You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Stripvriendelijk weerzien
Er is serieus sprake van een weerzien, het was immers eind
2019-2020 dat C-Edition kwam met de introductie van het
smallpress uitgeverij label en de eerste unieke uitgave.
We weten het allemaal, hebben er allemaal in meer of min-
dere mate impact van gehad, de Covid-19 pandemie. Voor
uitgever en scenarioschrijver Berny, reden om alles even on
hold te zetten en op andere dingen te focussen.
Immers geen beurzen gesloten winkels en andere prioriteit-
en.
C-Edition is nu echter klaar voor een stripvriendelijk
weerzien!
C-Edition komt komende maanden dan ook met een inhaal
slag met tussen de 6 en 9 uitgave. De geplande bundels van
Graaf Seyfettin zullen in vernieuwde vorm verschijnen. Aan
Project MEJNA deel 2 wordt hard aan gewerkt.
En er komen ook verschillende nieuwe uitgave, zoals World
of Dwarves (zie hiernaast de start) en Ignoble Knights.
Ook zal C-Edition komen met twee uitgave van Frank
Smit, , lees verder op in de magazine een interview met deze
striptekenaar en maak kennis met deze uitgave.
Kort veel om naar uit te kijken, veel strip plezier gewenst!
Berny
blijf altijd op de hoogte via: C-edition.com
2 3
Er lijkt een missing link van een levendige wereld voor de beschaving van de
mens, die van elven en dwergen … wat is daar vandaag de dag nog van over?
In World of Dwarves volgen we een Dwergen stam die
zich diep onder de grond altijd heeft schuil gehouden en
nu opzoek gaat naar de resten van hun ooit zo roemrijke
beschaving. Lees snel op de volgende pagina’s de start
van het verhaal.
Verkrijgbaar in:
Softcover € 10,00
Hardcover € 29,50, genummerde oplage 100
Luxe uitgave € 49,50, genummerde oplage 25
COLOFON
Vormgeving: Berny Boer
Redactie: Ahmad Resh en Berny
Interviews: Ahmad Resh
Copyright C-Edition 2022
(exclusief verkrijgbaar bij C-Edition)
4 5
Iedereen wil oud worden, niemand wil het zijn!
In de serie 80+ zien we de dagelijkse belevenissen in
Rusthuis Roetsss.
De absurdistiche humor van striptekenaar Frank Smit
geeft ons aan de ene kant een confronterend beeld van
het ouder worden en aan de andere kant een doldwaas,
komisch beeld ervan.
De tekenstijl van Smit heeft in beginsel veel weg van
het werk van de alom bekende Hein de Kort.
Hoewel De Kort een grote inspiratiebron voor hem is,
heeft hij door de jaren heen zijn eigen details en stijl
aan zijn strips weten toe te voegen.
Kiele Kiele Kannibaal
Een van de grootste maatschappelijke problemen van de afgelopen jaren – en waar het nieuws regelmatig
door wordt beheerd – is immigratie. Dit fenomeen, wat eigenlijk al eeuwen gaande is, lijkt een steeds groter
issue te worden.
In Kiele Kiele Kannibaal volgen twee vluchtelingen die willen intergreren en graag Medelander willen worden.
Frank Smit weet op dolkomische wijze, herkenbare en pijnlijke situaties van het immigratieproces belichten.
Met Kiele Kiele Kannibaal zet Frank Smit een grappig en eenmalig verhaal neer.
80+ verscheen eerder in stroken, die per aflevering
een gag opzich zijn, in verschillende regionale kranten.
Vanaf nu in albumvorm beschikbaar.
80+ nu verkrijgbaar voor € 8,95
6 7
“mijn grappen bereiken te vaak de grens”
Met meer dan tien stripboeken op zijn naam is Frank
Smit (Egmond aan den Hoef, 1960) regelmatig achter
zijn tekentablet te vinden. Jarenlang heeft hij zelf zijn
boeken uitgegeven. Nu vond hij dat daar eens verand-
ering in moest komen.
“Inderdaad, ik vind dat het tijd wordt om mijn werk
wat landelijker aan de man te brengen,” begint Smit.
“De vele stripboeken die ik zelf heb uitgegeven noem
ik lokaal. Want ik verspreidde ze alleen in mijn eigen
buurt. En die gingen vooral naar vrienden en fami-
lie. Daadwerkelijke verkoop van mijn boeken was via
stripwinkels in de omgeving, waar ik mijn producten in
consignatie kon aanbieden.”
Smit heeft wel vaker zijn werk naar stripuitgeverijen
gestuurd om te laten uitgeven. Maar keer op keer werd
zijn werk afgewezen.
“En dat komt omdat ik de grenzen opzoek. Of beter
gezegd: mijn grappen bereiken te vaak de grens.
Tegenwoordig wordt er steeds minder geaccepteerd.
Vaker en vaker moet je oppassen met grappen over
toenemend meer onderwerpen. Ik kan me daar niet
in vinden. Daarom hebben naast uitgeverijen ook
kranten en bladen mijn strips geweigerd.” Smit is meer
kunstenaar dan zakenman. Hij houdt zich graag met
kunst bezig en niet met het leggen van contacten en
met onderhandelingen.
“Ik heb geen tijd om te netwerken, want anders komt
er van mijn strips niks meer terecht. Maar toen kwam
ik eens toevallig de site van C-Edition tegen. Het was
een nieuwe stripuitgeverij. Niet geschoten is altijd mis,
dacht ik en ik stuurde wat voorbeelden van mijn grap-
pen en tekeningen.”
En dat ging goed, want er komen twee albums van
Frank Smit uit bij C-Editon.
“Het gaat om twee boeken die ik eerder in eigen be-
heer heb uitgebracht en nu dus aan heel Nederland wil
presenteren: Rusthuis Roest en Kielekiele Kannibaal.
Rusthuis Roest heet nu 80+.
Kort en krachtig. Net als de beschrijving ervan: ‘De
oude mensen hebben maar één mankement en dat is
hoofdzuster Bokkepruik.’ Dit stripboek gaat namelijk
over een verpleeghuis waar hoofdzuster Bokkepruik
werkt. Zij is een soort van levensmoe en daardoor
mentaal oud. Ze heeft nergens zin in, vindt niks
kunnen en vindt alles maar onzin. De ouderen, integ-
endeel, hebben allemaal een jonge geest en zijn heel
gemotiveerd. Ze willen bijvoorbeeld nog studeren,
een nieuwe hobby uitvoeren, reizen en noem maar op.
Bokkepruik kan die mentaliteit totaal niet aanzien. De
grap hier is dat het dus een omgekeerde wereld is.”
Smits vrouw werk bij een verpleeghuis en toen ze op
een dag iets vertelde wat ze daar had meegemaakt,
maakte hij er een grap over.
“Toen ik twee keer over de grap nadacht, vond ik het
beste Hein de Kort-achtig en zo raakte ik geïnspireerd
om er een strip van te maken. Een strookstrip welteverstaan.
In het begin nam ik onbewust zelfs zijn tek-
enstijl over. Maar door de jaren heen ontwikkelde mijn
werk zich steeds meer tot een eigen stijl.” Het verhaal
is een beetje in de trant van de Hendrik Groen-boeken.
“Maar niet bepaald braaf.
De grenzen zijn bij mij weer bereikt. Ik maak grappen
over wat ouderen meemaken met poep en pies, puk-
kels en scheten en ga zo maar door.
Maar de maatschappij accepteert dat blijkbaar niet.
Ouderdomskwalen horen bij het leven, dus ik snap niet
wat daar zo taboe aan is. Daarbij, ik ga zelf ook al aar-
dig richting die leeftijdsgroep. Dus ik zie niet waarom
ik geen grappen over iets kan maken wat binnenkort
ook voor mij geldt. Als men mijn grappen niet snapt,
dan ligt het aan hunzelf, zou ik zeggen. Of de grap-
8 pen moeten heel slecht verteld zijn, maar dat is een
9
tweede,” lacht de tekenaar.
Kielekiele Kannibaal gaat over twee kannibalen
die naar Nederland zijn gevlucht en hier moeten
zien om te gaan met vooroordelen en eige-
naardigheden van Nederlanders. “Ook hier is de
figuurlijke grens weer opgezocht, gezien de twee
kannibalen er stereotyperend uitzien. De een
heeft een bot op haar hoofd, terwijl de ander een
soort Tarzan is. Voor deze laatste heb ik bewust
gekozen, om zo een donker en een blank karakter
te kunnen hebben. Daar kun je veel meer ironische
grappen mee maken.”
Smit is ook in te huren als karikaturist voor op
feestjes of op markten. Mensen kunnen ter plekke
een karikatuur van zichzelf laten maken voor een
bescheiden bedrag.
Kiele Kiele Kannibaal
nu verkrijgbaar voor € 8,95
Graaf Seyfettin omnibus
1: De Duivel tussen de zeven bergen
(Herziene druk verwacht begin 2023)
2: Het helse eiland (Verwacht begin 2023)
3: Het Tesla wapen (Verwacht medio 2023)
Prijs € 14,50
Graaf Seyfettin is een duistere horror detective welke is vertaald vanuit het Turks. Gemaakte door de
striptekenaar Devrim Kunter. De in Turkije populaireserie comics die onderandere verschijnt in het
magazine YABANI wordt uitgeven in omnibussen waarin afgeronde verhalen staan. Devrim Kunter is
in Istanbul momenteel druk met verfilming van zijn stripheld. Naar wij hopen zal dit inspiratie geven
voor meer verhalen.
Er zullen de komende maanden drie omnibusdelen verschijnen.
Momenteel zijn we druk aan het vertalen en vormgeven van de
delen. Ook deel 1 zal in herziene druk gaan verschijnen.
Misschien stelt ze je
wel verantwoordelijk voor
haar vaders dood...
Een collega van
Aziz heeft ons
getipt.
Het gaat om
een genadeloze
aanval.
10 11
Anders worden
we afgeluisterd of in
de gaten gehouden.
En wat dacht
je van Esat?
Jij begint over
een nieuwe zaak?
Een mol
in het team lijkt me sterk.
Aziz is een van je oudste
vrienden en İsmail...
Tjah...
De organisatie is
nog niet eens op gang
of we hebben al met
een lek te maken..
Het redden van
levens is net iets
belangrijker!
Wie weet
Of Münevver?
Maak je niet druk!
De mol ontkomt
me niet!
Hoe dan ook,
we zijn nu met een
nieuwe zaak bezig.
“mijn “Ik vond grappen strips bereiken altijd interessanter vaak de dan grens”
presenteren: Rusthuis Roest en Kielekiele Kannibaal.
grafisch vormgeven” Rusthuis Roest heet nu 80+.
Met meer dan tien stripboeken op zijn naam is Frank
Smit (Egmond aan den Hoef, 1960) regelmatig achter
zijn tekentablet te vinden. Jarenlang heeft hij zelf zijn
Zijn professionele carrière als stripmaker begon hij niet
boeken uitgegeven. Nu vond hij dat daar eens verand-
in zijn geboorteland, Turkije, noch in Nederland. Yarkin
ering in moest komen.
Sakarya (Izmir, Turkije, 1996) was vereerd toen hij zijn
eerste strip in een heus Amerikaans comic tijdschrijft
“Inderdaad, ik vind dat het tijd wordt om mijn werk
mocht publiceren. Daarna waren de Turkse en Neder-
wat landelijker aan de man te brengen,” begint Smit.
landse stripmarkt echter voor hem al snel geen onbek-
“De vele stripboeken die ik zelf heb uitgegeven noem
end terrein meer.
ik lokaal. Want ik verspreidde ze alleen in mijn eigen
buurt. En die gingen vooral naar vrienden en fami-
Al van kinds af aan wist Sakarya dat hij later iets met
lie. Daadwerkelijke verkoop van mijn boeken was via
kunst wilde gaan doen. Het was daarom vanzelfsprek-
stripwinkels in de omgeving, waar ik mijn producten in
end voor hem dat hij na de basisschool doorging naar
consignatie kon aanbieden.”
een middelbare school met kunst op één.
“Op deze school maakte ik voor het eerst kennis
met strips,” zegt Sakarya. “Ik vond het zo’n geweldig
medium en vorm van kunst, dat ik besloot om mezelf
op dat gebied te ontwikkelen. Tegenwoordig koop ik
minstens tien stripboeken per maand. Ik denk dat ik er
veel te veel geld aan uitgeef,” hij lacht. “Het probleem
is dat ik niet eens tijd heb om al die boeken te lezen.”
Nadat de kunstenaar in opleiding zijn middelbare
school had afgemaakt, vervolgde hij zijn educatie met
een grafische opleiding.
“Mijn familie en vrienden hebben altijd achter me
gestaan om voor deze richting te kiezen, omdat ze
vonden dat ik talent had. Ik keek op naar diverse
Turkse tekenaars, zoals Yildiray Çinar, Tayar Özkan en
Mahmut Asrar. Ik kan ze gerust mijn idolen noemen.
Smit heeft wel vaker zijn werk naar stripuitgeverijen
Deze personen hebben een belangrijke rol gespeeld in
gestuurd om te laten uitgeven. Maar keer op keer werd
de keuze die ik voor mijn toekomst heb genomen. Op
zijn werk afgewezen.
de universiteit kon ik zowel mezelf als mijn kunst voor
“En dat komt omdat ik de grenzen opzoek. Of beter
het eerst echt ontplooien. Het was een uitdagende
gezegd: mijn grappen bereiken te vaak de grens.
opleiding, waarbij ik werd geconfronteerd met on-
Tegenwoordig wordt er steeds minder geaccepteerd.
mogelijk ogende opdrachten.” Hoewel de opleiding
Vaker en vaker moet je oppassen met grappen over
grafisch was, was er veel ruimte voor Sakarya om te
toenemend meer onderwerpen. Ik kan me daar niet
experimenteren met kunst, waaronder het stripmak-
in vinden. Daarom hebben naast uitgeverijen ook
en.
kranten en bladen mijn strips geweigerd.” Smit is meer
,,Ik vond strips altijd interessanter dan grafisch vorm-
kunstenaar dan zakenman. Hij houdt zich graag met
geven. Daarom vind ik mezelf ook geen goede vorm-
kunst bezig en niet met het leggen van contacten en
gever,” zegt de kunstenaar lachend. “Qua stripmaken
met onderhandelingen.
heb ik op de universiteit veel geleerd. Maar helaas
moet ik zeggen dat we alles wat we creëerden voor
“Ik heb geen tijd om te netwerken, want anders komt
onszelf deden. Geen enkele strip of animatie kreeg
er van mijn strips niks meer terecht. Maar toen kwam
de kans om op een of andere manier gepubliceerd te
ik eens toevallig de site van C-Edition tegen. Het was
worden. De universiteit was geen helpende hand en
een nieuwe stripuitgeverij. Niet geschoten is altijd mis,
wij waren nog te jong en onervaren om te weten hoe
dacht ik en ik stuurde wat voorbeelden van mijn grap-
we ons werk aan de man moesten brengen. Dat Turkije
pen en tekeningen.”
niet zo’n stripland is, was ook niet bepaald bevor-
En dat ging goed, want er komen twee albums van
derend voor de zaak.” Hoewel het land de afgelopen
Frank Smit uit bij C-Editon.
(minstens) honderd jaar bekend is met het medium
strip, eigen stripfiguren kent, veel stripmakers heeft,
“Het gaat om twee boeken die ik eerder in eigen be-
een van de eerste landen ter wereld was met een eigen
heer heb uitgebracht en nu dus aan heel Nederland wil
Kort en krachtig. Net als de beschrijving ervan: ‘De
oude mensen hebben maar één mankement en dat is
hoofdzuster Bokkepruik.’ Dit stripboek gaat namelijk
over een verpleeghuis waar hoofdzuster Bokkepruik
werkt. Zij is een soort van levensmoe en daardoor
mentaal oud. Ze heeft nergens zin in, vindt niks
kunnen en vindt alles maar onzin. De ouderen, integendeel,
hebben allemaal een jonge geest en zijn heel
gemotiveerd. Ze willen bijvoorbeeld nog studeren,
een nieuwe hobby uitvoeren, reizen en noem maar op.
Bokkepruik kan die mentaliteit totaal niet aanzien. De
grap hier is dat het dus een omgekeerde wereld is.”
Disney-tijdschrift, Smits vrouw werk bij stripuitgeverijen een verpleeghuis en –winkels en toen ze rijk op
is
en een ga dag zo iets maar vertelde door, wil wat het ze er daar maar had niet meegemaakt,
vlotten met
deze maakte vorm hij van er een entertainment grap over.
en kunst.
“Deze “Toen ik impopulariteit twee keer over hield de grap mij niet nadacht, tegen vond om strips ik het
te
blijven beste Hein lezen. de Sterker Kort-achtig nog, en mijn zo interesse raakte ik in geïnspireerd
het medi-
um om nam er een toe. strip Samen van te met maken. vrienden Een strookstrip kochten en welte-
lazen
we verstaan. stripblaadjes. In het begin Niet nam alleen ik voor onbewust ons eigen zelfs leesgenot, zijn tekmaaenstijl
ook over. om Maar de makers door de ervan jaren financieel heen ontwikkelde te onders-
mijn
teunen werk zich en steeds zo hopelijk meer de tot stripcultuur een eigen stijl.” in Turkije Het verhaal
een
voorzichtige is een beetje boost in de trant te kunnen van de geven. Hendrik Vervolgens Groen-boeken.
begon
ik “Maar met niet diezelfde bepaald vrienden braaf.
strips te maken en te verko-
pen. De grenzen We gaven zijn de bij boekjes mij weer zelf bereikt. uit. Eerst Ik maak hadden grappen
we een
selectief over wat aantal ouderen lezers. meemaken Daarna met werden poep het en er pies, steeds puk-
meer.” kels en scheten en ga zo maar door.
Na Maar dit de een maatschappij tijdje te hebben accepteert gedaan, dat verliet blijkbaar Sakarya niet.
de
groep om zijn eigen zelfstandig gemaakte strips uit te
brengen. Hij publiceerde zijn werk zowel in Turkije als
in het buitenland.
“De meeste strips heb ik in de tuin van mijn universi-
teit gemaakt,” zegt Sakarya naar zijn studententijd
terugblikkend. Zijn eerste publicatie was in de Amer-
ikaanse comic tijdschrijft Section 12, #1 in 2017. Niet
lang daarna kwam hij in contact met uitgeverij C-Edi-
tion.
“Ik was lid van veel groepen voor stripmakers en –lief-
hebbers op Facebook,” zegt Sakarya. “Op een gegeven
moment raakte ik aan de praat met Berny Boer,
uitgever bij uitgeverij C-Edition. We hadden het over
strips en kunst. Deze laatste bleek net als strips een
gedeelde passie te zijn. In die tijd had ik een Engelse
cursus in Brighton in Engeland geboekt. Berny bood
aan om daarnaartoe te reizen, zodat we elkaar konden
ontmoeten om meer te praten over strips en kunst
voor een eventuele samenwerking.” Deze onmoeting
bleek later niet zonder resultaat te zijn. Het bracht
Boer en Sakarya tot hun eerste stripboek: Project
MEJNA.
“Na mijn cursus gingen we samen naar Londen,”
vervolgt Sakarya. “Daar hebben we heel veel musea
bezocht om inspiratie op te doen. Daarna reisden we
door Nederland en België en ook daar bezochten we
musea. Onze trip door beide landen zorgde voor inspi-
ratie bij Berny en niet lang daarna kwam dus Project
MEJNA uit, geschreven door Berny en getekend door
mij. Dit project was een belangrijk mijlpaal voor mij.
Het was namelijk mijn eerste Europese strip en het
werd naast de softcover ook nog eens als hardcover
uitgebracht. Daarvoor had ik naast mijn eerste Amer-
ikaanse project aan nog twee andere Amerikaanse
comics – Albino Lullaby, #1 in 2017 en Hexes #6 in 2019
– en een strip voor een Turks stripblad – Yabani in 2018
– gewerkt. Omdat ik steeds weer onderdeel van een
blad was, wilde ik heel graag eens mijn eigen product
maken. Dat Project MEJNA mij deze mogelijkheid bood
was daarom natuurlijk erg belangrijk voor me.”
12 13
Sakarya ging hierna wel gewoon door met het meewerken
aan bestaande stripbladen en –boeken. Zo pub-
liceerde hij in 2021 ook verhalen in het Turkse stripboek
Tanto en de Amerikaanse comic Cygnus Imperium, #1.
Voor deze laatste komt zijn werk dit jaar ook in deel 2
en 3 uit.
De jonge kunstenaar studeerde in 2021 af. De eindexa-
mens voor het behalen van zijn bachelordiploma legde
de kunstenaar zodanig goed af, dat hij er een prijs voor
won.
Sakarya werkt voor uitgeverij C-Edition momenteel
aan World of Dwarves en Ignoble Knight.
“Tijdens onze museumbezoeken in Nederland en Bel-
gië werd Berny geïnspireerd voor World of Dwarves. Hij
schreef het scenario, omdat hij gek is op verhalen met
dwergen, maar ook omdat hij wist dat ik graag een
strip met dwergen wilde tekenen. World of Dwarves
is een ‘wat als’-verhaal. Wat als er dwergen onder
de grond leven en oude technologie gebruiken? Als
blijkt dat deze technologie eigenlijk door dwergen is
uitgevonden? Net als oude gebouwen, zoals ze Hagia
Sophia in Istanbul of het oudste tempel ter wereld,
Göbekli Tepe, in Urfa in Zuid-Oost Turkije. De dwergen
reizen ondergronds over de hele wereld en komen zo
onder ander in (of onder) Turkije en Nederland terecht.
Maar ik wil niet te veel spoileren,” lacht Sakarya. “Ik
zal ook wat over Ignoble Knight vertellen: waar voor
Berney de musea in Nederland en België inspirerend
waren, waren dat voor mij die in Engeland. Ze zorgden
er namelijk voor dat ik Ignoble Knight bedacht.” Sakar-
ya gaat er eens goed voor zitten om er meer over te
vertellen: “Terwijl ik dit verhaal aan het maken was,
had ik altijd spiegels in mijn hoofd. Spiegels zijn ei-
genlijk hulpmiddelen die onze realiteit weerspiegelen.
Maar wat als het andersom was? Wat als de waarheid
in spiegels verborgen was? Zou het niet heel interes-
sant zijn als de wereld waarin we leven zijn volledige
vorm aanneemt, nadat hij door een spiegel is gegaan?
Dat is precies wat ik dacht: in een spiegel stappen en
de loop van mijn leven veranderen. In het echt is dat
natuurlijk onmogelijk, maar in een verhaal kan ik zo’n
fantasie wel waarmaken. En zo werd Ignoble Knight
geboren. Spiegels zijn interessante objecten. Ze laten
ons wel wat zien, maar ondertussen maken ze het
meest juist onzichtbaar. Mijn doel is dat het een leuke
en grappige strip wordt. Het verhaal begint met een
ridder, Joshua, die een paard steelt. De rest moet je
zelf maar lezen (lacht geheimzinnig).
In de toekomst zal Sakarya ook weer als tekenaar van
de partij zijn voor een tweede deel van Project MEJNA.
“Verder werk ik aan nog aan een aantal andere project-
en waar ik momenteel niks over kan en mag zeggen.
Hoe dan ook, mijn droom is om qua Europese strips
ook eens bij Dargaud een boek uit te mogen bren-
gen. Qua Amerikaanse comics fantaseer ik natuurlijk
net als elke stripmaker van DC en Marvel. Ik ben me
ervan bewust dat de kans klein is dat ik ooit voor zulke
reuzen mag werken, maar zonder dromen kan ik ook
geen strips maken,” zegt de stripmaker met een glim-
lach.
IN VOORBEREIDING!!!
Hoe ver zou jij gaan om je onschuld te bewijzen?
Was de vraag in het eerste deel van Project MEJNA. Het complete album debuut van
zowel striptekenaar Yarkin Sakarya als scenarioschrijver Berny.
Door de goede reacties en de progressie in samenwerking werken Yarkin en Berny nu
aan het vervolg van Project MEJNA in Terugkeer. (Verwacht begin 2023)
Striptekenaar Yarkin Sakarya werkt voornamelijk naar scenario’s van
andere. Echter liep hij al geruime tijd in zijn hoofd met een eigen verhaal. In
Ignoble Knight pakt hij die koe bij de hoorns.
We volgen Joshua die in een middeleeuwse fantasy wereld reist door ver-
schillende dimensies en raakt zo verzeilt in parallelle werelden. Weet hij zijn
weg daarin te vinden, is dus zowel de vraag voor de hoofdfiguur als voor
Yarkin. C-Edition zal deze comics gebundeld in albumvorm uitgeven.
(Verwacht begin 2023)
14 15