Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
GROND<br />
WEG<br />
WATERBOUW<br />
PLATFORM OVER CIVIELE TECHNIEK & INFRASTRUCTUUR I GWW-BOUW.<strong>NL</strong><br />
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
GRONDWEGWATERBOUW<br />
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
Platform over civiele techniek & infrastructuur<br />
jaargang 12 - 2<strong>02</strong>2<br />
april - mei 2<br />
GWW-BOUW.<strong>NL</strong><br />
2<br />
A16 Rotterdam<br />
(De Groene Boog)<br />
Wanneer begint die beloofde<br />
toekomst nou<br />
Herinrichting<br />
N395<br />
Robuuste software is een<br />
must in de Infrawereld<br />
Dijkversterking<br />
Wolferen - Sprok
De Stage V<br />
Doosan<br />
rupsgraafmachines<br />
De Stage V rupsgraafmachines staan klaar voor jou!<br />
Wil jij een Stage V rupsgraafmachine, die voldoet aan de laatse emissie-eisen,<br />
super sterk, flexibel en ook de grootste cabine in zijn klasse zodat je het ultieme comfort ervaart?<br />
Interesse? Neem dan contact op met jouw Doosan dealer!<br />
Staad, Anema Arum, Snippe Erica, ELM Bouwmachines, R&L Machinery en Nijland Service
BEE<br />
EQUIPPED<br />
ZWAAR MATERIEEL LEASEN OF HERFINANCIEREN?<br />
Bij ons geen lange wachttijden of onnodige aandacht voor je bedrijfscijfers.<br />
Wij kennen de waarde van materieel en stellen dit centraal bij je lease-aanvraag.<br />
Daardoor is er meer mogelijk! Zo kun je bij ons zowel gebruikt als nieuw equipment<br />
leasen, ook als startende ondernemer. Of geld vrijmaken door je eigen<br />
materieel aan ons te verkopen en weer terug te leasen. Simpel, flexibel en snel.<br />
Beequip begrijpt wat je beweegt! Bekijk je mogelijkheden op beequip.nl
Kom ook<br />
werken bij<br />
een slimme<br />
verbinder!<br />
“ Techniek staat bij ons als basis<br />
voor onze oplossingen “<br />
Stephen Sommandas – Projectcoördinator Mobilis<br />
Bekijk alle vacatures op<br />
werkenbijmobilis.nl
2<br />
Voorwoord<br />
‘SMART SOLUTIONS’, DE GWW ZIT ER VOL MEE<br />
Waar moet ik beginnen met vertellen wat de lezer allemaal te wachten staat in deze editie 2 van <strong>Grond</strong>-, <strong>Weg</strong>- en <strong>Waterbouw</strong><br />
Magazine? Een editie die uit haar voegen barst van innovatie. Natuurlijk zijn we al heel wat gewend in onze sector, die al jaren op<br />
kop loopt als het gaat om het vinden van slimme oplossingen voor problemen die ons allemaal aangaan. Toch ben ik elke keer<br />
opnieuw verbaasd, wanneer ik de laatste updates zie uit de branche. Viel eind vorig jaar de mond nog open van verbazing toen<br />
we project A16 Rotterdam, uitgevoerd door De Groene Boog, voor het voetlicht brachten, in deze editie hoeft de mond nog niet<br />
dicht. Kenmerkend voor de aanpak van project A16 Rotterdam is de nieuwe manier van samenwerken, tussen opdrachtgever en<br />
opdrachtnemer. Tussen de meewerkende partijen onderling. Om nog maar te zwijgen over de toepassing van rekenmethoden en<br />
technologieën die nog nooit op deze schaal voorkwamen binnen een project.<br />
In het verlengde van de nieuwe samenwerkingsvorm tussen Rijkswaterstaat en De Groene Boog, treft u in dit magazine rubriek<br />
De Pen aan, van de hand van Stefan van der Voorn, Contract Manager bij Rijkswaterstaat. Een helder en open betoog, waaruit<br />
menig dialoog zal voortvloeien. Het nieuwe Rijkswaterstaat speelt een andere rol in de projecten die het uitschrijft. De reden:<br />
alleen samen kunnen we de doelstellingen halen, die voor 2030 en 2050 voor ons liggen.<br />
Ook mooi om te zien: het project waarbij de N395 gereconstrueerd wordt, op een zo duurzaam mogelijke wijze. Van de keuze in<br />
asfalt, tot de manier waarop de geleiderail is aangebracht, van het aanleggen van proefvakken voor fietspaden met zonnepanelen<br />
in het wegdek verwerkt, tot de mooie manier van aanlichten van de N395. Een huzarenstuk waar niets aan het toeval is overgelaten.<br />
Ook een absoluut huzarenstuk: de dijkversterking Wolferen - Sprok, uitgevoerd door bouwcombinatie De Betuwse Waard.<br />
Een toonbeeld van verantwoord omgaan met omgeving en grondstoffen, boordevol slimme oplossingen die zo min mogelijk hinder<br />
veroorzaken voor mens, flora en fauna. We doen het goed in Nederland, op dit gebied.<br />
Overigens wordt het thema <strong>Weg</strong>enbouw ingeleid met een artikel dat misschien science fiction lijkt, maar het zeker niet is: de<br />
vliegende auto komt er dan toch echt aan. Pal-V heet het bedrijf en hun gyroplane gaat daadwerkelijk in productie. De eerste 70<br />
exemplaren zijn verkocht, de vliegende auto staat op het punt goedkeuring te krijgen om gebruik te maken van de ‘uncontrolled<br />
airspace’ boven ons land en de toekomstige eigenaren genieten terwijl u dit leest van hun opleiding tot mobiliteitspiloot. Even een<br />
airstrip aanleggen naast de snelweg? Heel normaal binnen nu en 5 jaar.<br />
Natuurlijk gaat innovatie in onze branche hand in hand met digitalisering. Ook op dat gebied komt u weer sterke staaltjes tegen<br />
in deze editie, met als smaakmaker een helder stuk over de noodzaak om in de infrasector te werken met robuuste software.<br />
Namens team GWW wens ik u veel leesplezier en richt ik een speciaal woord van dank aan iedereen die heeft meegeholpen aan<br />
het tot stand komen van deze mooie editie!<br />
Jan Mol<br />
Eindredacteur
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
Platform over civiele techniek & infrastructuur<br />
gww-bouw.nl<br />
Jaargang 12 • Nummer 2 2<strong>02</strong>2<br />
Verschijnt 6 x per jaar<br />
ISSN: 2212-9979<br />
UITGEVER<br />
InfraTech 2<strong>02</strong>3 - Move Forward! 10<br />
Natuur Naardermeer lift mee met spoorproject: ecoducten groot succes 12<br />
De duurzaamheidambities in de GWW vliegen je om de oren 14<br />
THEMA WEGENBOUW<br />
Schatbeurderlaan 6<br />
Postbus 249, 6000 AE Weert<br />
+31 495 45 00 95<br />
info@louwersmediagroep.nl<br />
louwersmediagroep.nl<br />
EINDREDACTIE<br />
Jan Mol, Draeckensteijn Media<br />
REDACTIETEAM<br />
Chris Elbers (Escrito) Suzanne van Gaale<br />
(Suzanne van Gaale Tekst en Communicatie)<br />
Jan Mol (Draeckensteijn Media) Roel van Gils<br />
(VG Producties) Armand Landman (Een Waar Woord)<br />
Susan Peek (Suelution)<br />
PROJECTMANAGER<br />
Frank Wekking<br />
f.wekking@louwersmediagroep.nl<br />
Wouter Jansen<br />
w.jansen@louwersmediagroep.nl<br />
SECRETARIAAT<br />
Manuela Depenbrock<br />
Sandra Reijnders<br />
ADVERTENTIES<br />
Een hoge resolutie PDF moet worden aangeleverd via<br />
de AdPortal. Mocht u nog geen uploadlink hebben<br />
ontvangen, stuur een email naar<br />
traffic@louwersmediagroep.nl<br />
ABONNEMENTSPRIJS<br />
Nederland: € 81,00 per jaar excl. BTW<br />
Buiten Nederland: € 129,00 per jaar excl. BTW<br />
IBAN <strong>NL</strong>78 ABNA 0490 2820 67<br />
BIC ABNA<strong>NL</strong>2A<br />
T.n.v. Louwers Mediagroep<br />
o.v.v. <strong>Grond</strong>/<strong>Weg</strong>/<strong>Waterbouw</strong><br />
Informatie over abonnementen:<br />
+31 495 45 00 95<br />
ADRESWIJZIGINGEN<br />
Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar:<br />
Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland<br />
OPZEGGINGEN<br />
Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode<br />
geen schriftelijk bericht van op zegging<br />
is ontvangen, wordt het abonnement auto matisch met<br />
een jaar verlengd.<br />
DOELGROEP<br />
<strong>Grond</strong>/<strong>Weg</strong>/<strong>Waterbouw</strong> wordt als abonnement<br />
en in controlled Circulation persoonsgericht<br />
gestuurd naar: directies en management van<br />
bedrijven betrokken bij de bouw van dijken,<br />
bruggen, kanalen, cultuurtechnisch grondwerk,<br />
baggerwerken, waterbouw en wegenbouw,<br />
ingenieurs-en architectenbureaus, toeleveranciers,<br />
brancheverenigingen, ministeries en rijksdiensten,<br />
Rijkswaterstaat (alle HID’s, hoofd ingenieur<br />
directeuren), provinciale, gemeentelijke en ander<br />
betrokken overheden. Oplage 6900<br />
VORMGEVING/ART DIRECTION<br />
studio@louwersmediagroep.nl<br />
DRUKWERK<br />
Drukkerij Hendrix, Peer<br />
Niets uit deze uitgave mag worden over genomen of ver menig vuldigd zonder<br />
uitdruk kelijke toestemming van de uitgever en zon der bronvermelding. Hoewel<br />
dit blad op zorg vuldige wijze en naar beste weten is samen gesteld kunnen uitgever<br />
en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig heid<br />
van de informatie. Zij aan vaar den dan ook geen enkele aansprake lijkheid voor<br />
schade, van wel ke aard ook, die het gevolg is van hande lingen en/of beslissingen<br />
die gebaseerd zijn op deze informatie.<br />
Wanneer begint die beloofde toekomst nou? 16<br />
De wereld van oplossingen en mogelijkheden achter afval 18<br />
Circulaire bodemverbetering zonder aan- en afvoer van bouwstoffen 20<br />
Bestratingsproducten met gunstige milieuprestaties 24<br />
Hoe Emulsie Asfalt Beton gunstig kan bijdragen aan de inhaalslag in woningbouw 26<br />
Duurzame geluidsschermen 28<br />
‘Duurzaamheid zit in het DNA’ 30<br />
‘Asfaltbranche gaat klimaatdoelen halen’ 34<br />
Vangrailverlichting aangepast aan nachtdieren 36<br />
Nieuwe wegen leiden naar een duurzame toekomst 38<br />
Betrouwbare camerabeveiliging van Kooi voorkomt diefstal en vandalisme 40<br />
Zeer complete rupsgraafmachine voor Limburgs sloopbedrijf 42<br />
<strong>Grond</strong>waterpeil integraal monitoren 44<br />
Vakbekwame boomspecialisten 47<br />
Remote controlled oplossingen zorgen voor extra veiligheid on site 48<br />
Wat is nu de werkelijke constructieve staat van bestaande kademuren? 50<br />
12 16<br />
24
Inhoud<br />
49<br />
76<br />
36 60 90<br />
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Duurzaam en boordevol innovaties 52<br />
Een duurzame weg voor de N395 58<br />
Asfalt zagen is een vak apart 60<br />
<strong>Weg</strong>enbouwbeton met zo laag mogelijke MKI 62<br />
Niet alleen duurzaam als materiaal, maar ook qua toepassing 64<br />
Tijdelijke afzettingen, al dan niet volledig in eigen huisstijl 66<br />
Duurzame en modulaire rioleringssystemen 68<br />
Van verkeersregelaar tot buurtconciërge 70<br />
Vergelijkend warenonderzoek naar zonnefietspaden 72<br />
‘Een goed product verkoopt zichzelf’ 75<br />
Altijd de perfecte putrand 76<br />
Viaduct over A58 bij Oirschot gemodificeerd 78<br />
30.000 ton (frees)asfalt 81<br />
Nieuw elan in ‘grijze’ sector 82<br />
De Pen: Stefan van der Voorn, Contract Manager bij Rijkswaterstaat 84<br />
Kennishuis in onder andere rookbeheersingssystemen 86<br />
Vloedgolf aan duikers op de Blankenburgverbinding 90<br />
“Er liggen nog veel kansen voor de <strong>NL</strong>CS” 92<br />
Nieuw informatiecentrum Nering Bögel mag gezien én gebruikt worden! 96
Inhoud<br />
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Bij project Rotterdam A16 draait alles om verbinding 98<br />
Een viaduct bouwen over een snelweg waarop verkeer rijdt? 100<br />
'Berend Botje' kan gewoon door blijven varen 103<br />
Minder hinder en meer positieve aandacht 106<br />
BIM-model faciliteert integraal werken in optima forma 108<br />
Slimmer ontwerpen door digitalisering bij de Rottemerentunnel 111<br />
'Een beeld zegt meer dan 1000 woorden' 114<br />
Slimme voorspansystemen voor kunstwerken A16 116<br />
Brandwerende schuifdeuren voor Rottemerentunnel 119<br />
Toegepaste wapeningsexpertise voor 33 kunstwerken 120<br />
Bijzondere bouwmethodiek voor viaducten Terbregseplein 122<br />
Robuuste software is een must in de infrawereld 124<br />
‘Met ArcGIS werken we vele malen efficiënter aan het spoor’ 130<br />
Vernieuwen van perrons is een mooi staaltje logistiek werk 134<br />
THEMA BRUGGENBOUW<br />
Duurzame nieuwe houten tuibruggen 136<br />
Gerenommeerde industriebouwer logistiek gewapend voor toekomst 142<br />
Veilige bruggen dankzij tailormade (biobased) coating 144<br />
PROJECT VERVANGING BRUG OUDEKERK<br />
Vakmanschap viert hoogtij 146<br />
Eerste basculekelder succesvol afgezonken 148<br />
8.000 m 2 aan gewapende grondconstructies 149<br />
Stalen hulpconstructies essentieel voor afzinken basculekelder 150<br />
103<br />
120<br />
136<br />
8
Inhoud<br />
152<br />
172<br />
144 162 190<br />
Doe altijd een nulmeting! 152<br />
Zelf je materieel keuren 154<br />
3D-geocelsysteem als innovatieve grondwapening 156<br />
Mobilis legt letterlijk de basis voor 380 kV verbinding 158<br />
PROJECT DIJKVERSTERKING WOLFEREN - SPROK<br />
Waaldijk afgekeurd op hoogwaterveiligheid 160<br />
Expertise van Fugro zet zoden aan de dijk 162<br />
Duurzame dijkversterking met minimale impact 166<br />
Verontreinigde gronden omzetten in secundaire grondstoffen 170<br />
Unieke archeologische vondsten in en rond de Waaldijk 172<br />
Helikopterview op kabels en leidingen 176<br />
Duurzame stalen damwanden uit schroot 180<br />
Omgevingsrisico’s herkennen en beheersen 182<br />
Vakmanschap benodigd bij aanbrengen groutinjectie-ankers 185<br />
Milieurisico’s tijdig in kaart brengen en wegnemen 186<br />
Moderne variant van beproefd concept 188<br />
Duurzame gebiedsontwikkeling na winnen van klei 190<br />
Ondergrondse infra moet plaatsmaken voor hogere Waaldijk 192<br />
Uitkammen van verdacht gebied 196<br />
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
GROND<br />
WEG<br />
WATERBOUW PLATFORM OVER CIVIELE TECHNIEK & INFRASTRUCTUUR I GWW-BOUW.<strong>NL</strong><br />
2<br />
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
GRONDWEGWATERBOUW<br />
GROND/WEG/WATERBOUW<br />
Platform over civiele techniek & infrastructuur<br />
A16 Rotterdam<br />
(De Groene Boog)<br />
Wanneer begint die beloofde<br />
toekomst nou<br />
Blijf gratis en eenvoudig op de<br />
hoogte van het laatste nieuws.<br />
Volg ons op social media en meld<br />
je aan voor onze nieuwsbrief!<br />
gww-bouw.nl<br />
Herinrichting<br />
N395<br />
Robuuste software is een<br />
must in de Infrawereld<br />
jaargang 12 - 2<strong>02</strong>2<br />
april - mei 2<br />
GWW-BOUW.<strong>NL</strong><br />
Dijkversterking<br />
Wolferen - Sprok<br />
Cover: Project A16 Rotterdam<br />
Terbregseplein (De Groene Boog)<br />
Beeld: Vincent Basler<br />
Infrapartners 199<br />
9
Tekst | Jan Mol Beeld | InfraTech<br />
InfraTech 2<strong>02</strong>3 - Move Forward!<br />
Platform <strong>Grond</strong>-, <strong>Weg</strong>- en <strong>Waterbouw</strong> gaat partnerschap aan met InfraTech<br />
InfraTech 2<strong>02</strong>3 vindt plaats van 17 t/m 20 januari 2<strong>02</strong>3 in Rotterdam Ahoy. InfraTech is uitgegroeid tot<br />
een onmisbaar kennisplatform, waar opdrachtgevers, aannemers, ingenieursbureaus en toeleveranciers<br />
samen de verbinding aangaan en de wereld laten zien waarom de Nederlandse infrasector al jarenlang<br />
tot de wereldtop behoort.<br />
Platform <strong>Grond</strong>-, <strong>Weg</strong>- en <strong>Waterbouw</strong> is een<br />
intensief samenwerkingsverband met InfraTech<br />
aangegaan en zal dit jaar regelmatig berichtgeving<br />
doen over InfraTech 2<strong>02</strong>3. Dit in het twee maandelijkse<br />
vakmagazine, maar uiteraard ook wekelijks<br />
op het onlineplatform. De gevleugelde woorden<br />
die exact aangeven waar InfraTech voor staat<br />
luiden: 'Move Forward!' We spreken met Angela<br />
Nolten, Marketing en Communicatie Specialist bij<br />
InfraTech en Annemieke den Otter, Exhibition<br />
Manager van InfraTech, over het overleven van<br />
de coronacrisis en stevige toekomstplannen.<br />
DE LAATSTE LIVE BEURS IN 2019<br />
De laatste InfraTech waar het publiek elkaar<br />
live kon ontmoeten dateert uit 2019. "Voor de<br />
2<strong>02</strong>1 editie was de beursvloer voor 85% uitverkocht",<br />
schetst Annemieke. "Toen kwam<br />
corona roet in het eten gooien, in maart 2<strong>02</strong>0.<br />
We zijn met de Raad van Advies, de Programmacommissie<br />
en de stakeholders om tafel gaan<br />
zitten om een strategie te bepalen. Hoe moesten<br />
we InfraTech 2<strong>02</strong>1 gaan plannen, in een tijd<br />
waarin ineens alles onzeker was. Bovendien zat<br />
bijna iedereen aan huis gekluisterd, ook qua<br />
werk. Elke maand stelden we nieuwe ijkpunten<br />
in en we leefden van lockdown naar lockdown.<br />
Middels berichtgeving en video informeerden<br />
we alle belanghebbenden. De laatste 15% exposanten<br />
bleef dan ook uit."<br />
EEN DIGITAAL<br />
MATCHMAKING PLATFORM<br />
De digitale versie van InfraTech werd opgezet<br />
als een echt matchmaking- en kennisdelingsplatform.<br />
"Iedereen kon meedoen en<br />
we boden de mogelijkheid om er een deel<br />
van de 'fee' voor in te zetten die exposanten<br />
voor de fysieke InfraTech hadden betaald",<br />
aldus Annemieke. InfraTech 2<strong>02</strong>1 werd een<br />
4 dagen durend online kennis en netwerk<br />
event. Angela: "Ondanks dat we 4000 actieve<br />
bezoekers in het platform hadden en<br />
200 tot 300 deelnemers per kennissessie,<br />
was het geen vervanging voor een echte live<br />
vakbeurs.” Annemieke voegt toe: " Wel was<br />
dit een hele leerzame oefening voor ons, we<br />
hebben echt de meerwaarde van digitale<br />
kennisdeling gedemonstreerd gekregen. Live<br />
ontmoetingen zijn onze prioriteit, maar we<br />
houden onze digitale communicatiemiddelen<br />
er wel in. Een maand voor InfraTech 2<strong>02</strong>3 van<br />
start gaat, zetten we ons platform open en<br />
laten algoritmes hun werk doen op de profielen<br />
die inschrijvers en exposanten hebben<br />
aangemaakt. Zo verbinden we op voorhand<br />
exposanten en bezoekers met elkaar, door<br />
bezoekers de weg te wijzen naar de voor hen<br />
meest interessante exposanten en exposanten<br />
alvast een lijst te geven met bezoekers<br />
die interesse hebben in hun dienst of product.<br />
Ze kunnen voorafgaand aan de beurs<br />
dus al afspraken met elkaar maken voor op<br />
de beursvloer. En dit geldt niet alleen voor<br />
exposanten met bezoekers maar ook voor<br />
bezoekers onderling. Uiteraard geschiedt dit<br />
met volledige instemming vooraf van degenen<br />
die zich online registreren. Exposanten<br />
kunnen op deze manier mensen actief uitnodigen<br />
en bezoekers kunnen hun bezoek aan<br />
InfraTech tot in de puntjes vooruitplannen."<br />
VAN NEGATIEF NAAR<br />
MEERWAARDE<br />
Voor de 2<strong>02</strong>3 editie is de beursvloer ten<br />
tijde van dit schrijven voor 70% verkocht.<br />
Angela en Annemieke hebben er alle vertrouwen<br />
in dat de laatste 30% ook verkocht<br />
gaat worden. “Er gaat veel tijd zitten in het<br />
Angela: "Enkele maanden voor januari 2<strong>02</strong>1<br />
besloten we om InfraTech 2<strong>02</strong>1 hybride op te<br />
zetten. We leefden echt van persconferentie<br />
naar persconferentie. Technisch gezien was<br />
een fysiek evenement mogelijk. Er was wat dat<br />
betreft geen sprake van overmacht, er was immers<br />
geen berichtgeving over januari 2<strong>02</strong>1. Bovendien<br />
was het sentiment onder exposanten<br />
verdeeld. De beurs cancelen was daarom geen<br />
optie. Op 8 december 2<strong>02</strong>0 kwam uiteindelijk<br />
de persconferentie waarin een lockdown van<br />
5 weken werd aangekondigd. Toen wisten we<br />
zeker dat we digitaal moesten gaan."<br />
“We zijn niet voor niets dé ontmoetingsplek tussen overheden en het bedrijfsleven in de infrasector."<br />
10
Ook in 2<strong>02</strong>3 worden de InfraTech Innovatieprijzen weer uitgereikt in drie categorieën: productinnovaties, procesinnovaties en vernieuwende vormen van samenwerken.<br />
In 2<strong>02</strong>3 biedt InfraTech wederom een uitgebreid en inspirerend kennisprogramma met interactie tussen de verschillende<br />
kennispleinen, waardoor er meer ontmoetingen tussen opdrachtgever en –nemer zullen plaatsvinden op de beursvloer.<br />
organiseren van de vele kennissessies. Om<br />
iedereen de kans te geven die bij te wonen,<br />
overwegen we nu om via het digitale platform<br />
live te gaan streamen en on demand<br />
uit te zenden op het platform. 'Dankzij' corona<br />
weten we nu dat mensen daar open<br />
voor staan en gebruik maken van de mogelijkheden<br />
die we bieden. Bovendien kunnen<br />
we nu veel kwalitatieve matches vooraf laten<br />
maken. We buigen op deze manier een<br />
negatieve situatie om naar een situatie met<br />
meerwaarde en willen dit de komende edities<br />
door ontwikkelen."<br />
"De afgelopen periode heeft het team van<br />
InfraTech zich ingespannen om de contacten<br />
in moeilijke tijden warm te houden, we hebben<br />
veel nieuwe contacten gelegd en zijn<br />
op verschillende manierenin beeld gebleven.<br />
Dat was soms pittig, maar meer dan de<br />
moeite waard. Juist nu moeten we stappen<br />
vooruit gaan maken, daarom staan we vierkant<br />
achter de slogan 'Move Forward!'. Met<br />
zijn allen de schade inhalen en de schouders<br />
eronder. We zijn niet voor niets dé ontmoetingsplek<br />
tussen overheden en het bedrijfsleven<br />
in de infrasector."<br />
Samen noodzakelijke veranderingen realiseren<br />
In 2<strong>02</strong>3 biedt InfraTech wederom een uitgebreid<br />
en inspirerend kennisprogramma met<br />
interactie tussen de verschillende kennispleinen,<br />
waardoor er meer ontmoetingen tussen<br />
opdrachtgever en –nemer zullen plaatsvinden<br />
op de beursvloer. “Deze ontmoetingen zijn<br />
cruciaal voor samenwerkingen waarmee de<br />
noodzakelijke veranderingen in de infrasector<br />
gerealiseerd kunnen worden. Belangrijke onderwerpen<br />
zijn verduurzaming, klimaatadaptatie<br />
en energietransitie. InfraTech gaat zelf<br />
ook verduurzamen door onder andere meer<br />
afval te scheiden en duurzaam in te kopen",<br />
zegt Annemieke. Human Capital is ook een<br />
van de focuspunten. "De markt schreeuwt<br />
om goed gekwalificeerd jong personeel. Recruiters<br />
van InfraTech-exposanten geven deze<br />
editie een inkijkje in de verschillende loopbaanmogelijkheden<br />
in de branche."<br />
Tevens is er nog meer aandacht voor innovatie:<br />
Angela zegt tot besluit: "Ook in 2<strong>02</strong>3 worden de<br />
InfraTech Innovatieprijzen weer uitgereikt in drie<br />
categorieën: productinnovaties, procesinnovaties<br />
en vernieuwende vormen van samenwerken.<br />
Doel van de prestigieuze prijzen is om aantrekkelijke<br />
'showcases’ te vinden die benut kunnen<br />
worden in publicaties en toonbeelden van de innovatiekracht<br />
en samenwerking in de infrasector."<br />
Zien we u ook op InfraTech 2<strong>02</strong>3? Vast wel,<br />
deze editie wilt en kunt u niet missen. ■<br />
11
Van een passerende trein blijken ze niet onder de indruk.<br />
Tekst | Mobilis Beeld | Mobilis/Natuurmonumenten<br />
Natuur Naardermeer lift<br />
mee met spoorproject:<br />
ecoducten groot succes<br />
Boommarters, dassen, watervleermuizen, kikkers en zelfs ringslangen weten de ecoducten<br />
onder het spoor in natuurgebied Naardermeer te vinden. Twee jaar na oplevering van de<br />
onderdoorgangen is hard bewijs geleverd via camera’s en analyse. De atypische samenwerking<br />
tussen ProRail, Mobilis, Natuurmonumenten en de provincie bleek een gouden greep:<br />
‘Natuur kan succesvol meeliften bij een spoorproject. Dit kan veel vaker.’<br />
“Eigenlijk wist ik drie dagen na oplevering van<br />
de ecoducten al dat het werkte. Toen vond<br />
ik de eerste reeënsporen onder het spoor”,<br />
wijst boswachter Luc Hoogenstein van Natuurmonumenten<br />
naar diverse camera’s die<br />
het wild in de gaten houden. De zogenoemde<br />
cameravallen leveren hard bewijs dat dieren<br />
van de ene kant naar de andere kant hoppen<br />
en zo profiteren van een veel groter leefgebied.<br />
Inmiddels zijn honderden reeën, dassen,<br />
vossen en kikkers vastgelegd. De camera<br />
floept aan zodra er een dier passeert. “In werkelijkheid<br />
liggen de aantallen veel hoger, want<br />
niet elke passage wordt geregistreerd”, weet<br />
de boswachter uit ervaring.<br />
GOUDEN KANS<br />
Met eigen ogen gaan we kijken in het bijzondere<br />
natuurgebied onder de rook van Amsterdam<br />
dat van zonsopgang tot zonsondergang vrij toegankelijk<br />
is voor wandelaars en fietsers. Verzamelpunt<br />
is gasterij Stadszigt dat ook tijdens het<br />
spoorproject het vertrekpunt was: alle bouwvakkers,<br />
hun warme en koude maaltijden en<br />
kleine bouwmaterialen werden met bootjes vervoerd.<br />
Het is een unieke samenwerking waarbij<br />
de bouwer, de spoorbeheerder, de provincie en<br />
de natuurorganisatie samen optrokken en elkaar<br />
‘Op z’n ipad staan nog de filmpjes van een<br />
nachtelijke boottocht onderweg naar een van de<br />
bouwlocaties op een eiland in het Naardermeer'<br />
12
uitdaagden. Van de werkzaamheden in augustus<br />
2019 is niets meer te zien, behalve het resultaat.<br />
“Het was een gouden kans om het natuurgebied<br />
te verbinden en die mogelijkheid hebben<br />
we benut. Op deze manier konden de ecoducten<br />
betaalbaar meeliften bij de geplande werkzaamheden.<br />
Maar dat ging niet zomaar. Deze<br />
partijen weten elkaar niet als vanzelfsprekend<br />
te vinden. Ik ben nog steeds trots dat het is gelukt.<br />
En het geeft extra voldoening om te weten<br />
dat het zo goed werkt”, vertelt Luuk van<br />
Hengstum van ProRail als we op een druilerige<br />
donderdagochtend de verschillende onderdoorgangen<br />
in het gebied verkennen.<br />
WATERVLEEMUIZEN,<br />
DASSEN EN MARTERS<br />
Natuurmonumenten weet veel van natuur,<br />
maar weinig van bouwen. Voor Mobilis, ProRail<br />
en de provincie Noord Holland geldt het omgekeerde.<br />
Toch wisten de vier partijen elkaar<br />
te vinden om geschikte locaties te bedenken<br />
voor ecoducten. “We begonnen met 27 potentiële<br />
plekken voor onderdoorgangen vanuit<br />
de natuur bekeken. Daar kwam de strenge<br />
‘bouw- en spoorblik’ overheen: Paste zo’n<br />
constructie op die plek onder het spoor? Hoe<br />
groot kon de onderdoorgang worden? Kwamen<br />
de dieren, die gebruik moeten maken van<br />
de passages, überhaupt voor op de verschillende<br />
locaties? En was dat financieel haalbaar?<br />
Na veel wikken en wegen bleven er 9 locaties<br />
over”, haalt spoorprojectmanager Luuk herinneringen<br />
op. In totaal zijn 9 passages aangelegd,<br />
waarvan Mobilis 2 nieuwe duikers met faunapassages<br />
heeft aangelegd en 2 bestaande duikers<br />
voorzien van faunapassages.<br />
Het zijn heel verschillende onderdoorgangen<br />
geworden. De een staat onder water – ‘ook<br />
geschikt voor vissen en watervleermuizen<br />
en zelfs vogels als waterral en waterhoen’ -,<br />
de ander is gecombineerd met een voetpad<br />
en geschikt voor reeën, vossen en dassen.<br />
En weer twee andere ecoducten zijn holle<br />
spoorbielzen waar alleen kleine dieren doorheen<br />
passen. Ze worden allemaal gebruikt, is<br />
inmiddels aangetoond. Boswachter Luc is nog<br />
elke dag blij met het resultaat en vindt dat bij<br />
elk bouwproject moet worden gekeken naar<br />
slimme combinaties om de natuur ruim baan<br />
te geven. “Vroeger dacht ik; ‘bouw toch even<br />
zo’n tunneltje voor de dieren’. Maar zo simpel<br />
is het natuurlijk niet.”<br />
KRAPPE PLANNING<br />
Van een passerende trein blijken ze niet onder<br />
de indruk. Het gras aan de overkant blijkt groener<br />
te lokken. “Er zijn hier veel boommarters<br />
en dassen. Die verwacht je eigenlijk meer in<br />
het bos.” Elke twee jaar evalueert Natuurmonumenten<br />
de natuur in het gebied. Daarnaast<br />
is de provincie een onderzoek gestart op basis<br />
van het DNA van de heikikker om aan te tonen<br />
dat de beschermde diersoort zijn soortgenoten<br />
aan de ander kant van het spoor weet te vinden.<br />
Slechts 9 dagen had Mobilis samen met combinatiepartner<br />
Hegeman de tijd om de faunapassages<br />
te bouwen, binnen de gehele buitendienststelling<br />
van 23 dagen om het hele<br />
spoortracé aan te pakken. “De planning was<br />
krap. We wisten dat collega Dura Vermeer op<br />
ons moest wachten om weer verder te kunnen<br />
met het spoorwerk. We gingen 24 uur per dag<br />
door en hadden alles tot in de puntjes voorbereid,<br />
maar het bleef spannend”, weet Bart<br />
van den Heijkant, destijds projectmanager bij<br />
Mobilis, zich nog goed te herinneren.<br />
DRIJVENDE BOUWKEET<br />
De bouwlocaties waren alleen over het water en<br />
spoor bereikbaar. De speciale grote bouwkraan<br />
op rails werd ingezet – ‘de Obelix’ – en was precies<br />
op tijd op locatie om te hijsen. Op z’n ipad<br />
staan nog de filmpjes van een nachtelijke boottocht<br />
onderweg naar een van de bouwlocaties<br />
op een eiland in het Naardermeer. “Echt pikkedonker<br />
met steeds het risico op zandbanken. Het<br />
was een avontuur.” Een avontuur waar hij met<br />
veel plezier op terugkijkt. Mobilis bouwt vaker<br />
ecopassages, zoals ecoduct Weerterbergen, de<br />
natuurpassage bij Dwingelderveld, faunapassage<br />
Kootwijkerzand en nog acht ecoducten over de<br />
A1 op de Veluwe en de Utrechtse en Sallandse<br />
Heuvelrug. “Met je eigen bootje naar de drijvende<br />
bouwkeet. Dat was wel een hoogtepunt.”<br />
Bijna hadden de zeldzame purperreigers roet<br />
in het eten gegooid bij dit project. In het oudste<br />
natuurgebied van Nederland gelden strenge<br />
regels. De buitendienststelling van het spoor<br />
tussen Naarden en Weesp stond al twee jaar<br />
gepland voor 3 augustus. Zo’n deadline op het<br />
drukke spoortraject is niet te verschuiven.<br />
Maar voor de spoorrenovatie waren harde<br />
eisen gesteld aan broedseizoen en bouwterrein.<br />
Als er nog vogels zouden broeden, moest<br />
het hele project worden afgeblazen. En precies<br />
dat voorjaar streken maar liefst vijf paren met<br />
purperreigers neer om een nestje te bouwen<br />
naast het spoor. Half juli vloog het kroost uit,<br />
net op tijd voor het spoorproject met de 9 faunapassages.<br />
“Het heeft zo moeten zijn.” ■<br />
Vlnr: Luuk van Hengstum van ProRail, Bart van den Heijkant van Mobilis en Luc Hoogenstein van Natuurmonumenten<br />
Ottersporen.<br />
13
Het team van Brave & Boost.<br />
Tekst | Susan Peek Beeld | Brave & Boost<br />
De duurzaamheidambities in<br />
de GWW vliegen je om de oren<br />
Jonge organisatie waarin jarenlange ervaring samenkomt, biedt training<br />
als sterke basis om met duurzaamheid aan de slag te gaan<br />
Duurzaamheid binnen de GWW speelt een steeds belangrijkere rol. Maar wat is nou precies duurzaamheid?<br />
En wat betekent dat voor de GWW? Wat is er nodig om de GWW te verduurzamen<br />
en wat is jouw specifieke impact hierop? Vragen waar je een antwoord op krijgt in de training<br />
Duurzaamheid in de grond-, weg- en waterbouw van Brave & Boost. Deze jonge organisatie<br />
combineert de jarenlange ervaring in trainingen vanuit Brave Decisions met de kennis en<br />
expertise van tenders en duurzaamheid in de bouw van We-Boost.<br />
14
KRACHTEN GEBUNDELD<br />
Brave & Boost is in februari 2<strong>02</strong>1 opgericht en is<br />
gespecialiseerd in trainingen, tendersupport en<br />
organisatieontwikkeling met als doel: een duurzame,<br />
innovatieve en efficiënt gebouwde omgeving.<br />
Sjoerd van Loon, trainer en business developer bij<br />
Brave & Boost: “We zijn een jong bedrijf waarin<br />
jarenlange ervaring vanuit beide organisaties worden<br />
samengebracht. Brave Decisions neemt 17<br />
jaar trainingservaring voor technische en zakelijke<br />
professionals in communicatie en commercie<br />
mee, met name gericht op bedrijven in de bouw<br />
en techniek. We-Boost is sinds 2015 actief op het<br />
gebied van tenderen in de bouw en brengt kennis<br />
en expertise in op het gebied van duurzaamheid,<br />
data en GWW-innovaties. Met Brave & Boost<br />
combineren we het beste van deze twee bedrijven<br />
en staan we bedrijven en (semi-)overheden in de<br />
bouw en techniek bij door middel van trainingen,<br />
tendersupport en organisatieontwikkeling.”<br />
UITDAGINGEN IN DE<br />
GWW-SECTOR<br />
Sjoerd licht toe dat Brave & Boost trainingen<br />
ontwikkelt op basis van behoeftes, trends,<br />
wensen en activiteiten in de GWW-sector.<br />
“Zoals de eendaagse training Duurzaamheid<br />
in de GWW. Opdrachtgevers vragen meer<br />
dan alleen prijs en wegen oplossingen mee op<br />
het gebied van duurzaamheid, innovatiemanagement<br />
en omgevingsmanagement in hun<br />
aanbestedingen. Met name de duurzaamheid<br />
krijgt een steeds grotere rol in aanbestedingen.<br />
Voor veel bedrijven -zowel opdrachtgevers<br />
als opdrachtnemers- is duurzaamheid<br />
echter een nieuw thema. Het aanbieden<br />
van concrete duurzaamheidsmaatregelen en<br />
MKI- of CO 2<br />
-berekeningen kan daarom een<br />
uitdaging zijn. De training Duurzaamheid in<br />
de GWW speelt in op deze trend en geeft<br />
opdrachtgevers en opdrachtnemers praktische<br />
handvatten om direct toe te passen.<br />
Naast wat de wet- en regelgeving oplegt, focust<br />
de training zich met name op intrinsieke<br />
motivatie van deelnemers individueel en van<br />
organisaties in zijn geheel. Bovendien zijn<br />
de trainingen bedoeld om elkaar te inspireren”,<br />
zegt Sjoerd en rondt af: “We zijn op dit<br />
moment zelfs bezig met de ontwikkeling van<br />
een driedaagse training over Duurzaamheid<br />
in de GWW, gezien de enorme vraag<br />
naar dit onderwerp.” ■<br />
Sjoerd in gesprek met een deelnemer tijdens de<br />
training Communicatie met Impact<br />
TRAINING<br />
DUURZAAMHEID<br />
IN DE GWW<br />
Klimaatneutraal? Circulair? Al in 2030? De ambities vliegen<br />
je om de oren: duurzaamheid krijgt een steeds grotere rol<br />
op het werk in de GWW. In onze training Duurzaamheid in<br />
de GWW krijg je inzicht en handelingsperspectief op het<br />
gebied van duurzaamheid voor jouw werk in de GWW.<br />
Thema’s<br />
• Duurzaamheid op het niveau van aarde, GWW, persoon;<br />
• Negatieve milieu-impact en hoe deze te verkleinen;<br />
• Duurzaamheid in contractvormen en<br />
aanbestedingsprocedures.<br />
Voor iedereen die wil bijdragen aan het behalen van<br />
duurzaamheidsambities in de GWW, maar nog niet<br />
precies weet hoe en waar te beginnen.<br />
Dit kan vanuit jouw functie bij een publieke organisatie,<br />
bij een adviesbureau of bij een aannemer.<br />
Aanmelden? Brave-boost.nl/trainingen<br />
15
THEMA WEGENBOUW<br />
Tekst | Jan Mol Beeld | PAL-V<br />
Wanneer begint die<br />
beloofde toekomst nou?<br />
Goed nieuws: het lange wachten is voorbij<br />
In de vorige wegenbouw special in dit magazine schreef ik over het aanleggen van weginfrastructuur<br />
op de planeet Mars. Niet ver gezocht, wel heel ver weg nog. In het artikel werd geschetst hoe de<br />
wegenbouwer van de toekomst zijn werk deed ver van huis, op de rode planeet. Een idee dat ook<br />
altijd ver van huis leek te zijn, was het concept van de vliegende auto.<br />
In 1990 woonde ik een seminar bij op de World<br />
Science Fiction Convention in Den Haag, ook<br />
wel bekend als ConFiction. Dat seminar draaide<br />
om de vraag 'Wanneer begint die beloofde<br />
toekomst nou?'. In de science fiction films en<br />
stripverhalen van vroeger werd steevast een<br />
beeld geschetst over het jaar 2000, waarin<br />
de mens zich niet alleen per auto verplaatste,<br />
maar ook per eigen vliegmachine. In 1990 was<br />
iedereen ervan overtuigd dat zoiets nooit ging<br />
gebeuren, vanwege wetten en regelgeving. Eén<br />
man legde zich daar niet bij neer.<br />
VAN DEUR TOT DEUR<br />
RIJDEN EN VLIEGEN<br />
We zijn in gesprek met Ir. Robert Dingemanse<br />
MBA. Hij is founder en CEO van PAL-V, het<br />
bedrijf dat momenteel koortsachtig werkt aan<br />
het produceren van de door hem en zijn team<br />
ontwikkelde vliegende auto. U leest het goed.<br />
“Mijn droom was een voertuig te ontwikkelen,<br />
waarmee je van je voordeur kunt rijden naar<br />
een 'airstrip', vervolgens vliegt naar een 'airstrip'<br />
die dicht bij je eindbestemming ligt, daar<br />
landt en vervolgens tot aan de deur van je bestemming<br />
rijdt", schetst Dingemanse. "De techniek<br />
hebben we ontwikkeld, de laatste hobbel<br />
die we moesten nemen was de vliegende auto<br />
goedgekeurd krijgen om ermee aan het verkeer<br />
op de weg en in de lucht deel te nemen.<br />
Daar zijn we nu bijna."<br />
Het feit dat de PAL-V's geproduceerd gaan<br />
worden hebben we te danken aan de volharding<br />
van Dingemanse, in combinatie met het<br />
vertrouwen dat hij kreeg van investeerders en<br />
de overheid. Wat PAL-V heeft bewerkstelligd<br />
is uniek. "We hebben investeerders achter ons<br />
staan die vertrouwen hadden in het inpassen<br />
van de PAL-V binnen de bestaande weg- en<br />
luchtvaartwetgeving binnen Europa. Dat we<br />
uitgerekend in Nederland al zoveel klanten<br />
hebben, is bijzonder, gezien de goede wegen<br />
infrastructuur. Maar: als het hier lukt, kan het<br />
overal", schetst Dingemanse.<br />
OVER DE 70 TOESTELLEN<br />
GERESERVEERD<br />
De PAL-V is een zogeheten 'Gyroplane', meer<br />
vliegtuig dan helicopter. “Met een Gyroplane<br />
vlieg je makkelijker en veiliger dan met een gewoon<br />
vliegtuig of een helicopter. We hebben al<br />
70 exemplaren op basis van reservering in Nederland<br />
verkocht, die worden vanaf 2<strong>02</strong>4 uitgeleverd.<br />
De vliegopleiding voor de toekomstige<br />
eigenaren is in april dit jaar begonnen, op onze<br />
'FlyDrive Academy. Die bevindt zich op Breda<br />
Comfortabel en vertrouwd. De PAL-V beschikt gewoon over een stuurwiel.<br />
“Mijn droom was een voertuig te ontwikkelen, waarmee je van je voordeur kunt rijden<br />
naar een 'airstrip', vervolgens vliegt naar een 'airstrip' die dicht bij je eindbestemming<br />
ligt, daar landt en vervolgens tot aan de deur van je bestemming rijdt.”<br />
16
THEMA WEGENBOUW<br />
International Airport. De opleiding levert mobiliteitspiloten<br />
af, dus geen hobbypiloten."<br />
EVEN EEN AIRSTRIP AA<strong>NL</strong>EGGEN<br />
Wat is er nodig om de PAL-V te laten opstijgen<br />
en landen? Dingemanse: “Een geasfalteerde<br />
airstrip of een veldje met graswortel<br />
versterkt gras, inclusief een slagboom en een<br />
in- en uitcheck systeem. In ieder geval een<br />
speciaal voor het doel gedefinieerd stukje<br />
terrein." Het ziet er dus naar uit dat de wegenbouwer<br />
van morgen een taak erbij krijgt:<br />
op strategische plaatsen aanleggen van kleine<br />
'vliegveldjes', die aansluiten op de bestaande<br />
infrastructuur. "Een goed voorbeeld is het<br />
in oprichting zijnde mobiliteitscentrum bij<br />
Utrecht. Daar, langs de A27, komt een PAL-V<br />
Port als 'invoegstrook' naar de lucht."<br />
Hoe ziet de toekomst eruit? Dingemanse<br />
antwoordt stellig: "Deze ontwikkeling is niet<br />
Met een Gyroplane vlieg je makkelijker en veiliger dan met een gewoon vliegtuig of een helicopter.<br />
meer terug te draaien. Het zal steeds drukker<br />
worden in de lucht in de 'uncontrolled<br />
airspace' waar PAL-V gebruik van maakt.<br />
Een van de volgende ontwikkelingen waar<br />
we aan werken, is geautomatiseerde<br />
luchtverkeersleiding en wellicht autonoom<br />
vliegende auto's. Maar eerst genieten we<br />
van de kick off." ■<br />
Een geasfalteerde airstrip of een veldje met<br />
graswortel versterkt gras is wat de PAL-V nodig<br />
heeft om te kunnen opstijgen en landen.<br />
17
THEMA WEGENBOUW<br />
Tekst | Susan Peek Beeld | Heros Sluiskil<br />
De wereld van oplossingen<br />
en mogelijkheden achter afval<br />
Milieudoelstellingen als Cradle tot Cradle, reductie van CO 2<br />
en stijgende kosten van primaire grondstoffen<br />
maken alternatieve grondstofwinning meer dan ooit het overwegen waard. Onder het mom<br />
‘alles eruit halen wat erin zit en dat terugbrengen in nieuwe producten’, zorgt Heros Sluiskil ervoor<br />
dat bodem-assen zo duurzaam mogelijk worden verwerkt tot alternatieve grondstoffen. Daarmee<br />
loopt het bedrijf voorop in de circulaire economie.<br />
“Bodem-as is het residu dat overblijft na<br />
verbranding van restafval”, vertelt Martijn<br />
Hoekman, Sourcing & Product Manager Minerals<br />
bij Heros Sluiskil. Heros werkt zo’n<br />
900.000 ton bodem-as op wat vervolgens<br />
onder de merknaam granova ® als duurzaam<br />
alternatief voor primaire grondstoffen op de<br />
markt verkrijgbaar is.<br />
INGENIEUZE SYSTEMEN,<br />
INNOVATIEVE CONCEPTEN<br />
“Met eigen ontworpen installaties waarin een<br />
ingenieus systeem van verschillende technieken<br />
gebruikt wordt, halen wij alle metalen, ferro en<br />
non-ferro uit de bodem-assen. Een deel van<br />
de overgebleven mineralen wordt daarna gebruikt<br />
als toeslagstof voor de betonindustrie<br />
(granumix). Een ander deel van de mineralen<br />
wordt verder schoongemaakt en als vrij toepasbare<br />
bouwstof ingezet (combimix). Combimix<br />
wordt onder andere gebruikt als duurzame<br />
zand- en grondvervangers bij funderen<br />
en ophogen in de wegenbouw. Het is als eerste<br />
Nederlandse product goedgekeurd door Rijkswaterstaat,<br />
overeenkomstig de Green Deal”,<br />
zegt Hoekman. “Drainmix is een van de laatste<br />
innovaties. Een sterke, secundaire bouwstof<br />
met kleine holtes die gebruikt wordt als fundering<br />
op plaatsen waar water op een vertraagde<br />
manier moet worden afgevoerd.”<br />
ADAPTIEVE SYSTEMEN<br />
De piekbelasting en onvoorspelbaarheid van<br />
water is toegenomen, waardoor er meer adaptieve<br />
systemen worden ontwikkeld. “Dat kan<br />
met primaire grondstoffen, maar met drainmix<br />
heb je een sterk, milieuvriendelijk en kosten efficiënt<br />
alternatief. Deze duurzame klimaatadaptie<br />
is toepasbaar bij pleinen, parkeerplaatsen, fietspaden<br />
en sportvelden. Maar ook bij wegen.”<br />
Hoekman doelt op Innova58: een project van<br />
Rijkswaterstaat waarbij de Innovatiestrook aan<br />
de A58 een belangrijke showcase is van duurzame<br />
en circulaire toepassingen binnen de gww.<br />
Aannemer van Kessel heeft in samenwerking<br />
met AquaBASE een constructie voorgesteld om<br />
granova® drainmix: een sterke, secundaire bouwstof met kleine holtes die gebruikt wordt als fundering op plaatsen waar water op een vertraagde manier moet worden afgevoerd.<br />
18
THEMA WEGENBOUW<br />
waterberging onder asfalt te realiseren, waarbij<br />
de granova ® drainmix is toegepast. Door een<br />
andere constructie in de berm wordt het water<br />
teruggeleid onder de snelweg en gebufferd in de<br />
holle ruimte van de drainmix. “Mooi om te zien<br />
hoe er in oplossingen wordt gedacht als je een<br />
duurzaamheidsconcept uitschrijft.”<br />
Bij een project in Amsterdam aan de Kromme Mijdrechtstraat wordt granova® drainmix van Heros toegepast.<br />
BEWUSTWORDING<br />
EN ACCEPTATIE<br />
Hoekman merkt dat de markt de secundaire<br />
materialen nog niet helemaal omarmd heeft.<br />
“Iedereen praat over innovatieve ideeën en<br />
C2C, maar bij de uitvoering ervan loop je tegen<br />
weerstand aan. Onnodig, want al onze producten<br />
voldoen aan de wet- en regelgeving -zonder<br />
beperkende maatregelen- en kunnen dus gewoon<br />
toegepast worden.” Ook primaire grondstofproducenten<br />
hoeven volgens Hoekman niet<br />
bang te zijn voor hun marktpositie: “Het kan<br />
complementair aan elkaar zijn, wanneer je goede<br />
afspraken over toepassingen maakt.” Hoekman<br />
besluit: “Hoog tijd dus dat de markt weet<br />
dat Heros een grote professionele organisatie is,<br />
die een maatschappelijk probleem aanpakt, productstromen<br />
levert die aan de vereiste regelgeving<br />
voldoen en zo de bijdrage aan een circulaire<br />
economie meer dan serieus neemt.” ■<br />
Duurzame en circulaire grondstoffen uit<br />
de resten van stedelijk afval.<br />
www.heros.nl<br />
19
THEMA WEGENBOUW<br />
Op het Floriadeterrein in Almere heeft Terrastab een oppervlakte van maar liefst 53.000 m 2 gestabiliseerd.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Terrastab Nederland<br />
Circulaire bodemverbetering<br />
zonder aan- en afvoer<br />
van bouwstoffen<br />
Terrastab Nederland, specialist in grondverbeteringen en grondstabilisaties, hanteert volgens<br />
directeur Anton Bunt al vele jaren de filosofie die nu pas echt voet aan de grond begint te krijgen.<br />
“Wij zetten al twintig jaar in op duurzaamheid en circulariteit, thema’s die nu terrein winnen.<br />
Dat maakt dat we nu een sterke groei doormaken.” Bunt vertelt over het concept waarmee ze<br />
op een milieuvriendelijke wijze aan bodemverbetering doen of wegrenovaties kunnen uitvoeren,<br />
zonder grootschalige aan- en afvoer van bouwstoffen. Dus volledig PFAS- en PFOS-vrij.<br />
In de afgelopen twintig jaar heeft Terrastab<br />
Nederland een enorme expertise opgebouwd<br />
op het gebied van duurzame en circulaire bodemverbetering.<br />
“We hebben een aantal duurzame<br />
en CO 2<br />
-arme bindmiddelen ontwikkeld<br />
om met behulp van de plaatselijke grondslag de<br />
ondergrond gebruiksklaar te maken voor zware<br />
belastingen”, legt Bunt uit. “In de landen om<br />
ons heen is het een geijkte methodiek, in Nederland<br />
daarentegen hebben we de eerste jaren fors<br />
moeten investeren in kennis en innovatie. Ons<br />
land kenmerkt zich door een grote verscheidenheid<br />
aan bodemopbouw. Dat maakt dat we altijd<br />
projectspecifiek op basis van vooronderzoek de<br />
parameters van het bindmiddel bepalen in ons<br />
eigen laboratorium.”<br />
NATUURLIJKE BINDMIDDELEN<br />
Funderingen onder wegen, bouwplaatsen,<br />
dijklichamen, vliegvelden, spoorlijnen, parkeer-<br />
of opslagterreinen stabiliseren, Terrastab<br />
Nederland heeft altijd een passende<br />
oplossing. “We kunnen met zo min mogelijk<br />
secundaire grondstoffen ons ‘kunstje’ doen”,<br />
zegt Bunt. “Doordat we de natuurlijke bind-<br />
20
THEMA WEGENBOUW<br />
In een zeer kort tijdsbestek heeft Terrastab samen met Versluis Groep een complete wegconstructie in Leimuiden over een lengte van zo’n 3.600 meter gerenoveerd bij<br />
een gesloten grondbalans.<br />
middelen, zoals een Ecostab of Ecosoil, volledig<br />
in eigen huis samenstellen, hebben we<br />
een enorme voorsprong in de markt opgebouwd.<br />
We beheersen het gehele proces<br />
van A tot Z. Omdat we geen bouwstoffen<br />
verplaatsen en alles in situ verwerken, is een<br />
AP04-onderzoek niet noodzakelijk. Ook de<br />
PFAS- en PFOS-problematiek raakt ons niet.<br />
Het werken met de bestaande grondslag<br />
en/of bouwstoffen zoals een bestaande<br />
wegfundering zorgt voor een enorme CO 2<br />
-<br />
reductie. Het aantal transportbewegingen is<br />
minimaal en dat voorkomt veel overlast op<br />
de omgeving. De nieuwe stabilisatielaag die<br />
we creëren kan bij einde levensduur volledig<br />
worden hergebruikt.”<br />
FLORIADE<br />
Eén van de recente projecten waarin Terrastab<br />
een wezenlijke bijdrage heeft geleverd<br />
is op het Floriadeterrein in Almere. “Hier hebben<br />
we in totaal een oppervlakte van maar<br />
liefst 53.000 m 2 gestabiliseerd, variërend van<br />
busparkeerplaatsen, wandelpaden, et cetera.<br />
De bestaande grondslag was echt een blubberpoel”,<br />
weet Bunt. “Rupskranen hebben op<br />
draglineschotten de toplaag moeten verwijderen,<br />
zo nat en smerig was het daar. Wij zijn<br />
vervolgens aan de slag gegaan met grondverbetering<br />
om voldoende draagkracht in de ondergrond<br />
te creëren. Daarop hebben we een<br />
bovenbaan gerealiseerd waar ter plaatse van<br />
de busparkeerplaatsen slechts 7 centimeter<br />
asfalt op is aangebracht; de draagkracht wordt<br />
namelijk uit de funderingsconstructie gehaald.<br />
Bij de wandelpaden is enkel een slijtlaag aangebracht<br />
op de bovenbaan. Als de Floriade in<br />
oktober dit jaar eindigt, wordt het asfalt verwijderd<br />
voor hergebruik elders, frezen wij de<br />
stabilisatielaag kapot en geven het terug als<br />
teelaarde aan de natuur.”<br />
De bestaande grondslag van het Floriadeterrein was echt een blubberpoel.<br />
Onze natuurlijke bindmiddelen zijn voor 100<br />
procent recyclebaar, circulair en voldoen aan<br />
het Besluit bodemkwaliteit (Bbk), resumeert<br />
Bunt. Ook bij wegrenovaties bewijst de techniek<br />
van Terrastab zijn meerwaarde. “We hebben<br />
net een prachtig project in Leimuiden afgerond.<br />
Het asfalt was versleten en de oude fundering<br />
vertoonde scheuren. In een zeer kort tijdsbestek<br />
hebben samen met Versluis Groep uit Bodegraven<br />
de complete wegconstructie over een<br />
lengte van zo’n 3.600 meter gerenoveerd bij een<br />
gesloten grondbalans. Een schoolvoorbeeld van<br />
een circulaire wegrenovatie met minimale overlast<br />
voor de omgeving.” ■<br />
21
Langdurig bestand<br />
tegen zware belasting<br />
SCAN voor Meer<br />
Informatie!<br />
www.terrastab.nl<br />
Terrastab | Nobelstraat 18 | 3846 CG Harderwijk | +31 (0) 88 786 85 40 | info@terrastab.nl
BOUW & INFRA OPLOSSINGEN<br />
WITH YOU ALL THE WAY<br />
PLANNING > SURVEY > DESIGN > LAYOUT > EXECUTION > INSPECTION<br />
Elk type project, elke bedrijfsomvang, elke toepassing - Wij bieden een volledig programma met zeer nauwkeurige meeten<br />
positioneringsoplossingen die aan al uw behoeften voldoen.<br />
Ervaar net als andere professionals zelf onze technologie.<br />
topconpositioning.nl<br />
Naamloos-7 1 05-04-2<strong>02</strong>2 15:57<br />
Kantoor Rotterdam / Kantoor Zwolle<br />
Tel: 010 - 31 33 940<br />
info@topexpertise.nl<br />
www.topexpertise.nl<br />
Het hoogste niveau in schaderegeling,inspectie en advies<br />
TOTAALPAKKET VOOR PREVENTIE EN<br />
SCHADEREGELING<br />
Vooropname<br />
Trillingsmeting<br />
Deformatiemeting<br />
Scheurmeters<br />
SCHADE EXPERTISE<br />
SCHADE PREVENTIE<br />
Lorem Monitoringsplan ipsum<br />
Lorem ipsum<br />
Communicatie<br />
SCHADELOKET<br />
CONSULTANCY<br />
INSPECTIE<br />
Schade-opname<br />
Schadeverzekering<br />
18-01-2<strong>02</strong>2 16:<strong>02</strong>
THEMA WEGENBOUW<br />
Luchtfoto van het terrein van Excluton.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Excluton<br />
Bestratingsproducten met<br />
gunstige milieuprestaties<br />
Al bijna 50 jaar is Excluton leverancier van een uitgebreid assortiment aan betonnen bestratingsproducten.<br />
Met name de laatste jaren wordt er sterk ingezet op het verduurzamen van het aanbod en zijn er zelfs<br />
twee nieuwe betonfabrieken geopend, waarvan de laatste in februari 2<strong>02</strong>2 in productie is gegaan. Excluton<br />
is bovendien de enige Cradle to Cradle Silver gecertificeerde bestratingsfabrikant van Europa.<br />
Wij helpen gemeenten, architecten, projectontwikkelaars,<br />
aannemers en andere opdrachtgevers<br />
bij het vinden van (innovatieve)<br />
bestratingsoplossingen met betere milieuprestaties<br />
voor hun infraproject, begint Jurriaan<br />
van der Ven van Excluton. “Ons assortiment<br />
bestaat onder andere uit betonstraatstenen,<br />
betontegels, betonbanden en X-Con industrieplaten<br />
voor de openbare ruimte. De vraag<br />
naar onze producten is de afgelopen jaren dan<br />
ook explosief gegroeid. Om die reden heb-<br />
ben wij ambitieus geïnvesteerd in mensen en<br />
middelen om de groei in afzet kwalitatief te<br />
kunnen bijbenen.”<br />
INDUSTRIEPLATEN<br />
Medio 2<strong>02</strong>1 is de hypermoderne klinkerfabriek<br />
met gerobotiseerde omvormer in<br />
gebruik genomen om aan de toenemende<br />
vraag vanuit de inframarkt te kunnen voldoen,<br />
gevolgd door opening van de industrieplatenfabriek<br />
begin maart 2<strong>02</strong>2. “Sindsdien<br />
kunnen we X-Con industrieplaten<br />
direct uit voorraad leveren”, zegt Thomas<br />
van Wijk, bij Excluton verantwoordelijk voor<br />
de X-Con industrieplaten. “We produceren<br />
de industrieplaten in wel 50 verschillende<br />
formaten en uitvoeringen variërend van enkele<br />
wapening, dubbele wapening, een stroef<br />
of gefrijnd oppervlak en alles daartussen. Zo<br />
kun je in een heel kort tijdsbestek en met<br />
relatief lage legkosten heel veel meters (tijdelijke)<br />
verharding maken.”<br />
24
THEMA WEGENBOUW<br />
STERK IN BULK<br />
Excluton maakt in de productie gebruik van<br />
de nieuwste technologieën. “Groot voordeel<br />
daarvan is dat onze materialen veel<br />
sneller uitharden dan voorheen”, weet Van<br />
der Ven. “Daarmee is onze productiecapaciteit<br />
ook fors gestegen. We zijn heel sterk<br />
in bulk; het verharden van grote oppervlakten.”<br />
Excluton heeft een zelfstandig opererende<br />
logistieke organisatie die de leveringen<br />
naar alle grote projecten coördineert. “Zo<br />
hebben we recent nog ruim 90.000 m2 aan<br />
verharding voor een project just-in-time uitgeleverd.<br />
Daar zit onze grote kracht; dankzij<br />
onze enorme productiecapaciteit kunnen we<br />
veelal uit voorraad leveren.”<br />
H-Profielsteen.<br />
MKI EN LCA<br />
Afhankelijk van de toepassing creëert Excluton<br />
mengsels met een heel hoog percentage<br />
circulair materiaal. “Met dank ook aan een<br />
mobiele breker op ons terrein”, zegt Van<br />
der Ven. “Daarnaast zijn we al enige tijd aan<br />
het experimenteren met cementloos beton.<br />
Ook op basis daarvan zullen we op korte termijn<br />
een nieuw product lanceren. We zitten<br />
dus bepaald niet stil. Duurzaamheid is absoluut<br />
een speerpunt in onze organisatie. Van<br />
ons hele assortiment zijn alle MKI-waardes<br />
en LCA’s in kaart gebracht en gevalideerd<br />
door een onafhankelijk partij. Dat maakt dat<br />
opdrachtgevers in projecten heel eenvoudig<br />
kunnen sturen op deze prestaties; we halen<br />
ze immers voor onze producten gewoon<br />
van de plank.” ■<br />
· ALTIJD OP VOORRAAD<br />
· SNEL GELEVERD<br />
· SCHERP GEPRIJSD<br />
STRAATSTENEN<br />
X-CON BLOKKEN<br />
NEEM CONTACT OP<br />
VOOR PRIJZEN<br />
EN VOORRAAD<br />
X-CON INDUSTRIEPLATEN<br />
0487 - 58 03 91<br />
GWW@EXCLUTON.<strong>NL</strong><br />
x65306-excluton-advertentie-197x130mm.indd 1 24-03-2<strong>02</strong>2 09:28<br />
25
THEMA WEGENBOUW<br />
Tekst | Susan Peek Beeld | Rapid Asfalt<br />
Hoe Emulsie Asfalt Beton<br />
gunstig kan bijdragen aan<br />
de inhaalslag in woningbouw<br />
Toenemend verkeer, strengere milieueisen en verduurzamingsdoelstellingen: allemaal factoren die in<br />
hoge mate bepalend zijn voor de te nemen maatregelen op het gebied van aanleg, beheer en onderhoud<br />
van onze infrastructuur. Een gesprek met Michel Langereis, commercieel manager bij Rapid<br />
Asfalt en Bert Boekholt, manager uitvoering bij Rapid Asfalt over hoe Emulsie Asfalt Beton (EAB)<br />
gunstig kan bijdragen aan de inhaalslag in de woningbouw.<br />
INVESTEREN IN INFRASTRUCTUUR<br />
De enorme woningbouwopgave heeft ongetwijfeld<br />
gevolgen voor de infrastructuur. “Er<br />
zullen flinke investeringen gedaan moeten worden<br />
om nieuwe infrastructuur te realiseren”,<br />
zegt Langereis. “Daarnaast is het belangrijk de<br />
bestaande infrastructuur toekomstbestendig te<br />
maken met het oog op de verwachte verkeersgroei.<br />
En dat allemaal met de verduurzamingsdoelstellingen<br />
in ons achterhoofd: nogal een<br />
opgave”, volgens Langereis. “Daar spelen wij<br />
uiteraard op in. Ons Emulsie Asfalt Beton heeft<br />
een gunstige MKI-waarde en goede LCA-prestaties.<br />
Het is belangrijk dat opdrachtgevers inzien<br />
dat EAB niet alleen de levensduur van asfalt<br />
kan verlengen, maar ook CO 2<br />
-reducerend<br />
is, wat gunstig is in aanbestedingen en met het<br />
oog op de enorme bouwplannen.”<br />
De gunstige MKI-waarde van EAB wordt verkregen doordat er weinig primaire grondstoffen worden gebruikt, het koud wordt bereid en er slechts een dunne laag<br />
van wordt aangebracht.<br />
26
THEMA WEGENBOUW<br />
LEVENSDUUR VAN<br />
ASFALT VERLENGEN<br />
Boekholt licht toe: “De gunstige MKI-waarde<br />
wordt verkregen doordat er in EAB weinig primaire<br />
grondstoffen worden gebruikt, het koud<br />
wordt bereid en er slechts een dunne laag van<br />
wordt aangebracht. Als we het over een tijdsbestek<br />
van dertig jaar bekijken: normaal gesproken<br />
moet je elke 10 jaar het asfalt vervangen en vier<br />
keer de deklaag. Wij adviseren om op 80% van<br />
de levensduur (dus na zo’n 8 jaar) EAB aan te<br />
brengen. Vervolgens vervang je na 15 jaar de toplaag.<br />
Na 23 jaar weer nieuwe EAB en dan na 30<br />
jaar weer de toplaag. In een cyclus van dertig jaar,<br />
bespaar je dan dus 1x de toplaag. Niet alleen het<br />
materiaal, maar ook de bijbehorende energie en<br />
kosten van de aanleg hiervan. Ander bijkomende<br />
voordelen zijn dat er weinig bijkomende werkzaamheden<br />
zoals bermaanvullingen, frezen, putten<br />
ophalen of straatwerk aansluiten zijn en er is<br />
sprake van minimale omgevingshinder omdat de<br />
weg snel weer berijdbaar is. Ons EAB past dus<br />
perfect in het duurzaamheidsbeleid.”<br />
RODE EAB<br />
In het kader van duurzaamheid zet Rapid Asfalt<br />
nog meer belangrijke stappen: “We hebben een<br />
nieuwe rode EAB ontwikkeld”, vertelt Langereis.<br />
EAB is in kleur leverbaar, voor het accentueren van bijvoorbeeld fietssuggestiestrook.<br />
“Deze is gebaseerd op zwarte bitumen emulsie.”<br />
Zwarte emulsie staat veel dichter bij aardolie<br />
dan blanke bitumen emulsie, wat in feite gewoon<br />
kunststof is. “De afbraak is dus makkelijker wanneer<br />
je dicht bij aardolie blijft. Blanke bitumen zijn<br />
milieutechnisch gezien erg zwaar belastend en eigenlijk<br />
uit den boze binnen de asfaltwereld”, vindt<br />
hij. “Onze rode EAB met zwarte bitumen emulsie<br />
is hoogwaardig recyclebaar, minder milieubelastend<br />
en duurzamer. Het kost namelijk minder<br />
energie om deze emulsie te maken, maar is ook<br />
prijstechnisch interessanter.” Boekholt vult aan:<br />
“Niet alleen de prijs van het product zelf, maar<br />
ook als je kijkt naar de verwerking ervan. Het is<br />
minder vochtgevoelig en daarom makkelijk aan<br />
te brengen bij mindere weersomstandigheden,<br />
zonder dat dit ten koste van de kwaliteit gaat uiteraard!”<br />
Langereis besluit: “Combineer die gunstige<br />
MKI-waarde met de goede LCA-prestaties<br />
en het lijkt ons duidelijk dat bedrijven, overheden<br />
en gemeenten voortaan kiezen voor dit nieuwe,<br />
duurzame alternatief.” ■<br />
Emulsie-AsfaltBeton<br />
NIEUW<br />
Rapid Asfalt heeft zich gespecialiseerd in het onderhoud van asfaltwegen en onderscheid<br />
zich met het ontwikkelde Rapid Asfalt systeem van de reguliere emulsie-asfaltbeton<br />
techniek. Rapid Asfalt is sinds 1980 in Nederland in gebruik als<br />
dunne deklaag, rijspoorvulling en voor het vastleggen van asfaltwapening.<br />
Rapid Asfalt bv<br />
Transportweg 2, 9363 TL Marum<br />
Postbus 17, 9363 ZG Marum<br />
Tel. 0594 - 641 341<br />
Fax 0594 - 644 643<br />
E-mail info@rapidasfalt.nl<br />
Meer over Rapid Asfalt<br />
Rapid Asfalt is opgericht in 1985 en heeft de NEN-ISO 9001, BRL 9320<br />
met het<br />
voor milieuhygiënische eigenschappen en VCA**<br />
voor veilig werken. Emulsie-asfaltbeton is opgenomen in de RAW standaard 2005.<br />
Wij zoeken samen met onze diverse opdrachtgevers, zoals wegbeheerders,<br />
aannemers en andere bedrijven naar het meest geschikte onderhoudsoplossing<br />
per situatie.<br />
Naamloos-16 1 05-06-20 11:49<br />
Naamloos-2 1 08-06-20 10:04<br />
Naamloos-16 1 05-06-20 11:49<br />
27
THEMA WEGENBOUW<br />
Bij de Zwaardslootseweg en Australiëweg in Zoetermeer zijn de oude houten schermen vervangen door een prachtig Kokowall® geluidsscherm.<br />
Tekst | Susan Peek Beeld | Kokosystems BV<br />
Duurzame geluidsschermen<br />
Met een zeer gunstige levenscyclus analayse en MKI-waarde<br />
Langs de Nederlandse wegen staan kilometers aan geluidsschermen. Belangrijk voor omwonenden om<br />
geluidsoverlast te beperken. Naast functioneel is het helemaal prettig als ze er esthetisch fraai uit zien. Voor<br />
met name gemeentes, overheden en Rijkswaterstaat is het belangrijk om te weten hoe het zit met de duurzaamheid<br />
van de schermen. Arjan Kick, projectmanager bij Kokosystems vertelt dat de Kokowall ® geluidschermen<br />
van Kokosystems een zeer gunstige levenscyclusanalyse (LCA) en MKI-waarde hebben.<br />
“Overal hebben we te maken met steeds<br />
strenger wordende eisen op het gebied van<br />
duurzaamheid en circulariteit. Ook wat betreft<br />
geluidsschermen”, zegt Kick. “Toch wordt<br />
er niet alleen gekeken naar de materialen en<br />
producten die minder effect hebben op het<br />
milieu, maar ook of het geluidsscherm aan de<br />
eis van minimaal 50 jaar levensduur voldoet.”<br />
CIRCULAIR EN DUURZAAM<br />
Kokosystems maakt voor de geluidsschermen<br />
gebruik van de hernieuwbare grondstof ko-<br />
kosvezel, gerecycled kunststof voor de buizen<br />
en recyclebaar staal als duurzame materialen.<br />
“In aanbestedingen is er sprake van een toenemende<br />
vraag naar de milieu-impact van producten<br />
over de gehele keten. Daarom hebben<br />
we ervoor gekozen een LCA en MKI-waarde<br />
te laten berekenen door Tauw en die scores<br />
zijn goed”, zegt Kick. “We worden nu gezien als<br />
hét systeem met een groene implementeerbare<br />
uitstraling en een lange levensduur.”<br />
‘Een fraaie, natuurlijke, duurzame<br />
geluidswerende oplossing’<br />
28
THEMA WEGENBOUW<br />
TER VERVANGING VAN<br />
HOUTEN SCHERMEN<br />
De natuurlijke eigenschappen, de ecologische<br />
meerwaarde en de fraaie esthetische uitstraling<br />
doen het dan ook goed in EMVI-aanbestedingstrajecten.<br />
“Niet alleen bij de aanleg<br />
van nieuwe schermen, maar juist ook daar<br />
waar bestaande, veelal houten schermen aan<br />
het einde van hun levensduur zijn, bieden wij<br />
een prima alternatief dat wel meer dan 50<br />
jaar meegaat.” Kick noemt de projecten voor<br />
de gemeente Zoetermeer. “De 30 jaar oude<br />
houten schermen op de grondwal aan de<br />
Zwaardslootseweg en de Australiëweg zijn -<br />
over een totale lengte van circa 700 metervervangen<br />
door onze natuurlijke standaard<br />
Kokowall ® geluidsschermen. Functioneler,<br />
fraaier én duurzamer.”<br />
de omwonenden krijgt de nieuwe geluidswal<br />
een groene uitstraling, die we realiseren door<br />
klimop tegen het scherm te laten groeien. Kokosvezel<br />
is een ideaal substraat voor luchtgewortelde<br />
klimplanten”, zegt Kick. “Bijkomend<br />
voordeel is dat de beplanting het fijnstof filtert<br />
en zo het CO 2<br />
gehalte in de lucht vermindert.<br />
Hij besluit: “Omdat we alles in eigen beheer<br />
maken, hebben we voor elke situatie een passende,<br />
geluidswerende oplossing, waarbij we<br />
elk project begeleiden. Van advies tot engineering<br />
en uitvoering.” ■<br />
Ook in Veenendaal is Kokosystems samen<br />
met partner Van Schie bezig een bestaand<br />
houten scherm te slopen en een nieuw duurzaam<br />
geluidsscherm van Kokosystems te implementeren.<br />
“Het geluidsscherm loopt langs<br />
de drukke Grote Beer die parallel aan de A12<br />
naar de Rondweg-Oost loopt. Nadrukkelijke<br />
eis was een scherm met gebruik van circulaire,<br />
duurzame materialen. Op verzoek van<br />
Het Kokowall® geluidsscherm langs de Grote Beer in Veenendaal in aanbouw.<br />
BEKIJK<br />
onze corporate video op kokosystems.nl<br />
Producent van natuurlijke geluidsschermen<br />
Kokosystems B.V. biedt u Turn-Key geluidsscherm projecten voor diverse toepassingen in de buitenruimte.<br />
Wij realiseren al bijna 20 jaar projecten voor overheden en diverse opdrachtgevers uit de GWW. Wij<br />
begeleiden projecten van A tot Z; van ontwerp & engineering tot installatie en beplanting.<br />
| KOKOSYSTEMS B.V. | 0174-244838 | INFO@KOKOSYSTEMS.<strong>NL</strong> | WWW.KOKOSYSTEMS.<strong>NL</strong> |<br />
29
THEMA WEGENBOUW<br />
KoMex Naturel hier toegepast in Meise (België) heeft een MKI van 0,9.<br />
Tekst | Armand Landman Beeld | Koers BV<br />
‘Duurzaamheid zit in het DNA’<br />
Halfverhardingen leveren belangrijke bijdrage aan verduurzaming<br />
Als het gaat om Circulaire en Duurzame <strong>Weg</strong>enbouw dan kijken we onmiddellijk naar Koers uit<br />
Hoogersmilde.. Het bedrijf ontleent haar bestaansgeschiedenis er zelfs aan. Meer dan honderd jaar<br />
na de oprichting van het bedrijf leveren de Koersmix halfverhardingen een belangrijke bijdrage aan<br />
de verduurzaming van de openbare ruimte.<br />
De oorsprong van het circulaire bouwen<br />
ligt al bij de vorige generatie toen de broers<br />
Frits Koers en Joop Koers een tweedehands<br />
puinbreker kochten om daarmee van gebroken<br />
puin een erfverharding te maken. Ook<br />
toen al werd nagedacht over het opnieuw<br />
gebruiken van materiaal en daar een nuttige<br />
toepassing voor te bedenken. Sindsdien zijn<br />
de ontwikkelingen op het gebied van circulariteit<br />
en met name duurzaamheid binnen<br />
het bedrijf altijd de leidraad geweest om de<br />
producten verder te ontwikkelen.<br />
GENERATIEWISSEL<br />
Met name door de generatiewisseling in de<br />
jaren negentig werd er ingezoomd op duurzaamheid.<br />
Door toegenomen milieueisen en<br />
de aanschaf van een eigen zeefinstallatie kreeg<br />
de herkomst en samenstelling van de producten<br />
steeds meer aandacht. “Wij hebben ons<br />
op hergebruik en productontwikkeling toegelegd.<br />
Afvalstoffen zijn we als grondstof gaan<br />
zien: we halen ze onze kant op, we verwerken<br />
ze tot nieuwe producten en brengen ze aan<br />
de man. Het woord duurzaamheid gebruikten<br />
we toen nog niet, maar feitelijk hielden we ons<br />
er toen al mee bezig”, aldus Klaas Koers over<br />
de beginjaren van de zoektocht naar een zo<br />
duurzaam mogelijk productieproces.<br />
LABORATORIUM<br />
In 1997 bouwde het bedrijf op basis van de<br />
ervaringen tot dan toe haar eerste eigen<br />
menginstallatie. Het was steeds belangrijker<br />
geworden om de kwaliteitscontrole in<br />
de vingers te hebben en daarom werd in die<br />
periode een eigen bedrijfslaboratorium op-<br />
30
THEMA WEGENBOUW<br />
ZONNEPANELEN<br />
De zoektocht naar verbetering en verdere<br />
verduurzaming van het bedrijf en haar producten<br />
blijft bij Koers constant aanwezig.<br />
Enkele jaren geleden kwam daardoor de<br />
BIO-variant op de markt. Deze Koersmixvariant<br />
wordt gebonden middels een plantaardig<br />
bindmiddel, is daardoor nog sterker<br />
en stabieler dan de overige Koersmixen en<br />
kan daardoor op plaatsen worden toegepast<br />
waar de eisen ten aanzien van draagkracht<br />
en belasting hoog zijn.<br />
1.600 zonnepanelen zorgen ervoor dat de volledige productielocatie van Koers energie neutraal opereert.<br />
gezet. Klaas Koers: “Al snel kregen we door<br />
dat in ons bedrijf alles om materialenkennis<br />
draaide.” Sindsdien is de kennis en ervaring<br />
op het gebied van duurzame halfverhardingen<br />
bij Koers enorm toegenomen en is het bedrijf<br />
uitgegroeid tot specialist op dit gebied.<br />
Naast voornoemde voordelen zijn de<br />
Koersmixen onderhoudsarm, rolstoelvriendelijk,<br />
scheuren ze niet onder invloed van bijvoorbeeld<br />
boomwortels en hebben ze minder last<br />
van ingroei van onkruid. Hierdoor kan het gebruik<br />
van onkruidverdelgingsmiddelen meteen<br />
drastisch gereduceerd worden, wat ook weer<br />
een positief effect heeft op het milieu.<br />
De meeste recente investering op het gebied<br />
van duurzaamheid heeft Koers gedaan<br />
in het aanleggen van 1.600 zonnepanelen op<br />
de droogschuur bij de productielocatie in<br />
Bovensmilde. Op deze locatie bevinden zich<br />
onder meer een wasinstallatie, puinbrekerij<br />
en de computergestuurde mengcentrale,<br />
die dankzij de zonnepanelen nu volledig zelfvoorzienend<br />
zijn en daardoor volledig CO 2<br />
-<br />
neutraal. Dankzij het duurzame productieproces<br />
van Koers hebben de door het bedrijf<br />
geproduceerde Koersmix halfverhardingen<br />
een uiterst lage MKI van gemiddeld 1,44.<br />
De Koersmix KoMex Naturel heeft zelfs een<br />
MKI-waarde van slechts 0,9. ■<br />
De Koersmix halfverhardingen die kunnen<br />
worden toegepast voor fiets- en wandelpaden,<br />
parkeerplaatsen en wegen worden<br />
nog altijd grotendeels uit gerecycled materiaal<br />
gemaakt dat vooraf wordt gebroken,<br />
gewassen en gezeefd. Vervolgens wordt per<br />
Koersmix op basis van een unieke samenstelling<br />
een homogeen product gemaakt dat zich<br />
onderscheidt door een hoge mate van zelfherstellend<br />
vermogen, een hoge erosiebestendigheid<br />
en de goede draagkracht.<br />
'Koersmixen helpen bij het tegengaan van<br />
hittestress doordat de Koersmix veel minder<br />
warm wordt dan bijvoorbeeld asfalt'<br />
WATERDOORLATENDHEID<br />
Dankzij de waterdoorlatendheid van de<br />
Koersmix -die ervoor zorgt dat bomen en planten<br />
voldoende water kunnen krijgen- of de waterbuffer<br />
die de Koersmix halfverharding vormt<br />
-dankzij de waterbergende eigenschappen- leveren<br />
de Koersmixen een belangrijke bijdrage<br />
aan de duurzame inrichting van de openbare<br />
ruimte. Daarnaast helpen de Koersmixen bij het<br />
tegengaan van hittestress doordat de Koersmix<br />
veel minder warm wordt dan bijvoorbeeld asfalt.<br />
Bijkomend voordeel is dat door toepassing<br />
van de Koersmixen op fiets en wandelpaden in<br />
natuurgebieden de levens van veel amfibieën en<br />
slangen gespaard worden.<br />
Van puin tot pad. Koers heeft het hergebruik van materiaal tot een ware kunst verheven.<br />
31
Duurzame wandel- en fietspaden<br />
Duurzame wandel- en fietspaden<br />
www.koersmix.nl<br />
www.koersmix.nl
Asfalt Kennis Centrum B.V. en haar medewerkers zijn trots op ons 15 jarig bestaan en<br />
willen graag via deze weg alle aandeelhouders en klanten bedanken voor het bereiken<br />
van deze mijlpaal en de plezierige samenwerking van de afgelopen 15 jaar!<br />
Gezamenlijk op naar de weg van de toekomst!<br />
Asfalt Kennis Centrum B.V. (AKC) is in 2007 opgericht en verzorgd voor het middenen<br />
klein bedrijf van asfalt producerend Nederland vanuit een modern geaccrediteerd en<br />
compleet uitgerust en laboratorium alle verplichte onderzoeken en testen.<br />
Inmiddels 15 jaar later spreken we over ca 1 miljoen ton asfalt per jaar van het volume in<br />
Nederland waarvoor AKC het gehele proces rondom CE markering verzorgd zodat alle<br />
asfalt mengsels onder CE markering worden geproduceerd en geleverd.<br />
Daarnaast willen wij u graag Kennis laten maken met alle facetten in de asfalt-wegenbouw<br />
waar Asfalt Kennis Centrum B.V. actief in is:<br />
• CE typetest onderzoeken en rapportages<br />
• Vooronderzoeken schuimbitumen gebonden stabilisaties<br />
(materiaal-technisch en milieu-hygiënisch)<br />
• Bitumenonderzoek, rheologie, bitumen- versus asfalteigenschappen<br />
• Onderzoek naar alternatieve BIO grondstoffen voor de asfaltindustrie<br />
• Opleveringsonderzoeken<br />
• Verharding- en constructieberekeningen<br />
• MKI-berekeningen en advisering toepassing van milieu gunstige oplossingen<br />
• Lynpave ® Lage temperatuur asfalt<br />
Graag ontwikkelen wij met u<br />
de weg naar de toekomst!<br />
Asfalt Kennis Centrum B.V. | Olivier van Noortweg 10 | 5928 LX Venlo | Tel: +31(0)77 - 850 72 55
THEMA WEGENBOUW<br />
Lynpave wordt geproduceerd met een temperatuur die 30-40 graden Celsius lager is dan bij de productie van regulier asfalt.<br />
Tekst | Armand Landman Beeld | Koninklijke Sjouke Dijkstra, Oosterhoff Holman<br />
‘Asfaltbranche gaat<br />
klimaatdoelen halen’<br />
Nieuwe AKC-directeur Ralph Venema<br />
Sinds 1 maart heeft het Asfalt Kennis Centrum (AKC) een nieuwe directeur. Ralph Venema<br />
verdiende zijn sporen in de bitumenindustrie en weet dus voor welke uitdagingen de asfaltsector<br />
staat. “Wij zijn een ontzettend vervuilende branche en verslaafd aan fossiele grondstoffen. Volgens<br />
het klimaatakkoord van Parijs moeten we in 2030 al de eerste klimaatdoelen halen. Ik ben ervan<br />
overtuigd dat ons dat gaat lukken. Er zijn voldoende biologische alternatieven namelijk.”<br />
Het Asfalt Kennis Centrum (AKC) is een samenwerkingsverband<br />
van asfaltproducenten in het<br />
mkb. Het wordt gevormd door twaalf bedrijven<br />
met eigen asfaltproductie locaties verspreid over<br />
heel Nederland. Het doel van de organisatie is<br />
kennis toegankelijk maken voor de leden. Grote<br />
aannemers hebben eigen researchmogelijkheden<br />
die kleinere bedrijven missen. Het Asfalt Kennis<br />
Centrum zorgt ervoor dat kennis gedeeld kan<br />
worden maar dat ook de kleinere bedrijven meer<br />
mogelijkheden hebben tot het uitvoeren van onderzoek.<br />
En dat doet het AKC voortvarend. Venema:<br />
“De asfaltindustrie is als een mammoettanker.<br />
Wil je die een bocht laten nemen die nodig is om<br />
aan de klimaatdoelstellingen te voldoen, dan kost<br />
34
THEMA WEGENBOUW<br />
dat jaren. Sinds de oprichting van AKC hebben we<br />
ons - samen met kennisinstituten als de Universiteit<br />
van Wageningen en de Universiteit Utrecht,<br />
maar ook met TNO - ingezet om op zoek te gaan<br />
naar alternatieven voor fossiele grondstoffen. En<br />
die zijn er. In een vorige baan was ik al in 1996 bezig<br />
om manieren te vinden voor het verjongen van<br />
asfalt. Ons onderzoek sluit naadloos aan bij de ambities<br />
uit het klimaatakkoord.”<br />
ALTERNATIEVEN<br />
De alternatieven zijn voorhanden, meent de<br />
nieuwe AKC-directeur die het stokje gaat<br />
overnemen van Paul Landa die over drie jaar<br />
met pensioen gaat. “Als je ze maar wílt zien. En<br />
dat wil ik. Want ik vind pionieren en uitproberen<br />
misschien wel het leukste aan mijn werk.<br />
De maatschappij verwacht van ons dat we veranderen.<br />
En die rol past mij goed.”<br />
Bitumen, het meest gebruikte bindmiddel<br />
in asfalt, wordt gemaakt van aardolie.<br />
“En aardolie is in feite niets anders dan samengeperste<br />
plantenresten”, stelt Venema.<br />
“Dan moet het toch mogelijk zijn om een<br />
bindmiddel te produceren dat eenzelfde<br />
soort samenstelling heeft?”<br />
AKC, zijn aandeelhouders en de samenwerkende<br />
kennisinstituten experimenteren om<br />
die reden al een paar jaar met lignine. Venema:<br />
“Dat is de ‘lijm’ in alles wat in de natuur<br />
rechtop staat. Het is een natuurlijke organische<br />
verbinding, meer specifiek een biopolymeer,<br />
die voorkomt in de celwand van verschillende<br />
soorten plantaardige cellen, zoals in<br />
cellen van hout. Door heel Nederland hebben<br />
Venema is er dan ook van overtuigd dat de asfaltbranche de klimaatdoelen gaat halen.<br />
we al veel proefprojecten gedraaid met asfalt<br />
met lignine als bindmiddel.”<br />
Het product, dat door de AKC aandeelhouders<br />
onder de naam Lynpave wordt toegepast,<br />
wordt geproduceerd met een temperatuur die<br />
30-40 graden Celsius lager is dan bij de productie<br />
van regulier asfalt. Venema: “Dat scheelt<br />
bij één asfaltmolen al 230 kuub aan gas wat je<br />
minder hoeft te verstoken. En daar besparen<br />
we maar liefst 500 ton aan CO 2<br />
-uitstoot. In totaal<br />
hebben we al 500.000 ton Lynpave verwerkt<br />
op provinciale wegen.”<br />
Venema is er dan ook van overtuigd dat de<br />
asfaltbranche de klimaatdoelen gaat halen.<br />
“Bij mijn vorige werkgever gebruikten we een<br />
nieuw biologisch bindmiddel. We begonnen<br />
met 26% toevoeging, schaalden later op naar<br />
45% en ik weet dat men daar nu al op 100%<br />
zit. Biologisch asfalt is er dus gewoon. Het ziet<br />
er perfect uit en voldoet aan alle eisen.” ■<br />
AKC-aandeelhouder Koninklijke Oosterhoff Holman verwerkt Lynpave asfalt.<br />
Net als Koninklijke Sjouke Dijkstra.<br />
35
THEMA WEGENBOUW<br />
Een veilig verlicht fietspad en rijbaan waar de fauna in het bijzondere bosgebied zo weinig mogelijk last van heeft.<br />
Tekst | Armand Landman Beeld | LEDtechnic<br />
Vangrailverlichting<br />
aangepast aan nachtdieren<br />
Maatwerk, projectbegeleiding en installatie<br />
De Belgische led-verlichtingspecialist LEDtechnic heeft zich volledig georiënteerd op en gespecialiseerd<br />
in het aanbieden van lineaire waterdichte en slagvaste LEDverlichting. Het bedrijf levert en<br />
installeert complete verlichtingssystemen, inclusief alle componenten zoals voeding, bekabeling, sturing<br />
en led-modules. Het merendeel van de maatwerkoplossingen vindt zijn bestemming in buitentoepassingen<br />
overal ter wereld, veelal in het openbare domein.<br />
Oprichter en eigenaar Piet Devriese somt verschillende<br />
plekken in Europa op waar oplossingen<br />
van LEDtechnic zijn toegepast om op een<br />
uiterst efficiënte en visueel aantrekkelijke manier<br />
licht in de duisternis te brengen. “Onlangs<br />
nog in Knokke en Aalst hier in België, via Put-<br />
ten, Leiden en Utrecht in Nederland tot aan<br />
Londen, Leicester, Milaan en zelf in de VS.”<br />
Als reden voor die internationale expansie<br />
noemt Devriese: “De modernste en meest<br />
efficiënte productie-eenheid, maar ook onze<br />
technische organisatie voor ontwikkeling,<br />
maatwerk, projectbegeleiding en eventueel<br />
installatie. Met onze flexibiliteit staan wij<br />
ter beschikking van architecten, planners en<br />
uitvoerders in de hele wereld en bieden wij<br />
voor elk project de juiste oplossing.”<br />
36
THEMA WEGENBOUW<br />
en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in België.<br />
Over een afstand van 1,3 kilometer doorkruist<br />
de Tervuursesteenweg op deze locatie<br />
het Zoniënwoud, een bijzonder bos dat op de<br />
UNESCO Werelderfgoedlijst staat. De specifieke<br />
opdracht bestond eruit om voor het<br />
nieuw aangelegde dubbelrichtingsfietspad een<br />
aangepaste verlichting samen te stellen met<br />
minimale hinder voor vleermuizen.”<br />
Integratie van de verlichting in de houten vangrail tussen het fietspad en de rijweg om de positionering van<br />
de lichten zo laag mogelijk te houden.<br />
LEDtechnic koos voor integratie van de verlichting<br />
in de houten vangrail tussen het fietspad<br />
en de rijweg om de positionering van de<br />
lichten zo laag mogelijk te houden en op die<br />
manier de hinder voor nachtdieren zo klein<br />
mogelijk te laten zijn, terwijl het fietspad toch<br />
goed verlicht is. “Uiteraard kon de vangrail<br />
structureel niet gewijzigd worden”, vertelt<br />
Devriese. “Zodoende hebben we een specifiek<br />
bevestigingssysteem gebruikt. De gebruikte<br />
LEDs zijn speciaal aangepast aan de<br />
nachtdieren en amberkleurig uitgevoerd.”<br />
VLEERMUIZEN<br />
Een van die oplossingen is een zeer speciale,<br />
die zeker in deze tijden van natuurinclusief<br />
bouwen steeds vaker navolging zal krijgen. Devriese:<br />
“Vanuit <strong>Weg</strong>en en Verkeer kregen wij<br />
via het ingenieursbureau Tractebel de vraag<br />
om een specifieke verlichting te ontwerpen bij<br />
de herinrichting van de N275 tussen Hoeilaart<br />
LEDtechnic realiseerde daarmee een veilig verlicht<br />
fietspad en rijbaan waar de fauna in het bijzondere<br />
bosgebied zo weinig mogelijk last van<br />
heeft. Volgens Devriese een unieke oplossing<br />
die laat zijn waartoe zijn bedrijf in staat is. ■<br />
Lineaire LEDverlichting voor openbare buitentoepassingen<br />
Maatwerk – Projectbegeleiding - Installatie<br />
LEDtechnic bvba – Vliegplein 55F – B-9991 Maldegem – +32 50 68 89 52 – info@ledtechnic.be - www.ledtechnic.be<br />
Naamloos-5 1 21-03-2<strong>02</strong>2 11:26<br />
37
THEMA WEGENBOUW<br />
Tekst | Jan Mol Beeld | Latexfalt<br />
Nieuwe wegen<br />
leiden naar een<br />
duurzame toekomst<br />
Alleen samen kunnen we de doelstellingen halen<br />
Op weg naar 2030 en 2050 is ook in de infrasector één ding helder: het is geen makkelijke weg die afgelegd<br />
moet worden. Schaarste in grondstoffen en strenge milieueisen vragen om alternatieve productiemethoden<br />
in de hele bouw- en infrasector. Geen sinecure, maar er wordt in ons land hard gewerkt aan<br />
innovatieve alternatieven. Eén van de koplopers in dit innovatieproces is Latexfalt. We spreken met<br />
Foeke Elzinga, Manager Commercie bij het in Koudekerk aan den Rijn gevestigde bedrijf.<br />
Prof. Dr. Em. Jan Jonker, Hoogleraar Duurzaam Ondernemen spreekt de genodigden van Latexfalt toe op de klantendag in Utrecht.<br />
38
THEMA WEGENBOUW<br />
WEGENBOUW ALS KATALYSATOR<br />
VAN EEN DUURZAAM PROCES<br />
"Met het verlaten van fossiele brandstoffen<br />
en een focus op de transitie naar elektrificatie<br />
en waterstof zullen we schaarste in bitumen<br />
alleen maar zien toenemen", schetst<br />
Elzinga de nabije toekomst. "De milieueisen<br />
voor asfaltproductie zijn zo hoog, dat conventionele<br />
productiemethoden sowieso op<br />
de helling staan. Tijd dus om van de nood<br />
een deugd te maken: wij zien volop kansen<br />
voor circulaire wegenbouw. Het ligt voor de<br />
hand dat men bij 'circulair' denkt aan het inzetten<br />
van oud asfalt als circulair product, Latexfalt<br />
wil het begrip circulair echter breder<br />
maken, branche overstijgend zelfs."<br />
Elzinga duidt op het feit dat de asfaltindustrie<br />
altijd al hoogwaardige wegen kon maken<br />
van bitumen, afkomstig uit het raffinageproces<br />
van aardolie, maar dat er wat Latexfalt<br />
betreft ook andere reststromen als circulaire<br />
grondstof ingezet kunnen worden. "Dan<br />
moet je denken aan maatschappelijke reststromen<br />
als verpakkingsplastics en autobanden<br />
bijvoorbeeld. In plaats van dat ze op<br />
een afvalberg belanden of verbrand worden,<br />
kunnen ze een tweede leven tegemoet gaan<br />
‘Op dit moment focussen we ons bij Latexfalt<br />
op het ontwikkelen van analysemethoden<br />
om het gedrag en eigenschappen van<br />
bitumen in kaart te brengen'<br />
in het wegdek van de toekomst. Hetzelfde<br />
geldt voor restolie uit de voedselindustrie,<br />
die zou als verjongingsmateriaal op het wegdek<br />
kunnen belanden."<br />
AMBITIES MAAK JE SAMEN WAAR<br />
Er is veel onderzoek nodig voor het toepassen<br />
van alternatieve reststromen voor doeleinden<br />
in de wegenbouw. Latexfalt wil er alles aan<br />
doen om dat te onderzoeken, maar geeft aan<br />
dit niet alleen te kunnen. "We moeten weten<br />
hoe deze nieuwe grondstoffen zich gedragen<br />
in de praktijk en welke logistieke keten er nodig<br />
is om alles van afvalberg naar wegdek te<br />
krijgen. We willen zeker weten dat deze circulaire<br />
inzet nog steeds bijdraagt aan het waarborgen<br />
van de hoge kwaliteit van het Nederlands<br />
wegdek", aldus Elzinga.<br />
“Op dit moment focussen we ons bij Latexfalt<br />
op het ontwikkelen van analysemethoden<br />
om het gedrag en eigenschappen van<br />
bitumen in kaart te brengen. Daarmee kunnen<br />
we betere voorspellingen doen over<br />
het hoe en waarom een bitumen in de weg<br />
verouderd en een ontwerp maken waarmee<br />
we alternatieven voor bitumen kunnen<br />
ontwikkelen met de reststromen van<br />
de toekomst. Dat wil Latexfalt samen met<br />
bouwend Nederland doen." Kennisdeling<br />
is daarbij van het grootste belang, getuige<br />
ook de klantendag die Latexfalt op 7 april<br />
organiseerde, waarop diverse lezingen met<br />
betrekking tot duurzaamheid gegeven werden.<br />
Dagvoorzitter was niemand minder<br />
dan Prof. Dr. Em. Jan Jonker, Hoogleraar<br />
Duurzaam Ondernemen. ■<br />
Latexfalt® Slijtlaagemulsie<br />
Een slijtlaag is een onderhoudsmethode om de weg te conserveren en zo<br />
te beschermen tegen vochtindringing en mogelijke ontstane steenrui.<br />
Latexfalt heeft diverse emulsies ontwikkeld<br />
welke geschikt zijn voor verschillende<br />
behandelingen van wegoppervlakten en<br />
slijtlagen.<br />
De uitgebalanceerde Slijtlaagemulsies van<br />
Latexfalt bevatten uitstekende<br />
benattings- en hechteigenschappen.<br />
Latexfalt Slijtlaagemulsies zijn speciaal<br />
ontwikkeld voor het aanbrengen van<br />
oppervlakbehandelingen in de maanden<br />
april tot augustus.<br />
Latexfalt Slijtlaagemulsies zijn verkrijgbaar als<br />
standaard Slijtlaagemulsie variant met goede<br />
benattings- en hechteigenschappen en als<br />
polymeergemodificeerde variant.<br />
De modificatie fungeert om benattings- en<br />
hechteigenschappen te verbeteren en om<br />
eventuele kleine scheurtjes in het wegdek te<br />
kunnen vullen.<br />
39
Tekst en beeld | Kooi Security<br />
Betrouwbare camerabeveiliging<br />
van Kooi voorkomt<br />
diefstal en vandalisme<br />
Kooi werd in 2010 opgericht als één van de eerste bedrijven die startte met oplossingen voor tijdelijke,<br />
mobiele camerabeveiliging. In eerste instantie was Kooi vooral actief in de windindustrie, maar<br />
al snel werd het bedrijf ook actief naar andere sectoren. Het hoofdkantoor is gevestigd in Drachten,<br />
Nederland. Naast Nederland heeft Kooi ook vestigingen in Duitsland, Frankrijk, Denemarken, Oostenrijk,<br />
Spanje en het Verenigd Koninkrijk. Ruim 180 medewerkers werken 24 uur per dag, 7 dagen<br />
per week samen om projecten te beveiligen.<br />
VANDALISME EN DIEFSTAL<br />
VOORKOMEN<br />
Met de aanwezigheid van in eigen huis ontwikkelde<br />
mobiele camerabeveiligingssystemen,<br />
UFO’s (Unit For Observation) genaamd, worden<br />
diefstal en vandalisme op locatie voorkomen. Tij-<br />
dens de bouwfase van projecten weten we dat<br />
er veel waardevolle materialen op locatie aanwezig<br />
zijn. Kabels, bouwmachines, gereedschappen,<br />
maar ook diesel zijn zeer gevoelig voor diefstal en<br />
vandalisme. Dit zorgt niet alleen voor hoge kosten,<br />
maar het kan ook vertraging van het project<br />
opleveren. Kooi biedt klanten de zekerheid van<br />
preventieve beveiliging en zorgt ervoor dat onbevoegden<br />
van uw terrein worden geweerd.<br />
Innovatie en duurzaamheid zijn belangrijke<br />
thema’s voor Kooi. Op onze eigen afdeling<br />
Voor elke situatie, elke locatie en elk project is er een passende beveiligingsoplossing.<br />
40
Kooi biedt alle klanten toegang tot de 24/7kooi<br />
app en het customer portal.<br />
Research & Development zijn specialisten altijd<br />
bezig om de producten te verbeteren.<br />
Zo zijn alle UFO’s uitgerust met een effectieve<br />
sirene en een spraakbericht. Dit schrikt<br />
al 99% van de indringers af. De camera’s werken<br />
met detectiegebieden die de gespecialiseerde<br />
centralisten in het Kooi Alarm Center<br />
instellen. Als er beweging wordt gedetecteerd,<br />
wordt de camera geactiveerd. De centralist<br />
maakt dan een analyse en onderneemt<br />
direct actie.<br />
24/7 BESCHIKBAAR<br />
Het Kooi Alarm Center maakt Kooi uniek. In<br />
deze EN 50518 gecertificeerde Particuliere<br />
Alarm Centrale (PAC) worden alle binnenkomende<br />
alarmen afgehandeld. Alleen de eigen<br />
systemen van Kooi zijn aangesloten op het<br />
Kooi Alarm Center. Dit zorgt voor een snelle<br />
respons op alle alarmen. Een binnenkomend<br />
alarm wordt binnen 13 seconden afgehandeld.<br />
De ervaren operators van het Kooi Alarm<br />
Center zijn 24/7 beschikbaar. Zonder deze<br />
specialisten zou de techniek niet zo effectief<br />
zijn. Een efficiënte combinatie van techniek en<br />
menskracht.<br />
Samenwerking met de klant is essentieel. Kooi<br />
denkt mee met de klant, is een betrouwbare<br />
specialist en sparringpartner op het gebied van<br />
tijdelijk mobiel cameratoezicht. Zo pakt de organisatie<br />
niet alleen een rol als aanbieder van<br />
oplossingen, maar denkt actief mee met de<br />
klant en streeft naar duurzame klantrelaties.<br />
AFGESTEMD OP DE BEHOEFTEN<br />
VAN DE KLANT<br />
Voor elke situatie, elke locatie en elk project is er<br />
een passende beveiligingsoplossing. Samen met<br />
de klant bespreekt een ervaren adviseur de wensen<br />
en eisen en komt met een beveiligingsadvies. Voor<br />
terreinen waar geen stroomvoorziening is levert Kooi<br />
duurzame accessoires, zoals de Solar Power Unit, de<br />
Hybrid Power Box en de Powerbox. Deze accessoires<br />
zorgen ervoor dat de UFO altijd functioneert.<br />
INZICHT IN AL UW PROJECTEN<br />
Kooi biedt alle klanten toegang tot de 24/7kooi app<br />
en het customer portal. Hiermee kunnen klanten semi-live<br />
meekijken met beelden van alle projecten en<br />
de verschillende systemen die zich op de projecten<br />
bevinden. De klant kan ook de beveiligingstijden van<br />
het project aanpassen. Als men normaal gesproken<br />
van 07.00 uur ’s ochtends tot 17.00 uur ’s middags<br />
aan het werk is, dan is de camera actief van 17.00<br />
uur ’s middags tot de volgende ochtend 07.00 uur.<br />
Als de klant eerder wil beginnen of later wil eindigen,<br />
of bijvoorbeeld bij feestdagen, dan kunnen de beveiligingstijden<br />
in de app aangepast worden. Hierdoor<br />
zijn er minder valse alarmen.<br />
De klant wordt ’s nachts niet gebeld. Kooi handelt<br />
de hele situatie af. De volgende ochtend vindt de<br />
klant een uitgebreid incidentrapport per e-mail, in<br />
de 247kooi app en het customer portal. Dit gedetailleerde<br />
rapport bevat een beschrijving van de situatie<br />
en een overzicht van alle genomen acties. Hiermee<br />
ontzorgt Kooi de klant volledig. ■<br />
so.. where do you<br />
think you’re going?<br />
SUPER UFO?<br />
Ook een ‘Super UFO’ nodig?<br />
Kijk op 247kooi.nl<br />
41
Peter Wolter van Sloopwerken Limburg.<br />
De DX300LC-7 is uitgerust met vele opties.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Doosan Nederland<br />
Zeer complete rupsgraafmachine<br />
voor Limburgs sloopbedrijf<br />
Het machinepark van Sloopwerken Limburg is recent uitgebreid met een Doosan DX300LC-7<br />
rupsgraafmachine. Een zeer complete machine met tal van extra opties. Niet alleen vanwege de<br />
multifunctionele inzet, maar vooral ook ter bevordering van het comfort van de machinist.<br />
Een gesprek met directeur Peter Wolter van Sloopwerken Limburg over de eerste ervaringen.<br />
Sloopwerken Limburg is een jong bedrijf maar<br />
met ontzettend veel ervaring. Peter is van jongs<br />
af aan actief geweest in het familiebedrijf van zijn<br />
vader en vijf jaar geleden zijn eigen onderneming<br />
gestart. “We zijn voornamelijk actief in de totaalsloop,<br />
renovatiesloop en asbestsanering en<br />
verlenen daarnaast assistentie bij overheidsdiensten<br />
zoals de brandweer en politie”, zegt Peter.<br />
Dat laatste moet je zien als een calamiteitenservice<br />
als er sprake is van gevaarlijke situaties. We<br />
zijn dan ook 24/7 bereikbaar voor onze klanten.”<br />
CIRCULAIR SLOPEN<br />
Het machinepark van Sloopwerken Limburg groeit<br />
met de jaren. “We zijn sinds 2017 actief en beschikken<br />
inmiddels over verschillende machines,<br />
waaronder een jong gebruikte Doosan DX85R-3<br />
midigraafmachine die we vorig jaar aan onze vloot<br />
hebben toegevoegd. Sinds februari dit jaar is daar<br />
de Doosan DX300LC-7 rupsgraafmachine bijgekomen.<br />
Gezien ons portfolio aan opdrachtgevers zijn<br />
we steeds vaker betrokken bij grotere projecten.<br />
Daarbij hechten we veel waarde aan het opwaarderen<br />
en hergebruik van materialen, het circulaire<br />
slopen. Modern materieel is daarin onmisbaar. De<br />
DX300LC-7 is met recht een krachtpatser waarmee<br />
we vrijwel elke klus kunnen klaren. Zo starten<br />
we binnenkort met de sloop van een 120-tal flatwoningen.<br />
Dan komt deze machine goed van pas.”<br />
GOEDE ERVARINGEN<br />
VANUIT HET VERLEDEN<br />
De keuze voor Doosan was voor Peter niet<br />
moeilijk. “Vanuit het verleden hebben we<br />
42
Sinds februari dit jaar is de Doosan DX300LC-7 rupsgraafmachine aan het machinepark van Sloopwerken Limburg toegevoegd.<br />
Sloopwerken Limburg is voornamelijk actief in de totaalsloop, renovatiesloop en<br />
asbestsanering.<br />
De DX300LC-7 is een veelzijdige machine die zich heel intuïtief laat bedienen.<br />
vele goede ervaringen met de 300-serie.<br />
We zijn ermee vertrouwd. En daar kwam<br />
nog bij dat onze Doosan-dealer de machine<br />
relatief snel kon leveren.” Wel heeft Peter<br />
de nodige opties ‘aangevinkt’. De machine<br />
heeft standaard een extra lang bereik tot<br />
wel 17,5 meter en is uitgerust met een verzwaarde<br />
giek, gebogen pantserglas, een<br />
spijlenrek op het voor- en bovenraam, een<br />
Wiejelo Equipment centrale vetsmering en<br />
een Freshfilter-overdruksysteem voor de<br />
cabine. Een RVS-klompensteun en een treeplank<br />
over de volledige zijkant verbeteren<br />
tot slot het comfort voor de machinist.<br />
GOED SERVICEAPPARAAT<br />
Peter is lovend over de eerste ervaringen<br />
met de nieuwe rupsgraafmachine. “Het is<br />
een veelzijdige machine die zich heel intuïtief<br />
laat bedienen.” Ook over het contact<br />
met de Doosan-dealer is hij uiterst tevreden.<br />
“Ze hebben eerder al de aanschaf<br />
van de DX85R-3 mee begeleid en dat verliep<br />
vlekkeloos. We weten bovendien uit<br />
het verleden dat het serviceapparaat goed<br />
is en dat geeft vertrouwen, belangrijk voor<br />
de kwaliteit die we nastreven voor onze<br />
klanten en de continuïteit van ons bedrijf.”<br />
De oudste zoon van Peter maakt namelijk<br />
langzaam zijn intrede in het bedrijf en<br />
leert op verschillende fronten de kneepjes<br />
van het vak zodat hij later het stokje<br />
kan overnemen. ■<br />
43
Tekst | Roel van Gils Beeld | Royal Eijkelkamp<br />
<strong>Grond</strong>waterpeil<br />
integraal monitoren<br />
Niet alleen klimaatverandering leidt ertoe dat het grondwaterpeil daalt of juist extreem stijgt, ook<br />
grootschalige bemalingsoperaties of baggerwerkzaamheden kunnen gevoelige zettingen in de ondergrond<br />
veroorzaken met alle gevolgen van dien. Royal Eijkelkamp heeft een concept ontwikkeld<br />
om grondwaterstanden efficiënt en integraal te monitoren. De zogenaamde grondwatermeetnetten<br />
en aanverwante technieken kunnen rekenen op grote belangstelling.<br />
Civiele- en infrastructurele werkzaamheden<br />
kunnen grote effecten hebben op het grondwaterpeil<br />
in de nabije omgeving. “Dat hebben<br />
omwonenden tijdens onderhoudswerkzaamheden<br />
aan de Twentekanalen een jaar<br />
of tien geleden aan den lijve ondervonden”,<br />
weet Erik Schrier, accountmanager bij Royal<br />
Eijkelkamp. “Reden voor Rijkswaterstaat om<br />
het bij het verruimen van de Twentekanalen,<br />
een project dat nog tot eind 2<strong>02</strong>3 loopt, anders<br />
aan te pakken. Wij hebben de opdracht<br />
gekregen om een grondwatermeetnet aan te<br />
leggen met in totaal 254 peilbuizen in woonwijken,<br />
agrarische gebieden en locaties rond<br />
het kanaal, zodat men bij afwijkingen tijdig<br />
kan bijsturen.”<br />
GECONNECTEERDE PEILBUIZEN<br />
Een grondwatermeetnet wordt dus gevormd<br />
door een groot aantal peilbuizen. “De druksensor<br />
in de peilbuis is gekoppeld aan een modem<br />
en zendt de data naar een webportaal”, legt<br />
Schrier uit. “Afhankelijk van hoe de opdrachtgever<br />
de data aangeleverd wil krijgen, worden<br />
deze door ons gefilterd, gevalideerd en gevisualiseerd.<br />
Soms wil men ook onder de ‘motorkap’<br />
meekijken en leveren we alleen de ruwe<br />
data.” Behalve voor infraprojecten zijn ook gemeenten,<br />
provincies en waterschappen gebaat<br />
bij real-time inzicht in het grondwaterpeil. “Iedere<br />
gemeente heeft vanuit de Waterwet een<br />
grondwaterzorgplicht”, zegt Schrier. “Er moet<br />
een bepaald streefpeil worden gehanteerd, en<br />
dat moet ook bewaakt worden. Voor diverse<br />
gemeenten en waterschappen hebben we dergelijke<br />
meetnetten aangelegd met vaak vele<br />
Royal Eijkelkamp heeft een concept ontwikkeld om<br />
grondwaterstanden efficiënt en integraal te monitoren.<br />
44
honderden meetpunten. Voor Enschede en de<br />
vijf omliggende gemeenten beheren we een<br />
meetnet van 590 meetpunten, voor Waterschap<br />
Vallei en Veluwe beheren we 800 meetpunten<br />
en voor het Water Innovatie Netwerk<br />
(WINNET) 240 meetpunten.”<br />
Royal Eijkelkamp neemt ook het beheer en<br />
onderhoud voor rekening, zoals het periodiek<br />
schoonmaken van het meetpunt en het uitvoeren<br />
van controlemetingen.<br />
Real-time monitoring maakt dat men bij afwijkingen<br />
tijdig kan bijsturen zodat overlast of schade zoveel<br />
mogelijk wordt voorkomen.<br />
AANVERWANTE TECHNIEKEN<br />
Het grondwatermeetnet kan eigendom zijn<br />
van gemeenten of andere opdrachtgevers.<br />
“In dat geval zorgen wij voor het beheer en<br />
onderhoud, zoals het periodiek schoonmaken<br />
van het meetpunt en het uitvoeren van<br />
controlemetingen. Wat we steeds meer zien<br />
is dat wij zelf eigenaar blijven van de apparatuur<br />
en alleen de gevalideerde data aanleveren<br />
als dienst. De opdrachtgever of zijn<br />
of haar adviseur interpreteert de gevalideerde<br />
data in relatie tot het onderzoeksdoel<br />
waarvoor de data worden verzameld”, stelt<br />
Schrier. “Overheden willen op dat gebied<br />
meer en meer ontzorgd worden. We hebben<br />
dusdanig veel ervaring met grondwatermeetnetten<br />
dat we deze techniek, weliswaar met<br />
andere sensoren gekoppeld aan telemetrie,<br />
ook kunnen inzetten voor het meten van bodemvocht,<br />
debieten, verdamping en de waterkwaliteit.<br />
Bodemvochtmeetnetten worden<br />
met name opgezet door waterschappen<br />
en agrariërs die zich richten op de zone boven<br />
het grondwater, de onverzadigde zone.<br />
Aan de hand van de ingewonnen data kan de<br />
waterbalans worden gereguleerd. Datzelfde<br />
geldt voor debietmeetnetten waarbij het<br />
water dat via sloten en kanalen wordt afgevoerd<br />
wordt geregistreerd. Met waterkwaliteitsmeetnetten<br />
kunnen we de algemene<br />
kwaliteit van het water monitoren: de zuurgraad,<br />
troebelheid, zuurstofgehalte, elektrische<br />
geleidbaarheid, et cetera. Real-time<br />
monitoring maakt dat men bij afwijkingen<br />
tijdig kan bijsturen zodat overlast of schade<br />
zoveel mogelijk wordt voorkomen.”<br />
Ook heeft Royal Eijkelkamp sinds kort de beschikking<br />
over meetapparatuur (o.a. inclinometers,<br />
scheurmeters) voor het monitoren van zettingen<br />
aan de ondergrond of gebouwen en het uitvoeren<br />
van geotechnische metingen zoals waterspanning.<br />
“Ook deze meetapparatuur kunnen we opnemen<br />
in meetnetten en sluiten we desgewenst aan op<br />
telemetrie en een webportal.” ■<br />
De druksensor in de peilbuis is<br />
gekoppeld aan een modem en zendt<br />
de data naar een webportaal.<br />
45
It’s all<br />
about data<br />
Met de Smart monitoring oplossingen van<br />
Royal Eijkelkamp monitort, visualiseert<br />
en beheert u op effectieve en efficiënte<br />
wijze kwantitatieve en kwalitatieve<br />
bodem- en waterdata.<br />
• <strong>Grond</strong>water<br />
• Oppervlaktewater<br />
• Afvalwater<br />
• Proceswater<br />
• Neerslag<br />
• Stroomsnelheid<br />
• Bodemvocht<br />
T +31 313 880 200<br />
E info@eijkelkamp.com<br />
I royaleijkelkamp.com
Boomrooierij Weijtmans is uitstekend geoutilleerd met een uitgebreid en modern<br />
voertuig- en machinepark, waaronder unieke zelfontwikkelde telekranen.<br />
Voor bomen rooien en snoeien ben je bij boomrooierij Weijtmans al meer dan 100<br />
jaar aan het juiste adres.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | boomrooierij Weijtmans<br />
Vakbekwame boomspecialisten<br />
Voor bomen rooien en snoeien ben je bij boomrooierij Weijtmans al meer dan 100 jaar aan het<br />
juiste adres. Maar de expertise van het Udenhoutse bedrijf gaat veel verder dan dat. Met ervaren en<br />
vakbekwame boomspecialisten wordt nadrukkelijk ingezet op verantwoord boom- en bosbeheer.<br />
En dit dan bij voorkeur op een zo duurzaam mogelijk manier. Een gesprek met Kees Weijtmans,<br />
DGA van boomrooierij Weijtmans.<br />
Met 45 mensen in vaste dienst en daaromheen een grote pool aan<br />
flexibele krachten levert boomrooierij Weijtmans een bijdrage aan<br />
de meest uiteenlopende projecten in Nederland. “We werken nauw<br />
samen met vele infra-aannemers en staan vaak aan het begin van<br />
een infrastructureel project”, zegt Weijtmans. “Zo hebben we recent<br />
ruimte gecreëerd voor de nieuwe geluidswal langs de A16 – N3 bij<br />
Dordrecht, hebben we voorbereidend werk gedaan voor de uitbreiding<br />
van de A58 en zijn meerdere projecten uitgevoerd op en rond<br />
de Groene Boog in Rotterdam. Daarnaast hebben we langlopende<br />
overeenkomsten met overheden en de aannemerij voor het preventief<br />
snoeien van bomen naast wegen.”<br />
Boomrooierij Weijtmans is uitstekend geoutilleerd met een uitgebreid<br />
en modern voertuig- en machinepark, waaronder unieke zelfontwikkelde<br />
telekranen. Weijtmans: “Daarin zit ook onze kracht.<br />
We kunnen voldoende materieel en vakmensen inzetten om in korte<br />
tijd, efficiënt en veilig projecten op te starten en uit te voeren. Bij<br />
tijdsdruk kunnen we bijvoorbeeld met de 4 telekranen tegelijk een<br />
tracé in bewerking nemen om de hinder zo kort mogelijk te houden.<br />
Omdat we met vaste teams werken, kunnen we snel anticiperen.<br />
Dat hebben we recent weer bewezen na de drielingstorm Eunice,<br />
Dudley en Franklin.”<br />
Met een duidelijke toekomstvisie voor ogen is bij Weijtmans recent een<br />
van de eerste elektrische mobiele kranen in bedrijf genomen. Weijtmans<br />
hierover: “We hebben allemaal stappen te zetten richting duurzamer<br />
ondernemen. Met deze machine kunnen we emissievrij gaan<br />
werken: een eis de steeds vaker op tafel gelegd zal worden.” ■<br />
VITAAL BOOMBEHEER MET AANDACHT<br />
VOOR NATUUR, MENS EN OMGEVING<br />
Totaal dienstverlener in de<br />
bomensector. Wij werken<br />
voor particulieren, bedrijven,<br />
overheden, GWW-aannemerij,<br />
waterschappen,<br />
bosgroepen, enz.<br />
Uniek gespecialiseerd materieel<br />
Veilig, vakkundig en betrokken<br />
Modern, innovatief en duurzaam<br />
Tel. 013-51114 83<br />
boomrooierijweijtmans.nl<br />
47
THEMA XXXXXX<br />
Tekst | Susan Peek Beeld | Bell Dredging<br />
Remote controlled<br />
oplossingen zorgen voor<br />
extra veiligheid on site<br />
De ontwikkelingen in de wereld van het baggermaterieel staan niet stil. “Of het nou gaat om dubbele<br />
cutter heads, een volledig uitgeruste amfibiekraan, multifunctionele cutterzuigers of een op<br />
afstand bestuurbare tool, wij kunnen innovatief gereedschap ontwerpen, produceren, verkopen en<br />
verhuren”, zegt Thijs van den Outenaar, sales engineer bij Bell Dredging Pumps BV.<br />
Remote controlled oplossingen van Bell Dredging.<br />
48
Hij constateert een toenemende vraag naar<br />
het op afstand bestuurbaar maken van machines.<br />
“Er zijn situaties waar het niet of minder<br />
verantwoord is om een operator in de kraan te<br />
hebben zitten. Ook daarvoor biedt Bell Dredging<br />
Pumps een oplossing.”<br />
Hitachi 870 triple met innovatieve tool van Bell Dredging, beide remote controlled.<br />
VEILIGHEID VOOROP<br />
“In Oceanië bijvoorbeeld, waar de muren van de<br />
125 meter diepe goudmijn op instorten stonden<br />
en er regelmatig sinkholes optraden. Hiervoor<br />
hebben wij een 35-tons amfibiekraan ontwikkeld<br />
met een Bell 250 baggerpomp, volledig remote<br />
controlled uitgevoerd. De operator kon op afstand<br />
veilig de baggerwerkzaamheden uitvoeren<br />
en alle functionaliteiten van de kraan bedienen.”<br />
Hij noemt ook een project in Australië. “Bij het<br />
winnen van uranium wordt water gebruikt dat<br />
naderhand wordt opgevangen in een bassin. Dat<br />
water is door het proces echter heel zuur geworden.<br />
Toch zal het bezinksel in dit bassin van tijd tot<br />
tijd weggehaald moeten worden. Ook daar is een<br />
remote controlled amfibiekraan van ons ingezet<br />
met een onderstel volledig van rvs vanwege de<br />
zuurtegraad. Maar ook dichter bij huis is het aan de<br />
orde: denk bijvoorbeeld aan de aanleg van grote<br />
windmolenparken voor de kust, waarbij er -op<br />
het pad van de te trekken kabels- potentiële bommen<br />
geruimd moeten worden. Explosiegevaar is<br />
dan eveneens een goede reden om geen operator<br />
in de kraan te hebben. En wat denk je van sloopwerkzaamheden?<br />
Vanwege de grote brokstukken<br />
die naar beneden kunnen komen, maar ook omdat<br />
de machinist het werk vanuit een hele andere<br />
hoek kan bekijken als hij niet in de cabine zit.”<br />
INNOVATIEVE TOEVOEGINGEN<br />
“Het maakt niet uit om welke tool, (bestaande)<br />
kraan of graafmachine het gaat, wij kunnen alles<br />
remote controlled maken. Door in te breken<br />
op het hydraulisch systeem en met behulp<br />
van ventielen die we op afstand kunnen regelen,<br />
kan een operator zowel de kraan als de tool op<br />
afstand besturen middels een bedieningspaneel<br />
met joysticks. Dankzij innovatieve functionaliteiten<br />
die we samen met onze operators hebben<br />
ontwikkeld, blijft het gevoel met machine<br />
en tool, ook al staat de operator tot 200 meter<br />
verderop. Diverse toegevoegde sensoren zijn te<br />
voelen en te zien op het bedieningspaneel, zoals<br />
verschillende drukken in het baggerproces. We<br />
kunnen zelfs een volledige voorstelling van de<br />
situatie onder water op het scherm tonen, zodat<br />
de operator beslist een goed idee heeft waar<br />
hij is en wat hij doet, ook al bevindt hij zich niet<br />
in de kraan. Op die manier spelen wij opnieuw<br />
in op een toenemende vraag vanuit de markt”,<br />
besluit Van den Outenaar. ■<br />
Naamloos-4 1 30-03-2<strong>02</strong>2 11:<strong>02</strong><br />
49
Tekst | Iv-Infra Beeld | Gemeente Amsterdam en Iv-Infra<br />
Wat is nu de werkelijke<br />
constructieve staat van<br />
bestaande kademuren?<br />
Hoe (on)veilig is de constructie van bestaande kademuren nu eigenlijk écht? En hoe kan in de<br />
toekomst worden voorspeld hoe kademuren bewegen, wanneer er risico’s optreden en er dus<br />
maatregelen moeten worden getroffen? Het zijn belangrijke vragen als het gaat om het beheer en<br />
onderhoud van kademuren.<br />
Gemeente Amsterdam hoopt hier met een innovatieve proefbelasting inzicht<br />
in te verkrijgen. De proefbelasting wordt uitgevoerd op een proeflocatie<br />
in Amstelkwartier II en moet leiden tot een betrouwbaar rekenmodel<br />
dat een realistisch beeld geeft van de werkelijke constructieve staat van kademuren.<br />
Zo kan de gemeente tijdig de juiste maatregelen treffen en wordt<br />
voorkomen dat een deel van de kades onterecht wordt afgekeurd. Een project<br />
waarbij monitoring met slimme sensoren een essentiële rol speelt.<br />
EEN GROTE EN COMPLEXE OPGAVE<br />
Amsterdam beschikt over tientallen kilometers kademuur die aan het eind van<br />
hun levensduur zijn en in slechte staat verkeren. Gezien die slechte staat is het<br />
noodzakelijk dat maatregelen snel worden genomen, maar welke maatregelen<br />
vergen al die kilometers kademuur? En hoe is het nu daadwerkelijk gesteld met<br />
de constructieve veiligheid van kades? Gemeente Amsterdam staat voor de<br />
grote en complexe opgave om op korte termijn de veiligheid, bereikbaarheid<br />
en leefbaarheid in Amsterdam te waarborgen en tegelijkertijd de kennis over<br />
de staat van de kademuren te vergroten.<br />
EEN REPRESENTATIEF PROEFGEBIED<br />
Voor het uitvoeren van de proefbelasting is een bouwteam gevormd. De<br />
proef is voorbereid door het AMS institute (Advanced Metropolitan So-<br />
lutions), een samenwerking van diverse kennisinstituten waaronder TU<br />
Delft. Iv-Infra is bij deze proef betrokken voor de kennis en ervaring op<br />
het gebied van slimme sensoren, metingen en de constructieve kennis<br />
van kadeconstructies. Als locatie voor het uitvoeren van deze proef is de<br />
kademuur van de insteekhaven Overamstel gekozen.<br />
KADE OPDELEN IN SECTIES<br />
Het stuk kademuur dat voor deze proef wordt gebruikt is circa 40 meter<br />
lang. De proefbelasting bestaat uit verschillende proeven. Om het effect<br />
van elke proef afzonderlijk te kunnen beoordelen is de kademuur in vier<br />
vergelijkbare secties verdeeld. De kademuur is hierbij letterlijk doormidden<br />
gezaagd, zodat secties zijn ontstaan die elk zo’n 6,5 meter lang zijn.<br />
Tussen elke sectie zit ongeveer één meter ruimte.<br />
De kademuur bestaat in totaal uit vier rijen verticale palen en een schoorpaal.<br />
Bij twee van de vier proefvakken is één rij palen doorgezaagd om verschillende<br />
situaties te simuleren. Daarnaast is bij alle vakken de schoorpaal<br />
verwijderd. Met het doorzagen van de schoorpalen wordt de kademuur in<br />
horizontale zin minder sterk. Dit is gedaan om de kademuur meer representatief<br />
te maken aan de kades in de binnenstad. De oudere kademuren<br />
in de binnenstad zijn over het algemeen niet voorzien van schoorpalen.<br />
Luchtfoto van het proeftuingebied.<br />
Kademuur in delen.<br />
50
Container die is gebruikt om de belasting op te voeren.<br />
REALTIME INZICHT MET SLIMME SENSOREN<br />
Alle palen onder water, de kesp en de gewichtsmuur aan de voorzijde<br />
zijn met behulp van duikers voorzien van tientallen slimme sensoren.<br />
Deze sensoren zijn gepositioneerd op strategisch uitgedachte plekken.<br />
Bij het proefbelasten worden naast de kadeconstructie ook de<br />
horizontale grondvervorming achter de kade, de waterstand en de<br />
waterspanning gemeten, zodat tijdens de proefbelasting realtime een<br />
gedetailleerd beeld ontstaat van het gedrag en de vervormingen van<br />
de kademuur en het hele grondpakket achter de kade.<br />
Voor deze proef worden hellingmeetsensoren toegepast die zijn bevestigd<br />
op de bestaande palen om de scheefstand tijdens de proefbelasting<br />
te kunnen meten. Ook zijn tiltsensoren toegepast die de<br />
rotatie van de kademuur meten. Voor het meten van de zakking<br />
worden prisma’s en een hellingmeetslang toegepast. Met behulp van<br />
peilbuizen en waterspanningsensoren worden de grondwaterstand<br />
en grondwaterdruk gemeten. Speciale trillingsmeetsystemen worden<br />
toegepast voor het meten van trillingen en de gevels van panden<br />
in de omgeving zijn voorzien van hoogtemeetbouten. Scheurmeters<br />
maken tijdens het proefbelasten de afstand tussen twee<br />
punten inzichtelijk, waardoor inzicht wordt verkregen of de kade<br />
als één geheel beweegt of dat onderdelen afzonderlijk vervormen.<br />
.Met een robotic total station wordt de vervorming van de kademuur<br />
in absolute zin gemeten. Al deze sensoren leveren realtime<br />
waardevolle informatie die automatisch wordt verzameld en gepresenteerd<br />
in één centraal platform.<br />
TOEVOEGEN VAN BALLAST<br />
Voorafgaand aan de proefbelasting heeft TU Delft een rekenmodel en<br />
simulatieberekeningen gemaakt van de proefbelasting. Ook is berekend<br />
bij welke belasting de kademuur een bepaald aantal millimeters naar voren<br />
zou moeten komen. Om dit in de praktijk te beproeven en inzichtelijk<br />
te maken bij welke bovenbelasting de kademuur gaat meebewegen<br />
en hoe dit precies gebeurt, wordt tijdens de proefbelasting stapsgewijs<br />
steeds meer gewicht bijgeplaatst. Dit wordt gedaan tot het moment<br />
waarop de verplaatsing dusdanig is, dat de kademuur theoretisch gezien<br />
gecontroleerd zou bezwijken. De verwachting is dat de kades 30 tot 70<br />
centimeter zullen vervormen. Bij 30-40 centimeter ligt het berekende<br />
breekpunt: het moment waarop de kademuur en de palen bezwijken.<br />
Binnen elk proefvak wordt een andere situatie nagebootst. Zo wordt<br />
de ballast op verschillende afstanden van de kade geplaatst, wordt<br />
gevarieerd in waterbodemdiepte en er wordt gekeken naar het effect<br />
met en zonder boomwortels. Ook wordt een proef uitgevoerd op<br />
losse palen om de horizontale weerstand van een individuele paal te<br />
meten. De proefbelastingen zijn inmiddels in volle gang. De data die<br />
met de proefbelasting wordt verkregen vormt een essentiële basis<br />
om uiteindelijk te komen tot het nieuwe rekenmodel. ■<br />
51
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | BAM Infra Nederland<br />
Duurzaam en<br />
boordevol innovaties<br />
Reconstructie N395 Hilvarenbeek – Oirschot<br />
Ongeveer eens in de tien jaar is groot onderhoud aan wegen nodig. Op dat moment kijkt de provincie<br />
Noord-Brabant meteen wat er nog meer moet gebeuren. Bij de provinciale weg N395 was er behoefte<br />
aan een verbetering van de veiligheid en van de leefbaarheid in de omliggende dorpen. Daarom werken<br />
de provincie en BAM Infra Nederland nu samen aan een betere verkeersveiligheid en toegankelijkheid<br />
van de N395, een betere doorstroming, meer groen en minder geluid in de dorpen.<br />
52
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
En dat gebeurt op een uiterst duurzame<br />
manier waarin volop ruimte is voor innovatie.<br />
Dat is overigens aan beide partijen wel toevertrouwd.<br />
Zo won de provincie Noord-Brabant al<br />
drie keer op rij de prijs voor de meest duurzame<br />
publieke aanbesteder en is BAM vorig jaar uitgeroepen<br />
tot meest duurzame bouwbedrijf.<br />
De N395 loopt dwars door de gemeentes<br />
Hilvarenbeek en Oirschot over een lengte van<br />
zo'n 13 kilometer en doorkruist maar liefst<br />
drie dorpskernen: Diessen, Middelbeers en<br />
Oostelbeers. Een vrij unieke situatie voor een<br />
provinciale weg. In 2013 is in de planstudie N395<br />
onderzocht hoe de problemen op de N395 het<br />
beste aangepakt konden worden. “Enerzijds<br />
moet de weg toegankelijk en veilig zijn voor<br />
de omwonenden, maar anderzijds we ook de<br />
doorstroming bevorderen”, legt Jan de Kruijf<br />
uit, projectmanager infraprojecten bij provincie<br />
Noord-Brabant. “Die aspecten hebben<br />
we zo goed mogelijk proberen te verenigen<br />
en zijn integraal meegenomen in de verdere<br />
planuitwerking en de voorbereiding van het<br />
contract. Ook de omgeving en andere belanghebbenden<br />
werden hier nauw bij betrokken.<br />
Dat heeft onder meer geleid tot een aangepast<br />
wegontwerp met in de kernen een meer<br />
dorpsachtig karakter, meer groen en veilige<br />
oversteekplaatsen op verschillende punten.”<br />
KLIMAATDOELEN<br />
Eén van de belangrijkste doelen van de provincie<br />
Noord-Brabant is de energietransitie.<br />
De provincie stelt zich tot doel om in 2030<br />
50% van de energie duurzaam op te wekken.<br />
In 2050 moet dat 100% zijn. Deze energietransitie<br />
leidt tot een enorme vermindering<br />
van de CO 2<br />
-uitstoot, en dat is nodig om<br />
klimaatverandering tegen te gaan. ❯<br />
BAM Infra heeft er bewust voor gekozen om<br />
de grootste knelpunten eerst op te pakken.<br />
53
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Vanuit de provincie werd er nog een vijfde innovatie aan toegevoegd in de vorm van een pilot met een zonnefietspad.<br />
“Om de doelstelling te halen zetten we op alle<br />
fronten de zeilen bij”, zegt Suzanne Otters,<br />
gedeputeerde Mobiliteit, Organisatie en<br />
Europese Programma’s. “Bij al onze projecten<br />
streven we ernaar om ze zo duurzaam mogelijk<br />
te realiseren. We pakken kansen, overal waar<br />
ze zich voor doen. Zo ook op het gebied van<br />
mobiliteit en infrastructuur. Zodra we weten<br />
dat een provinciale weg aan reconstructie toe<br />
is, bekijken we hoe we dit op een zo duurzaam<br />
mogelijke manier kunnen realiseren. Want aan<br />
de ene kant willen we dat de wegen veilig zijn<br />
en dat het verkeer vlot kan doorrijden, maar<br />
tegelijkertijd willen we dat Brabant leefbaar<br />
en mooi blijft.” De provincie werkte daarom<br />
vijf jaar geleden een plan uit om haar aanbestedingen<br />
te verduurzamen en de markt daarin<br />
uniform en consistent te benaderen. En met<br />
succes. Otters: “Ik ben onder de indruk van de<br />
enorme sprong die de provincie, samen met de<br />
markt, hierin heeft gemaakt. De reconstructie<br />
van de N395 is een mooi voorbeeld van hoe we<br />
concreet kunnen bijdragen aan het behalen van<br />
de klimaatdoelen.”<br />
AANTREKKELIJKE<br />
OPDRACHTGEVER<br />
De provincie gunt voor een belangrijk deel<br />
op kwaliteit (40-60%), waarvan de helft van<br />
die beoordeling op duurzaamheid is. “De<br />
aannemer kan hiermee een fictieve korting<br />
op zijn inschrijfprijs verdienen”, legt De<br />
Kruijf uit. “De provincie kijkt hiervoor met<br />
name naar de CO 2<br />
-footprint en naar het<br />
risicodossier rondom de duurzame innovaties.<br />
In sommige gevallen wordt er nog een derde<br />
criterium toegepast. Voor de N395 was dat de<br />
reductie van stikstofdepositie. En zo kent<br />
ieder project zijn specials. Daarnaast<br />
worden innovatieve oplossingen gestimuleerd,<br />
waarvoor we de nodige ruimte en flexibiliteit<br />
bieden.” Eric van Avendonk, regiodirecteur bij<br />
BAM Infra Nederland, vult aan: “Het mooie<br />
van de samenwerking zoals hier bij de N395<br />
is dat de provincie in dit geval functioneel<br />
uitvraagt wat het eindresultaat moet zijn,<br />
maar dat wij als bouwbedrijf hier zelf invulling<br />
aan mogen geven binnen de eisen en<br />
het referentieontwerp. Met andere woorden,<br />
de provincie daagt ons uit om maximaal<br />
invulling te geven aan het thema duurzaamheid.<br />
Dat maakt de provincie tot een hele aantrekkelijke<br />
opdrachtgever.”<br />
EMISSIELOOS MATERIEEL<br />
BAM Infra Nederland zet zich al vele jaren<br />
in voor een duurzame leefomgeving. “Het<br />
verbruik van primaire grondstoffen is een<br />
belangrijke pijler waar we direct invloed op<br />
hebben, net zoals de emissies op zowel de<br />
bouwplaats als in onze productielocaties”,<br />
zegt Van Avendonk. “Dat proberen we zoveel<br />
mogelijk te beperken. En dat zie je terug in<br />
zoveel mogelijk hergebruik van materialen en<br />
het verlagen van onze footprint. Daarnaast<br />
proberen we met onze ontwerpen invulling<br />
te geven aan de thema’s leefbaarheid, sociale<br />
impact en klimaatadaptatie. We willen de<br />
markt dan ook stimuleren om zo duurzaam<br />
mogelijk te bouwen. Daarbij nemen we heel<br />
nadrukkelijk zelf onze verantwoordelijkheid,<br />
door bijvoorbeeld het investeren in emissieloos<br />
materieel en het streven naar een<br />
54
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Op de N395 worden diverse innovaties toegepast, zoals duurzame asfaltmengsels op het niveau TRL5 en 7 die nog niet eerder zijn toegepast.<br />
emissieloze bouwplaats. Zo beschikken we<br />
over een elektrische wals en hebben we recent<br />
’s werelds eerste elektrische asfaltspreidmachine<br />
in gebruik genomen. Materieel dat we bij de<br />
reconstructie van de N395 ook gaan inzetten.”<br />
TE GAST IN DE OMGEVING<br />
Het ontwerp van het nieuwe tracé was grotendeels<br />
vastgelegd tijdens de planstudie. De<br />
Kruijf: “De finetuning van het ontwerp en de<br />
engineering ervan hebben we bij BAM neergelegd,<br />
om daar waar mogelijk optimalisaties<br />
te behalen.” Van Avendonk: “We zijn al<br />
vanaf de tender op meerdere borden tegelijk<br />
aan het schaken om zo goed mogelijk invulling<br />
te geven aan de vele uitdagingen, rekening<br />
houdend met het tienjarige onderhoud.<br />
Die inspanningen hebben uiteindelijk geleid<br />
tot een ontwerp met de inbreng van een<br />
vijftal innovaties, een bijna maximale CO 2<br />
-<br />
reductie (74% ten opzichte van de referentie<br />
footprint) en een plan van aanpak dat primair<br />
gebaseerd is op beperking van de overlast<br />
en veiligheid. Veiligheid voor de omgeving<br />
én voor onze eigen mensen, waarbij we de<br />
omgeving maximaal ontlasten. We zijn als het<br />
ware te gast in de omgeving en reconstrueren<br />
de weg in plaats van andersom waarbij<br />
het project leidend is ten nadele van de<br />
omgeving. Die combinatie heeft uiteindelijk<br />
‘De reconstructie van de N395 is een mooi<br />
voorbeeld van hoe we concreet kunnen bijdragen<br />
aan het behalen van de klimaatdoelen’<br />
geleid tot een hele positieve waardering vanuit<br />
de provincie Noord-Brabant waardoor we<br />
als beste aanbieder uit de bus zijn gekomen.”<br />
INNOVATIES<br />
Op de N395 worden diverse innovaties toegepast.<br />
“We hebben ingeschreven met een viertal<br />
TRL’s (Technology Readiness Level)”, zegt<br />
Walter Pellekaan, projectmanager bij BAM<br />
Infra Nederland. “Het varieert van duurzame<br />
asfaltmengsels op het niveau TRL5 en 7 die nog<br />
niet eerder zijn toegepast tot het Den Ouden<br />
DO 3.0-mengsel en de Fabiola biobased wegmarkering<br />
van Van Velsen die al vaker zijn toegepast.<br />
Op die manier waren we in staat om<br />
de maximale score te behalen op het gebied<br />
van duurzaamheid. Vanuit de provincie werd<br />
er nog een vijfde innovatie aan toegevoegd in<br />
de vorm van een pilot met een zonnefietspad.<br />
Hieraan is invulling gegeven met een concept<br />
van drie verschillende leveranciers.” De Kruijf:<br />
“De pilot langs de N395 vormt de opmaat naar<br />
een veel groter project voor de aanleg van vele<br />
honderden meters zonnefietspad. ❯<br />
55
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
BAM is als het ware te gast in de omgeving en reconstrueert de weg in plaats van andersom waarbij het project leidend is ten nadele van de omgeving.<br />
Een project dat recent is aanbesteed in<br />
samenwerking met de provincies Noord- en<br />
Zuid-Holland.”<br />
Na de aanbesteding N395 is er vanuit provincie<br />
Noord-Brabant nog een stelpost<br />
‘innovaties duurzaamheid’ opgenomen.<br />
“Dit hebben we bewust niet in het contract<br />
opgenomen, om de laatste ontwikkelingen niet<br />
uit te sluiten. Tussen het opstellen van het contract<br />
en de realisatie ervan zitten immers vele<br />
jaren.” Pellekaan: “Dat leidt hier onder meer<br />
tot de toepassing van biobased bebording,<br />
een fietspad uit geopolymeer beton en onze<br />
innovatieve Compact Ecorail. Bij Compact<br />
Ecorail is de fundering schuin verankerd. Zo<br />
hoeven er geen vangrailpalen geplaatst te<br />
worden op de strook waar leidingen liggen.<br />
Bij eventuele aanrijdingen wordt schade aan<br />
leidingen op deze manier voorkomen.”<br />
TROTS<br />
In november 2<strong>02</strong>0 is het werk definitief<br />
gegund aan BAM Infra Nederland. Op 25<br />
juli 2<strong>02</strong>1 is gestart met de eerste fase van de<br />
reconstructie. “Het project is opgesplitst<br />
in vijf fasen en loopt tot in het najaar van<br />
2<strong>02</strong>2. In het voorjaar van 2<strong>02</strong>3 komen we<br />
terug om de rotonde in Oostelbeers verder<br />
af te bouwen”, zegt Pellekaan. Inmiddels is in<br />
‘Na de aanbesteding is er vanuit provincie<br />
Noord-Brabant nog een stelpost ‘innovaties<br />
duurzaamheid’ opgenomen’<br />
Hilvarenbeek de nieuwe kluifrotonde aangelegd,<br />
tussen Hilvarenbeek en Diessen is de<br />
kruising van de N395 met de Waterstraat<br />
aangepakt. In de dorpskern van Diessen zijn<br />
de rotonde bij de Meiraap en de kruisingen<br />
met de N395 aangepast. Ook is de aansluiting<br />
op de A58 en bedrijventerrein de Scheper<br />
verbeterd. Pellekaan: “We hebben er bewust<br />
voor gekozen om de grootste knelpunten<br />
(aansluiting op de N269 en op de A58) eerst<br />
op te pakken.” En dat blijkt een goede zet. “De<br />
eerste resultaten zijn bemoedigend. De fietsveiligheid<br />
is aanzienlijk verbeterd en er is een<br />
duidelijke verbetering in de doorstroming”,<br />
constateert De Kruijf die ook zeer tevreden<br />
is over de samenwerking met de aannemer.<br />
“We hebben korte lijnen met het projectteam<br />
van BAM en dat werkt gewoon heel prettig.”<br />
Dat kan ook Pellekaan beamen: “We zijn trots<br />
op waar we nu staan, zeker als je bedenkt dat<br />
het project in coronatijd volledig op afstand is<br />
gestart en het tot op het allerlaatste moment<br />
spannend is geweest of we überhaupt mochten<br />
starten vanwege de stikstofproblematiek.<br />
56
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Op 25 juli 2<strong>02</strong>1 is BAM gestart met de eerste fase van de reconstructie.<br />
Een week voor de start van de uitvoering<br />
werd pas de vergunning afgegeven.”<br />
Trots is ook Van Avendonk. “We zijn nog<br />
lang niet klaar, maar hebben tot op heden<br />
gezamenlijk een mooie prestatie geleverd<br />
en de beoogde ambities voor een deel al<br />
kunnen waarmaken, zowel naar de provincie<br />
als naar de omgeving toe. Het project is<br />
in die zin ook een opmaat voor de enorme<br />
opgave waar we gezamenlijk voor staan.<br />
Samenwerken is daarin cruciaal. De provincie<br />
Noord-Brabant, Bouwend Nederland<br />
en BrabantStad zetten daarin mooie stappen<br />
met het platform INDUSA, een initiatief<br />
voor een snellere verduurzaming van de Brabantse<br />
infrastructuur. Daardoor ontstaat een<br />
vliegwiel en kun je sneller stappen maken.<br />
Als rijksoverheden, provincies en gemeentelijke<br />
overheden allemaal dezelfde koers varen,<br />
zullen marktpartijen de handschoen wel oppakken<br />
om duurzaamheid verder te brengen.<br />
Dat effect zie je terug in de resultaten van<br />
projecten, zoals hier op de N395.”. ■<br />
DUURZAAMHEID BIJ BAM<br />
BAM Infra Nederland bouwt aan een duurzame<br />
leefomgeving. Zij wil een positieve milieu-impact hebben<br />
op de omgeving. Hiervoor is zij al enkele jaren bezig<br />
met thema’s als emissieloos bouwen, circulair bouwen,<br />
gebruikmaken van hernieuwbare energie en bouwen met zo<br />
min mogelijk afvalstromen.<br />
Met een werkgroep per thema neemt BAM Infra Nederland<br />
initiatieven om eigen doelstellingen én die van haar<br />
opdrachtgevers te behalen. Hierbij is samenwerking met<br />
opdrachtgevers en ketenpartners cruciaal.<br />
Op het gebied van emissieloos bouwen heeft BAM een<br />
aantal wereldprimeurs. Zo heeft zij in 2<strong>02</strong>0 ’s werelds<br />
eerste elektrische wals geïntroduceerd die jaarlijks 42 ton<br />
minder CO 2<br />
-uitstoot per jaar. In 2<strong>02</strong>1 nam zij de eerste<br />
hybride sondeertruck ter wereld in gebruik, die de CO 2<br />
-<br />
emissie jaarlijks met 34 ton reduceert. En in 2<strong>02</strong>2 kwam<br />
BAM met ’s werelds eerste elektrische asfaltspreidmachine<br />
waarmee zij 93.000 kilogram CO 2<br />
bespaart op jaarbasis.<br />
Ook kleiner materieel is deels al geëlektrificeerd, van<br />
stampers tot graafmachines. Zo maakt BAM Infra<br />
Nederland stappen om uiteindelijk tot een emissieloze<br />
bouwplaats te komen.<br />
57
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Tekst | Studio Tweevoud | Judith de Krijger<br />
CERO cementvrije bestrating in aanleg.<br />
Een duurzame weg voor de N395<br />
De herinrichting van de provinciale weg tussen Hilvarenbeek en Oirschot (N395) is in volle gang.<br />
De stip aan de horizon? Het verbeteren van de verkeersveiligheid rond de N395, vergroening van<br />
het dorp en het reduceren van geluidsoverlast. Waarbij de provincie ook inzet op het gebruik van<br />
duurzame materialen voor de aanleg van de openbare wegen. Struyk Verwo Infra komt met een<br />
passende oplossing: CirCOton betonstraatstenen.<br />
De N395 is een provinciale weg waarvoor<br />
Struyk Verwo Infra in opdracht van BAM en<br />
Provincie Brabant de bestratingsmaterialen<br />
voor de fietspaden en trottoirs heeft geleverd.<br />
Rinke Veld, commercieel directeur van Struyk<br />
Verwo Infra, is aan het woord.<br />
"Voor het project ‘Herinrichting/Reconstructie<br />
N395’ hebben wij diverse producten zoals<br />
dubbelklinkers, banden, stenen en tegels geleverd<br />
onder de noemer CirCOton. Dit is een<br />
product waarbij primaire grondstoffen als zand<br />
en grind gedeeltelijk vervangen zijn door secundaire<br />
grondstoffen. Daarvoor zijn wij gecertificeerd<br />
volgens de BRL K 110<strong>02</strong>, milieuprofie-<br />
len voor betonnen bestratingsproducten. De<br />
CirCOton producten worden gegarandeerd<br />
geleverd met minimaal 15% secundaire grondstoffen<br />
en een maximale MKI-waarde van<br />
€ 23,- per m 3 . Daarmee wordt voldaan aan de<br />
richtlijnen die we met elkaar afgesproken hebben<br />
in het Betonakkoord en aan het moederbestek<br />
van Bouwcirculair."<br />
CIRCULARITEIT EN LAGER<br />
CO 2<br />
- VERBRUIK<br />
Beton is het meest toegepaste bouwmateriaal,<br />
vooral door zijn veelzijdigheid en betrouwbaarheid.<br />
Het bindmiddel cement in de<br />
beton is echter ook vervuilend. Klimaatverandering<br />
vraagt om maatregelen om dit te beteugelen.<br />
“Om te anticiperen op het veranderende<br />
klimaat en de CO 2<br />
-uitstoot zo veel<br />
mogelijk te beperken is het belangrijker dan<br />
ooit dat er duurzame betonkeuzes worden<br />
gemaakt die een essentiële bijdrage leveren<br />
aan de milieudoelstelling”, zegt Veld. “Voor de<br />
reconstructie van de N395 werd mede daarom<br />
gebruik gemaakt van CirCOTon.”<br />
TOONAANGEVEND VOOR<br />
DUURZAAM MATERIAALGEBRUIK<br />
“Maar er zijn meer duurzame alternatieven”,<br />
vervolgt Veld. “Struyk Verwo Infra is toonaangevend<br />
in de ontwikkeling en fabricage van<br />
58
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
betonmaterialen voor openbare ruimtes. We<br />
zijn daarom al vroeg gestart met het opnemen<br />
van duurzaamheid als vast onderdeel van<br />
ons beleid. Daarbij stonden altijd twee zaken<br />
centraal. Volledige transparantie en voortdurend<br />
luisteren naar de wensen die bij opdrachtgevers<br />
en betrokkenen leven. Dit kunnen<br />
gemeenten en provincies zijn, maar ook<br />
aannemers, architecten en ingenieurs.”<br />
BITTERE NOODZAAK<br />
“De duurzaamheidsambities bij gemeenten<br />
en provincies op het gebied van klimaat,<br />
energie en circulaire economie zien we de afgelopen<br />
paar jaar gigantisch toenemen. Thema’s<br />
als circulariteit, secundaire grondstoffen,<br />
CO 2<br />
-reductie, vergroening, klimaatadaptatie,<br />
geluidsreductie en waterregulering worden<br />
steeds belangrijker. Dat betekent dat er een<br />
bittere noodzaak is om producten te kunnen<br />
aanbieden en ontwikkelen die daar invulling<br />
aan geven. We besteden al jaren ontzettend<br />
veel aandacht aan onderzoek en ontwikkeling.<br />
Dit heeft ertoe geleid dat we een mooi<br />
palet aan duurzame en klimaatadaptieve oplossingen<br />
kunnen bieden. Die diversiteit is<br />
nodig, want de keuzes die gemaakt worden<br />
hangen altijd samen met andere wegingsfactoren,<br />
waaronder de economische situatie<br />
van een gemeente. Ook daar moeten we op<br />
kunnen inspelen.”<br />
CERO CEMENTVRIJ BETON<br />
De meest recente ontwikkeling van Struyk<br />
Verwo Infra is CERO cementvrij beton. Veld:<br />
“We hebben geïnvesteerd in een techniek<br />
waarbij de cement in de onderbeton volledig<br />
wordt vervangen door het alternatieve en beproefde<br />
bindmiddel Geopolymeer. Geopolymeerbeton<br />
is een stabiel vormvast materiaal<br />
dat er hetzelfde uitziet en aan dezelfde normen<br />
voldoet als cementgebonden beton. Bij<br />
Er is geen zichtbaar verschil in producten van CERO<br />
en traditionele producten.<br />
Project uitgevoerd in Cycle for Concrete.<br />
dit CERO cementvrije beton ligt de milieukosten<br />
indicator (MKI) gemiddeld 50% lager dan<br />
bij volledig cementgebonden producten. Een<br />
aanzienlijk lagere CO 2<br />
footprint dus!”<br />
DUURZAAMHEID<br />
LIGT OP STRAAT<br />
“Ingebed in ons beleid is dat we uitsluitend<br />
betonproducten maken die aan het einde<br />
van de levensduur opnieuw gebruikt kunnen<br />
worden”, vervolgt Veld. “Met betrekking tot<br />
hergebruik van beton lopen we voorop. Betonpuin<br />
dat vrijkomt uit onze eigen fabrieken<br />
of uit sloopwerk van openbare ruimtes<br />
verzamelen wij zelf en laten het breken in<br />
de juiste gradaties. Het betongranulaat en de<br />
zandkorrels die vrijkomen, kunnen na goedkeuring<br />
weer heel goed hoogwaardig hergebruikt<br />
worden in producten zoals stenen<br />
en tegels. Ook onze producten in CERO cementvrije<br />
beton zijn afbreekbaar en kunnen<br />
een tweede leven krijgen.”<br />
CYCLE FOR CONCRETE: HET<br />
HOOGST HAALBARE<br />
“Het hoogst haalbare als het gaat om circulariteit<br />
wordt bereikt met ons concept Cycle<br />
for Concrete. Dit houdt in dat we er samen<br />
met onze relaties voor zorgen dat de<br />
betonnen bestratingsproducten - die aan het<br />
einde van hun levensduur zijn - retour worden<br />
gehaald en verwerkt kunnen worden tot<br />
puingranulaat. Daarbij garanderen we 100%<br />
hoogwaardig hergebruik van al het ingeleverde<br />
schoon betonpuin, waarvan minimaal<br />
75% als vervanging voor grind dient in nieuwe<br />
stenen en tegels. In een wereld waarin<br />
Bestrating van trottoirs en fietspaden langs de N395.<br />
maatschappelijk verantwoord ondernemen<br />
steeds belangrijker wordt, hoop ik dat volledig<br />
hergebruik van betonpuin zo snel mogelijk<br />
de nieuwe standaard gaat worden.”<br />
DUURZAAMHEID STAAT VOOROP<br />
“Ieder betonmateriaal dat wij produceren<br />
heeft specifieke eigenschappen, maar gegarandeerd<br />
altijd een duurzame meerwaarde. Voor<br />
de meest uiteenlopende duurzaamheidsvraagstukken<br />
kunnen we daardoor altijd een passende<br />
oplossing bieden”, aldus Rinke Veld. ■<br />
59
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
‘Asfalt zagen, het lijkt allemaal<br />
zo vanzelfsprekend, maar dat is<br />
het absoluut niet'<br />
De ZAAGTRUCK zaagt<br />
3.000 meter asfalt,<br />
15 centimeter diep in 8uur<br />
60
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | ABX zaagmij<br />
Asfalt zagen is<br />
een vak apart<br />
Asfalt zagen, het lijkt allemaal zo vanzelfsprekend, maar dat is het absoluut niet. Dat weten de<br />
uitvoerders bij BAM Infra Nederland als geen ander. Dat is ook de reden dat ABX zaagmij<br />
wordt ingeschakeld voor al het zaagwerk op de N395, gepland maar soms ook onverwacht.<br />
“Voor ABX is vakwerk standaard. Een ander moet daar heel veel moeite voor doen...”<br />
ABX zaagmij heeft een landelijk raamcontract<br />
met BAM Infra Nederland. “Een soort<br />
garantie dat de basis al goed geregeld is. De<br />
tarieven, condities, organisatorische randvoorwaarden<br />
en dergelijke, het is allemaal<br />
vastgelegd”, zegt Paul Heurkens, hoofduitvoerder<br />
bij de reconstructie van de N395.<br />
“Bedrijven zoals ABX, zijn er om eerlijk te<br />
zijn, maar weinig. Ze zijn snel, flexibel, komen<br />
afspraken na en beschikken over een enorme<br />
capaciteit. Maar bovenal: ze leveren standaard<br />
vakwerk. Zagen is namelijk meer dan<br />
alleen het zaagblad in het asfalt laten zakken.<br />
Wat ABX doet met die zaagwagen op grote<br />
lengtes, daar kan niemand tegen op.”<br />
AD HOC MOMENTEN<br />
“We voeren voor BAM Infra Nederland projecten<br />
uit door heel Nederland”, zegt directeur<br />
Dirk van Gelder. “Het is een belangrijke<br />
opdrachtgever waar we ons aan kunnen<br />
spiegelen qua capaciteit en kwaliteit. Ieder<br />
project, hoe goed de planning ook is, heeft<br />
zijn ad hoc momenten. Dat zijn dé momenten<br />
waarbij onze meerwaarde overduidelijk<br />
komt bovendrijven. Samen de mogelijkheden<br />
bekijken om het zo goed en snel mogelijk<br />
op te lossen en in te passen. Daarbij hechten<br />
we veel waarde aan een open communicatie<br />
met alle partijen waarbij alle kaarten<br />
op tafel worden gelegd om ruimte te vinden<br />
in de bestaande planning. Dat kan soms ook<br />
acuut zijn, dus alles laten vallen en direct naar<br />
het project rijden. Of bijvoorbeeld dezelfde<br />
avond of nacht nog, om ervoor te zorgen dat<br />
het voor de volgende dag al geplande werk<br />
gewoon door kan. Dat is ook op de N395<br />
gebeurd, al is het merendeel gewoon volgens<br />
planning gezaagd.” Paul Heurkens kan dat bevestigen<br />
en vult aan: “Als je ABX belt, dan<br />
staan ze er. Dan ben je bovendien verzekerd<br />
van een vakman die met het juiste gereedschap<br />
weet wat hij moet doen. En ook dat is<br />
een kunst. Dat de mensen die komen zagen,<br />
écht weten wat ze aan het doen zijn.”<br />
Uitvoerders en projectleiders weten steeds beter de weg naar ABX zaagmij te vinden.<br />
ABX zaagmij is in de periode van juni vorig<br />
jaar tot en met februari dit jaar gemiddeld<br />
één keer per week op het werk actief geweest.<br />
In totaal is er zo’n 5.800 meter asfalt<br />
gezaagd op een gemiddelde diepte van 18<br />
centimeter en 150 meter beton op gemiddeld<br />
14 centimeter diepte. En dat alles naar<br />
volle tevredenheid van BAM Infra Nederland.<br />
“Ook de hele afwikkeling na het zagen<br />
hoort bij de professionaliteit die ABX uitdraagt.<br />
Een overduidelijk overzicht van de<br />
werkzaamheden volgt altijd kort na de uitvoering.”<br />
Niet heel vreemd dus dat uitvoerders<br />
en projectleiders steeds beter de weg<br />
naar ABX zaagmij weten te vinden. ■<br />
61
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Den Ouden Groep<br />
<strong>Weg</strong>enbouwbeton met<br />
zo laag mogelijke MKI<br />
Al het wegenbouwbeton in de N395 wordt door Den Ouden Groep in situ aangebracht. In het<br />
voortraject is veel aandacht uitgegaan naar de juiste mengselsamenstellingen om zowel een kortere<br />
doorlooptijd als een gunstige MKI-waarde te bewerkstellingen. Een gesprek met Sjoerd van Ingen,<br />
projectleider van Den Ouden Groep.<br />
We zijn in 2<strong>02</strong>0 door BAM Infra Nederland benaderd<br />
om bindend op dit project in te schrijven,<br />
zegt Van Ingen. “In het verleden hebben<br />
we diverse rotondes succesvol aangepakt en<br />
de samenwerking verloopt altijd heel goed.<br />
We weten elkaar altijd heel goed te vinden en<br />
hebben aan de voorkant de nodige input geleverd<br />
qua planning en vooral de mengsels die<br />
we kunnen inzetten om zoveel mogelijk CO2<br />
te reduceren. Samen met onze betonleverancier<br />
Mebin is getracht om een zo laag mogelijke<br />
MKI-waarde te overleggen. Daarop heeft de<br />
BAM goed gescoord in het EMVI-plan.”<br />
SNELLER<br />
Lijnvormige elementen, printbeton, de wegverharding<br />
van de kluifrotonde en fietspaden,<br />
het is en wordt allemaal in situ gestort. “Een<br />
bewuste keuze”, volgens Van Ingen. “De reconstructie<br />
van de N395 wordt gefaseerd en<br />
grotendeels in het verkeer uitgevoerd. De<br />
doorlooptijd van iedere fase is dus beperkt.<br />
Je kunt je voorstellen dat het machinaal aanbrengen<br />
van ruim 9.000 meter aan geleidebanden<br />
vele malen sneller verloopt dan wanneer<br />
je kiest voor prefab elementen die handmatig<br />
door een stratenmaker gezet moeten worden.<br />
Eveneens vanwege de beperkte doorlooptijd<br />
is besloten om de kluifrotonde uit te voeren<br />
met een constructieve vezel in plaats van een<br />
concept met doorgaande wapening. Daarmee<br />
bespaar je toch al gauw een dag of vijf per fase<br />
met het aanbrengen van de wapening.”<br />
Het in situ storten van het wegenbouwbeton in de N395 is in dit geval ook een duurzamere keuze én met een<br />
sterker eindresultaat.<br />
DUURZAMER<br />
Het in situ storten van het wegenbouwbeton<br />
in de N395 is in dit geval ook een duurzamere<br />
keuze én met een sterker eindresultaat. Er<br />
wordt namelijk gebruik gemaakt van het Den<br />
Ouden 2.0 mengsel. “Een mengsel met een<br />
aanmerkelijk lagere CO 2<br />
-uitstoot. Daarmee<br />
behalen we een lage MKI-waarde zonder op<br />
kwaliteit in te boeten. Enig nadeel is dat het<br />
62
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
mengsel minder snel uithardt”, erkent Van Ingen. “Waar we wat krap<br />
in de fasering zitten, passen we een mengsel toe met een wat hoger<br />
portlandgehalte, zoals een deel van de wegverharding van de kluifrotonde.<br />
Op initiatief van de provincie Noord-Brabant is tevens een<br />
extra post opgenomen om ervaringen op te doen met geopolymeerbeton,<br />
dat bijdraagt aan een verdere CO 2<br />
-reductie. Zo’n 2.000 m 2<br />
aan fietspad wordt met dit product uitgevoerd, waarvoor we samenwerken<br />
met de centrale van A. Jansen.”<br />
Niet alleen zijn de doorlooptijden ontzettend kort, door wisselende<br />
omstandigheden wijzigt ook de planning zo nu en dan. “Gelukkig zijn<br />
we als organisatie in staat om daar flexibel op in te spelen en de mengsels<br />
op af te stemmen. Op die manier zorgen we voor voldoende uitharding<br />
in de juiste periodes, zodat anderen weer vooruit kunnen. Uitloop<br />
is namelijk geen optie.” ■<br />
Het machinaal aanbrengen van ruim 9.000 meter aan geleidebanden is vele<br />
malen sneller dan wanneer je kiest voor prefab elementen.<br />
‘In het voortraject is veel aandacht<br />
uitgegaan naar de juiste<br />
mengselsamenstellingen om zowel een<br />
kortere doorlooptijd als een gunstige<br />
MKI-waarde te bewerkstellingen'<br />
DUURZAAM<br />
GROEIEN BEGINT<br />
BIJ ONS<br />
Wij creëren oplossingen die bijdragen aan<br />
een duurzame leefomgeving. Dat doen we met<br />
slimme infrastructurele-, gezonde bodem- en<br />
circulaire bio-based producten en diensten.<br />
www.denoudengroep.com<br />
“Den Ouden is uitgegroeid<br />
tot allround aannemer met<br />
bijzondere specialismen:<br />
niet gesprongen explosieven,<br />
archeologie, betonverhardingen,<br />
civieltechnische kunstwerken én<br />
adviseur in grondstromen’’.<br />
63
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Tekst | Jan Mol Beeld | Saferoad Holland/Witteveen+Bos / BAM Verkeerstechniek<br />
Niet alleen duurzaam als materiaal,<br />
maar ook qua toepassing<br />
Compact Eco-rail voorkomt schade aan kabels, leidingen en boomwortels en<br />
voorkomt kappen van bomen<br />
Bij de reconstructie van de provinciale weg N395 was er behoefte aan een verbetering van de veiligheid<br />
en van de leefbaarheid in de omliggende dorpen. Provincie Noord-Brabant en BAM Infra Nederland<br />
werken samen aan een betere verkeersveiligheid en toegankelijkheid van de N395, een betere<br />
doorstroming, meer groen en minder geluid in de dorpen. Dit gebeurt op een zo duurzaam mogelijke<br />
manier, met veel ruimte voor innovatie. Eén van die innovaties is het toepassen van de Compact Eco-rail.<br />
Mede-ontwikkelaar en fabrikant van de Compact Eco-rail is Saferoad Holland. Herman Odijk, Managing<br />
Director, vertelt meer over deze oplossing die op meerdere fronten bijdraagt aan duurzaamheid.<br />
DE KRACHTEN GEBUNDELD<br />
Ingenieursbureau Witteveen+Bos heeft samen<br />
met bouwconcern BAM Verkeerstechniek<br />
en producent Saferoad Holland de Com-<br />
pact Eco-rail ontwikkeld. Dankzij het speciale<br />
ontwerp worden kabels, leidingen en boomwortels<br />
in de grond ontzien. Herman Odijk:<br />
"In principe wil je op provinciale en gemeentelijke<br />
wegen een geleiderail langs de weg hebben.<br />
Deze wegen zijn doorgaans gevaarlijker<br />
dan bijvoorbeeld snelwegen. Zodra er bomen<br />
langs de kant van de weg staan, is er al spra-<br />
BAM heeft speciaal voor dat doel een heimachine aangepast, om onder de gewenste hoek te kunnen heien.<br />
64
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
De paal blijft dus onder de grond uit de buurt van alle bekabeling alsook de wortels van bomen die zich<br />
dichtbij de weg bevinden.<br />
ke van verhoogd risico. Zo ook bij de N395,<br />
waar de uitdaging bestond om een geleiderail<br />
te realiseren, zonder dat de palen daarvan bij<br />
plaatsing of bij een aanrijding schade aan de<br />
in de grond aanwezige kabels, leidingen en<br />
boomwortels zouden kunnen veroorzaken."<br />
De ontwikkelpunten voor een innovatieve geleiderail<br />
die bovenstaande problemen voorkomt,<br />
waren het plaatsen van de palen op een<br />
manier die kabels, leidingen en boomwortels<br />
ontziet en het creëren van voldoende grondweerstand.<br />
Herman Odijk: “We kwamen uit<br />
op een bevestigingssysteem dat niet rechtstandig<br />
de grond in gaat, maar onder een hoek onder<br />
het asfalt. De focus lag dus op het ontwikkelen<br />
van het sterke knikstuk, benodigd om van<br />
schuin weer naar rechtstandig te gaan. Toen<br />
we het eens waren over de positionering van<br />
de palen, kwam meteen een volgende uitdaging<br />
op tafel: hoe breng je de palen schuin aan?<br />
BAM heeft speciaal voor dat doel een heimachine<br />
aangepast, om onder de gewenste hoek<br />
te kunnen heien. Een knap stukje engineering."<br />
HET KAN ALTIJD DUURZAMER<br />
De paal van de Compact Eco-rail bestaat dus<br />
uit twee delen, waarvan het onderste deel<br />
onder een hoek van 45˚ de grond in gaat. “De<br />
paal blijft dus onder de grond uit de buurt<br />
van alle bekabeling alsook de wortels van bomen<br />
die zich dichtbij de weg bevinden. Waar<br />
vroeger hoogstwaarschijnlijk bomen gerooid<br />
moesten worden om een verkeersveilige situatie<br />
te creëren, daar kunnen deze nu gewoon<br />
blijven staan. Dat vind ik een dubbele<br />
winst als we praten over duurzaamheid", aldus<br />
Herman Odijk. "En als het om duurzaamheid<br />
gaat, dan worden wij enthousiast. We<br />
kijken bij Saferoad altijd wat er beter kan.<br />
De basis voor de Compact Eco-rail is weervast<br />
staal zonder gebruikmaking van zink, alleen<br />
het deel van de palen onder de grond<br />
is voor de levensduur en dus veiligheid wel<br />
verzinkt. Op dit moment zijn we druk bezig<br />
met alternatieve materialen voor de productie<br />
van geleiderail constructies en kunnen wij<br />
al produceren in weervast staal (Cor-Ten),<br />
ook kijken we naar biobased grondstoffen.<br />
Uiteraard is ons RenoRail concept (het met<br />
CE-markering op de markt brengen van herinzetbare<br />
geleiderail die elders gedemonteerd<br />
is) echt een modelconcept voor klimaatverantwoorde<br />
geleiderail. Kortom: we<br />
staan nooit stil en zijn ervan overtuigd dat<br />
het altijd duurzamer kan!" ■<br />
N1 | W1 | A<br />
Compact Eco-Rail 1.33<br />
N1 | W2 | A<br />
Compact Eco-Rail 2.0 wood<br />
De nieuwe Compact Eco-Rail,<br />
kan eventueel ook geleverd worden met<br />
houten bekleding<br />
Deze constructie kan geplaatst worden in situaties waar kabels en<br />
leidingen niet beschadigd mogen worden, door de speciale plaatsing<br />
van de paal onder het asfalt.<br />
Meer informatie:<br />
(0519) 29 85 55<br />
holland@saferoad.nl<br />
saferoad.nl<br />
65
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Bouwhekken Nederland<br />
Tijdelijke afzettingen, al dan<br />
niet volledig in eigen huisstijl<br />
Bouwhekken Nederland timmert letterlijk en figuurlijk hard aan de weg. De specialist in tijdelijke<br />
afzettingen beschikt niet alleen over een enorme voorraad, maar werkt ook aan een aanzienlijke<br />
verbreding van het aanbod, al dan niet volledig in de eigen huisstijl van de infra-aannemer. Dit met<br />
het oog op de veiligheid van mens en materieel. Voor de afscherming van het bouwterrein van BAM<br />
Infra Nederland aan de N395 leverde Bouwhekken Nederland een semipermanente oplossing,<br />
die inmiddels al menig windhoos heeft doorstaan.<br />
Bouwhekken Nederland heeft net als met diverse andere infra-aannemers<br />
ook een projectmatige samenwerkingsovereenkomst met<br />
BAM Infra Nederland. “We onderscheiden ons vooral in het totaalplaatje”,<br />
zegt Jornd van der Heide van Bouwhekken Nederland. “We<br />
leveren alles op het gebied van tijdelijke en semipermanente afzettingen,<br />
inclusief alle accessoires en toebehoren. Daarbij blinken we uit in<br />
snelheid. In principe heeft een aannemer binnen 2 uur een offerte in<br />
huis. Indien nodig, worden de producten de volgende dag nog uitgeleverd,<br />
zelfs een spoedlevering dezelfde dag behoort tot de mogelijkheden.<br />
Met dank aan onze enorme voorraad van minimaal een paar<br />
honderd stuks per type afzetting.”<br />
SEMIPERMANENTE OPLOSSING<br />
BAM Infra Nederland is een grote organisatie met verschillende<br />
vestigingen verspreid over het land, erkent Van der Heide. “Al die<br />
vestigingen weten ons wel te vinden. Zo ook BAM Infra Regionaal<br />
Zuid die momenteel bezig is met de reconstructie van de N395. In<br />
tegenstelling tot de gebruikelijke (lage) afzettingen in de infrasector,<br />
werd voor dit project een afzetting van formaat ‘bouwhek’ gevraagd:<br />
‘We leveren alles op het gebied<br />
van tijdelijke en semipermanente<br />
afzettingen, inclusief alle<br />
accessoires en toebehoren'<br />
Bouwhekken Nederland heeft voor de N395 precies honderd bouwhekken geleverd.<br />
66
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
2 meter hoog en 3,50 meter breed. Een afscheiding die ook nog eens<br />
semipermanent is aangebracht. De bouwhekken rusten niet op kunststof<br />
blokken of betonvoeten, maar zijn via speciale beveiligde koppelingen<br />
bevestigd aan steigerbuispalen die pneumatisch in de grond<br />
zijn ingebracht. De BAM hecht veel waarde aan betrouwbaarheid en<br />
duurzaamheid. Dergelijke constructies kunnen tegen een stootje en<br />
blijven ook bij een flinke windvlaag gewoon overeind. De recente<br />
‘drielingstorm’ is dan ook zonder problemen doorstaan.”<br />
TOTAALLEVERANCIER<br />
Bouwhekken Nederland heeft voor de N395 precies honderd bouwhekken<br />
geleverd. “BAM heeft de hekken van ons aangekocht. Aan<br />
het einde van het project worden ze verwijderd, opgeslagen of direct<br />
op een ander project ingezet. Het is ook onze core business. We zijn<br />
vooral toeleverancier, maar verhuren ook regelmatig”, vervolgt Van<br />
der Heide. “Desgevraagd kunnen we ook de montage uit handen<br />
nemen, evenals de camerabeveiliging. Daarvoor werken we samen<br />
met een aantal gerenommeerde onderaannemers. Om het plaatje<br />
compleet te maken, ontwerpen en leveren we eventueel ook banners.<br />
Voor elk type afzetting hebben we een specifieke template zodat<br />
een perfecte uitstraling is gegarandeerd. Daarnaast breiden we<br />
ons assortiment steeds verder uit met andere tijdelijke afzettingen,<br />
zoals barriers, verkeerskegels en geleidebaken. We zijn dus met recht<br />
een totaalleverancier op het gebied van tijdelijke afzettingen.” ■<br />
In tegenstelling tot de gebruikelijke (lage) afzettingen in de infrasector, werd<br />
voor dit project een afzetting van formaat ‘bouwhek’ gevraagd: 2 meter hoog<br />
en 3,50 meter breed.<br />
67
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | DYKA<br />
Duurzame en modulaire<br />
rioleringssystemen<br />
Als preferred supplier van BAM Infra Nederland heeft DYKA de vraag naar kunststof rioleringssystemen<br />
op het project N395 volledig ingevuld. Behalve een flink aantal meters PVC-leidingen, waarvan een deel<br />
geproduceerd uit gerecycled materiaal, is ook dankbaar gebruik gemaakt van de Axedo PP-collectie.<br />
Deze inspectieputten kunnen in het werk volledig op maat worden samengesteld met onderdelen<br />
die passen bij de betreffende situatie.<br />
DYKA is misschien wel ’s lands bekendste toeleverancier<br />
van kunststof rioleringsoplossingen in<br />
de infrasector. “Met onze fabriek in Steenwijk en<br />
een wijdverbreid filialennetwerk staan we dicht<br />
bij de klant. Er is altijd wel een vestiging in de<br />
buurt van een project”, zegt Carlo van Schijndel,<br />
Rayon Manager GWW Zuid-Nederland bij<br />
DYKA. “In Steenwijk worden vrijwel alle producten<br />
voor de infrasector geproduceerd. Dat<br />
maakt dat we snel kunnen schakelen, klanten<br />
waar nodig bijstaan met advies en onze producten<br />
veelal uit voorraad kunnen leveren.”<br />
40 PROCENT RECYCLAAT<br />
Voor het project N395 heeft DYKA kunststof<br />
leidingsystemen geleverd in verschillende uitvoeringen<br />
en een aantal standaard Axedo PP-inspectieputten.<br />
“Vanuit de opdrachtgever was er een<br />
duurzaamheidseis opgelegd”, weet Van Schijndel.<br />
“Daar hebben wij invulling aangegeven met<br />
bijvoorbeeld onze PVC Ultra-3 Recyline-buizen<br />
voorzien van een KOMO-certificaat. Dit leidingsysteem<br />
bestaat uit een binnen- en buitenlaag van<br />
nieuwe kunststof en een kernlaag van geschuimd<br />
gerecycled materiaal. Daarbij garanderen we de<br />
toepassing van minstens 40 procent recyclaat.<br />
Bedenk bovendien dat PVC tot zeven keer herbruikbaar<br />
is, zonder dat het aan kwaliteit verliest.<br />
Zelfs na een levensduur van honderd jaar. Onze<br />
Recyline-buizen zijn geschikt voor huis- en kolkaansluitingen<br />
en hoofdrioleringen in de klassen 41/SN<br />
4 en 34/SN 8. Daarnaast hebben we ook nog een<br />
flink aantal meters aan flexibele drainage geleverd<br />
met een omhulling uit PP-vezels (PP450).”<br />
Het modulaire concept van de inspectieputten en de toepassing van minstens 40 procent recyclaat in de<br />
Ultra-3 Recyline-buizen geven aan dat DYKA continu bezig is met de dag van morgen.<br />
MODULAIRE INSPECTIEPUT<br />
Om de nieuw aangelegde riolering op de N395<br />
toegankelijk te maken voor onderhoud en inspectie<br />
heeft BAM gekozen voor de modulaire<br />
inspectieputten uit de Axedo PP-collectie van<br />
DYKA. “Dit type inspectieput wordt in het werk<br />
samengesteld uit de uit voorraad leverbare com-<br />
68
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
ponenten”, legt Van Schijndel uit. “Men kan de<br />
put volledig afstemmen op de situatie ter plekke.<br />
De putten en andere losse componenten wegen<br />
maximaal 25 kilogram (op de betonnen drukverdeelplaat<br />
en putafdekking na), zodat transport,<br />
plaatsing en montage eenvoudig gaat. Ondanks<br />
het lage gewicht kunnen de putten geplaatst worden<br />
in situaties met een hoge verkeersbelasting.<br />
De GY/Beton afdekking en drukverdeelplaat zorgen<br />
namelijk voor een verplaatsing van de optredende<br />
druk naar de omliggende grond.<br />
Doordat de componenten gemaakt zijn van PP,<br />
wat een hoge chemische resistentie heeft en een<br />
glad oppervlak, hecht vuil zich niet snel wat weer<br />
minder kans geeft op verstoppingen van het riool.<br />
‘Bedenk bovendien<br />
dat PVC tot zeven keer<br />
herbruikbaar is,<br />
zonder dat het aan<br />
kwaliteit verliest’<br />
Voor de N395 hebben we de Axedo PP-inspectieput<br />
geleverd in een diameter van 600 millimeter,<br />
maar sinds vorig jaar is deze ook uit voorraad<br />
leverbaar in een diameter van 800 millimeter.”<br />
Het modulaire concept van de inspectieputten<br />
en de toepassing van minstens 40 procent recyclaat<br />
in de Ultra-3 Recyline-buizen geven aan dat<br />
DYKA continu bezig is met de dag van morgen.<br />
“Als DYKA willen we bijdragen aan het behalen<br />
van de doelstellingen van de Sustainable Development<br />
Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties.<br />
We zijn continu bezig om ons energieverbruik en<br />
de gekoppelde CO 2<br />
-uitstoot verder te verlagen.”<br />
DYKA NATURE’S NETWORK<br />
“We leven in een steeds veranderende wereld<br />
waarin wij als DYKA Group, oplossingen met<br />
toegevoegde waarde bieden voor de groeiende<br />
behoeften die verband houden met verstedelijking,<br />
een enorme energie-uitdaging, een toenemende<br />
waterschaarste, klimaatverandering en<br />
een groeiende behoefte aan een comfortabelere,<br />
gezondere en veiligere levensstijl. Daarom<br />
hebben we “Nature’s Network” gecreëerd, een<br />
netwerk waarmee onze oplossingen helpen om<br />
bijvoorbeeld gas, water en lucht te transporten<br />
naar juist daar waar ze moeten zijn.” ■<br />
Doordat de componenten gemaakt zijn van PP, wat<br />
een hoge chemische resistentie heeft en een glad<br />
oppervlak, hecht vuil zich niet snel wat weer minder<br />
kans geeft op verstoppingen van het riool.<br />
Ultra-3 Recyline buizen<br />
met gegarandeerd 40% recyclaat<br />
DYKA BV | info@dyka.nl | www.dyka.nl<br />
kijk ook eens op kennis.dyka.nl<br />
69
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Verkeersregelaars van Polygarde zorgen voor de juiste begeleiding.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Polygarde<br />
Van verkeersregelaar<br />
tot buurtconciërge<br />
De reconstructie van de N395 wordt gefaseerd aangepakt. Bestemmingsverkeer, openbaar vervoer<br />
en hulpdiensten kunnen in veel gevallen tijdens de werkzaamheden ‘gewoon’ gebruikmaken van de<br />
route. Verkeersregelaars van Polygarde zorgen voor de juiste begeleiding. Het bedrijf detacheert<br />
bovendien een heuse buurtconciërge aan hoofdaannemer BAM Infra Nederland op het project.<br />
Polygarde is een bekende relatie van de BAM.<br />
“We hebben samen een raamovereenkomst<br />
afgesloten voor de inzet van ondersteunend<br />
personeel op verschillende projecten”, vertelt<br />
Wouter Haldermans, assistent Manager Operations<br />
bij Polygarde. “Dagelijks is er minimaal één<br />
persoon van ons aanwezig, maar in veel gevallen<br />
gaat het om grotere aantallen mensen. We zijn<br />
in juni 2<strong>02</strong>1 gestart en in principe van maandag<br />
tot en met vrijdag actief op het project. Indien<br />
werkzaamheden in het weekend of in de nacht<br />
plaatsvinden, sluiten wij uiteraard ook aan. Het<br />
is maar net wat er gevraagd wordt.”<br />
OPTIMALE BEREIKBAARHEID<br />
Onze verkeersregelaars zijn landelijk bevoegd<br />
en beschikken over een VCA-certificaat,<br />
vervolgt Haldermans. “Ze begeleiden<br />
het bestemmingsverkeer, openbaar vervoer<br />
en hulpdiensten op een veilige manier over<br />
het tracé en wijzen al het overige verkeer<br />
op de alternatieve route. Een aantal locaties<br />
‘We proberen zoveel<br />
mogelijk een vast team<br />
aan verkeersregelaars<br />
in te zetten op het<br />
project'<br />
70
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
blijft bovendien gedurende het project ‘gewoon’<br />
bereikbaar, zoals het uitvaartcentrum,<br />
de dierenarts en de kern van Diessen. Ook<br />
daar spelen onze mensen flexibel op in. We<br />
proberen zoveel mogelijk een vast team aan<br />
verkeersregelaars in te zetten op het project.<br />
Daarnaast detacheren we ook een buurtconciërge,<br />
in feite het verlengstuk van de uitvoerder<br />
en het eerste aanspreekpunt voor<br />
omwonenden en ondernemers met vragen<br />
over met name de bereikbaarheid. De inzet<br />
van een buurtconciërge, die duidelijk zichtbaar<br />
is in het straatbeeld, verbetert de communicatie<br />
met de omgeving. Klachten worden<br />
gehoord en opgelost, de buurtconciërge<br />
ruimt zwerfafval op, veegt waar nodig een<br />
stoepje aan of helpt een mindervalide met<br />
het oversteken over de opgebroken route.”<br />
Polygarde is in 1997 ontstaan vanuit de Maastrichtse<br />
Sociale Werkvoorziening. “We hebben<br />
een groot sociaal hart en zijn momenteel<br />
onderdeel van Intergarde, behorend bij<br />
een groot Duits familieconcern”, zegt Haldermans.<br />
Polygarde beschikt over een PSO<br />
30+ (Abw-)erkenning, een instrument dat<br />
inzicht geeft in de mate waarin organisaties<br />
meer dan gemiddeld sociaal ondernemen,<br />
De verkeersregelaars van Polygarde zijn landelijk bevoegd en beschikken over een VCA-certificaat.<br />
gericht op de arbeidsparticipatie van kwetsbare<br />
groepen op de arbeidsmarkt. “Of zoals<br />
wij het verwoorden: we richten ons op<br />
mensen met mogelijkheden. Opdrachtgevers<br />
kunnen een groot deel van onze kosten opvoeren<br />
als social return.” ■<br />
71
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | SolaRoad<br />
Vergelijkend warenonderzoek<br />
naar zonnefietspaden<br />
Op initiatief van de provincie Noord-Brabant wordt op de N395 een proef gedaan met een drietal typen<br />
zonnefietspaden. Eén daarvan is SolaRoad, een concept dat zich reeds op grote schaal heeft bewezen en<br />
onder meer bij de Utrechtse plaats Maartensdijk stroom produceert voor pakweg 45 huishoudens.<br />
SolaRoad is dus bepaald geen nieuw concept.<br />
“Het eerste proefvak stamt al uit 2014 en in de<br />
jaren daarvoor is het concept uitvoerig onderworpen<br />
aan laboratoriumtesten”, zegt directeur<br />
Arian de Bondt. “Het is dus een bewezen<br />
techniek. Het proefstuk dat we op initiatief van<br />
de provincie op de N395 hebben aangelegd<br />
is alweer de vijfde generatie van ons product.<br />
We hebben serieuze stappen gemaakt en menig<br />
kinderziekte opgelost. Het is intussen een<br />
volwaardig product voor fietspaden.”<br />
TRANSPARANTE GLASPARELS<br />
Op initiatief van de provincie zijn drie soorten panelen<br />
van drie verschillende leveranciers aangebracht<br />
in het fietspad. Op deze manier kan getest<br />
worden wat de levensduur is van de panelen, maar<br />
ook bekeken worden hoe onderhoudsvriendelijk<br />
ze zijn en wat de invloed van gebruik en verschillende<br />
weersomstandigheden zijn op de panelen.<br />
“We werken natuurlijk graag aan deze pilot mee”,<br />
zegt De Bondt. “De drie proefstukken liggen in<br />
elkaars verlengde en ondervinden dezelfde thermische<br />
belasting. Net voor Kerst 2<strong>02</strong>1 hebben<br />
we het proefvak opgeleverd, bestaande uit twee<br />
platen die de opgewekte energie terug leveren<br />
aan het net. De SolaRoad-elementen zijn opgebouwd<br />
uit een betonplaat met daarop een pvpaneel<br />
en een toplaag van transparante glasparels<br />
in combinatie met een epoxy voor de vereiste<br />
stroefheid. Eén element is 3,52 meter breed (de<br />
standaard maat voor een fietspad) en meet 2,80<br />
meter in rijrichting. Onze oplossing heeft zich zoals<br />
gezegd al ruimschoots bewezen in binnen- en<br />
‘Het proefstuk dat we op initiatief van de<br />
provincie op de N395 hebben aangelegd is<br />
alweer de vijfde generatie van ons product'<br />
SolaRoad is een zonnefietspad dat zich reeds op grote schaal heeft bewezen en onder meer bij de Utrechtse plaats Maartensdijk stroom produceert voor pakweg 45 huishoudens.<br />
72
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
buitenland, en is bestand tegen alle invloeden van<br />
buitenaf, zoals water, hagel, vorst en dooizouten.”<br />
EENVOUDIGE PLAATSING<br />
De SolaRoad-elementen laten zich volgens De<br />
Bondt heel eenvoudig verwerken, vergelijkbaar<br />
met een industrieplaat. “Ook het elektrisch verbinden<br />
van de elementen onderling is een fluitje<br />
van een cent en kan gewoon door een stratenmaker<br />
of gemeentelijke (onderhouds)aannemer<br />
worden uitgevoerd. De verbinding maken met<br />
het net vraagt uiteraard wel om een elektrisch<br />
installateur. De kabel bevindt zich overigens in<br />
het element, zodat bijvoorbeeld een grasmaaier<br />
in de berm de kabel niet kapot kan slaan.” De<br />
Bondt rekent tegenwoordig met een geschatte<br />
opbrengst van zo’n 130 kWh per m2 per jaar.<br />
Hij ziet een zonnefietspad als één van de vele<br />
mogelijkheden voor het opwekken van energie,<br />
samen met panelen op daken, op gevels en andere<br />
dragers. “We hebben het uiteindelijk allemaal<br />
nodig in de energietransitie.”<br />
elementen op termijn écht fabrieksmatig te<br />
produceren, waarmee we de prijs aanzienlijk<br />
kunnen reduceren. Onze oplossing neemt<br />
bovendien geen natuur in, zoals zonneparken<br />
dat wel doen. Het fietspad ligt er immers al.<br />
Een win-win.” ■<br />
De ambities van SolaRoad zijn niet gering.<br />
“De infrasector is niet gewend aan industriële,<br />
seriematige productie. Daardoor zijn<br />
producten onnodig duur. Ons doel is om de<br />
SolaRoad rekent tegenwoordig met een geschatte opbrengst van zo’n 130 kWh per m2 per jaar.<br />
UNIEKE<br />
KENMERKEN<br />
SOLAROAD<br />
ZONNEFIETSPADEN:<br />
Dubbel ruimtegebruik<br />
en dus geen visuele hinder of<br />
andere overlast voor de omgeving<br />
Optimaal detailontwerp<br />
weinig stroomverlies t.o.v. schuine daken<br />
Voldoet langdurig aan alle stroefheidseisen<br />
Diverse typen wegmarkering mogelijk<br />
Geen kinderziektes meer<br />
huidige versie is al de 5e generatie (Europees fabricaat)<br />
Laboratoriumervaring sinds 2010<br />
Praktijkervaring (ook internationaal) sinds 2014, zie SolaRoad.nl<br />
73
Jalousie.<br />
Perfect mix of functionality and design.<br />
Customizable graphic cutouts paired with<br />
perfectly integrated modules. Jalousie offers<br />
flexible lighting solutions along with sound<br />
and video surveillance functionality.<br />
Contact your Valmont representative to learn<br />
more about this exciting product.<br />
Valmont Nederland<br />
Den Engelsman 3, 6<strong>02</strong>6 RB Maarheeze<br />
Tel: (+31) 495 599 959<br />
Email: info.nl@valmont.com<br />
Web: www.valmont.nl
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Valmont Nederland<br />
‘Een goed product<br />
verkoopt zichzelf’<br />
De vernieuwde N395 wordt aangelicht met verlichtingsmasten van Valmont Nederland.<br />
Het type en zelfs alle documentatie van de specifieke Cormoran-masten werd door de<br />
gemeente Hilvarenbeek al in het bestek opgenomen. “Een goed product verkoopt zichzelf”,<br />
zegt Gerard Raes van Valmont Nederland. “En tevens een mooi compliment voor ons dat<br />
we onze communicatie goed op orde hebben.”<br />
De vernieuwde N395 wordt aangelicht met<br />
verlichtingsmasten van Valmont Nederland.<br />
Valmont Structures ontwerpt, vervaardigt en<br />
distribueert producten voor de infrastructuur.<br />
“Ons portfolio omvat een breed scala<br />
aan verlichtingsmasten voor straten, openbare<br />
gebieden, parkeerplaatsen, snelwegen,<br />
industrieterreinen en sportcomplexen.<br />
Daarnaast leveren we ook telecommasten<br />
en elektriciteitsmasten”, legt Raes uit. “Op<br />
verzoek ontwerpen en plaatsen wij ook ‘specials’,<br />
zoals extreem hoge verlichtingsmasten<br />
op bijvoorbeeld vliegvelden, containerterminals<br />
en industriegebieden, maar ook maatwerkconstructies<br />
voor bruggen en sluizen.<br />
Dat de Cormoran-masten in de N395 te-<br />
recht zijn gekomen, hebben wij te danken<br />
aan onze brochures.”<br />
DESIGN- EN ONTWERPTEAMS<br />
Op de verschillende vestigingen van Valmont<br />
wereldwijd zijn ontwerpers en designers<br />
werkzaam die klanten ondersteunen bij<br />
ontwerpvragen. “Hieruit ontstaan regelmatig<br />
fantastische designs”, weet Raes. “Ook werken<br />
deze teams gezamenlijk aan de ontwikkeling<br />
van nieuwe producten. Al die producten<br />
worden standaard opgenomen in onze<br />
catalogi die we wereldwijd verdelen en waaruit<br />
stedenbouwkundigen, architecten en bestekschrijvers<br />
kunnen putten. Dat is dus ook<br />
gebeurd op de N395. In september 2<strong>02</strong>0 zijn<br />
we door BAM Infra Nederland benaderd<br />
voor de levering van 91 stuks Cormoranmasten.<br />
De keuze voor het design en de gewenste<br />
masthoogte van 6 meter was reeds<br />
door de gemeente Hilvarenbeek vastgelegd.<br />
Op basis daarvan heeft BAM Infra Nederland<br />
het lichtplan opgesteld. Daaruit bleek<br />
een enkele uithouder van 1 meter voldoende<br />
voor het gewenste lichtbeeld.”<br />
BEWEGWIJZERINGSMASTEN<br />
De 91 Cormoran-masten zijn in de fabriek<br />
in Frankrijk geproduceerd en vorig jaar juli<br />
uitgeleverd aan BAM Infra Nederland. “De<br />
masten bevinden zich sindsdien op een tijdelijke<br />
opslaglocatie bij het project en worden<br />
gefaseerd geplaatst. Daarnaast hebben<br />
we ook nog diverse verkeersmasten geleverd<br />
van het type bewegwijzeringsmasten in<br />
combinatie met openbare verlichting. Deze<br />
masten zijn in tegenstelling tot de Cormoran-masten<br />
8 meter hoog. Alle masten zijn<br />
overigens modulair aanpasbaar en standaard<br />
in verschillende hoogtes en varianten te verkrijgen,<br />
met enkele- of dubbele uithouder, in<br />
een hoog-laagcombinatie en noem maar op.<br />
Voor de N395 hebben we eigenlijk nauwelijks<br />
advies hoeven geven. Onze catalogi hebben<br />
hun werk gedaan.” ■<br />
‘Alle masten zijn<br />
modulair aanpasbaar<br />
en standaard in<br />
verschillende hoogtes<br />
en varianten te<br />
verkrijgen'<br />
Het type en zelfs alle documentatie van de<br />
specifieke Cormoran-masten werd door de gemeente<br />
Hilvarenbeek al in het bestek opgenomen.<br />
75
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
O-linq is door van den Broek Heteren in eigen huis ontwikkeld.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | van den Broek Heteren<br />
Altijd de perfecte putrand<br />
Niets is zo vervelend als een hoogteverschil tussen wegdek en putrand. Behalve irritant en zelfs<br />
gevaarlijk voor de weggebruiker is het lawaai dat ermee gepaard gaat vaak een bron van ergernis<br />
voor omwonenden. Met het O-linq-putrandsysteem bewijst van den Broek Heteren dat het<br />
ook anders kan. Dit systeem wordt ook op grote schaal toegepast op de N395, waarbij de<br />
wegbeheerder gegarandeerd is van een 100 procent vlakke overgang tussen asfalt en putrand.<br />
Ook voor de hoofdaannemer biedt het systeem grote voordelen.<br />
Putten in het wegdek zijn onvermijdelijk om<br />
onderhoud en inspecties te kunnen uitvoeren<br />
aan het onderliggend rioolstelsel. “Traditionele<br />
putranden vormen in veel gevallen een bron<br />
van ergernis omdat ze door verzakkingen niet<br />
meer in lijn liggen met het wegprofiel”, weet<br />
Coen van de Craats, bedrijfsleider bij van den<br />
Broek Heteren. “Wij hebben de traditionele<br />
putrand als het ware ontleed. Het O-linq-systeem<br />
bestaat namelijk uit een betonnen overgangsplaat<br />
voor plaatsing op de putschacht<br />
waarin tijdelijk een metalen plaat wordt aangebracht.<br />
Het plaatsen en stellen van de putrand<br />
gebeurt pas nadat het asfalt is aangebracht. Dat<br />
zorgt voor een ongeëvenaarde vlakheid.”<br />
VLAKKE, ONONDERBROKEN<br />
ASFALTLAAG<br />
Het O-linq-putrandsysteem vraagt om een<br />
gedegen voorbereiding. “De hoofdaannemer,<br />
in dit geval BAM, plaatste zelf op de circa 30<br />
putschachten de overgangsplaten met een<br />
Poltec-stelmortel”, zegt Van de Craats. Na het<br />
aanbrengen van de tijdelijke metalen afdekplaat<br />
en een laagje zand, kan het hart vervolgens<br />
worden ingemeten middels GPS. Na het<br />
aanbrengen van het asfalt is de BAM verzekerd<br />
van een vlakke, ononderbroken asfaltlaag. Van<br />
obstakels als ‘hinderlijke’ putranden is immers<br />
geen sprake, wat minder oponthoud betekent<br />
voor de hoofdaannemer. En dan is het onze<br />
beurt. Met ons speciaal en uniek ontwikkeld<br />
materieel maken we een kernboring in het hart<br />
van de put tot op de afdekplaat. Op die manier<br />
kunnen we de exacte positie bepalen voor het<br />
gecentreerd boren van de putrand. Dan is het<br />
vervolgens een kwestie van de putrand exact<br />
op de goede hoogte en in de juiste verkanting<br />
van het wegdek te stellen. Op die manier is een<br />
76
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Met het O-linq-putrandsysteem is de wegbeheerder gegarandeerd van een 100 procent vlakke<br />
overgang tussen asfalt en putrand.<br />
100 procent vlakke overgang tussen putrand<br />
en asfalt gegarandeerd.”<br />
O-linq is door van den Broek Heteren in eigen<br />
huis ontwikkeld. “Het realiseren van de ‘perfecte<br />
putrand’ is voor ons gesneden koek en<br />
dit doen we dagelijks met meerdere ploegen”,<br />
zegt Van de Craats. “We hechten veel waarde<br />
aan een goede voorbereiding. We zijn gebrand<br />
op het geven van een gedegen advies en denken<br />
graag mee in zowel het aanbestedingstraject<br />
als het uitvoeringstraject. Ondanks dat wij<br />
vaak het sluitstuk van een project zijn, is een<br />
goede voorbereiding van cruciaal belang. Dat<br />
is op de N395 goed gelukt. Dankzij de goede<br />
samenwerking met hoofdaannemer BAM, konden<br />
we in een kort tijdsbestek de 30 putranden<br />
probleemloos plaatsen.” ■<br />
77
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
VDR Service Group heeft een lange relatie met de BAM.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | VDR Service Group<br />
Viaduct over A58 bij<br />
Oirschot gemodificeerd<br />
De reconstructie van de N395 ‘raakte’ ook het viaduct over de A58. Het kunstwerk is door VDR<br />
Service Group volledig geript en gemodificeerd, zodat er een nieuwe laag stil asfalt aangebracht kon<br />
worden. Een terugblik met Harry van de Rijdt van VDR Service Group, al meer dan veertig jaar een<br />
gewaardeerde partner van BAM Infra Nederland.<br />
VDR Service Group heeft een brede expertise<br />
in het sloop en zaagwerk op en rondom<br />
kunstwerken. “Het verwijderen van bijvoorbeeld<br />
een asfaltlaag op een brugdek luistert<br />
nu eenmaal nauwer dan het uitvoeren van datzelfde<br />
‘kunstje’ op een regulier wegvak”, zegt<br />
Van de Rijdt. “BAM Infra Nederland schakelt<br />
ons regelmatig in voor dat soort klussen. Dat<br />
vertrouwen hebben we in al die jaren wel opgebouwd.<br />
In totaal zijn we zo’n drie weken bezig<br />
geweest op het project, verdeeld over drie<br />
fasen. Voor ons een routineklus. Van tijdsdruk<br />
was geen sprake, dus we hebben de werkzaamheden<br />
mooi tijdig kunnen plannen.”<br />
VLOEISTOFDICHT MEMBRAAN<br />
Voorafgaand aan het project heeft VDR<br />
Service Group eerst de voegovergan-<br />
gen ingezaagd en verwijderd. Van de Rijdt:<br />
“Vervolgens hebben we het bestaande asfalt<br />
verwijderd tot aan de stootplaten aan<br />
weerszijden van het kunstwerk. Daarbij zijn<br />
ook de twee betonnen middengeleiders<br />
op het dek gesloopt. Daarna is het betondek<br />
door ons gereinigd en voorzien van een<br />
Stress Absorbing Membrane Interlayer (SA-<br />
MI-laag), een hoog gemodificeerde bitumenemulsie<br />
die fungeert als een vloeistofdicht<br />
membraan. De SAMI-laag zorgt voor een<br />
volledig waterdichte- en scheurremmende<br />
laag tussen het betonnen brugdek en het asfalt.<br />
In totaal betrof het een oppervlakte van<br />
zo’n 1100 m2. Nadat het brugdek door een<br />
onderaannemer van de BAM was voorzien<br />
van een nieuwe laag stil asfalt, hebben we<br />
de drainflex goten aangebracht. Deze goten<br />
In totaal is VDR Service Group zo’n drie weken bezig<br />
geweest op het project, verdeeld over drie fasen.<br />
78
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
VDR Service Group heeft een brede expertise in het sloop en zaagwerk op en rondom kunstwerken.<br />
zorgen voor een waterdichte en flexibele<br />
kantopsluiting van het wegdek op de betonnen<br />
zijkant van het kunstwerk.”<br />
SNEL SCHAKELEN<br />
VDR Service Group heeft een lange relatie met<br />
de BAM. “Het was in 1980 één van de eerste<br />
klanten van mijn vader”, zegt Van de Rijdt, die<br />
sinds 2001 actief is in het bedrijf. “Aanvankelijk bestond<br />
onze dienstverlening vooral uit het asfalten<br />
betonzagen met sporadisch wat betonboorwerkzaamheden.<br />
Sinds 2008 zijn we ons meer en<br />
meer gaan toeleggen op het sloop- en zaagwerk<br />
op en rondom bruggen, tunnels en viaducten.<br />
Daarnaast hebben we intussen een mooie expertise<br />
opgebouwd in bitumenverwerking, kleinschalig<br />
asfaltonderhoud en scheurreparaties. We<br />
zijn daarin volledig zelfvoorzienend met gekwalificeerd<br />
personeel en materieel. Onze grote kracht<br />
zit hem dan ook in het op zeer korte termijn kunnen<br />
schakelen. We zijn heel flexibel en 365 dagen<br />
per jaar 24 uur per dag bereikbaar. Dat is belangrijk<br />
in de sector waarin wij ons begeven en wordt<br />
ook gewaardeerd door onze opdrachtgevers, zo<br />
horen we regelmatig terug.” ■<br />
‘We zijn heel flexibel<br />
en 365 dagen<br />
per jaar 24 uur per dag<br />
bereikbaar'<br />
Het viaduct over de A58 is door VDR Service Group volledig geript en gemodificeerd.<br />
79
Wij leveren razendsnelle en complete services voor de infrasector. Met onze 24/7 service heeft u binnen<br />
no-time de deskundigheid van VDR service group paraat staan op uw project.<br />
VDR service group is uw solide en betrouwbare partner voor o.a.<br />
//<br />
//<br />
//<br />
//<br />
//<br />
//<br />
Zagen en vullen van schijnvoegen<br />
Bitumen verwerking<br />
Het herstellen van straatwerk<br />
Coatings en slijtlagen<br />
Reparaties aan asfalt<br />
Graaf- en sloopwerkzaamheden<br />
// Verhuur van machines<br />
Door onze jarenlange ervaring in de infra bent u bij ons verzekerd van<br />
professionals die deskundig en veilig te werk gaan.<br />
Specialisten in weg- en waterbouw, zagen en boren van asfalt en<br />
wegenbeton, sloop- en grondwerk, reiniging en infra!<br />
info@vdrservicegroup.nl | +31 85 482 23 00 | De Run 8311 | 5504 EN Veldhoven<br />
www.vdrservicegroup.nl
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
‘Ook op de N395 zijn de rode<br />
vrachtwagens van het familiebedrijf uit<br />
Vinkel inmiddels een vertrouwd gezicht'<br />
Met een wagenpark van 38 vrachtwagens en 8 diepladers assisteert Van der Donk vooral op projecten ‘onder de rivieren’.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Transportbedrijf WB van der Donk<br />
30.000 ton (frees)asfalt<br />
Al meer dan 45 jaar verzorgt Transportbedrijf<br />
WB van der Donk het transport van (frees)asfalt<br />
voor BAM Infra Nederland. Ook op de N395<br />
zijn de rode vrachtwagens van het familiebedrijf<br />
uit Vinkel inmiddels een vertrouwd gezicht. In<br />
totaal wordt er namelijk ruim 30.000 ton asfalt en<br />
freesmateriaal aan- en afgevoerd, waarbij zoveel<br />
mogelijk met volle vrachtwagens wordt gereden.<br />
AL BIJNA 60 JAAR EEN BEGRIP<br />
IN DE TRANSPORTWERELD<br />
Transportbedrijf WB van der Donk is al bijna zestig jaar gespecialiseerd<br />
in het transport van warm asfalt en freesmateriaal. “Onze vrachtwagens<br />
zijn hier volledig op ingericht”, vertelt directeur Enrico van der Donk.<br />
“Vanwege de lange en intensieve relatie met BAM Infra Nederland beschikken<br />
we zelfs over een vrachtwagen in de bedrijfskleuren van de wegenbouwer.<br />
De vaste chauffeur op deze wagen rijdt al meer dan dertig<br />
jaar voor de BAM. Toevallig wordt deze auto ook op de N395 ingezet.<br />
De inzet van materieel varieert overigens per dag. De ene keer rijden we<br />
met meer dan tien auto’s tegelijk, de andere dag zijn het er slechts enkele.<br />
Daarbij proberen we zoveel mogelijk vol heen te rijden met warm<br />
asfalt en vol terug met freesmateriaal. Daarnaast verzorgen we met onze<br />
speciale diepladers ook regelmatig het transport of verplaatsingen van<br />
wegenbouwmaterieel op locatie.”<br />
Service, kwaliteit en betrouwbaarheid. Dat is waar wij<br />
voor staan. Al geruime tijd zijn wij een ‘niet meer weg te<br />
denken’ begrip in de transportwereld. Ons wagenpark is<br />
door de jaren heen uitgebreid tot een 40-tal vrachtauto’s<br />
van verschillende types. Hierdoor kunnen wij onze<br />
opdrachtgever altijd van het juiste voertuig voorzien; o.a.<br />
10x8, 10x4, 8x4, 8x4ws, opleggers, kraanauto’s en diepladers.<br />
Brugstraat 46 - 5382 JD Vinkel - Telefoon 073 5321595<br />
E-mail info@wbvanderdonktransport.nl<br />
Met een wagenpark van 38 vrachtwagens en 8 diepladers assisteert Van der<br />
Donk vooral op projecten ‘onder de rivieren’. “We zijn 24/7 bereikbaar, kunnen<br />
snel schakelen en beschikken over uiterst gemotiveerd personeel dat<br />
geen moeite heeft met rijden in de weekenden of bij nacht en ontij.” ■<br />
81
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
Over het totale traject van bijna 13 kilometer neemt Gijben Aannemers- & Verhuurbedrijf de zorg over de vernieuwing van de bestrating op zich, compleet vanaf de fundering.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Gijben Aannemers- & Verhuurbedrijf<br />
Nieuw elan in ‘grijze’ sector<br />
Met de reconstructie van de N395 blijft ook het straatwerk niet ongemoeid. Over het totale traject van<br />
bijna 13 kilometer neemt Gijben Aannemers- & Verhuurbedrijf de zorg over de vernieuwing van de<br />
bestrating op zich, compleet vanaf de fundering. Een gesprek met directeur-eigenaar Peter Gijben over<br />
het project en vooral over de manier waarop ze nieuw elan geven aan de van oudsher ‘grijze’ sector.<br />
“Twee jaar geleden zijn we door BAM Infra<br />
Nederland benaderd met de vraag of we ons<br />
licht zouden willen laten schijnen op het aandeel<br />
bestrating in het project”, begint Gijben.<br />
“We hebben in de tender veel overleg gehad<br />
om het project zo efficiënt mogelijk te kunnen<br />
aanvliegen. We hebben al een hele lange geschiedenis<br />
met de BAM en kennen elkaar goed.<br />
We weten wat we aan elkaar hebben. Dat betaalt<br />
zich uit, zo ook bij de N395. We werken<br />
echt als partners samen om te komen tot een<br />
hoogwaardig eindresultaat, met zo min mogelijk<br />
hinder voor de omgeving.”<br />
MACHINAAL BESTRATEN<br />
Gijben Aannemers- & Verhuurbedrijf is verantwoordelijk<br />
voor het realiseren van de fundering<br />
van de fietspaden alsmede voor het aanbrengen<br />
van de bestrating en de kantopsluiting met het<br />
asfalt. “Het is een behoorlijk groot werk voor<br />
ons”, erkent Gijben. “Het gehele werkvak beslaat<br />
zo’n 13 kilometer waarop we in totaal zo’n<br />
75.000 eenheden verwerken. Dat doen we grotendeels<br />
machinaal. We beschikken over een<br />
modern machinepark, waarmee we zowel de<br />
kantopsluiting door middel van een klem als de<br />
vele tienduizenden eenheden kunnen aanbrengen.<br />
Dat maakt bovendien dat we een zeer hoge<br />
kwaliteit kunnen garanderen en de collega's buiten<br />
lichamelijk kunnen ontlasten, wat resulteert<br />
in duurzaam inzetbare krachten. Ook is er al tijdens<br />
de tender veel aandacht uitgegaan naar het<br />
zoveel mogelijk beperken van de overlast voor<br />
de omwonenden. Dat is af en toe best een puzzel,<br />
vooral plannings-technisch, maar we komen<br />
altijd wel tot een oplossing. Los van enkele weken<br />
reces rond de Kerstperiode vorig jaar, zijn<br />
we sinds de zomer van 2<strong>02</strong>1 permanent met<br />
twee ploegen actief op het project. De werkzaamheden<br />
duren nog zeker tot volgend jaar.”<br />
82
PROJECT HERINRICHTING N395<br />
GIJBEN 2.0<br />
Van origine is Gijben Aannemers- & Verhuurbedrijf<br />
stratenmakersbedrijf, maar de afgelopen<br />
jaren heeft het bedrijf zich ook verder<br />
gespecialiseerd in reconstructies van complete<br />
rioleringsstelsels en het uitvoeren van<br />
grootschalige perronrenovaties. “We zijn op<br />
dat gebied zeer actief en staan veelal als partner<br />
zij aan zij met vele infra-aannemers”, zegt<br />
Gijben trots. “Met onze teams zijn we veelal<br />
7 dagen per week, 24 uur per dag actief op allerhande<br />
projecten. Mijn grote droom is een<br />
eigen opleidingscentrum, want de jeugd heeft<br />
de toekomst. Daarbij hebben we veel kennis<br />
en ervaring in huis om van diezelfde jeugd<br />
echte vaklieden te maken. Momenteel zijn er<br />
vijf jonge leerlingen in opleiding en hebben we<br />
enkele zij-instromers aan ons weten te binden<br />
die op zoek waren naar een nieuwe uitdaging.<br />
We brengen als Gijben 2.0 nieuw elan in de<br />
sector en nemen nadrukkelijk afstand van het<br />
suffe, grijze imago. Mensen zijn schaars, maar<br />
we zijn ervan overtuigd dat er genoeg animo<br />
is om ons mooie vak te leren, waarbij mensen<br />
met innovatieve materialen lekker in de<br />
buitenlucht bezig zijn. Een mooiere werkplek<br />
bestaat er haast niet.” ■<br />
Van origine is Gijben Aannemers- & Verhuurbedrijf stratenmakersbedrijf, maar de afgelopen jaren heeft het<br />
bedrijf zich ook verder gespecialiseerd in reconstructies van complete rioleringsstelsels en het uitvoeren van<br />
grootschalige perronrenovaties.<br />
Word jij onze nieuwe collega?<br />
www.gijbenaannemersbedrijf.nl<br />
Drielseweg 24, 5321 NC Hedel<br />
Naamloos-3 1 24-03-2<strong>02</strong>2 14:06<br />
83
DE PEN<br />
84
DE PEN<br />
Stefan van der Voorn<br />
Contractmanager Rijkswaterstaat<br />
Het samenwerken van morgen,<br />
begint vandaag!<br />
Rijkswaterstaat is bezig met een transitie als het gaat om haar rol als opdrachtgever voor de markt. Er wordt geëxperimenteerd<br />
met een twee fase aanpak en recente opdrachten, zoals het project A16 Rotterdam, worden door Rijkswaterstaat<br />
op een andere wijze aangepakt dan 10 jaar geleden. Toen werkten we als opdrachtgever meer op afstand:<br />
“De Markt, tenzij”. We lieten het letterlijk over aan de markt. Echter uit verschillende projectevaluaties en gesprekken<br />
met de markt leerden we, dat dat niet de manier is om een project tot een succes te maken.<br />
Inmiddels hebben er grote veranderingen plaatsgevonden en staan we voor grote uitdagingen zoals de energietransitie,<br />
klimaatadaptatie en een grote renovatieopgave van het bestaande areaal. Om onze doelstellingen te realiseren<br />
zullen we anders moeten gaan werken. Dit vraagt ook om een pro-actievere rol van Rijkswaterstaat. Je kunt in een<br />
uitvraag wel eisen stellen aan duurzaamheid, maar als de markt hier nog niet klaar voor is, zal je andere wegen moeten<br />
bewandelen om je doelstellingen te bereiken. Dit vraagt om een goede dialoog in de aanbesteding en een goede<br />
samenwerking in de uitvoering.<br />
Samenwerken is de sleutel tot het succes. Niet op elkaars stoel gaan zitten, maar samen met een eigen verantwoordelijkheid<br />
werken aan gezamenlijke doelen, “Best for project”. Elkaar begrijpen, elkaar opzoeken wanneer het moeilijk wordt.<br />
Samen werken aan oplossingen, in een directe, open communicatie. Om op deze manier te werken, is het noodzakelijk<br />
om van beide kanten, opdrachtgever en opdrachtnemer, de juiste mindset te ontwikkelen. En dat kost tijd en aandacht.<br />
Iedereen neemt namelijk bagage mee vanuit het verleden. Positieve en negatieve ervaringen. Dit schept verwachtingen<br />
hoe het zou moeten gaan. Als er dan iets anders van je verwacht wordt, is dat best even wennen.<br />
De opgave is groot en de urgentie is hoog. Dat betekent dat we als Rijkswaterstaat adaptief moeten zijn: bestaande<br />
kaders ter discussie moeten durven stellen. Kaders en normen die nog gebaseerd zijn op oude technologieën of<br />
ervaringen uit het verleden. Meewerken aan pilots, experimenten en bepaalde risico’s durven nemen. Dat is nieuw<br />
voor ons, maar noodzakelijk om doelstellingen op hoog niveau waar te maken. Innovatie en nieuwe standaarden bepalen<br />
vraagt om een goede samenwerking. Dit kun je niet bereiken door alles over te laten aan de markt. Binnen<br />
Rijkswaterstaat geeft dit soms spanning: enerzijds willen we de doelstellingen halen, anderzijds zijn we erg gehecht<br />
aan de robuustheid van bestaande oplossingen. De eerst energie neutrale tunnel in de A16 Rotterdam is hiervan een<br />
mooi voorbeeld. Hierin worden nieuwe technieken toegepast die minder energie gebruiken, maar nog geen ‘proven<br />
technology’ zijn. Dat is dus best spannend. Juist door samen te werken met de markt en gedegen onderzoek te doen,<br />
kunnen we aantonen dat ook nieuwe technieken betrouwbaar en veilig zijn.<br />
Rijkswaterstaat zal zich meer moeten gaan opstellen als ‘mede-ondernemer’. Samen verantwoordelijk zijn voor ambitieuze<br />
doelen. Samenwerken betekent overigens niet dat je alles letterlijk samen moet doen. Je moet duidelijk zijn in<br />
wie waarvoor verantwoordelijk is, wat je van de ander mag verwachten, en hoe je omgaat met risico’s en tegenvallers.<br />
Elkaar regelmatig ontmoeten, samen keuzes maken en samen werken aan oplossingen voor problemen die gaandeweg<br />
ontstaan. Mijn visie is dat we deze werkwijze niet alleen per project, maar ook sector-breed moeten toepassen,<br />
als doorontwikkeling van de Marktvisie, Samen op weg naar een vitale infrasector. Dat is een hele uitdaging, maar<br />
het kan echt. Als we de goede voorbeelden delen met elkaar, kunnen we gezamenlijk leren en innoveren. Ik spreek<br />
veel mensen die trots zijn op hun werk en er is grote bereidheid om dit met elkaar te delen. Op deze wijze kunnen<br />
individuen leren van elkaar en zal de totale sector zich verder ontwikkelen. Dit zal ook betekenen dat we soms tegen<br />
heilige huisjes aanlopen. Maar als je doet wat je deed, dan krijg je wat je hebt. En dat is niet meer genoeg.<br />
Kortom: door samen de opgave centraal te stellen en als Rijkswaterstaat een pro-actieve houding aan te nemen in<br />
de projecten, richten we ons op het resultaat en voorkomen we dat zaken onnodig complex worden of vertragen.<br />
Rijkswaterstaat stelt het projectresultaat centraal, niet het contract. Wellicht dat ik als contractmanager moet gaan<br />
nadenken over een nieuwe titel voor mijn huidige rol? ■<br />
85
Tekst | Susan Peek Beeld | Colt International<br />
Kennishuis in onder andere<br />
rookbeheersingssystemen<br />
maakt het verschil bij brandveiligheid in (spoor)tunnels<br />
In het Bouwbesluit 2012 is verankerd dat alle brandveiligheidsinstallaties een inspectiecertificaat<br />
moeten hebben. De naleving ervan in de praktijk blijkt echter niet altijd even eenvoudig. Een gesprek<br />
met Stan Veldpaus, Projectadviseur Rookbeheersingssystemen, en Erik Peeters, Commercieel<br />
Manager Brandveiligheid van Colt International, over de brandveiligheid van (spoor)tunnels en het<br />
belang van een goedwerkend, gecertificeerd rookbeheersingssysteem.<br />
TUNNELVEILIGHEID<br />
“Bij het ontwerpen van een rookbeheersingssysteem voor spoor-, metro-<br />
en verkeerstunnels, staat de veiligheid van personen voorop”, zegt<br />
Peeters. “Daarna is het belangrijk dat de hulpdiensten zo spoedig moge-<br />
lijk veilig toegang kunnen krijgen en als laatste proberen we ook de constructie<br />
te beschermen. Een tunnel is van levensbelang voor de economie<br />
dus wil je die zo snel mogelijk weer operationeel hebben.” Veldpaus<br />
vult aan: “Een goed rookbeheersingssysteem [RBS] is daarbij van groot<br />
Noord-ZuidLijn Amsterdam<br />
- Stuwdrukventilatoren<br />
voor rookvrij houden<br />
nooddoorgangen.<br />
86
elang.” Colt International ontwerpt, levert, monteert, onderhoudt, test<br />
én certificeert in combinatie met de Inspectie Instelling de totale combinatie<br />
aan rookbeheersingssystemen.<br />
OPTIMALISATIE VAN HET ONTWERP<br />
“We bepalen eerste de systeemomvang en beproeven dan de effectiviteit<br />
van de Rookbeheersingsinstallatie (RBI) aan de hand van een Pro-<br />
TuVem-calculatie”, zegt Peeters. “Prima voor een eerste grove indicatie,<br />
maar om dat vervolgens te finetunen en optimaliseren, hanteren wij<br />
de CFD-techniek (Computational Fluid Dynamics).” Veldpaus vult aan:<br />
“Met behulp van CFD-simulaties, kunnen we op voorhand nauwkeurig<br />
bekijken wat de effectiviteit is van een tunnelventilatiesysteem in geval<br />
van brand. Deze berekeningen zijn veel accurater en hebben een enorm<br />
groot voorspellend vermogen. Wat er in werkelijkheid gaat gebeuren bij<br />
een brand, het gedrag van rook en temperaturen is hierdoor zeer nauwkeurig<br />
te voorspellen. Op basis van deze CFD-simulaties kunnen we vervolgens<br />
het systeem verder optimaliseren of nog effectiever laten zijn.”<br />
PRAKTISCHE VERTAALSLAG<br />
Peeters vertelt dat Colt International de CFD-berekening valideert met<br />
de werkelijkheid. “Zo hebben we in de praktijk meerdere real life testen<br />
gedaan, waarbij we bijvoorbeeld een coupé van een metro vervangen<br />
hebben door platte wagon met een container met gelijke afmetingen<br />
en gelijke openingen en hier een brandhaard in hebben geplaatst.<br />
Ook testen we met rookmachines. Daarbij kennen we de kenmerken<br />
van de ventilatoren en weten we hoe ze presteren. Het trial and error<br />
traject, aan de hand van ProTuVerm en CFD, staan aan de basis van de<br />
ontwerpen van Colt International.” Veldpaus: “Het ontwerpen houden<br />
we het liefst in eigen hand. Wij zijn een kennishuis, daar ligt onze kracht.<br />
Als adviserende en uitvoerende partner kunnen we ook uitstekend<br />
naast een adviesbureau optreden, maar we nemen wel de kennis van<br />
de praktische vertaalslag mee in ons advies en ontwerp. Daarbij kijken<br />
we ook naar energieverbruik, beschikbaarheid en bereikbaarheid van<br />
componenten en marktconformiteit. En de veiligheid bij installatie en<br />
onderhoud. Dat zijn vraagstukken waar wij aan de voorkant mee bezig<br />
zijn die wel zo belangrijk zijn voor alle stakeholders”, vindt Veldpaus.<br />
RET Rotterdam - Bedienbare Rookschermen (SM5) voor rooksegmentering.<br />
R11 tunnel - Stuwdrukventilatoren voor brandveiligheid en ventilatie.<br />
CERTIFICERING EN ONDERHOUD<br />
Colt International kan het hele traject binnen rookbeheersing uit<br />
handen nemen. “Naast adviseren, ontwerpen, leveren en installeren,<br />
zorgen we dat een project opgeleverd wordt inclusief certificering<br />
en kunnen we het ook onderhouden.” Dat laatste is een cruciaal onderdeel<br />
van het in nominale staat houden van een installatie, volgens<br />
Peeters. “Zie het als een soort APK, maar dan voor je installatie. Het<br />
hangt er, maar je wilt er zeker van zijn dat het doet wat het moet<br />
doen in geval van nood. Dus moet je er goed mee om gaan en het<br />
goed onderhouden om dat te borgen.” Veldpaus: “Naast dat we dat<br />
doen voor nieuwe tunnels, kunnen we ook bij bestaande installaties<br />
de effectiviteit van het huidige systeem bepalen en zorgen dat het<br />
gecertificeerd wordt. Is het systeem niet voldoende, dan kunnen we<br />
daarop anticiperen en waar nodig aanpassingen doen of het systeem<br />
vervangen.” Hij besluit: “Zeker met de grootschalige opgaaf in tunnelrenovatie,<br />
waar Nederland in 2<strong>02</strong>3 mee aan de slag gaat is dat<br />
natuurlijk een enorme meerwaarde.” ■<br />
‘Zekerheid voor alles in<br />
tunnelveiligheid’<br />
Spaarndammertunnel - Stuwdrukventilatoren voor brandveiligheid en ventilatie.<br />
87
Brandveiligheid in tunnels<br />
Het belang van een goed werkend, gecertificeerd rookbeheersingssysteem<br />
Colt ontwerpt, levert, installeert, certificeert en onderhoudt rookbeheersingssystemen voor tunnels en onder- en bovengrondse<br />
stations. Bij tunnelveiligheid staat bij het ontwerpen van een rookbeheersingssysteem voor spoor-, metro- en verkeerstunnels de<br />
veiligheid van personen voorop. Deze systemen hebben als prioriteit de aanwezige personen in korte tijd een veilige vluchtweg te<br />
bieden in geval van brand.<br />
Voordelen rookbeheersingssysteem in spoor- en verkeerstunnels:<br />
· Creëren van een veilige vluchtweg<br />
· Vereenvoudigen van de inzet voor de hulpdiensten<br />
· Verhogen van het welzijn van aanwezige personen<br />
Meer weten over rookbeheersingssystemen om<br />
een optimale tunnelveiligheid te garanderen?<br />
Kijk op onze website: coltinfo.nl
ABOUT DISA - YOUR SUBSEA<br />
SOLUTION SPECIALIST<br />
We are DISA International, your specialists<br />
in pioneering subsea solutions. Since 2003<br />
we have been diving into different segments<br />
of the marine and underwater world where<br />
our inventive and comprehensive solutions<br />
are relied upon by our international client base.<br />
WHAT WE DO - WORLDWIDE<br />
UNDERWATER SOLUTIONS<br />
Diversification and international expansion have<br />
broadened and deepened the DISA brand, and we<br />
now operate globally with four distinct divisions.<br />
CIVIL CONSTRUCTION - OFFSHORE RENEWABLES -<br />
OFFSHORE OIL & GAS - WRECK REMOVAL<br />
“At DISA, it's all about making ideas happen.<br />
We understand the art of inventing and modifying concepts and<br />
techniques, and also bringing them to life to meet operational challenges .”<br />
WWW.DISA-INTERNATIONAL.COM
Tekst | Roel van Gils Beeld | DISA International<br />
Vloedgolf aan duikers op<br />
de Blankenburgverbinding<br />
Vanaf 2<strong>02</strong>4 verbindt de nieuwe A24 Blankenburgverbinding de A20 bij Vlaardingen met de A15<br />
bij Rozenburg. De nieuwe snelweg bevindt zich voor een deel onder het maaiveld en is ook<br />
grotendeels onder water gebouwd. Voor DISA International een monsterklus, veelal op grote<br />
diepte onder het waterpeil. Op piekmomenten assisteerde de specialist in baanbrekende<br />
onderwateroplossingen de aannemerscombinatie BAAK met maar liefst 180 (!) duikers.<br />
Didier de Graaff, Managing Director van DISA International en Marc Dröge,<br />
General Manager van DISA International kijken terug op een prachtig en intensief traject.<br />
Om de onderwaterconstructies zo efficiënt<br />
mogelijk te kunnen aanvliegen, heeft BAAK in<br />
het voortraject veel contact gehad met DISA<br />
International. “Bij de Blankenburgverbinding<br />
geldt de wet van de grote getallen”, zegt Dröge.<br />
Een kleine opsomming. Tot begin februari<br />
2<strong>02</strong>2 hebben we maar liefst 261.822 man-<br />
uren aan het project besteed, verdeeld over<br />
onder meer het schoonmaken van 10.111 m2<br />
damwand, het schoonmaken en oplengen van<br />
11.452 ankers, nog eens 500 stuks Leka- en VCpalen,<br />
het plaatsen van 24.825 strekkende meter<br />
aan oplegbalken en het plaatsen van 25.000<br />
ton wapening. Tot slot hebben we assistentie<br />
verleend bij het storten van ruim 100.000 m 3<br />
onderwaterbeton.”<br />
NITROX IN PLAATS<br />
VAN PERSLUCHT<br />
Afgezien van de enorme hoeveelheden zat de<br />
grote uitdaging volgens Dröge met name in de<br />
Op piekmomenten assisteerde DISA<br />
de aannemerscombinatie BAAK met<br />
maar liefst 180 (!) duikers.<br />
90
grote diepte tot wel 32 meter onder het waterpeil.<br />
“Op deze diepte heb je te maken met gelimiteerde<br />
duiktijden. We hebben allerlei slimme oplossingen<br />
bedacht om hier efficiënt mee om te kunnen gaan,<br />
zoals het duiken met andere gasmengsels (nitrox<br />
in plaats van perslucht) en het inzetten van oppervlaktedecompressie,<br />
zodat onze duikers langere<br />
tijd onder water konden blijven. Daarnaast hebben<br />
we zelf een systeem ontwikkeld om de GEWI-ankers<br />
snel te kunnen oplengen. Door gebruik te maken<br />
van een traverse waarin we telkens acht stuks<br />
ankers konden ophangen, ging er onder water<br />
geen kostbare tijd verloren. Ook voor het plaatsen<br />
van de oplegbalken werd een handige klem<br />
ontwikkeld. Bovendien hebben we in het voortraject<br />
met BAAK veel praktisch overleg gehad om<br />
bijvoorbeeld het ontwerp van de palen die opgelengd<br />
moesten worden en de wapeningsnetten zo<br />
duikvriendelijk mogelijk uit te voeren, zodat de duiker<br />
zo min mogelijk handelingen hoefde te plegen.<br />
Dat heeft zich in de praktijk absoluut uitbetaald.”<br />
MILJOENEN GEÏNVESTEERD<br />
Op piekmomenten was DISA International zes<br />
dagen per week dag en nacht actief. Om die capaciteit<br />
überhaupt te kunnen leveren, zonder<br />
andere klanten en projecten tekort te doen,<br />
hebben we onze partners in het buitenland gecontacteerd.<br />
Ook werd voor miljoenen geïnvesteerd<br />
in materialen. “We hebben best wel wat<br />
spannende momenten beleefd, zo midden in de<br />
coronapandemie”, erkent Dröge. “Grenzen gingen<br />
dicht en Nederland kleurde vuurrood op de<br />
coronakaart. Zie dan maar de juiste mensen en<br />
middelen tijdig op locatie te krijgen. We hebben<br />
heel de wereld uitgekamd op zoek naar materiaal<br />
en BAAK heeft ons enorm geholpen met de<br />
coördinatie zodat de buitenlandse duikers zonder<br />
al te veel problemen snel en efficiënt ingezet<br />
konden worden.” Dröge prijst ook de houding<br />
van BAAK tijdens corona. “Als gevolg van de<br />
aangescherpte hygiënemaatregelen moest alle<br />
materialen na elke duik additioneel en volgens<br />
een nieuw en speciaal protocol worden gedesinfecteerd.<br />
Dat was best wel een ding, gezien de<br />
strakke planning. Samen met BAAK zijn we daar<br />
heel professioneel mee omgegaan en zijn we<br />
met de discipline van onze mensen tot het einde<br />
goed onder controle weten te houden.”<br />
DISA International kijkt vol trots op een prachtig<br />
verlopen project, ook nog eens een zeer<br />
hoge veiligheidsscore. “Wij onderhandelen niet<br />
over veiligheid”, zegt Dröge stellig. De monsterklus<br />
is voor DISA overigens nog niet helemaal<br />
afgerond. “Eind dit jaar gaan we de vakwerken<br />
in de toeritten naar de Maasdeltatunnel<br />
wegbranden op 32 meter diepte en volgend<br />
jaar verlenen we de nodige assistentie bij het<br />
afzinken van de tunnelmoten.” ■<br />
Om de onderwaterconstructies zo efficiënt mogelijk te kunnen aanvliegen, heeft BAAK in het voortraject veel<br />
contact gehad met DISA International.<br />
Afgezien van de enorme hoeveelheden zat de grote uitdaging met name in de grote diepte tot wel 32 meter<br />
onder het waterpeil.<br />
Er werd voor miljoenen geïnvesteerd in materialen.<br />
91
Tekst en beeld | Arkance Systems<br />
“Er liggen nog veel<br />
kansen voor de <strong>NL</strong>CS”<br />
Pascal Wesolek (Geonius) over de Nederlandse CAD Standaard:<br />
Als je goed informatie wilt uitwisselen, moet je dezelfde taal spreken. Dat was ooit de motivatie<br />
voor Geonius om de <strong>NL</strong>CS te adopteren, en zelfs mee te ontwikkelen. En nog steeds staat de<br />
tekenstandaard centraal in veel Geonius-bedrijfsprocessen. Sterker nog: BIM-adviseur<br />
Pascal Wesolek voorziet een rijke toekomst voor de Nederlandse CAD Standaard.<br />
Als BIM-adviseur is Wesolek dagelijks bezig<br />
met het optimaliseren van de wisselwerking<br />
tussen BIM-processen en de verschillende<br />
applicaties en softwaretools die binnen Geonius<br />
in gebruik zijn. “Bouw Informatie Management<br />
is voor ons een manier om twee<br />
belangrijke doelen te bereiken”, vertelt hij.<br />
“Ten eerste: kostenreductie in onze projecten<br />
door lagere faalkosten. Dankzij BIM<br />
is veel informatie al in de ontwerpfase beschikbaar,<br />
waardoor je al in een vroeg stadium<br />
clashes signaleert en erop kunt anticiperen.<br />
Daarnaast is BIM een fijne methodiek<br />
om zaken inzichtelijk te maken: in onze dagelijkse<br />
samenwerking met partners, maar<br />
ook in de communicatie met andere stakeholders<br />
zónder specifieke technische kennis,<br />
zoals bewoners. Een compleet 3D-model<br />
met direct opvraagbare data maakt een abstract<br />
plan veel tastbaarder.”<br />
EENDUIDIGE TEKENSTANDAARD<br />
Wil je op die manier werken, dan wordt data<br />
van diverse bronnen verenigd in één model.<br />
Pascal Wesolek, BIM adviseur bij Geonius<br />
Andersom geredeneerd dient dat model die<br />
informatie dus ook te kunnen tonen. “Een eenduidige<br />
tekenstandaard is daarbij cruciaal”, aldus<br />
Wesolek. “Als iedereen een BIM-model<br />
zou voorzien van informatie in verschillende<br />
eigen standaarden, ontstaat er gegarandeerd<br />
verwarring en onduidelijkheid. De <strong>NL</strong>CS is<br />
voor ons al sinds de oprichting een complete<br />
standaard voor vrijwel alle CAD-werkzaamheden:<br />
goed leesbaar en breed toepasbaar.”<br />
INTUÏTIEF EN GEMAKKELIJK<br />
Wesolek vertelt over de jaren waarin Geoniuscollega’s<br />
meedachten over de ontwikkeling<br />
van de <strong>NL</strong>CS. Ook noemt hij de rol van Civil<br />
Infra Benelux, een Autodesk-software gebruikersgroep<br />
die de <strong>NL</strong>CS gebruikte om verschillende<br />
applicaties te voorzien van <strong>NL</strong>CS-gebaseerde<br />
templates (zoals Civil 3D). “De <strong>NL</strong>CS<br />
is zeker voor de GWW-sector een complete<br />
standaard”, aldus de BIM-adviseur. “En er zijn<br />
inmiddels meerdere goede softwaretools beschikbaar<br />
om conform de <strong>NL</strong>CS te werken.<br />
Wij gebruiken InfraCAD, InfraCAD Map en<br />
InfraCAD CE. Stuk voor stuk intuïtief en gemakkelijk<br />
te gebruiken.”<br />
OVER CAD ACCENT |<br />
ARKANCE SYSTEMS<br />
CAD Accent | Arkance Systems is<br />
Autodesk-specialist met een sterke<br />
focus op Bouw, Infrastructuur en<br />
Maakindustrie. Het bedrijf helpt<br />
klanten met de implementatie van<br />
BIM, het optimaliseren van<br />
werkprocessen en werkmethodieken,<br />
en het standaardiseren van CADomgevingen.<br />
CAD Accent is onderdeel<br />
van Arkance Systems, een Europese<br />
organisatie van specialisten die met<br />
een compleet portfolio van hardware,<br />
software en diensten organisaties<br />
ondersteunt bij de digitale transformatie<br />
naar BIM en Industry 4.0.<br />
DENKEN IN MODELLEN<br />
Dat gebruiksgemak een grote pre is, wordt<br />
ook duidelijk tijdens de colleges die Geonius<br />
verzorgt op onderwijsinstellingen, zoals Hogeschool<br />
Zuyd en de HAN. “Daar proberen<br />
we de AutoCAD-kennis van studenten te vergroten”,<br />
legt Wesolek uit. “Zeker in de eerste<br />
jaren merk je dat studenten zoeken naar houvast;<br />
veel materie is nog tamelijk abstract. Het<br />
denken in modellen bijvoorbeeld. Hoe bouw ik<br />
een goede tekening op? Wanneer is een polylijn<br />
een laagrandverharding en wanneer een bermlijn?<br />
Wat is de relatie tussen objecten onderling?<br />
InfraCAD is wat mij betreft een fijne tool<br />
om ze wegwijs te maken in de <strong>NL</strong>CS-wereld.<br />
Ook geef ik ze graag een duwtje in de richting<br />
van het BIM-denken. En andersom zijn onze<br />
activiteiten op onderwijsinstellingen eveneens<br />
nuttig: studenten zetten me vaak aan het denken<br />
over hun logica of over nieuwe inzichten.”<br />
UNIFORME WERKWIJZE<br />
Terug naar de BIM-gedreven werkwijze van<br />
Geonius. Die leidde enkele jaren geleden tot<br />
de oprichting van een nieuwe, overstijgende<br />
afdeling: Techniek en Innovatie. Waar de focus<br />
van die afdeling aanvankelijk vooral lag op<br />
het ontwikkelen en onderhouden van een tool<br />
voor werkvoorbereiders, is het vandaag de dag<br />
veel meer een uniforme werkwijze, met als<br />
kern het digitale systeem GPI: Geonius Project<br />
Informatie. Wesolek: “Je kunt GPI zien als<br />
92
A<br />
B<br />
C<br />
D<br />
E<br />
F<br />
G<br />
H<br />
J<br />
K<br />
L<br />
M<br />
N<br />
P<br />
Q<br />
R<br />
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12<br />
1<br />
cai<br />
k<br />
k<br />
k<br />
ALGEMEEN<br />
vb<br />
vb<br />
k<br />
TERREININRICHTING<br />
k<br />
vb<br />
WERKGRENS<br />
INRIT<br />
vb<br />
r<br />
AAN TE BRENGEN BUFFER<br />
str at<br />
vb<br />
r<br />
bk<br />
AcR<br />
VERHARDING<br />
str at<br />
vb<br />
k<br />
k<br />
AAN TE BRENGEN ASFALTVERHARDING<br />
KLEUR ZWART<br />
AAN TE BRENGEN ASFALTVERHARDING<br />
KLEUR ROOD<br />
k<br />
bk<br />
r<br />
AAN TE BRENGEN BETONTEGELS<br />
AFM. 300x300x45/60mm, KLEUR GRIJS<br />
AAN TE BRENGEN KLINKERVERHRADING<br />
SBS, KF<br />
AAN TE BRENGEN KLINKERVERHARDING<br />
BSS, KF, GRIJS<br />
AAN TE BRENGEN HALFVERHARDING<br />
2 3 4 5<br />
AcR<br />
vb<br />
vb<br />
k<br />
k<br />
k<br />
RIOLERING<br />
r<br />
k<br />
k<br />
r<br />
k<br />
AcR<br />
k<br />
TtB<br />
str at<br />
vb<br />
vb<br />
vb<br />
BESTAAND TE HANDHAVEN INSPECTIEPUT<br />
HWA-RIOOL RESP. GEMENGD RIOOL<br />
AAN TE BRENGEN PUTRAND + DEKSEL<br />
DWA RIOOL<br />
AAN TE BRENGEN PUTRAND + DEKSEL<br />
HWA RIOOL<br />
k<br />
vb<br />
r<br />
k<br />
vb<br />
vb<br />
wl<br />
k<br />
gas<br />
TtB<br />
cai<br />
wl<br />
k<br />
r<br />
k<br />
r<br />
r<br />
TtB<br />
AcR<br />
r<br />
k<br />
BEPLANTING<br />
k<br />
r<br />
k<br />
CbF<br />
CbF<br />
k<br />
TtB<br />
AAN TE BRENGEN GAZON<br />
k<br />
wl<br />
str vb at<br />
vb<br />
TtB<br />
AAN TE BRENGEN HEESTERBEPLANTING<br />
GREEN TO COLOR CONCEPT, SORTIMENT N.T.B.<br />
AAN TE BRENGEN HEESTERBEPLANTING<br />
LONICERA NITADA 'MAIGRüN', maat 30-40<br />
BESTAAND TE VERWIJDEREN BOOM<br />
BESTAAND TE HANDHAVEN BOOM<br />
ZcV<br />
cai<br />
k<br />
ME<br />
r<br />
AcR<br />
QpW<br />
k<br />
cai<br />
k<br />
AcR<br />
r<br />
k<br />
CbF<br />
CbF<br />
wl<br />
k<br />
k<br />
k<br />
5.50 2.50<br />
vb<br />
AcR<br />
r<br />
NIEUW AAN TE PLANTEN BOOM<br />
TtB: Tilia tomentosa 'Brabant', maat 20-25 Zilverlinde<br />
CbF: Carpinus betulus 'Frans Fontaine', maat 20-25 Gewone haagbeuk<br />
AcR: Acer campestre 'Red Shine', maat 20-25 Veldesdoorn<br />
ZcV: Zelkova carpinifolia 'Verschaffeltii', maat 20-25 Kaukasische schijniep<br />
QpW: Quercus palustris 'Woodside Splendor', maat 20-25 Moeraseik<br />
ME: Malus 'Evereste', maat 20-25 Sierappel<br />
FaA: Fraxinus americana 'Autumn Applause', maat 20-25 Amerikaanse Es<br />
Pxh: Platanus x hispanica, maat 30-35 Gewone plataan<br />
NIEUW AAN TE PLANTEN BLOKHAAG<br />
CARPINUS BETULUS, maat 80-100<br />
6 7 8 9 10 11 12<br />
FaA<br />
AcR<br />
k<br />
k<br />
r<br />
r<br />
AcR<br />
AcR<br />
k<br />
k<br />
13 14 15 16 17 18 19<br />
5.50<br />
2.50<br />
TROTTOIR<br />
r<br />
k<br />
AcR<br />
r<br />
k<br />
AcR<br />
PARKEERSTROOK<br />
r<br />
AcR<br />
k<br />
k<br />
RIJWEG<br />
AcR<br />
r<br />
0.08<br />
k<br />
TROTTOIR<br />
1.80<br />
2,0%<br />
0.08<br />
DWARSPROFIEL WEG OOST<br />
SCHAAL 1:50<br />
DWARSPROFIEL WEG T.P.V. PARKEERSTROOK<br />
SCHAAL 1:50<br />
TROTTOIR<br />
2.72-3.08<br />
2.30 0.20<br />
5.50<br />
0.20 2.72-3.08.<br />
0.08 0.20<br />
0.20<br />
2,0% 2,5%<br />
-1 2,5% +7 2,5%<br />
0 +5 2,0%<br />
AcR<br />
GROENVAK<br />
k<br />
2.20<br />
0.08<br />
0<br />
0.20<br />
0.20<br />
AcR<br />
r<br />
k<br />
k<br />
5.50<br />
k<br />
RIJWEG<br />
5.50<br />
-1 2,5% +7 2,5%<br />
0<br />
20 21 22 23<br />
5.50<br />
2.50<br />
cai<br />
vb<br />
0 2 4 6 8m<br />
k<br />
AcR<br />
AcR<br />
k<br />
k<br />
k<br />
r<br />
r<br />
TtB<br />
AcR<br />
k<br />
wl<br />
k<br />
str vb at<br />
GROENVAK<br />
k<br />
3.00<br />
project<br />
Herinrichting <strong>Weg</strong> e.o.<br />
onderdeel<br />
Voorlopig ontwerp<br />
k<br />
AcR<br />
wl<br />
k<br />
k<br />
wl<br />
1.80<br />
0.08 0.08<br />
© 2017 - www.geonius.nl<br />
CA220000-VO-T01-01.dwg<br />
13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24<br />
getekend<br />
E. Tekenaar<br />
vrijgegeven<br />
D. Vrijgever<br />
paraaf<br />
paraaf<br />
k<br />
r<br />
k<br />
r<br />
vb<br />
k<br />
TROTTOIR<br />
vb<br />
2,0%<br />
AcR<br />
k<br />
vb<br />
r<br />
AcR<br />
vb<br />
k<br />
k<br />
k<br />
wl<br />
wl<br />
AcR<br />
k<br />
k<br />
k<br />
vb<br />
vb<br />
wl<br />
wl<br />
wl<br />
status<br />
Concept<br />
schaal<br />
1 : 200<br />
vb<br />
vb<br />
AcR<br />
k<br />
k<br />
k<br />
vb<br />
cai<br />
Geonius Infra<br />
De Asselen Kuil 10<br />
6161 RD Geleen<br />
+31 (0) 88 1300 600<br />
wl<br />
24<br />
opdrachtgever<br />
Gemeente Echt-Susteren<br />
Nieuwe Markt 55, 6101 CV Echt<br />
AcR<br />
datum uitgave<br />
29-05-2018<br />
blad<br />
1 / 1<br />
formaat projectnummer documentsoort<br />
CA220000 TEKENING<br />
tekening nummer<br />
CA220000-VO-SIT-T01-01<br />
wl<br />
k<br />
versie<br />
1<br />
A<br />
B<br />
C<br />
D<br />
E<br />
F<br />
G<br />
H<br />
J<br />
K<br />
L<br />
M<br />
N<br />
P<br />
Q<br />
R<br />
OVER GEONIUS<br />
Geonius is een multidisciplinair<br />
ingenieursbureau, dat adviseert op<br />
het gebied van weg- en waterbouw,<br />
geotechniek, geodesie, ruimtelijke<br />
ordening, milieu, archeologie en ecologie.<br />
Het hoofdkantoor staat in Geleen<br />
(Limburg). Daarnaast heeft Geonius<br />
verschillende vestigingen, verspreid over<br />
het land en zelfs in België.<br />
doorontwikkeld, dat we deze werkwijze bij nagenoeg<br />
alle projecten willen gaan gebruiken. De<br />
<strong>NL</strong>CS is hierbij de standaard, zodat we niet voor<br />
ieder project een styleset hoeven uit te werken.”<br />
Geonius werkt met de <strong>NL</strong>CS en InfraCAD<br />
een portaal waar stakeholders informatie kunnen<br />
uitvragen, met als doel bijvoorbeeld communicatie<br />
met hun achterban. Via BIM maken<br />
we projecten online inzichtelijk op een laagdrempelige<br />
manier. Ook daarvoor geldt: een<br />
uniforme tekenstandaard die informatie kan<br />
omzetten uit verschillende applicaties en softwaretools,<br />
is cruciaal. Veel gebruikers geven<br />
aan dat ze onze GPI zien als vertrekpunt van<br />
onze projecten. Ze vinden snel hun weg naar<br />
de informatie die ze zoeken, zoals bestanden<br />
en kwaliteitsrapporten.”<br />
WATERBERGING T=100 ==> 45mm<br />
BODEM 28.30+<br />
BESTAANDE BUFFERBODEM UITBREIDEN<br />
BERGING BENODIGD: 858 M3; BERGING AANWEZIG: 1.<strong>02</strong>0 M3<br />
BODEM 27.60+; MAX. WATERPEIL 28.70+; WAAKHOOGTE 0,30m<br />
27.60+<br />
27.69+<br />
27.70+<br />
GPI KOMT TOT LEVEN<br />
Door GPI bij diverse projecten te gebruiken en<br />
te blijven doorontwikkelen, merkt Geonius dat<br />
GPI steeds meer tot leven komt. “In het wegontwerp<br />
zelf bleek GPI een meerwaarde, maar ook<br />
in de ondersteuning tijdens de uitvoering. Doordat<br />
ieder brokje bouwdata inzichtelijk was voor<br />
alle bouwbetrokkenen, kunnen we een strakke<br />
planning aanhouden. Daarnaast is de goede en<br />
laagdrempelige dataopslag een voordeel in de<br />
beheer- en onderhoudsfase. Alles is immers gedocumenteerd.<br />
Inmiddels hebben we GPI zo ver<br />
0.20 0.20<br />
<strong>NL</strong>CS VERSIE 5<br />
Zodra de <strong>NL</strong>CS 5 is vrijgegeven, gaan Wesolek<br />
en zijn collega’s aan de slag met de implementatie.<br />
<strong>NL</strong>CS 5 zorgt vooral voor een kwaliteitsslag<br />
(ten opzichte van de voorgaande versies) en<br />
brengt nuttige nuances met zich mee, zoals het<br />
verwijderen van dubbelingen in laagnamen. “We<br />
bekijken met CAD Accent, de leverancier van<br />
onze software, hoe we onze templates kunnen<br />
aanpassen aan de <strong>NL</strong>CS 5. We werken al vele<br />
jaren samen en dat is altijd een fijn en constructief<br />
proces. De template zal dan ook beschikbaar<br />
worden gemaakt via de Civil Infra Benelux.<br />
En de toekomst van de <strong>NL</strong>CS? Ik denk dat we<br />
een mooie en complete tekenstandaard hebben,<br />
die echter nog vooral geschikt is voor het platte<br />
2D-tekenwerk, ook al is de <strong>NL</strong>CS een BIM level<br />
1-standaard. Ik verwacht dat we in de toekomst<br />
nog meer data gaan koppelen en verwerken in<br />
3D-tekenwerk, zoals het omzetten van GIS-Informatie<br />
vanuit CAD-programma’s naar <strong>NL</strong>CSformaat.<br />
Er liggen nog veel kansen! Ik kijk er naar<br />
uit om die samen met CAD Accent, binnenkort<br />
Arkance Systems, te verzilveren.” ■<br />
4.80<br />
5.50<br />
5.50 2.50<br />
A0<br />
1189 x 841 mm<br />
<strong>NL</strong>CS 5 zorgt vooral voor een kwaliteitsslag (ten opzichte van de voorgaande versies) en brengt nuttige<br />
nuances met zich mee, zoals het verwijderen van dubbelingen in laagnamen.<br />
<strong>NL</strong>CS<br />
De <strong>NL</strong>CS (Nederlandse CAD-<br />
Standaard) is een uniforme<br />
tekenstandaard voor de grond-, wegen<br />
waterbouw. De informatie in een<br />
<strong>NL</strong>CS-tekening is eenduidig, compleet<br />
én helder gestructureerd. Daardoor<br />
kunnen tekeningen eenvoudig<br />
uitgewisseld worden, is de kans op<br />
fouten kleiner en kan de hele GWWketen<br />
besparen op kosten. De <strong>NL</strong>CS<br />
is een BIM level 1-standaard en wordt<br />
beheerd door het BIM Loket.<br />
93
ONTWERPEN IN <strong>NL</strong>CS?<br />
KIES OOK VOOR<br />
SNELHEID EN KWALITEIT<br />
NIEUW!<br />
INFRACAD 7<br />
WWW.INFRACAD.<strong>NL</strong><br />
DOW<strong>NL</strong>OAD TRIAL<br />
O<strong>NL</strong>INE DEMO<br />
GRATIS WORKSHOP<br />
INFRACAD MAP<br />
Geo-informatie (PDOK)<br />
en KLIC verwerken<br />
· BGT en Kadastrale kaart importeren<br />
· KLIC-meldingen importeren<br />
· Luchtfoto’s importeren<br />
· Import volledig conform <strong>NL</strong>CS<br />
· Desktop-versie voor AutoCAD LT,<br />
BricsCAD en MicroStation<br />
NIEUW!<br />
NIEUW!<br />
INFRACAD<br />
#1 <strong>NL</strong>CS applicatie voor<br />
ontwerpen en toetsen<br />
· Marktstandaard voor efficiënt werken met <strong>NL</strong>CS<br />
· Automatische legenda en bijschriften<br />
· Slim samenwerken dankzij project-bibliotheken<br />
· Krachtige ‘Controle en herstel’ functionaliteit<br />
· Uitgebreide rapportage van hoeveelheden<br />
· Efficiënte gereedschappen en ontwerptools<br />
INFRACAD CE<br />
Landmeetkundige software<br />
voor professionals<br />
· Geschikt voor alle merken apparatuur<br />
· Dwars- en lengteprofielen verwerken<br />
· Uitzetbestanden maken en bijhouden<br />
· Werken met eigen meetcodes<br />
· Verwerking volledig conform <strong>NL</strong>CS<br />
· Krachtige Civil 3D gereedschappen
De techniek kan ‘droog’ gedemonstreerd worden.<br />
Er is gekozen voor een zo breed mogelijke tentoonstelling van producten.<br />
Uiteraard ontbreekt Lau niet in de showroom.<br />
Tekst | Jan Mol Beeld | Draeckensteijn Media<br />
Nieuw informatiecentrum Nering Bögel<br />
mag gezien én gebruikt worden!<br />
Showroom, kennis- en opleidingscentrum met de grootste zorg gerealiseerd<br />
Vier trotse medewerkers begroeten ons, wanneer we de kersvers geopende showroom annex<br />
opleidingscentrum in Weert betreden. Nering Bögel heeft er geen gras over laten groeien: de schitterend<br />
ingerichte ruimte nodigt uit om kennis te nemen van alles wat 's lands grootste ontwikkelaar<br />
en producent van innovatieve oplossingen voor een optimale infrastructuur te bieden heeft.<br />
Nering Bögel is onder andere gespecialiseerd in afvoerputten en -goten,<br />
goten en roosters, vloerluiken, afdekkingen, kolken en putafdekkingen,<br />
terugslagkleppen, spindelschuiven, en olie- en vetafscheiders. Het<br />
mooiste is dat de meeste producten nu 'live' staan opgesteld, klaar om<br />
bekeken, aangeraakt en gedemonstreerd te worden. Zoals alles bij Nering<br />
Bögel gedaan wordt, is ook dit nieuwe informatiecentrum tot stand<br />
gekomen in een 'joint effort'. De mannen achter dit interne project:<br />
Henrie van Geneijgen, accountmanager, Martijn Heldens, projectmanager,<br />
Adolf Kainama, accountmanager en Henk Stals, hoofd techniek.<br />
IEDEREEN IS HIER WELKOM<br />
Goed gastheerschap is Nering Bögel niet vreemd, dat bewijst ook het<br />
nieuwe Informatiecentrum. "Iedereen is hier welkom", opent Henrie het<br />
gesprek. "Onze klanten, hun klanten, beslissers bij overheden, het bedrijfs-<br />
leven en bovenal scholen, die hun leerlingen in het echt kennis willen laten<br />
maken met onze 'waterwereld'." Heel vroeger beschikte Nering Bögel<br />
over een kleine showroom, voor in het kantoor. "Daarmee deden we<br />
onszelf tekort. In 2011 bouwden we onze eerste presentatieruimte hier op<br />
ons terrein. Daarmee veranderde ook de doelstelling van de ruimte, we<br />
konden klanten uitnodigen. Samen met partnerbedrijven gaven we presentaties<br />
en lezingen. Dat evolueerde in complete cursusdagen voor bijvoorbeeld<br />
gemeentes, bedrijven en scholen. Ook werd de ruimte gebruikt<br />
voor interne opleidingen. Dat dat een schot in de roos was, bleek uit het<br />
feit dat we voortdurend aanloop hadden en dat uit het hele land."<br />
TIJD VOOR EEN HERINRICHTING<br />
Nering Bögel vond het tijd voor een herinrichting van de showroom/<br />
presentatieruimte. Martijn: "Henrie, Adolf en ik zijn om de tafel gaan<br />
96
Vlnr: Henk Stals, Martijn Heldens, Adolf Kainama en Henrie van Geneijgen.<br />
zitten om te bepalen waar de wensen en behoeften van onze klanten<br />
liggen, als het aankomt op de inrichting van deze ruimte. We hebben<br />
eerst alles wat er in de ruimte stond verwijderd, om met een<br />
schone lei te kunnen beginnen. De markt is veranderd, was onze<br />
conclusie. Er is meer vraag naar custom oplossingen in afscheiders bijvoorbeeld."<br />
Henrie vult aan: "Vroeger lag in deze ruimte de focus op<br />
kolken en putranden, het stond er vol mee. Nu laten we een totaalplaatje<br />
zien." Adolf voegt toe: "Neem een modern distributiecentrum<br />
als voorbeeld. Daaronder bevindt zich een complete ondergrondse<br />
infrastructuur, waarin maar liefst 8 van onze productgroepen samenkomen.<br />
Hier kunnen we exact laten zien welke dat zijn."<br />
VAN PLAN NAAR PROBLEEMOPLOSSING<br />
"Toen ik hier 17 jaar geleden begon, kwamen opdrachtgevers met plannen<br />
binnenlopen. Vandaag komen ze met een probleem aanzetten,<br />
waarvoor een -al dan niet maatwerk- oplossing gezocht wordt. Vanuit<br />
de probleemoplossing schrijven we graag met hen mee aan een plan.<br />
Veel van dit soort plannen zijn in deze ruimte vormgegeven en daar zijn<br />
we allemaal trots op", schetst Henrie. Een groot verschil met vroeger<br />
is dat de werking van producten live beleefd kan worden. Daar komt<br />
Henk als technisch man in beeld: "De drie heren kwamen met vragen<br />
aan mijn bureau, om bepaalde producten werkend te kunnen tonen.<br />
Dat was een mooie uitdaging, maar het is gelukt. Veel producten hebben<br />
nu een 'droge' functionaliteit. Met een druk op de knop kun je laten<br />
zien hoe iets technisch werkt. Dat is voor de klant zeer verhelderend."<br />
Nering Bögel deelt met liefde de kennis die het bedrijf rijk is. Adolf:<br />
"Soms worden we vanwege onze kennis in een bouwteam gehaald, of<br />
opdrachtgevers benaderen ons, omdat ze door de vele regels, wetten en<br />
vergunningen door de bomen het bos niet meer zien. Een opdrachtgever<br />
of aannemer waardeert het hele spectrum aan afwateringsoplossingen.<br />
Het gaat al lang niet meer om een standaard olieafscheider of kolk."<br />
Martijn vervolgt: "Onze kracht is om op iedere klantvraag te acteren en<br />
vanuit de juiste expertise vragen te stellen. Wij brengen ervaring uit de<br />
praktijk mee aan tafel en denken niet in problemen, maar uitdagingen."<br />
TASTBARE EXPERTISE<br />
De nieuwe ruimte maakt de expertise van het Weertse bedrijf tastbaar.<br />
"Sommige inkopers hebben nog nooit een kolk van dichtbij gezien.<br />
Wanneer ze een kijkje nemen in ons eigen laboratorium -aangrenzend<br />
aan de showroom- dan vallen er weleens monden open van verbazing.<br />
Hier komt alles samen en wordt alles helder", aldus Henrie. "We bieden<br />
persoonlijke aandacht en meerwaarde en 'leven ons eigen product' en<br />
tonen alles wat we doen met trots", zegt Adolf tot besluit. ■<br />
Bovenal is het informatiecentrum een gastvrije plek.<br />
97
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Tekst | Jan Mol Beeld | Chris Bonis<br />
Bij project Rotterdam A16<br />
draait alles om verbinding<br />
In gesprek met Rijkswaterstaat en Bouwcombinatie De Groene Boog<br />
In opdracht van Rijkswaterstaat realiseert Bouwcombinatie De Groene Boog het project<br />
A16 Rotterdam. In de bouwcombinatie zitten de bedrijven BESIX, Dura Vermeer, Van Oord,<br />
TBI-bedrijven Mobilis en Croonwolter&dros, Rebel en John Laing.<br />
De nieuwe A16 Rotterdam wordt een 11 kilometer lange rijksweg tussen<br />
de A16/A20 bij het Terbregseplein en de A13 bij Rotterdam The Hague<br />
Airport. De A16 wordt met 11 kilometer verlengd aan de Noordrand<br />
van Rotterdam. In het project is 'verbinding' het sleutelwoord. Dit mag<br />
in de breedste zin gezien worden, zo blijkt uit ons gesprek met Stefan<br />
van der Voorn, contractmanager bij Rijkswaterstaat en Hein Versteegen,<br />
projectdirecteur De Groene Boog.<br />
'KOFFIEDRINKEN UIT DEZELFDE KAN'<br />
"Om het gewenste projectresultaat te behalen is goede samenwerking op<br />
projecten cruciaal, maar zeker niet vanzelfsprekend. Daarom investeren we in<br />
de samenwerking, monitoren de samenwerking en maken we samenwerking<br />
meetbaar. Deze investering komt tot uiting in het samenwerkingsprogramma<br />
A16 Verbindt. We kennen binnen de A16 Rotterdam diverse vormen van<br />
samenwerking zowel binnen de projectteams als onze partners als opdrachtgever<br />
en opdrachtnemer", opent Stefan het gesprek. "We kunnen een project<br />
van deze omvang ook alleen succesvol laten zijn door intensief samen te werken."<br />
Hein vult aan: "Dat is in de tender ook uitvoerig beschreven. Op deze<br />
manier samenwerken is ideaal, we vonden elkaar snel. Het is ook fijn om weer<br />
fysiek te kunnen samenkomen op kantoor." Rijkswaterstaat en De Groene<br />
Boog drinken hun koffie dus uit dezelfde kan.<br />
EEN INTENSIEF LEERPROCES<br />
Voor Rijkswaterstaat is dit een nieuwe rol, zegt Stefan. "Het is spannend om medeverantwoordelijk<br />
te zijn en om samen een kantoor te delen. In het begin was<br />
het even zoeken, in techniek, in omgevingsmanagement, waarbij het wennen was<br />
om dit keer mee te praten en de verantwoordelijkheid te delen. Daar komt bij dat<br />
beide partijen tijdens het 'samenwonen', tegen onder andere cultuurverschillen<br />
aanliepen. Oud gedrag moest overgaan in nieuw gedrag. De vraag was hoe dat<br />
te bewerkstelligen." Het bleek een intensief leerproces te zijn. Hein: "Het project<br />
is vanwege grootte en complexiteit opgeknipt in vijf onderdelen; drie deelprojecten<br />
(geografisch verdeeld), tunnel technische installaties en 20-jarig beheer en<br />
onderhoud. In die onderdelen werken managementteams samengesteld vanuit<br />
opdrachtgever en opdrachtnemer nauw met elkaar. Het samenstellen van deze<br />
teams was even puzzelen, omdat de organisaties van opdrachtgever en opdrachtnemer<br />
niet gespiegeld zijn aan elkaar. Toch zijn we daarin een heel eind gekomen.<br />
De teams zijn multidisciplinair en bestaan dus uit verschillende expertises, achtergronden,<br />
bedrijven en ervaringen."<br />
'BEST FOR PROJECT'<br />
Hein: "We laten per discipline gelijkgestemden met elkaar praten. Het complexe<br />
is dat een deelproject voor een middelgrote aannemer eigenlijk een reuzenproject<br />
is. Daarom is het belangrijke om de juiste mensen op de juiste posities in te<br />
delen. Van de mensen die wij inzetten op projecten, verwachten wij dat er vanaf<br />
dag één goed wordt samengewerkt. Natuurlijk is samenwerken geen vanzelfsprekendheid.<br />
Bij succesvol samenwerken gaat het er vooral om dat op het juiste<br />
moment door teamleden het goede gesprek wordt gevoerd. Dat wil zeggen<br />
tijdig, open en transparant met elkaar communiceren, waarbij je oog hebt voor<br />
elkaars belangen en deze belangen bespreekbaar maakt. Alleen dan kan gezamenlijk<br />
naar de beste oplossing worden toegewerkt. Een oplossing in het kader<br />
van 'Best for Project'. In het begin was het even zoeken, in de techniek, in het<br />
omgevingsmanagement, wie, doet wat, wanneer en wanneer betrek je elkaar?"<br />
Daar voegt Stefan aan toe: "Voor Rijkswaterstaat betekent deze samenwerking<br />
een overgang van minder bemoeienis naar meer betrokkenheid. Je raakt niet<br />
uitgeleerd. We kijken voortdurend naar verbeterpunten en hebben per onderdeel<br />
twee keer per jaar een teamactiviteit, waarbij wordt gereflecteerd op de<br />
samenwerking. Daarmee voorkomen we dat partijen terugvallen in oud gedrag."<br />
'DE GROENE WASSTRAAT'<br />
Met die term wordt aangeduid hoe nieuwkomers op het project aan de<br />
hand worden meegenomen, om volledig geïnformeerd te kunnen starten.<br />
Stefan: "In De Groene Wasstraat worden nieuwkomers in onze Expo A16<br />
Rotterdam van alle ins- en outs van het project voorzien. Naast kennismaking<br />
met het project en elkaar, kunnen nieuwkomers aansluitend met een<br />
voorlichter langs het tracé fietsen."<br />
DE JUISTE MINDSET<br />
Stefan vervolgt: “Vanuit het samenwerkingsprogramma A16 Verbindt bieden we<br />
een helpende hand in de vorm van praktische instrumenten, die bijdragen aan<br />
samenwerken én aan het projectresultaat.” Hein: "Je zou kunnen denken dat<br />
project A16 Rotterdam een blauwdruk oplevert voor toekomstige projecten, het<br />
blijft echter een kwestie van voortdurend overleg plegen. 'Best for project' is een<br />
gezonder uitgangspunt, waarbij je ervaringen van eerdere projecten meeneemt<br />
in het overleg en de planvorming. Alles draait om de juiste mindset, hebben we<br />
hier gemerkt. We leren mensen om oplossingsgericht samen te werken."<br />
VERTROUWEN IS HET ALLERBELANGRIJKSTE<br />
Alles draait om vertrouwen. Hein zegt daarover: "Wat je geeft krijg je terug, een<br />
oerprincipe. 'Best for project' is de richting, met vertrouwen als stevige basis."<br />
Stefan vult aan: "Vertrouwen werkt horizontaal (opdrachtgever-opdrachtnemer)<br />
en verticaal. In dat laatste geval praat ik over de achterban die je hebt, ook<br />
zij moeten vertrouwen hebben dat beslissingen die genomen worden bovenin<br />
de keten niet zomaar genomen worden." Hein zegt tot besluit: "Het is ook wel<br />
leuk werken hoor, zeker als je een eigenwijze achterban hebt. Het is een beetje<br />
Don Quichot spelen soms." ■<br />
98
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
‘De teams zijn multidisciplinair en bestaan<br />
dus uit verschillende expertises, achtergronden,<br />
bedrijven en ervaringen'<br />
Hein Versteegen (links) en<br />
Stefan van der Voorn.<br />
99
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Tekst | Jan Mol Beeld | Drone Addicts/De Groene Boog<br />
Een viaduct bouwen over een<br />
snelweg waarop verkeer rijdt?<br />
Dat kan met de door De Groene Boog gekozen ILM-methode<br />
De nieuwe A16 Rotterdam wordt een 11 kilometer lange rijksweg tussen de A16/A20 bij het<br />
Terbregseplein en de A13 bij Rotterdam The Hague Airport. Het werk wordt in opdracht van<br />
Rijkswaterstaat uitgevoerd door consortium De Groene Boog, met daarin de bedrijven BESIX,<br />
Dura Vermeer, Van Oord, TBI-bedrijven Mobilis en Croonwolter&dros, Rebel en John Laing. Binnen dit<br />
project wordt de aansluiting op de bestaande A16 gemaakt met een viaduct over het Terbregseplein.<br />
De bouw van het viaduct is in volle gang en wordt<br />
uitgevoerd 'met de winkel open'. De Groene<br />
Boog koos voor de ILM-methode, waarbij in situ<br />
de segmenten aan elkaar gestort worden, om na<br />
uitharding en afwerking stukje bij beetje naar de<br />
overkant 'gelanceerd' te worden. GWW-magazine<br />
bezocht de bouwplaats en sprak met drie<br />
collega’s van De Groene Boog: werkvoorbereider<br />
Erik Maarten Vermeulen (Mobilis), uitvoerder<br />
Peter Augustyn (BESIX) en civiel ontwerper<br />
Pierre Mengeot (BESIX).<br />
OVER DE ILM-METHODE<br />
Het moet een bijzondere aanblik zijn voor<br />
de automobilisten bij het Terbregseplein. Boven<br />
de verbindingsboog van de A20 richting<br />
de A16 hangt een 'blauwe wig', gemaakt uit<br />
metalen profielen. Het is 'de neus', een technisch<br />
hulpmiddel dat ervoor zorgt dat het viaduct<br />
aan de overzijde van het Terbregseplein<br />
komt. De neus is bevestigd aan het segment<br />
dat als eerste gestort werd en zorgt ervoor<br />
dat het geheel stabiel blijft en zonder schade<br />
te veroorzaken aankomt bij de pijlers van het<br />
nieuwe viaduct. De Groene Boog past de Incremental<br />
Launching Method, afgekort ILM,<br />
toe. De betonnen segmenten worden in situ<br />
aan elkaar gestort en na uitharding en naspanning<br />
van een segment wordt het een etappe<br />
verder 'gelanceerd', over de weg heen waar<br />
het verkeer gewoon doorrijdt.<br />
Peter legt uit: “Aangezien het Terbregseplein<br />
met de A20 en de A16 één van de drukste<br />
verkeersaders is in Nederland, bouwen we<br />
het viaduct zonder wegafsluitingen. De ILMmethode<br />
is daar uitermate geschikt voor. De<br />
reden dat 'de neus' gemonteerd zit aan het<br />
eerst gestorte segment is om de afstand tussen<br />
de pijlers te overbruggen en het gewicht goed<br />
te verdelen." Erik: "De ILM-methode is al een<br />
aantal keer eerder toegepast, onder andere bij<br />
de A50, echter werd daar het dek over water<br />
en niet over een drukke verkeersader gelanceerd.<br />
Dit is de eerste keer dat we deze methode<br />
toepassen bij een verkeersknooppunt in<br />
gebruik. Het langste segment is 34,8 meter, de<br />
overige variëren in lengte van 17 tot 30 meter."<br />
DE VOORBOUWLOCATIE<br />
Erik toont bij de ‘fabriek op locatie’ het productieproces<br />
van het viaduct: "Achter de neus bevinden<br />
zich drie zones waar de segmenten worden<br />
gefabriceerd. We hebben een prefabzone, een<br />
bekistingszone en als laatste de ‘curingzone'. In de<br />
eerste zone wordt de wapening van het segment<br />
gevlochten. In zone twee vinden de betonstortingen<br />
plaats en in de laatste zone wordt het segment<br />
‘opgepoetst’ zodat het daarna gelanceerd kan<br />
worden. Nadat we een segment hebben gestort,<br />
moet het enkele dagen uitharden voordat we het<br />
kunnen lanceren. We hebben het voorste element<br />
van het viaduct als eerste gestort. ❯<br />
100
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Drone opname van de voorbouwlocatie.<br />
101
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Zodra een segment er na het uitharden van het<br />
beton klaar voor is, wordt het, met een snelheid<br />
van circa tweeënhalve meter per uur, gelanceerd.<br />
Dan is er weer plaats om er een nieuw deel aan<br />
te storten. Het eindproduct: twee viaducten van<br />
ruim 400 meter, voor beide rijrichtingen één."<br />
GEEN STANDAARD VORM<br />
Pierre legt uit hoe de lancering in zijn werk gaat:<br />
"In de segmenten worden tijdelijke metalen<br />
'trekpennen' aangebracht, waaraan de trekkabels<br />
worden bevestigd. Onderaannemer Freyssinet<br />
vijzelt het hele gevaarte vooruit met behulp<br />
van twee grote vijzels op deze trekkabels. Het<br />
geheime wapen? Grote Teflon glijplaten met lubricatie<br />
die ervoor zorgen dat het segment met<br />
zijn enorme gewicht kan bewegen. Elke keer als<br />
de Teflon glijplaten voor een segment hun werk<br />
hebben gedaan, worden ze weggenomen en<br />
‘met de hand’ weer achteraan in de rij ingezet."<br />
De enorme vijzels zijn de spieren van het project en trekken de segmenten achter elkaar over het Terbregseplein heen.<br />
De stalen blauwe neus op weg naar de eerste pijler<br />
(maart 2<strong>02</strong>2).<br />
Met behulp van Teflon glijplaten wordt het gevaarte<br />
in beweging gebracht.<br />
De gestorte segmenten zijn allesbehalve standaard<br />
van vorm: ze lopen in een flauwe bocht<br />
en liggen ook nog eens scheluw. Op het 3Dvlak<br />
een enorme uitdaging dus. "Dankzij de<br />
vijzeltechniek kunnen we echter goed bijsturen",<br />
legt Erik uit. "Er is 1000 ton trekkracht<br />
nodig om segment 17 (het laatst gestorte segment)<br />
uit de bekisting te trekken. Per vijzelgang<br />
schieten we zo'n 28 cm op. We kunnen<br />
per lancering 30 meter overbruggen." Pierre<br />
voegt toe: "De bekisting is elke keer een uitdaging.<br />
We hebben met een specifieke berekeningsmethodiek<br />
alle stappen vooraf doorlopen,<br />
om veilig te kunnen werken. Tijdens<br />
het lanceren monitoren we voortdurend de<br />
krachten en vervormingen die er optreden,<br />
zowel bij het beton als bij de pijlers. De toleranties<br />
zijn zeer strikt, het is millimeterwerk<br />
en ongekend voor de betonbouw."<br />
MONOLITHISCH GEHEEL<br />
De aan elkaar gestorte segmenten bestaan al<br />
naar gelang hun functie uit verschillende betonsamenstellingen,<br />
aldus Pierre. “Het is een continu<br />
spanningsveld tussen planning, warmteontwikkeling<br />
en lanceren. De enige voegen die<br />
we straks hebben, zitten aan de uiteinden bij<br />
beide landhoofden. Het wegdek zelf zal straks<br />
een monolithisch geheel zijn. We werken met<br />
voorspanning, vandaar ook de inwendige spankabels,<br />
om de segmenten te comprimeren."<br />
Peter vult aan: "Alleen al in het eerst gestorte<br />
segment bevinden zich 54 spanbuizen."<br />
Wanneer een segment op zijn plek ligt, wordt<br />
deze opgevijzeld, om vervolgens de oplegtoestellen<br />
tussen pijler en wegdek te kunnen<br />
aanbrengen. Erik: "Als uiteindelijk alle segmenten<br />
op hun plek liggen, spannen we alles na en<br />
kunnen we beginnen met de randelementen<br />
en storten we de schampkanten. Als dat is gebeurd,<br />
kan er geasfalteerd worden."<br />
TWEE WEGDEKKEN<br />
"Eind februari 2<strong>02</strong>3 verwachten we segment 17 op<br />
zijn plek te hebben liggen. We kunnen dan niet op<br />
onze lauweren rusten, want dan zit pas de helft<br />
van het werk erop. <strong>Weg</strong>dek A is dan gereed, maar<br />
we moeten twee wegdekken realiseren. We demonteren<br />
de neus en beginnen gewoon weer opnieuw.<br />
Een leuk detail: wegdek B is anderhalf keer<br />
zo breed als wegdek A waar we nu mee bezig zijn.<br />
Dat komt omdat aan wegdek B de oprit komt te<br />
zitten." Voor elk segment zijn uitvoerige berekeningen<br />
gemaakt. Pierre: "In 2019 zijn we reeds gestart<br />
met deze berekeningen. Een uitdaging, met<br />
een segment dat aan de onderzijde recht is, maar<br />
de bovenkant iets gekanteld ligt, met een scheluw<br />
traject." Erik: "Om die reden ligt de voorbouwlocatie<br />
ook al scheluw. We rollen de wapening via<br />
rollenbanen in de bekisting, de wapening zelf ligt al<br />
in een bocht. Het is uitermate precies werk in elke<br />
fase van de bouw. Een speciaal punt van aandacht<br />
is de wapening van de diafragmawanden in de koker.<br />
Deze bevinden zich ter hoogte van de pijlers<br />
en realiseren de krachtsafdracht vanuit de koker<br />
naar de oplegtoestellen op de pijlers.”<br />
Aan de koppen van het wegdek komen nog zijstukken<br />
gestort, die worden op 9 meter hoogte<br />
toegevoegd na afronding van het lanceerproces.<br />
De kop is dan net zo breed als het wegdek zelf.<br />
De reden dat we dit achteraf doen heeft te maken<br />
met gewichtsbesparing tijdens het lanceren."<br />
Peter zegt tot besluit: "Al met al is dit een echt<br />
huzarenstuk. Het is een zeer complexe klus die<br />
we met grote zorgvuldigheid uitvoeren, met als<br />
eerste prioriteit de veiligheid van onze mensen<br />
en de mensen die onder onze werkzaamheden<br />
doorrijden. Of we ooit nog zo'n project gaan<br />
zien? Vermoedelijk niet." ■<br />
1<strong>02</strong>
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Vaarverkeer over de Rotte kan passeren langs het werk aan de Rottemerentunnel.<br />
Tekst | Jan Mol Beeld | De Groene Boog / Chris Bonis<br />
'Berend Botje' kan gewoon<br />
door blijven varen<br />
Slim bouwen aan de Rottemerentunnel houdt de rivier de Rotte beschikbaar<br />
Bouwcombinatie De Groene Boog (met daarin de bedrijven BESIX, Dura Vermeer, Van Oord, TBIbedrijven<br />
Mobilis en Croonwolter&dros, Rebel en John Laing) realiseert in opdracht van Rijkswaterstaat<br />
het project A16 Rotterdam. De nieuwe A16 Rotterdam wordt een 11 kilometer lange energieneutrale<br />
rijksweg tussen de A16/A20 bij het Terbregseplein en de A13 bij Rotterdam The Hague Airport.<br />
In het project wordt de Rottemerentunnel gerealiseerd,<br />
een bijzonder bouwwerk waarover u eind<br />
vorig jaar heeft kunnen lezen in editie 6 van dit magazine.<br />
De tunnel kruist ondergronds de rivier de<br />
Rotte ter hoogte van de Rottekade. De Groene<br />
Boog werkt daar binnen een beperkte ruimte,<br />
pal onder het toeziend oog van omwonenden.<br />
Een goed ontwerp, een waterdicht plan en veel<br />
vakmanschap zorgen ervoor dat de klus geklaard<br />
wordt. Projectcoördinator Remco Berkelaar<br />
(BESIX) en structural engineer Didier Droogné<br />
(BESIX) geven ons een kijkje achter de schermen.<br />
GEFASEERD WERKEN<br />
"Een grote uitdaging bij het ontwerp voor de<br />
hele Rottemerentunnel is de fasering van delen<br />
van de bouw", legt Didier uit. "Ter hoogte<br />
van de Rottekade moet de tunnel de rivier<br />
de Rotte kruisen, waarbij er te allen tijde een<br />
gedeelte van de rivier open moet blijven voor<br />
vaarverkeer, in elke fase van de bouw." De<br />
Rotte is bovendien de rivier die het bemalingswater<br />
afvoert. Remco: "Twee jaar geleden<br />
zijn we begonnen met de eerste maatregel:<br />
het plaatsen van damwanden om de dijken<br />
te versterken. Daarmee hebben we een van<br />
belangrijkste risico's beheerst van Rijkswaterstaat<br />
en het Hoogheemraadschap Schieland<br />
en Krimpenerwaard: het voorkomen van mogelijk<br />
bezwijken van de dijken."<br />
Het werk is verdeeld over twee halve afsluitingen<br />
van de Rotte, om de vaarweg open<br />
te houden. Remco: "We hebben eerst de<br />
palen in de Rotte aangebracht (voor beide<br />
helften) en daarna de damwand voor een<br />
helft (bouwkuip). ❯<br />
103
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Met de pontonbrug kan fietsverkeer het werk passeren.<br />
Door de diepere ligging van de tunnel onder<br />
de Rotte en de strenge eisen binnen de beschermingszone<br />
van het Waterschap, zijn de<br />
bouwkuipen rondom de Rotte voorzien van<br />
ankers en stempelramen. Onze graafwerkzaamheden<br />
gaan dieper dan bij de rest van<br />
de tunnel, circa 14 meter onder NAP. De tunnel<br />
loopt daar dieper de grond in dan elders."<br />
Didier: "We voeren eerst het meest zuidelijke<br />
deel uit, daarna wordt het noordelijke deel<br />
gerealiseerd. Wanneer uiteindelijk de tunneldelen<br />
aan elkaar gekoppeld worden, dan komt<br />
de Rotte in zijn volle breedte terug."<br />
UIT ALLE FASERINGSOPTIES<br />
IS ER ÉÉN GEKOZEN<br />
Didier vervolgt: "Het was een moeilijk ontwerp,<br />
de eisen voor het ontwerp van de damwanden<br />
waren streng, om zettingen te voorkomen. De<br />
huizen staan dicht op de bouwkuip. Uit alle<br />
faseringsopties is de beste gekozen. Ook de<br />
Rottebandreef moest tijdens de fasering verschuiven,<br />
daar is een tijdelijke brug voor gekomen.<br />
Het op elkaar afstemmen van de werkzaamheden<br />
is wel een huzarenstuk. Per fase<br />
heb je te maken met een andere belastingsconfiguratie.<br />
Alle invloeden zijn vooraf uitvoerig<br />
door ons in kaart gebracht en er is in het ontwerp<br />
rekening mee gehouden."<br />
ONGEWAPEND<br />
ONDERWATERBETON<br />
In tegenstelling tot de rest van de tunnel, waar<br />
gebruikgemaakt is van gewapend onderwaterbeton,<br />
krijgt het tunneldeel onder de Rotte<br />
een ongewapende onderwaterbetonvloer.<br />
"Dat heeft onder andere te maken met de<br />
hoek waaronder de tunnel de Rotte kruist en<br />
de diverse faseringen binnen een klein werkgebied",<br />
licht Remco toe. "Het was te risicovol<br />
om daar gewapend onderwaterbeton toe te<br />
passen. We grijpen nu dus meer naar traditioneel<br />
ongewapend onderwaterbeton." Didier<br />
vult aan: "Leka palen en traditioneel onderwaterbeton<br />
werken prima, de uitdaging zit hem<br />
in het nadenken over de invloed van het gebruik<br />
van twee verschillende soorten palen en<br />
vloeren en de positie van de dilatatievoegen.<br />
Maar alles is op elkaar afgestemd na verschillende<br />
ontwerp iteraties."<br />
De Bergse Linker Rottekade liep in de tenderfasering<br />
slingerend over bouwkuip 29. "Om<br />
werkzaamheden te versnellen en fietsers ruim<br />
baan te geven, hebben we met een pontonbrug<br />
langs de bouwkuip een fietspad gecreëerd", laat<br />
Remco zien. "De eerste onderwaterbetonstorts<br />
voor de tunnelvloeren zijn op dit deel uitgevoerd.<br />
Een of twee weken na het storten zetten<br />
we de bouwkuip droog. Dan kunnen we verder<br />
bouwen aan de tunnel. Eerst brengen we op<br />
het onderwaterbeton een constructievloer aan,<br />
met wapening. Hierop maken we de tunnelmoten,<br />
met een traditionele bekisting voor de wanden.<br />
We storten eerst de wanden, tunnelmoot<br />
voor tunnelmoot. Het dek bouwen we met traditionele<br />
ondersteuning van Safe, dit volgt in het<br />
treintje na de wanden."<br />
WISSELING VAN DE WACHT<br />
Als de tunnel tot de helft van de Rotte gemaakt<br />
is, dan wordt er een tijdelijke stempelconstructie<br />
tussen de kop van de tunnel en<br />
het compartimeringsscherm (dat in de Rotte<br />
staat) aangebracht. "Daarna bouwen we in<br />
lijn met de oever een definitieve keerwand,<br />
104
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
om de oever te beschermen. Tevens wordt<br />
er een tijdelijke keerwand op de kop van<br />
de tunnel geplaatst, daarna verwijderen we<br />
de langse damwanden. Er ontstaat dan een<br />
mini-bouwkuip in de Rotte, waar de tunnelaansluiting<br />
in uitkomt", aldus Remco. "Vervolgens<br />
brengen we in het tweede deel van de<br />
Rotte damwanden aan. Daar maken we op<br />
dezelfde manier dan de tweede bouwkuip.<br />
Vervolgens wordt het compartimenteringsscherm<br />
afgebrand en kunnen we de tunnelmoten<br />
links en rechts op elkaar aansluiten."<br />
Het is voor beide heren een mooie ontwerptechnische<br />
uitdaging, maar wat er ter hoogte<br />
van de Rotte allemaal moet gebeuren maakt<br />
het extra uitdagend. "We houden daar wel<br />
van, zulke uitdagingen. Je ziet in de praktijk dat<br />
wat we bedacht hebben ook echt werkt. Maar<br />
er zijn ook omstandigheden die het extra bijzonder<br />
maken, de ruimte is beperkt, de huizen<br />
staan dicht op de bouwkuip. Als alles gereed is,<br />
kunnen we terugkijken op een opdracht die eigenlijk<br />
'business as usual' zou moeten zijn, maar<br />
door de omstandigheden best bijzonder is",<br />
zegt Didier tot slot. ■<br />
Onderwaterbetonstort wordt uitgevoerd nabij de Rotte, april 2<strong>02</strong>2.<br />
Bovenaanzicht van onderwaterdoorgang<br />
Langsdoorsnede van onderwaterdoorgang<br />
‘Je ziet in de praktijk<br />
dat wat we bedacht hebben<br />
ook echt werkt'<br />
Dwarsdoorsnede van onderwaterdoorgang<br />
105
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Tekst | Jan Mol Beeld | De Groene Boog / Fred Leeflang / Sjaak Boot<br />
Minder hinder en meer<br />
positieve aandacht<br />
Omgevingsmanagement bij De Groene Boog pakt flink uit<br />
Bouwcombinatie De Groene Boog, met daarin de bedrijven BESIX, Dura Vermeer, Van<br />
Oord, TBI-bedrijven Mobilis, Croonwolter&dros, Rebel en John Laing, bouwt in opdracht van<br />
Rijkswaterstaat de nieuwe A16 Rotterdam, een 11 kilometer lange rijksweg tussen de A16/A20<br />
bij het Terbregseplein en de A13 bij Rotterdam The Hague Airport. Het project kent drie<br />
deelgebieden, met daarbinnen diverse op zich staande projecten.<br />
Dat De Groene Boog omgevingsmanagement<br />
meer dan serieus neemt, blijkt uit het<br />
feit dat er niet alleen gewerkt wordt aan het<br />
minder veroorzaken van hinder, maar er ook<br />
actief gecommuniceerd wordt met de omgeving.<br />
De mensen van omgevingsmanagement<br />
zijn een 'beetje getrouwd' met de mensen die<br />
rondom het project direct geconfronteerd<br />
worden met de werkzaamheden. Niet altijd<br />
een even makkelijke klus, vooral op plaatsen<br />
waar de huizen direct aan de bouwkuip grenzen<br />
en de bewoners hinder ondervinden die<br />
niet voorkomen kan worden. Een gesprek met<br />
Jurian Bakker (Van Oord), omgevingsmanager<br />
De Groene Boog en Paul Eijking (Mobilis),<br />
omgevingsadviseur deelgebied 2 en 3.<br />
HOE BEN JE EEN GOEDE BUUR?<br />
"Minder hinder is inmiddels een beetje een<br />
containerbegrip geworden in de bouwwereld",<br />
concludeert Jurian. "Het is een vereiste<br />
in elke uitvraag. Natuurlijk doet De Groene<br />
Boog er alles aan om minder hinder te veroorzaken,<br />
bijvoorbeeld door initieel voor werkmethoden<br />
te kiezen die minder hinder geven.<br />
Denk bijvoorbeeld aan de bijna 9000 palen<br />
die de Rottemerentunnel ondersteunen. Die<br />
zijn geboord en niet geheid. Maar hoe ben je<br />
nu een goede buur voor iedereen die elke dag<br />
geconfronteerd wordt met de werkzaamheden?<br />
Dat is pas een uitdaging." Paul vult aan:<br />
"Je kunt het nooit perfect doen voor iedereen,<br />
maar er wel naar streven. Dat was en is<br />
dan ook ons uitgangspunt."<br />
Voor de directe omgeving is een EMVU-fonds<br />
opgericht om samen met Rijkswaterstaat meer<br />
te kunnen betekenen voor de omgeving. "Er is<br />
geld gereserveerd om tijdens het werk dingen<br />
te kunnen doen die we nodig achten of die<br />
niet voorzien waren", aldus Jurian. Paul licht<br />
toe: "Het moet wel echt de moeite waard zijn,<br />
we hebben het hier niet over het oplossen van<br />
hinder die veroorzaakt wordt door nalatigheid<br />
van de bouwers."<br />
POSITIEVE BELEVING<br />
ALS DOELSTELLING<br />
Jurian: "We willen mensen echt fan van het<br />
project maken. Dan praten we over 'branding'<br />
in marketingtermen. Met als doel dat mensen<br />
het jammer vinden als we weer weggaan", legt<br />
Jurian uit. "Meer een marketingklus dus, maar<br />
wel uit de grond van ons hart. Een positieve<br />
beleving creëren is een extraatje en gaat verder<br />
dan positief bouwen. Wat bied je meer, is<br />
het uitgangspunt."<br />
Leerlingen op pad met ecoloog Jeroen Demmer.<br />
Het kernpunt en tevens epicentrum van de positieve<br />
beleving is de Expo A16 Rotterdam. Daar<br />
worden bezoekers op een persoonlijke manier<br />
ontvangen en krijgt iedereen de juiste aandacht.<br />
"Soms nemen we mensen mee over de bouwplaats.<br />
Ook dat is persoonlijke aandacht. Door<br />
hen vanaf de kant van de bouw te laten zien wat<br />
er gebeurt, ontstaat er vrijwel instant begrip<br />
voor de bouw", vertelt Jurian. "Bedenk dan dat<br />
106
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Bewoners langs het tracé worden nauw betrokken bij<br />
de werkzaamheden.<br />
we spreken over meer dan 1000 directe stakeholders<br />
en over de 5000 betrokkenen als we de<br />
omliggende woonwijken meetellen." Paul: "Uit<br />
metingen in de Expo blijkt dat we een dikke 9+<br />
scoren bij het publiek. Dat is gemeten over circa<br />
2500 bezoekers per maand."<br />
ENKELE VOORBEELDEN<br />
Gevraagd naar voorbeelden van extra stappen<br />
die gedaan worden, vernemen we het<br />
volgende: Er is een wedstrijd onder scholieren<br />
uitgeschreven om een naam voor een tijdelijke<br />
brug te verzinnen. Tessa won hem, met<br />
de naam 'Snel-<strong>Weg</strong>-Brug'. De Groene Boog<br />
ontvangt scholen in de Expo, heeft bustours<br />
georganiseerd voor omwonenden die langs het<br />
tracé wonen, er zijn bloemen bezorgd bij zieke<br />
omwonenden, er zijn oordoppen en koptelefoons<br />
uitgedeeld. Een man wiens vrouw terminaal<br />
ziek was liet weten dat de transporten in<br />
de vroege ochtend lawaai maakten. Er is actie<br />
ondernomen om dat te verminderen. Toen zijn<br />
vrouw gestorven was, heeft De Groene Boog<br />
een rouwboeket laten bezorgen. Zulke dingen<br />
laten de medewerkers van de aannemerscombinatie<br />
niet koud. De Groene Boog heeft een<br />
naschoolse opvang, waarnaast geheid moest<br />
worden, een compleet verzorgd dagje uit aangeboden<br />
naar Diergaarde Blijdorp, inclusief<br />
busreis en lunchpakketjes.<br />
Zomaar een aantal voorbeelden van hoe omgevingsmanagement<br />
bij de A16 Rotterdam<br />
handen en voeten krijgt. “De kracht zit hem<br />
toch wel in het leren kennen van de mensen”,<br />
zegt Paul. "Hoe we dat doen? We gaan letterlijk<br />
de buurt in. We bellen aan, we spreken mensen,<br />
informeren de bewoners en vragen naar<br />
hun ervaringen." Tot slot zegt Jurian: "We gaan<br />
bij ons werk uit van: wat zouden wij willen weten<br />
als we daar zouden wonen en hoe zouden<br />
we zelf aankijken tegen de bouw." ■<br />
Aan de rand van het Lage Bergse Bos bevindt zich de Expo A16 Rotterdam, een beveleniscentrum voor jong en oud.<br />
Uitdelen van chocoladerepen bij openstelling bypass Grindweg/Bergweg Zuid.<br />
‘Niet altijd een even makkelijke klus, vooral op<br />
plaatsen waar de huizen direct aan de bouwkuip<br />
grenzen en de bewoners hinder ondervinden die<br />
niet voorkomen kan worden'<br />
107
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Tekst | Jan Mol Beeld | De Groene Boog / Topview Luchtfotografie<br />
BIM-model faciliteert integraal<br />
werken in optima forma<br />
Centraal beschikbare 3D-informatie als basis voor bijna alles<br />
In opdracht van Rijkswaterstaat realiseert consortium De Groene Boog, met daarin de bedrijven<br />
BESIX, Dura Vermeer, Van Oord, TBI-bedrijven Mobilis en Croonwolter&dros, Rebel en John Laing<br />
de nieuwe A16 Rotterdam, een 11 kilometer lange rijksweg tussen de A16/A20 bij het<br />
Terbregseplein en de A13 bij Rotterdam The Hague Airport. Dit project wordt op alle vlakken<br />
gekenmerkt door een hoog innovatief gehalte, niet in de laatste plaats vanwege de inzet van BIM<br />
als basis voor 3D-informatie en daaraan gekoppelde digitale toepassingen. We zijn in gesprek met<br />
Hans Pos (Croonwolter&dros), ontwerper en testmanager bij De Groene Boog en met<br />
Michel Dekker (Infranea), BIM-manager en projectcoördinator bij De Groene Boog.<br />
PROJECT MET EEN<br />
INTEGRAAL KARAKTER<br />
Michel opent het gesprek: "Vanaf de tenderfase<br />
is er veel aandacht besteed aan het integrale<br />
karakter van project A16 Rotterdam. Door<br />
het Bouw Informatie Management (BIM) proces<br />
een vooraanstaande rol toe te bedelen en<br />
dit te organiseren onder procesbeheersing en<br />
niet uitsluitend onder ontwerp, borgen we de<br />
principes van BIM in de gehele lifecycle van<br />
het project." Hans voegt toe: "De rode draad<br />
in dit verhaal is dat we het BIM-model gebruiken<br />
voor meer dan één toepassing. Te beginnen<br />
in de ontwerpfase, vervolgens functioneel<br />
(dus tijdens het bouwproces) en als het project<br />
is opgeleverd voor trainingsdoeleinden<br />
en onderhoud. We kunnen het BIM-model<br />
bijvoorbeeld verrijken met talloze relevante<br />
documenten, in beeld en schrift. Het BIMmodel<br />
maakt dus integraal onderdeel uit van<br />
het project."<br />
BIM ALS VOEDINGSBRON<br />
VOOR VIRTUALISATIE<br />
De Rottemerentunnel heeft een Digital Twin<br />
(TWIN16) die mogelijkheden biedt om allerhande<br />
zaken virtueel te testen. De basis voor<br />
TWIN16 is BIM, waarin alle 3D-informatie ligt<br />
besloten die met de tunnel te maken heeft.<br />
"Die 3D-informatie is gebruikt in het ontwerpproces<br />
van de tunnel", legt Michel uit.<br />
"In de praktijk betekent dit een bijdrage aan de<br />
risicobeheersing voor zowel opdrachtgever als<br />
opdrachtnemer. ❯<br />
Overview van het Terbregseplein uit het BIM-model.<br />
108
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Overview Terbregseplein in reallife en vanuit het BIM-model.<br />
109
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
het wegdek boven het Terbregseplein. Het wegdek<br />
wordt voorafgegaan door 'de neus', een enorme<br />
blauwe wig van staal. De angst was dat het verkeer<br />
afgeleid zou worden door de beweging. Door<br />
de lancering te simuleren en als film, gezien vanuit<br />
de ogen van de bestuurder, op te slaan, konden we<br />
aantonen dat voor een bestuurder die er onderdoor<br />
rijdt, het lijkt of 'de neus' stilstaat."<br />
A13-A16, rechts het BIM-model.<br />
3D-ervaring met gebruik van Microsoft Hololens, ten kantore van<br />
Croonwolter&dros.<br />
In een vroeg stadium kunnen 'clashes' gedetecteerd<br />
worden in BIM. Door de uitgebreide 3D<br />
data die in BIM gegenereerd wordt, zijn we in<br />
staat om de tunnel te virtualiseren. Dat zorgt<br />
voor een extra zetje in de rug wanneer je bijvoorbeeld<br />
stakeholders wilt informeren en betrekken<br />
bij een project van deze omvang." Hans: "Naast<br />
het feit dat we levensechte simulaties vanuit verschillende<br />
posities kunnen realiseren, gebruiken<br />
we de digital twin ook voor het virtueel testen<br />
van de systemen in de tunnel. Nog voordat de<br />
tunnel in gebruik is, kan de TWIN16 volgens het<br />
OTO-principe worden ingezet, namelijk Oefenen,<br />
Trainen en Opleiden. Denk dan aan de tunnelbedienaars,<br />
hulpdiensten et cetera." Michel:<br />
"Concrete voorbeelden van de samenwerking<br />
tussen opdrachtgever en opdrachtnemer zijn<br />
onder andere het organiseren van thematafelsessies,<br />
het delen van de actuele BIM-modellen,<br />
het geven van workshops in BIM, het houden van<br />
BIM-spreekuren en het virtueel toetsen van het<br />
tunnelontwerp door samen met de veiligheidsregio<br />
Rotterdam door het TWIN16 model te gaan."<br />
HET KAN NOG DYNAMISCHER<br />
Bouwcombinatie De Groene Boog heeft veel geleerd<br />
van het inzetten van BIM en de TWIN16.<br />
"Eén ding is zeker: wij zijn ervan overtuigd geraakt<br />
dat het zinvol is om een kunstwerk vooraf als 3Dmodel<br />
te bouwen in BIM en de 3D-data in te zetten<br />
om simulaties uit te voeren", aldus Hans. "Oefenen<br />
met een VR-bril, posities van mensen bepalen,<br />
veiligheidschecks doen en fase technisch denken,<br />
het kan allemaal vooraf in een simulatie gebeuren.<br />
Er is echter nog geen 'game omgeving' voor het<br />
bouwen zelf, maar het verdient zeker aanbeveling<br />
daar in de toekomst naar te kijken." Michel voegt<br />
toe: "Het is volledig mogelijk om de bouw te simuleren.<br />
Nu werken we al wel met statische 4D,<br />
maar je loopt nog niet zelf door het 3D-model."<br />
Zelfs het plannen van mensen kan efficiënter door<br />
met simulaties te werken. Hans geeft een simpel<br />
voorbeeld: "Toiletten op een bouw van deze omvang<br />
moeten strategisch gepositioneerd worden.<br />
In een simulatie kun je erachter komen dat sommige<br />
medewerkers in totaal een uur kwijt zijn om<br />
heen en terug naar het toilet te lopen. Dat soort<br />
kleine dingen haal je er feilloos uit in een simulatie.<br />
Michel schetst dat niet de grootte van het project<br />
een uitdaging is, maar het nieuwe van deze werkwijze.<br />
"Projecten als A16 Rotterdam geven ons een<br />
perfecte gelegenheid om dit soort nieuwe werkwijzen<br />
uit te proberen. Je kunt dingen doen die<br />
voorheen niet konden. Een voorbeeld: een groep<br />
stakeholders was bezorgd over de lancering van<br />
OEFENOMGEVING<br />
VOOR DE HULPDIENSTEN<br />
"We hebben in de EMVI een oefenomgeving beloofd<br />
voor de hulpdiensten. Met gebruik van onze<br />
game engine kan namelijk alles, je kunt alle calamiteiten<br />
nabootsen, inclusief slachtoffers die bekneld<br />
zitten in een auto", aldus Hans. "Het is een nieuwe<br />
wereld waarin we dagelijks uitbreidingen doen."<br />
Michel: "De digital twin begint al ingeburgerd te raken,<br />
TWIN16 is speciaal voor de Rottemerentunnel<br />
gemaakt. Een digital twin gaat verder dan de<br />
simulatie van bouwwerk en situaties. Ook randzaken<br />
zijn mogelijk, zoals het versturen van mail vanuit<br />
de digital twin, of het beter uitvoeren van VVAaudits,<br />
in 3D in plaats van 2D. Zelfs het weer is te<br />
simuleren en dat is herhaaldelijk tot nut gebleken."<br />
ZAKEN VALLEN NIET<br />
MEER VAN DE RADAR<br />
Hans en Michel zijn blij met het feit dat De Groene<br />
Boog de kans krijgt om deze technieken toe te<br />
passen. Hans: "We beleven een aanzienlijke faalkostenreductie<br />
door BIM en de TWIN16. Wel<br />
moeten we deze werkwijze met zijn allen omarmen,<br />
om het model 'as built' te maken. Michel: "In<br />
BIM Collab maken we alle geometrische raakvlakken<br />
inzichtelijk. We werken met een heel team van<br />
mensen samen in BIM Collab en hebben zo helder<br />
de raakvlakken en clashes in beeld. Daarover spreken<br />
we elkaar aan en we zoeken samen naar oplossingen.<br />
Zaken vallen zo niet meer van de radar<br />
en we zijn af van discussies in de bouwkeet."<br />
Ook opdrachtgever Rijkswaterstaat accepteert<br />
het BIM-model en gebruikt dit voor verificatie<br />
en validatie. "Dat kan omdat we BIM niet alleen<br />
in het ontwerptraject hebben gebruikt, maar<br />
ook gebruiken in de procesbeheersing", zegt<br />
Hans tot besluit. ■<br />
Scan de QR-code om een filmpje te zien over<br />
een virtueel testen van UPP scenario’s bij De<br />
Groene Boog. Voor traject A16 Rotterdam heeft<br />
Infranea een UPP-scenario virtueel uitgewerkt voor<br />
verificatiedoeleinden. Dit is een samenwerking van<br />
Soltegro, De Groene Boog en Infranea.<br />
110
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Tekst | Jan Mol Beeld | BESIX / Topview luchtfotografie<br />
Slimmer ontwerpen door digitalisering<br />
bij de Rottemerentunnel<br />
Vernieuwende manier van werken biedt vroegtijdig inzicht en flexibiliteit<br />
Binnen project A16 Rotterdam zit de bouw van de Rottemerentunnel als deelproject besloten. De tunnel<br />
bevindt zich in de verbindingsboog die gerealiseerd wordt tussen de A16 en de A13. De engineering van<br />
de tunnel is in handen van BESIX. Vanuit het voorlopig ontwerp zag het engineeringteam van BESIX de<br />
noodzaak voor flexibiliteit. Dien ten gevolge koos BESIX voor het parametrisch ontwerpen van de tunnel.<br />
Vernieuwend en helemaal van deze tijd. Tevens wordt binnen het project A16 Rotterdam met behulp van<br />
een digital twin, 'TWIN16', een digitale ambitie neergezet waarbij Virtual Reality en simulatie actief ingezet<br />
worden om risico’s te mitigeren. We zijn in gesprek met BESIX medewerkers André de Groen, TWIN16<br />
coördinator, Kenneth Wyns, ontwerpmanager en Kelvin Roovers, computational designer, allen werkzaam<br />
binnen het bouwconsortium De Groene Boog van het project A16 Rotterdam.<br />
AL IN 2017 NAGEDACHT OVER<br />
HET MITIGEREN VAN RISICO'S<br />
André vertelt: "Al in 2017 dachten we na over hoe we op digitale wijze<br />
de risico's konden mitigeren bij de Rottemerentunnel. Waar ga ik een<br />
digitaal middel inzetten, was de vraag. Het project brengt heel veel info<br />
in verschillende verschijningsvormen met zich mee. Hoe combineren we<br />
dat? Het idee ontstond om het 3D-model om te zetten naar een virtueel<br />
model. Door partijen in het begin van het ontwerptraject te betrekken,<br />
zoals bijvoorbeeld de brandweer, konden we de wegverkeersleiding laten<br />
zien hoe scenario's verlopen. In de landelijke tunnelstandaard is al voorzien<br />
hoe je stakeholders moet benaderen, dat doen we nu nog vroeger visueel<br />
in het ontwerpproces. Dankzij deze nieuwe middelen gaan we heel anders<br />
met elkaar om. In het hele ontwerpproces kom je meerdere fases tegen,<br />
met ieder zijn eigen stakeholders. Er moet autonome logica komen voor<br />
51 installaties, we hebben op basis hiervan het 3D-model slim gemaakt<br />
met het toevoegen van het gedrag van deze 51 installaties. Deze slimme<br />
wereld hebben we gekoppeld aan de software van het bedien- en besturingssysteem<br />
dat door Croonwolter&dros is ontworpen. ❯<br />
“Dankzij het gebruik van scripts voor het opstellen van het model, konden we meteen ook eenvoudig de correcte codes en overige standaard informatie (vb. benodigd<br />
voor de TWIN16) opslaan in alle tunnelelementen.”<br />
111
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
De Groene Boog werkt aan de bouw van de tunnel, op de plaats waar deze de Rotte zal kruisen.<br />
De software voor de 51 installaties is door lead engineers geschreven en om<br />
alles te testen is er een totale IFAT-opstelling gemaakt. De simulatie is zeer<br />
representatief voor de werkelijkheid, alles draait volgens de juiste protocollen.<br />
Er is ook een virtuele FAT test gedaan, dus niet alleen bij leveranciers<br />
van de installaties, maar de simulatie is ook nog eens virtueel gevalideerd."<br />
IN DE ONTWERPFASE AL EEN<br />
VERKEERSVEILIGHEIDSAUDIT GEDAAN<br />
Kenneth: "In de ontwerpfase is er een verkeersveiligheidsaudit gedaan, met<br />
beelden uit het virtueel model als ondersteuning voor de wegbeeldanalyse.<br />
Zo konden we aantonen dat het stopzicht op alle plekken in de tunnel<br />
voldeed op ooghoogte van wagen- en vrachtwagenbestuurders, en<br />
konden we inzichtelijk maken dat de bewegwijzering die bevestigd wordt<br />
tegen het tunneldak van voldoende afstand volledig zichtbaar was voor<br />
veilig rijgedrag in de tunnel.” André: “Voor de digital twin van de tunnel<br />
hebben we samengewerkt met Infranea en Soltegro. Wij verwachten dat<br />
het gebruik maken van een digital twin een standaard werkwijze in de toekomst<br />
wordt. De nieuwe werkwijze heeft invloed op de mindset van alle<br />
betrokkenen, je moet je er wel voor openstellen. Een digital twin moet de<br />
samenwerking bevorderen, die meerwaarde kun je alleen bereiken als de<br />
digital twin in het hart van het proces geplaatst is. We zijn goed gestart met<br />
de TWIN-16, de digital twin van de Rottemerentunnel. De uitdaging was<br />
om de benodigde informatie uit het ontwerpproces op tijd beschikbaar te<br />
hebben om het digitale middel succesvol en tijdig toe te passen."<br />
SPECIFIEKE PROJECTOMSTANDIGHEDEN<br />
VROEGEN OM FLEXIBILITEIT<br />
"Specifieke projectomstandigheden vroegen om flexibiliteit in het ontwerpproces",<br />
schetst Kenneth. "Niet alle grondonderzoek kon vooraf<br />
gedaan worden, door maatregelen die nog genomen moesten worden,<br />
zoals het dempen van een plas en het rooien van bomen. Bovendien wisten<br />
we dat gedetailleerde informatie van de producten van leveranciers,<br />
bv. vluchtdeuren, pas laat beschikbaar zou komen, na inkoop van deze<br />
producten. Juist het feit dat er veel herhaling zit in het bouwen van de<br />
tunnelmoten, maakte parametrisch ontwerpen zo interessant."<br />
Wat houdt parametrisch ontwerpen in? Kelvin legt uit: "Bij parametrisch ontwerpen<br />
worden de ontwerpprocessen ontleed tot algoritmes, die op basis<br />
van parametrische data en relaties tussen diverse onderdelen de gewenste<br />
digitale producten produceren op een hoogst gestandaardiseerde en geautomatiseerde<br />
wijze. Een typisch product is een parametrisch 3D model dat zich<br />
snel en eenvoudig aanpast wanneer de initiële parameters wijzigen. Het voordeel<br />
van parametrisch ontwerpen is dat als er ergens iets wijzigt, de wijziging<br />
ook op andere locaties wordt doorgevoerd. Dat spaart een boel ingenieursuren<br />
uit. Zo kun je een ontwerpproces sneller doorlopen en ontstaat er ruimte<br />
voor het testen van alternatieve scenario's. Experts hoeven zich niet meer<br />
bezig te houden met het opnieuw invoeren van alle data bij nieuwe inzichten,<br />
maar hebben door het parametrisch proces de handen vrij voor andere zaken.<br />
Parametrisch ontwerpen voorkomt ook fouten die ontstaan doordat mensen<br />
112
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
data moeten invoeren. Met parametrisch ontwerpen kun je anticiperen op<br />
veranderingen die een project bijna altijd als verrassing met zich meebrengt.<br />
Juist bij werkzaamheden die repeteren, zoals bij de Rottemerentunnel, is parametrisch<br />
ontwerpen bijzonder zinvol." Kelvin heeft vanuit BESIX de verschillende<br />
ontwerpfases ondersteund. Deze zoektocht naar het optimaliseren van<br />
digitale ontwerpprocessen werd steeds aangemoedigd en ondersteund door<br />
het hele ontwerpteam van De Groene Boog.<br />
MODEL OPGESTELD VANUIT<br />
PARAMETRISCH ONTWERPEN<br />
"Gezien de 89 moten die de tunnel rijk is, is er veel repetitie. Maar... niet<br />
alles is 100% hetzelfde en per moot kunnen er andere randvoorwaarden<br />
gelden. Daarom hebben we vanaf het beginstadium parametrisch ontwerpen<br />
toegepast, omdat nog niet alles vastlag in het ontwerp. Om de benodigde<br />
flexibiliteit en nauwkeurigheid te bekomen van het BIM-model was<br />
het van belang om zelf scripts op te stellen. Deze scripts lieten ons toe om,<br />
met behulp van parametrische bouwstenen, alle structurele elementen en<br />
overige repetitieve delen in het tunnelmodel automatisch te produceren.<br />
Dankzij diezelfde scripts waren we nadien ook in staat om wijzigingen en<br />
alternatieven snel te implementeren en in 3D te checken."<br />
Kelvin noemt de paalfunderingen als voorbeeld voor de meerwaarde<br />
van deze werkwijze: "Er zijn duizenden palen in het model geplaatst via<br />
logica. De posities, types en lengtes zijn dikwijls gewijzigd op basis van<br />
gegevens over de ondergrond, die pas later bekend werden. Met parametrisch<br />
ontwerpen voorkom je dat je per moot individueel onderzoek<br />
moet doen." Kenneth vult aan: "Vanwege de snelle inzichten vanuit de<br />
parametrische scripts konden we ook potentiële clashes voorspellen in<br />
de ondergrond zonder dat het ontwerp al definitief was. Zo krijg je zo<br />
vroeg en zo breed mogelijk de raakvlakken inzichtelijk en kun je als engineer<br />
beter inspelen op variabelen." Kelvin: "Automatisatie bevordert ook<br />
de standaardisatie. Dankzij het gebruik van scripts voor het opstellen<br />
van het model, konden we meteen ook eenvoudig de correcte codes en<br />
overige standaard informatie (bijvoorbeeld benodigd voor de TWIN16)<br />
opslaan in alle tunnelelementen. Deze manier van werken hebben we in<br />
een volgende fase ook doorgetrokken om de vormtekeningen van de<br />
betonstructuur in een grotendeels geautomatiseerde en gestandaardiseerde<br />
manier te produceren."<br />
ANDERS DENKEN<br />
Kenneth merkt op dat voor BESIX dit de eerste keer is dat parametrisch<br />
ontwerpen op zo'n schaal binnen een project wordt toegepast. Kelvin reageert<br />
daarop: "Voor mij als computational designer is deze manier van<br />
werken een vanzelfsprekendheid, maar het is wel een uitdaging om iedereen<br />
mee te krijgen in dit verhaal. Het vraagt namelijk een andere mindset:<br />
men moet toekomstige wijzigingen anticiperen en ontwerpprocessen volledig<br />
uitkienen tot een logisch stappenplan dat door een "domme" computer<br />
correct kan uitgevoerd worden, ongeacht de randvoorwaarden en<br />
uitzonderingen die zich kunnen voordoen. Een goed doordacht algoritme<br />
is essentieel om de kwaliteit van de resultaten te kunnen waarborgen."<br />
Kenneth: "In die zin is het echt change management. Soms ben je meer<br />
psycholoog dan ingenieur. We zien dat mensen met het grootste belang in<br />
het ontwerpproces de nieuwe werkwijze als eerste omarmen."<br />
BESIX neemt de rol van pionier graag op zich en heeft er ook de juiste<br />
mensen voor aan boord. Tot slot zegt Kenneth: "We leren mensen nu<br />
om deze nieuwe tools voor eigen expertise in te zetten. Naast de praktische<br />
rol die BESIX in een ontwerptraject heeft, willen we maatschappelijk<br />
gezien ook een bijdrage doen door onze kennis over parametrisch<br />
ontwerpen te delen. Het is een toekomstbestendige werkwijze die nog<br />
op veel meer vlakken zijn waarde gaat brengen dan waarvoor we hem<br />
nu gebruikt hebben." ■<br />
Parametrisch modelleren en data integratie.<br />
113
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Alle disciplines praten met elkaar. Er is een logboek van clashes tussen disciplines, gekoppeld aan de juiste rollen en partijen.<br />
Tekst | Jan Mol Beeld | Infranea<br />
'Een beeld zegt meer<br />
dan 1000 woorden'<br />
De kracht van BIM en virtualisatie ontsluit nieuwe wegen<br />
"Bewoners van de Rottekade in Rotterdam waren bang dat wanneer de Rottemerentunnel in<br />
gebruik genomen wordt, de koplampen van auto's die de tunnel inrijden wellicht in de huiskamer<br />
zouden schijnen." Aan het woord is Michel Dekker, BIM-manager bij Infranea.<br />
"Vanuit BIM hebben we 360˚ beelden gegenereerd, die in simulatie weergaven<br />
dat er geen sprake zou zijn van verblinding. Dat bracht -wat dit aspect betreftrust<br />
bij de bewoners, die al genoeg te kampen hebben met overlast vanwege<br />
het onoverkomelijke feit dat de bouwkuip dicht op de huizen staat. Voor ons<br />
werd daarmee wederom aangetoond dat de combinatie BIM en virtualisatie niet<br />
alleen krachtig is in het ontwerp- en uitvoeringsproces, maar veel breder strekt."<br />
LEVENSECHTE RENDERS VANUIT BIM<br />
Online is een tracé informatiekaart op te vragen, publiekelijk. Aan de basis<br />
daarvan staan Google Maps en een overlay die vanuit BIM geprojecteerd<br />
wordt. Michel: "Het BIM-model is leidend voor het creëren van dergelijke<br />
panorama's. XKP zorgt voor de mooie renders op basis van door ons<br />
aangeleverde 3D-modellen uit BIM. Bij De Groene Boog weten we BIM<br />
114
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
inmiddels voor talloze doeleinden in te zetten.<br />
Dus niet alleen standaard voor het detecteren<br />
van clashes en integratie, maar ook voor virtualisatie<br />
ten behoeve van allerhande doeleinden.<br />
De digital twin van de Rottemerentunnel, de<br />
TWIN16, heeft als bron ook het BIM-model.<br />
We kunnen zelfs virtueel vanuit de bediengebouwen<br />
de tunnel toetsen. Om tot het 3Dmodel<br />
in BIM te komen, hebben we baseline<br />
leveringen gehad."<br />
De TWIN16 kan ook gebruikt worden voor<br />
randzaken: "We kunnen bijvoorbeeld objecten<br />
plaatsen, zoals windmolens, en bekijken wat hun<br />
invloed visueel is. Schaduwwerking, weerkaatsing<br />
van zonlicht, wolken, regen... alles is te simuleren.<br />
Je kunt de visualisaties bekijken vanuit elk<br />
perspectief, ook vanuit de positie van de autobestuurder.<br />
Alles staat of valt met een gestructureerd<br />
systeem van datamanagement. Laat dat<br />
nou een van de specialiteiten van Infranea zijn."<br />
BRUGGEN BOUWEN TUSSEN<br />
DIGITALE EILANDJES<br />
In de ontwerpfase maakten op hoogtijdagen<br />
zo'n 250 gebruikers tegelijk gebruik van het digitale<br />
systeem BIM Collab, gehost bij BESIX. "Alle<br />
revisies worden opgeslagen en zijn opvraagbaar<br />
en traceerbaar. Files krijgen een status mee en<br />
medewerkers kunnen elkaar aanspreken op acties.<br />
Dit systeem is volledig geadopteerd door<br />
de hele bouwcombinatie De Groene Boog.<br />
Niet alleen nuttig in de ontwerpfase, maar ook<br />
in de uitvoering. Aan de basis hiervan ligt BIM",<br />
schetst Michel. "Alle disciplines praten met elkaar.<br />
Er is een logboek van clashes tussen disciplines,<br />
gekoppeld aan de juiste rollen en partijen.<br />
Zo kan er samen aan oplossingen gewerkt worden.<br />
Clashes zijn snel inzichtelijk, zo voorkomen<br />
we problemen door vooraan in de keten samen<br />
te werken. We slaan er letterlijk bruggen mee,<br />
tussen digitale eilandjes."<br />
BIM ALS SINGLE<br />
SOURCE OF TRUTH<br />
"BIM is ook een single source of truth voor GIS.<br />
In ARCGIS hebben we het beste van beide werelden<br />
samengebracht. GIS bevat geotechnische<br />
informatie, natuurgebieden et cetera. Vanuit<br />
BIM hebben we informatie over project A16<br />
Rotterdam als 3D-data bij GIS binnengebracht.<br />
Ik ben ervan overtuigd dat we in de toekomst<br />
niet meer over GIS of BIM praten, maar over informatiemanagement.<br />
Vanuit onze DMS-systematiek<br />
hebben we afspraken gemaakt over het<br />
gebruik van de dezelfde ondergronden en data.<br />
We hebben onze single source of truth data met<br />
elkaar gedeeld. Daar zijn we trots op!"<br />
De rode draad in alles is system engineering.<br />
"Logisch denken, werken en informatie op de<br />
juiste plek zetten, daar draait het om. We werken<br />
daarvoor met Relatics. Daarin is het hele<br />
project in 'objectbomen' opgezet. Daardoor<br />
kun je ondanks de grootte van het project tot<br />
op bout- en moerniveau alles inzichtelijk maken,<br />
zonder dat je moet zoeken of verdwaalt in<br />
het systeem." En tot besluit: "Dit werkt alleen<br />
als je binnen je project ambassadeurs hebt. We<br />
doen het samen met gedeelde passie." ■<br />
Online is een tracé informatiekaart op te vragen,<br />
publiekelijk. Aan de basis daarvan staan Google Maps<br />
en een overlay die vanuit BIM geprojecteerd wordt.<br />
115
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Tekst | Chris Elbers Beeld | DYWIDAG<br />
Slimme voorspansystemen<br />
voor kunstwerken A16<br />
Vanuit de disciplines voorspantechniek en geotechniek zijn de specialisten van DYWIDAG dagelijks<br />
in de weer om infrastructurele constructiewerken veiliger, sterker en slimmer te maken. Momenteel<br />
gebeurt dat onder meer in de regio Rotterdam, waar het bedrijf binnen de kaders van het project<br />
A16 een zevental brugdekken van verschillende voorspansystemen voorziet. Robert Jansen, business<br />
unit manager post-tensioning binnen DYWIDAG Nederland, licht de werkzaamheden nader toe.<br />
Met uitzondering van de schuifconstructie<br />
over het Terbregseplein verzorgt DYWIDAG<br />
voor alle kunstwerken op het nieuwe snelwegtracé<br />
de voorspanning. Een omvangrijke<br />
en uitdagende opdracht, waarbij het bedrijf<br />
al vanaf de tenderfase is betrokken. "Mede<br />
gezien de fasegewijze realisatie van het project<br />
hebben we samen met de constructeurs<br />
allereerst intensief gekeken naar wat de<br />
meest effectieve en slimste voorspanoplossing<br />
zou zijn", blikt Jansen terug. "Daartoe<br />
zijn de belangrijkste wapeningsknooppunten<br />
in 3D uitgetekend. Die aanpak heeft zich op<br />
een geweldige manier uitbetaald. Want de<br />
oplegvlakken van de kunstwerken mogen<br />
dan wel redelijk standaard van karakter zijn,<br />
de enorme concentratie van gewone wapening<br />
én voorspansystemen binnenín maakt<br />
de uitvoering zeer complex. Dát gegeven,<br />
opgeteld bij de gefaseerde uitvoering, heeft<br />
er uiteindelijk toe geleid dat we gebruik maken<br />
van koppelsystemen, zodat in de brugdekken<br />
een juiste doorgaande voorspanning<br />
wordt verkregen. Dat alles kost weliswaar<br />
wat meer tijd, maar komt het eindresultaat<br />
zeker ten goede."<br />
Binnenzijde van Kunstwerk 52b met daarbinnen de wapening en de voorspankanalen.<br />
600 TON VOORSPANSTAAL<br />
Actief binnen twee van de drie projectdeelgebieden<br />
draagt DYWIDAG tot eind 2<strong>02</strong>3<br />
bij aan de bouw van in totaal zeven kunstwerken.<br />
Daarvoor zal in totaal circa 600<br />
ton voorspanstaal worden aangevoerd. Een<br />
meer dan behoorlijk volume. "In deelgebied<br />
1, voor ons het grootste deel, maken we zes<br />
kunstwerken", zegt Jansen. "Enkele daarvan<br />
zijn inmiddels afgerond. In deelgebied<br />
3 staat Kunstwerk 52b op de planning. Die<br />
klus, waarbij het voorgespannen brugdek in<br />
een verkeersafzetting op zijn uiteindelijke<br />
plaats wordt gereden, is volop in uitvoering.<br />
116
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Zónder noemenswaardige overlast voor<br />
het verkeer te veroorzaken. Behalve het halen<br />
van de deadline is en blijft dát van het<br />
grootste belang."<br />
DIVERSE SYSTEMEN<br />
Om voor elk kunstwerk de optimale voorspanning<br />
te genereren, maakt DYWIDAG<br />
gebruik van uiteenlopende oplossingen.<br />
"De door ons gebruikte voorspanningen variëren<br />
van een 12-strengs systeem tot een<br />
27-strengs systeem", duidt Jansen de variatie.<br />
"Welk systeem we ter plaatse gaan gebruiken,<br />
hangt onder meer af van de lengte van<br />
de constructie en de te maken overspanning.<br />
Zo hebben we het 27-strengs systeem gebruikt<br />
om een enkele overspanning te maken<br />
voor een brugdek van 85 meter lang.<br />
Met een lengte van 93 meter wacht ons binnenkort<br />
het langste voor te spannen dek in<br />
dit project. Ondanks het aanwezige tussensteunpunt<br />
gaan we ook deze constructie in<br />
één keer voorspannen. Voor ons bedrijf een<br />
mooie kers op de taart tijdens dit project.<br />
Een werk waarvoor we alle benodigde mensen<br />
en middelen beschikbaar hebben." ■<br />
Werk in uitvoering: de enorme wapeningsknoop in de verankeringszone van de voorspanning.<br />
We make<br />
infrastructure<br />
safer, stronger,<br />
and smarter.<br />
We build We monitor We strengthen We repair We maintain<br />
dywidag.com<br />
117
Pionier met tunneldeuren<br />
Pionier met tunneldeuren<br />
Pionier met tunneldeuren<br />
Keers is gespecialiseerd in de ontwikkeling, productie en montage van<br />
hoogwaardige tunneldeuren voor weg-, spoor- en metrotunnels in zowel<br />
Keers binnen- is als gespecialiseerd buitenland. in de ontwikkeling, productie en montage van<br />
Keers Daarnaast hoogwaardige is gespecialiseerd kunt tunneldeuren u bij ons in terecht voor ontwikkeling, voor weg-, hoog spoor- geclassificeerde productie en metrotunnels en montage inbraak- zowel en van<br />
brandwerende<br />
hoogwaardige binnen- als tunneldeuren buitenland. deuren.<br />
voor weg-, spoor- en metrotunnels in zowel<br />
Ook<br />
binnen-<br />
Daarnaast uw adres voor stalen ramen, deuren en gevels.<br />
als buitenland.<br />
kunt u bij ons terecht voor hoog geclassificeerde inbraak- en<br />
brandwerende deuren.<br />
Daarnaast<br />
Check<br />
kunt<br />
ons aanbod<br />
u bij ons<br />
op onze<br />
terecht<br />
website.<br />
voor hoog geclassificeerde inbraak- en<br />
Ook uw adres voor stalen ramen, deuren en gevels.<br />
brandwerende deuren.<br />
Ook uw Check adres ons voor aanbod stalen op onze ramen, website. deuren en gevels.<br />
Check ons aanbod op onze website.<br />
Communicatieweg 5 | 3641 SG Mijdrecht<br />
www.keers.nl | <strong>02</strong>97-281859 | info@keers.nl<br />
Communicatieweg 5 | 3641 SG Mijdrecht<br />
www.keers.nl | <strong>02</strong>97-281859 | info@keers.nl<br />
Communicatieweg 5 | 3641 SG Mijdrecht<br />
www.keers.nl | <strong>02</strong>97-281859 | info@keers.nl
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
'De tunnel is om de<br />
100 meter voorzien van een<br />
brandwerende deur'<br />
Nieuwe tunneldeuren worden door Keers geleverd in de Roertunnel (A73) in Roermond.<br />
Tunneldeuren geleverd door Keers in de Victory Boogie Woogietunnel in Den Haag.<br />
Tekst | Chris Elbers Beeld | Keers<br />
Brandwerende schuifdeuren<br />
voor Rottemerentunnel<br />
Een belangrijk onderdeel van het project A16 Rotterdam vormt de aanleg van de tweebuizige,<br />
2.235 meter lange Rottemerentunnel. De constructie, na oplevering half verdiept gelegen in het<br />
Lage Bergse Bos, wordt voorzien van een middentunnelkanaal dat bij calamiteiten gebruikers in<br />
staat stelt om de tunnel snel en veilig te verlaten. Keers uit Mijdrecht ontwikkelt, levert en<br />
monteert de in totaal 46 brandwerende deuren die toegang geven tot dit middentunnelkanaal.<br />
Met zo'n 60 jaar ervaring in de bagage is Keers<br />
specialist op het gebied van tunneldeuren voor<br />
weg- spoor- en metrotunnels, brand- en inbraakwerende<br />
deuren, stalen ramen, deuren en gevels.<br />
Producten die geheel volgens klantspecificaties<br />
worden geleverd. Al dan niet voorzien van uiteenlopende<br />
extra's als geleiders, geluidsweringen en antipaniekbalken.<br />
Daardoor biedt Keers altijd een optimale<br />
deuroplossing die uitblinkt in functionaliteit,<br />
veiligheid én onderhoudsvriendelijkheid. Dat geldt<br />
ook voor de groene, brandwerende deuren die het<br />
bedrijf levert in Rotterdam. "Het deurconcept dat<br />
we hier inzetten, is in basis weliswaar eerder gebruikt<br />
voor andere projecten, maar speciaal voor<br />
deze toepassing volledig gemodificeerd en verder<br />
verbeterd", vertel directeur/eigenaar Jaap Biesheuvel.<br />
"Daardoor ontstaat een 100 procent veilige en<br />
bovendien onderhoudsvriendelijkere oplossing."<br />
SPECIALE SLEDE<br />
Eén van de technische snufjes die Keers<br />
Special Doors in de Rottemerentunnel<br />
toepast, betreft een speciale slede<br />
waarvan een aantal vluchtdeuren in de tunnel<br />
wordt voorzien. "Op sommige plaatsen<br />
bevindt zich op de overgang tussen tunnel<br />
en vluchtgang op vloerniveau een ruimte",<br />
legt Biesheuvel uit. "Om te voorkomen dat<br />
gebruikers tijdens het verlaten van de tunnel<br />
hierin met hun voeten vast komen te zitten<br />
of struikelen, rusten we de schuifdeuren<br />
uit met een speciale slede. Op het moment<br />
dat de deuren opengaan, beweegt deze<br />
slede op vloerniveau mee met de deur.<br />
Daardoor kan iedereen, wanneer dat nodig<br />
is, de tunnel snel, zonder problemen en<br />
bovenal veilig verlaten." ■<br />
INNOVATIEVE PARTNER<br />
Wanneer het gaat om stalen, brandwerende<br />
vluchtdeuren is Keers een echte pionier. Het<br />
bedrijf ontwikkelde samen met Rijkswaterstaat<br />
in de jaren tachtig de eerste brandwerende<br />
vluchtdeuren. "Naar aanleiding van een brand<br />
in de Velsertunnel stelde de overheid destijds<br />
een specificatie op waaraan alle brandwerende<br />
deuren in tunnels voortaan moesten voldoen",<br />
zegt Biesheuvel. "Parallel aan een verdere aanscherping<br />
en uitbreiding van deze eisen, hebben<br />
we het product vluchtdeuren sindsdien<br />
continu verder ontwikkeld. Met als resultaat<br />
dat we de afgelopen jaren voor opdrachtgevers<br />
in binnen- en buitenland meer dan 1.000 tunneldeuren<br />
hebben geleverd."<br />
119
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Tekst | Chris Elbers Beeld | Diepstraten Wapeningstaal<br />
Toegepaste wapeningsexpertise<br />
voor 33 kunstwerken<br />
Binnen de kaders van project A16 Rotterdam is Diepstraten Wapeningstaal in deelgebied 1 en 3<br />
verantwoordelijk voor de wapening van in totaal 33 kunstwerken. Een meer dan omvangrijk werk,<br />
waarvoor het in Hardinxveld-Giessendam gevestigde bedrijf zo'n 10.000 ton staal verwerkt.<br />
Een groot deel daarvan wordt gebruikt voor Kunstwerk 52a, een markant viaduct over het<br />
Terbregseplein dat volgens het principe van incremental launching wordt gerealiseerd.<br />
Sinds 1934 is Diepstraten vooral binnen de<br />
weg- en waterbouw en petrochemische sector<br />
actief met het wapenen van uiteenlopende<br />
betonconstructies. Een tak van sport<br />
die anno 2<strong>02</strong>2 wordt beoefend met 55 eigen<br />
vakmensen die de opdrachtgevers van<br />
het bedrijf van a tot z ontzorgen. "We hebben<br />
alles paraat om al tijdens de beginfase<br />
van een project met de klant mee te den-<br />
ken en hem over het ontwerp te adviseren",<br />
zegt directeur Ed Schipper. "Daardoor wordt<br />
het werk altijd veilig en volgens een optimaal<br />
doordachte methodiek uitgevoerd. Ons zes<br />
leden tellende modelleerteam, dat de wapeningsmodellen<br />
in 3D uitwerkt, levert daaraan<br />
samen met onze werkvoorbereidingsafdeling<br />
een grote bijdrage. Ze zorgen voor de rode<br />
draad in ons ontzorgingsproces."<br />
VEEL WAPENING<br />
De uitleg linkt direct met het project A16<br />
Rotterdam, waarvoor Diepstraten tot eind<br />
2<strong>02</strong>3 maar liefst 33 kunstwerken van een solide<br />
wapening zal voorzien. Schipper neemt<br />
een aantal constructies onder de loep. "Een<br />
mooi voorbeeld van onze kennis en kunde is<br />
het eerste segment van het viaduct over het<br />
Terbregseplein. Weliswaar een relatief kleine<br />
Voorbouwlocatie Kunstwerk 52a.<br />
120
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
constructie, maar met enorm veel wapening.<br />
Door onze 3D modellering te combineren<br />
met een slim stappenplan zijn we erin geslaagd<br />
om een zeer complex wapeningspatroon<br />
uitvoerbaar te maken."<br />
Twee andere werken in het zogeheten deelgebied<br />
3 (waar ook het Terbregseplein deel<br />
van uitmaakt) zorgen voor een verdere bevestiging<br />
van de ruime expertise van Diepstraten.<br />
Hier voorziet het bedrijf de brugdekken<br />
van de Kunstwerken 10 en 52b van<br />
een hoogwaardige wapeningsoplossing. Voor<br />
het laatstgenoemde werk is de U-bak al gemaakt.<br />
"Deze wordt in juli volledig gestort<br />
over de huidige A16 heen gereden en op<br />
'Dankzij 3D<br />
modellering is<br />
een zeer complex<br />
wapeningspatroon<br />
uitvoerbaar gemaakt'<br />
Balk As 10, zoals toegepast voor Kunstwerk 52a.<br />
de definitieve landhoofden geplaatst", licht<br />
Schipper het huzarenstukje op het gebied<br />
van wapening toe. Maar het kan altijd complexer,<br />
zo blijkt met het tot de verbeelding<br />
sprekende Kunstwerk 52a. "En dat heeft er<br />
alles mee te maken dat we rondom de realisatie<br />
hiervan gebruik maken van het principe<br />
van incremental launching", zegt Schipper<br />
trots. "Dit betekent dat het complete<br />
brugdek vanaf slechts één landhoofd van de<br />
brug wordt gebouwd. Concreet worden de<br />
zeventien van spankabels voorziene elementen<br />
van het ter plaatse gevlochten kunstwerk<br />
naar de overkant gelanceerd. Wanneer dat<br />
met goed gevolg is afgerond, herhalen we dit<br />
hoogstandje voor de tweede rijbaan." ■<br />
I N N O V A T I E F E N B E T R O K K E N M E T 8 5 J A A R E X P E R T I S E I N W A P E N I N G S S T A A L<br />
D E<br />
K R A C H T<br />
SAFETY CUL TURE L ADDER TREDE 3<br />
V A N<br />
G E B U N D E L D<br />
V A K M A N S C H A P<br />
Naamloos-4 1 05-04-2<strong>02</strong>2 15:13<br />
121
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
Tekst | Chris Elbers Beeld | Freyssinet<br />
Bijzondere bouwmethodiek<br />
voor viaducten Terbregseplein<br />
Wereldwijd biedt Freyssinet een ongeëvenaard scala aan civieltechnische disciplines en vaardigheden.<br />
Het in 1943 door Eugène Freyssinet, de uitvinder van de voorspanning, opgerichte bedrijf levert via<br />
een netwerk van zestig dochterondernemingen als hoofd- of onderaannemer een bijdrage aan de<br />
bouw van uiteenlopende constructies. Zo behoort het realiseren van onder meer tuikabelconstructies<br />
en voegconstructies, vijzelen, schuiven en speciale bouwmethodieken voor zowel nieuwbouw als<br />
renovatie tot de specialismen. Rondom de bouw van twee viaducten over het Terbregseplein bewijst<br />
de onderneming ook binnen het project A16 Rotterdam de ruim aanwezige expertise.<br />
Freyssinet biedt een solide ondersteuning, tijdens<br />
elk project. Niet alleen qua engineering<br />
en de vervaardiging van producten, maar ook<br />
als het gaat om de implementatie van technische<br />
oplossingen ter plaatse. Welke wens<br />
of behoefte de opdrachtgever ook heeft, telkens<br />
tekent Freyssinet voor een op innovatie<br />
en duurzaamheid geënte performance. "Naast<br />
specialistische renovatietechnieken zijn we expert<br />
in het ontwerpen en uitvoeren van specifieke<br />
bouwmethodieken", zegt Jurgen Jochims,<br />
directeur namens het vanuit Oud Gastel opererende<br />
Freyssinet Zuidwest B.V. "Een activiteit<br />
waarbij we onder meer verkeersoverlast en/of<br />
constructieve uitdagingen adequaat en resultaatgericht<br />
oppakken."<br />
BIJZONDERE BOUWMETHODE<br />
Een van de meest in het oog springende projecten<br />
binnen dit kader is de toepassing van de<br />
Incremental Launching Method (ILM) voor een<br />
De lanceerneus vindt zijn weg over het verkeer.<br />
122
PROJECT A16 ROTTERDAM<br />
tweetal viaducten over het Terbregseplein in<br />
Rotterdam. Binnen het hiervoor gecreëerde samenwerkingsverband<br />
is Freyssinet verantwoordelijk<br />
voor alle voorspanning (zowel langs, dwars<br />
als extern), alle tijdelijke ondersteuningen en bolsegmentopleggingen.<br />
Als slotstuk tekent het bedrijf<br />
voor de lanceeroperatie zélf. Om de werkzaamheden<br />
in opdracht van aanneemcombinatie<br />
De Groene Boog naadloos aan te laten sluiten op<br />
de gedefinieerde randvoorwaarden, was Freyssinet<br />
al vanaf de tenderfase betrokken bij het<br />
omvangrijke project. "Een belangrijk uitgangspunt<br />
hierbij was om de overlast voor het verkeer op<br />
zowel de A16 als de A20 zo veel mogelijk te beperken",<br />
vervolgt Jochims. "De keuze voor deze<br />
manier van bouwen heeft er mede aan bijgedragen<br />
dat Rijkswaterstaat de opdracht uiteindelijk<br />
heeft gegund aan De Groene Boog. Na het doorlopen<br />
van het ontwerp- en voorbereidingsproces<br />
is begin vorig jaar gestart met de opbouw op de<br />
projectlocatie. Vervolgens is eind 2<strong>02</strong>1 het eerste<br />
segment gelanceerd. Op dit moment staat de teller<br />
op vier gerealiseerde segmenten en overspant<br />
het eerste betonnen deel de A20."<br />
het Rotterdamse behoorlijk wat werk op de<br />
planning. Zo worden de twee kunstwerken binnen<br />
een nauwe samenwerking met de collega's<br />
van Freyssinet Polen in totaal van ruim 900 ton<br />
voorspanstaal voorzien. Daarnaast levert en<br />
installeert de specialist veertig speciale bolsegmentopleggingen.<br />
"Voor het ultieme hoogtepunt,<br />
de lanceeroperatie, maken we gebruik van<br />
speciaal materieel", aldus Jochims. "Voorbeelden<br />
hiervan zijn de inmiddels bekende lanceerneus<br />
en de tijdelijke, stalen hulpconstructies met een<br />
gewicht van meer dan 400 ton." ■<br />
HOOGTEPUNT<br />
Om de geformuleerde scope uiteindelijk optimaal<br />
te realiseren, staat er voor Freyssinet in<br />
De lanceerneus onderweg naar het volgende steunpunt inclusief tijdelijke ondersteuning A20.<br />
UW SPECIALIST IN ZOWEL NIEUWBOUW ALS REPARATIE<br />
FREYSSINET - Argon 10 4751 XC Oud Gastel - Postbus 280 4730 AG Oudenbosch - 0165 518948<br />
info@freyssinet.nl - info@tebecon.nl<br />
123
Duurtest op volledige belasting om kinderziektes uit te bannen.<br />
Tekst | Jan Mol Beeld | Vincent Basler<br />
Robuuste software is een<br />
must in de infrawereld<br />
Ook tijdens noodsituaties is 100% functionaliteit nodig<br />
Bijna alle apparatuur die we gebruiken bevat software voor de aansturing van functies.<br />
In de infrawereld is dat niet anders, echter de eisen die gesteld worden aan software bij infra<br />
objecten zijn vele malen zwaarder. Of we het nu hebben over tunnels, sluizen, bruggen,<br />
elk object is uniek en is in principe gebouwd om 100 jaar of meer mee te gaan.<br />
Ze zijn onmisbaar en altijd in gebruik, daarom<br />
moet er software worden toegepast die een hoge<br />
mate van robuustheid kent. Op het moment dat<br />
de software in gebruik genomen wordt, mogen<br />
er geen kinderziektes meer inzitten en moet alles<br />
betrouwbaar en voorspelbaar blijven draaien,<br />
ook in onverwachte situaties. Bij wijzigingen moet<br />
die voorspelbaarheid nog steeds gegarandeerd<br />
kunnen worden. Croonwolter&dros en Soltegro<br />
spreken de digitale taal van tunnels, sluizen en<br />
bruggen als geen ander. Een gesprek met Harry<br />
Engwirda, Programmamanager Industrialisatie bij<br />
Croonwolter&dros en Franc Fouchier, Manager<br />
Systems Engineering & Innovation bij Soltegro.<br />
EEN GEDEGEN PROCES EN OPZET<br />
"Om robuuste software te kunnen schrijven, dient<br />
er sprake te zijn van een gedegen ontwikkelingsproces<br />
en een gedegen opzet van de software",<br />
opent Harry het gesprek. "Transparantie in alles<br />
wat je doet is dan het sleutelwoord. Alles dient<br />
vastgelegd te worden, we leggen niet alleen vast<br />
wat er aan functionaliteit van de software verlangd<br />
wordt, maar ook hoe de hele lijn van ontwikkeling<br />
is opgezet. Dat vraagt om zorgvuldigheid in<br />
elke stap van het proces. We maken zichtbaar<br />
wat er moet gebeuren en zijn open in het delen<br />
124
Virtueel testen van een tunnel in aanbouw..<br />
van alle gegevens met iedereen die betrokken is in<br />
het proces. Omgekeerd verwachten wij diezelfde<br />
openheid en transparantie van toeleveranciers; als<br />
er een deelinstallatie door derden geleverd of gerealiseerd<br />
wordt, dan dienen wij te weten hoe de<br />
software eruitziet en werkt. Alleen zo kunnen we<br />
betrouwbaarheid kwantificeren."<br />
Franc licht toe: "Deelinstallaties worden steeds<br />
slimmer en kennen soms softwarematig een stuk<br />
autonomie. Heel mooi, maar een 'zelfdenkende'<br />
installatie mag op geen enkele manier de werking<br />
van het geheel verstoren. Dan wordt zo'n onderdeel<br />
ineens onberekenbaar en daarmee wordt<br />
de hele installatie onbetrouwbaar. Robuust bouwen<br />
betekent dus ook volledige inzage hebben<br />
in de software architectuur van toeleveranciers.<br />
Daar selecteren we hen dan ook op."<br />
Uptime is het hoogste goed in de digitale infra<br />
"In de meeste omgevingen werkt het nog zo dat<br />
als iets faalt, er even een uitval van het systeem<br />
is, om reparaties door te voeren. Dat kan niet<br />
in de infra, uptime is het hoogste goed. De beschikbaarheid<br />
van bijvoorbeeld een tunnel mag<br />
niet in gevaar komen als er een onderdeel van<br />
de installatie uitvalt. Daarom is het zo belangrijk<br />
dat alle processen strak gedefinieerd zijn. Wanneer<br />
wij software ontwerpen, dan starten we<br />
met te definiëren wat de software moet doen,<br />
dit gebeurt in een functionele analyse. We gebruiken<br />
daarbij een generieke analyse als vertrekpunt,<br />
zaken die al vastgelegd zijn bij andere<br />
tunnels, sluizen of bruggen. Zo zien we niets<br />
over het hoofd. Vanuit de analyse wordt een<br />
specifiek ontwerp gemaakt voor de software,<br />
toegespitst op het object waar de software<br />
voor geschreven wordt", legt Harry uit.<br />
“Om de software leesbaar en inzichtelijk te<br />
houden, hebben we een Coding Guideline",<br />
aldus Franc. "Daarin zijn structuren, uitgangspunten<br />
en benamingen vastgelegd. Per apparaat<br />
wordt de aansturing en functionaliteit omschreven.<br />
Daarmee kun je bij toeleveranciers<br />
nieuwe objecten valideren. Ook wanneer je<br />
voor vervangingstaken staat, kun je terugvallen<br />
op alles wat vooraf gedefinieerd is, te beginnen<br />
bij de gevraagde functionaliteit."<br />
Verificatie van functionaliteit van eigen software,<br />
in combinatie met die van leveranciers.<br />
VIRTUEEL TESTEN<br />
Een van de middelen om kinderziektes uit software<br />
te halen, is het virtueel testen van de software.<br />
"Daarbij komt alles aan bod, niet alleen<br />
de functionaliteit van de onderdelen van de<br />
installatie, maar ook de veiligheid van een object,<br />
in relatie tot de software. We gebruiken<br />
er gedetailleerde processen voor en beschikken<br />
over gecertificeerde (CSME) specialisten<br />
die alles aansturen", aldus Harry.<br />
Het sleutelwoord, nu en in de toekomst, is voorspelbaarheid.<br />
Tot besluit zegt Franc: "Je zult zien<br />
dat we over 10 jaar meer vertrouwen hebben in<br />
software, door wat we nu doen. We testen nu<br />
zoveel om onszelf te verzekeren van robuuste<br />
software over de hele linie van de installatie. In<br />
de toekomst kun je een samenspel verwachten<br />
tussen de hard- en software in een tunnel en de<br />
hard- en software in een slimme auto. We bouwen<br />
de tunnel voor 100 jaar levensduur, maar<br />
over 50 jaar kan het digitale landschap er weleens<br />
heel anders uitzien." ■<br />
125
Betrouwbare<br />
en duurzame<br />
infra-oplossingen<br />
Croonwolter&dros<br />
- is uw infrapartner voor ontwerp, nieuwbouw,<br />
renovatie, onderhoud en asset management.<br />
- ontwerpt, ontwikkelt, verduurzaamt, bouwt en<br />
onderhoudt al 145 jaar de infra technologie<br />
van morgen.<br />
Wij leveren voorspelbaarheid.<br />
Hoe snel de wereld ook verandert.<br />
www.croonwolterendros.nl/infra<br />
Scan me
VAN KAAM ONTZORGT<br />
AL 30 JAAR<br />
Van Kaam BV viert dit jaar haar<br />
30 jarig bestaan. Al die tijd staan<br />
we voor kwaliteit, service en keuze.<br />
Van Kaam ontzorgt. Jarenlange<br />
ervaring en expertise van onze<br />
specialisten, zorgen er voor dat we<br />
uw meest complexe vraagstukken<br />
op het gebied van ondergrondse<br />
infrastructuur kunnen tackelen.<br />
VAN KAAM BV<br />
Rechte Tocht 11<br />
1507 BZ Zaandam<br />
Nederland<br />
+31 (0)75 631 48 41<br />
info@vankaam.eu<br />
Volg ons op<br />
social media<br />
@ VANKAAMBV<br />
WWW.VANKAAM.EU
Nieuw<br />
Het veelzijdige gootsysteem<br />
voor waterdichte oplossingen<br />
ACO DRAIN® PowerDrain Sealin<br />
ACO biedt dé waterdichte oplossing voor<br />
zware verkeersbelastingen met het<br />
vernieuwde gootsysteem ACO PowerDrain<br />
Sealin. Een belangrijke vernieuwing is dat<br />
naast de gietijzeren roosters met Powerlock<br />
vergrendeling, alle roosters uit ons<br />
Ruime roosterkeuze voor elk project<br />
Multiline programma met de Drainlock®<br />
vergrendeling ook op deze goot passen.<br />
Hierdoor heb je een een ruime keuze aan<br />
roosters in vele vormen, kleuren en materialen.<br />
De roosters voldoen aan alle eisen,<br />
zowel op het esthetisch als functioneel vlak.<br />
veilig<br />
• zelfvergrendelende<br />
Powerlock<br />
• geïntegreerde<br />
elastomeer dempers<br />
Powerlock rooster<br />
D400<br />
Gietijzer<br />
Nieuw<br />
Powerlock rooster<br />
F900<br />
Gietijzer<br />
Nieuw<br />
Langsstaafrooster<br />
Gietijzer<br />
Traanplaat<br />
Gietijzer<br />
gesloten<br />
Sleufrooster<br />
Heelguard<br />
Gietijzer<br />
dicht<br />
• standaard geïntegreerde<br />
Sealin afdichting<br />
Maasrooster Q+<br />
Verzinkt staal<br />
RVS<br />
Sleufrooster<br />
Gietijzer<br />
sterk<br />
• 12 mm brede gietijzeren<br />
randbescherming<br />
• Robuust gootelement<br />
ACO BV • www.aco.nl • info@aco.nl<br />
ACO. creating<br />
the future of drainage
AGRULINE<br />
PE 100-RC<br />
Scheurbestendige fittings & leidingen<br />
LANGERE LEVENSDUUR<br />
scheurbestendig PE 100-RC<br />
HOGE ECONOMISCHE EFFICIËNTIE<br />
schuurvrije installatie<br />
DUURZAME KOPPELINGEN<br />
betere lasresultaten<br />
ONE STOP SHOPPING<br />
compleet PE 100-RC leidingwerk<br />
agru Kunststofftechnik Gesellschaft m.b.H. | Ing.-Pesendorfer-Strasse 31 | 4540 Bad Hall, Oostenrijk | www.agru.at |
In het GIS is op de kaart in één oogopslag te zien op welke locaties er werk verricht moet worden, en dus ook welke opdrachten dicht bij elkaar liggen.<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | Esri<br />
‘Met ArcGIS werken we<br />
vele malen efficiënter<br />
aan het spoor’<br />
Van excellijsten naar een actuele digitale kaart<br />
De manier waarop BAM Infra Nederland ArcGIS inzet bij het plannen en uitvoeren van werkzaamheden<br />
aan het spoor, was dit jaar de Nederlandse inzending voor de Digital Construction Awards,<br />
een interne prijsvraag bij BAM. Op deze manier werkt BAM sneller en efficiënter.<br />
Wouter Könst is adviseur GIS en geo-informatie<br />
bij BAM en ontwierp de digitale werkwijze<br />
in ArcGIS. Könst: “Een jaar geleden werkten<br />
onze medewerkers die ’s nachts werkzaamheden<br />
aan het spoor uitvoeren, nog met een<br />
papieren werktekening. Daarop stond aangegeven<br />
op welke plek er iets moest worden gedaan.<br />
Naast dat werktekeningen in het donker<br />
onhandig zijn, vergroot het de foutgevoelig-<br />
heid bij wijzigingen en is de informatie op papier<br />
snel verouderd.” Dat kon anders. Könst<br />
ging aan de slag met een GIS waarmee zowel<br />
de planners als de medewerkers op het spoor<br />
direct en op locatie kunnen werken.<br />
ACTUELE DATA<br />
Voor dit systeem gebruikt BAM de openbare<br />
data van ProRail. Van data over spoor, seinen<br />
en bovenleidingen tot luchtfoto’s van de betreffende<br />
locaties. “Actuelere data over de situatie<br />
van het spoor bestaat niet. Als er dingen veranderen,<br />
verandert dat in ons systeem direct mee”,<br />
vertelt Könst. De data zijn verwerkt in een app<br />
die te bedienen is op een tablet, mobiel of pc.<br />
“Meetresultaten worden weergegeven als stippen<br />
op de kaart. Engineers bestuderen deze<br />
meetresultaten en trekken een lijn over stukken<br />
130
FoEngineers bestuderen deze meetresultaten en trekken een lijn over stukken waar aan gewerkt moet worden.<br />
waar aan gewerkt moet worden. Die worden in<br />
het systeem zichtbaar als opdracht. Wanneer de<br />
medewerkers op het spoor klaar zijn met een opdracht<br />
kunnen ze dat direct in de app aanpassen<br />
en veranderen de stippen van kleur. Dit systeem<br />
is gekoppeld aan onze SharePoint-omgeving zodat<br />
iedereen direct de actuele status ziet.”<br />
VAN EXCELLIJST NAAR<br />
OVERZICHTELIJKE KAART<br />
Maar het werken in ArcGIS levert nog meer<br />
voordelen op voor BAM. “Voorheen werkten we<br />
aan de hand van excellijsten met meetgegevens.<br />
Hiermee bepaalden we waar er werkzaamheden<br />
nodig waren. Het nadeel hiervan is dat niet goed<br />
zichtbaar is welke locaties dicht bij elkaar liggen.<br />
In het GIS is op de kaart in één oogopslag te zien<br />
op welke locaties er werk verricht moet worden,<br />
en dus ook welke opdrachten dicht bij elkaar liggen.<br />
Hierdoor kunnen we werkzaamheden efficiënter<br />
inplannen”, legt Könst uit. Maar ook tijdens<br />
de werkzaamheden is dit handig. “Soms zit het<br />
mee tijdens het werk en hebben de machinisten<br />
tijd over na een opdracht. Ze kunnen nu zelf in<br />
de GIS-omgeving zien dat er dichtbij nog een opdracht<br />
te doen is en die meteen oppakken. Dat<br />
levert veel tijdwinst op.” Daarbij is de verbeterde<br />
communicatie volgens Könst een grote win. “De<br />
onderlinge samenwerking gaat veel eenvoudiger.<br />
Medewerkers hoeven minder aan elkaar uit te<br />
leggen, omdat iedereen dezelfde informatie tot<br />
zijn beschikking heeft. Zo kunnen ze sneller tot<br />
de kern komen.”<br />
VAN ELKAAR LEREN<br />
Op dit moment wordt de nieuwe werkwijze<br />
nog niet gebruikt door alle afdelingen, maar als<br />
het aan Könst ligt komt daar snel verandering<br />
in. “We zijn momenteel in overleg met de afdeling<br />
die sporen slijpt om ook op deze manier te<br />
gaan werken. Hierbij is ProRail ook betrokken,<br />
omdat we merken dat zij steeds meer met GIS<br />
doen. Zo hopen we van elkaar te leren en onze<br />
werkwijzen dichter bij elkaar te brengen.” Nu<br />
het GIS bij BAM eenmaal draait, zit het werk<br />
van Könst voor deze afdeling erop. “We hebben<br />
het systeem zo ingericht dat de gebruiker zelf alles<br />
kan doen. Tenzij de techniek uitgebreid moet<br />
worden, hebben ze mij niet meer nodig.” ■<br />
Wanneer de medewerkers op het spoor klaar zijn met een opdracht kunnen ze dat direct in de app aanpassen<br />
en veranderen de stippen van kleur.<br />
'In het GIS is op de kaart in één oogopslag te zien op<br />
welke locaties er werk verricht moet worden, en dus ook<br />
welke opdrachten dicht bij elkaar liggen'<br />
131
T: 0182 - 541 600 ~ info@van-ooijen.nl ~ www.van-ooijen.nl<br />
Beheer Toegankelijke Instap (BTI)<br />
De afgelopen twee jaar heeft Van Ooijen Gouda<br />
45 perrons terug op de P76 norm gebracht voor<br />
opdrachtgever ProRail. Hierdoor blijft een drempelloze<br />
instap van perron naar trein en vice versa<br />
mogelijk. Belangrijk in onze vergrijzende maatschappij.<br />
project uitgelicht<br />
In teams van 8 tot wel 50 medewerkers hebben<br />
we in 275 KIO’s (korte nachten) en 30 GIO’s (grote<br />
weekend buitendienststellingen) de perrons,<br />
gesitueerd door heel Nederland, aangepakt. In<br />
de GIO’s hebben we met ons perronteam in zes<br />
weekenden zelfs twee stations tegelijk aangepakt.<br />
De grote uitdaging van dit project lag hem in het<br />
continu inplannen van de buitendienststellingen,<br />
zodat een efficiënte uitvoering kon worden bereikt.<br />
Uw infrastructuur op de rails<br />
We hebben ruim 75 jaar ervaring in het realiseren van wegenbouw in de ruimste zin én van infrastructuur<br />
rondom het spoor. We zijn onderscheidend door onze technische en logistieke kennis, onze passie voor<br />
het vak en onze drive om ook buiten gewone werktijden veel werk te verzetten. Dit alles doen wij onder de<br />
hoogst mogelijke veiligheidseisen (trede 4 veiligheidsladder) en met oog voor het milieu.<br />
Veenendaallijn<br />
Voor opdrachtgever ProRail heeft Van Ooijen<br />
Gouda de perrons van de stations Rhenen, Veenendaal<br />
Centrum en Veenendaal West compleet<br />
vernieuwd. Het gaat om een PON, een Perron Op<br />
Norm, project. Hierbij worden complete perrons<br />
op de juiste normhoogte gebracht. BTI is het onderhouden<br />
van de juiste normhoogte.<br />
Met zo’n 200 medewerkers zijn de vijf perrons<br />
in een negen daagse buitendienststelling, 24 uur<br />
per dag niet alleen compleet vernieuwd, ook het<br />
spoorwerk, de spoorse kabels en leidingen en de<br />
perronoutillage is door ons uitgevoerd. Een groot<br />
project waarmee wij onze kennis en kunde in de<br />
praktijk konden brengen. Ook hebben we alle betrokken<br />
partijen gecoördineerd en in goede banen<br />
geleid. Dit soort projecten zijn op ons lijf geschreven!<br />
project uitgelicht
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | Van Ooijen Gouda<br />
Vernieuwen van perrons is<br />
een mooi staaltje logistiek werk<br />
Een compleet perron in 52 uur<br />
In 52 uur een compleet perron vernieuwen waarbij 24/7 doorgewerkt moet worden. Op z’n zachts<br />
gezegd, een mooie logistieke uitdaging. Ofwel een pittige operatie waarbij veel werk in korte tijd verzet<br />
moet worden zonder in te leveren op de kwaliteit. Aan Van Ooijen Gouda om dergelijke klussen<br />
te klaren in opdracht van spoorwegbeheerder ProRail en in samenwerking met collega-aannemers.<br />
Als aannemer ben je voor de werkzaamheden veelal<br />
gebonden aan de ‘buitendienststelling’ van ProRail.<br />
Over de vraag welk treintraject het afgelopen<br />
jaar een échte uitdaging voor hen was, hoeft<br />
Harmen Eijkelenboom, algemeen directeur Van<br />
Ooijen Gouda, niet lang na te denken. “In het<br />
kader van het programma Perrons op Norm<br />
hebben we vorig jaar drie treinstations binnen<br />
één railtraject tegelijk aangepakt. Dat ging om<br />
Rhenen, Veenendaal-Centrum en Veenendaal-<br />
West. Werken in een stationsomgeving is niet<br />
eenvoudig. Als aannemer ben je voor de werkzaamheden<br />
veelal gebonden aan de ‘buitendienststelling’<br />
van ProRail en moet je rekening<br />
houden met alle dienstregelingen en logistieke<br />
handelingen op de stations. Voor de vernieuwing<br />
van deze drie stations hadden we negen<br />
dagen aaneengesloten werk, 24 uur per dag. Binnen<br />
die tijd moest de klus geklaard zijn, want<br />
zolang konden de stations buitendienst gesteld<br />
worden.” De genoemde stations zijn slechts drie<br />
van de in totaal 300 stations waarvan ProRail<br />
de afgelopen jaren de perrons verbouwd heeft.<br />
“Het gaat hier om het Perron Op Norm contract<br />
(PON-contract). Op treinstations (ver)<br />
bouwen we in opdracht van ProRail zand- en<br />
jukkenperrons volgens de P76-norm. We maken<br />
perrons exact 760 millimeter hoog, gemeten<br />
vanaf de bovenkant van de spoorstaaf. Ook<br />
zorgen we dat de afstand tussen de perronrand<br />
en het midden van het spoor exact 1.700 millimeter<br />
is. Zodoende hebben mindervaliden een<br />
betere toegang tot de treinen door elk perron<br />
op exact dezelfde hoogte en afstand tot het<br />
spoor te brengen.” Van Ooijen doet dit samen<br />
met drie collega-aannemers.<br />
OP HOOGTE<br />
De P76-norm geldt sinds 2008, inmiddels zijn<br />
zo’n 300 van de in totaal ruim 400 stations met<br />
in totaal zo’n 1000 perrons in Nederland verbouwd.<br />
Gezien het feit dat de P76-norm in 2008<br />
gestart is en dus al bijna 15 jaar geldt, betekent<br />
ook dat diverse perrons inmiddels niet meer<br />
aan deze norm voldoen. Simpelweg omdat ze<br />
bijvoorbeeld verzakt zijn of de spoorhoogte is in<br />
de loop der tijd als gevolg van onderhoud aangepast.<br />
Dat betekent dat de perrons opnieuw<br />
aangepast moeten worden. “Hiervoor hebben<br />
we het Beheer Toegankelijke Instap-contract<br />
(BTI) met ProRail. Dat betekent dat we zorgen<br />
dat de perrons op hoogte blijven. Voor de vier<br />
landelijke regio’s zijn wij de enige aannemer die<br />
dit in opdracht van ProRail verzorgt.”<br />
MEEST CIRCULAIRE PERRONTEGEL<br />
De aanpassing en het onderhoud van de perrons<br />
moet waar mogelijk duurzaam gebeuren. Eén<br />
van de duurzame maatregelen is de toepassing<br />
van de meest circulaire perrontegel in Nederland<br />
die er op dit moment is. Deze tegel is ontwikkeld<br />
door firma De Hamer uit Nijmegen. “Deze tegel<br />
is voor 86 procent gemaakt van oude perrontegels.<br />
In 2<strong>02</strong>1 hebben we als eerste in Nederland<br />
de tegels toegepast (ca. 10.000 m 2 ). De tegels zijn<br />
vanaf het spoor machinaal aangebracht met onze<br />
nieuwe speciaal ontwikkelde vacuümklemmen.<br />
Zelfs de veiligheidszonemarkering brengen we<br />
als eerste bedrijf compleet machinaal aan. Duurzaam,<br />
circulair, ARBO technisch perfect in orde<br />
en ook nog snel. Eigenlijk voeren we momenteel<br />
alle projecten uit op deze machinale manier. Ook<br />
brengen we de meest duurzame keerwanden<br />
aan, dit doen we samen met twee andere aannemers.<br />
De keerwanden worden gefabriceerd in<br />
de fabriek van Bosch Beton in Barneveld. Waren<br />
de keerwanden voorheen 1 meter, Bosch Beton<br />
maakt ze in lengten van 2 meter. Niet alleen<br />
De afstand tussen de perronrand en het midden van het<br />
spoor is exact 1.700 millimeter.<br />
134
Perrons worden exact 760 millimeter hoog, gemeten vanaf de bovenkant van de<br />
spoorstaaf.<br />
Van Ooijen brengt tevens de meest duurzame keerwanden aan, dit doen ze samen<br />
met twee andere aannemers.<br />
duurzaam in fabricage maar ook het aanbrengen<br />
gaat zo sneller en dus duurzamer.”<br />
VERNIEUWEN VAN<br />
FIETSENSTALLINGEN<br />
Van Ooijen Gouda is specialist in het realiseren<br />
van veilige weg- en railinfrastructuren. En dus<br />
gaat het werk op en rond stations verder dan<br />
alleen het vernieuwen van perrons. Van Ooijen<br />
legt zich tevens toe voor het verbeteren van<br />
baanvakken, de aanleg van fietsenstallingen<br />
en het aanleggen van servicepaden. Voor heel<br />
Nederland hebben zij bijvoorbeeld het fietsenstalling-contract.<br />
“Steeds vaker komen mensen<br />
met de fiets naar het station. Daardoor is er<br />
op veel kleinere stations een tekort aan goede<br />
fietsenstallingen. In heel Nederland bouwen<br />
wij nieuwe stallingen daar waar een tekort is.<br />
De opdrachtgever heeft er geen omkijken naar,<br />
want we brengen meteen bestrating aan, verzorgen<br />
het kabelwerk, verlichting en bewegwijzering.<br />
Alles wat nodig is voor de realisatie van<br />
de uitbreiding van de fietsenstalling.”<br />
100 kilometer schouwpad<br />
Na de zomer van 2<strong>02</strong>2 staat er voor Van<br />
Ooijen een volgende mooi project op stapel,<br />
namelijk het vernieuwen van de schouwpaden<br />
op het treinvaktraject Amsterdam-<br />
Utrecht in samenwerking met de Reimert<br />
Groep. Deze paden hebben een totale lengte<br />
van 100 kilometer. “Wij doen in feite alles<br />
wat komt kijken bij het onderhoud en vernieuwing<br />
van stations. Naast het civiele werk<br />
verrichten we in opdracht van ProRail ook<br />
bouwkundige werkzaamheden aan diverse<br />
gebouwen van de spoorwegbeheerder. Zo<br />
gaan we bijvoorbeeld de dakbedekking van<br />
de overkappingen van de stations Barendrecht<br />
en Schiedam vervangen.”<br />
TREDE 4 OP DE<br />
VEILIGHEIDSLADDER<br />
Naast grote ambities op het vlak van duurzaamheid<br />
is veilig werken prioriteit nummer<br />
1 bij Van Ooijen. “Onze mensen werken dagelijks<br />
rondom grote machines, langs (spoor)<br />
wegen en ze doen lichamelijk intensief werk.<br />
Daar komen de nodige veiligheidsrisico’s bij<br />
kijken. Begin dit jaar hebben we een speciale<br />
Veiligheidsdag georganiseerd. Het is één van<br />
de middelen die wij inzetten om onze mensen<br />
te informeren. Er komen allerlei onderwerpen<br />
aan bod zoals: risico’s beoordelen en<br />
veiligheidsprotocollen. Op de Veiligheidsdag<br />
hebben we onze nieuwe veiligheidscampagne<br />
SAVE gelanceerd. SAVE staat voor Samen<br />
Alert, Veiligheid Eerst. Het bijbehorende nieuwe<br />
logo/ veiligheidskenmerk hebben we verwerkt<br />
op alle bedrijfskleding en bouwhekdoeken.<br />
Zo houden we het veiligheidsbewustzijn<br />
van onze mensen hoog.” Een bewijs dat Van<br />
Ooijen veiligheid meer dan serieus neemt, is<br />
het behalen van trede 4 op de veiligheidsladder<br />
in maart dit jaar. “Een mooie stap voor<br />
ons bedrijf en de bevestiging dat we veiligheid<br />
hoog in het vaandel hebben staan!” ■<br />
'In 2<strong>02</strong>1 hebben we als eerste<br />
in Nederland de meest circulaire perrontegels<br />
toegepast (ca. 10.000 m 2 )'<br />
135
THEMA BRUGGENBOUW<br />
Tekst | Susan Peek Beeld | Flora Nova Houtconstructies BV<br />
Duurzame nieuwe<br />
houten tuibruggen<br />
over de Hambeek in Roermond<br />
De bestaande ‘Hambeek bruggen’, te weten de Roode brug en Brug ’t Ham over de Hambeek<br />
in Roermond, bleken na inspectie aan vervanging toe. De gemeente Roermond nodigde onder<br />
andere Flora Nova Houtconstructies uit tot inschrijven op het project ‘Vervangen twee houten<br />
bruggen over de Hambeek’. Flora Nova nam het project aan, Boogaerdt Hout, één van de<br />
oudste houthandels in Nederland, heeft al het hout aangeleverd.<br />
Voor het voorbereiden en uitzetten van de<br />
aanbesteding middels een EMVI-contract met<br />
bijbehorende vraagspecificatie, schakelde de gemeente<br />
Roermond ingenieursbureau Westenberg<br />
in. “De aanvraag bleek zeer goed binnen<br />
onze bedrijfswerkzaamheden te passen”, begint<br />
Lennert Joore, Manager Constructiewerken bij<br />
Flora Nova. “Wij zijn namelijk zeer sterk in het<br />
realiseren van civieltechnische kunstwerken.”<br />
VAN ONTWERP TOT REALISATIE<br />
Flora Nova houtconstructies b.v., een landelijk<br />
opererend bedrijf, heeft zich gespecialiseerd in<br />
ontwerp en realisatie van onder andere bruggen,<br />
jachthavens, steigers en vlonders. “Dankzij onze<br />
brede kennis en ervaring in hout, gecombineerd<br />
met staal, beton en kunststof, zijn wij uitstekend<br />
in staat onze opdrachtgevers volledig te ontzorgen.<br />
Dé reden dat vele gemeentes, waterschappen,<br />
provincies en aannemers Flora Nova weten<br />
te vinden voor uiteenlopende opdrachten.”<br />
BRUGGEN OVER DE HAMBEEK<br />
Zo ook voor de bruggen over de Hambeek. “Als<br />
aannemer van dit project waren we verantwoordelijk<br />
voor het totale werk: het van a tot z voorbereiden<br />
en uitvoeren in bouwteamverband van<br />
alle voorkomende werkzaamheden. Dat behelsde<br />
het verwijderen van de twee oude bruggen en<br />
het ontwerpen, tekenen, berekenen, realiseren<br />
en opleveren van de twee nieuwe bruggen. Ook<br />
het aanvragen van de benodigde vergunningen<br />
en bijkomende werkzaamheden als treffen van<br />
verkeersmaatregelen en communicatie richting<br />
stakeholders, behoorde tot de taken.”<br />
PLAN VAN AANPAK<br />
“Zoals bij elk project hebben we een gedegen<br />
plan van aanpak opgesteld, waarin we beschreven<br />
op welke wijze wij de voorbereiding en<br />
uitvoering zouden doen en hoe we hierin de<br />
opdrachtgever zoveel mogelijk konden ontzorgen.<br />
We behaalden de maximale score en het<br />
project is ons vervolgens gegund. Na een prettige<br />
kick-off zijn we gestart met de ontwerpfase.<br />
Plaatsing Roode brug.<br />
Op het eigen terrein van Flora Nova zijn de steunpunten vanuit de werkelijke<br />
situatie exact nagebouwd en beide bruggen al eens volledig opgebouwd, inclusief<br />
het geprefabriceerde leuningwerk.<br />
136
THEMA BRUGGENBOUW<br />
In Roermond is het geprefabriceerde bouwpakket<br />
gemonteerd en verder afgewerkt.<br />
Hierin hebben we goed gekeken naar de tekortkomingen<br />
van de oude bruggen en hier oplossingen<br />
voor bedacht in het nieuwe ontwerp.<br />
Daarbij stonden een aantal uitgangspunten vast.<br />
De belangrijkste? De nieuwe bruggen moesten<br />
hetzelfde uiterlijk krijgen en uit hetzelfde materiaal<br />
bestaan als de oude bruggen.”<br />
VERBETERING DOOR<br />
VERANDERING<br />
“Wij respecteren altijd de vereiste projectspecificaties,<br />
tenzij blijkt dat tijdens de ontwerpfase<br />
uit berekeningen komt dat het technisch niet<br />
mogelijk is, zoals bij dit project.” Joore vertelt<br />
dat de oude bruggen in 1985 gebouwd zijn en<br />
de constructieve berekeningen in die tijd aan<br />
minder zware normen en veiligheidsfactoren<br />
moesten voldoen. “Voor de nieuwe bruggen<br />
zou dat betekenen dat -als we deze zoals gevraagd<br />
in hout zouden uitvoeren- de liggerconstructies<br />
zo groot zouden worden dat de<br />
doorvaarhoogte niet meer toereikend zou zijn<br />
en het eigen gewicht te groot. Dus dan moet je<br />
toch een verandering doorvoeren, om te zorgen<br />
dat het ontwerp aan de huidige normen<br />
voldoet én het constructietechnisch uitvoerbaar<br />
is.” De engineers bij Flora Nova hebben<br />
nieuwe bruggen geëngineerd met stalen liggers,<br />
maar het ontwerp zó aangepast dat de<br />
nieuwe bruggen volledig uit hout lijken te zijn<br />
gemaakt. “Zo hebben de nieuwe bruggen hetzelfde<br />
houten uiterlijk, maar voldoen ze aan de<br />
huidige normen en eisen”, zegt Joore.<br />
HOUTLEVERANCIER<br />
Om de beide bruggen in hout te realiseren,<br />
is het zaak om te werken met een houtleverancier<br />
die weet waar die over praat én<br />
ervoor zorgt dat het benodigde hout tijdig<br />
verkregen kon worden. “In Boogaerdt<br />
Hout hebben we de perfecte partner gevonden”,<br />
vertelt Joore. Boogaerdt Hout is<br />
met de oprichting in 1741 één van de oudste<br />
houthandels in Nederland. Met hun eigen<br />
importkanalen, rondhoutzagerij, machinale<br />
houtbewerking en de jarenlang opgebouwde<br />
kennis kunnen ze iedere sector voorzien<br />
van de juiste duurzame houtsoort. ❯<br />
137
Als het bijzonder moet zijn bent u<br />
bij ons aan het juiste adres<br />
Flora Nova Houtconstructies BV is een landelijk opererende<br />
aannemer. Met activiteiten op het gebied van<br />
ontwerp en realisatie ter behoeve van civiele kunstwerken<br />
zoals bruggen, jachthavens, steigers, vlonders, uitkijktorens<br />
en speeltoestellen. Wij leveren een compleet<br />
pakket aan diensten aan opdrachtgevers zoals gemeentes,<br />
waterschappen, grote aannemers en diverse andere<br />
overheidsinstanties. Door onze brede kennis en ervaring<br />
in hout, staal, beton en kunststof kunnen wij onze opdrachtgevers<br />
volledig ontzorgen van ontwerp tot en met<br />
realisatie. Specialisaties zijn:<br />
• Bruggen, vlonders en steigers<br />
• Buitenmeubilair<br />
• Speeltoestellen<br />
• Buitenverblijven<br />
Flora Nova Houtconstructies BV | Molenstraat 41b | 4061 AB Ophemert | T. (0344) 65 13 24 | www.flora-nova.nl<br />
Flora Nova Houtconstructies BV is een landelijk opererende aannemer. Met activiteiten op het gebied van ontwerp en realisatie<br />
ter behoeve van civiele kunstwerken zoals bruggen, jachthavens, steigers, vlonders, uitkijktorens, speeltoestellen. Wij leveren een<br />
compleet pakket aan diensten aan opdrachtgevers zoals gemeentes, waterschappen, grote aannemers en andere diverse<br />
overheidsinstanties. Door onze brede kennis en ervaring in hout, staal, beton en kunststof kunnen wij onze opdrachtgevers volledig<br />
ontzorgen van ontwerp tot en met realisatie.<br />
Op korte termijn willen wij graag de volgende vacature invullen:<br />
Vacature Timmerman GWW<br />
Het hoofdbestanddeel van deze afwisselende functie is het maken en het landelijk plaatsen van diverse constructies, zoals bruggen,<br />
steigers, buitenmeubilair, uitkijktorens, vlonders, beschoeiingen en speeltoestellen. Niet alleen in hout, maar ook in staal, beton of<br />
kunststof.<br />
Voor de functie geldt het volgende profiel:<br />
ü Afgeronde relevante opleiding of enige jaren ervaring in een<br />
soortgelijke functie<br />
ü Goede kennis van de Nederlandse taal.<br />
ü In staat om zelfstandig, klantgericht en creatief te denken<br />
en te handelen<br />
ü In het bezit van een B rijbewijs<br />
ü Bij voorkeur kennis van grond-, weg- en waterbouw<br />
ü Bekend met veiligheidsvoorschriften<br />
ü Gedreven en flexibel, bestand tegen perioden van drukte<br />
ü Teamwerker met positieve en collegiale instelling<br />
ü Standplaats: Ophemert<br />
Dit hebben wij jou als nieuwe collega te bieden:<br />
Je stapt in een afwisselende en veelzijdige functie binnen een gezond, groeiend bedrijf dat toonaangevend is in de sector. Het salaris en<br />
de overige voorwaarden zijn marktconform. In het bedrijf heerst een informele en plezierige werksfeer.<br />
Reageren:<br />
Uw sollicitatie zien wij graag tegemoet via onze website, via email of schriftelijk:<br />
Flora Nova Houtconstructies BV, t.a.v. de heer Wesley Wildschut, Molenstraat 41b 4061 AB OPHEMERT<br />
T 06-51993555 E wwildschut@flora-nova.nl , I www.flora-nova.nl
THEMA BRUGGENBOUW<br />
Joore zijn het allemaal factoren die eraan hebben<br />
bijgedragen dat de uitvoering op locatie in zeer<br />
korte tijd gerealiseerd kon worden. Maar niet<br />
voor de brug op haar locatie arriveerde…<br />
Vanwege de afmetingen van de bruggen (5,5 meter breed) zijn de segmenten gedurende nachtelijke uren op<br />
een werkschip geladen en over water naar Roermond vervoerd.<br />
HOUT IN DE NATTE BOUW<br />
Lars Bastiaansen, salesmanager bij Boogaerdt<br />
Hout en gespecialiseerd in de toepassing en verwerking<br />
van hout in de natte bouw, vertelt over<br />
hun bijdrage aan dit project. “Hout is vanwege<br />
de sterkte en de duurzaamheid van het materiaal<br />
goed toepasbaar in de gww en in het bijzonder<br />
in de waterbouw. Kijk maar naar sluisdeuren,<br />
remmingwerken, bruggen, steigers en leuningen.”<br />
Bastiaansen constateert een toename in het gebruik<br />
van hardhout. “Dit heeft ongetwijfeld te<br />
maken met toenemende duurzaamheidseisen<br />
op het gebied van materialen. Omdat hout CO 2<br />
vasthoudt gedurende de hele levensduur, speelt<br />
het een belangrijke rol in de verduurzaming van<br />
de Nederlandse infrastructuur. Wij importeren<br />
uitsluitend ons hout via duurzame producties uit<br />
voornamelijk West-Afrika.”<br />
DUURZAME BRUGGEN<br />
“We zijn vroeg in het traject betrokken en werken<br />
nauw samen met Flora Nova. Vooral de hoeveelheid<br />
en grootte van de pylonen zorgde voor een<br />
uitdaging. Het gebruik van zulke lange zware palen<br />
is vrij uniek. Hiervoor heb je stammen nodig die<br />
mooi recht zijn en lang. We zijn direct in overleg<br />
gegaan met FSC-zagerij in West-Afrika en zij zijn<br />
speciaal voor dit project in het bos stammen gaan<br />
selecteren die aan de genoemde kwaliteiten voldeden.<br />
Vervolgens was het zaak deze tijdig naar<br />
Nederland te halen en ze verder te verwerken,<br />
zodat de planning gehaald kon worden.” Joore: “Er<br />
was een perfecte wisselwerking tussen Boogaerdt<br />
Hout en Flora Nova: zij hebben alles goed gezaagd<br />
en geschaafd en wij hebben het vervolgens gekort<br />
en geassembleerd.” Bastiaansen vult aan: “Door in<br />
het voortraject de afmetingen zo optimaal mogelijk<br />
te houden en de duurzaamheidsgedachte mee<br />
te nemen in de engineering, is er zo min mogelijk<br />
afval gegenereerd. Met een totaalvolume van 57<br />
m 3 aan FSC Azobé is in deze bruggen maar liefst<br />
93.154 Kg CO 2<br />
vastgelegd.”<br />
PREFABRICAGE<br />
Beide bruggen zijn in segmenten gefabriceerd in<br />
de machinale werkplaats van Flora Nova in Ophemert.<br />
“Een van de redenen dat de gemeente<br />
voor ons koos, is omdat wij maximale effort leveren<br />
in de voorbereiding.” Joore doelt onder andere<br />
op het zorgvuldig inmeten van de bestaande<br />
situatie, het intekenen van de nieuwe bruggen in<br />
de ingemeten situatie en het uitvoeren van diverse<br />
benodigde controles tijdens de fabricage. “Elk<br />
detail en schroefje van de brug, is zorgvuldig uitgewerkt<br />
in het tekenwerk. Ook was de gemeente<br />
zeer te spreken over onze uitvoeringsmethode.<br />
Zo hebben we op ons eigen terrein de steunpunten<br />
vanuit de werkelijke situatie nagebouwd en<br />
beide bruggen al eens volledig opgebouwd, inclusief<br />
het geprefabriceerde leuningwerk.” Volgens<br />
TRANSPORT OVER WATER<br />
In verband met de afmetingen van de bruggen<br />
(47 en 53 meter lang) zijn de segmenten ‘s nachts<br />
op een werkschip geladen en over water naar<br />
Roermond vervoerd. Daar vond de verdere<br />
montage en afwerking plaats van het geprefabriceerde<br />
bouwpakket. “Deze manier van transport<br />
zorgde niet alleen voor weinig transportbewegingen<br />
over de weg, maar ook voor minder overlast<br />
voor omwonenden.” De brugdelen zijn op de<br />
oude fundaties gemonteerd en verder afgewerkt.<br />
Joore en Bastiaansen zijn trots op het eindresultaat:<br />
“Met de nieuwe bruggen over de Hambeek,<br />
hebben we op een duurzame manier in<br />
een Natura2000 gebied twee prachtige eyecatchers<br />
gerealiseerd die veelvuldig gebruikt zullen<br />
worden door voetgangers en fietsers.” ■<br />
Het eindresultaat: een houten brug waarin<br />
duurzaamheid is gecombineerd met esthetiek.<br />
SPECIFICATIES BRUG ‘T HAM<br />
Locatie<br />
Abdis Clementinastraat Roermond<br />
Soort brug Tuibrug<br />
Lengte<br />
51,48 meter<br />
Breedte incl leuning 4,30 meter<br />
Hoogte<br />
12,55 meter<br />
Pylonen<br />
Azobé 100% FSC<br />
Liggers<br />
Staal<br />
Dek<br />
GVK brugdekdelen met slijtlaag<br />
Leuning<br />
Azobé 100% FSC<br />
Hoeveelheid Azobé 26 m 3<br />
Hoeveelheid staal 21,10 ton<br />
Bijzonderheden Gelegen in Natura 2000 gebied<br />
SPECIFICATIES ROODE BRUG<br />
Locatie<br />
Hertenerweg Roermond<br />
Soort brug Tuibrug<br />
Lengte<br />
48,19 meter<br />
Breedte incl leuning 4,30 meter<br />
Hoogte<br />
14,05 meter<br />
Pylonen<br />
Azobé 100% FSC<br />
Liggers<br />
Staal<br />
Dek<br />
GVK brugdekdelen met slijtlaag<br />
Leuning<br />
Azobé 100% FSC<br />
Hoeveelheid Azobé 31 m 3<br />
Hoeveelheid staal 20,90 ton<br />
Bijzonderheden Gelegen in Natura 2000 gebied<br />
139
Jan Linzelviaduct – Over A4 bij Ypenburg (<strong>NL</strong>)<br />
Prins Clausbrug - Dordrecht (<strong>NL</strong>)<br />
UW EXPERT IN<br />
COMPLEXE INFRA &<br />
OFFSHORE PROJECTEN<br />
BEKIJK ONZE PROJECTEN OP<br />
WWW.HILLEBRAND.NU<br />
Brug Meerland – Eindhoven (<strong>NL</strong>)<br />
Seajacks Zaratan<br />
HILLEBRAND Frankrijkweg 5 / Havennr. 5994 | <strong>NL</strong>-4389 PB Vlissingen<br />
+31 (0)118 61 23 48 | info@hillebrand.nu
THEMA BRUGGENBOUW<br />
Met scheepswerf de Donge in Vlissingen-Oost breidde aannemer ASK Romein vorig jaar zijn terrein stevig uit. ( © Maarten Janse)<br />
Tekst | Susan Peek / Niels Rouvrois Beeld | Maarten Janse / Lucid<br />
Gerenommeerde<br />
industriebouwer logistiek<br />
gewapend voor toekomst<br />
Met scheepswerf de Donge in Vlissingen-Oost breidde aannemer ASK Romein vorig jaar zijn terrein<br />
stevig uit. Een strategische zet waarmee de Zeeuwse staalbouwer Hillebrand, onderdeel van ASK<br />
Romein, alle activiteiten centraliseert op één plaats. “Door een verdubbeling in overdekt oppervlak<br />
en de ligging aan open water, kunnen we grotere infraprojecten en staalbouwprojecten realiseren”,<br />
vertelt Jan Krielaart, Technisch Directeur van Hillebrand.<br />
Een terreinoppervlakte van 31.540 m², een bebouwde vloeroppervlakte<br />
van bijna 20.000 m², een hal van 170 m lang, 40 m breed en<br />
40 m hoog: ASK Romein is logistiek gewapend voor de toekomst.<br />
Omvangrijke modules kunnen probleemloos worden geassembleerd<br />
om ze vervolgens zonder belemmering van sluizen of bruggen over<br />
open water te transporteren. Terrein de Donge maakt het ook mogelijk<br />
om constructies tot een breedte van 20 m in één keer te conserveren<br />
en tot een breedte van 40 m in één keer overdekt te bouwen en<br />
142
THEMA BRUGGENBOUW<br />
af te voeren. Momenteel wordt er nog volop gebouwd op de nieuwe<br />
site. “De werken zullen nog wel een jaar duren”, verwacht Jan Krielaart.<br />
MARKT IN BEWEGING<br />
Het is duidelijk dat ASK Romein met de nieuwe vestiging de markt nog<br />
beter wil bedienen. Een markt die in transitie is. “De akkoorden rond<br />
de energietransitie hebben een kentering ingeluid”, verduidelijkt Jan<br />
Krielaart. “Er wordt nu volop ingezet op offshore-windindustrie. Die<br />
windmolens vereisen andere ondersteuningsconstructies dan boorplatformen<br />
en die kunnen wij nu vanuit Vlissingen moeiteloos leveren, net<br />
als hulpconstructies voor het verwijderen in plaats van installeren van<br />
boorplatforms. Door de grotere productie- en opslagfaciliteiten van de<br />
vernieuwde vestiging en haar ligging aan diep en open water met afvoerroutes<br />
zonder restricties en royale laad- en loskades voor zeeschepen<br />
met behoorlijke diepgang, kunnen wij nu veel groter bouwen.”<br />
Ook de inframarkt is in beweging, met een ware renovatieslag in Nederland<br />
en België. Jan Krielaart: “Er zal de komende periode veel gedaan<br />
moeten worden op het gebied van infra. Met onze eigen engineeringsafdelingen<br />
en de mogelijkheid om terug te vallen op de grote productiecapaciteit<br />
van ASK Romein kunnen we een breed scala aan werkzaamheden<br />
bieden en (hoofd)aannemers in de infra ontzorgen bij grootschalige<br />
en complexe projecten. Dankzij de combinatie van een modern, volledig<br />
uitgerust machinepark en enthousiaste, vakkundige medewerkers garanderen<br />
wij de kwaliteit die vereist is bij complexe staalconstructies. Om<br />
de doorlooptijd te beperken en de hinder op de bouwplaats te minimaliseren,<br />
is het zeer belangrijk om onderdelen zo groot mogelijk op de<br />
bouwplaats te krijgen.”<br />
Door een verdubbeling in overdekt oppervlak en de ligging aan open water,<br />
kunnen we grotere infraprojecten en staalbouwprojecten realiseren. ( © Lucid)<br />
ROGGEBOTBRUG<br />
De realisatie van de Roggebotbrug is een mooie illustratie van de kwaliteiten<br />
van ASK Romein. In opdracht van de provincies Flevoland en Overijsel werkt<br />
de tijdelijke maatschap Roggebot - bestaande uit Mobilis, Van Gelder en Van<br />
den Herik - aan het project N307 Roggebot-Kampen. Onderdeel van dit<br />
project is de bouw van een nieuwe, deels beweegbare brug met grotere<br />
doorvaarhoogte over het Vossemeer/Drontermeer. ASK Romein is verantwoordelijk<br />
voor het gehele traject van ontwerp tot en met conservering.<br />
Jan Krielaart: “Omdat we vanaf het beginstadium werden betrokken,<br />
konden we het ontwerp volledig optimaliseren. Gezien de bovencontouren<br />
van de brug en het gewicht van het brugdek met het bascule<br />
deel (ongeveer 625 ton) zijn grote faciliteiten cruciaal voor productie en<br />
transport. En daarvoor is onze site in Vlissingen de perfecte locatie. Ook<br />
het ontwerp en de realisatie van de indrukwekkende aandrijving valt<br />
onder de opdracht van ASK Romein. Een mooi voorbeeld dus van een<br />
totaalproject waarbij we onze klant zoveel mogelijk ontzorgen door kennis,<br />
kunde en kwaliteit te bundelen.”<br />
BEATRIXBRUG<br />
De realisatie van de twee basculebruggen over de Wilhelminasluis in het<br />
centrum van Zaandam zorgde voor een belangrijke mijlpaal in de heropwaardering<br />
van deze sluis. ASK Romein leverde hiervoor twee identieke<br />
stalen bruggen af van 23 m lang, een bewuste keuze want dat vereenvoudigt<br />
het onderhoud in de toekomst. Naast de brugdekken was het<br />
bedrijf ook verantwoordelijk voor het volledige bewegingswerk met contragewichten<br />
en de besturing van de bruggen. Bij projecten van dergelijke<br />
grootorde heb je te maken met diverse stakeholders die verschillende<br />
belangen behartigen. Het blijft best een uitdaging om alle violen gelijk<br />
te stemmen, maar uiteindelijk streven we altijd naar het beste resultaat<br />
voor iedereen”, besluit Jan Krielaart. ■<br />
De realisatie van de Roggebotbrug is een mooie illustratie van de kwaliteiten van<br />
ASK Romein. ( © Lucid)<br />
De realisatie van de twee basculebruggen over de Wilhelminasluis in het centrum<br />
van Zaandam zorgde voor een belangrijke mijlpaal in de heropwaardering van<br />
deze sluis. ( © Lucid)<br />
143
THEMA BRUGGENBOUW<br />
Tekst | Suzanne van Gaale Beeld | Possehl<br />
Veilige bruggen dankzij<br />
tailormade (biobased) coating<br />
De best denkbare toplaag voor bruggen<br />
Beton, asfalt, hout of staal. Van welk materiaal een brugconstructie ook is, Possehl heeft een passende<br />
coating in de kleur die past bij het gebruik. Ter bescherming van het wegdek, voor een grotere<br />
veiligheid en een langere levensduur. Erik de Leeuw, managing director bij Possehl, vertelt meer over<br />
Thermoflex, de speciale coating voor brugdekken.<br />
De Hovenring bij Eindhoven, de Melkwegbrug<br />
in Purmerend, de 160 meter lange Tegenbosch<br />
brug over de A2 bij Eindhoven hebben één<br />
ding gemeen volgens Erik de Leeuw. “Deze<br />
drie bijzondere fietsbruggen hebben wij voorzien<br />
van onze speciale Thermoflex coating die<br />
technisch aangepast is aan de eisen waaraan de<br />
betreffende bruggen moeten voldoen.” Possehl<br />
is specialist in het ontwikkelen en aanbrengen<br />
van speciale coatings. Zij helpen wegbeheerders,<br />
aannemers, ingenieurs en projectontwikkelaars<br />
met advies over en realisatie van coating,<br />
reparatie en het onderhoud van vloeren,<br />
wegen, paden, bruggen en luchthavens. “Een<br />
coating zorgt voor meer grip op de ondergrond<br />
en dus voor een grotere veiligheid. Het<br />
zorgt er tevens voor dat de ondergrond beter<br />
bestand is tegen water en chloride aantasting,<br />
zoals aantasting door strooizout. Zeker als het<br />
gaat om brugdekken. Een brugdek bevriest namelijk<br />
als eerste, daarom is een goedwerkende<br />
coating onontbeerlijk.”<br />
MILJOENEN VIERKANTE METERS<br />
Bruggen zijn er in alle soorten en maten. Van<br />
hout, beton, staal of asfalt, met paden voor<br />
fietsers, voetgangers en/of auto’s. Ieder materiaal<br />
heeft zijn eigen werking en ieder gebruik<br />
heeft zijn eigen kleur. Fietspaden zijn bijvoorbeeld<br />
vaak rood en busbanen groen. Daarom<br />
is het belangrijk dat de coating daar exact op<br />
afgestemd wordt. Erik: “Iedere coating die wij<br />
aanbrengen is tailormade. Wij zetten hiervoor<br />
een eigen coating in: Thermoflex. Deze hebben<br />
we zelf ontwikkeld. Vandaag de dag is dit<br />
de best denkbare toplaag. Miljoenen vierkante<br />
meters hebben we er inmiddels mee gecoat,<br />
van asfalt tot industriële vloeren.”<br />
STORTBUIEN<br />
Niet alleen vorst is een extra risico bij brugdekken,<br />
ook de overgang van zeer open asfalt<br />
beton (zoab) op het wegdek naar gewoon gesloten<br />
asfalt op het brugdek geeft de nodige<br />
veiligheidsrisico’s voor het wegverkeer. “Op<br />
autowegen heb je het fenomeen splash and<br />
spray. Je kent het wel, het regent en je rijdt<br />
op de snelweg. Zolang het zoab is, is het zicht<br />
goed. Vervolgens rijd je over een brug met<br />
gesloten asfalt en zie je haast geen hand voor<br />
ogen meer. Deze abrupte overgang wordt<br />
splash and spray genoemd. Dit kan voorkomen<br />
worden door een brugdek te voorzien van een<br />
coating. Hierdoor krijgt het een drainerende<br />
werking. Het water loopt tussen de minuscule<br />
korreltjes weg. Zelfs bij de meest heftige regenbuien<br />
die wij in ons land tot nu toe meegemaakt<br />
hebben. Het drainerend vermogen is<br />
namelijk 6 liter per 20 minuten.”<br />
BIOBASED<br />
De coatings die Possehl aanbrengt, hebben een<br />
levensduur van meer dan twintig jaar. In die zin<br />
zijn ze zeer duurzaam. Maar het kan nog beter en<br />
duurzamer qua milieubelasting. Erik: “We hebben<br />
een biobased versie ontwikkeld van onze<br />
Thermoflex coating. Een zeer duurzame coating<br />
De Melkwegbrug in Purmerend is bestemd voor fietsers en voetgangers en<br />
voorzien van een coating in twee kleuren.<br />
Hovenringbrug -De coating wordt afgestemd op het gebruik van de brug en de<br />
werking van het materiaal.<br />
144
THEMA BRUGGENBOUW<br />
die waterdragend is en zo in iedere denkbare<br />
weersomstandigheden stroef blijft. Deze duurzame<br />
coating kan vervolgens afgestrooid worden<br />
met alle denkbare afstrooimaterialen, maar de ultieme<br />
combinatie is met circulair glas. Dit is hergebruikt<br />
glas dat ‘vermalen’ en getrommeld is tot<br />
hele kleine korreltjes van 3mm. Het is nauwelijks<br />
te onderscheiden van natuurlijk gesteente. De<br />
epoxy bestaat op dit moment 20 procent biobased<br />
materiaal, we zijn het nog verder aan het ontwikkelen<br />
om het uiterlijk 2030 volledig biobased<br />
te hebben. Uit onafhankelijk onderzoek blijkt bovendien<br />
dat deze biobased materialen nagenoeg<br />
geen verlies hebben van microplastics vergeleken<br />
met andere coatings.” ■<br />
De Tegenboschbrug- Een coating zorgt voor meer grip op de ondergrond en dus voor een grotere veiligheid.<br />
145
PROJECT VERVANGING BRUG OUDEKERK<br />
Vakmanschap viert hoogtij hier bij de realisatie van de twee nieuwe basculebruggen.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | aerovista luchtfotografie BV<br />
Vakmanschap viert hoogtij<br />
N522 Vervanging brug Ouderkerk<br />
Het verkeer op de N522 in Ouderkerk aan de Amstel kruist de Amstel over de brug Ouderkerk.<br />
De brug stamt uit 1936 en is technisch en verkeerskundig gezien aan vervanging toe. De brug<br />
wordt vervangen door twee nieuwe exemplaren om zowel de verkeersveiligheid als de doorstroming<br />
op de N522 te verbeteren. Combinatie Brug Ouderkerk staat in voor deze ingrijpende vervangingsoperatie<br />
waar aloud vakmanschap hoogtij viert.<br />
De huidige brug in Ouderkerk aan de Amstel is<br />
een ontzettend druk punt met veel verkeer, voetgangers,<br />
fietsers en openbaar vervoer. “Er zijn in<br />
het dorp maar weinig alternatieven om de Amstel<br />
te kruisen”, weet Sander Lodder, vestigingsdirecteur<br />
bij Van Hattum en Blankevoort Regio<br />
Noord, binnen de combinatie verantwoordelijk<br />
voor het betonwerk van de brug. “Behalve dat<br />
de brug uit 1936 technisch en verkeerskundig aan<br />
vervanging toe is, is de provincie Noord-Holland<br />
er ook alles aangelegen om de verkeersveiligheid<br />
te verbeteren. In de nieuwe situatie gaan we van<br />
twee rijstroken naar drie rijkstroken én een vrijliggend<br />
fiets- en voetpad.”<br />
SLIM CONCEPT<br />
Uitgangspunt bij de bouw van de nieuwe basculebrug<br />
vormt een minimale hinder voor het<br />
wegverkeer en de scheepvaart. “Als combinatie<br />
hebben we een slim concept bedacht waarbij de<br />
basculekelder op de oever wordt voorgebouwd<br />
en vervolgens ingeschoven. Op die manier hoeven<br />
we geen bouwkuip te realiseren in het water<br />
met een langdurige stremming van dien en blijft<br />
ook de kraaninzet beperkt”, zo legt Lodder uit.<br />
“De basculekelder van de eerste brug is overigens<br />
afgelopen zomer al succesvol verplaatst via<br />
de schuifbanen van Ct deBoer naar zijn definitieve<br />
positie in de Amstel. Groot voordeel van deze<br />
methode, is dat we diverse werkzaamheden pa-<br />
146
PROJECT VERVANGING BRUG OUDEKERK<br />
Vorig jaar is de toerit naar de eerste brug al grotendeels voorbereid door KWS Infra. Het verkeer rijdt nu al voor een deel over het nieuwe baanlichaam.<br />
rallel kunnen plannen. Bovendien is het bouwen<br />
van een kelder op de oever natuurlijk net wat<br />
prettiger dan grotendeels onder water. Neemt<br />
niet weg dat het inschuiven ervan dan weer wel<br />
de nodige voorbereiding en expertise vergt,<br />
maar dat is wel aan Ct deBoer toevertrouwd.”<br />
TWEE FASEN<br />
De hele vervangingsoperatie van de oude brug<br />
uit 1936 bestaat feitelijk uit twee fasen. “In fase 1<br />
In de nieuwe situatie gaan we van twee rijstroken naar<br />
drie rijkstroken én een vrijliggend fiets- en voetpad.<br />
wordt de eerste brug gebouwd en in gebruik genomen,<br />
terwijl in fase 2 de bestaande brug wordt<br />
gesloopt en op diezelfde locatie een nieuw exemplaar<br />
wordt gebouwd”, zegt Lodder. “Beide bruggen<br />
worden hydraulisch aangedreven, waarvoor<br />
Hollandia Infra de bewegende stalen onderdelen<br />
verzorgt en Vialis de besturing. Vorig jaar is de<br />
toerit naar de eerste brug al grotendeels voorbereid<br />
door KWS Infra. Het verkeer rijdt nu al voor<br />
een deel over het nieuwe baanlichaam. Dat maakt<br />
dat de ingebruikname van de eerste brug straks<br />
soepel kan verlopen. Wel hebben we wat vertraging<br />
opgelopen door een incident. Om die reden<br />
wordt de noordelijke brug rond de zomer van dit<br />
jaar in gebruik genomen, nadat alle systemen uiteraard<br />
uitvoerig zijn getest. Fase 2 gaat direct aansluitend<br />
van start. Daarbij volgen we een vergelijkbare<br />
werkwijze, waarbij de basculekelder eveneens op<br />
de oever wordt gebouwd en nadien ingeschoven.”<br />
“De vervangingsopgave is technisch een behoorlijk<br />
complexe operatie, vooral om alle facetten in<br />
ontwerp en uitvoering nauwkeurig op elkaar af<br />
te stemmen”, resumeert Lodder. “We hebben<br />
onze uitvoerings- en ontwerpkennis gebundeld<br />
om met slimme oplossingen te komen, zodat<br />
we zo efficiënt mogelijk kunnen bouwen op het<br />
Uitgangspunt bij de bouw van de nieuwe<br />
basculebrug vormt een minimale hinder voor het<br />
wegverkeer en de scheepvaart.<br />
water. Als één van de weinige infra-aannemers in<br />
Nederland hebben we nog veel eigen voormannen<br />
en timmermannen in dienst. Die kennis en<br />
ervaring is zeker bij een dergelijk technisch project<br />
goud waard. Geen ‘betonwerk’ is hetzelfde.<br />
Bovendien komt er ook nog veel metselwerk aan<br />
te pas. Vakmanschap viert hoogtij hier bij de realisatie<br />
van de twee nieuwe basculebruggen.” ■<br />
147
Naamloos-7 1 01-04-2<strong>02</strong>2 14:37<br />
PROJECT VERVANGING BRUG OUDEKERK<br />
Vanwege de beperkte doorlooptijd heeft Ct deBoer een gecombineerde constructie bedacht om in één gang een dubbele slag te maken: inschuiven en aansluitend afvijzelen.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Civiele technieken deBoer<br />
Eerste basculekelder<br />
succesvol afgezonken<br />
De contragewichten van de twee nieuwe bruggen<br />
over de Amstel bij Ouderkerk bevinden zich straks<br />
keurig onder de waterlijn in twee basculekelders.<br />
Deze kelders worden op de oever gebouwd en<br />
vervolgens op een ingenieuze methode van Civiele<br />
technieken deBoer ingeschoven en afgevijzeld. De<br />
eerste kelder is inmiddels succesvol afgezonken.<br />
“Al in 2018 zijn we door Van Hattum en Blankevoort benaderd om een<br />
plan uit te werken voor het inschuiven en afvijzelen van beide basculekelders”,<br />
zegt Paul den Hollander van Civiele technieken deBoer. “De kelders<br />
zijn met een gewicht van 220 ton te zwaar om met een traditionele<br />
kraan in te hijsen. Vanwege de beperkte doorlooptijd, de hele operatie<br />
diende in één weekend plaats te vinden, hebben we een gecombineerde<br />
constructie bedacht. Op die manier kunnen we in één gang een dubbele<br />
slag maken: inschuiven en aansluitend afvijzelen.”<br />
Om de nodige stabiliteit en draagkracht te garanderen, rusten de schuifbanen<br />
van Ct deBoer op een eerder aangebrachte hulpconstructie van<br />
palen, damwanden en consoles. “Op het moment suprême is de betonnen<br />
kelderbak via aangestorte nokken op de schuifbanen overgepakt om<br />
het gevaarte vervolgens een kleine 20 meter op te schuiven over het water”,<br />
legt Den Hollander uit. “In diezelfde gang werd de kelder afgevijzeld<br />
en neergelegd op de definitieve palen, 4 meter onder de waterlijn. En<br />
dat alles in een tijdsbestek van slechts twee dagen, inclusief de opbouw<br />
en demontage van onze hulpconstructies, vijzels en hydraulische pompunits.”<br />
Aan het einde van de zomer herhaalt Ct deBoer dit ‘kunstje’ nog<br />
eens voor de tweede basculekelder. ■<br />
Fotografie door: Aerovista<br />
Ravelijndok 1 | 3439 JH Nieuwegein | T 030 - 600 91 51 | www.ctdeboer.com<br />
Fotografie door: Aerovista<br />
Ravelijndok 1 | 3439 JH Nieuwegein | T 030 - 600 91 51 | www.ctdeboer.com<br />
De eerste kelder is inmiddels succesvol afgezonken.<br />
148
PROJECT VERVANGING BRUG OUDEKERK<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Bonneveld Gewapende <strong>Grond</strong> Constructies<br />
8.000 m 2 aan gewapende<br />
grondconstructies<br />
Met zo’n 8.000 m 2 is het aandeel aan gewapende<br />
grondconstructies bij de nieuwe brug in Ouderkerk<br />
aan de Amstel misschien beperkt, de complexiteit<br />
zat hem vooral in de krappe ruimtes en<br />
vele faseringen. In opdracht van Bouwcombinatie<br />
B.O.K (Combinatie Brug Oudekerk) stond Bonneveld<br />
Gewapende <strong>Grond</strong> Constructies B.V. samen<br />
met Joosten Concepts in voor het ontwerp,<br />
het leveren en aanbrengen van alle ophoogconstructies<br />
in gewapende grond voor het nieuwe<br />
baanlichaam van en naar de brug.<br />
Met zo’n 8.000 m 2 is het aandeel aan gewapende grondconstructies bij de<br />
nieuwe brug in Ouderkerk aan de Amstel misschien beperkt, de complexiteit zat<br />
hem vooral in de krappe ruimtes en vele faseringen.<br />
“Aangezien het landhoofd niet berekend is op gronddruk wordt deze<br />
ontlast door middel van een gewapende grondconstructie. Door de<br />
constructie enkele centimeters van het beton af te houden ontstaat er<br />
een zogenaamde spouw. Deze spouw blijft leeg en de bovenkant wordt<br />
beschermd voor inspoelen van het materiaal er boven”, weet Hans van<br />
Beek van Bonneveld Gewapende <strong>Grond</strong> Constructies. “In combinatie<br />
met Joosten Concepts zijn we gevraagd om een prijs te maken voor het<br />
complete ontwerp, de levering en het aanbrengen ervan. Dat heeft in<br />
dit geval geleid tot de toepassing van een tweetal systemen: de TenCate<br />
Miragrid GX en de Tensar RE Geogrid.”<br />
“De TenCate Miragrid GX is uitgevoerd als een oplossing met verloren<br />
bekisting om voldoende ruimte te houden tussen de betonnen landhoofden<br />
en het grondlichaam erachter”, legt Van Beek uit. “De Tensar<br />
RE Geogrid is uitgevoerd als een groene wand met plantjes en zal in de<br />
toekomst een groene ‘facing’ krijgen. Ondanks de beperkte hoeveelheden<br />
was het soms toch passen en meten. Maar dat is ons als bedrijf wel<br />
toevertrouwd. We zijn altijd genegen om mee te denken in oplossingen<br />
om samen als een team een en ander voor elkaar te krijgen.” ■<br />
149
PROJECT VERVANGING BRUG OUDEKERK<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Marsé Montage<br />
Stalen hulpconstructies<br />
essentieel voor<br />
afzinken basculekelder<br />
De eerste basculekelder van de nieuwe Brug Ouderkerk is in augustus vorig jaar vanuit de bouwlocatie<br />
op de oever naar zijn definitieve positie in de Amstel verplaatst. Om dat transport in goede<br />
banen te leiden heeft Marsé Montage alle stalen hulpconstructies geproduceerd en gemonteerd.<br />
Voor de specialist in hulpconstructies, stempelframes en verankeringsconstructies voor onder andere<br />
bouwputten en grondkeringen een leuke uitdaging.<br />
“Wij zijn een vaste partner voor grote opdrachtgevers<br />
en in die hoedanigheid ook door<br />
Bouwcombinatie brug Ouderkerk betrokken<br />
bij de bouw van de nieuwe brug”, zegt Job<br />
Hester, algemeen directeur van Marsé Montage.<br />
“Dat wil zeggen, we hebben de geboorde<br />
palen afgebrand en daaraan de tijdelijke ondersteuningsconstructie<br />
voor de schuifbanen van<br />
Ct deBoer vastgelast. Verder hebben wij de<br />
aanvaarbescherming mogen verzorgen, evenals<br />
een aantal definitieve staalwerken, zoals de<br />
oplegconsoles voor de technische ruimte.”<br />
MONTAGE VANAF HET WATER<br />
Marsé Montage heeft alle hulpconstructies volledig<br />
geprefabriceerd in de werkplaats in Castricum<br />
en gemonteerd op locatie. “We hebben er<br />
alles aan gedaan om een zo vlak mogelijke basis<br />
te creëren voor de schuifbanen van Ct deBoer,<br />
zodat de basculekelder met een gewicht van 280<br />
ton soepel verplaatst kon worden”, zegt montageleider<br />
Robèr Zoontjes. Een ander focuspunt<br />
was de montage van de consoles voor de begeleiding<br />
van de basculekelder. “Het betroffen speciale<br />
stalen consoles voorzien van een houten<br />
blok om de basculekelder tot op de centimeter<br />
nauwkeurig te kunnen laten afzinken. Deze con-<br />
Marsé Montage heeft alle hulpconstructies volledig geprefabriceerd in de werkplaats in Castricum en gemonteerd op locatie.<br />
150
PROJECT VERVANGING BRUG OUDEKERK<br />
structie werd op zijn beurt weer afgeschermd<br />
door een tijdelijk remmingwerk in de vaart, bestaande<br />
uit drijvende stalen buizen van meer dan<br />
20 meter lengte. Al deze werkzaamheden zijn<br />
voornamelijk vanaf pontons uitgevoerd, deels<br />
zelfs onder water en rekening houdend met de<br />
pleziervaart. Op sommige momenten was het<br />
behoorlijk druk met ‘toeschouwers’, maar dat<br />
maakt het ook weer leuk en afwisselend.”<br />
Marsé Montage heeft zijn werkzaamheden voornamelijk vanaf pontons uitgevoerd, deels zelfs onder water en<br />
rekening houdend met de pleziervaart.<br />
Na de zomer start de bouw van de tweede<br />
brug. “In principe zijn de hulpconstructies niet<br />
één op één herbruikbaar en zullen er nieuwe<br />
hulpconstructies geproduceerd moeten<br />
worden”, zegt Hester. “Een dergelijk project<br />
is ons wel toevertrouwd. We hebben veel<br />
ervaring met dit soort projecten en zijn als<br />
bedrijf uitgebreid gecertificeerd. Zo zijn we<br />
gecertificeerd voor Veilligheidsladder trede<br />
2, Uitvoeringsklasse 3 volgens NEN 1090 en<br />
beschikken we over een VCA-certificering.<br />
Dat maakt dat we met enige regelmaat door<br />
Van Hattum & Blankevoort worden ingezet.<br />
Zo hebben we onder meer de hulconstructies<br />
geleverd voor de Mandelabrug in Utrecht en<br />
waren we nauw betrokken bij de bouw van<br />
Zeesluis IJmuiden en het nieuwe project Piekberging<br />
in Abbenes.” ■<br />
Staalconstructies<br />
Stempelramen<br />
LEVERANCIER<br />
VOOR AL UW<br />
STAALWERK<br />
Hekwerken<br />
Waterwerken<br />
Trappen<br />
Bordessen<br />
Marsé Montage B.V.<br />
Heemstederweg 22<br />
19<strong>02</strong> RP Castricum<br />
Tel: <strong>02</strong>51 - 658 658<br />
E-mail: info@marsemontage.nl<br />
151
Tekst | Susan Peek Beeld | Topcon, Maatvoeren en Landmeten B.V.<br />
Doe altijd een nulmeting!<br />
Voorkom dubbelwerk, faalkosten en aanpassingen tijdens de uitvoering<br />
Landmeten. Een bijzonder mooi vak volgens Arthur Maassen, eigenaar van Maatvoeren en Landmeten<br />
B.V. (M&L), dat gespecialiseerd is in, zoals de bedrijfsnaam al zegt; maatvoeren en landmeten.<br />
De diversiteit spreekt hem enorm aan. “Je moet iets weten van kadaster, ondergrondse infrastructuur,<br />
civiele technieken en de apparatuur waar je mee werkt. Nauwkeurigheid, daar draait het om in<br />
ons vakgebied.” Volgens Maassen bereik je dat onder andere door uitsluitend te werken met hoogwaardige<br />
apparatuur. “Zoals die van Topcon. En daarnaast hamer ik op het belang van een nulmeting.”<br />
Een nulmeting is het vaststellen van de stand<br />
van zaken voor aanvang van een project. Dat<br />
dient volgens Maassen meerdere doelen: “Het<br />
eerste en misschien wel belangrijkste doel is<br />
dat je het ontwerp af moet stemmen op de<br />
werkelijkheid. Daarmee kun je knelpunten binnen<br />
de driehoek X, Y en Z detecteren waarmee<br />
je vroegtijdig anticipeert op afwijkingen.<br />
Allemaal factoren die eraan bijdragen dat faal-<br />
kosten worden voorkomen.” Daarnaast is een<br />
nulmeting belangrijk op juridisch vlak. “Om<br />
conflicten over kadastrale grenzen te voorkomen,<br />
maar ook om de bouwkundige staat<br />
vast te leggen van constructies in de omgeving,<br />
voordat er gebouwd gaat worden. Daarmee<br />
voorkom je bijvoorbeeld een discussie of een<br />
scheur in het naastgelegen pand door jouw<br />
project is ontstaan.”<br />
GEEN NULMETING, GEEN<br />
KWALITEITSBORGING<br />
Een nulmeting is in de woorden van Maassen ‘bizar<br />
belangrijk’ en wordt ongelooflijk onderschat.<br />
“Tijdens de bouw is iedereen de hele dag bezig<br />
met faalkostenreductie met behulp van BIMsystemen,<br />
archivering, noem maar op. Maar juist<br />
een fatsoenlijke nulmeting, vóór aanvang van<br />
een project, voorkomt dubbelwerk, faalkosten<br />
De meetmethode en de meetapparatuur zijn van groot belang bij het uitvoeren van een goede nulmeting. (Beeld: Topcon)<br />
152
Arthur Maassen, eigenaar van Maatvoeren en Landmeten B.V. (M&L) adviseert:<br />
doe altijd een nulmeting! (Beeld: Maatvoeren en Landmeten B.V.)<br />
Kadastrale grenzen zijn exact te bepalen, wat juridische conflicten kan<br />
voorkomen. (Beeld: Topcon)<br />
en het aanpassen van tekeningen en plannen tijdens<br />
de uitvoering.” Op de vraag hoe Maassen<br />
de nulmeting ziet in het licht van de Wet Kwaliteitsborging<br />
antwoordt hij: “De nulmeting staat<br />
aan de basis van alles. Doe je geen nulmeting, is<br />
de kwaliteit ook niet te borgen.”<br />
METEN, KIJKEN ÉN<br />
CREATIEF DENKEN<br />
Maassen benadrukt dat hij als landmeter<br />
samen met de klant, vaak de aannemer, de<br />
doelen bepaalt. “De wensen voor het inmeten<br />
moeten wel technisch haalbaar zijn. Dus<br />
vraag ik door: wat ga je hier doen, wat kan er<br />
in de nabije toekomst gevraagd gaan worden<br />
bij dit project, moeten de bomen ook ingemeten<br />
worden? Een goede landmeter kijkt<br />
ook naar het doel van de meting. Dat wat we<br />
willen weten, moeten we meten”, vervolgt<br />
Maassen, “en je moet zeker op locatie gaan<br />
kijken. Staan de muren wel op de plek waar<br />
ze horen te staan? Is de ruimte er zoals die<br />
op de tekening staat? Probeer op die manier<br />
verrassingen te voorkomen. En loop je tegen<br />
een uitdaging aan? Probeer dan creatief te<br />
denken, in aanpassingen op bestaande situaties,<br />
om tot oplossingen te komen. Ik zeg<br />
altijd: ‘kan het niet zoals het moet, dan moet<br />
het maar zoals het kan’.”<br />
GEDIGITALISEERDE KADASTRALE<br />
KAARTEN NIET BETROUWBAAR<br />
“Het niet doen van een nulmeting, is een<br />
verkeerde bezuiniging”, vindt Maassen. “De<br />
gedigitaliseerde kadastrale kaarten worden<br />
te pas en te onpas gebruikt. Maar 90% van<br />
de grenzen op die kaarten vinden hun oorsprong<br />
ver vóór het digitale tijdperk. Deze<br />
tekeningen kunnen afwijken van de meetinformatie<br />
uit het veldwerk. Bovendien zijn de<br />
analoge kaarten digitaal overgetrokken, aan<br />
elkaar geplakt en geprojecteerd aan omgevingsfactoren.<br />
Dat maakt ze nooit 100% betrouwbaar.<br />
En vergis je niet: één millimeter<br />
fout op de kaart, is een meter in de werkelijke<br />
buitensituatie!” Wat nog maar eens het<br />
belang van een goede nulmeting benadrukt.<br />
MEETMETHODE EN -APPARATUUR<br />
Voor het uitvoeren van een goede nulmeting<br />
zijn de meetmethode en de meetapparatuur<br />
van groot belang. “Goede, doorgeleerde<br />
landmeters zijn schaars”, constateert<br />
Maassen, die zelf al 29 jaar in het vak zit.<br />
“Des te belangrijker is de meetapparatuur<br />
waarmee er gewerkt wordt.” Zelf werkt hij<br />
graag met apparatuur van Topcon. “Modern,<br />
nauwkeurig en gebruiksvriendelijk. Belangrijk<br />
is dat appratuur gebruikt moet worden<br />
waarvoor het gemaakt is.” En controleren<br />
is alles voor een landmeter, weet Maassen.<br />
Hij besluit: “Daarbij is het belangrijk een<br />
oud landmeetkundig principe voor ogen te<br />
houden: waarmee meet je wat en op welke<br />
manier. Dat moet perfect op elkaar afgestemd<br />
zijn. Die combinatie van precisie, betrouwbaarheid<br />
en idealisatie maakt samen<br />
de nauwkeurigheid.” ■<br />
‘Nauwkeurigheid,<br />
daar draait het om’<br />
Een goede nulmeting kan dubbelwerk en faalkosten<br />
minimaliseren. (Beeld: Topcon)<br />
153
Tekst | Roel van Gils Beeld | Aboma<br />
Zelf je materieel keuren<br />
Volgens de Arbowet moet elk arbeidsmiddel periodiek gekeurd worden door een deskundig persoon.<br />
Via het AMTeK-systeem van Aboma kun je zelf je eigen materieel of dat van derden keuren,<br />
wanneer het jou uitkomt. Bijvoorbeeld tijdens onderhoud of op andere momenten waarop het<br />
materieel ‘even’ stilstaat. Een gesprek met Mario Rovers, manager AMTeK bij Aboma, over de vele<br />
voordelen van keuren via AMTeK.<br />
Met AMTeK biedt Aboma bedrijven een tool<br />
voor het vervullen van de wettelijke plicht tot<br />
het deskundig keuren van materieel. “Mensen<br />
krijgen een opleiding met een theoriedeel<br />
over de spelregels rondom het keuren,<br />
gevolgd door een praktijkgedeelte”, legt Rovers<br />
uit. “Meestal duurt zo’n opleiding twee<br />
dagen. Daarna mogen de cursisten, mits ze<br />
geslaagd zijn, zich kundig noemen. Ze hoeven<br />
zich vervolgens geen zorgen te maken over<br />
eventuele steekproeven, opfriscursussen of<br />
herexamens. Nee, wij voeren jaarlijks een<br />
keuringsbegeleiding uit en houden toezicht<br />
op de uitgevoerde keuringen via ons eigen<br />
portaal. Op die manier kunnen zowel wij als<br />
het AMTeK lidbedrijf aantonen dat mensen<br />
kundig zijn en dat de keuringen conform de<br />
spelregels worden uitgevoerd.”<br />
BREED INZETBAAR<br />
Het AMTeK-systeem is zeer breed inzetbaar<br />
en ‘covert’ voor de infrasector vrijwel al het<br />
materieel. Rovers: “Denk dan aan grondverzetmachine,<br />
hoogwerkers, autolaadkranen,<br />
‘Volgens de Arbowet moet elk arbeidsmiddel<br />
periodiek gekeurd worden door een deskundig<br />
persoon; voortaan kun je dat ook zelf'<br />
Met AMTeK biedt Aboma bedrijven een tool voor het vervullen van de wettelijke plicht tot het deskundig keuren van materieel.<br />
154
wielladers, dumpers, verreikers en trekkers.<br />
Maar ook alle aanbouwdelen zoals zeven, bakken<br />
of een puinriek kunnen via AMTeK gekeurd<br />
worden, net zoals ladders, elektrisch handgereedschap<br />
en zelfs roldeuren. Vrij recent hebben<br />
we de mobiele rijstrooksignalering aan het<br />
gamma toegevoegd, alsmede een module voor<br />
een laadarm. Het systeem wordt voortdurend<br />
uitgebreid en is bovendien geschikt voor<br />
machines die multi-inzetbaar zijn zoals grondverzetmaterieel<br />
met beperkte of volledige<br />
hijsfunctie, of een verreiker met lier, hijskraan<br />
of werkbak. De rapportage is hier ook op afgestemd.<br />
Je werkt overigens altijd in hetzelfde<br />
systeem ongeacht welk materieel je keurt. De<br />
keuring wordt, inclusief foto’s, volledig digitaal<br />
vastgelegd door middel van een app of een urlverbinding.<br />
Een koppeling met het eigen ERPsysteem<br />
behoort ook tot de mogelijkheden.”<br />
Het AMTeK-systeem is zeer breed inzetbaar en ‘covert’ voor de infrasector vrijwel al het materieel.<br />
STILSTAND VOORKOMEN<br />
Zelf keuren onder AMTeK is niet alleen kostenbesparend,<br />
het draagt ook bij aan de efficiëntie<br />
en kennis op de werkvloer. “Omdat alles digitaal<br />
wordt vastgelegd, kun je ook analyses uitvoeren<br />
in het portaal. Zo wordt inzichtelijk waar de<br />
pijnpunten liggen van bepaald materieel en kun<br />
je daar preventief op inspelen om stilstand of<br />
storingen te voorkomen. Zo kampte een brandweerkorps<br />
met een verhoogde slijtage aan hun<br />
ladders wat met enige regelmaat leidde tot afkeur.<br />
Niet door intensief gebruik, maar door<br />
opslag op het Arborek. Dankzij ons portaal besloot<br />
het korps om de ladders na elke oefening<br />
andersom terug in het rek te plaatsen. Een mooi<br />
voorbeeld waarbij zelf keuren en het analyseren<br />
van tekortkomingen leidt tot meer kennis en inzicht<br />
en uiteindelijk zelfs een langere levensduur<br />
van je materieel.” ■<br />
Aboma bv<br />
Maxwellstraat 49 a<br />
6716 BX Ede<br />
Postbus 141<br />
6710 BC Ede<br />
T 0318 691920<br />
info@aboma.nl<br />
www.aboma.nl<br />
Zelf materieel keuren?<br />
Dat kan met het AMTeK-systeem van Aboma!<br />
DUURZAAM BOUWEN<br />
AAN VEILIGHEID EN KWALITEIT.<br />
155
Tekst | Roel van Gils Beeld | Intercodam Infra<br />
3D-geocelsysteem als<br />
innovatieve grondwapening<br />
Een concept dat oorspronkelijk is bedacht voor militaire doeleinden om troepen over onstabiele<br />
ondergrond te verplaatsen, geniet inmiddels wereldwijde bekendheid in allerlei toepassingen in<br />
de infrasector. Sinds 2015 is het PRS-Neoloy ® 3D-geocelsysteem via Intercodam Infra ook in<br />
Nederland beschikbaar. Een gesprek met technisch adviseur Anton van den Broek over de<br />
vele mogelijkheden van deze innovatieve grondwapeningsoplossing.<br />
Het oorspronkelijke concept bestond uit aluminium<br />
componenten, licht van gewicht en<br />
daardoor makkelijk te vervoeren, weet Van<br />
den Broek. “De stabiliteit wordt gehaald uit<br />
de specifieke 3D-honingraatstructuur. Het<br />
bedrijf PRS uit Israël is met dat concept aan<br />
de slag gegaan en hebben het later doorontwikkeld<br />
tot PRS-Neoloy ® : een kunststof (polymeer)<br />
dat met behulp van nanotechnologie<br />
is voorzien van polyester om rek tegen te<br />
gaan. Dat maakt PRS-Neoloy ® juist zo uniek.<br />
In grondwapeningstoepassing wordt gerekend<br />
met een maximale rek van 3%. HDPE<br />
bereikt dat percentage al vóór het tweede<br />
levensjaar, terwijl bij PRS-Neoloy ® na 75 jaar<br />
amper 1 tot 1,5% rek wordt waargenomen,<br />
conform test ASTM D6992.”<br />
Het vliegveld van Mexico is aangelegd op ‘dik water’ en vertrouwt voor de stabiliteit op een matras van PRS-Neoloy®.<br />
PRS-Neoloy® is uitermate geschikt voor toepassing op onstabiele ondergronden zoals klei en veen.<br />
AFSCHUIVING VOORKOMEN<br />
Wereldwijd wordt PRS-Neoloy ® al meer dan<br />
veertig jaar toegepast als grondwapening.<br />
“Een van de bekendste voorbeelden is het<br />
vliegveld van Mexico dat is aangelegd op ‘dik<br />
water’ en voor de stabiliteit vertrouwt op<br />
een matras van PRS-Neoloy ® ”, zegt Van den<br />
Broek. “Ook op Nederlandse grondsoorten<br />
weten we met de innovatieve grondwapening<br />
mooie resultaten te behalen. Het materiaal<br />
is immers uitermate geschikt voor<br />
toepassing op onstabiele ondergronden zoals<br />
klei en veen. Zo kunnen de geocel matten<br />
een permanente oplossing bieden voor<br />
verzakte rails op met name spoordijken.<br />
Maar ook in regio’s waar je het niet zou verwachten,<br />
wordt PRS-Neoloy ® toegepast.<br />
Behalve het bieden van stabiliteit heeft het<br />
materiaal nog een andere belangrijke functie<br />
en dat is het vasthouden van materiaal<br />
wat erin wordt aangebracht. Ideaal voor<br />
toepassing op taluds of andere hellingen om<br />
afschuivingen te voorkomen.”<br />
156
INTERNATIONALE EXPERTISE<br />
Neoloy wordt geproduceerd in Israël door<br />
PRS Geo–Technologies ® . Intercodam Infra is<br />
importeur voor de Nederlandse markt. “We<br />
begeleiden projecten van A tot Z, verzorgen<br />
desgewenst de berekeningen en training op locatie.<br />
Daarbij maken we gebruik van de internationale<br />
expertise van het eigen ingenieursbureau<br />
van de fabrikant in Israël. Voor grote<br />
projecten is het zelfs mogelijk om experts vanuit<br />
de fabriek te laten overkomen om te ondersteunen<br />
bij de opstart van een project. In het<br />
veld wordt de geocelmat vervolgens opgespannen<br />
met behulp van piketten en aangevuld met<br />
grondstoffen. Dat hoeft niet altijd een puingranulaat<br />
te zijn, maar mogen ook zeer laagwaardige<br />
grondstoffen of vrijgekomen materialen<br />
zijn. Bij de reconstructie van de N351 in Overijssel<br />
bijvoorbeeld is het verwijderde asfalt na<br />
het breken ervan als granulaat teruggebracht<br />
in PRS-Neoloy ® . Een dergelijke toepassing leidt<br />
tot aanzienlijke milieuvoordelen.”<br />
Intercodam Infra is nu meer dan zes jaar op weg<br />
als importeur van PRS-Neoloy ® op de Nederlandse<br />
markt. “Een nieuw product introduceren<br />
heeft altijd wat tijd nodig”, erkent Van den Broek.<br />
In het veld wordt de geocelmat opgespannen met behulp van piketten en aangevuld met grondstoffen.<br />
Van een aanloopfase is inmiddels echter geen<br />
sprake meer. “Vele tientallen projecten vertrouwen<br />
op de kracht van PRS-Neoloy ® , zowel als<br />
funderingsoplossing voor wegen maar ook om<br />
bijvoorbeeld puntlasten op te vangen bij containerterminals<br />
in de haven van Rotterdam. Er<br />
zijn vele mogelijkheden binnen het programma<br />
van PRS-Neoloy ® dat in verschillende hoogtes<br />
en maaswijdtes verkrijgbaar is en binnenkort zal<br />
worden opgenomen in de MKI-database.” ■<br />
'De stabiliteit wordt gehaald uit de specifieke<br />
3D-honingraatstructuur'<br />
Behalve het bieden van stabiliteit helpt<br />
PRS-Neoloy® afschuivingen te voorkomen<br />
op taluds of andere hellingen.<br />
157
Tekst | Jan Mol Beeld | TenneT/Chris Pennarts<br />
Mobilis legt letterlijk de basis<br />
voor 380 kV verbinding<br />
Mastfundaties voor Wintrackmasten tussen Borssele en Rilland<br />
TenneT legt in Nederland diverse nieuwe 380 kV hoogspanningsverbindingen aan, zo ook tussen de<br />
plaatsen Borssele en Rilland. BAM Infra en SWITCH Zuid-West, bestaande uit Mobilis B.V. en Strukton<br />
Civiel Projecten B.V., werkt samen aan de totstandkoming van de 48 km lange hoogspanningslijn. Mark<br />
Pijnenburg, Projectmanager bij Mobilis, vertelt over het betonwerk dat Mobilis verricht.<br />
Mobilis is verantwoordelijk voor het betonwerk, de funderingswerkzaamheden worden uitgevoerd door Voorbij en Terracon.<br />
158
“Er zit veel regelwerk bij dit project, we hebben op onze 52 locaties alleen al te maken met circa 40 perceeleigenaren.”<br />
52 VAN DE 107<br />
WINTRACK LOCATIES<br />
"De nieuwe hoogspanningsverbinding bestaat uit<br />
107 Wintrack locaties", schetst Mark. "Daarvan<br />
vallen er 52 onder de competentie van SWITCH<br />
Zuid-West, het bouwconsortium met Mobilis en<br />
Strukton Civiel Projecten. De totale verbinding is<br />
namelijk opgedeeld in twee percelen, van Borssele<br />
naar Willem-Annapolder en van Willem-<br />
Annapolder naar Rilland. Voor de komst van de<br />
Wintrackmasten doet SWITCH Zuid-West de<br />
betonfundaties op het traject Willem-Annapolder<br />
- Rilland. Het andere perceel wordt uitgevoerd<br />
door BAM Infra. TenneT combineert de<br />
nieuwe 380 kV verbinding met de bestaande verbindingen<br />
in de Zak van Zuid-Beveland en tussen<br />
Willem-Annapolder en Rilland."<br />
Er wordt gewerkt met paalfundaties, bestaand uit<br />
Tubex palen, Vibro palen en Fundex palen. "TenneT<br />
heeft gekozen in het ontwerp al naar gelang<br />
de situatie welke paalfundering op welke plek ingezet<br />
moet worden. Na het plaatsen van de palen<br />
wordt de bemaling erop gezet. Daarna worden<br />
de palen uitgegraven en worden de 'koppen<br />
gesneld'. Op de palen maken we eerst een constructieve<br />
werkvloer die de stortbelasting van de<br />
poer kan dragen. Daarna vlechten we de poer en<br />
bouwen we er bekisting omheen om de poeren<br />
te kunnen storten. Is dat eenmaal gebeurd, dan<br />
vullen we de ruimte rondom de poeren weer aan<br />
met grond. Vervolgens wordt de ontstane 'terp'<br />
klaar gemaakt voor VDL, die de Wintrackmasten<br />
plaatst.", samen met Volker Wessels."<br />
104 POEREN STORTEN<br />
Per locatie staan er twee betonpoeren voor<br />
een Wintrackmast. “In totaal storten we op<br />
ons perceel dus 104 poeren, verdeeld over de<br />
52 locaties. Onder elke poer zitten 32 fundatiepalen.<br />
Mobilis is verantwoordelijk voor het<br />
betonwerk, de funderingswerkzaamheden<br />
worden uitgevoerd door Voorbij en Terracon.<br />
Vanuit Strukton is de firma Molhoek betrokken<br />
voor het uitvoeren van grondwerk en cultuurtechnisch<br />
werk", aldus Mark.<br />
Gevraagd naar de dagelijkse werkzaamheden<br />
op het project, antwoordt Mark: "Ik<br />
vorm de brug tussen wat er buiten gebeurt<br />
en TenneT. Door contact te onderhouden<br />
met de mensen in het veld en te monitoren<br />
hoe alles loopt, kan ik verslag uitbrengen bij<br />
alle de achterban en de opdrachtgever. Er<br />
zit veel regelwerk bij dit project, we hebben<br />
op onze 52 locaties alleen al te maken<br />
met circa 40 perceeleigenaren. Iedere stakeholder<br />
heeft individuele belangen, sommigen<br />
van hen zijn akkerbouwers, anderen<br />
zijn fruitteler. Een deel van de percelen is in<br />
handen van TenneT zelf."<br />
ONDERWATERBETON TOEPASSEN<br />
Er zijn situaties waarin bemaling niet mogelijk<br />
is. In zulke gevallen maakt Mobilis gebruik van<br />
van bouwkuipen met onderwaterbeton. "Bemaling<br />
kan soms niet in verband met zoetwaterbellen.<br />
Akkerbouwers en fruittelers maken<br />
zich dan zorgen over de grondwaterstand.<br />
Dan komt het probleemoplossend vermogen<br />
en de expertise van Mobilis en Strukton weer<br />
goed van pas. We maken dan een bouwkuip<br />
met damwanden en storten onderwaterbeton.<br />
Dat kost uiteraard meer tijd, maar het is<br />
wel een perfecte technische oplossing voor de<br />
situatie", zegt Mark tot besluit. ■<br />
Mark Pijnenburg, projectleider bij Mobilis.<br />
Onder elke poer zitten 32 fundatiepalen.<br />
159
PROJECT DIJKVERSTERKING WOLFEREN - SPROK<br />
Om overstromingen in Nederland te voorkomen, worden tot 2050 in heel Nederland ruim 1.500 kilometer aan dijken en 500 sluizen en gemalen versterkt.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Waterschap Rivierenland<br />
Waaldijk afgekeurd op<br />
hoogwaterveiligheid<br />
De Waaldijk tussen Wolferen (Overbetuwe) en Sprok (Nijmegen) voldoet niet (meer) aan de<br />
wettelijke normen voor hoogwaterveiligheid. Tijdens het toetsmoment in 2016 werd slechts een<br />
deel van de dijk afgekeurd, maar met het introduceren van de nieuwe normering in 2017 werd de<br />
opgave aanzienlijk groter. Aan Waterschap Rivierenland de taak om de gehele dijk tussen Wolferen<br />
en Sprok vóór 2<strong>02</strong>6 weer waterveilig te maken.<br />
160
PROJECT DIJKVERSTERKING WOLFEREN - SPROK<br />
HOOGWATERBESCHERMINGS-<br />
PROGRAMMA<br />
De toetsing in 2016 was nog gebaseerd op de<br />
destijds geldende norming. “Hieruit bleek dat<br />
‘slechts’ een kleine drie kilometer van het dertien<br />
kilometer lange dijktracé versterkt zou<br />
moeten worden”, legt De Fockert uit. “Gedurende<br />
de planvorming kregen we te maken met<br />
een aangescherpte normering voor primaire<br />
waterkeringen die op 1 januari 2017 is ingegaan.<br />
Vanzelfsprekend hebben we hier als waterschap<br />
op geanticipeerd. Onder deze nieuwe normering<br />
werd het gehele tracé tussen Wolferen en<br />
Sprok op diverse faalmechanismen afgekeurd.<br />
Dat heeft nogal een impact, overigens ook voor<br />
alle andere primaire waterkeringen in ons werkgebied.”<br />
Dijkversterking Wolferen – Sprok is<br />
onderdeel van het Hoogwaterbeschermingsprogramma.<br />
Om overstromingen in Nederland<br />
te voorkomen, worden tot 2050 in heel Nederland<br />
ruim 1.500 kilometer aan dijken en 500<br />
sluizen en gemalen versterkt. Een forse opgave,<br />
ook voor Waterschap Rivierenland die tot 2050<br />
ruim 400 kilometer aan dijken moet versterken,<br />
waaronder zo’n 70 kilometer noordelijke Waaldijk.<br />
“Het stuk tussen Wolferen en Sprok moeten<br />
we in 2<strong>02</strong>6 op orde hebben.”<br />
DUURZAAMHEID<br />
Het dijktracé tussen Wolferen en Sprok wordt<br />
over de gehele lengte aangepakt op hoogte en<br />
stabiliteit. Daarnaast worden maatregelen getroffen<br />
tegen piping. De Fockert: “Begin 2016 zijn<br />
we als waterschap met de verkenningsfase gestart<br />
om te komen tot een voorkeursalternatief.<br />
Op basis daarvan zijn we de planuitwerkingsfase<br />
ingegaan, waarbij we bewust al een aannemer<br />
hebben gecontracteerd om zo vroeg mogelijk<br />
de kennis over de uitvoering aan boord te halen.<br />
Daarbij is de intentie uitgesproken om met die<br />
bouwcombinatie ook de uitvoering in te gaan.”<br />
Het thema duurzaamheid was een belangrijk<br />
onderdeel bij de planontwikkeling. “Zo zijn er<br />
uitvoerig proeven gedaan met kunststof pipingschermen<br />
die we nu ook daadwerkelijk toepassen.<br />
Ook is onderzoek gedaan naar een emissieloze<br />
bouwplaats. Er is in de planuitwerking fictief<br />
bekeken wat het impliceert om een dergelijk<br />
project volledig emissieloos uit te voeren. Daarvan<br />
is een uitgebreide rapportage opgesteld dat<br />
het Hoogwaterbeschermingsprogramma weer<br />
gebruikt om kaders te stellen ten aanzien van<br />
onder meer de subsidiëring van emissieloos materieel.<br />
Het mooie is dat de bouwcombinatie al<br />
op voorhand durft te investeren in bijvoorbeeld<br />
de inzet van een elektrische graafmachine.”<br />
“Een dergelijk traject met een gecombineerd<br />
ontwerpteam is ons als waterschap heel goed<br />
bevallen. We hebben echt als partners opgetrokken<br />
in alle openheid en transparantie om<br />
te komen tot een goed plan en een realisatiecontract<br />
waarin de risico’s goed zijn beheerst.”<br />
Sinds de zomer van 2<strong>02</strong>1 toen de uitvoering<br />
startte, is er volgens De Fockert wel weer<br />
sprake van een opdrachtgever-opdrachtnemer-relatie.<br />
“Dat kan ook haast niet anders.<br />
Wij hebben als opdrachtgever een toetsende<br />
rol. Neemt niet weg dat we wel met elkaar zijn<br />
overeengekomen om de samenwerkende en<br />
transparante houding te bestendigen tijdens de<br />
uitvoering. Dat wil zeggen, dat we elkaar goed<br />
op de hoogte houden, vroegtijdig mogelijke<br />
knelpunten signaleren en het hoofd bieden, zodat<br />
escalatie voorkomen wordt. En dat werpt<br />
tot op heden zijn vruchten af.” ■<br />
De beheerders van de primaire dijken in Nederland<br />
moeten iedere twaalf jaar aan de minister<br />
verslag uitbrengen over de algemene<br />
waterstaatkundige toestand van deze primaire<br />
waterkeringen. “Als waterschap zijn we<br />
verantwoordelijk voor de waterveiligheid van<br />
de dijken in ons gebied die eens in de twaalf<br />
jaar worden getoetst”, zegt Bram de Fockert,<br />
projectmanager bij Waterschap Rivierenland.<br />
“De Waaldijk tussen Wolferen en Sprok is er<br />
daar één van en werd tijdens het toetsmoment<br />
in 2016 niet helemaal veilig bevonden.<br />
Niet veilig wil zoveel zeggen als niet veilig op<br />
de langere termijn. We kijken met zo’n toetsing<br />
dus vooruit. Als we nu hoog water krijgen,<br />
vormt dat geen acuut probleem.”<br />
Tijdens het toetsmoment in 2016 werd slechts een deel van de dijk afgekeurd, maar met het introduceren van<br />
de nieuwe normering in 2017 werd de opgave aanzienlijk groter.<br />
161
PROJECT DIJKVERSTERKING WOLFEREN - SPROK<br />
Dijkversterking in aanbouw. (Beeld: GMB)<br />
Tekst | Jan Mol Beeld | Fugro/GMB/De Betuwse Waard<br />
Expertise van Fugro<br />
zet zoden aan de dijk<br />
Diverse uitdagingen bij dijkversterking Wolferen-Sprok slim aangepakt<br />
Medio vorig jaar is het startsein gegeven voor de versterking van de noordelijke Waaldijk tussen<br />
Wolferen (Overbetuwe) en Sprok (Nijmegen). In opdracht van Waterschap Rivierenland versterkt<br />
bouwcombinatie De Betuwse Waard - bestaande uit Ploegam, GMB en Dura Vermeer - de komende<br />
jaren het 15 kilometer lange traject.<br />
Thema's die bij het project komen kijken zijn<br />
veiligheid, duurzaamheid, gebiedsontwikkeling<br />
en klimaatadaptatie. Voor de belangrijkste technische<br />
uitdagingen werd de hulp van Fugro ingeroepen.<br />
We spreken met Werner Halter, principal<br />
consultant bij Geo-data specialist Fugro en<br />
met Marijn Hop, adviseur waterbouw bij Fugro,<br />
over de onderzoeken en oplossingen die het bedrijf<br />
heeft verzorgd voor dit project.<br />
PIPING IS EEN PROBLEEM LANGS<br />
BIJNA HET HELE TRAJECT<br />
Marijn opent het gesprek: "De belangrijkste technische<br />
uitdagingen op dit project zijn het effectief<br />
oplossen van het piping probleem, de beperkte<br />
ruimte die aanwezig is voor het aanbrengen van<br />
versterkingsmaatregelen, het overslagbestendig<br />
maken van de dijk en het werken binnen de<br />
strenge Natura 2000-eisen." Wat wordt onder<br />
'piping' precies verstaan? Werner legt uit: "Piping<br />
kan optreden tijdens hoogwatersituaties. Door<br />
een groot verschil in waterstand vóór en achter<br />
de dijk, kunnen er grote drukverschillen optreden.<br />
Dat kan als gevolg hebben dat water ónder<br />
de dijk kan doorstromen, om vervolgens achter<br />
de dijk weer tevoorschijn komen. Het gevolg is<br />
het ontstaan van een 'wel', een plek waar kwelwater<br />
omhoogkomt. Wanneer het hoge water<br />
162
PROJECT DIJKVERSTERKING WOLFEREN - SPROK<br />
‘Prioriteit 1 lag bij een veilig ontwerp,<br />
daarna hebben we gekeken naar het ontwerp<br />
in relatie tot de inpassing binnen alle regels en richtlijnen'<br />
en het verschil in waterdruk aanhouden, kan water<br />
door de zandlaag onder de dijk blijven stromen.<br />
Worden er daarbij zanddeeltjes meegenomen,<br />
dan kan er zich een kanaal (pipe) onder de<br />
dijk door vormen. Treedt dit langdurig op, dan<br />
kan door uitslijting de dijk uiteindelijk instorten."<br />
Marijn: "Bij Wolferen-Sprok heeft circa 90% van<br />
het dijktraject een probleem met piping. Fugro<br />
heeft door middel van HPT-AMPT ® (Aquisense)<br />
sonderingen -op grote schaal toegepast- de variatie<br />
in horizontale en verticale doorlatendheid in<br />
kaart gebracht. Daarnaast hebben we de kleideklaag<br />
in kaart gebracht, zodat we de weerstand<br />
van het voorland mee konden nemen. Zo<br />
kregen we antwoorden op de vraag waar de<br />
'pipe' groeit. Normaliter wordt van het voorland<br />
maar een beperkte lengte meegenomen.<br />
Wij hebben echter met Deltares gekeken naar<br />
het aanscherpen daarvan. Dat resulteerde in een<br />
aanpak waar 'dijkenland' mee gebaat is." Door het<br />
aanvullend onderzoek was voor een deel van het<br />
project geen pipingoplossing meer nodig. Voor de<br />
locaties waar dit nog wel nodig was, heeft Fugro<br />
een oplossing met heaveschermen aangedragen<br />
en het ontwerp hiervan geoptimaliseerd. "Een<br />
gedeelte van die schermen (damwanden) wordt<br />
in kunststof uitgevoerd en een gedeelte in staal,<br />
al naar gelang de stabiliteitsopgave en grondopbouw<br />
in situ ", aldus Marijn. ❯<br />
Geotechnisch laboranten aan het werk. (Beeld: Fugro)<br />
HPT-AMPT sondering. (Beeld: Fugro)<br />
163
DUURZAAM DIJKONTWERP<br />
MET EEN LAAG RISICOPROFIEL<br />
DOOR INNOVATIEVE INTEGRALE<br />
AANPAK MET LOKALE GEOTECHNISCHE<br />
KENNIS EN TESTEN VOOR VALIDATIE<br />
Voor meer informatie<br />
fugro.nl
PROJECT DIJKVERSTERKING WOLFEREN - SPROK<br />
vereiste klei-eigenschappen, konden we lokale<br />
klei hergebruiken. We hebben per dijkonderdeel<br />
bekeken wat er nodig was, tot in detail."<br />
Overzichtsfoto van de Waaldijk bij Nijmegen. (Beeld: De Betuwse Waard)<br />
‘Er hebben binnen Fugro circa 250 mensen<br />
meegewerkt, de klant ziet er buiten 10<br />
rondlopen, de rest werkt buiten beeld'<br />
Daar voegt Werner aan toe: "Het wordt steeds<br />
gebruikelijker om middels de HPT-AMPT technologie<br />
de doorlatendheid van de ondergrond<br />
te meten om de piping opgave nauwkeuriger<br />
te bepalen."<br />
WERKEN IN BEPERKTE RUIMTE<br />
De woningen, natuur en andere belangen langs<br />
de dijk zorgden voor een zeer beperkte ruimte<br />
om in te werken. Daarom was het van belang<br />
om de versterkingen zo compact mogelijk te<br />
maken, om zo min mogelijk impact op de omgeving<br />
te veroorzaken. "De dijken veel breder maken<br />
was dus niet aan de orde, er moest gewerkt<br />
worden in de gegeven, krappe ruimte. Daarom<br />
zijn de heaveschermen zo'n ideale oplossing",<br />
legt Werner uit. "Verder was het van belang om<br />
het Natura 2000 gebied te ontzien. Er mag niet<br />
gebouwd worden in de Natura 2000 uiterwaarden,<br />
er mogen niet te veel bomen gerooid worden<br />
en de bouw moet worden gefaseerd om de<br />
natuur zo min mogelijk te verstoren."<br />
Marijn: “Prioriteit 1 lag bij een veilig ontwerp,<br />
daarna hebben we gekeken naar het ontwerp in<br />
relatie tot de inpassing binnen alle regels en richtlijnen.<br />
Het ontwerp is daar weer op aangepast."<br />
Ook de grondwaterstanden zijn in ogenschouw<br />
genomen. Werner: "De damwanden mogen<br />
geen effect hebben op de grondwaterstanden.<br />
De natuur mag immers niet ontregeld worden en<br />
funderingen mogen geen schade oplopen. Daarom<br />
heeft Fugro uitgebreide analyses gedaan op<br />
de effecten van de voorgenomen maatregelen. In<br />
de verkenningsfase heeft Deltares meegekeken,<br />
later hebben we met Deltares samengewerkt om<br />
kruisende gas- en waterleidingen te ontzien."<br />
OVERSLAGBESTENDIG<br />
MAKEN VAN DE DIJK<br />
"Het probleem van overslag speelt bij alle dijken",<br />
schetst Marijn. "Sinds 2017 wordt in het<br />
dijkontwerp gestuurd op grote overslag om<br />
de kruinhoogte te beperken. Dat bracht de afgelopen<br />
twee jaar uitdagingen met zich mee,<br />
waar oplossingen voor moesten komen. Wolferen-Sprok<br />
is een typische kleidijk, waar 10<br />
liter water per seconde per meter dijk overheen<br />
mag slaan." Werner voegt toe: "De dijk<br />
hoefde beperkt te worden opgehoogd. De<br />
keuze die gemaakt is: een minder hoge en minder<br />
brede dijk, goed voor het landschappelijke<br />
beeld. Maar het binnenbeloop van de dijk mag<br />
door de overslag niet eroderen. In het geval<br />
van Wolferen-Sprok hebben we te maken met<br />
bomen, huizen en opritten die pal achter de<br />
dijk aanwezig zijn, dus moesten we tot in detail<br />
bekijken wat de gevolgen van de aanpassingen<br />
zouden zijn. De aanwezige zandscheg zou kunnen<br />
wegslaan bij overslag. De oplossing waar<br />
Fugro mee kwam, is het aanbrengen van erosiebestendige<br />
klei. Door slim te kijken naar de<br />
TYPISCH FUGRO<br />
Fugro staat bekend om haar innovatieve technieken<br />
en oplossingen. "We laten simpelweg<br />
niets aan het toeval over", stelt Marijn. "In de<br />
planuitwerkingsfase zaten we al in het bouwteam,<br />
nadat het waterschap het voorkeursontwerp<br />
had vastgesteld. Een grondontwerp met<br />
af en toe constructieve elementen. Van daaruit<br />
hebben wij een planontwerp gemaakt met<br />
verstrekkende detaillering. Fugro denkt altijd<br />
in optimalisaties: meer nuance in regels, meer<br />
onderzoek doen. We willen de grond zo effectief<br />
mogelijk gebruiken, dat kan alleen door in<br />
het ontwerp zo nauwkeurig mogelijk te werk te<br />
gaan. We gebruiken daarvoor nieuwe software<br />
en nieuwe rekenmethodieken. Zo hebben we<br />
probabilistische analyses uitgevoerd om aan te<br />
tonen dat kostbare versterking voorkomen kan<br />
worden, versterking die normaliter preventief<br />
zou zijn toegepast om bij een storm het afschuiven<br />
van de dijk te voorkomen. We berekenen<br />
dus niet alleen wat we nodig hebben,<br />
maar juist ook wat we niet nodig hebben. Digitalisering<br />
is dus onmisbaar om duurzaam en<br />
bestendig te werken."<br />
Alle vakdisciplines die Fugro in huis heeft, zijn<br />
dan ook aan bod gekomen. <strong>Grond</strong>onderzoek,<br />
geofysica, geomonitoring, geodesie, laboratorium<br />
en consultancy. Marijn vervolgt: "As we<br />
speak lopen onze laboranten nog steeds buiten<br />
voor grondonderzoek, peilbuizen en monitoring.<br />
Het is een 'ongoing process'. Werner zegt<br />
tot besluit: "Een collega heeft intern bij Fugro<br />
een lezing gegeven over dit project. Er hebben<br />
binnen Fugro circa 250 mensen meegewerkt,<br />
de klant ziet er buiten 10 rondlopen, de rest<br />
werkt buiten beeld. We kunnen dus stellen dat<br />
meer dan de helft van het personeel van Fugro<br />
Nederland bij Wolferen-Sprok is betrokken.<br />
Dan begrijp je ook het enthousiasme dat onderling<br />
leeft voor dit mooie project!" ■<br />
Algoritme van nieuwe software en rekenmethodiek<br />
REAL 2.0 zijn gebruikt voor het 3D ondergrondmodel<br />
voor effectief grondgebruik en nauwkeurig, stabieler<br />
ontwerp. (Beeld: Fugro)<br />
165
PROJECT DIJKVERSTERKING WOLFEREN - SPROK<br />
Al vanaf het begin heerst er een fijne dynamiek tussen de bedrijven en de mensen onderling.<br />
Het project speelt zich af aan de noordzijde van de Waal.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | bouwcombinatie De Betuwse Waard<br />
Duurzame dijkversterking<br />
met minimale impact<br />
In het kader van het Hoogwaterbeschermingsprogramma wordt de noordelijke Waaldijk tussen<br />
Wolferen (Overbetuwe) en Sprok (Nijmegen) aangepakt. In opdracht van Waterschap Rivierenland<br />
versterkt bouwcombinatie De Betuwse Waard de komende jaren het dertien kilometer lange traject.<br />
Door een open en transparante samenwerking in het voortraject ligt er een slim en uitvoerbaar plan<br />
om de dijkversterkingsopgave met minimale impact voor het milieu en de omgeving aan te vliegen.<br />
De uitvoering is inmiddels in volle gang.<br />
166
PROJECT DIJKVERSTERKING WOLFEREN - SPROK<br />
De dijkversterkingsoperatie vindt<br />
plaats in een natuurrijke omgeving.<br />
Vanwege de complexiteit van het project en de<br />
vele stakeholders heeft Waterschap Rivierenland<br />
al in een vroeg stadium de marktpartijen aan<br />
boord gevraagd. “Vanuit eerdere projecten, zoals<br />
Ruimte voor de Waal en Mooder Maas, hebben<br />
Ploegam en Dura Vermeer een sterke link<br />
met elkaar en voor dit project is daar ook GMB<br />
bij aangeschoven”, begint Rob Bouwens, projectmanager<br />
in de combinatie. “Onze insteek is om<br />
zoveel mogelijk werk met eigen mensen uit te<br />
voeren, daar heb je gewoon drie partijen voor<br />
nodig. Partijen die heel goed bij elkaar passen met<br />
ieder zijn eigen kennis en expertise. Het leidt tot<br />
een goede mix met telkens de juiste persoon op<br />
de juiste plek. Al vanaf het begin heerst er een<br />
fijne dynamiek tussen de bedrijven en de mensen<br />
onderling. De manier waarop we dit project zijn<br />
aangevlogen was overigens redelijk uniek.”<br />
EERLIJK GELD VOOR EERLIJK WERK<br />
Nog voor de realisatiefase hebben de combinanten<br />
gezamenlijk het ontwerp en de planuitwerking<br />
opgepakt en zijn parallel tot de prijsvorming<br />
gekomen. “Het doel in de verkenningsfase<br />
was om te komen tot een vastgesteld en gedragen<br />
voorkeursalternatief (VKA) als vertrekpunt<br />
voor de planuitwerkingsfase”, vertelt Berry Hol,<br />
technisch manager in de combinatie . “Omdat<br />
we als combinatie ook verantwoordelijk waren<br />
voor het ontwerp, hebben we ons omringd met<br />
een aantal externe partners voor bijvoorbeeld<br />
de landschappelijke inrichting (H+N+S), een<br />
partner voor de geotechniek (Fugro) en Royal<br />
HaskoningDHV met een technisch manager en<br />
voornamelijk modelleurs. Vanaf het begin is het<br />
ontwerp in 3D vormgegeven. Vervolgens hebben<br />
we het plan in een aantal ‘loops’ verder geconcretiseerd.<br />
In loop 1 werd het VKA bestendigd,<br />
in loop 2 het ruimtebeslag vastgeprikt met<br />
de focus op de omgeving. In loop 3 is het risicoprofiel<br />
beoordeeld en in loop 4 zijn de stukken<br />
voor de hoofdvergunning opgesteld, zodat deze<br />
tijdig in procedure gingen met het oog op de<br />
start van de uitvoering.” Bouwens vult aan: “De<br />
planuitwerking en het afprijzen ervan is in volledige<br />
openheid en transparantie richting het waterschap<br />
gebeurd. Eerlijk geld voor eerlijk werk.<br />
Dat heeft geleid tot de realisatieovereenkomst<br />
die in juli 2<strong>02</strong>1 werd bekrachtigd.”<br />
NIJMEEGSE VIERDAAGSE<br />
Het project speelt zich af aan de noordzijde<br />
van de Waal. “Het tracé van in totaal dertien<br />
kilometer is opgesplitst in een zevental clusters”,<br />
zegt Bouwens. ❯<br />
167
ealiseert Dijkversterking Wolferen-Sprok<br />
Wij werken samen met Waterschap Rivierenland aan de Dijkversterking Wolferen-Sprok. Zo zorgen we voor<br />
droge voeten aan de Waaldijk! Hoe we dat doen, lees je op dijkversterkingwolferensprok.nl.<br />
De Betuwse Waard is een samenwerking van:<br />
GRONDIGE DENKERS, GEDREVEN DOENERS
PROJECT DIJKVERSTERKING WOLFEREN - SPROK<br />
De dijkversterkingsoperatie vindt plaats in<br />
een natuurrijke omgeving. “De werkzaamheden<br />
lopen onder meer dwars door een Natura2000<br />
gebied”, zegt Bouwens. “Daarvoor<br />
gelden zeer strenge eisen. We beschikken<br />
dan ook over een ecoloog in ons team die<br />
zorgt voor de juiste afstemming. Zo mogen<br />
we bijvoorbeeld alleen maar damwand zetten<br />
van oktober tot en met het voorjaar en<br />
moeten we daarna de natuur met rust laten.<br />
Ook brengen we allerlei amfibieschermen,<br />
paddenschermen en andere tijdelijke constructies<br />
aan om de natuur zo min mogelijk<br />
tot last te zijn. Daarnaast maken we gebruik<br />
van een elektrische kraan om samen met het<br />
waterschap ervaring op te doen met emissieloos<br />
werken in dergelijke projecten. En<br />
zo proberen we er alles aan te doen om de<br />
dijkversterking met minimale impact op de<br />
omgeving en het milieu uit te voeren.” ■<br />
De combinatie doet er alles aan om de dijkversterking met minimale impact op de omgeving en het milieu uit te voeren.<br />
‘Afhankelijk van de locatie wordt de dijk<br />
hoger en breder, of worden er damwanden<br />
geplaatst en steunbermen aangelegd<br />
om de stabiliteit te verbeteren’<br />
“We zijn vorig jaar begonnen bij de spoorbrug<br />
in Nijmegen (cluster B) met het versterken<br />
van de dijk, dat samen met cluster C tot aan<br />
de camping in Oosterhout nog in uitvoering<br />
is tot eind 2<strong>02</strong>2. Bijzonder aan dit tracé is dat<br />
straks de route van de Nijmeegse Vierdaagse<br />
het werkvak doorkruist. Dat heeft natuurlijk<br />
behoorlijk wat consequenties en vraagt om<br />
een zorgvuldige planning en aanvullende veiligheidsmaatregelen.<br />
Aan het einde van dit jaar<br />
starten we volgens planning met achtereenvolgens<br />
de clusters D tot en met G vanaf de<br />
camping in Oosterhout tot aan Wolferen. De<br />
verwachting is dat deze werkzaamheden een<br />
goed jaar in beslag nemen. Vervolgens gaan we<br />
in 2<strong>02</strong>4 terug naar Sprok, cluster A, aan de andere<br />
kant van Nijmegen. De fasering is zodanig<br />
ingestoken dat we per fase het betreffende<br />
dijkdeel afsluiten en 99,9 procent van de werkzaamheden<br />
afronden voordat we overgaan<br />
naar de volgende fase.”<br />
KUNSTSTOF PIPINGSCHERMEN<br />
Afhankelijk van de locatie wordt de dijk hoger<br />
en breder, of worden er damwanden<br />
geplaatst en steunbermen aangelegd om de<br />
stabiliteit te verbeteren. “De pipingopgave<br />
is voor Waterschap Rivierenland een breed<br />
thema dat op alle projecten speelt”, weet<br />
Hol. “Ook in dit project is veel aandacht besteed<br />
aan hoe we de huidige pipingregels<br />
kunnen inpassen en optimaliseren met oog<br />
voor alternatieven. Daar heeft niet alleen de<br />
bouwcombinatie, maar ook het waterschap<br />
ontzettend veel van geleerd. Het heeft zelfs<br />
geleid tot de inzet van kunststof pipingschermen.<br />
Een voordeliger en milieutechnisch<br />
beter alternatief, kunststof heeft immers<br />
een veel gunstigere MKI-waarde. Het<br />
plaatsen van stalen damplanken als pipingscherm<br />
is in het verleden puur uit nood geboren,<br />
omdat er geen alternatieven waren.<br />
Die zijn er nu wel. Uiteindelijk wordt er in<br />
dit project zo’n 40.000 m 2 aan kunststof pipingschermen<br />
toegepast die qua vorm vergelijkbaar<br />
zijn met een stalen damplank met<br />
een mannetje-vrouwtje en een slot. Ook<br />
het inbrengen gaat hetzelfde, weliswaar met<br />
een stalen moederplank aan rivierzijde om<br />
de kracht van het trilblok op te vangen. Op<br />
diepte wordt de moederplank losgekoppeld<br />
en uitgenomen.”<br />
Vanwege de complexiteit van het project en de vele<br />
stakeholders heeft Waterschap Rivierenland al in een<br />
vroeg stadium de marktpartijen aan boord gevraagd.<br />
De pipingopgave is voor Waterschap Rivierenland<br />
een breed thema dat op alle projecten speelt.<br />
169
PROJECT DIJKVERSTERKING WOLFEREN - SPROK<br />
Van de 1,2 miljoen ton aan inerte afvalstromen die Jansen Recycling jaarlijks verwerkt, wordt 98,5 procent hergebruikt of verwerkt tot hoogwaardige, gecertificeerde secundaire grondstoffen.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | Jansen Recycling<br />
Verontreinigde gronden omzetten<br />
in secundaire grondstoffen<br />
Jansen Recycling verwerkt jaarlijks ruim 1,2 miljoen ton aan inerte afvalstromen waarvan 98,5 procent<br />
gerecycled wordt tot hoogwaardige, secundaire grondstoffen. Als vaste relatie van de combinanten<br />
in De Betuwse Waard is Jansen Recycling medio vorig jaar gevraagd om het ‘dossier’ Wolferen-Sprok<br />
op zich te nemen. Aan de hand van vooronderzoek is een inschatting gemaakt van het totale volume<br />
dat vrijkomt. Inmiddels zijn al enkele honderden tonnen verontreinigde gronden omgezet naar<br />
gecertificeerde, secundaire grondstoffen, maar dat vormt slechts het topje van de ijsberg.<br />
Bij het dijkversterkingsproject Wolferen-Sprok<br />
worden enorme volumes grond verzet. “Soms<br />
kunnen materialen herschikt worden op locatie,<br />
maar veelal ook niet”, zegt Rick van den Akker<br />
van Jansen Recycling. “In het voortraject hebben<br />
we een advies uitgebracht en een aanbieding<br />
gemaakt voor de inname van de vrijkomende<br />
gronden met bijbehorende kwaliteiten. Denk<br />
dan aan stromen zoals verontreinigde gronden,<br />
teerhoudend asfalt en verontreinigd puin. Op<br />
basis van die inschattingen is een basisovereenkomst<br />
opgesteld waar we feitelijk continu aan<br />
spiegelen. Het lastige van onze tak van sport is<br />
namelijk dat je vooraf nooit exact kunt bepalen<br />
wat er precies vrijkomt. Dat zie je pas op moment<br />
van uitvoering, daarom blijven we bij het<br />
gehele proces betrokken om de vrijgekomen<br />
gronden telkens te beoordelen en op juiste wijze<br />
te verwerken en toe te passen.”<br />
TWEE LOCATIES<br />
De vrijkomende afvalstromen vanuit Wolferen-Sprok<br />
worden afhankelijk van het type op<br />
één van de twee locaties van Jansen Recycling<br />
170
PROJECT DIJKVERSTERKING WOLFEREN - SPROK<br />
‘Circulariteit zit<br />
in ons DNA’<br />
in Noord-Brabant verwerkt. “In 2017 hebben<br />
we in Son de eerste thermische reinigingsinstallatie<br />
(TRI) in Zuid-Nederland geopend”,<br />
vertelt Peter de Bont enthousiast. “Hierin<br />
verwerken we onder meer teerhoudend asfalt<br />
en/of thermisch verontreinigde grond. De<br />
installatie scheidt teer en bitumen van de overige<br />
bestanddelen, waaronder zand en grind.<br />
Hierdoor zijn deze reststromen weer opnieuw<br />
bruikbaar voor de GWW-markt als gecertificeerde<br />
secundaire grond- en bouwstoffen<br />
die binnen de Jansen organisatie worden<br />
verwerkt in de betonwaren en betonmortel.”<br />
Van den Akker vult aan: “Datzelfde geldt min<br />
of meer voor onze stationaire reinigingsinstallatie<br />
in Helmond. De grondreinigingsinstallatie<br />
maakt gebruik van het principe van extractieve<br />
reiniging. Hierin hechten de verontreinigingen<br />
zich via een spoelproces aan een<br />
slibfractie die afgescheiden wordt van de<br />
schone zandfractie. De eindproducten worden<br />
vooral afgezet als volwaardig alternatief<br />
voor natuurlijk (beton)zand.”<br />
LAGE MILIEUBELASTING<br />
Weliswaar is het dijkversterkingsproject<br />
Wolferen-Sprok een langlopend project voor<br />
Jansen Recycling, de eerste honderden tonnen<br />
verontreinigde gronden zijn inmiddels al<br />
verwerkt tot nuttig toepasbare secundaire<br />
grondstoffen. Het project mondt volgens De<br />
Bont uiteindelijk uit tot serieuze volumes.<br />
"Tot op heden heeft combinatie De Betuwse<br />
Waard zelf het transport verzorgd vanuit het<br />
project naar onze recyclinginstallaties, maar<br />
dat kunnen we eventueel ook voor rekening<br />
nemen, zowel per as als per schip. We optimaliseren<br />
het transport door combinaties<br />
met eventuele andere projecten te maken.<br />
Zo beperken we het aantal transportbewegingen<br />
en houden we de milieubelasting zo<br />
laag mogelijk. Desgewenst verzorgen we het<br />
complete bodemsaneringstraject van A tot<br />
Z. Wat dat betreft zijn we heel flexibel en<br />
hechten veel waarde aan een open en eerlijke<br />
communicatie. De samenwerking met<br />
combinatie De Betuwse Waard verloopt hier<br />
dan ook uiterst voorspoedig.”<br />
De vrijkomende afvalstromen vanuit Wolferen-Sprok<br />
worden afhankelijk van het type op één van de twee<br />
locaties van Jansen Recycling in Noord-Brabant verwerkt.<br />
Van de 1,2 miljoen ton aan inerte afvalstromen<br />
die Jansen Recycling jaarlijks verwerkt,<br />
wordt 98,5 procent hergebruikt of verwerkt<br />
tot hoogwaardige, gecertificeerde secundaire<br />
grondstoffen. Die worden weer toegepast in<br />
de wegenbouw, bij de eigen betondivisie of als<br />
grondstof voor de Legioblocks. “Circulariteit<br />
zit in ons DNA.” ■<br />
Circulair ondernemerschap<br />
Wij zijn A. Jansen B.V. Al ruim 50 jaar bieden<br />
we duurzame, circulaire en innovatieve oplossingen<br />
op het gebied van infra, recycling<br />
en beton. Afvalstromen, zoals teerhoudend<br />
asfalt en bouw- en sloopafval, recyclen we<br />
naar secundaire grondstoffen. Deze worden<br />
verwerkt in betonmortel en Legioblocken.<br />
Hiermee ontlasten we natuurlijke bronnen,<br />
verminderen we onze CO 2<br />
-footprint en<br />
werken we aan een zo laag mogelijke milieubelasting.<br />
Dat is circulair ondernemerschap!<br />
171
PROJECT DIJKVERSTERKING WOLFEREN - SPROK<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | RAAP<br />
Unieke archeologische<br />
vondsten in en rond<br />
de Waaldijk<br />
Om de versterking van de Waaldijk zo voorspoedig mogelijk<br />
te laten verlopen, heeft bouwcombinatie De Betuwse Waard<br />
archeologie als integraal onderdeel opgenomen in zowel<br />
het ontwerp als de uitvoering. En dat is maar goed ook, want<br />
de ondergrond in en rond de Waaldijk blijkt vanuit historisch<br />
perspectief ontzettend waardevol. Archeologisch onderzoeksen<br />
adviesbureau RAAP heeft al diverse unieke archeologische<br />
objecten veiliggesteld, waaronder restanten van enorme<br />
infrastructurele projecten uit de Romeinse tijd.<br />
RAAP is het grootste onderzoeks- en adviesbureau<br />
voor archeologie en cultuurhistorie in Nederland.<br />
“We zijn al vanaf de planvorming bij het<br />
project betrokken”, zegt projectleider Eric Norde.<br />
“Het mooie van de bouwcombinatie is dat<br />
ze archeologie zien als een serieus onderwerp<br />
in plaats van een noodzakelijk kwaad. Archeologisch<br />
onderzoek laten uitvoeren is weliswaar een<br />
vereiste vanuit de overheid en in dit geval ook<br />
vanuit Waterschap Rivierenland, maar dat kun je<br />
alsnog op verschillende manieren aanvliegen. De<br />
bouwcombinatie ziet het hier als een integraal<br />
onderdeel van het project en de planning. Dat<br />
voorkomt verrassingen en onvoorziene vertragingen<br />
tijdens de uitvoering.”<br />
ARCHEOLOGISCH<br />
VERANTWOORD ONTWERP<br />
Door RAAP al in de planfase te laten ‘meekijken’<br />
met het ontwerp worden mogelijke knelpunten tijdig<br />
gesignaleerd. “In ons werkveld hebben wij, archeologen,<br />
niet in de laatste plaats ook een rol als<br />
adviseur. Zo bekijken we bijvoorbeeld of het mogelijk<br />
is om lokaal net wat minder diep te graven<br />
zodat archeologisch onderzoek voorkomen kan<br />
worden. Dat klinkt misschien wat tegenstrijdig”,<br />
erkent Norde. “Maar het uitgangspunt van de Nederlandse<br />
wetgeving is dat, daar waar het kan, je de<br />
archeologie in stand moet houden. Het is enerzijds<br />
een kostenkwestie, maar anderzijds bevinden objecten<br />
zich al vele honderden of duizenden jaren<br />
onder de grond; het is vaak de beste manier om<br />
ze te bewaren. Bovendien gaat de ontwikkeling<br />
van onderzoeksmethodes heel snel en zullen in<br />
de toekomst nog betere technieken beschikbaar<br />
komen. Samen met de opdrachtgever en bouwcombinatie<br />
proberen we dus tot een zo efficiënt<br />
mogelijk en archeologisch verantwoord ontwerp<br />
te komen. Dat is hier uitermate goed gelukt.”<br />
2000 JAAR OUDE<br />
INFRASTRUCTUUR<br />
Ruim twee jaar geleden al heeft RAAP het nodige<br />
veldwerk verricht op zoek naar interessante locaties.<br />
“Aan de hand van de resultaten uit de vele<br />
handboringen hebben we een aantal waardevolle<br />
locaties in kaart gebracht”, legt Norde uit. “Op die<br />
locaties waarvan we het vermoeden hadden dat<br />
de archeologie beschadigd kon worden, zijn we<br />
verder de diepte ingegaan. Dat heeft ertoe geleid<br />
dat we vanaf maart 2<strong>02</strong>1 een aantal proefsleuven<br />
hebben gemaakt tussen Wolferen en Sprok, en<br />
daar kwam al direct het nodige naar boven. Zo<br />
troffen we een zeldzaam Romeins wegtracé aan<br />
van Nijmegen naar het westen van het land. Het<br />
blijkt één van de hoofdwegen uit de Romeinse tijd.<br />
Een vondst die niet eerder in het oostelijk rivierengebied<br />
werd aangetoond. ❯<br />
172
PROJECT DIJKVERSTERKING WOLFEREN - SPROK<br />
Bermgreppels langs de dijk.<br />
173
Archeologie zet zoden aan de dijk<br />
Profiel in historische dijk bij Spijk.<br />
Sporen van Romeinse bermgreppels<br />
in sleuf naast moderne dijk.<br />
Profiel Romeinse weg<br />
met bermgreppel.<br />
Getekend profiel<br />
Romeinse weg<br />
met bermgreppels.
PROJECT DIJKVERSTERKING WOLFEREN - SPROK<br />
Het tracé bestaat uit een gebold wegdek van grind<br />
met aan weerszijden een brede afwateringsgreppel.<br />
Het werd door het Romeinse leger gebruikt<br />
om zich snel te kunnen verplaatsen. Uit diezelfde<br />
periode stamt het kanaal – dat internationale aandacht<br />
kreeg - van 11 meter breed dat we over een<br />
lengte van 60 meter hebben blootgelegd, destijds<br />
mogelijk een verbinding tussen de Waal en de Rijn.<br />
We kennen een soortgelijke bypass in het Westland<br />
tussen de Maas en de Rijn, maar niet in het<br />
oostelijk rivierengebied. We hopen het kanaal in de<br />
toekomst met boringen verder te kunnen volgen.<br />
Toch wel bijzonder dat we door het huidige dijkversterkingsproject<br />
de overblijfselen ontdekken van infrastructurele<br />
werken van 2000 jaar geleden!”<br />
Op slechts 1 meter diepte trof RAAP een skelet uit de tijd van Karel de Grote aan.<br />
Kanaal-detail doorsnede.<br />
SKELET UIT DE MIDDELEEUWEN<br />
Dat het gebied rondom de Waaldijk volop floreerde<br />
in de Romeinse tijd blijkt uit de vele bijzondere<br />
objecten die door RAAP zijn aangetroffen.<br />
“Hoewel we werkten onder de rook van<br />
Nijmegen, dat in de Romeinse tijd al een belangrijke<br />
stad was, hielden we rekening met een eenvoudige<br />
agrarische samenleving. Die aanname<br />
blijkt niet (helemaal) te kloppen. Blijkbaar hebben<br />
zich langs het wegtracé en het kanaal destijds<br />
ook de meer welgestelde personen gevestigd,<br />
getuige de meer chique materialen die zijn<br />
gevonden zoals een godenbeeldje, olielampjes en<br />
vijf inktpennen. Dat zie je in een normale agrarische<br />
samenleving doorgaans niet.” Op slechts 1<br />
meter diepte trof RAAP ook nog een skelet uit<br />
de tijd van Karel de Grote aan. “Graven uit deze<br />
periode worden weinig gevonden. De precieze<br />
datering vraagt om meer onderzoek. Ook leuk,<br />
maar totaal anders en van veel recentere archeologie<br />
zijn de resten van een zogenaamde T-<br />
boerderij uit de 17e eeuw die we in Oosterhout<br />
aantroffen. Vooral voor lokale dorpsbewoners<br />
heel interessant. Het is herkenbaar en vormt een<br />
mooie link met de eigen omgeving. Dat realiseert<br />
de bouwcombinatie zich heel goed; ze betrekken<br />
de omgeving heel nadrukkelijk bij deze mooie<br />
vondsten, zodat ze niet alleen de overlast van<br />
het project ervaren.”<br />
De vele archeologische vondsten bewijzen maar<br />
weer dat het gebied rondom de Waaldijk een ontzettend<br />
rijke historie kent. “Het is des te bijzonderder<br />
omdat het zich afspeelt in een smalle strook<br />
direct langs de dijk die daar ook al duizend jaar ligt.<br />
Dat al die archeologie bewaard is gebleven, is een<br />
aangename verrassing en dat deze kon worden veiliggesteld<br />
zonder verdere vertragingen op te lopen,<br />
is de verdienste van de bouwcombinatie die ons<br />
vak uitermate serieus neemt. Dat werkt voor iedereen<br />
heel prettig.” De vondsten worden momenteel<br />
door RAAP tot in detail onderzocht. Daar hebben<br />
ze twee jaar de tijd voor, waarna ze worden overdragen<br />
aan het provinciaal depot in Nijmegen. ■<br />
175
PROJECT DIJKVERSTERKING WOLFEREN - SPROK<br />
Knippen oude kabels in de dijk voordat ze opgeruimd worden.<br />
De TenneT aanpassing aan de isolatorketting; wanneer je inzoomt zie je op de<br />
bovenste geleider de ‘nieuwe’ ophanging en bij de onderste de ‘oude’. In het<br />
midden worden de werkzaamheden uitgevoerd.<br />
Tekst | Roel van Gils Beeld | SGS Roos+Bijl<br />
Helikopterview op<br />
kabels en leidingen<br />
De dijkversterkingsoperatie tussen Wolferen en Sprok heeft maar liefst driehonderd (!) raakvlakken<br />
met kabels en leidingen. Niet heel vreemd dus dat ingenieursbureaus SGS Roos+Bijl al in een<br />
vroeg stadium bij het ontwerp werd aangehaakt. De specialist in kabels en leidingen heeft vanuit een<br />
helikopterview alle raakvlakken in kaart gebracht en in nauwe samenwerking met de netbeheerders,<br />
het waterschap en de bouwcombinatie een aantal slimme ontwerpaanpassingen gedaan dat tot<br />
forse besparingen voor het project heeft geleid.<br />
“Waterschap Rivierenland heeft heel bewust<br />
al in een vroeg stadium een beroep gedaan op<br />
de expertise van de marktpartijen om uitdagingen<br />
tijdens de uitvoering al in het ontwerp<br />
te tackelen”, zegt Wilko van Kruisbergen, projectleider<br />
bij SGS Roos+Bijl. “Dat heeft geleid<br />
tot de vorming van ontwerpteam Betuwse<br />
Waard, waar wij als specialist in kabels en leidingen<br />
ook bij zijn aangesloten. Op die manier<br />