COLLECT België Februari 2023

Wel of niet
restaureren?
Lidmaatschap van de Royal
Chamber of Art Dealers (ROCAD)
in België schept verplichtingen.
Kwaliteit, ethiek en zorgvuldigheid
staan voorop. Zo ook in het te
werk gaan bij de conservering
en eventueel het herstel van
kunstwerken die de antiquairs en
handelaren op de markt brengen.
COLLECT deed in Brussel een
rondje langs drie ROCAD-leden.
TEKST: GILLES BECHET
Liever conserveren dan restaureren:
ROCAD-leden gaan zeer omzichtig
te werk bij het in goede conditie
bewaren van de objecten die ze te
koop aanbieden. “Een meer dan honderd
jaar oud kunstwerk kan natuurlijk nooit in
dezelfde staat verkeren als de oorspronkelijke”,
zegt galeriehouder Thomas Deprez.
“Elk object draagt de sporen van het leven
dat het heeft geleid.”
Het is ongetwijfeld dit patina, die ‘doorleefdheid’,
waaraan een object deels zijn
charme ontleent. Wordt toch een restauratie
overwogen, dan is dat telkens met
respect voor de integriteit van het werk.
Vandaar dat veel handelaars en galeriehouders
liever spreken over conservering.
Wanneer objecten worden gereinigd en
opgefrist voor presentatie in een galerie,
dan gebeuren latere ingrepen doorgaans
in samenspraak met de koper. Op BRAFA
2023 pakt Deprez uit met een door Victor
Horta ontworpen ensemble meubelen van
museumkwaliteit: “We hebben besloten
om de originele stof op de stoelen te
bewaren, maar mocht de klant die na de
verkoop willen laten vervangen, dan zullen
we dat met veel plezier doen.”
Een object dat in een onberispelijke
‘Een licht
beschadigde ivoren
beker uit de 17e
eeuw levert vrijwel
evenveel op als
eenzelfde beker in
zijn oorspronkelijke
staat’
TORKILD MALFAIT
‘Elk object draagt
de sporen van
het leven dat
het heeft geleid’
THOMAS DEPREZ
staat verkeert, heeft vanzelfsprekend een
grotere waarde dan een beschadigd of
onvolledig object. Een goed uitgevoerde
en omkeerbare restauratie zal evenwel
niet leiden tot een drastische prijsverhoging
en er is ook meer kans dat het object
verkocht wordt. Omgekeerd daalt de
waarde van een object als de restauratie te
zichtbaar is. Elke categorie van objecten
heeft voor restauratie haar eigen regels en
beperkingen. Bij glaswerk bijvoorbeeld zal
men een object met een barst of geschilferd
stuk niet proberen te herstellen. Maar
uiteindelijk is het altijd de galeriehouder
die beslist. Deprez kocht ooit een schilderij
uit de 19e eeuw dat nooit was gevernist.
Na een geduldige reiniging met een
niet-schurend middel, rees de vraag naar
de conservering. “Om het te beschermen
tegen stof, vroegen we ons af of we een
laag mat vernis zouden opbrengen”, vertelt
hij. “Maar aangezien de kunstenaar daar
bij leven en welzijn zelf niet voor had gekozen,
hebben we het schilderij uiteindelijk
achter glas geplaatst.”
70