COLLECT België Februari 2023

€ 47.500
Verrassend afgehamerd
Adriaen Pietersz. van de Venne (1589-
1662) was een Nederlandse schilder,
graveur en dichter uit de Gouden
Eeuw, bekend om zijn genreschilderijen,
allegorieën, portretten en historiestukken.
Deze tijdgenoot van Vermeer, afkomstig
uit Delft, schreef zich in aan de universiteit
van Leiden, waar hij Latijn studeerde. Daarna
volgde hij een opleiding tot schilder bij
meester-goudsmid Simon de Valk, in Leiden,
en tot graveur bij grisailleschilder Hiëronymus
Van Diest, in Den Haag. Na een kort verblijf
in Antwerpen, in 1607, vestigde hij zich in
Middelburg, in 1608. In 1625 verhuisde hij uiteindelijk
naar Den Haag. Van de Venne werd
sterk beïnvloed door het oeuvre van Pieter
Bruegel en zijn zoon Jan de Oudere. Hij is befaamd
om zijn illustraties van de Tachtigjarige
Oorlog tussen de Noordelijke en de Zuidelijke
Nederlanden, waarin hij het religieuze fanatisme
hekelde. Vanaf 1620 tot aan zijn dood
creëerde hij tal van grisailles en gravures, vaak
genrestukken, soms ook religieuze en mythologische
taferelen. Niet zelden ging het om illustraties
van spreuken en gezegden, meestal
ontleend aan zijn tijdgenoot, de Nederlandse
dichter Jacob Cats (1577-1660). Het is aan die
illustraties dat hij in de 17e en 18e eeuw zijn
reputatie dankte. Misschien is het tot die
categorie dat de bewuste tekening behoort?
De krant La Libre Belgique schrijft ze in ieder
geval toe aan Van de Venne. Op 12 december
ging het werk, samen met meer dan tienduizend
andere lots, van de hand op de laatste
onlineveiling van het Naamse veilinghuis
Rops. De tekening werd er toegeschreven aan
een anonieme kunstenaar en door de experts
van het veilinghuis gewoon omschreven als
een Oorlogstafereel. Volgens de Belgische
wetgeving zijn experts niet aansprakelijk voor
de beschrijving van de ter veiling aangeboden
lots … Hoe dan ook, de ruwe dynamiek van
dit tafereel in grisaille is typerend voor het
oeuvre van Van de Venne. Eigenlijk zou het
gaan om De gevangenneming van Simson,
de bijbelse held wiens kracht gebonden was
aan zijn haardos en die werd verraden door
zijn minnares Delila. Een en ander ontging
twee Parijse handelaars niet. Die lieten zich
niet misleiden door de wel zéér lage richtprijs
(€ 200-300). Samen boden ze op tegen een
Nederlander en uiteindelijk mochten ze de
tekening meenemen voor € 38.000 (€ 47.500,
kosten inbegrepen).
Adriaen Pietersz. van de Venne, De gevangenneming
van Simson, 17e eeuw, tekening met gewassen
Oost-Indische inkt, 10 x 13 cm. Rops, 12-12.
© Rops.
76