFIE TROMP (36)
over spelen met genres en perspectieven.
‘
Al vanaf het begin draait
mijn maakproces om het
doorbreken van hokjes
en de grenzen van genres.
Ik schrijf proza en
poëzie, ben opiniemaker
en columnist, ik maak theater en interviews,
ik presenteer en zing. De meest
irritante vraag die je mij kunt stellen is:
“Wat ben je nou eigenlijk écht?” Het
idee dat je één vastomlijnde persoon
en schrijver moet zijn, benauwt me. Ik
ben juist gaan schrijven en performen,
omdat ik vrijheid wilde.
Soms vind ik kunst en literatuur
veilig en tandeloos gemaakt doordat
we zo in hokjes zijn gaan denken.
Ik denk juist dat kunst de wereld
zou moeten becommentariëren,
duiden en uitdagen.
Voor elk verhaal kies ik de vorm die
daar het beste bij past. Daarbij meng ik
verschillende genres, werelden en
perspectieven door elkaar heen. Jaren
geleden las ik De klap van de Australisch-Griekse
schrijver Christos Tsiolkas
en tijdens mijn schrijfproces dacht
ik ineens: verrek! Ik gebruik diezelfde
vorm! In dat boek krijgt een vervelend
kind een corrigerende tik van een buurman
op een buurtbarbecue. Vervolgens
geeft elk hoofdstuk het perspectief van
iemand die op die barbecue was, waardoor
je als lezer een fantastisch inzicht
krijgt in cultuur, geschiedenis en hoe
misverstanden ontstaan.
In mijn roman staat een omstreden
standbeeld van een generaal op het
punt te worden weggehaald en klimt
een jongen in dat standbeeld. Het verhaal
wordt verteld vanuit acht verschillende
personages; er is niet één hoofdpersonage.
Iedereen maakt hetzelfde
mee, maar interpreteert dat anders. Die
polyfone vertelwijze geeft een tegengeluid
tegen de westerse, witte, mannelijke
blik, die lange tijd het dominante
perspectief is geweest op de
wereld. In deze gefragmenteerde tijd
vind ik het raar om een klassiek verhaal
te schrijven van a tot z vanuit één
standpunt. Zo coherent is het leven
niet meer, denk ik.
Van Douglas Coupland en zijn Generation
X leerde ik als puber al dat je de
moderne wereld in literatuur kunt vangen:
hij gebruikte bijvoorbeeld hyperlinks
in zijn tekst. Hij liet me zien dat je
in een oeroude traditie van schrijven
en verhalen vertellen moderne technieken
zoals internetcultuur mag
inbrengen, én dat je daarmee mag
spelen. Ook de graphic novel Hier van
Richard McGuire heeft veel invloed op
me gehad. In dat boek tekende McGuire
één plek door de eeuwen heen, vanaf
de eerste plek dat een beestje aan land
kroop tot aan nu. Het is een poëtische
kijk door de tijd. Dat maakte me ervan
bewust dat de realiteit een weefsel is,
en dat je als mens deel uitmaakt van
een structuur die op talloze manieren
invloed op je heeft. Dat weefsel probeer
ik ook in mijn werk te laten zien, bijvoorbeeld
door er poëzie, krantenfragmenten,
protestaffiches en andere
tekstgenres in te gebruiken. Ali Smith
zette in haar boek Spring - ook een
10 | Schrijven Magazine 01 2022