2022 12 22 Vox humana - Claron McFadden + Alexander Melnikov

Do 22 dec 2022
Grote Zaal
20.15 uur
Donderdag
avondserie
Vox humana
Claron McFadden
+ Alexander Melnikov
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale
programmaboekje is een extra service
ter voorbereiding op het concert. Het is
uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie
tijdens het concert te raadplegen via je mobiele
telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de
andere concertbezoekers.
Bij voorbaat dank.

Programma
Vox humana
Claron McFadden
+ Alexander Melnikov
Donderdag
avondserie
Do 22 dec 2022
Grote Zaal
20.15 – 22.00 uur
ca. 40 minuten voor de pauze
ca. 40 minuten na de pauze
Claron McFadden zang
Alexander Melnikov piano
Inleiding
Foyerdeck 1
19.15 – 19.45 uur
Door Michel Khalifa
Staat je mobiele telefoon al uit?
Dank je wel.
2

Programma
John Cage (1912 - 1992)
Aria (1958)
Sergej Prokofjev (1891 - 1953)
5 Liederen zonder woorden op. 35 (1920)
··
Andante
··
Lento, ma non troppo
··
Animato, ma non allegro
··
Andantino, un poco scherzando
··
Andante non troppo
Cathy Berberian (1925 - 1983)
Stripsody (1966)
Na afloop
Entreehal
ca. 15 minuten na afloop
The Big Loud Thing 003
door
Ensemble Klang
+ Neo-fanfare 9x13
Louis Andriessen
(1939 – 2021)
M is for Man, Music, Mozart
Oliver Knussen (1952 - 2018)
Whitman Settings voor sopraan en piano (1991)
1 When I heard the learn’d astronomer
2 A noiseless patient spider
3 The dalliance of the eagles
Pauze
Luciano Berio (1925 - 2003)
Sequenza III (1965)
Alfred Schnittke (1934 - 1998)
Improvisation und Fuge (1965)
Erwin Schulhoff (1894 - 1942)
Sonata Erotica (1919)
George Crumb (1929 - 2022)
Apparition: Elegiac songs and vocalises (1979)
1. The Night in Silence Under Many a Star
2. Vocalise No. 1 ‘Summer Sounds’
3. When Lilacs Last in the Dooryard Bloom’d
4. Dark Mother Always Gliding with Soft Feet
5. Vocalise No. 2 ‘Invocation to the Dark Angel’
6. Approach Strong Deliveress!
7. Vocalise No. 3 ‘Death Carol (Song of the Nightbird)’
8. Come Lovely and Soothing Death
9. The Night in Silence Under Many a Star
3

Toelichting
De titel van dit programma, Vox Humana, is – niet heel verbazend – op te vatten als een
ode aan de menselijke stem, maar ook als een ode aan de menselijkheid die spreekt uit de
troostrijke poëzie van Walt Whitman en op een heel andere manier uit de verklanking van
het orgasme van de vrouw die Erwin Schulhoff maakte.
Het is daarbovenop een ode aan de fantasie
en het muzikale avontuur van de twintigsteeeuwse
avant-garde, en een eerbetoon aan
de Amerikaans/Armeense sopraan Cathy
Berberian aan wie de spectaculair veeleisende
werken van John Cage en Luciano Berio
zijn opgedragen en die zelf de levenslustige
Stripsody bedacht.
John Cage
Aria
Met Aria, dat John Cage in 1958 voor
Cathy Berberian maakte, verdwijnen
de gebruikelijke conventies inzake de
definitie van muziek. Voor Cage was
muziek alles wat je kunt horen.
De logische consequentie van die
ruimhartige muziekopvatting, is dat
iedereen die met muzikale concentratie
naar zijn omgeving luistert zijn eigen
muziek samenstelt – componeert. Daaruit
volgt dan de vraag of het concept van
een componist die iets vastlegt voor
een luisteraar nog relevantie heeft. Cage
besloot zichzelf weg te cijferen uit zijn
muziek, door die te laten ontstaan via
toevalsoperaties en andere technieken die
de fantasie van uitvoerders en luisteraars
de ruimte geven.
Aria heeft een grafische partituur.
De uitvoerder kiest uit symbolen,
gekalligrafeerde lijnen in verschillende
kleuren, zijn eigen stuk. Voor elke kleur,
kiest hij/zij een manier van zingen,
bijvoorbeeld in operastijl of met de klank
van een popzanger. Wat tot klinken komt,
is een schijnbaar willekeurige collage
van allerlei vormen van zang die geen
structuur lijkt te hebben, maar die toch is
vormgegeven door de fantasie, de kennis
van muziek en de technische mogelijkheden
van de zanger of zangeres die Aria uitvoert.
Sergej Prokofjev
5 Liederen zonder woorden
Met Prokofjevs Vijf liederen zonder woorden
is de stem in zijn meest pure gedaante te
horen.
In deze woordloze vocalises is de stem geen
drager van een tekst en klinkt de muziek
eerder als een natuurfenomeen dan als de
intellectuele constructie die elke compositie
is. Al liggen Prokofjevs melodieën niet
ongemakkelijk in het gehoor, ze houden
toch een subversief randje door hun nonsentimentele
karakter, de manier waarop ze
anders dan je zou verwachten omhoog of
omlaag buigen en door de lengte van de frases
4

Toelichting
die ze iets ongrijpbaars geven. Prokofjev
streefde in dit werk naar vloeiende lyriek. In
het vermijden van effect raakt de muziek in de
voor deze componist zo typerende geserreerd
expressieve lijnen.
Cathy Berberian
Stripsody
Cathy Berberian groeide uit tot een van de
sterren van de muzikale avant-garde van
de vorige eeuw.
Dat was mede omdat ze niet eenkennig
was in haar muzikale voorkeuren; ze
zong ook lichte muziek. Haar Stripsody
borduurt in de grafische partituur voort op
Cage, maar is niet zo’n muziekfilosofisch
statement. Stripsody is een vrolijk stuk,
dat via grafische lijntjes, tekeningen en
tekstballonnen uit de stripcultuur aan de
uitvoerder – aanvankelijk alleen Berberian
zelf – vraagt dat in een kleine operascène te
vertalen.
Oliver Knussen
Whitman Settings
In Oliver Knussens Whitman Settings, is de
traditie weer een beetje terug, zoals ook in
de maatschappij de aandacht weer meer
uitging naar wat er was, dan naar de grote
avonturen die het leven voor velen iets te
veel op losse schroeven zetten.
De gedichten van Whitman die Knussen
koos, mijmeren desalniettemin nog steeds
over grootse, lastig te behappen ‘things
in space or in the sky’, zoals Knussen dat
met karakteristiek understatement meldde.
Knussen schreef lyrische muziek in de
traditie van Benjamin Britten, maar met de
nieuwe complexiteit van de post avantgardisten
die vandaag een beetje tussen
de wal en het schip zijn terechtgekomen.
Het resulteert in een geraffineerd idioom,
vol modernistische schakeringen, dat in zijn
ouderwets verhalende expressie toch in het
verleden wortelt.
Luciano Berio
Sequenza III
In Luciano Berio’s Sequenza III klinkt pas na
meer dan een minuut iets dat op het zingen
van tekst lijkt.
Berio schreef het werk in 1965, in de
hoogtijdagen van het experiment en de
vernieuwing die niet alleen componisten in
hun greep had, maar ook de maatschappij
veranderde – denk aan provo’s, hippies, de
nieuwe popcultuur, bloot op tv, en nog zo
wat.
Dit voor zijn ex-vrouw Cathy Berberian
gemaakt vocale vuurwerk bestaat uit gestes
vol aanwijzingen voor stemmingen die
steeds maar wisselen en gaat van gespannen
fluisteren en spookachtig gelach tot een paar
onthecht mooie melodische frasen. De tekst
5

Toelichting
wordt niet in de muziek uitgedrukt, maar
heeft wel een poëzie die met de muziek rijmt.
Berio probeerde alle connotaties die er aan
de menselijke stem kleven, al de onderhuidse
betekenissen die er in schuilen, in een korte
virtuoze eruptie te vangen. Een explosie
van muzikale sferen, nieuw maar toch ook
vastgeklonken aan de eeuwige menselijke
waarde van de stem.
Alfred Schnittke
Improvisation und Fuge
Alfred Schnittke beleefde de avonturen
van het modernisme in de Sovjet-
Unie minder vrij en door optimistische
levensvreugde doortrokken dan zijn
collega’s in het Westen.
Toch is er meer vitale kracht dan somberte
te horen in zijn Improvisation und Fuge die
eerder als een anarchistisch hamerende
toccata klinkt dan als een strikte fuga. Dit
virtuoze instrumentale intermezzo voor
pianist Alexander Melnikov stamt uit een
zoekende periode voor Schnittke die heel
even met het seriëlisme experimenteerde,
maar het toch al snel weer zocht in
minder dogmatisch met het verleden
brekende muziek. Hij begon verschillende
stijlen door elkaar te mengen. Dit werk
is daar een voorbeeld van in zijn mix van
twaalftoonstechniek en de jazzy ‘walking
bass’ die erin opduikt. Het is ook fijn intuïtief
modernistische muziek die de bite heeft van
een Prokofjev-pianosonate, maar die ironisch
in zichzelf verstrikt raakt in het geestig
leeglopende slot – en daarvoor al in de
anarchistische verhaspeling van de seriële
reeksentechniek.
Erwin Schulhoff
Sonata Erotica
De Sonata Erotica is een curiosum
in dada-sfeer dat Erwin Schulhoff in
1919 maakte. Anno nu, in het licht van
de #MeToo-beweging of het Voice of
Holland-schandaal is de connotatie
van het werk voor sommigen wellicht
vrouwonvriendelijk, maar in de context
waarin het ontstond, was het subversieve
ironie.
Je zou deze sonate zelfs kunnen opvatten
als emancipatie van de vrouw die het
taboe op het plezier in seks, dat voor
vrouwen in 1919 niet vanzelfsprekend was,
doorbreekt. Het was en is niet meer dan
een gelegenheidswerkje, waarschijnlijk
bedoeld voor een huiskamerfeestje bij
Schulhoffs zuster. Het is het product van
een levenslustige vrije geest; een componist
uit de roaring twenties die een theatrale
cabaretsolo bedacht. Het gaat minder
om muziek dan om het mal vervreemde
effect van een keurige zangeres die een
orgasme vermomd als sonate van blad
leest. Schulhoff was joods, communist,
homoseksueel én vrijgevochten componist;
geen misogyne macher die de vrouw
bespotte.
6

Toelichting
George Crumb
Apparition: Elegiac songs and vocalises
Apparation betekent verschijning en in het
lamento van Georg Crumb verwijst dat heel
romantisch naar de wereld van de dood
als een zoete eeuwige nacht, waarin de
geestverschijning van een duistere engel
leeft.
Crumbs monumentale treurzang heeft als
tekst maar een paar zinnen uit het vele
strofen tellende gedicht dat Walt Whitman
schreef naar aanleiding van de moord op
president Lincoln in 1865. Zo spaarzaam als
Crumb citeerde uit Whitmans troostende
treurdicht, zo eenvoudig is deze roerende
elegie. De sfeerbepalende pianopartij
bevat behalve op de gebruikelijke manier
gespeelde noten veel ruisende snaren
die met de hand in het binnenwerk tot
spookachtig leven worden gewekt. Om
de sfeer van nachtelijk geheimzinnig
natuurgeluid in brede resonanties om de
zangeres en het publiek op te trekken, is
de piano licht versterkt. De sopraan zingt
treffend eenvoudige melodielijnen; in drie
van de negen delen zonder tekst. Vroeg
in het stuk zijn er heel even vriendelijk
kwetterende vogels in die vocalises en in
de pianofiguraties te horen, later is er een
‘nachtvogel’ en daarna de engel van de dood.
Crumb een patent op had en door de kalm
ontvouwende adem die er in de structuur zit.
Het eindigt in de nacht, waaruit het aan het
begin als een fantoom oprijst. In het deel dat
daaraan voorafgaat, verschijnt in effectief uit
de mist van verdriet opdoemende citaten het
adagio uit Mahlers Vierde symfonie; als een
herinnering die even zichtbaar wordt in het
maanlicht dat zo dwingend schijnt in deze
empathische muziek.
Roeland Hazendonk
De muziek wordt bijeengehouden door
terugkerende motiefjes, door de originele
klankwereld van de pianopartij waar
7

Liedteksten
Oliver Knussen
Whitman Settings
Tekst: Walt Whitman (1819 – 1892)
1. When I heard the learn’d astronomer
Toen ik de geleerde astronoom hoorde
die mij bewijzen, cijfers grafieken en
diagrammen toonde, werd ik onverklaarbaar
moe en ziek. Ik glipte weg en keek in de
mystieke, vochtige nachtlucht af en toe in
perfecte stilte naar de sterren.
When I heard the learn’d astronomer;
When the proofs, the figures, were ranged in
columns before me;
When I was shown the charts and the
diagrams, to add, divide, and measure them;
When I, sitting, heard the astronomer,
where he lectured with much applause in
the lecture-room,
How soon, unaccountable, I became tired and
sick;
Till rising and gliding out, I wander’d off by
myself,
In the mystical moist night-air, and from time
to time,
Look’d up in perfect silence at the stars.
2. A noiseless patient spider
Ik merkte een geruisloze, geduldige spin
op, die op zijn uitkijkpost de omgeving
verkende en zich met draadje na
draadje onvermoeibaar en steeds sneller
voortbewoog. En jij, mijn ziel, omringd door
onmetelijke ruimte zoekt naar gebieden
om te verbinden tot het buigzame anker
standhoudt en de ragfijne draad die je werpt
ergens wordt opgevangen.
A noiseless, patient spider,
I mark’d, where, on a little promontory, it
stood, isolated;
Mark’d how, to explore the vacant, vast
surrounding,
It launch’d forth filament, filament, filament,
out of itself;
Ever unreeling them -- ever tirelessly
speeding them.
And you, O my Soul, where you stand,
Surrounded, surrounded, in measureless
oceans of space,
Ceaselessly musing, venturing, throwing, --
seeking the spheres, to connect them;
Till the bridge you will need, be form’d -- till
the ductile anchor hold;
Till the gossamer thread you fling, catch
somewhere, O my Soul.
8

Liedteksten
3. The dalliance of the eagles
Tijdens mijn middagwandeling was daar
het samenspel van de adelaars. In elkaar
grijpende klauwen, als een woest, draaiend
wiel. Vier vleugels, twee snavels tuimelend
naar beneden vallend. Tot vlak boven
de rivier ze zich in een onbewegelijk, stil
evenwicht zich scheiden, en apart hun vlucht
vervolgen.
Skirting the river road, (my forenoon walk,
my rest,)
Skyward in air a sudden muffled sound, the
dalliance of the eagles,
The rushing amorous contact high in space
together,
The clinching interlocking claws, a living,
fierce, gyrating wheel,
Four beating wings, two beaks, a swirling
mass tight grappling,
In tumbling turning clustering loops, straight
downward falling,
Till o’er the river pois’d, the twain yet one, a
moment’s lull,
A motionless still balance in the air, then
parting, talons loosing,
Upward again on slow-firm pinions slanting,
their separate diverse flight,
She hers, he his, pursuing.
Luciano Berio
Sequenza III
Tekst: Markus Kutter (1925 - 2005)
Vanwege de copyrights is de volledige tekst
niet beschikbaar.
Markus Kutter schreef in de partituur de
volgende toelichting:
Give me a few words for a woman
to sing a truth allowing us
to build a house without worrying before
night comes
Claron McFadden zegt over de tekst:
‘Mijn interpretatie van Sequenza is een
weerspiegeling van de emoties van vaak
dramatische situaties die vele vrouwen
hebben moeten doorstaan.’
9

Liedteksten
George Crumb
Apparition: Elegiac songs and vocalises
Tekst: Walt Whitman
1. The Night in Silence Under Many a Star
In de stille nacht, als de ziel zich tot jou
wendt, gesluierde dood, en het lichaam zich
dankbaar tegen je aan nestelt.
The night, in silence, under many a star;
The ocean shore, and the husky whispering
wave, whose voice I know;
And the soul turning to thee, O vast and wellveil’d
Death,
And the body gratefully nestling close to
thee.
2. Vocalise No. 1 ‘Summer Sounds’
3. When Lilacs Last in the Dooryard Bloom’d
Toen de seringen in de tuin bloeiden, rouwde
ik en zal elke terugkerende lente rouwen.
When lilacs last in the dooryard bloom’d,
[ ... ]
I mourn’d, and yet shall mourn with everreturning
spring.
[ ... ]
4. Dark Mother Always Gliding with Soft
Feet
Donkere moeder, altijd dichtbij op
kousenvoeten, heeft niemand een
welkomstlied voor jou gezongen?
Dark Mother, always gliding near, with soft
feet,
Have none chanted for thee a chant of fullest
welcome?
5. Vocalise No. 2 ‘Invocation to the Dark
Angel’
6. Approach Strong Deliveress!
Kom naderbij, bevrijder! Als het zover
is, bezing ik de doden, badend in jouw
gelukzaligheid, Dood.
Approach, strong Deliveress!
When it is so - when thou hast taken them, I
joyously sing the dead,
Lost in the loving, floating ocean of thee,
Laved in the flood of thy bliss, O Death.
7. Vocalise No. 3 ‘Death Carol (Song of the
Nightbird)’
10

Liedteksten
8. Come Lovely and Soothing Death
Kom rustgevende dood. Verschijn sereen,
overdag, ‘s nachts, aan iedereen, vroeg of laat.
Come lovely and soothing death,
Undulate round the world, serenely arriving,
arriving,
In the day, in the night, to all, to each,
Sooner or later, delicate death.
9. The Night in Silence Under Many a Star
In de stille nacht, als de ziel zich tot jou
wendt, gesluierde dood, en het lichaam zich
dankbaar tegen je aan nestelt.
The night, in silence, under many a star;
The ocean shore, and the husky whispering
wave, whose voice I know;
And the soul turning to thee, O vast and wellveil’d
Death,
And the body gratefully nestling close to
thee.
11

Biografieën
Componisten
John Cage (1912 - 1992)
studeerde onder meer bij
Henry Cowell en Arnold
Schönberg, beiden eveneens
belangrijke vernieuwers.
Cage omschreef zichzelf
vaak als een uitvinder.
Hij introduceerde de
geprepareerde piano, het
gebruik van toeval in het
schrijven van muziek door
middel van orakels als
de I-Ching. Een van zijn
beproefde werkwijzen was
indeterminacy, waarbij hij aan
musici de keuze liet hoe ze
een stuk uitvoeren. Behalve
componist was Cage ook
dichter, schrijver, beeldend
kunstenaar en denker.
Bovendien was hij een groot
kenner van paddestoelen.
12
Sergej Prokofjev (1891 –
1953) was een ‘wonderkind’
dat al op zijn elfde twee
opera’s had gecomponeerd.
Zijn studietijd aan het
conservatorium van St.
Petersburg vond hij ‘saai’
en de meeste inspiratie
kreeg hij van de Russische
componist Reinhold Glière, en
later van Nikolaj Mjaskovski.
Hij maakte naam als jonge
componist met heftig
dissonante en virtuoze
pianomuziek en werd
beroemd met zijn Scythische
suite (1915) voor orkest.
Na de Revolutie vertrok
Prokofjev naar het buitenland
en verbleef onder andere
in de Verenigde Staten,
Duitsland en Parijs. In 1936
keerde hij wegens geldgebrek
terug naar Rusland waar hij
onder druk werd gezet door
het regime. Hij stierf in 1953
op dezelfde dag als Stalin.
De Amerikaanse componiste
en vocaliste Cathy
Berberian (1925 - 1983) was
de dochter van een Armeens
immigrantenechtpaar. In
1948 studeerde ze zang in
Parijs en in 1949 in Milaan.
Met de eerste uitvoering
van John Cages Aria in
1957 vestigde ze haar naam;
haar debuut in Amerika was
op het Tanglewood Music
Festival met Circles van
Berio. Berberian werd Berio’s
muze en medewerkster,
zowel tijdens als na hun
huwelijk. Berberian hield
zich voornamelijk bezig met
de moderne en avant-garde
stromingen in de eigentijdse
klassieke muziek, maar ook
met Armeense volksmuziek,
Claudio Monteverdi, The
Beatles en haar eigen
composities.

Biografieën
Al op zesjarige leeftijd begon
Oliver Knussen (1952 - 2018)
met componeren. Op zijn
vijftiende dirigeerde hij de
première van zijn Eerste
symfonie in de Royal Festival
Hall in Londen. Hij studeerde
compositie bij onder meer
Benjamin Britten, in wiens
stijl Knussen zijn vroege
werken schreef. Een andere
grote bron van inspiratie
is Alban Berg geweest.
Knussens grote gevoel voor
orkestratie viel al snel op in
binnen- en buitenland en hij
gold als een voortrekker op
het gebied van hedendaagse
muziek. Hij leidde tien jaar
het Tanglewood Music
Festival. Knussen heeft
in het huis van Benjamin
Britten gewoond en in die
jaren heeft hij zijn meest
creatieve periodes gekend.
Luciano Berio (1925 –
2003) was een Italiaans
componist. Hij was van
1950 tot 1964 getrouwd met
de Amerikaanse sopraan
Cathy Berberian, voor
wie hij meerdere werken
gecomponeerde. Berio
richtte in samenwerking
met Bruno Maderna
in Milaan de Studio di
Fonologia Musicale op
voor elektronische muziek.
Later werd hij professor
aan de befaamde Juilliard
School in New York. Hij
schreef zowel kamermuziek,
composities voor groot
orkest en vocalisten als
elektronische muziek. Hij
werkte zijn leven lang aan
een reeks Sequenzas voor
solo-instrumenten.
Alfred Schnittke (1934 -
1998) begon zijn muzikale
opleiding in Wenen, maar
zette deze na drie jaar voort
aan het Conservatorium
in Moskou waar hij later
ook leraar instrumentatie
was van 1962 tot 1972.
Daarna werd hij zelfstandig
componist en schreef
muziek voor meer dan
zestig films. Schnittkes
vroege composities zijn
sterk beïnvloed door het
naoorlogse serialisme.
Al snel vond hij deze stijl
onbevredigend en zocht
hij zijn eigen weg door de
muziekgeschiedenis. Zijn
al dan niet parodistische
gebruik van verschillende
stijlen en vormen leidde
tot het polystilisme. Hij
groeide daarmee uit tot een
van de meest gespeelde
componisten van de
twintigste eeuw.
13

Biografieën
concentratiekamp Wülzburg
in Beieren, waar hij in 1942
aan tuberculose stierf.
Uitvoerenden
Claron McFadden
Sopraan
Erwin Schulhoff (1894 -
1942) werd geboren in
Praag en ging als tiener
naar het conservatorium
in Keulen. Na de Eerste
Wereldoorlog oorlog richtte
hij met zijn zus in Dresden
een kunstenaarssalon
op. Het familiekapitaal
verdampte door de inflatie
en Schulhoff richtte in
1932 een jazzkwartet op en
ontwikkelde het idee om een
jazzschool op te richten. Hij
voelde zich aangetrokken
tot het communisme en in
1933 reisde hij naar Moskou.
Terug in Praag probeerde hij
een visum voor Amerika te
krijgen, maar werd afgewezen.
Na het Hitler-Stalin-pact
vond hij een aanvraag van
een Sovjetburgerschap een
beter plan. Toen Hitler in
1941 de USSR aanviel, werd
Schulhoff, nu Sovjetburger,
gedeporteerd naar het
14
De Amerikaanse componist
George Crumb (1929) begon
al jong met componeren en
studeerde uiteindelijk na
een uitstapje naar Berlijn
af aan de Universiteit
van Michigan. Vanaf 1965
gaf hij compositieles
aan de Universiteit van
Pennsylvania waar hij onder
anderen Osvaldo Golijov
tot zijn studenten mocht
rekenen. Als componist
combineerde hij een zekere
toegankelijkheid met
ongebruikelijke klankkleuren
en speeltechnieken.
Zijn bekendste werken
zijn Black Angels voor
elektrisch strijkkwartet en
Makrokosmos, een serie van
vier boeken met stukken voor
piano.
foto: Merlijn Doomernik
De Amerikaanse sopraan
Claron McFadden studeerde
af aan de Eastman School
of Music in Rochester, New
York en woont sinds 1984 in
Nederland.
Ze is bekend om haar zeer
divers repertoire – van barok
tot hedendaagse muziek – en
werkte samen met dirigenten
als Sir John Eliot Gardiner,
Frans Brüggen and Sir
Andrew Davies. Ze zong

Biografieën
belangrijke operarollen en
heeft vele wereldpremières
op haar naam staan. Ze werkt
regelmatig met het Arditti
Quartet en Klangforum
Wien en participeerde aan
verschillende projecten
waarin diverse kunstvormen
gecombineerd werden,
zoals Pitié van Alain Platel
en de dansfilm Symmetrie
van Ruben van Leer. Ze
treedt onder ander op met
de David Kweksilber Big
Band en is huisartieste bij
Muziektheater Transparant,
waarmee ze verschillende
projecten realiseerde
waaronder Façade: de
laatste dagen van Mata Hari
(2017). In 2002 werd Claron
McFadden genomineerd voor
een Grammy Award. In 2007
kreeg ze de Amsterdamprijs
voor de Kunsten uitgereikt.
Ze is lid van de Koninklijke
Nederlandse Academie van de
Kunsten en sinds 2020 Ridder
in de Orde van Oranje Nassau.
Alexander Melnikov
Piano
De Russische pianist
Alexander Melnikov (1973)
studeerde af aan het
Conservatorium van Moskou
onder Lev Naumov. In
Moskou trok Melnikov al op
jonge leeftijd de aandacht
van de grote pianist
Svjatoslav Richter, die hem
uitnodigde op te treden op
zijn festivals in Rusland en
Frankrijk.
foto: Julien Mignot
Melnikov ontving belangrijke
prijzen bij vooraanstaande
wedstrijden zoals het
Internationale Robert
Schumann Concours in
Zwickau (1989) en het
Concours Musical Reine
Elisabeth in Brussel (1991).
Als solist trad Alexander
Melnikov op met orkesten als
het Gewandhausorchester
Leipzig, BBC Philharmonic
en Orchestre des
ChampsÉlysées. Zijn
interesse voor de historische
uitvoeringspraktijk komt
tot uiting in optredens met
historische ensembles als
Musica Aeterna en Akademie
für Alte Musik Berlin.
Kamermuziek maakt hij onder
anderen met bariton Georg
Nigl, cellist Jean-Guihen
Queyras en violiste Isabelle
Faust. Met laatstgenoemde
ontving hij in 2010 een
Gramophone Award voor
de complete opname van
de Beethovensonates voor
viool en piano. Ook namen
ze de Vioolsonates op. 100
van Johannes Brahms op.
Zijn veelgeprezen opname
van 24 Preludes en Fuga’s
van Sjostakovitsj, kreeg
onder andere de BBC Music
Magazine Award toegekend
en is door BBC Music
Magazine opgenomen in
het overzicht ‘50 Greatest
Recordings of All Time’. Zijn
opname Four Piece, Four
Piano’s uit 2018 werd zeer
geprezen door critici.
15

The Big Loud Thing
In aanloop naar de concertavond Mapping Andriessen in het Minimal Music Festival 2023
presenteert Ensemble Klang een reeks korte pop-up performances na afloop van vijf
concerten. In deze afterconcerts staat de opzwepende muziek van Orkest De Volharding
centraal, met werken van Louis Andriessen, Julia Wolfe, Hanna Kulenty, Misha Mengelberg,
Steve Martland en vele anderen.
Straatorkest De Volharding, vijftig jaar
geleden opgericht door Louis Andriessen
en Willem Breuker, stond aan de wieg van
honderden werken van toonaangevende
componisten en was een grote inspiratiebron
voor de volgende generatie artiesten.
Ensemble Klang bundelt nu de krachten
met de blazers van Neo-fanfare 9x13
en jonge spelers voor een spetterend
eerbetoon aan dit icoon van de Nederlandse
ensemblecultuur.
Het Haagse Ensemble Klang maakt sinds
2003 naam met uitdagende en vlekkeloos
uitgevoerde concerten en cd-opnames.
Onder leiding van gitarist Pete Harden
bouwen ze een eigentijds repertoire op dat
zich uitstrekt van minimalcomponist Tom
Johnson tot de obscure Italiaan Fausto
Romitelli. De unieke maar veelzijdige
instrumentatie – saxofoons, trombone,
keyboards, percussie, gitaar, elektronica
– zorgt voor de energieke drive en
passie van een band. Neo-fanfare 9×13
is een tienkoppige ensemble, bestaande
uit professionele klassieke musici. In
enkele jaren heeft het zich geprofileerd
als toonaangevende nieuwe speler die
hedendaagse muziek naar een breed, divers,
en vooral nieuw publiek weet te brengen.
Ensemble Klang
foto: Jasper van Gheluwe
16

Verwacht
Toonzetters
Agostinho Sequeira,
Arjan Jongsma,
Ramon van Engelenhoven +
Shane van Neerden
Hoe klinken de twintigers van nu? Toonzetters is een
caleidoscopisch concert van twintig componisten in hun
twenties, zoals Karmit Fadael, Mathilde Wantenaar en
Jan-Peter de Graaff. Verschillende stijlen en karakters, van
neoromantisch tot indierock of jazzy electronics passeren
in hoog tempo de revue. Gedurende een uur ontvouwt
zich een levendig tijdsbeeld van muziek anno nu, gebracht
door vier voortreffelijke jonge musici en gecombineerd
met hypnotische filmbeelden van Bowie Verschuuren. Alle
componisten en uitvoerders hebben een sterke band met
Nederland.
Het out-of-the-box-denken piekt in het twintigersbrein,
zegt de wetenschap. De ontwikkelingen aan de muzikale
frontlinies gaan snel, zowel op artistiek als technologisch
gebied, terwijl 20e-eeuwse taboes (tonaliteit!) geen issue
meer zijn. Het resultaat: een dampende cocktail van
kleurrijke en diverse muziek, die bovendien voor een groot
publiek toegankelijk is. Met deze door henzelf ontworpen
concertervaring wijzen de twintig twintigers de weg naar
de toekomst. Een album van Toonzetters verschijnt op het
opkomende Nederlandse label 7 Mountain Records.
Donderdag
avondserie
Do 26 jan 2023
Grote Zaal
20.15 uur
Programma:
Werken van
Jan-Peter de Graaff
Celia Swart
Julian Schneemann
Bram Kortekaas
Mathilde Wantenaar
Primo Ish-Hurwitz
Ramin Amin Tafreshi
Frieda Gustavs
Nuno Lobo
Martín Mayo
Melle Heij
Alexandre Kordzaia
Thomas van Dun
Arjan Linker
Dimitri Geelhoed
Tijmen van Tol
Boris Bezemer
Rick van Veldhuizen
Nils Davidse
Karmit Fadael
Toonzetters is een project van Stichting Pelgrimsjaren in
coproductie met Oranjewoud Festival en November Music.
17

Verwacht
December 2022
wo 28 dec / 19.30 uur
PAN 2022
Calefax
do 29 + vr 30 dec / 20.15 uur
Kleine Zaal
Maar wat er ook gebeurt er
klinkt muziek
Olga Zuiderhoek + Gerard
Bouwhuis
Januari 2023
wo 4 jan / 20.15 uur
At The Spot Where I Find
Myself
Genevieve Murphy
vr 6 jan / 20.30 uur
FIBER X The Rest is Noise
2023
Vincent Rang + Shoal +
Helena Basilova & Klara
Lewis + Nik Colk Void +
Pedro Maia
za 7 jan / 20.15 uur
Van Bach tot Eötvös
Momo + Mari Kodama
Kijk Muziek
zo 8 jan
13.30 + 15.30 uur /
Kleine Zaal
De koning bakt een huis
(2+)
De Witte Pomp
zo 8 jan / 13.30 uur
En nu stil… (6+)
Slagwerk Den Haag
wo 11 jan / 20.15 uur
Dubbel kwartet
Quatuor Danel + Quatuor
Van Kuijk
do 12 jan / 12.30 uur
Else Marije Baas, Evy
Hamers + Zohra Jongerius
Lunchconcert i.s.m. NMF
vr 13 jan / 20.15 uur
Amazigh Nieuwjaar
Najat Aâtabou, Mimoun
Rafroua + Abdelkader Ariaf
za 14 jan / 14.15 uur
Schumanns rap
IJ-Salon
zo 15 jan / 16.00 uur /
Kleine Zaal
Metaphors
Nieuw Amsterdams Peil
SoundLAB Workshop
Maak je eigen muziek met de
wonderlijkste instrumenten.
Voor kinderen (7+) met
volwassenen. Elke zondag,
13.00 uur in de Atriumzaal.
Kaartjes via muziekgebouw.nl/
soundlab.
WannaSwing
Op de kade voor het
Muziekgebouw staat de
interactieve muziekinstallatie
WannaSwing van theatermaakster
Caecilia Thunissen
en scenograaf Jan Boiten. Acht
schommels sturen composities
aan van hedendaagse
componisten als Joey Roukens,
Mayke Nas en Rob Zuidam.
Zie voor meer informatie
muziekgebouw.nl/wannaswing
Huil van de Wolff
Elke 22e van de maand
klinkt om 20.00 uur het
geluidsmonument Huil van
de Wolff van Martijn Padding
ter herinnering aan oprichter
van het Muziekgebouw
Jan Wolff (1941 - 2012).
muziekgebouw. nl/
huilvandewolff
Geheimtips
Bijzondere concerten
die je niet mag missen.
muziekgebouw.nl/geheimtips
18

Foto: Erik van Gurp
4’33 grand café
Kom voor of na het concert eten
in 4’33 Grand café. Reserveren:
020 788 2090 of 433grandcafe.nl.
Bij de prijs inbegrepen
Reserveringskosten zijn bij de
kaartprijs inbegrepen.
Ook een drankje, tenzij anders
vermeld op je concertkaartje.
Rondom het concert
- Na aanvang van het concert heb je
geen toegang meer tot de zaal.
- Zet je mobiele telefoon uit voor
aanvang van het concert.
- Het maken van beeld- of
geluidsopnamen in de zaal alleen
met schriftelijke toestemming.
- Algemene Bezoekersvoorwaarden
zijn na te lezen op muziekgebouw.nl
Steun het Muziekgebouw
Inkomsten uit kaartverkoop dekken
ten dele onze kosten. Word vriend
of doneer: met jouw extra steun
kunnen we concerten op het
hoogste niveau blijven organiseren.
Meer informatie:
muziekgebouw.nl/steunons
Op de hoogte blijven?
Blijf op de hoogte van nieuw
geboekte concerten of ander
nieuws. Volg ons via onze
e-nieuwsbrief (aanmelden op
muziekgebouw.nl/nieuwsbrief),
Facebook, Twitter of Instagram.
Dank!
Wij kunnen niet zonder de steun van
onze vaste subsidiënten en Vrienden
van het Muziekgebouw. Wij zijn hen
daarvoor zeer erkentelijk.
Druk binnenwerk
druk & printservice
19