Fûgelwacht Akkrum 2023

FÛGELWACHT
AKKRUM
2023
Bond Friese VogelWachten

Fan de foarsitter
Bestjoer Fûgelwacht Akkrum
Foarsitter
Sekretaris
Ponghâlder
Neisoarch
Jeugd
Jan Peenstra
Burdinewei 4
8494 NH Nes
06 - 247 731 95
Wim van Gorkum
G.S. Ruiterstrjitte 10
8491 GH Akkrum
06 - 524 516 94
wvangorkum@hetnet.nl
Karst Breeuwsma
Van Sminiawei 1
8495 MT Aldeboarn
06 - 152 388 11
Tjerk de Vries
It Swee 23
8494 PB Nes
0566 - 650306
Pier Dijkstra 0566 - 651565
Jan ten Dam
Tjeerd Reitsma
Hendrik Warringa
Fugelwacht Akkrum
www.facebook.com/Fugelwacht-Akkrum
Nijsgjirrich nei wat de fûgelwacht by
it ein hat? Kom op freed 17 maart 2023 nei
de ledegearkomste (sjoch side 33)
In nij fûgel seizoen stiet wer foar de
doar. Wat sil it ús dit jier wer bringe?
De tellers stean wer op nul sa as wol
sein wurd. Ferline jier is it binnen ús
wacht oer it gehiel sjoen wol aardich
gien. Net alle soarten ha genôch
neiteam krigen om harren sels goed
in stân te hâlden, mar bygelyks de
skries yn ús gebiet wol.
Wurdt de opgeande line fan de lêste twa jier
in trend? Mei-inoar kinne we ús bêst dwaan,
mar der bliuwe altyd wichtige faktoaren in
rol spyljen wêr we gjin stjoer op hawwe.
Wat docht it waar, kâlde riten en drûge
tiden kinne it dreech meitsje. Is der genôch
iten foar de fûgels en harren neiteam op
it momint dat de aaien útkomme? As ik dit
skriuw is it fuort fangen fan stienmurden yn
greidefûgelgebieten yn Fryslan earst stil set
troch de rjochter. Unbegryplik! Yn de inkele
goede gebieten wer noch knap greidefûgels
sitte, sille we toch de kâns hawwe moatte
om dizze fûgels te helpen tsjin harren grutste
fijannen. Want tsjin dizze bisten, dat foaral
nachts yn it fjild omspûket, kinne se net mear
allinnich op. Dat komt foaral omdat der al te
min greidefûgels binne en dy dan ek noch
In dit boekje, dat we huis aan huis
bezorgen, kunt u zien en lezen waar
de vogelwacht Akkrum voor staat;
kort door de bocht:
1. Bescherming van onze weidevogels
2. Jeugd betrekken bij de natuur
3. Nestgelegenheid bieden aan zangvogels
Bent u nog geen lid van de plaatselijke
vogelwacht, meldt u aan bij onze
secretaris. Voor slechts € 6,- per jaar steunt
u onze activiteiten!

ot byelkoar krûpe. Lit ús dan yn die pear
lytse stikjes fan Fryslân, de greidefûgels
helpe troch de stienmurd der wei te hâlden.
Dit hat fêst minimaal ynfloed op de totale
stân fan de stienmurd, mar kin wol it ferskil
meitsje foar de greidefûgels. Dat ha wy
fiif jier werom ûnderfûn doe’t de stienmurd
sa’n bytsje trije kwart fan de nêsten leech
rôve hawwe. As jim dit boekje ûnder eagen
krije is der wer in sitting en in nije útspraak
west. Hooplik kinne dan noch krek foar it
briedseizoen begjint de lêste stienmurden
dan noch fuort helle wurde. We wachtsje it
mei spanning óf.
Sa as jimme fierderop lêze kinne, sil der
dizze maaitiid in ûndersyk dien wurde
nei katten. Of nachts yn it fjild ek in soad
fersteuring jouwe. Ik bin benijd wat dat
opsmyt. Je hearre nachts wolris in protte
alarmearjende fûgels en ha net rjocht yn de
gaten werom dat is. Miskien wol in kat. It
sil ús fest wer ferrasse en wer nije ynsjocht
opleverje wer wy as fûgelleafhawwers wer
wat mei kinne.
Dus lit de maaitiid mar wer gau komme. Ik
fyn dat de moaiste tiid fan it jier. Alles komt
wer ta libben yn it fjild. It lân mei blommen
en krûden sil it lân wer kleurje en de
greidefûgels oanlûke. Mei inoar sille we wer
ús wer ynsette om de fûgels te stypjen wer
we kinne.
We gean der foar!
Jan Peenstra

HIEMSTRA
SILO-EN VIJZELMONTAGE
Het adres voor:
• nieuwe en gebruikte
kunstmest- en veevoersilo’s
•reparatie van uw silo en vijzel
• montage van vijzels
•silo verplaatsen
Veehandel de Beer v.o.f.
Handel en bemiddeling van o.a.
* nuka's
* slachtvee
* fosfaatrechten
* toeslagrechten
* gebruiksvee * complete veestapels
* schapen * landbouwgrond
De Kromme Sane 1 8491 PE Akkrum
Tel 0566 - 65 12 30
Mob 06 - 22 45 46 74
Email grietzen.hiemstra@hetnet.nl
West 3
Mob.nr. 06-­‐55 80 65 14
Tel.nr. 0511-­‐ 54 19 11
9285 WB BUITENPOST
Email: veehandeldebeer@gmail.com
Voor een
deskundige
oogmeting
en een
passend
advies
Leechein 2a 8491 CL Akkrum
Tel 0566 651912
www.vanslootenopticiens.nl
Akkrum - Joure - Dokkum
4 | FûgelwachtAkkrum

Efkes foarstelle, neisoarger Olga
Yntusken rin ik alwer fiif jier mei yn de neisoarch en Tjerk frege my om in
stikje te skriuwen foar de fûgelwacht, fansels! In oantal fan jimme kent my
wierskynlik as ‘de dochter fan’…
Myn heit Berend Nijholt hat hiel wat
kilo meters ôfsjoud yn it Lege Midden. Hy
groeide op by it gemaal fan Pean en gie
al betiid mei syn heit mei it lân yn. Mei syn
broer Uilke hat hy yn syn libben hiel wat
aaien fûn! Letter giene myn suske en ik as lyts
famke sa no en dan mei heit mei. Hy helle
dan stikem aaien ûnder syn aaisikerspet wei
en lei hja dan flak by ús yn in leech nestje.
Wy hiene dat net troch en wiene grutsk dat
wy in broedsje fûnen! In kear gie dat hielendal
mis, ik gie der boppe-op stean. Heit lilk
en ik woe net mear mei. Yn dy tiid ieten wy
de ljipaaien noch op. De searne aaien platslaan
fûn ik it aardichste fan it hiele barre. Ik
befette nea wat fan de ûnrêst dy myn heit hie
as hy fanút de trein nei syn wurk de earste
ljip wer sjoen hie. Ûnderwilens is dat oars en
bin ik ek mei it firus besmet.
Fiif jier lyn besleat ik my as neisoarger
oan te melden by de fûgelwacht. Yn 2014
ferstoar myn heit nei in koart siik wêzen en ik
fûn it in moai idee om wat werom te dwaan
foar him. De earste jierren wie it it lân fan
Johannes Bouma wêr ik rûn. Yn it begjin wie
dat in prima stik, mar de lêste pear jierren
ha ik dêr omtrint neat mear fûn (útseien yn it
stikje plas-dras). Jorn stjoerde my dan ek wol
nei de greiden efter it Kathus. In prachtich
stik (benammen as it gers noch net al te lang
is, want dêrnei wurdt it lestich)! Yn it begjin
fûn ik it wier knap dreech om de nêsten te
finen, mar it giet hieltyd better. Yn it earste
jier ek in pear kear mei Tjerk meirûn, om de
trúkjes te learen. De skries is dochs wol myn
favoryt, wat in prachtige fûgel is dat. En de
tsjirk bliuwt myn útdaging, dy nêsten fyn ik
noch hieltyd hiel lestich om te finen. Soms
baal ik dan ek as in stekker as Jorn nei my in
loopke docht en blykt dat ik wer wat oer it
haad ha sjoen.
Noch in pear wiken, dan kinne wy wer los.
Ik hoopje dat It Fryske Gea de greiden dy
hja hawwe kocht by it Kathus lyk hâldt as
hja no binne. En dat de marter wer bejage
wurde mei, want wat soe it dochs super
spitich wêze as alle aaien en piken dit jier
ferlern gean en ús ynspannings foar neat
west hawwe. Elkenien in moai briedseizoen
winske!

Jouw financieel adviseur in Grou en omstreken voor:
Verzekeringen RegioBank Hypotheken
Loop gewoon eens bij ons binnen!
Pieter,
Parkstraat 7 | 9001 AS GrouSietze & Rixt
0566 651 020 | info@vancampendijkstra.nl
www.vancampendijkstra.nl/grou
Leren èn ontwikkelen begint met communicatie!
T 06-43132798
www.logopedieakkrum.nl
E jannekedevries@logopedieakkrum.nl
Overtref
jezelf
www.huboakkrum.nl
Akkrum
www.hubo.nl/akkrum
t. 0566-651328 m.06-55363926
U kunt bij ons terecht voor:
- Fosfaat rechten
- Veehandel
- Zeilboten en sloepen verhuur
- Vakantie villa’s
Heerenzijl fam. T. Bouma - Terkaple
06-51490813 (Tjitze) 0566-689741 (Tjitske)
6 | FûgelwachtAkkrum

EXCURSIE
naar weidevogelgebied
Soarremoarre
Wil je mee met een excursie naar deze weidevogelparel?
In het voorjaar willen we voor belangstellenden een
excursie aanbieden in Soarremoarsterpolder.
Vanaf de kar achter de trekker kunje met eigen ogen
zien welke mooie natuur er dicht bij huis ligt.
Er is een minimum deelname en
vol = vol geldt natuurlijk ook bij deze activiteit.
Voor € 5,- p.p. verzorgen we een
rondrit met een kop koffie/thee.
Ben je geïnteresseerd? Neem dan contact op met:
Jan Peenstra
Burdinewei 4, 8494 NH Nes
jpeenstr@planet.nl
Luchtfoto: Hans Hut, Soarremoarre polder plasdrassen

Verslag nazorg 2022
2022 begon boterzacht met maxima rond 12 graden op nieuwjaarsdag.
De hele januarimaand gaf nauwelijks vorst en februari ging op dezelfde
voet verder. Het was zeer zacht en erg nat. Alle ingrediënten waren
aanwezig voor een zeer vroeg 1e kievitsei.
Eerste kievitsei Fryslân
In maart ging de wind echter naar het
noordoosten en werd het prachtig weer met
in de nachten lichte vorst. Dit is de reden dat
het 1 e kievitsei pas op 14 maart gevonden
werd door Wietse Jan Dijkstra uit Sint
Annaparochie. Hij vond het ‘twake’ in de
Workumerwaard.
Eerste kievitsei Akkrum
Op 17 maart vond Jorn Akkerman al het
1 e eitje (foto 1) van de vogelwacht Akkrum.
Hij vond het achter de manege op een
stukje land van onze voorzitter Jan Peenstra.
Jan had daar een paar jaar geleden een
prachtige plasdras aangelegd. Na het
vinden van het 1 e ei begint de periode van
het beschermen van de nesten. Het zou een
ouderwets voorjaar worden met een dik
pak sneeuw eind maart en dikke hagelbuien
begin april (foto 2). Daarna knapte het weer
op en was het een genot om in het land te
zijn. De plasdraspompen waren weer erg
welkom, want het was erg droog. Pas op
pinkstermaandag 6 juni zou het weer flink
regenen.
Tjerk de Vries
Foto 1
Eerste kievitsei 17 maart van vinder Jorn Akkerman
Foto 2
In kievit (ljip) op zijn nest eind maart
8 | FûgelwachtAkkrum

Alarmtelling weidevogels
Onderstaand de resultaten van de laatste drie jaar:
Resultaten 2020
Resultaten 2021
Resultaten 2022
FûgelwachtAkkrum | 9

Vervolg van de resultaten van de laatste drie jaar:
De kievit (10%), grutto (13%), en scholekster
(32%) lieten dit jaar een stijging zien van
het aantal broedparen t.o.v. vorig jaar.
De tureluur liet een bescheiden daling
zien van 7%. De alarm-telling (zie tabel)
van de tureluur is echter vergelijkbaar met
vorig jaar. Een verklaring zou kunnen zijn
dat niet alle nesten zijn gevonden. Na het
bijzonder succesvol jaar 2021 valt 2022
ook zeker niet tegen. Het ‘kort’ houden
van de steenmarter en de vos begint zijn
vruchten af te werpen. Boeren met veel
weidevogels op het land, worden ook
vaardiger en enthousiaster. Opvallend
is dat er half juni nog veel alarmerende
vogels (zie alarm3) aanwezig zijn. Deze
vogels met kuikens zitten vooral in land met
uitgestelde maaidata. De laatste percelen
worden half juni gemaaid. Dit is vaak nog
te vroeg. Dit jaar is dit prachtig opgelost
door hier en daar de maaidata met 1 tot 2
weken te verlengen. Een andere boer had
de omringende percelen zo aantrekkelijk
gemaakt, dat alle vogels voor half juni
vertrokken waren uit de te maaien percelen
en mooi in de omringende landerijen zaten.
Om de landerijen met plasdras beter te
beschermen tegen predatoren heeft de
vogelwacht 4 foxlights apparaten (foto 3)
aangeschaft. Midden in de nacht geeft de
foxlight flink wat licht af in verschillende
kleuren. De vos houdt niet van disco.
Met het verhogen van het waterpeil broedt
de meerkoet vaker op het land. Deze
meerkoet lag midden in een plasdras en
moest de eieren opstapelen (foto 4).
Voor leden is het altijd mogelijk om eens
een slagje door het landerijen te maken
met een ervaren weidevogelbeschermer.
Daarnaast is binnen de vogelwacht van
alles te doen. We kunnen wel weer een
aantal enthousiaste vrijwilligers gebruiken.
Geïnteresseerden kunnen zich bij mij of bij
de andere bestuursleden aanmelden.
Iedereen bedankt die zich dit seizoen heeft
ingezet voor de weidevogels, zowel in het
veld als achter het bureau. Dank aan de
boeren, loonwerkers en nazorgers.
In 2023 gaan we er weer voor!
Tjerk de Vries,
nazorgcoördinator
Foto 3
Foxlight apparaat
Foto 4
Nest van een meerkoet (merkel)
10 | FûgelwachtAkkrum

Nesten v.l.n.r. boven: 2x Watersnip (Waarlamke), Grutto (Skries), midden: Wilde eend (Wylde ein),
twake, Scholekster (trijke Strânljip), onder: Watersnip (Waarlamke), Kievit (Ljip) in plasdras
FûgelwachtAkkrum | 11

Resultaten nestkastencontrole broedseizoen 2022
van de Fûgelwacht Akkrum
Het schoonmaken van de nestkasten van de Vogelwachtwacht Akkrum kan
een genoegen zijn, tenminste als het weer aangenaam is. Dus niet te veel
wind, anders waai je van de ladder, droog als het even kan, en natuurlijk
een aangename temperatuur. En tot slot nog een extra voorwaarde, als
alle bovenstaande zaken samenvallen, dán moet je nog tijd en gelegenheid
hebben om gewapend met ladder, desinfectie-spray, plamuurmes, reparatie
gereedschap en extra nestkasten op pad te gaan.
Kortom, op een gegeven moment moet het
gewoon gedaan worden ook al zijn de
omstandigheden niet helemaal optimaal
en is het zeer aangenaam als je tijdens
een voorjaarsbui even ergens naar binnen
kunt om een warm bakkie. (bedankt
Tjerk) Je merkt aan de vogels dat ze al in
voorjaarsstemming komen, er wordt al druk
gekeken of de nestkast een beetje naar de
zin is. Maar eerst moet deze nog worden
ontdaan van het oude nest en vogelpoep.
Over het algemeen geldt, ook al is de
nestkast niet gebruikt om te broeden, dan
dient hij wel als schuil of rustplaats voor
onze tuinvogels. Het vastleggen van de
soort is achteraf vaak moeilijk en lukt alleen
als er nog eieren in achterblijven of als
er dode jongen inzitten. Mocht u gezien
hebben welke vogel er in heeft gebroed
en u ziet mij bezig met de schoonmaak;
graag hoor ik van u welke vogel er in heeft
gebroed.
De telresultaten
Op de Folkert Kuiperstrjitte is de nestkast
verdwenen dus nieuwe geplaatst.
Leppehiem 2x bezet met ei van koolmees
idem bij de Himdyk.
Suster vd Vecht achter Leppehiem is leeg.
Coopersburg 3 bezet, een vol nest met
dode koolmezen met nestmateriaal van
hondehaar. Dit trof ik toch weer veel aan
12 | FûgelwachtAkkrum

dit jaar dus ik herhaal mijn oproep om
hondeharen na het borstelen mee naar huis
te nemen en in de container te doen. De
haren van uw huisdier zijn vaak behandeld
met anti vlooien en tekenmiddelen welke
gevaarlijk zijn voor jonge vogels. Niet in de
natuur laten liggen dus.
Welgelegen 6 kasten waarvan drie bezet
Tsjerkebleek 3 leeg 1 bezet.
Op de Feansterdyk hing nog maar een
bezette nestkast, inmiddels hangen er weer
twee nieuwe bij van het type ‘Meet me
in the Forest’ door onze voorzitter daar
opgehangen. Tesamen met alle verkochte
exemplaren verwacht ik een merkbare
opleving van het aantal tuinvogels dit
komende seizoen in Akkrum/Nes.
Ombocht 1 bezet.
Station parkeerplaats 1 bezet.
Boarnsterdyk 9 kast. 4 bezet.
Nes 2 bezet speeltuin 5x 1 bezet.
Galamaleane 2x bezet.
Op de Begraafplaats zijn er 13 nestkasten
opgehangen door de afgelopen jaar
overleden Hans Noppert. Ook voor de
tuinvogels had hij een warm hart en droeg
vele jaren zorg voor deze nestkasten.
Er waren dit jaar 5 bezet met o.a. een
uilenkast.
Tsjebbe Andringa
Nestkasten in
speeltuin Nes
Op verzoek van het bestuur
van de Speeltuinvereniging
Nes is door onze wacht advies
gegeven met betrekking tot het
aanschaffen van een aantal
nestkasten in de speeltuin,
die in een parkachtige
omgeving is gesitueerd.
We willen de bestuursleden
bedanken voor de
prettige samenwerking en
complimenteren voor het feit
dat men het beschikbaar zijnde
geld aan dit vogelvriendelijke
doel heeft besteed.
FûgelwachtAkkrum | 13

Wy kinne mooglik gjin stienmurden mear
opromje, wêr giet dit oer?
Ferline jier koene jo yn ús boekje lêze hokker ynset der dien wurdt om it
greidfûgel gebiet te beskermjen tsjin ‘grûnpredatoaren’. Jorn Akkerman die
ferslach fan wat hy mei stipe fan Hendrik Blankesteijn út de wei set…
In pear flarden fan Jorn syn ferhaal lit ik hjir efkes werom komme om de
aktuele situaasje yn perspektyf te pleatsen:
In een gebied van ongeveer 2500 hectare
(Soarremoarsterpolder en Fjûrlannen van
fûgelwacht Aldeboarn) staan 40 kastvallen
voor steenmarter en 10 vallen voor vossen
die allemaal goed behartigd moeten
worden.
Met Hendrik schoot ik rond Akkrum en
Aldeboarn vorig seizoen (2021)
13 volwassen vossen, 26 steenmarters
en een 60 kraaien en een klein aantal
verwilderde katten. Vooral het aantal
steenmarters lijkt gelukkig nu wat te dalen;
een jaar eerder vingen we er bijna 50 en de
teller staat nu nog maar op 8. Toch denken
we dit jaar bij aanvang broedseizoen op
een stuk of 15 uit te komen. Deze daling
komt ook mede doordat er aan de oostkant
van ons gebied inmiddels ook flink wordt
gevangen, ook hier zijn belangrijke
weidevogelgebieden en is aangetoond dat
steenmarters ook daar voor grote verliezen
zorgen. Het is heel moeilijk de laatste marter
weg te vangen, er staat geen hek om het
gebied en in de bebouwde kom mogen
we niet vangen. Elk seizoen zien we dan
ook dat er toch nog een aantal nesten
gepredeerd worden door steenmarters die
van ver komen, of valschuw zijn geworden.
Vooral het jaar na een muizenpiek kunnen
bunzing, hermelijn en wezel plaatselijk ook
voor grote verliezen zorgen.
Het wegvangen en eventueel loslaten in
gebieden met geen weidevogels zou de
vogels ook behoorlijk helpen, bijvoorbeeld
bij een plasdras met heel veel nesten.
Dankzij de beschermde status zal dat
voorlopig een hele opgave worden
al wordt nu het voorkomen van deze
kleine marterachtigen onderzocht met
cameravallen door de Provincie. Komen
ze veel algemener voor dan dat we weten,
dan is er misschien wel wat mogelijk in de
toekomst.
‘Doden steenmarters ligt stil’
Dit wie de kop yn de LC ein jannewaris
2023. Net frjemd dat ús foarsitter en
neisoarger Olga ek al yn gean op dizze
aktuele situaasje. Eftergrûn (bron LC):
Stichting Marter, Stichting Fauna4Life en
de Stichting Animal Rights makken beswier
tsjin it fangen en romjen fan stienmurden yn
ús Provinsje. By de ‘voorzieningenrechter’
wurdt praat oer de úntheffing dy’t de
Provinsje Fryslân oan Faunabeheereenheid
14 | FûgelwachtAkkrum

(FBE) jûn hat. De úntheffing jout romte om op
skaal fan de hiele Provinsje troch FBE oant
30 juny dit jier maksimaal 429 stienmurden
romme wurde meie. Omdat it dea meitsjen
fan de bisten ‘onomkeerbaar’ is, is de
rjochter fan betinken dat der direkt mei
stoppe wurde moat.
Út de teksten fan Jan, Olga en Jorn kinne wy
opmeitsje dat it stil lizzen fan de mooglikheid
om murden te romjen in grutte bedrieging
is foar de stân fan de greidefûgels. De
wurdfierder fan FBE (Robbert de Vries)
jout oan dat ûndersyk ús leart dat troch de
úntheffing en it romjen 28% mear aaien
útkomme.
De protesterende stichtingen sjogge it
oars. Hja wize nei moderne lânbou as
boosdoener. ,,Een kleuter kan verzinnen
dat als er minder steenmarters zijn, dat er
dan minder eieren worden geroofd”, seit
Edo van Uchelen fan de Stichting Marter.
,,Maar dit betekent niet dat het gelijk veel
beter gaat met de weidevogel. Er zijn
boeren met hart voor de weidevogel die
heus wel maatregelen nemen, maar dat zijn
kleine ingrepen. Naar alternatieven, zoals
het plaatsen van schrikdraad of het onder
water zetten van toegangsdammen, wordt
onvoldoende gekeken.”
Gevoelig moment
Jelle Loonstra fan ekologysk ûndersykburo
Altenburg en Wymenga die ôfrûne jierren
ûndersyk yn opdracht fan de provinsje nei
it effekt fan de stienmurd op greidefûgels.
Hy stelt dat der strenge ekstra easken steld
wurde moatte oan de wize fan fangen.
,,Alleen op plaatsen waar steenmarters
aantoonbaar 20 tot 25 procent van
de nesten verstoren, mag er gevangen
worden.” Ek moatte foks en swarte krie
oanpakt wurde en moat it lân greidefûgel
freonlik beheard wurde.
Natuurmonumenten, It Fryske Gea en
Staatsbosbeheer stean ek efter dy fang
praktyk. En Loonstra seit mei klam dat de
oanpak op in gefoelich momint stillein is.
Yn maart en april krije stienmurden jongen.
,,Om geboortes tegen te gaan zou je ze
juist nu, voor het nieuwe weidevogelseizoen
begint, moeten vangen.”
Steenmarter met buit
(Foto Leeuwarder Courant)

Voor een uitvaart met respect en aandacht
06 - 20 33 86 69
Dag en nacht bereikbaar
Clary Leegstra, Nes - Akkrum
www.uitvaarrryslan.nl
Tel 0566 651479
24 - uurs service, onderhoud
zonne - energie
electro, gas, water, C.V., sanitair
It Vegelinskampke 7d 8491 PD Akkrum Mob 06 55 39 43 54
www.deboerakkrum.nl
16 | FûgelwachtAkkrum

Zenderonderzoek;
waar is uw kat vannacht geweest?
Tevreden kunnen we terugkijken op de uitkomstpercentages van de
nesten na het jaarlijks wegvangen van de populatie steenmarters in onze
weidevogelgebieden. Dit scheelt enorm, natuurlijk wel in combinatie met het
korthouden van vossen, kraaien en verwilderde katten. Maar als de eieren
zijn uitgekomen breekt een nog belangrijkere tijd aan.
Wat gebeurt er met de kuikens? Als het
beheer in de polders optimaal is, zouden
er in principe genoeg kuikens volwassen
moeten worden maar dat is lang niet altijd
het geval. Op het weer hebben we geen
invloed, op predatie in sommige gevallen
wel.
Katten, kiekendieven en buizerds
Ervan uitgaand dat de bejaagbare
predatoren kort zijn gehouden vanaf
de winterperiode, blijven er dus andere
soorten over die van invloed kunnen zijn
op de kuikenfase. Dit wil de Provincie
graag weten. Immers, er worden
enorme bedragen in weidevogelbeheer
gepompt, dan moet er wel succes zijn
anders kan al dat geld bijvoorbeeld
beter naar de ouderenzorg. Samen met
onderzoeksbureau Ecosensys, Jasja Dekker
Dierecologie, mensen van de Rijksuniversiteit
Groningen en hoogstwaarschijnlijk de
Roofvogelwerkgroep gaan we kijken wat de
rol van katten, kiekendief en buizerd is op de
kuikenoverleving. Er worden een flink aantal
jonge grutto’s en kieviten uitgerust met een
zendertje evenals een paar volwassen
roofvogels die in de buurt broeden (dit

Himmel & Skjin
Loonbedrijf
Jan Peenstra
Burdinewei 4 Nes
06 24773195
W. Twijstra (eigner)
Boeijengastrjitte 50
8627 SH Gau
Tel 0515 521005
Mob 06 557 929 19
Himmel & Skjin is
yn it spier mei rútwaskjen
foar
bedriuw en partikulier
Freegje om in frijbliuwende priis
opjefte of gewoan ynformaasje
oer de mooglikheden!
18 | FûgelwachtAkkrum

laatste is op dit moment nog niet helemaal
zeker). Daarnaast is het de bedoeling 15
katten te voorzien van een GPS-halsband.
Dat kunnen huiskatten zijn maar ook
boerderij-en verwilderde katten. Deze klus
wordt in het voorjaar van 2024 nog eens
herhaald voor een eerlijker beeld. Ook
gaan we de nesten nog een keer volgen met
camera’s in dit gebied.
Alleen de (langdurige) aanwezigheid van
rondstruinende katten of een roofvogel
die bijvoorbeeld op een paal zit in of bij
een kuikenperceel kan al funest zijn voor
de jonge vogels. In de nacht zullen ze
snel verkleumen doordat de oudervogels
zullen proberen de kat te verjagen en dus
de kuikens niet de warmte kunnen geven
die ze nodig hebben en overdag drukken
de jonge vogels zich stil tegen de grond en
missen zo veel belangrijke fourageertijd.
Voor roofvogels idem natuurlijk. Daarnaast
lusten ze beide natuurlijk ook graag een
jonge grutto of kievit. De lijst met predatoren
is lang, maar voor dit onderzoek zijn katten
en roofvogels het doel. Nu is het zo dat we
de dieren moeten vangen om ze een zender
of halsband om te kunnen doen. In het
geval van kuikens is dat niet heel moeilijk,
(er wordt precies uitgerekend wanneer de
eieren uitkomen) maar met roofvogels of
katten wordt een stukje lastiger.
thuiskomt met een GPS-halsband om. Bel
dan in ieder geval even het telefoonnummer
wat op de halsband staat voor meer
informatie, en ga niet zelf proberen
de band af te doen. Mocht u beslist niet
willen meewerken, houdt dan uw kat van
maart tot juni gedurende de nacht binnen!
(Dat hoort ook zo eigenlijk, immers kuikens
in het land, poes in de mand). Het kan ook
zo zijn dat u wel nieuwsgierig bent wat
uw kat ‘s nachts allemaal uitspookt, in dat
geval mag u mij bellen mocht u vlakbij
de watertoren wonen en een struinende
kat bezitten, dan kunnen wij tezijnertijd
voor een halsband zorgen. Ik hoop dat dit
onderzoek weer gaat bijdragen aan nog
meer vliegvlugge jonge weidevogels in de
toekomst en denk de resultaten tezijnertijd
met u te kunnen delen.
Jorn Akkerman
06-46173240
GPS-halsbanden
De Roofvogelwerkgroep gaat dus
waarschijnlijk helpen met de buizerd en
kiekendief. Het vangen van katten ga
ik samen met Hendrik Blankestijn doen,
het zenderen en de dieren uitrusten met
halsbanden doen we samen met de
ecologen. Het onderzoek vindt plaats op
Soarremoarre. De kans is niet heel groot
maar het kan gebeuren dat uw kat dus
FûgelwachtAkkrum | 19

Hoe Aldeboarn - De Deelen voorloopt met de
gebiedsgerichte aanpak
It sil jo net úntgean wêze, it is ûnrêstich wêr it giet om de takomst fan de
boeren en de wize wêrop hja harren bedriuwsfierding troch sette kinne.
Stikstof kaartsjes en brieven út Den Haag moatte op de Fryske skaal de
kommende jierren in fertaalslach krije. In poepetoer kinne wy rêstich sizze!
It gebiet dat yn ús Provinsje foarop rint as it giet om fan ûnderen op inisjatyf
nimme leit foar in part yn ús wacht gebiet: Aldeboarn-De Deelen.
Tot yn Den Haag wurdt dit gebietsproses folge om te learen hoe wy mei
de minsken yn it gebiet drege opjeftes op lokale skaal oppakke kinne.
Ûndersteande artikel út Nieuwe Oogst jout in goed byld fan wat der spilet
en hoe der wurke wurdt:
Geawei 20,
9245 HA Nij Beets
T 031 612 33 65 63
E gerbenmeter121@gmail.com
20 | FûgelwachtAkkrum

Het gebiedsproces Aldeboarn-
De Deelen wordt als voorloper gezien
van een integrale aanpak. Naast
veenweideopgaven als het remmen van
de bodemdaling en CO2-uitstoot, gaat
het onder meer om een klimaatbestendig
watersysteem, biodiversiteit, recreatie,
energietransitie en stikstofreductie. ‘In
Den Haag kijken ze allemaal mee.’
De veenweideproblematiek is actueler dan
ooit. Het kabinet wil dat waterschappen en
provincies ingrijpen in de veenweide door
met een hoger grondwaterpeil, tot 20 tot 40
centimeter onder maaiveld, de bodemdaling
en CO2-uitstoot te remmen. Dat blijkt uit
de brief die minister Mark Harbers van
Infrastructuur en Waterstaat eind november
naar de Tweede Kamer stuurde.
Het strookt volgens betrokkenen bij het
Friese Aldeboarn-De Deelen niet met het
landbouwperspectief, een van de doelen
uit het Friese veenweideprogramma
en van landbouwminister Piet Adema.
‘Wanneer hier klakkeloos het peil omhoog
gaat is er geen toekomst meer voor de
melkveehouderij in het gebied. Dat gaat niet
werken’, stelt voorzitter Piet Dijkstra van de
gebiedscommissie Aldeboarn-De Deelen.
Voorzitter Alle de Vries van gebiedscollectief
It Lege Midden is het daar roerend mee
eens. ‘Het waterpeil verhogen naar 40
centimeter onder maaiveld wordt al een
hele uitdaging. Een peil van -20 wordt
onbetaalbaar voor Wetterskip Fryslân.’
Foto © Niels de Vries

22 | FûgelwachtAkkrum

Compensatie veenweideboeren
In Friesland hopen de partijen de
ondernemers perspectief te kunnen bieden
met flankerend beleid. Daar waar het
veenpakket, de weidevogels en het Natura
2000-gebied De Deelen peilverhoging
en extra inspanningen vergen. Samen
met Wageningen University & Research
ontwikkelt de provincie een systematiek
van herwaardering en compensatie voor
veenweideboeren.
Het gaat dan om compensatie van
inkomen en vermogensschade in de vorm
van geld en grond als de waterpeilen
worden verhoogd. In Brussel moet nog
worden getoetst of er geen sprake is van
staatssteun. ‘Het is een prachtig spel’,
glundert Dijkstra. ‘Wanneer dit werkelijkheid
wordt, is het te kopiëren naar alle andere
veenweidegebieden.’ In Aldeboarn willen
ze het grondwaterpeil verhogen naar 40
centimeter onder maaiveld.
Het maken van flankerend beleid is ook
een van de redenen dat de oplevering van
het gebiedsplan is vertraagd. Dat komt
vermoedelijk volgend jaar. ‘Wij zijn het
eerste gebied dat zo’n vraag neerlegt bij de
provincie en het waterschap. Het kost tijd om
tot een goede rekensystematiek te komen’,
verklaart projectleider Lenneke Büller van
Aldeboarn-De Deelen.
Haren recht overeind
Zes jaar geleden raken de eerste boeren
in Aldeboarn-De Deelen betrokken bij
de problematiek in de Friese veenweide.
In een zaaltje van het café in Aldeboarn,
een 1.500 inwoners tellend dorp tussen
Leeuwarden en Heerenveen, komen
ze samen met vertegenwoordigers van
burgerinitiatief de Nije Boarn en agrarisch
collectief It Lege Midden.
Kort daarvoor is in provincie Fryslân de
veenweidevisie aangenomen. Het veen
klinkt en de bodemdaling en CO2-uitstoot
moeten worden geremd door peilverhoging.
Melkveehouder Berend Mulder, lid
van de gebiedscommissie, is een van
tientallen aanwezige boeren. ‘Toen er over
peilverhoging werd gesproken, gingen mijn
haren recht omhoog staan. Je komt wel aan
onze grond. Dat is een heikel punt’, stelt hij
aan zijn keukentafel in Haskerdijken.
‘Uitermate kritisch’
Oud-afdelingsdirecteur Piet Dijkstra van
Dienst Landelijk Gebied ziet vooral jonge
boeren die ‘uitermate kritisch’ zijn. ‘Maar de
energie spatte ervan af. Daar wilde ik me
voor inzetten.’
Bijzonder was dat een burger- en
boereninitiatief de samenwerking
opzochten. ‘We hadden dezelfde insteek
richting de provincie. De aanpak moest
van onderop gebeuren en integraal. Met
als doel het versterken van de vitaliteit,
kwaliteit en identiteit van Aldeboarn-De
Deelen. Een van de doelen is een gezond
landbouwperspectief. Zonder boeren gaat
het niet’, zegt Büller, eerder woonachtig in
Amsterdam en werkzaam als audiovisueel
ontwerper.
‘Toen de provincie vroeg ‘maar wie
gaat jullie proces organiseren?’ wees
iedereen naar mij. Ik ben een aanjager en
ondernemer, kan het geheel overzien en
kan goed met mensen omgaan’, geeft Büller
aan. De boeren leerden haar de afgelopen
jaren ‘ontzettend veel’. ‘Zij leggen de
vinger op de zere plek en geven aan waar
het voor hen ingewikkeld wordt in het
veranderingsproces. Ik ben de persoon om
dan te kijken wat we eraan kunnen doen.’
FûgelwachtAkkrum | 23

30.000 euro
Gesprekken met de melkveehouders
leiden ertoe dat Büller in 2019 bij de
provincie aanklopt voor een casestudy naar
opbrengstderving als het land natter wordt
door het hogere peil. ‘De politiek had niet
in de gaten wat het opzetten van het peil
voor individuele bedrijven zou betekenen.
Dat moesten we zichtbaar maken. Uit
doorrekeningen van een paar bedrijven
kwam naar voren dat het per jaar wel
30.000 euro of meer kon schelen. Dat is
nogal wat voor een familiebedrijf.’
Inmiddels heeft Büller samen met de provincie
38,5 miljoen euro voor het gebiedsproces
binnengehaald. ‘We zijn met niets
begonnen. We hadden geen geld. Er was
geen gereedschapskist met instrumenten.
Door de ambitie van het project uit te
dragen en dat op te schrijven, hebben we
dat bij elkaar gesprokkeld. Ik ben wat dat
betreft een terriër. Als ik iets hoor over een
regiodeal natuurinclusieve landbouw, dan
ga ik kijken wat we daarmee kunnen.’
Het gebied is bovendien aangewezen als
Aanvalsplan Grutto-gebied. Doel is om
de weidevogelpopulatie te vergroten. ‘Dat
sluit aan bij de passie van een deel van de
boeren in Aldeboarn-De Deelen Noord’,
gaat de projectleider verder.
Bodem is de basis
Dat er projectgelden binnengehaald
worden, is voor It Lege Midden een
voorwaarde voor de samenwerking, zegt
voorzitter van het agrarisch collectief en
oud-melkveehouder De Vries. ‘Wij willen
hiervoor geen ANLb-geld uit de kast halen.’
Juist een collectief kan een belangrijke
rol spelen in het gebiedsproces, vindt De
Vries. ‘We spreken de boerentaal, maar we
nemen wel een risico. Vertrouwen is de basis
en een gezonde bodem is het uitgangspunt.
Daar hangt alles mee samen. Een goede
bodem is een spons voor het opvangen
van water, wat een onderdeel is van
klimaatadaptatie. Bodem speelt ook in de
stikstofreductie een rol. Door de kringloop
beter te sluiten, zorg je voor minder chemie,
dat de stikstofuitstoot ook verlaagt.’
De Vries vindt het dan ook jammer dat
natuur- en stikstofminister Christianne van
der Wal in zijn ogen te eenzijdig kijkt naar
het halen van de stikstofdoelen. ‘Dat is het
kind met het badwater weggooien. Het
ministerie wil vooral scoren op stikstof, maar
hoe, dat weten ze nog niet. Er is nog veel
gebrek aan kennis.’
Dat ligt in Aldeboarn-De Deelen inmiddels
anders. Tientallen proeven werden
de afgelopen jaren samen met het
gebiedscollectief uitgevoerd. De Vries:
‘Het aanbrengen van klei in en op veen
is effectief, het verlaagt de CO2-uitstoot.
Tot mijn verrassing blijkt mais telen op
veenweide toch mogelijk, door niet-kerende
grondbewerking. Boeren laten de ploeg
staan. Onderwaterdrainage leverde helaas
niet op wat we ervan hadden verwacht.’
‘Meepraten geeft energie’
Terug naar de keukentafel van
melkveehouder Berend Mulder in
Haskerdijken. Gingen zijn haren zes jaar
geleden recht overeind staan, nu praat
hij volop mee over het gebiedsproces.
‘Mijn moeder was wethouder. Of je gaat
meepraten of je houdt je mond’, zei ze
weleens. Als je als boer links wil en de
maatschappij wil rechts, dan loop je tegen
de muur. Dat ik mee kan praten, maakt voor
mij het boeren mooi. Daar krijg ik energie
van’, vertelt de veehouder, die ook voorzitter
is van Plaatselijk Belang Haskerdijken.
24 | FûgelwachtAkkrum

Voor Mulder en zijn vrouw was het van
meet af aan duidelijk dat ze niet wilden
verplaatsen. ‘Dan moet ik te veel om me
heen opgeven. We zijn veel te gehecht aan
deze plek. We weten niet beter. We zijn de
vierde generatie boeren.’
Wel krompen ze met het aantal koeien toen
meer duidelijk werd over het gebiedsproces.
‘We wilden uitbreiden. We molken er 95,
maar zitten nu op 75. Een vergrotingsslag
hing als fiscaal zwaard boven ons hoofd.
Ik wil zelf aan het roer van het schip zitten’,
stelt Mulder.
‘Veel indianenverhalen’
Mulder spreekt veel collega’s die het soms
niet meer zien zitten, ook tijdens zijn werk
bij loonbedrijf Brak in Aldeboarn. ‘Tijdens
het koppelen van machines lopen de
emoties vaak hoog op. Er is veel angst en
pijn. Er gaan veel indianenverhalen rond
over opkoop. Ook aan de telefoon is het
vaak raak. Dan laat ik de boosheid en
onzekerheid over de toekomst even over mij
heen komen. Als je niet meepraat, wordt er
over je beslist, geef ik dan aan. Juist door
deze mensen die het niet meer zien zitten,
raak ik nog meer gemotiveerd om voor de
sector op te komen.’
Daarom is het volgens de ondernemer
belangrijk dat met alle boeren keukentafelgesprekken
worden gevoerd. ‘Elk
bedrijf moet aandacht krijgen en zijn ei
kwijt kunnen. Waar wil je naartoe, dat moet
bespreekbaar zijn. Wij vinden het belangrijk
dat boeren iets doen wat ze leuk vinden.
Wanneer ze mij verplichten om biologisch
boer te worden, ga ik dat niet doen. Ik wil
nog geen dag biologisch boer zijn, dat past
niet bij mij.’
Voor bedrijven die willen verplaatsen of
bijvoorbeeld nog vijf jaar door willen, moet
volgens oud-afdelingsdirecteur Dijkstra van
Dienst Landelijk Gebied ook aandacht zijn.
‘Ook dat is toekomstperspectief bieden’,
benadrukt hij. Dat de verantwoordelijke
provinciebestuurder meer en meer voor
de boeren opkomt nu er een stikstofcrisis
is, doet hem goed. ‘De vechtlust van de
gedeputeerde is enorm.’
Vitaliteit in gebied
Hoe houd je het platteland vitaal,
economisch, ecologisch en sociaal? Dat
is voor Büller de grote uitdaging. ‘Daar
zit de spanning, maar ook mijn interesse.
Als de rol van de landbouw kleiner wordt,
moeten andere economische dragers dat
gat opvangen. Daarom zijn er gesprekken
met de drie gemeenten over hun rol in de
transitie van het gebied. Bijvoorbeeld door
meer ruimte te creëren voor recreatie op
boerenbedrijven.’

Dat is hard nodig, weet melkveehouder
Mulder. ‘Wij wilden safaritenten op ons
erf plaatsen. Daar stak de gemeente
Heerenveen een stokje voor.’ De partijen
verwachten dat de nieuwe omgevingswet
hiervoor ook meer ruimte gaat bieden.
Er kunnen ‘heel leuke dingen’ voor recreatie
ontstaan, ervaart ook De Vries van It Lege
Midden. ‘Bijvoorbeeld de mogelijkheid voor
een mooi wandelpad naar natuurgebied
De Deelen voor mensen uit het dorp
Aldeboarn.’ Naast ideeën voor recreatie
en toerisme, wordt gekeken naar wonen
en energietransitie. De agrarische sector
blijft in het gebied een van de belangrijkste
economische dragers, verzekert Büller.
De sector moet op zijn minst een generatie
met het gebiedsplan vooruit kunnen, vindt de
projectleider. ‘Daar zijn de boeren het meest
bij gebaat. Ik hoop dat de politiek geen
slappe knieën krijgt en de landbouwlobby
niet weer met geitenpaadjes komt. We
moeten met elkaar door deze zure appel
heen bijten en met het gebied kijken hoe we
deze puzzel het best kunnen leggen. Dat
boeren dit samen met burgers doen, daar
wordt het project alleen maar rijker van.
Met een bredere blik kijk je anders naar
problemen en kansen.’
Aldeboarn-De Deelen in het kort
• Aldeboarn-De Deelen is een van de
ontwikkelgebieden uit het Friese
veenweideprogramma 2021-2030.
Het bestaat uit dik veen.
• Het is ruim 5.000 hectare groot,
4.000 hectare is landbouw,
1.000 hectare is natuur.
• Het gebied telt een kleine zeventig
agrarische bedrijven, waaronder ruim
vijftig melkveehouderijen.
• Om verdere inklinking van het veen te
beperken, moeten in het gebied de
daling van de bodem en uitstoot van
CO2 worden geremd. De bodem moet
gemiddeld met 0,2 centimeter per jaar
dalen. De CO2-uitstoot moet in 2030
met 0,4 megaton zijn afgenomen. Dat
is ruim een vijfde van de jaarlijkse Friese
uitstoot van 1,8 megaton CO2.
• Ruim 500 hectare is in 2009aangewezen
als Natura 2000-gebied Deelen. Het
gaat om een laagveengebied in de
vroegere benedenloop van de Boorne.
Dat bestaat uit een stelsel van petgaten,
rietland, struweel en graslandvegetaties,
waarvan plaatselijk schraallanden.
De petgaten zijn betrekkelijk jong. Vanaf
het begin van deze eeuw is met vervenen
begonnen.
• Staatsbosbeheer beheert 500 hectare
moeras, 63 hectare weidevogelgrasland
en 12 hectare botanisch grasland.
• Aan de noordzijde is natuurorganisatie
Fryske Gea beheerder van natuur.
26 | FûgelwachtAkkrum

‘Wanneer petgaten dichtgroeien, binden we CO2
en dan ben je spekkoper’
Hoe Aldeboarn-De Deelen er over vijftien jaar voor staat? Teamleider
Dennis Benedictus van Staatsbosbeheer moet op het kantoor van de natuurorganisatie
in Jubbega even over deze vraag nadenken. ‘Dan hoop ik dat
er een sterk robuust hersteld ecosysteem is waarbij boeren een goed
verdienmodel hebben.’
Benedictus praat als vertegenwoordiger van
terreinbeherende organisaties mee in de
gebiedscommissie Aldeboarn-De Deelen.
Hoewel er soms stevig wordt gediscussieerd,
heeft iedereen respect voor elkaar, merkt
de natuurbeheerder. ‘Wij zijn blij dat wij
daarbij zijn. Spiegelen vind ik ontzettend
belangrijk, dat voorkomt blinde vlekken. Het
hij-zijgevoel is weg. Er wordt hier niet naar
ons gewezen dat wij van de groene maffia
zijn.’
Waar Benedictus op heeft gehamerd, is dat
er van begin af aan moet worden gesproken
over compensatie voor boeren. ‘Daar moet
zekerheid in komen. Als je er eerst dertig
vergaderingen over moet houden, komt het
nooit klaar. Dan is het hommeles.’
Moeras De Deelen
Onderdeel van herstel van het ecosysteem
is volgens de Staatsbosbeheer-teamleider
het dichtgroeien van het laagveenmoeras in
Natura 2000-gebied De Deelen. ‘Dat kan
nu niet dichtgroeien, onder andere door de
kwaliteit en kwantiteit van het water. Het peil
is er al een meter hoger dan in de rest van
het gebied. Maar je moet ook zorgen dat
het moeras niet verzuipt. Wanneer petgaten
die ontstaan door het afgraven van veen
dichtgroeien, binden we CO2. Dan ben je
spekkoper.’
Rond Aldeboarn
wil de terreinbeherende
organisatie samen
met zo’n twintig
melkveehouders de
weidevogelstand verbeteren.
Al generatieslang pachten boeren hier
land van de natuurorganisatie. De boeren
volgen hiervoor een cursus natuurbeheer en
andersom leren Benedictus en zijn collega’s
ook veel van de agrarisch ondernemers.
‘Zowel de boeren als wij kijken erg naar de
bodem en waterhuishouding.’
Benedictus bladert door een dikke ordner.
Hij zoekt een getypte brief uit de jaren
zeventig van zijn voorganger. ‘De brief gaat
over diepteontwatering en plannen voor
een snelweg door het gebied. Hij schrijft ook
over de achteruitgang van weidevogels en
het inklinken van veen en wat voor gevolgen
dat heeft voor het reservaat.’
Wat Benedictus hiermee wil zeggen: de
problematiek in het veenweidegebied speelt
al heel lang en plannen maken ook. ‘Nu is
het zaak om echt door te pakken. Een dijk
aanleggen en het het gebied laten vollopen
zodat er een groot moeras ontstaat, daar
gaat het mij niet om. We hebben een vorm
van landbouw nodig hier.’
FûgelwachtAkkrum | 27

Het adres voor: Stro - Hooi - Mais
Stro - Hooi - MaisAlle soorten strooisel
Alle soorten strooisels Alle soorten transport Schoterlandseweg 41
Alle soorten transporten
8455 JE Katlijk
Tel. (0513) 541313
Schoterlandseweg 41, Mob. 8455 06 16833901 JE Katlijk
Tel. 0513 - 54 13 13Email: info@ponnekatlijk.nl
Mob. 06 16 833 901Website: www.ponnekatlijk.nl
Email: info@ponnekatlijk.nl
www.ponnekatlijk.nl
Van Sminiaweg 13
8468 MD Haskerdijken
Tel: 0566-651413
Fax: 0566-651028
Mob: 06-54936606
E-mail: jouke404@hotmail.com
Uw adres voor:
zaagsel landbouwfolie voeders voor huisdieren
hooi/stro (gehakseld) gas- en dieselolie voeders voor kleinvee
ruwvoeders klompen en laarzen Hippo Star paardenvoer
Verkoop van o.a. tankshopartikelen, gereedschappen en verhuur van aanhangwagens.
28 | FûgelwachtAkkrum

‘Ieder gebiedsproces heeft een verbinder en
vertrouwenspersoon nodig’
Een gebiedsproces kan alleen maar
een succes worden als het van onder -
af komt. Daarvan zijn gedeputeerd e
Douwe Hoogland (PvdA) en Wetterskip
Fryslân-bestuurder Frank Jorna
(VVD) overtuigd. De over heden
hebben vooral als taak om het proces
te faciliteren, kaders mee te geven
en te ondersteunen, stellen zij op het
provinciehuis in Leeuwarden.
‘Er is een geweldige drive en motivatie
onder boeren en andere betrokkenen in het
gebied. Ze durven stappen te nemen. Dat
leidt er ook toe dat ze koplopers zijn’, zegt
Hoogland. Een onafhankelijk projectleider,
zoals Lenneke Büller, helpt enorm in de
voortgang, stelt het tweetal. ‘Ieder gebiedsproces
heeft een Lenneke nodig. Ze wordt
geaccepteerd door iedereen. Ze spreekt de
taal van boeren en burgers. Ze is daarnaast
ook vertrouwenspersoon in het gebied’, geeft
Hoogland aan. Jorna: ‘Zij is de verbinder.’
Een klimaatbestendig watersysteem, dat is de
grootste opgave voor het Wetterskip in het
gebied. De peilen gaan omhoog en er komt
meer waterberging. De brief van minister
Harbers over verhoging van het grondwaterpeil
rijdt het veenweideprogramma volgens
de twee bestuurders niet in de wielen.
‘Het leidt niet meteen tot verzwaring van het
programma, maar mogelijk wel tot versnelling
of verbreding’, verwacht Hoogland. Ook
Jorna gaat ervan uit dat het veenweideprogramma
niet wordt verzwaard door de
kabinetsbrief. ‘We blijven streven naar een
grondwaterpeil van -40 in de landbouwgebieden.
In de lagere delen van de polder
waar bijvoorbeeld waterberging of natuur
wordt gerealiseerd, is wellicht een hoger peil
mogelijk.’
Twee bedrijven opgekocht
De provincie heeft inmiddels twee bedrijven
opgekocht in het gebied. En ze is met een
paar boeren in gesprek over opkoop of
verplaatsing. Vrijwilligheid blijft hierbij het
uitgangspunt, benadrukt de gedeputeerde.
Andere bedrijven zullen extensiever worden
en er komt meer aandacht in het gebied voor
natuur en toerisme en wonen en werken.
Beide bestuurders hopen dat boeren met
het gebiedsproces meer rust krijgen. ‘We
hopen dat de bedrijven in het gebied
hier een gezond toekomstperspectief aan
overhouden’, geeft Jorna aan. Hoogland
vult aan: ‘Boeren moeten er minimaal dertig
jaar van verzekerd zijn dat ze door kunnen
blijven boeren. Onder de streep moeten ze
een boterham kunnen blijven verdienen.’
Ervaringen in Aldeboarn-De Deelen nemen
Jorna en Hoogland mee naar andere
gebieds processen. Het blijft voor de
regionale overheden nog moeizaam om ook
in andere delen van de provincie met boeren
hierover in gesprek te gaan. ‘Het is fragiel.
Ook omdat de bank hierin een belangrijke
rol heeft en financiën voor de transitie vanuit
de bank nog onzeker zijn. Wanneer boeren
weten hoe ze hun bedrijf in de toekomst
willen verduurzamen, is de bank ook sneller
geneigd krediet te verschaffen’, verwacht
Hoogland.
Bovenstaande artikel is met toestemming van
de redactie overgenomen uit Nieuwe Oogst
Website: nieuweoogst.nl
FûgelwachtAkkrum | 29

FLEXIBEL DICHTBIJ BETROKKEN INNOVATIEF
Diervoeders
Granen
Meststoffen
Zaaizaden
Gewasbescherming
Advisering
Maak nu een afspraak met een van onze adviseurs voor een advies op maat!
Hoogland BV Leeuwarden | Tel. : 0518411400 | www.hooglandbv.nl
30 Weidevogel | FûgelwachtAkkrum
magazine .indd 1 29-01-20 09:09

Basiskursus weidevogelbeschermer
(nazorger)
Fan heit op soan waarden jo yn it ferline opjaat ta aaisiker en neisoarger.
De fûgelwachten koene wat dat oan belanget altyd rekkenje op nije
frijwilligers. Mar yn de hiele provinsje, en dat is yn ús wacht net oars…,
nimt it oandiel grize koppen ta yn in krimpende frijwilligersgroep.
Ûndersteande oprop is in oprop fan de BFVW; hja hawwe in oanbod om
nije frijwilligers op te lieden. Hawwe jo ynteresse, mar is de stap nei ûndersteande
oanbod noch wat grut? Nim dan kontakt op mei immen fan de wacht Akkrum/Nes
(sjoch op earste side fan dit boekje). Dan meitsje wy in ‘by jo passende’ ôfspraak!
Cursusaanbod BFVW
Weidevogels en Friezen horen bij elkaar.
Het overgrote deel van de Europese
grutto’s en kieviten broedt in Nederland,
en het grootste deel daarvan dan weer
in Fryslân. De verantwoordelijkheid om
zuinig te zijn op deze vogels wordt daarom
bijzonder serieus genomen. De Bond
Friese VogelWachten (BFVW) is de partij
in Fryslân die de zorg voor het tellen en
beschermen, ook wel nazorg genoemd, op
zich heeft genomen.
De BFVW is de overkoepelende bond
(federatie) van ruim 100 lokale vogelwachten
die in Fryslân bestaan. Ongeveer 3500
vrijwilligers zijn jaarlijks actief in het veld.
Als nazorger geniet je van de buitenlucht
en en lever je een actieve bijdrage aan de
natuur in Fryslân. Vrijwilligers die actief willen
worden in de weidevogelbescherming
krijgen van ons een opleiding op maat.
Ben je al enthousiast geworden? Lees dan
onderstaande informatie goed door.
Denk je dat het dan nog steeds bij je past?
Schrijf je in.
Wat wordt van jou verwacht?
• Je wilt je graag inzetten om weidevogels
te beschermen en te monitoren
• Je bent regelmatig beschikbaar in de
periode van half maart tot half juli
• Je bent fit en kunt ‘makkelijk’ een paar
uur achter elkaar door de weilanden en
akkers struinen
• Je kunt accepteren dat er een link is
tussen het beschermen van weidevogels
en het beheren van predatoren
• Je werkt samen met de andere
vrijwilligers in jouw regio binnen de
lokale vogelwacht
• Je onderhoudt goed contact met de
boeren in wiens velden je te gast bent.
Wat leer je?
• Je maakt kennis met de meest voorkomende
soorten weidevogels zoals de grutto,
kievit, scholekster en tureluur
• Je leert op basis van gedrag van een
vogel of deze mogelijk een nest of
kuikens heeft
• Je weet welke bedreigingen er zijn voor
de weidevogels
• Je leert wat jij kunt doen om de
weidevogels te beschermen
• Je leert om te gaan met de website en de
app van het BFVW-registratiesysteem
Programma
De basiscursus weidevogelbescherming
bestaat uit twee theoretische avonden,
waarna je deze kennis zoveel
gaat toepassen in de praktijk
bij een lokale vogelwacht.
Sjoch ek op: BFVW Actueel
(friesevogelwachten.nl)
FûgelwachtAkkrum | 31

Wagyu vlees
Natuurlijk uit Friesland
Rechtstreeks van onze boerderij
Wagyu vlees, een smaakvolle beleving
Iedere vrijdag open van 10.00 tot 18.00 uur
Overige dagen op afspraak geopend.
info@denijepleats.nl | 0566 - 841964 | Burdinewei 8, Nes (Akkrum)
www.denijepleats.nl
www.arkenreau.nl
Tel. (0566) 63 14 95
Bordego 17
8495 NS Aldeboarn
Fax (0566) 63 19 64
Email asbest@arkenreau.nl
32 | FûgelwachtAkkrum

Ledegearkomste
Fûgelwacht Akkrum
op freed 17 maart 2023
Op freed 17 maart 2023 fynt de ledegearkomste
fan de pleatselike fûgelwacht plak
om 20.00 oere yn de Kromme Knilles
Wurklist:
1. Iepening
2. Fêststellen aginda
3. Meidielings
4. Ferslach gearkomste 18-3-2022
5. Ferslach ponghâlder
6. Ferslach kaskommisje
- Andrings en Hilverda (res. Keuning)
- Nije gearstalling kaskommisje: Keunings en … (+ reserve)
7. Bestjoersgearstalling – gjin wizigingen yn bestjoer
8. Ferslach neisoarch
9. Ferslach jeugdsaken (mûnling)
10. Omfreegjen
11. Slute
Nei ôfrin sil Albert Wester moaie natuerplaatsjes oan ús toane!
FûgelwachtAkkrum | 33

Voor sportieve en feestelijke activiteiten
Spikerboor 10 8491 PA Akkrum www.sportcafeakkrum.nl tel. 06 5380 4337
HULP NODIG
BIJ KLUSSEN?
• Lid Branchevereniging • Geen voorrijkosten
FOKKO NIJENHUIS - Haskerdijken
T 0566 - 65 38 87
M 06 - 53 72 78 63
E f.nijenhuis@devakman.info
I www.devakman.info
• Verbouw/Onderhoud/Renovatie • Timmer- en tegelwerk • CV/Elektra/Loodgieterwerk
• Badkamers/Keukens/Interieurbouw • Ramen/Dakramen/Deuren/Vloeren
34 | FûgelwachtAkkrum

Ferslach fan de ledegearkomste fan Fûgelwacht
Akkrum
Op freed 18 maart 2022 yn Kromme Knilles
Oanwêzich:
Kees Keuning, Mello Sevinga, Tsjebbe Andringa, Klaas Bouwhuijsen,
Fokke Wijkstra, Jan Steensma, Jorn Akkerman, Auke de Jong, Tjerk de Vries,
Jan Peenstra, Karst Breeuwsma en Wim van Gorkum (ferslach)
Sprekker: Anne Jansma, LivingLab Fryslân
1. Iepening
Om 20.10 oere start foarsitter Jan Peenstra
mei de gearkomste en hellet dêryn earst oan
dat wy in bysûndere tiid efter ús hawwe; yn
de hoop dat wy corona no ûnder de
knibbel hawwe. Ús lêste ledegearkomste
wie yn 2019. Jan: “moai dat wy jûn elkoar
wer treffe. Wy hiene rekkene op wat mear
folk, mar jimme binne der!”
Neidat ôfrûne moandei it earste aai yn Fryslân
fûn waard binne hjoed yn alle gemeente
al aaien fûn. Dat gie dit jier tige flot.
It liket in skrale maitiid te wurden, mar Jan
sprekt de hoop út dat der op tiid wetter falt
en dat wy kwa resultaten by de sifers fan
ferline maitiid yn de buert komme.
Mei in wolkom aan alle oanwêzigen en in
spesjaal wolkom oan ús sprekker slút Jan syn
iepening ôf.
2. Fêststellen aginda
Sevinga wol graach de gearkomste ynformearje
oer de ûnderfinings mei de Drone.
Dat punt komt oan de oarder en foar de rest
folgje wy de wurklist sa as dy foar leit.
3. Meidielings
Jorn Akkerman is der wer yn slagge it earste
aai fan ús wacht te finen. Út namme fan it
bestjoer en de gearkomste oerlanget de foarsitter
lokwinsken en de wikselbeker oan him.
4. Ferslach gearkomste 8-3-2019
Sûnder op- of oanmerkings wurdt it ferslach
fan de gearkomste fan 2019 goed kart.
Mei tank oan de skriuwer.
5. Ferslach ponghâlder
De jildsaken binne wol op in rige set, mar
de kontrôle is noch net folslein útfierd. Karst
docht op haadlinen ferslach wêrby opfalt
dat, nei oanlieding fan de pandemie, it
saldo groeit is (gjin gearkomsten/aktiviteiten
en wol ynkomsten). Der wurdt út it ferhaal
fan de ponghâlder dúdlik dat wy genôch jild
hawwe om wer ris in projekt te stypjen.
5a
Sevinga kriget it wurd. Hy lit witte dat hy de
ôfrûne perioade syn papieren helle hat en
mei in Drone fleane kin. Ferline jier binne al
inkele test ritten flein en de resultaten jouwe
oan dat der tal fan ekstra nêsten fûn wurde.
It útstel fan him is om diels mei jild fan de
wacht in Drone te keapjen.
Nei in koarte diskusje wurdt ôfpraat dat it
troch gean moat ûnder betinkst dat minimaal
50% fan de kosten (rûst op € 12.000,-) by
fûnsen of stipers wei ophelle wurdt.
Sevinga sil der mei de ponghâlder en
sekretaris wurk fan meitsje.
FûgelwachtAkkrum | 35

Landbouw:
Spikerboor 3
Akkrum
Tel 0566-652606
Spikerboor 3
Akkrum
Tel 0566 - 652606
Tuin & Park:
Feansterdijk 49
Akkrum
Tel 0566-625730
36 | FûgelwachtAkkrum

6. Ferslach kaskommisje
De kaskontrôle is om meardere oarsaken,
wêrûnder sykte, net folslein slagge. Der libje
by de leden fan de kommisje noch inkele
fragen. In dit ramt wurdt ôfpraat dat troch
Karst mei Andringa en Hilverda yn in tiid
bestek fan 14 dagen alle finansjele
stikken besjoen wurde en as alles troch
harren akkoard befûn is wurdt dat berjocht
mei in kompleet oersjoch fan ôfrûne trije jier
fia e-mail oan de oanwêzigen stjoerd.
7. Bestjoersgearstalling
De gearstalling fan it bestjoer bliuwt it selde.
8. Ferslach neisoarch
Oan de hân fan kaart bylden fan de BFVW
registraasje docht ús neisoarch koördinator
ferslach fan de resultaten yn it fjild. Alle
kriten wêr wy as wacht aktyf binne komme
efkes op luchtfoto del; mei inkele stippen
foar globaal ynsjoch yn de resultaten. Moai
dat it goede greidefûgel gebiet fan earder
Anne Peenstra no brûkt wurdt troch it trijetal
greidfûgelboeren fan Soarremoarre. Tjerk is
der ek wiis mei dat de resultaten fan 2021 sa
posityf binne en wat dat oan belanget wie it
net sa slim dat der ferline jier gjin ledegearkomste
wie (de maitiid fan 2020 pakte tige
negatyf út foar de fûgels).
Jorn Akkerman docht koart ferslach oer de
pilot yn relaasje mei fangen fan de stienmurden.
Neidat it earste jier (2017) te let
begûn wie mei fangen is de jierren dêrnei
moai op tiid, foardat de fûgels werom binne,
romte makke. It docht bliken dat der dan net
folle ynrin mear by komt mei leech kommen
fan habitat. Yn in grutter gebiet wurde de
murden no opromme en dat docht fertuten. It
tal bisten dat fongen wurdt rint werom en op
kamerabylden (by u.o. nêsten en dammen)
wurde de murden minder faak sjoen.
Andringa fertelt oer de resultaten fan de nêst
kasten. Ek dat giet hiel aardich. Der binne
wer in tal kasten ekstra kocht dy’t ynkoarten
ophongen wurde moatte. Der moat omtinken
wêze foar kontrôle fan kasten by it tsjerkhôf
no’t Noppert siik is.
It bestjoer fan de boarterstún fan Nes hat de
wacht frege ek foar harren nêst kasten oan
te keapjen. Hja hâlde op as stifting en hiene
betocht dat harren lêste jild oan dit doel
bestege wurde moatte soe. Hulde!
Sevinga hat in opmerking oer wat der yn
it boekje stie oangeande dit ûnderwerp. It
fertsjinnet oandacht om de ynwenners witte
te litten dat it spul wêr hja harren hûsbisten
mei behannelje as dizze fliejen hawwe ek
soargje foar deade sjongfûgels.
9. Jeugdsaken
Wim jout oan dat der yn de ôfrûne jierren
gjin aktiviteiten plak fûn hawwe en dat der
wurke wurde moat oan in nij bestân jeugd
by ús wacht. Yn dat ferbân is it nijsgjirrich
dat Steatsboskbehear ús oanbean hat om
jeugd mei te nimmen yn harre boat yn De
Deelen. Wy gean der dizze maitiid wer mei
dwaande jeugd by ús wurk te belûken.
10. Omfreegjen
Wim makket fan dizze gelegenheid gebrûk
om te fertellen dat wy elts jier nije leden der
by krije as it boekje hûs oan hûs del brocht
wurdt. In moaie wize om bewenners te
ynformearjen en tige moai dat der elts jier
wer stipers binne dy’t it mooglik meitsje dat
wy dit dwaan kinne.
11. Sluten
De foarsitter slút de gearkomste om
23 oere neidat Anne Jansma in tige
nijsgjirrich ferhaal hie oer wat der sa al dien
wurdt ûnder de titel ‘Natuer inklusive
lânbou’ en hokker rol de stifting LivingLab
der yn hat. De ynlieding joech in soad
oanlieding foar in libbendich petear.
FûgelwachtAkkrum | 37

38 | FûgelwachtAkkrum

STEENGOED DE BESTE!
Dam Beton heeft het grootste assortiment aan betonnen keerwanden en een
divers leveringsprogramma van megablokken, H-blokken en multiblokken. Voor
stalinrichtingen heeft Dam Beton diverse prefab betonelementen waarmee stallen
betrouwbaar, efficiënt en snel gebouwd kunnen worden. Naast betonnen roostervloeren
heeft Dam Beton een compleet assortiment boxdekken, diepstrooiselboxen,
eindwanden, opstortvloeren, onderslagbalken en aardappelroosters.
Bekijk ons actuele aanbod op www.dambeton.nl
Leechein 4
8491 CL Akkrum
0566-65 0070
info@wiebzandberg.nl
www.wiebzandberg.nl
Wonen begint bij Wieb!
Opmaak, druk en verspreiding:
MiddelPuntMedia Akkrum
Voor info bel met 0566 202020 of mail redactie@middel.media
FûgelwachtAkkrum | 39

Dé dealer in de buurt
voor service & kwaliteit
Kamps de Wild Tijnje - It Rak 1, 8406 EX, Tijnje - 0513 571 372 - kampsdewild.nl