Roots editie 12-1 - 2023 - Inkijkexemplaar

DECEMBER 2022
JANUARI 2023
EXTRA
DIKKE
EDITIE
• MIDDEN IN DE NATUUR •
GETEST
VOGELPINDAKAAS
Dit zijn de populairste
potjes
Siberische TIJGERS
krabbelen weer op
5 TOPSPOTS
voor goudhaantjes
VAN BULTRUG TOT
PRACHTBEER
12 bijzondere
waarnemingen in 2022
De mooiste
TROOST- - en
bezinningspaden
LEKKERE TREK
VOGELS OP TREKTOCHT VOOR HUN FAVORIETE SNACK

2
DECEMBER•JANUARI

Coole grazers
In het najaar krijgen Schotse hooglanders langzaam maar zeker
een meer fijne en dikkere wintervacht die prima isoleert in de winter. Het zijn dan ook
geen koukleumen; hun optimale temperatuur ligt rond de 4 graden Celsius. Dat de vacht
prima isoleert is te zien wanneer het sneeuwt: de sneeuw blijft dan een tijd op hun
vacht liggen voordat die smelt. Dat ze liever koudere omstandigheden hebben dan
warme merk je in de zomer: dan zie je Schotse hooglanders regelmatig in
het water staan voor een beetje verkoeling.
TEKST DANIËL MULDER FOTO MARCEL VAN KAMMEN/NIS
WERK
AAN DE
MUUR
Zie je deze foto
graag aan je eigen
muur hangen?
Dat kan! Ga naar
werkaandemuur.nl/
nl/beeldmaker/
Nature-in-Stock
en bestel een print
in het gewenste
materiaal en
formaat.

MEZENDOSSIER
Ken je ze alle 9?
pag. 138
Winterwandelen
16
Siberische tijger in de lift 84
inhoud
- December • Januari -
BELEVEN & ONTDEKKEN
06 Nu te doen, zien, wandelen
en fotograferen
32 Filmfestival op Vlieland
34 Het heelal door de James
Webb Space Telescope
40 Test vogelpindakaas
46 Wintermomenten
58 Fotohut getest
62 Diersporen in de winter
76 Kunstenaar Erik van Ommen
118 De ijzige oorsprong van
natuurgebieden
136 Nieuwe serie: helende kracht
152 Sterren kijken
FLORA & FAUNA
26 De rijpe bessen achterna
66 De kwestie: boomverkiezing
wordt protestactie
68 In de ban van de mol
72 Wat een vraag!
84 Siberische tijger
104 Hotspots goudhaantje
112 De 12 meest bijzondere
waarnemingen in 2022
138 Mezendossier
COLUMNS
15 Saskia struint
110 De kleintjes van Krekels
NAAR BUITEN
16 Winterwandeling rond
de Strijbeekse Heide
(+routekaart)
52 De mooiste troost- en
bezinningspaden
126 Natuurommetje door
de Stille Kern
FOTOGRAFIE
56 Schrijf je in: verdiepingscursus
natuurfotografie
96 Het verhaal achter de foto
130 Lezersfoto’s: goudtinten
ELKE MAAND
14 Cadeautip: de leukste
uitgaven van Roots
25 3x Roots + scheurkalender
of agenda 2023 cadeau
95 Post
103 De Groene Pagina
148 Roots recenseert
154 Colofon & lezersservice
155 Volgende maand
Getest:
vogelpindakaas
PAG. 40
James Webb Space Telescope 34
COVERONDERWERPEN - COVERFOTO ALWIN HARDENBOL
WWW. MAGAZINE.NL 5

Meer natuurnieuws?
nu te doen TEKST LIA VAN LOOIJ Meld je aan voor de
wekelijkse nieuwsbrief via
rootsmagazine.nl.
ZA 10 DECEMBER
Het veluwemeer op
Het Veluwemeer is na de inpol dering van
het IJsselmeer gecreëerd. Met de kou in je
gezicht, de wind in je haar en golven die
tegen de sloep klotsen ervaar je hoe de
winter dit meer in zijn greep heeft. De boswachter
van Natuurmonumenten neemt
je mee het water op, op zoek naar de vogels
die dit seizoen doorbrengen rondom de
plassen. Verrekijker mee!
Locatie: Veluvia, Havendijk 1, Harderwijk
(GD) • Tijd: 13-15 uur • Prijs: € 27,50.
GETTY IMAGES
ZO 11 DECEMBER
zoeken naar de das
In zijn zoektocht naar voedsel verlaat
de schuwe das pas in de schemering zijn
burcht. Tijdens deze 2 km lange wandeling
door het Groninger Midwolderbos o.l.v. een
gids zal dit mysterieuze zoogdier zich dan
ook niet laten zien. Wel zullen de sporen
van het dier zichtbaar zijn. Vooraf gaand
aan de wandeling is er een korte lezing over
de das.
Locatie: Bezoekerscentrum Ennemaborg,
Hoofdweg 96, Midwolda (GR) • Tijd:
13-15.30 uur • Prijs: gratis.
GETTY IMAGES
VANAF VR 16 DECEMBER
Magisch Alaska
Vanaf half december kun je op het koepelscherm
(840 m² groot!) van One Planet
Dome The Arctic: Our Last Great Wilderness
bekijken. Levensgrote beelden tonen wolven,
ijsberen, muskusossen en steenarenden in
een magisch gebied in het noorden van
Alaska. Kijk op pag. 150 voor een uitgebreide
recensie over deze natuurfilm.
Locatie: President Kennedylaan 5, Den
Haag (ZH) • Prijs: € 16,50 (incl. toegang
Museon-Omniversum).
GETTY IMAGES
VR 16 DEC T/M ZO 8 JAN
Lumineuze Nachten
In de kerstvakantie is Kasteel de Haar gehuld
in magie. Tijdens een avondwandeling door
het kasteelpark ontdek je de geschiedenis
van dit oudste kasteel van Nederland aan
de hand van videomapping - betoverende
beelden die worden geprojecteerd op het
kasteel zelf, op de oude kasteelpoorten,
de Kapel en het Châtelet.
Locatie: Kasteellaan 1, Haarzuilens (UT) •
Tijd: 17-21.30 uur • Prijs: € 19,25 (kinderen
krijgen korting).
MA 26 DECEMBER
Over de heide
De Sallandse Heuvelrug bestaat uit bos
en heuvelachtige heidevelden. Door de
hoogteverschillen zijn er fantastische vergezichten
en waan je je even in het buitenland.
Een Staatsbosbeheer-gids neemt je
mee voor een prachtige 5 km lange winterwandeling,
onderweg vertelt hij over het
ontstaan van het gebied, over de natuur
en over de cultuurhistorie.
Locatie: Buitencentrum Sallandse Heuvelrug,
Grotestraat 281, Nijverdal (OV) • Tijd:
14-15.30 uur (ook op za 7/1) • Prijs: € 6.
T/M ZO 26 MAART
microscopie
Met een kleine wintertentoonstelling zet de
Leidse Hortus de veel belopen stoepplant
liggende vetmuur in het zonnetje. De
microscopie foto’s van kunstenaar en microscopist
Rob van Es tonen aan dat het
plantje op de stoep kan overleven doordat
het is opgebouwd als een harmonica, het
veert gewoon weer op als je op hem trapt.
Locatie: Hortus botanicus Leiden, Rapenburg
73, Leiden (ZH) • Tijd: di-zo 10-16 uur
(in de kerstvakantie gesloten) • Prijs: € 8.
DE LUMINEUZE NACHTEN
GETTY IMAGES
ROB VAN ES
Wil je meer informatie of wil je je opgeven voor een van deze activiteiten, kijk dan op rootsmagazine.nl/uitjes voor de exacte (en vaak lange)
webadressen. Bij het ter perse gaan van deze editie vonden deze activiteiten allemaal nog doorgang, maar check dit vooraf.
6 DECEMBER•JANUARI

- COLUMN -
Saskia
struint
Saskia van Loenen (1969) is journalist en eindredacteur voor NRC én vogelaar. Ze houdt van wandelen, in natuurgebieden
overal in Nederland, maar ook vaak bij haarzelf om de hoek, in Waterland. Met Jean-Pierre Geelen schreef ze het boek
Spotvogels, nu werkt ze aan De ijsvogel. In Roots beschrijft ze haar persoonlijke ervaringen in de natuur.
PORTRET SASKIA VAN LOENEN
VAN GRUTTO NAAR BOSUIL
De dag die je wist dat zou komen. Maar dan wel tien jaar
eerder dan gepland. Ik ben er nog een beetje van aan
het bijkomen, de achtbaan waarin ik de afgelopen weken
ineens belandde. Want jeetje, ik heb zowaar een huis
gekocht! En – mijn vrienden geloven het nog steeds niet,
gezien mijn jubel verhalen de afgelopen 22 jaar – dat huis
staat niet in Waterland.
Intens gelukkig prijsde ik me hier, in het prachtige
Broek in Waterland, waar de grutto’s over mijn tuin vlogen
en ik zo naar de Volgermeerpolder liep, waar ik vrijwel
altijd baardmannetjes zag, de bruine kiekendief, dodaars,
watersnippen, de blauwborst, snor… hoe perfect kun je
het hebben, als vogelaar? Ik ga hier noooooit meer weg,
riep ik altijd.
Wel was er iets veranderd, het afgelopen jaar. Want
doordat ik voor mijn krant wandelboeken ging recenseren
en daardoor in de meest uiteenlopende natuurgebieden
terecht kwam, ontdekte ik bij mezelf het sluimerende verlangen
dat er eigenlijk al veel langer was, maar ik tot dan
toe effectief had weten te onderdrukken: ik was eigenlijk
domweg het gelukkigst als ik in het bos liep. En besefte
dat ik die in mijn huidige woonomgeving zo miste. Bij
mij een walhalla aan weilanden, slootjes, fietspaden door
prachtig landschap waar je in de zomer permanent kunt
genieten van koeien, grutto’s op paaltjes, tureluurs, kieviten
en schol eksters, steeds vaker ook lepelaars trouwens;
allemaal fantastisch, maar als het voorjaar dan voorbij
was, het stiller werd in de lucht en ik weer een beetje
landde, nodigde het vlakke landschap waar de wind vrij
spel heeft toch iets minder uit om op pad te gaan, in elk
geval te voet. Als ik naar een bos wilde, waar je in plaats
van op een Noord-Hollands fietspadje op van die lekker
verende zandgrond loopt en de geur van al die bomen op
kunt snuiven, moest ik eerst bijna drie kwartier in de auto
zitten. En hoe ouder ik werd, hoe meer dat gemis aan bos
aan me begon te knagen. Ik had dan ook al besloten dat ik
Saskia twittert ook: @SaskiaWaterland
zou verhuizen zodra de kinderen zouden zijn uitgevlogen.
Over een jaar of tien, pakweg.
Maar dankzij een wandeling in de Soester Duinen,
ge combineerd met een bezoekje aan het naastgelegen
Amersfoort zodat mijn puberdochter ook eindelijk eens
mee wilde (“ja, dan mag jij daarna nog even shoppen”),
veranderde alles als bij toverslag. Haar verzuchting “Wauw,
hier wil ik wonen…” zette onverwacht van alles in gang.
De kinderen bleken wel degelijk open te staan voor een
totale verandering van leefomgeving, en plots werd die
sympathieke stad op maar een halfuurtje van Amsterdam,
een stad die omringd is door natuur waaronder heel veel
bos, het nieuwe walhalla voor ons. Als dan ook nog eens
nét het perfecte huis je pad kruist… En zo kwam het dat ik
nog geen zeven weken na de wandeling met mijn dochter
in de Soester Duinen het voorlopig koopcontract tekende.
Half mei mogen we erin.
Een heel nieuwe omgeving vol nog onbekende natuur
om rond te struinen, hoe spannend en geweldig is dat! In
Amersfoort geen grutto’s, maar in het park naast mijn huis
wél bosuilen, goudvinken en vuurgoudhaantjes. Ik ga ze
allemaal zien. Nog even geduld, het is nog winter – maar
ik weet nu al: dit wordt by far het mooiste voorjaar ooit.
Ik ontdekte het sluimerende verlangen dat er al veel langer was,
maar ik tot dan toe effectief had weten te onderdrukken: ik was
eigenlijk domweg het gelukkigst als ik in het bos liep.
DICK HEENCK
WWW. MAGAZINE.NL 15

Rootswandeling
met routekaart
Wandelen rond de
Strijbeekse Heide
Vennen & vijvers
Van Gogh heeft een eigen kei gekregen op de Strijbeekse Heide. En dat is niet voor niets.
Met een stuk of vijf vennen heeft dit heidegebied beslist iets schilderachtigs. Als extraatje
loop je ook nog langs de aangelegde vijvers van twee nabijgelegen landgoederen. Een bijna
100% onverharde wandeling door een fraai gebied bij de Nederlands-Belgische grens.
TEKST MONIQUE VAN KLAVEREN FOTO’S BOB LUIJKS MET DANK AAN CARLO BOLWERK
RODE WOUW
I
n elk jaargetijde en bij elk weertype pronken plukken
de Strijbeekse Heide en de landgoederen
Hondsdonk en Luchtenburg op hun eigen manier
met hun vennen, vijvers, vlaktes, bossen en beken.
Is het ’s winters mistig of somber weer, dan krijgt
het allemaal wat mystieks. Flarden witsel hangen
dan bijvoorbeeld boven het Rondven. Een klapekster
steekt sinister zwart af tegen de hemel terwijl
hij zijn gespieste prooi oppeuzelt. Een paar halfvergane
herfstbladeren drijven in het zwarte water
van de Chaamse Beek. En loop je door de tunnels
van vijf meter hoge rododendrons, dan lijkt het
bijna nacht.
Maar bij vrolijk winterweer jubelt alles hier. Mezen,
vinkjes, roodborstjes, buizerds: ze juichen. En als
er op de Strijbeekse Heide een laag zonnetje strijkt
over de gele vlaktes van pijpenstro en donkere
Vogels kijken
Door het jaar heen kun je diverse soorten
vogels tegenkomen tijdens je wandeling, zoals
raven, diverse specht soorten en Canadese
ganzen. Ook vliegen er roofvogels als de rode
wouw (heeft hier weleens gebroed), havik,
torenvalk en bos- en ransuil. Er zijn zelfs ooit
30 vale gieren gesignaleerd. Ooievaars, nachtzwaluwen,
gekraagde roodstaarten en bonte
vliegenvangers kun je ontmoeten als zomergast.
struikhei, dan kun je je zelfs nu nog voorstellen
hoe de jonge Vincent van Gogh hier in 1881
enthousiast zijn eerste potloodschetsen maakte.
Hoe hij de weerspiegeling van een vliegden in het
Langven probeerde te vangen. Het was en is een
prachtig plaatje.
Het ultieme wintergevoel krijgt bijna elke wandelaar
echter pas van sneeuw. Het donsje bedekt dan
de dennentakken aan de rand van de heide en legt
een deken over de vennen en de vlaktes. Als een
klassieke kerstkaart.
Tegenwoordig komt sneeuwval wat minder voor,
maar in Van Goghs tijd een stuk vaker. Over dat
sneeuwgeluk – en over de band met Theo – gaat
dan ook de regel uit een brief aan zijn broer, die op
een zwerfkei is aan gebracht vlak bij het Langven:
En diezelfde broers zie ik in vroeger jaren op een tocht
’s winters naar Chaam op de besneeuwde heide
’s morgens vroeg! Zóó hetzelfde voelend, zóó hetzelfde
denkend en geloovend dat ik mezelf afvraag: zijn dat
dezelfden???
Onveranderlijk?
Tijdloos, zo lijkt dit gebied. Maar net als de relatie
tussen Vincent en Theo evolueerde, is ook het landschap
van de Strijbeekse Heide en de omliggende
bospercelen in de loop der eeuwen nogal eens veranderd
volgens IVN-gids Fons Hoebink, boswachter
Liza van Velzen (Staatsbosbeheer) en routemaker
Theo Donkers van Toerisme De Baronie.
>
16 DECEMBER•JANUARI

vogels & Bessen
Bes
lekker
Als het in Finland kouder wordt en het aantal insecten sterk afneemt,
moeten veel vogels op zoek naar ander voedsel. Pestvogels, haakbekken
en lijstersoorten stappen dan over op een dieet van bessen.
Natuurfotograaf Alwin Hardenbol legt uit hoe dat zit.
TEKST EN FOTO’S ALWIN HARDENBOL
26 DECEMBER•JANUARI

De pestvogel dankt
zijn Nederlandse naam
aan de misvatting in
de middeleeuwen dat
pestvogels de pest met
zich meebrachten
WWW. MAGAZINE.NL 27

eelden van de James Webb Space Telescope
34 DECEMBER•JANUARI

In 2021 werd de James Webb Space Telescope
gelanceerd. Die levert aan de lopende band
spectaculaire beelden, van planeten in onze
kosmische achtertuin tot sterrenstelsels aan
de rand van het heelal. De mysterieuze wereld
van het universum blijkt even kleurrijk en
fascinerend als de levende natuur hier op aarde.
TEKST GOVERT SCHILLING FOTO’S NASA/ESA/CSA/STSCI
IJle gasslierten en donkere
stofwolken vormen een
hemels berglandschap op
deze foto van een klein deel
van de Carinanevel – een
kraamkamer van nieuwe
sterren op 7.600 lichtjaar
afstand van de aarde. De
nevel flarden verdampen
langzaam onder invloed
van de energierijke straling
van hete sterren in de nabijheid
(buiten de bovenrand
van de foto). In de donkerste
delen van de nevel zijn
talloze zwakke licht puntjes
zichtbaar: babysterren.
Over een paar honderdduizend
jaar straalt hier een
leger van nieuwe zonnen.
Deze foto was een van
de eerste opnames van
de tele scoop die op 12 juli
gepresenteerd werden.
WWW. MAGAZINE.NL 35

STEFAN GERRITS
Winter
in momenten
De haiku is van oorsprong een Japanse dichtvorm die in drie
regels de emotie van een moment uitdrukt. De natuur en de seizoenen
spelen daarbij een belangrijke rol. We zochten de mooiste haiku’s bij
winterbeelden van Roots-lezers en onze wandelfotografen.
Almaar voortreizend,
trekt de rivier een donkere lijn
dwars door de sneeuwvelden.
- Nakamura Fumikuni -
DEZE HAIKU KOMT UIT HET BOEK ‘KLASSIEKE HAIKU’
VAN UITGEVERIJ TEN HAVE.
46 DECEMBER•JANUARI

MICHEL BOERE
Niets beweegt
op de heide noch op de berg,
deze ochtend van sneeuw.
- Fukuda Chiyo-ni -
WWW. MAGAZINE.NL 47

ERNST KREMERS
Wandelpaden
als balsem
voor de ziel
Het maken van een lange wandeltocht zorgt niet alleen voor rust en stilte
in je lichaam; na een flink aantal kilometers kijk je ook anders naar de wereld
om je heen. Roots selecteert 6 paden die extra aandacht hebben
voor troost en bezinning.
TEKST DANIËL MULDER
52 DECEMBER•JANUARI

WWW. MAGAZINE.NL 53

Fotohutten in de Lage Landen - Kalmthout, België
KOOLMEES
MEZEN, MERELS EN MEER
Genieten van
bosvogels
De beroemde Belgische natuurfotograaf Glenn Vermeersch exploiteert tien
fotohutten in de omgeving van Kalmthout, net over de grens, en nog eens zes in Frankrijk.
Henkjan Kievit bezoekt zijn klassieke ‘boshut’, hut nummer 2, gelegen in een uitgestrekt
bos met vooral naaldbomen en met een grote vijver ervoor.
TEKST EN FOTO’S HENKJAN KIEVIT
58 DECEMBER•JANUARI

Fotograferen vanuit schuilhutten is de afgelopen jaren
enorm populair geworden. Natuurfotograaf en -filmer
Henkjan Kievit beschrijft maandelijks zijn ervaringen
met een aansprekende fotohut in Nederland of België
én geeft tips voor natuurfotografen.
MEREL
GROTE BONTE SPECHT
ROODBORST
De lucht is bewolkt en grauw terwijl ik naar
Vlaanderen rij. Het is winter en de zon komt
pas rond 8.45 uur op, waardoor ik niet zo
vroeg mijn bed uit hoefde om toch tegen zonsopkomst
in de hut te zitten. Maar eenmaal op mijn
bestemming gearriveerd, merk ik weinig van een
zonsopkomst; het is donker in het dichte bos en om
een sluitertijd van minimaal 1/60 seconde te halen,
moet ik de lichtsterkte van mijn camera helemaal
opschroeven naar ISO 3.200. Ik grinnik als ik terugdenk
aan de tijd dat we nog met diafilm werkten –
toen was ISO 400 al een zeer lichtsterke film, en dat
met slechts 36 foto’s per rolletje – ik kom vandaag
waarschijnlijk met duizenden beelden thuis.
Drukte van belang
De hut is relatief laag en je hebt echt het gevoel
dat je onder de grond kruipt als je naar binnen
gaat. Binnenin biedt het brede panoramaraam
echter volop zicht op de grote vijver voor de hut
en het omringende bos. In het begin is het rustig
voor de hut. Op wat roodborstjes, mezen en een
winter koninkje na zijn er nog weinig vogels. Het
gaat de rest van de dag op en neer; soms strijkt er
een mezengroepje neer, met koolmees, pimpelmees
en zwarte mees, of een paar vinken en is het een
drukte van belang, dan is het weer rustig of zit er
alleen een grote bonte specht op de setting.
Actiefoto’s als uitdaging
De hele dag kenmerkt zich eigenlijk door ‘normale’
bosvogels. Naast de al genoemde mezen komen er
merels, gaaien, spechten en boomklevers langs,
maar vandaag laten bijzondere soorten of roofvogels
zich niet zien. En dat bevalt me dat best,
het laat maar weer eens zien dat ‘gewone’ vogels
Ook met het
fotograferen
van ‘gewone’
vogels kun je
je prima een
dag vermaken
>
WWW. MAGAZINE.NL 59

84 DECEMBER•JANUARI

Siberische
tijger
Een mooie
toekomst lonkt
in het jaar
van de tijger
Vrijwel alle tijgersoorten zijn in de afgelopen
eeuwen zeldzamer geworden en helaas is dat voor
de indrukwekkende Siberische tijger niet anders.
Maar gelukkig is er een kentering gaande. Gert Polet
van het Wereld Natuur Fonds Nederland vertelt
waardoor dat komt, aan de hand van het voorbeeld
van de Siberische tijger.
TEKST EN FOTO’S EDWIN GIESBERS
Er zijn zes ondersoorten van de grootste katachtige op
aarde, waaronder de Maleise tijger, Sumatraanse tijger
en Siberische tijger. De afgelopen honderd jaar zijn drie
andere ondersoorten uitgestorven en de resterende
soorten hebben het niet makkelijk. Van de Siberische
tijger leven momenteel slechts 750 exemplaren in het
wild. Toch is dat goed nieuws, want het betekent dat
de populatie groeit, zij het langzaam. Waar soorten als
de Maleise en Sumatraanse tijger in de warme, vochtige
jungle leven, vind je het merendeel van de Siberische
tijgers op de grens van Rusland en China, in de bossen
bij de oevers van de rivieren Amoer en Oessoeri en in het
noorden van de Chinese regio Heilongjiang. In dit gebied
is het in de winter extreem koud – met temperaturen
van 30 tot 40 graden onder nul – en liggen langdurig
diepe sneeuwlagen.
Tijgertop
Dat de eeuwenlange trend van achteruitgang in het
aantal tijgers tot stilstand lijkt te zijn gekomen, heeft te
maken met een bijeenkomst die in 2010 werd gehouden.
In dat jaar werd de eerste ‘internationale tijgertop’ gehouden,
georganiseerd door de Global Tiger Initiative,
in het Russische Sint-Petersburg. Die top vormde het
startsein voor een internationale samenwerking tussen
natuur organisaties als het Wereld Natuur Fonds (WWF)
en de regeringen van dertien landen waar tijgers in het
wild leven om de tijgerpopulaties te herstellen. Als doel
werd vastgelegd dat er in 2022 twee keer zo veel tijgers
moesten zijn als toen – daar zat de nodige symboliek
achter: in de Chinese kalender is zowel 2010 als 2022
het jaar van de tijger. In een onlangs verschenen
WWF-rapport over tijgerbescherming wordt teruggeblikt
op de afgelopen twaalf jaar, en daaruit komt een positief
beeld naar voren, vertelt tijgerexpert Gert Polet van het
WWF: “In 2010 waren er ongeveer 460 Siberische tijgers.
Ongeveer 25 procent van het tijgergebied was toen
officieel beschermd, zo’n 50.000 km 2 . In 2022 is ruim
28 procent van het tijgergebied beschermd (57.400 km 2 );
er is dus 7.400 km 2 bijgekomen, bijna de oppervlakte
van de provincies Friesland en Groningen bij elkaar. En
in nog eens 35.000 km 2 aan leefgebied dat in handen is
van onder meer houtbedrijven is het beheer nu zodanig
dat tijgers er veilig kunnen leven. Dus ruim meer de helft
van het tijgergebied is nu goed beschermd. Al met al zijn
er nu ongeveer 750 Siberische tijgers. Dat is een geweldig
resultaat, zeker als je bedenkt dat er in de vorige eeuw
nog maar 30 exemplaren leefden. Dat laat zien dat natuurbe
scherming werkt als je maar vol blijft houden.”
Dit jaar werd in september een nieuwe tijgertop gehouden
in Vladivostok, nu vanwege de Russische oorlog
tegen Oekraïne in een uitgekleed jasje, zonder de hoogste
regeringsleiders.
Confrontaties voorkomen
Bij de bescherming van de Siberische tijger richt het
WWF zich op diverse aspecten, vertelt Polet: “De winters
in het Siberische tijgergebied zijn streng en als er veel
sneeuw ligt, kunnen wilde zwijnen en reeën erg slecht
aan voedsel komen. Wilde zwijnen en reeën zijn de
belangrijkste prooidieren voor tijgers, dus we hebben
veel aandacht besteed aan deze dieren. Zo werden ze in
extreem strenge winters bijgevoerd zodat er voldoende
prooidieren voor tijgers beschikbaar bleven.
>
WWW. MAGAZINE.NL 85

Deze foto van twee koninginnenpages haalde
de cover van de Roots Natuuragenda 2023.
Lees meer over de agenda op pagina 101.
96 DECEMBER•JANUARI

eeldverhalen
Het verhaal
achter
bekroonde
foto’s
Een goede natuurfoto spreekt
je direct aan. Maar als je weet
hoe, waar en waarom zo’n foto
is gemaakt, kan een beeld nog
veel interessanter worden. We
vroegen vier makers van foto’s
die in de Roots Natuuragenda
2023 staan naar het verhaal.
TEKST RENÉ ALBLAS
- PIEPJONGE KONINGINNENPAGES -
Deze foto van twee koninginnenpages is niet zomaar een leuk plaatje.
Er zit een hele geschiedenis achter. Greet Geerts, de fotograaf, vertelt.
HOE KWAM DEZE FOTO TOT STAND? “Omdat ik er nog
niet in geslaagd was om een koninginnenpage te fotograferen
in het wild, besloot ik om op ontdekking te gaan in onze eigen
moestuin. Daar kweken mijn man en ik onder meer wortel en
venkel, de waardplanten van de koninginnenpage. Eind mei
spotte ik eitjes – zo groot als een speldenknopje – op onze
venkel planten. Nadat er vijf rupsen uit hun ei waren ge komen,
besloot ik die te beschermen tegen de vogels. Ik zette ze apart,
in een opvouwbare vlinderhabitat. Op die manier hadden de
rupsen meer kans om te overleven en kon ik het proces van ei
tot vlinder nauwgezet volgen. Met veel liefde en geduld gaf
ik de rupsen dagelijks vers venkel- en wortelloof. Ruim een
maand kon ik dagelijks het evolutieproces gadeslaan. De
mooiste fase is de transformatie van pop naar vlinder met
als apotheose: de geboorte. De vlinders op deze foto zijn tien
minuten na de geboorte gefotografeerd.”
WAAR EN WANNEER MAAKTE JE DE FOTO? “Begin
juli 2021 werden bij ons thuis, in Hulshout (België), twee
koninginnen pages tegelijkertijd geboren. Het was windstil
en het ochtend licht zat mee. Aangezien de vlinders nog een
tijdje bleven zitten na de geboorte, had ik ruim de tijd om ze
te fotograferen. Ik had me erop verheugd één koninginnenpage
te kunnen fotograferen. Gezien de onverwachte dubbele
geboorte, kreeg ik de kans om een duo vast te leggen.”
KUN JE IETS MEER VERTELLEN OVER KONINGINNEN-
PAGES? “Wanneer de rups het ei verlaat, na circa zeven
dagen, is ze amper een paar millimeter groot, zwart van kleur
met een witte vlek op de rug. De jonge rups verandert in vier
stadia naar een grote rups, waarbij hij telkens van kleur verandert.
Elk stadium wordt voorafgegaan door een vervelling,
waarbij de rups uit zijn oude huid kruipt en er een nieuwe
zachte huid tevoorschijn komt. Bij de laatste vervelling transformeert
het lichaam in de pop. De pop neemt alle tijd (circa
veertien dagen) om te transformeren tot een prachtige vlinder.
Het eerste halfuur na de ontpopping pompt de vlinder een
vloeistof door het vleugeloppervlak zodat de vleugels zich
volledig ontvouwen. Daarna zit hij nog een hele tijd stil voordat
hij de wijde wereld gaat verkennen. De koninginnenpage is
door zijn grootte en kleurenpracht een opvallende vlinder.
Vaak zijn er twee tot drie generaties per jaar. Latere poppen
overwinteren meer dan 200 dagen en komen pas uit in
het voorjaar.”
WWW. MAGAZINE.NL 97

GETTY IMAGES
104 DECEMBER•JANUARI

5
hotspots
Goudhaantje
Goudhaantjes zijn de kleinste vogeltjes die je in
Nederland of België kunt tegenkomen. Dankzij hun gele
kopstreep zijn ze makkelijk te herkennen. Hun zang of roep
is erg leuk. ‘Tiedeliedie’ klinkt het als ze vrolijk zijn of ‘zrie
zrie’ als ze alarm slaan of contact zoeken.
TEKST MONIQUE VAN KLAVEREN
2
1
3 4
5
1 Landgoed Beerschoten (Utrecht)
2 Compagnonsbossen (Friesland)
3 Westerschouwen (Zeeland)
4 Mookerheide (Noord-Limburg)
5 Oordegem (België)
WWW. MAGAZINE.NL 105

lezersfoto’s
goudtinten
Elke maand ontvangen we via rootsmagazine.nl de meest
schitterende foto’s van lezers voor onze wedstrijd Foto van de Maand.
Deze maand met het thema ‘goudtinten’. Roots koos de winnaar en
maakte een selectie van de mooiste eervolle vermeldingen.
PRODUCTIE RENÉ ALBLAS
1
2

3
4
EERVOLLE
VERMELDINGEN
Deze foto’s vallen buiten de
prijzen, maar verdienen wel een
plek in Roots.
1
Face to face
• Erik Nevels
Een vlinder in dit licht en met
deze compositie zou op zich al een
prachtige foto opleveren. Maar
deze fotograaf wist nog een extra
twist aan de foto toe te voegen:
de confrontatie!
2
Rug viervleklibel
• Daniel Bols
Deze macro-opname van een libel
oogt als een abstract schilderij.
De keuze om het dier diagonaal in
beeld te plaatsen is perfect.
5
3 Goudspettertjes
• Gina Heynze
Goud is misschien niet het eerste
waar je aan denkt bij deze foto van
een eend, maar het is een schitterende
actieplaat. Precies op het
juiste moment genomen en met
een perfecte (niet gecentreerde)
compositie.
4
In the morning
• Ruurd Visser
Fraai spel met symmetrie en
asymmetrie. De houding van de libel
(een soort omhelzing van een bloem)
maakt de foto extra interessant.
5
Ondergaande zon in
het duingebied
• Madelaine Kiekebos
De laagstaande zon, de blik omhoog
en het parmantige voorpootje
maken deze foto bijzonder.
WWW. MAGAZINE.NL 131