2022 10 30 Ombra mai fu - PRJCT Amsterdam + Maarten Engeltjes

Zo 30 okt 2022
Grote Zaal
College 19.00 uur
Concert 20.15 uur
Serie Oude
Muziek
Ombra mai fu
PRJCT Amsterdam
+ Maarten Engeltjes
Met college van Jan Van den Bossche
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale
programmaboekje is een extra service
ter voorbereiding op het concert. Het is
uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie
tijdens het concert te raadplegen via je mobiele
telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de
andere concertbezoekers.
Bij voorbaat dank.

Programma
Serie Oude
Muziek
Zo 30 okt 2022
Grote Zaal
Ombra mai fu
PRJCT Amsterdam
+ Maarten Engeltjes
Met college van Jan Van den Bossche
Maarten Engeltjes countertenor
PRJCT Amsterdam:
Josef Zak concertmeester
Giorgos Samoilis viool
Simone Siviero altviool
Marcus van den Munckhof cello
Jesse Feves contrabas
Edoardo Valorz klavecimbel
Kim Stockx fagot
College
19.00 - 19.45 uur
ca. 45 minuten
Concert
20.15 – 21.30 uur
ca. 75 minuten zonder pauze
Staat je mobiele telefoon al uit?
Dank je wel.
2

Programma
Georg Friedrich Händel (1685 - 1759)
Rodelinda (première 1725)
Recitatief Pompe Vane di Morte (Bertarido)
Aria Dove sei? (Bertarido)
Giulio Cesare (première 1724)
Aria Empio diro tu sei! (Cesare)
Tolomeo (première 1728)
Recitatief Che pui si tarda omai (Tolomeo)
Aria Stille amare (Tolomeo)
Ariodante (première 1735)
Sinfonia uit de tweede akte
Imeneo (première 1740)
Aria Se potessero (Tirinto)
Rinaldo (première 1711)
Aria Venti turbuni (Rinaldo)
Concerto grosso in d HWV 316 (1715/1718)
··
Grave
··
Allegro
··
Adagio
··
Allegro ma non troppo
··
Allegro
Ariodante
Aria Scherza infida (Ariodante)
3

College
College
Jan Van den Bossche
Händel, de geniale dramaturg
College door Jan Van den Bossche
Georg Friedrich Händel was een
theaterdier en zonder twijfel een van
de grootste operacomponisten uit
de muziekgeschiedenis. Toen zijn
operaonderneming in Londen op de fles ging,
nam hij zijn toevlucht tot het oratorium, een
genre waarmee hij in hetzelfde muzikale
idioom zijn dramatische talent kon botvieren.
Dit college gaat in op Händels unieke
theatertalent, dat hem tot een van de meest
uitgevoerde componisten van barokopera’s
maakt.
Jan Van den Bossche studeerde
koordirectie aan het Koninklijk
Conservatorium van Gent. Hij verdiepte
zich vervolgens in de oude muziek in
Wenen, waar hij onder andere viola da
gamba studeerde.
Van 2000 tot 2009 was hij werkzaam bij de
Organisatie Oude Muziek in Utrecht, eerst
als programmeur en vanaf 2003 als directeur.
Daarna was hij artistiek directeur van het
Festival de Música Antigua. In 2012 werd Van
den Bossche directeur van de Nederlandse
Bachvereniging, waar hij het meerjarige
project All of Bach onder zijn hoede had. Bij
zijn afscheid in 2017 waren inmiddels meer
dan 300 werken van Bach gepubliceerd
op de website All of Bach. In de periode
2007-2011 was hij ook actief als regisseur
en maakte met de Compagnie Bischoff
vijf muziektheatervoorstellingen. Van den
Bossche werkt nu als freelance dramaturg en
publicist en was in 2018 artistiek leider van
het nieuwe Festival Veenhuizen in Drenthe.
4

Toelichting
Georg Friedrich Händel werd in 1685 geboren in het Duitse Halle, waar hij ook zijn eerste
muzieklessen kreeg. Zijn leraar was Friedrich Wilhelm Zachow, die behalve organist en
cantor ook een uitstekende componist was. Händel was een gretige leerling en Zachow
stimuleerde hem niet alleen om zoveel mogelijk instrumenten te leren bespelen maar ook
om zelf te gaan componeren.
Al op veertienjarige leeftijd publiceerde
Händel zijn eerste triosonates. Drie jaar
later kreeg hij zelf een baan als organist in
Halle. Maar zijn ambities reikten veel verder
dan een degelijke carrière in de kerkmuziek.
Als operacomponist was hij er weliswaar
niet zo vroeg bij als Wolfgang Amadeus
Mozart, die in zijn tienerjaren al een paar
grote opera’s op zijn naam had staan, maar
in 1705 – Händel was toen twintig – ging in
Hamburg zijn eerste opera in première. Die
werd vrijwel onmiddellijk gevolgd door een
tweede. Dit trok internationaal de aandacht
en Händel werd in 1707 uitgenodigd om naar
Rome te komen. Daar kwam hij onder de
hoede van Alessandro Scarlatti die zijn talent
op waarde wist te schatten: de jonge Duitser
Händel groeide in Rome uit tot een muzikaal
fenomeen.
Opera’s kon hij in Rome niet uitvoeren, dat
genre was verboden, maar hij componeerde
naar hartenlust andere vocale werken zoals
cantates, motetten en oratoria. Muzikaal
kon hij in deze vocale genres veel kwijt,
toch wilde hij het liefst opera’s schrijven. In
1711 componeerde hij – naar het schijnt in
een paar dagen – Rinaldo. Deze grote opera
ging in Londen in première en was gelijk
een enorm succes. Händel, intussen ook
nog kapelmeester in Hannover, zou zich
in Londen vestigen, de Britse nationaliteit
aannemen en enkele decennia de Londense
muziekwereld domineren met zijn Italiaanse
opera’s.
Populariteit castraatzangers
Nadat de opera zich in Italië had ontwikkeld
van een eenvoudige muziektheatervorm, die
uitsluitend aan de hoven werd uitgevoerd,
tot een theatergenre waarvoor door
iedereen kaartjes konden worden gekocht,
verspreidde de opera als kunstvorm zich
razendsnel door heel Europa. In Frankrijk
ontwikkelde Jean-Baptiste Lully een geheel
eigen Franse operastijl, maar in de rest
van Europa was het de Italiaanse opera die
de toon bepaalde. Händel reisde dan ook
veelvuldig naar Italië om goede zangers
te engageren, met name castraten die
de mannelijke hoofdrollen in zijn opera’s
konden uitvoeren. De castraatzanger
was, met zijn hoge stem maar met zijn
mannelijke voorkomen, de ideale vertolker
van heldenrollen als Rinaldo en Giulio Cesare.
De besten onder hen waren de popsterren
van hun tijd die zich wentelden in rijkdom en
hordes uitzinnige fans.
Händel schreef heel specifiek voor bepaalde
zangers, we kennen hun namen en vaak ook
hun reputatie. Maar hoe het stemtype van
de castraat precies klonk weten we niet en
dat is natuurlijk maar beter ook! Want de
5

Toelichting
castraatpraktijk was gruwelijk en ook in de
achttiende eeuw lang niet onomstreden.
Jongens met een mooie stem werden,
natuurlijk nog vóór hun stembreuk, voor
het leven verminkt. Dit gebeurde vaak
op instigatie van ambitieuze ouders of
leraren maar ook, vooral in Zuid-Italië, door
arme ouders die hoopten dat hun zoon
later een mooie carrière in de muziek zou
kunnen maken waarmee hij veel geld zou
verdienen. Dit was slechts voor heel weinigen
weggelegd en maakte de castraatzanger, die
zijn hele leven opofferde voor de muziek, tot
een bijna mythische figuur.
Dit concert is gewijd aan het repertoire
dat Händel voor castraatzangers schreef.
Hun bereik is vergelijkbaar met dat van de
countertenor van tegenwoordig en in hun
aria’s is zowel plaats voor virtuositeit, vaak
ingezet om gevoelens van woede en jaloezie
te onderstrepen, als voor diepe droefenis,
liefdesverdriet. Als een castraat ook een
hele goede acteur was – en die zangers
verdienden bij Händel verreweg de voorkeur
– konden die gevoelens elkaar binnen één
aria ook razendsnel afwisselen. Francesco
Bernardi, artiestennaam il Senesino, was zo’n
goed acterende castraat en voor hem schreef
Händel de mannelijke hoofdrol in Rodelinda
en de rol van Giulio Cesare, twee opera’s
waaruit we vanavond aria’s horen.
Vocale stormkracht en weemoedige aria’s
Als weinig andere componisten wist Händel
zijn karakters psychologisch uit te diepen
en dat maakt zijn opera’s zo uniek. Zijn
karakters, of het nu mannen of vrouwen zijn,
zijn echte mensen met echte gevoelens,
geen eendimensionale virtuozen. Veel
van zijn tijdgenoten, niet in de laatste
plaats de Italianen die Händel in Londen
beconcurreerden, zochten het vooral in
virtuoos vertoon om hun castraatzangers
zo goed mogelijk uit de verf te laten komen.
Maar de echt goede castraten konden ook
heel zacht en lyrisch zingen als de teksten
van de aria’s daarom vroegen en het wemelt
naast alle vocale stormkracht in Händels
opera’s dan ook van die langzame en
weemoedige aria’s.
Händels karakters zijn
echte mensen met echte
gevoelens.
De aria’s uit Tolomeo en Imeneo zijn daar
goede voorbeelden van. In de aria uit
Tolomeo laat Händel het orkest droevig
zuchten onder zo’n eindeloos lange vocale
lijn. Deze schrijfwijze nam Händel over van
de componisten van de oudere generaties.
Vooral bij Francesco Cavalli komen we dit
soort aria’s veel tegen. De beginmaten van
Se potessero uit Imeneo vertonen een wel
zeer opvallende overeenkomst met die van
Johann Sebastian Bachs cantate Widerstehe
doch der Sünde BWV 54. Dat Händel en
Bach hun eigen materiaal vaak hergebruikten
is bekend, maar zouden ze hier ook van
elkaar hebben geleend of berust deze
overeenkomst op louter toeval?
6

Toelichting
Venti turbini is een van de meest virtuoze
aria’s uit Rinaldo waarmee de castraat Nicolò
Grimaldi bij de première in Londen veel
succes had. Dit is een klassieke woede-aria
zoals we die vaak tegenkomen in Händels
opera’s. Wat niet wegneemt dat ook Rinaldo
van Händel een paar mooie verstilde aria’s
te zingen krijgt. Die gelaagdheid in zijn
karakters vinden we dus ook al in deze
eerste succes-opera.
Wisselend succes
Niet alle opera’s van Händel vielen dat succes
overigens ten deel. Er waren meerdere
theaters in Londen die Italiaanse opera’s
brachten en van tijd tot tijd, als er een paar
opera’s achterelkaar flopten, moest Händel
andere manieren zoeken om zijn uitbundige
levensstijl te financieren. Dit lukte hem door
veel kamermuziek te publiceren, die hij vaak
al in zijn tijd in Italië had gecomponeerd en
die er bij de muziekminnende Londenaren
inging als koek. Rond 1730 leek het zelfs
definitief gedaan met het succes van Händel
als componist van Italiaanse opera’s, maar
met een van de laatste opera’s die hij voor
Londen schreef wist hij in 1734 toch weer een
grote triomf te behalen.
orkeststukjes oplevert. Voor de hoofdrol in
Ariodante had Händel de beschikking over
de fenomenale castraat Giovanni Carestini
die een enorme longinhoud gehad moet
hebben waarmee hij de langste vocale lijnen
kon zingen. Dat horen we in een van Händels
langste en hartverscheurendste aria’s,
Scherza infida, waarin Ariodante treurt om
zijn ontrouwe geliefde die hem uitlacht.
Tijdens dit concert kunnen we de
veelzijdigheid van Händels opera’s
ervaren en een goede indruk krijgen van
zijn vermogen om, als de allergrootste
operacomponist van zijn tijd, iedere emotie
van ieder karakter van precies de juiste
muziek te voorzien.
Marcel Bijlo
Ariodante is van al Händels tweeënveertig
opera’s een van de meest afwisselende en
bevat alle elementen waarmee Händel als
operacomponist het publiek in vervoering
kon brengen. Nieuw element in deze opera –
en ook in Alcina dat in dezelfde tijd ontstond
– was het inlassen van balletmuziek wat
in Italiaanse opera’s niet erg gebruikelijk
was maar wat wel een paar prachtige
7

Liedteksten
Georg Friedrich Händel
Rodelinda
Libretto: Nicola Francesco Haym (1678 – 1729)
Pompe vane di morte (recitatief Bertarido)
Pompe vane di morte,
menzogne di dolor, che riserbate
il mio volto e ’l mio nome, ed adulate
del vincitor superbo il genio altiero,
voi dite ch’io son morto,
ma risponde il mio duol che non è vero.
(legge l’iscrizione)
‘Bertarido fu re;
da Grimoaldo
vinto fuggì, presso degli Unni giace.
Abbia l’alma riposo e ’l cener pace.’
Pace al cenere mio? Astri tiranni!
Dunque finch’avrò vita
guerra avrò con gli stenti,
e con gli affanni?
Dove sei (aria Bertarido)
Bertarido Dove sei, amato bene?
Vieni l’alma a consolar;
sono oppresso da tormenti,
ed i crudi miei lamenti
sol con te posso bear.
IJdele pracht van de dood,
schijn van verdriet, die mijn beeld
en mijn naam draagt, en de trots
van de hooghartige overwinnaar vleit:
je zegt dat ik dood ben,
maar mijn verdriet antwoordt dat het niet
waar is.
(Leest de inscriptie op zijn graf)
‘Bertarido was koning; verslagen door
Grimoaldo,
vluchtte hij, nu ligt hij tussen de Hunnen.
Moge zijn ziel rust hebben, zijn as vrede.’
Vrede voor mijn as? Wrede sterren!
Zolang ik dus te leven heb,
zal ik strijden tegen ontbering
en nood?
Waar ben je, mijn geliefde?
Kom ter vertroosting van mijn ziel;
kwellingen benauwen mij,
en mijn wrede angsten laten zich
alleen bedaren als jij bij me bent.
8

Liedteksten
Giulio Cesare
Libretto: Nicola Francesco Haym
Empio, dirò, tu sei! (aria Cesare)
Empio, dirò, tu sei,
togliti a gli occhi miei,
sei tutto crudeltà.
Non è da re quel cuor,
che donasi al rigor,
che in sen non ha pietà.
Je bent een kwaadaardig monster, zeg ik,
verdwijn uit mijn ogen,
je bent het toonbeeld van wreedheid.
Dat hart, dat zich overgeeft aan toorn
en dat verstoken is van genade,
is niet dat van een koning.
Tolomeo
Libretto: Nicola Francesco Haym
Che più si tarda omai (recitatief Tolomeo)
Che più si tarda omai,
oh neghittose labbra,
a dissetar con queste poche stille
che Elisa ti presenta,
l’empio furor della tua sorte irata ?
Si beva!
Inumano fratel, barbara madre,
ingiusto Araspe, dispietata Elisa,
Numi, o furie del Ciel,
cielo nemico,
implacabile destin, tiranna sorte :
tutti v’invito
a gustare il piacer della mia morte.
Ma tu, consorte amata,
non pianger, no, mentre che lieto spiro ;
basta che ad incontrare l’anima mia,
quando uscirà dal sen, mandi un sospiro.
Waarom langer uitstellen,
o luie lippen,
met een paar druppels het vuur te blussen
van je meedogenloze woede om het boze lot,
dat Elisa je bezorgt?
Ja, laat ik drinken!
Onmenselijke broer, barbaarse moeder,
onrechtvaardige Araspes, meedogenloze Elisa,
gij goden, of Furiën van de hemel,
vijandige hemel,
onverbiddelijke bestemming, tiranniek lot.
Ik nodig jullie allen uit
te genieten van mijn dood.
Maar jij, mijn lieve echtgenoot,
moet niet huilen, nee, want ik sterf graag;
laat het volstaan, om mijn ziel te ontmoeten,
als het mijn lichaam verlaat, dat je een zucht
slaakt.
9

Liedteksten
Stille amare (aria Tolomeo)
Stille amare, già vi sento
Tutte in seno, la morte chiamar;
già vi sento smorzare il tormento
già vi sento tornarmi a bear.
Bittere druppels, ik voel jullie
al in mijn borst, roepend om de dood;
ik voel dat mijn kwelling verlicht wordt,
ik voel dat mijn geluk wordt hersteld.
Imeneo
Libretto: Silvio Stampiglia (1664 – 1725)
Se potessero (aria Tirinto)
Se potessero i sospir’ miei
far che l’onde a queste sponde,
riportasseso il legno infido,
io vorrei tutti sciogliere là sullido
i sospiri del mio cor,
i sospiri , tutti, tutti i sospiri del mio cor.
Als mijn zuchten de golven konden dwingen
het verraderlijke schip terug
naar deze kust te brengen, zou ik
op het strand willen staan om elke zucht
uit mijn hart vrij te laten komen,
heel mijn hart zou ik uitzuchten.
Rinaldo
Libretto: Giacomo Rossi (ca. 1710 – 1731)
Venti turbine (aria Rinaldo)
Venti, turbini, prestate
Le vostre ali a questo piè!
Cieli, numi, il braccio armate
Contro chi pena mi diè!
Winden, stormen, verleen vleugels
aan mijn voeten!
Hemel, goden, rust mijn arm zo uit dat hij haar,
die mij zoveel pijn deed, het hoofd kan bieden!
10

Liedteksten
Ariodante
Libretto: Antonio Salvi (1664 – 1724)
Scherza infida (aria Ariodante)
Scherza infida in grembo al drudo,
io tradito a morte in braccio
per tua colpa ora me n’ vo.
Ma a spezzar l’indegno laccio,
ombra mesta, e spirto ignudo,
per tua pena io tornerò.
Bespot me maar in de armen van je minnaar;
omdat ik me verraden weet zal ik gaan
om de omhelzing van de dood te zoeken.
Maar ik zal uit mijn waardeloze strop losbreken,
en als droevige schaduw, vluchtige geest,
terugkeren om je te kwellen.
Vertaling: Bert Nieuwenhuize
(www.liederennederlandsvertaald.nl)
11

Biografieën
Componist
Georg Friedrich
Händel
Al op jonge leeftijd
openbaarde zich bij
Georg Friedrich Händel
(1685 - 1759) zijn talent
en belangstelling voor
muziek. Hij begon zijn
muziekopleiding bij de
organist Friedrich Zachow,
maar studeerde daarnaast
rechten.
Al snel genoot hij grote
faam als organist en werd
hij aangesteld als organist in
de gereformeerde domkerk
van Halle. In 1703 gaf hij zijn
baan en rechtenstudie op,
vertrok naar Hamburg en
werd violist in het Theater am
Gänsemarkt. Händel vervolgde
zijn muziekopleiding in de
Italiaanse steden Firenze,
Rome, Napels en Venetië
waar hij Alessandero en zoon
Domenico Scarlatti, Benedetto
Marcello en Arcangelo Corelli
ontmoette. In Venetië had hij
succes als operacomponist.
Na zijn terugkeer uit Italië, in
1710, werd hij hofkapelmeester
in Hannover. In datzelfde jaar
12
maakte hij zijn eerste reis naar
Londen. Twee jaar later ging
hij opnieuw naar Londen en
vanaf 1714 vestigde hij zich er
definitief. Daar richtte hij de
Royal Academy of Music op,
waar zijn Italiaanse opera’s
hoogtij vierden. In 1727, het
jaar waarin Händel Engels
staatsburger werd, ging de
Royal Academy of Music
failliet en Händel startte
een nieuwe onderneming
in Haymarket Theatre. Hij
maakte een reis naar Italië
en Duitsland, waar hij onder
anderen Wilhelm Friedeman
Bach ontmoette. Bij zijn
terugkeer in Londen legde
Händel zich vooral toe op het
schrijven oratoria, waarvan
de Messiah de bekendste is.
In 1751, tijdens het schrijven
van zijn laatste oratorium
Jephta, kreeg hij last van zijn
ogen en werd hij geleidelijk
blind. In 1753 was hij volledig
blind geworden, maar bleef
desondanks wel orgel spelen
en dirigeren. Hij stierf op
14 april 1759 en werd in de
Westminster Abbey begraven.

Biografieën
Uitvoerenden
Maarten Engeltjes
Countertenor
Maarten Engeltjes (1984),
zingt al vanaf zijn vierde jaar
als jongenssopraan. Op zijn
zestiende maakte hij zijn
debuut als countertenor in
Bachs Matthäus Passion. Al
snel volgden vele concerten
in binnen en buitenland.
Vervolgens studeerde hij
in 2007 cum laude met
onderscheiding af aan het
Koninklijk Conservatorium
van Den Haag.
Inmiddels is Engeltjes al
jaren een veel gevraagd
countertenor en werkt
regelmatig samen met
dirigenten als Ton Koopman,
William Christie, Peter
Dijkstra, Jordi Savall, Lars
Ulrik Mortensen, Laurence
Cummings en anderen. Dit
maakt hem een regelmatig
geziene gast bij de meest
prestigieuze orkesten
en zalen ter wereld zoals
Lincoln Centre New York,
Théatre des Champs Elysées
Parijs, Philharmonie Berlijn,
Metropolitan Theatre Tokyo,
Sydney Festival, Palao
de la Musica Barcelona,
Barbican Hall Londen, Salle
Bourgié Montréal, Tonhalle
Zürich, Konzerthaus Wenen,
Kölner Philharmonie en het
Concertgebouw Amsterdam.
Toekomstige engagementen
zijn onder andere cantates
van Bach met het Frankfurter
Sinfonie Orchester o.l.v.
Bejun Mehta, Bachs
Weihnachtsoratorium met de
Los Angeles Philharmonic
en Tonkunstler Orchester
Wien o.l.v. Ton Koopman,
Bachs Johannes Passion
met het Orchestre Radio
Philharmonique de Paris o.l.v.
Leonardo Garcia Alarcón,
Bachs Actus Tragicus met
Les Arts Florissants o.l.v.
Paul Agnew én de titelrol
in Händels Solomon met
het Radio Filharmonisch
foto: Hans van der Woerd
Orkest o.l.v. Peter Dijkstra.
In 2017 richtte Engeltjes
zijn eigen barokorkest
PRJCT Amsterdam op. Met
het ensemble sloeg hij een
nieuwe weg in waarin hij
naast de programmering en
de zakelijke kant ook het
dirigeren voor zijn rekening
neemt; een combinatie die
hem veel voldoening geeft.
Inmiddels heeft hij met zijn
ensemble twee soloalbums
opgenomen voor Sony
Classical die beide veel
lof ontvingen van de pers.
Voor de komende seizoenen
staan er met het ensemble
concerten gepland in binnen
en buitenland. Naast Engeltjes
zullen solisten als Roberta
Mameli, Andreas Scholl en
Rolando Villazon te gast zijn.
Engeltjes woont met zijn
vrouw in Amsterdam en is een
trotse vader van twee zoons.
13

Biografieën
PRJCT Amsterdam
PRJCT Amsterdam is het
barokensemble rondom
countertenor Maarten
Engeltjes, opgericht
in 2017. Het ensemble
wordt gevormd door een
vaste kern van jonge,
uitmuntende barokmusici.
Artistiek leider Maarten
Engeltjes zoekt daarbij vaak
samenwerking met andere
ervaren, internationaal
gevestigde topmusici, als
concertmeester en/of solist.
In september 2017
presenteerde het ensemble
met groot succes haar
eerste project: Tranen van
een moeder, met onder
andere het Stabat Mater van
Giovanni Battista Pergolesi,
in samenwerking met de
schrijver P.F. Thomése.
De optredens kregen een
buitengewoon positieve pers.
Afgelopen jaren oogstte
PRJCT Amsterdam nog veel
lof met het programma If
Music be the Food of Love
met Andreas Scholl, met
onder meer concerten in De
Doelen, TivoliVredenburg
en uitverkochte zalen bij
AMUZ Antwerpen en het
Muziekgebouw. Voor de
komende jaren heeft PRJCT
Amsterdam een groot
aantal plannen, variërend
van cd-opnames en diverse
concerten tot grotere
projecten. Wereldsterren
als Rolando Villazon en
Lenneke Ruiten zullen
hieraan hun medewerking
verlenen. PRJCT Amsterdam
zal de komende jaren
debuteren in prestigieuze
festivals en concertzalen
als Bachfest Leipzig,
Thüringer Bachwochen,
Auditorio Nacional Madrid,
Kölner Philharmonie en het
Concertgebouw Amsterdam.
PRJCT Amsterdam nam
haar eerste twee albums
op bij het prestigieuze label
Sony Classical. Het eerste
album Forgotten Arias werd
in februari 2019 uitgebracht
en het album Nicht Mehr
Hier kwam uit in 2020.
Beide opnames werden zeer
goed ontvangen door de
nationale en internationale
pers. Vanaf 2023 staat een
samenwerking met het label
Pentatone gepland.
14

Biografieën
foto: Marco Borggreve
15

Verwacht
De tranen van Dowland
Musicall Humors
Serie Oude
Muziek
Wo 7 dec 2022
Grote Zaal
20.15 uur
Een langzaam naar beneden rollende traan: dat is het
beeld achter de zeven pavanes (langzame dansen) uit
John Dowlands Lachrimae, or seaven teares. Deze analyse
van diverse soorten tranen (klaaglijke, trieste, oude,
ware) is een weergaloze demonstratie van de evocatieve
kracht en de ragfijne meerstemmigheid van Dowlands
muziek. Musicall Humors laat zich meevoeren op de
bitterzoete tonen van de meest fijngevoelige aller Engelse
toondichters.
Musicall Humors is in 2005 opgericht en laat muziek van
de zestiende tot de vroege achttiende eeuw horen in
verschillende gambaformaties. De leden van het ensemble
spelen vergeten of minder bekende manuscripten uit
de renaissance en barok, in het bijzonder uit Noord-
Europa. De musici bespelen zowel originele historische
muziekinstrumenten als moderne reconstructies ervan.
John Dowland
Programma: John Dowland Lachrimae, or seaven teares
i.s.m. Organisatie Oude Muziek
16

Verwacht
Serie Oude
Muziek
Wo 10 mei 2023
Grote Zaal
20.15 uur
Nicht mehr hier
PRJCT Amsterdam,
Maarten Engeltjes +
Andreas Wolf
Het programma Nicht mehr hier, een prachtige
verzameling troostmuziek uit de barok, was een van
de hoogtepunten van seizoen 19-20. Een uitverkochte
Grote Zaal hield collectief de adem in om maar geen
noot te missen van de aangrijpende vertolkingen van de
meesterlijke cantates van Bach en het fraaie Klaglied van
Buxtehude door countertenor Maarten Engeltjes en zijn
goede vriend, de bas Andreas Wolf. Nu is er de kans deze
memorabele avond nog een keer te beleven.
De dood hoort onverbrekelijk bij het leven, maar gelukkig
verzachten Bachs geniale melodieën de pijn. De Volkskrant
schreef in een viersterrenrecensie over de in 2020
verschenen gelijknamige cd-opname: ‘Bach wijdde aan de
dood zijn mooiste, meest verzoenende noten. Countertenor
Maarten Engeltjes stelde er een fraai rouwboeket uit samen’.
Andreas Wolf
foto: Dirk Schelpmeier
Programma: Johann Sebastian Bach Ich habe genug BWV 82
(voor alt) / Dubbelconcert voor viool en hobo BWV 1060
Vergnügte Ruh, beliebte Seelenlust BWV 170 (voor alt)
Ich will den Kreuzstab gerne tragen BWV 56 (voor bas)
Dietrich Buxtehude Mit Fried und Freud - Klaglied BuxWV 76
(voor alt)
17

Verwacht
November
wo 2 nov / 11.45 uur
Openbare repetitie Bosch
Requiem
Nederlands Kamerkoor +
Amsterdam Sinfonietta
wo 2 nov / 20.15 uur
Allerzielen
Nederlandse Bachvereniging
do 3 nov / 20.15 uur
Bosch Requiem van Joey
Roukens
Nederlands Kamerkoor +
Amsterdam Sinfonietta
vr 4 nov / 12.30 uur
Lunchconcert
i.s.m. Conservatorium van
Amsterdam
vr 4 nov / 20.15 uur
Armeense new age
Gurdjieff Ensemble
za 5 nov / 15.00 uur
Brahms Marathon I
Elisabeth Leonskaja
+ Streichquartett der
Staatskapelle Berlin
za 5 nov / 20.15 uur
Brahms Marathon II
Elisabeth Leonskaja
+ Streichquartett der
Staatskapelle Berlin
zo 6 nov / 12.00 uur /
Entreehal
Sunday Sounds
Picknick
zo 6 nov / 20.15 uur
Topeng Masquerade
Black Pencil + Ensemble Kyai
Fatahillah
di 8 nov / 20.15 uur
Mahlers Kindertotenlieder
Florian Boesch +
Malcolm Martineau
do 10 nov / 20.15 uur
The Hague Connection
Asko|Schönberg
vr 11 nov / 20.15 uur
The Book of Water
Amsterdam Sinfonietta
za 12 nov / 20.15 uur
Poëtische
toonschilderingen
Leif Ove Andsnes
zo 13 nov / 15.00 uur /
Atriumzaal
SoundLAB
Workshop voor volwassenen
SoundLAB Workshop
Maak je eigen muziek met de
wonderlijkste instrumenten.
Voor kinderen (7+) met
volwassenen. Elke zondag,
13.00 uur in de Atriumzaal.
Kaartjes via muziekgebouw.nl/
soundlab.
WannaSwing
Op de kade voor het
Muziekgebouw staat de
interactieve muziekinstallatie
WannaSwing van theatermaakster
Caecilia Thunissen
en scenograaf Jan Boiten. Acht
schommels sturen composities
aan van hedendaagse
componisten als Joey Roukens,
Mayke Nas en Rob Zuidam.
Zie voor meer informatie
muziekgebouw.nl/wannaswing
Huil van de Wolff
Elke 22e van de maand
klinkt om 20.00 uur het
geluidsmonument Huil van
de Wolff van Martijn Padding
ter herinnering aan oprichter
van het Muziekgebouw
Jan Wolff (1941 - 2012).
muziekgebouw. nl/
huilvandewolff
Geheimtips
Bijzondere concerten
die je niet mag missen.
muziekgebouw.nl/geheimtips
18

Foto: Erik van Gurp
4’33 grand café
Kom voor of na het concert eten
in 4’33 Grand café. Reserveren:
020 788 2090 of 433grandcafe.nl.
Bij de prijs inbegrepen
Reserveringskosten zijn bij de
kaartprijs inbegrepen.
Ook een drankje, tenzij anders
vermeld op je concertkaartje.
Rondom het concert
- Na aanvang van het concert heb je
geen toegang meer tot de zaal.
- Zet je mobiele telefoon uit voor
aanvang van het concert.
- Het maken van beeld- of
geluidsopnamen in de zaal alleen
met schriftelijke toestemming.
- Algemene Bezoekersvoorwaarden
zijn na te lezen op muziekgebouw.nl
Steun het Muziekgebouw
Inkomsten uit kaartverkoop dekken
ten dele onze kosten. Word vriend
of doneer: met jouw extra steun
kunnen we concerten op het
hoogste niveau blijven organiseren.
Meer informatie:
muziekgebouw.nl/steunons
Op de hoogte blijven?
Blijf op de hoogte van nieuw
geboekte concerten of ander
nieuws. Volg ons via onze
e-nieuwsbrief (aanmelden op
muziekgebouw.nl/nieuwsbrief),
Facebook, Twitter of Instagram.
Dank!
Wij kunnen niet zonder de steun van
onze vaste subsidiënten en Vrienden
van het Muziekgebouw. Wij zijn hen
daarvoor zeer erkentelijk.
Druk binnenwerk
druk & printservice
19