L-Magazine #12 november - december 2022

REPORTAGE
11 november, Wapenstilstand
Op 11 november herdenken we jaarlijks het einde van de
Eerste Wereldoorlog. Die dag werd vroeg in de ochtend in een trein in
Frankrijk de overgave van Duitsland en het Duitse leger ondertekend,
waarna om 11u in de ochtend de oorlog eindigde. Lanaken, met haar
ligging aan de grens met het neutrale Nederland, had tijdens die
Eerste Wereldoorlog veel te lijden onder de Duitse bezetter.
Aan het begin van de oorlog verzamelde
de toenmalige burgemeester
Edgard de Caritat een burgermilitie. Als
gevolg van het kat- en muisspel dat er
gespeeld werd met de Duitsers, betaalde
Lanaken een hoge tol: op 4 oktober werd
als represaille een hele reeks huizen en
gebouwen, voornamelijk aan de huidige
Koning Albertlaan, in brand gestoken door
de Duitsers.
Vanaf 1915 plaatsten de Duitsers een elektrische
draadversperring over de hele grens
van België met Nederland. Voor de Lanakenaren
wiens familie aan de andere kant
van de grens woonde, werd dit een harde
noot om kraken, ze werden van de ene dag
op de andere van elkaar gescheiden. Ook
in het dagelijks leven grepen de Duitsers
in. Ze perkten stelselmatig de vrijheden in
en eisten goederen en voedsel op voor de
eigen troepen.
Na deze oorlog wilde men het land beter
beschermen tegen een mogelijk nieuwe
oorlog. Tijdens de jaren 1930-1939 werd,
mede ingegeven door de economische
vooruitgang, het Albertkanaal gegraven.
Bij dit kanaal werden ook bunkers ter
verdediging aangebracht.
Naar aanleiding van de 100-jarige herdenking
werd er heel wat onderzoek gedaan
naar die Eerste Wereldoorlog. De aandacht
voor de Tweede Wereldoorlog verschoof
daarmee een beetje naar de achtergrond.
Maar op 10 mei 1940 viel Duitsland België
aan.
Ook Lanaken komt op die donkere bladzijde
van onze geschiedenis voor. In het
schemerdonker werd het Fort Eben-Emael
veroverd. Binnen de Sturmabteilung
Koch werd ook een groep ingezet om de
brug over het Albertkanaal in Veldwezelt
te veroveren. De Groep Stahl, met tien
zweefvliegtuigen, stond hiervoor in. Een
tiental minuten na de landing kwamen de
Duitse Stuka’s – duikbommenwerpers –
gevolgd door grondtroepen.
Een ander doel was de uitschakeling van de
Grenswielrijderskazerne: hier bevond zich
Om de Eerste Wereldoorlog te
herdenken, werd er in elke
deelgemeente onder impuls van de
dienst Erfgoed een infobord geplaatst.
Daarop wordt telkens een ander lokaal
verhaal over de Eerste Wereldoorlog
verteld.
Je kan de infoborden op acht locaties
vinden:
1. Briegden: aan de brug
2. Gellik: aan de kerk
3. Kesselt:
hoek Smisstraat - Vlijtingerweg
4. Lanaken: aan de kerk
5. Neerharen:
hoek Keelhofstraat - Heirbaan
6. Smeermaas: aan de begraafplaats
7. Rekem:
hoek Sint-Pieter - Groenstraat
8. Veldwezelt: aan de begraafplaats
de telefooncentrale van waaruit de bunkers
aan de bruggen in Vroenhoven, Veldwezelt
en Briegden de orders ontvingen. Bij
de aanval op de kazerne vielen vijf doden,
waaronder kapitein-commandant Henri
Giddelo. De Belgische troepen noch de geallieerde
luchtmacht slagen er die dag in de
brug van Briegden te laten ontploffen. Het
zijn uiteindelijk de Belgische genietroepen
onder leiding van Majoor Tilot die op 11 mei
tijdens de voormiddag de brug van Briegden
voor de ogen van de Duitsers opblazen.
12