Highlights Landenspecial Zuid-Afrika

HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA l | 2023 | prijs € 6,50 | www.oogvoorafrika.nl
ZUID-AFRIKA
LANDENSPECIAL
dubbeldik:
222
pagina’s
PORTRET VAN JOHANNESBURG EN KAAPSTAD
˙ DWARS DOOR ZUID-AFRIKA IN HET SPOOR VAN DEON MEYER
˙ HET MOOISTE VAN DE CAPE WINELANDS ˙ ONTDEK ISIMANGALISO
˙ WANDELEN DOOR DE WILD COAST ˙ DE VIBE VAN HERMANUS,
STELLENBOSCH EN DURBAN ˙ DWARS DOOR KRUGER NATIONAL PARK
˙ CULINAIRE EXPEDITIE DOOR DE KAROO

Inhoud
36 Dwars door Kruger National Park
Roadtrip
KoortsSpoor 8
Dwars door Kruger National Park 36
De mystieke Motouleng Cave 80
Songimvelo – de wieg van Afrika 86
Take a Walk on the Wild Side 92
De Sani Pass 98
Culinaire safari door de Karoo 116
iSimangaliso Wetland Park 124
Wijntours in de Westkaap 178
Portfolio
Sounds of the bush 28
Anthony Robbins 50
Ken ‘Whaleman’ Moore 156
98 De Sani Pass
City
Johannesburg 58
72 uur in Durban 102
24 uur in Stellenbosch 144
24 uur in Hermanus 162
Franschhoek – wijnproeven per tram 172
Kaapstad 214
Kunst en cultuur
Ontmoet de Nala’s 131
Dubbelaars 136
De Afrikaanse taal 138
Festival voor het Afrikaans 140
AfrikaBurn – vuurfeest in de woestijn 168
Straatkunst in Kaapstad 182
De Kaapse Klopse 194
Robben Island – eiland van verzoening 198
De tweestrijd van de San 202
En ook:
Van de redactie 6
Mpumalanga – 10 tips 26
Waarom de zebra strepen heeft 34
De Oostkaap – 10 tips 90
Sportieve vakanties 110
De Westkaap – 10 tips 134
Lente in de Westkaap 152
Spotlight op de ‘great white’ 188
Webshop 193
Rooibos – het rode goud 208
Colofon 220
86Songimvelo – de wieg van Afrika
162 24 uur in Hermanus
214 Kaapstad
OOGVOORAFRIKA

188 Spotlight op de ‘great white’ 208 Rooibos – het rode goud
5
198 Robben Island – eiland van verzoening 202 De tweestrijd van de San
28 Sounds of the bush
131 Ontmoet de Nala’s

6
Van de redactie
Reizen is de enige uitgave waar je rijker van wordt
Je gaat op vakantie (of liever gezegd: op reis) en je wilt avontuur en
unieke ervaringen. Herinneringen om nooit meer te vergeten. Soms
moet je werkelijk op zoek naar magische momenten, veel vaker
overkomen ze je en denk je pas later: ‘wat? Heb ik dat gedaan?’. Ik
kom al sinds 1994 in Afrika en op de een of andere manier maakt
het continent de roekeloze heldin die ik in het dagelijkse leven zeker
niet ben, in mij wakker.
Misschien heeft mijn liefde voor dieren er ook iets mee te maken.
Ik kan me niet voorstellen dat ze iets kwaads in de zin hebben. Ze
zijn mooi/lief/vertederend/majestueus/uitdagend en smeken er in
mijn ogen bijna om om van zo dichtbij mogelijk bekeken te worden.
Ik moet eerlijk bekennen dat ik daarbij ons tijdschrift weleens
als excuus gebruik. ‘Kunnen we niet wat dichterbij? We hebben
mooie foto’s nodig…’ Ik schuif daarbij Peter met zijn lange lenzen
als breekijzer naar voren, maar aarzel zelf ook geen seconde om
in de “vuurlinie” te gaan staan. Zo ben ik zonder enig spoor van
twijfel op leeuwen, neushoorns, cheeta’s en olifanten afgelopen,
heb ik op mijn buik tussen een pack wilde honden gelegen in het
magische Mana Pools en wierp me bijna achteloos tussen de haaien.
Ho, stop. Dat laatste was het plan. Totdat ik de vieze smurrie zag
waarmee ze gelokt werden en die in zee richting de kooi dreef
waarin wij moesten wachten op de “great white”. Lafhartig sloot
ik me aan bij Peter en mompelde dat het voor het blad beter was
als ik de hele ervaring vanaf de boot bekeek. En het is waar: je ziet
ze dan ook prima! En oef, wat zijn ze groot. En eng. Wist je dat als
een haai toehapt hij z’n tandvlees naar achteren trekt en zijn ogen
wegdraait?
OOG VOOR… We bedachten de titel nu 12,5 jaar geleden. Wat
we wilden bereiken is jou door onze ogen dit prachtige, rauwe,
veelbelovende continent met z’n onmiskenbare rafelranden te
laten zien. Door onze ogen wilden we jullie laten kennismaken met
mensen wier stem anders wellicht niet gehoord zou worden.
Write the future is daarin altijd ons motto geweest. Opgedaan
door een schilderijtje dat ik vond in The Peech, een heerlijk hotel in
Johannesburg, gemaakt door een lokale kunstenaar.
Ik ben ervan overtuigd dat toerisme op een verantwoorde manier,
met oog voor mensen en natuur, een betere toekomst voor velen
kan betekenen. Wij gunnen daarom Zuid-Afrika, na de verwoesten
coronaperiode een nieuwe blik en een betere toekomst.
Daarom onze oproep: reis, ontmoet, ontdek, geniet met volle
teugen en heb OOG voor alles om je heen.
Voor wie het wil zien heeft Zuid-Afrika zo veel te geven. Geniet het,
deel het en gebruik deze OOG VOOR AFRIKA Landenspecial om zo
veel mogelijk herinneringen op te doen.
Op het moment van verschijnen van deze OOG VOOR AFRIKA
Landenspecial staat de Westkaap in volle bloei en maakt het land
zich op voor een nieuw, heerlijk, uitdagend en vol seizoen.
Geniet dit, ook als je fysiek niet wilt of kunt reizen: de mooiste
reizen maak je ook in je hoofd. Dat houden wij ons altijd voor ogen
als we niet in Afrika kunnen zijn.
In deze dubbeldikke Landenspecial Zuid-Afrika tonen we jou met
trots de caleidoscoop die het land is. Een bonte verzameling van
prachtige indrukken, indrukken die wij (en onze journalisten) in de
afgelopen 12 jaar voor OOG VOOR AFRIKA hebben opgedaan.
Als altijd is er tijdens het samenstellen van een nieuwe editie een
moment van bezinning. En waardering voor al het moois dat we
hebben mogen zien en beleven. Reizen door Afrika mag nooit
gewoon worden, daar is het te bijzonder voor.
Marjolein Westerterp
Peter Boshuijzen

De Grote Karoo is het hart van Zuid-Afrika

KoortsSpoor
Road trip door het Zuid-Afrika
van Deon Meyer’s Koorts
In 2017 verscheen het boek Koorts van de Zuid-Afrikaanse thrillerauteur Deon Meyer.
Michiel van Dam en Johan Kriek, Zuid-Afrika liefhebbers en connaisseurs pur sang,
waren meteen verkocht. Want Koorts is ook een perfecte road novel. Dus planden ze hun
eigen reis in het spoor van de post-apocalyptische roman die een griezelig profetisch beeld
schetst van een Zuid-Afrika dat door een virus totaal op z’n kop wordt gezet.
Tekst: Michiel van Dam Foto’s: Michiel van Dam Foto’s Deon Meyer: Guido Schwarz

KoortsSpoor loopt door Bijbelse landschappen
Ik wil je vertellen over de moord op mijn vader.
Willem Storm en zijn zoon behoren tot de weinige overlevenden in
Zuid-Afrika – en de rest van de wereld – van een allesverwoestend
virus. Willem wil hun leven weer opbouwen bij de stuwdam bij
Vanderkloof, vanwege de beschutte ligging en de mogelijkheid
om elektriciteit op te wekken. Alleen is Vanderkloof niet helemaal
verlaten. Een groepje uitschot gebruikt het plaatsje als uitvalsbasis,
en houdt een vrouw gevangen. Ze hadden door kunnen rijden, maar
zo zit Willem niet in elkaar. Wanneer het tot een schietpartij komt,
blijkt niet Willem, maar de dertienjarige Nico het koelbloedigst.
Als Nico jaren later zijn memoires schrijft en terugkijkt op zijn leven,
lezen we over de momenten waarop zijn hart werd gebroken, zijn
loyaliteiten op de proef werden gesteld, en over zijn pijnlijkste
herinnering: de moord op zijn vader.
De route gaat langs plekken die een sleutelrol spelen in Koorts.
Tijdens deze reis schuift de fantasiewereld van Deon Meyer over de
Zuid-Afrikaanse werkelijkheid.
Hoedspruit
Dit is ‘m dus. Hoedspruit civil airport. Het toneel van een van de
aangrijpendste scenes uit Koorts. Hier vinden piloot Hennie ‘Flaai’,
Laas en Nico Storm het jongetje Okkie. Moederziel alleen, op de
wilde dieren na die uit het Krugerpark zijn gebroken en de wereld
herbevolken waaruit ze door de mens waren verdreven. Nu is door
de Koorts, een virus dat 95% van de wereldbevolking uit heeft
geroeid, nog maar een handjevol mensen over. Mensen op wie
de Koorts geen vat had. Mensen zoals Nico Storm, de ik-figuur uit
Deon Meyer’s roman, en zijn vader Willem Storm.
Een nieuwe wereld: Amanzi
Met Okkie aan boord van het vliegtuig vliegen Hennie en Nico »

‘De ervaring is alleen compleet als de wind geuren meevoert van zondoorstoofde
aarde, stenen en het kruidige aroma van planten en bomen’
KoortsSpoor slingert dwars door Zuid-Afrika

Standbeelden van Afrikaner helden in Orania

ik begon met plannen en schrijven kende ik dat gebied extreem
goed. Ik hoefde dus niet veel verkenningen meer te doen. Maar
nadat ik Vanderkloof als een startpunt had gekozen ben ik daar
nog een paar keer naartoe gegaan. Zoals bij al mijn romans, was
het eindproduct een puzzel van honderden stukjes.’
De mensheid schijnt de corona, COVID-19, pandemie te
hebben overleefd. Je hebt een hoop onderzoek gedaan voor
Koorts, heeft dat iets onthuld over andere gevaren die de
mensheid bedreigen?
‘Het onderzoek was duidelijk: er komen nog meer pandemieën.
Ebola is niet het grootste gevaar, vogel- en varkensgriep kunnen
serieuze bedreigingen zijn. Maar de grootste is misschien
bacteriële infectie. Ons misbruik van antibiotica heeft een nogal
omineuze situatie gecreëerd.’
Voor Spek en Bone naar Stellenbosch
Deon Meyer en zijn echtgenote Marianne Vorster-Meyer
nodigen ons uit in restaurant Spek & Bone in Stellenbosch om
ons KoortsSpoor te bespreken. Deon en Johan kennen elkaar
nog van vroeger, toen ze samen op motorfietsen stof lieten
opwaaien op de Zuid-Afrikaanse binnenwegen. Deon heeft zijn
motorfiets nu ingeruild voor een mountainbike, maar de passie
voor de stofpaaie is gebleven.
Deon, hoe koos je de routes voor je verkenningstochten voor
Koorts?
‘In de twintig jaar voordat ik Koorts schreef heb ik op mijn BMW
1200 GS Adventure motorfiets honderdduizenden kilometers
door Afrika gereden. Zowel voor de lol als voor mijn werk als
consultant bij BMW Motorrad. Een groot gedeelte daarvan was
in de Grote Karoo, inclusief het gebied rond Vanderkloof. Toen
Is er voldoende materiaal om een ander boek zoals Koorts te
inspireren?
‘Absoluut. Onze vernietiging van de planeet gaat steeds sneller
en ik denk dat dat mijn schrijven blijft beïnvloeden.’
Koorts is onder meer een geweldige road novel. Ideaal om als
lezer zelf een reis mee uit te stippelen. Wat vind je van ons
KoortsSpoor?
‘Ik heb alleen bestaande plaatsen gebruikt in Koorts, ik heb niets
verzonnen. Het boek neemt lezers mee naar zoveel interessante
plekken in het Zuid-Afrika waar ik van hou. Die reisroute van jou
en Johan is fantastisch. Ik zou er niks aan veranderen.’

24
te verklooien. Wat gaat Nico doen? Vaart hij met z’n moeder mee,
haar stralende toekomst van de Nieuwe Mensheid tegemoet?
Nico denkt aan z’n vader, de eeuwige optimist die het fundament
voor Amanzi legde. Willem Storm, die ondanks alles een oplossing
zag voor de mensheid, een uitweg voor de door die mensheid zelf
gecreëerde problemen.
In Willems woorden: ‘We hadden zulke enorme problemen voor
de Koorts. Politiek en maatschappelijk en ecologisch, maar we
waren bezig om oplossingen te vinden, zoals we altijd hebben
gedaan. Technologie, juist de laatste twintig jaar, de ontzaglijke
ontwikkelingen en doorbraken en ontdekkingen, alles om problemen
op te lossen om van de wereld een betere plek te maken.’
Nico neemt zijn beslissing. Terwijl het schip met z’n moeder
wegvaart springt hij overboord en zwemt terug naar Zuid-Afrika.
Terug naar het Amanzi van zijn vader, van Okkie, van Sofia
Bergman en hem. Terug naar het leven na de Koorts.
‘Ik moet springen. Ik had nog tegen haar willen zeggen dat ik een kind
van mijn moeder ben. Maar ook een kind van mijn vader en dat ik
daar heel trots op ben.’ ˙
QuickFACTS
Wil jij de KoortsSpoor road trip maken onder de bezielende
leiding van Zuid-
Afrikakenners Michiel van
Dam (www.padvat.nl) en
Johan Kriek (ZA Trax, Safaris
& Tours, www.zatrax.com),
kijk dan nu op
https://padvat.nl/ deonmeyer-koorts
Je leest daar ook de
aanbevelingen en geheimtips
van niemand anders dan
Deon Meyer zelf.
De 17-daagse groepsreis
vertrekt op 30 oktober 2023,
op 3 maart en op 1 september
2024.

Mpumalanga - Limpopo -Gauteng

w
Mpumalanga, met het Kruger National Park en
Sabi Sands betekent letterlijk ‘de plek waar de zon
opkomt’. De provincie ligt aan de oostkust van
Zuid-Afrika en grenst aan Limpopo en Gauteng
met de steden Pretoria en Johannesburg.
Mpumalanga is bekend om z’n Panoramaroute en
watervallenroute.
10 tips
1. De Panoramaroute is de beste
manier om Mpumalanga te
verkennen. Begin met het
indrukwekkende uitzicht vanaf
de Mount Anderson, waarna je
verder rijdt naar het pittoreske
plaatsje Sabie. Na een bezoek
aan goudmijnstadje Pilgrim’s Rest
werp je in Graskop een blik op het
mystieke God’s Window, waar
je uitkijkt over de uitgestrekte
Drakensbergen. De weg voert
je naar de Blyde River Canyon.
Deze rivierkloof is maar liefst
dertig kilometer lang. In de kloof
liggen de Bourke’s Luck Potholes.
Op zevenhonderd meter hoogte
heb je prachtig uitzicht op de
kenmerkende Drie Rondavels.
2. Nelspruit is een belangrijk centrum
voor de fruitproductie van heel
Zuid-Afrika. Met mango-, papaja-,
avocado- en citrusplantages.
3. Watervallenroute. De Horseshoe
Falls in Sabie, de Lone Creek Falls,
de Bridal Veil Falls, Mac-Mac Falls,
de Maria Shires Falls, de Lisbon
Falls en de Berlin Falls vormen een
prachtig reisdoel.
4. Lesedi Cultural Village laat zien hoe
de traditionele stammen van
Zuid-Afrika leven. Een portret van
de Rainbow Nations,
www.lesedi.com
5. Apartheidmuseum is een must
visit om de rauwe geschiedenis
van Zuid-Afrika te ervaren.
www.apartheidmuseum.org
6. Entabeni Private Game Reserve,
www.entabeni.co.za
7. Stadsbezoek aan Pretoria, de
paarse stad
8. Breng een heerlijke zondagmiddag
door aan het Zoo Lake in
Johannesburg.
9. Bezoek Arts on Main,
www.mabonengprecinct.co.za
10. Doe de Soweto-experience.

Sounds of the Bush
Tekst en foto’s: Peter Boshuijzen

Het contrast tussen de kolossale recht-toe-recht-aan
neushoorn en de wendbare, ranke klipspringer is een
manifestatie van leven in wonderbaarlijke vormen.

Kruger National Park
Fraaie landschappen en wilde dieren
In 1999 was het liefde op het eerste gezicht. Het Kruger National Park veroverde
stormenderhand ons hart. Nu zijn we weer terug. Om het park te doorkruisen zoals wij dat
wilden, van het wildrijke zuiden naar het verlaten noorden, het land van de
olifanten, de big tuskers, buffels en talloze vogels. In onze bagage de safari-ervaringen van
vijfendertig jaar. Was het mooi? Was het goed? Ja, het was adembenemend.
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen

‘Onderzoek, droom, ontdek’
Mark Twain

Er was een tijd, toen we nog voor de ‘grote bladen’ schreven en
fotografeerden, dat we werden ingevlogen bij en vertroeteld door
de vijfsterren game reserves. De Big Five werd alsof het niets was
op je bordje neergelegd. De dagen waren gevuld met eten, drinken
en een bijna militair regime van op safari gaan, zoals we dat
noemden. Uitgeput, maar met een hart en hoofd vol herinneringen
verlieten we het Kruger Park. Om zo snel als maar mogelijk was
weer terug te keren. We namen zelfs een keer een groep van dertig
jonge meiden mee, op safarireis in de goed geoutilleerde trucks
van Drifters. We zagen wild dogs, cheeta met een prooi, leeuwen,
het luipaard, zij vonden vooral de giraffen mooi en de zebra’s. Die
lieve ogen… Maar dat grote stekelvarken, brrrr… eng. Onze gids zat
met tranen in zijn ogen, wild dogs die had hij in zijn hele leven nog
nooit gezien.
Ik vertel het omdat we Kruger op alle mogelijke manieren en
talloze malen hebben gezien. Ja, we hebben in de file voor een
groep leeuwen of een luipaard in een boom gestaan, in de rij
voor een kassa van de kampwinkel, maar veel belangrijker zijn de
herinneringen aan alle ontmoetingen met dieren als we gewoon
met z’n tweeën in een huurauto rondreden en we de tijd en routes
aan onszelf hadden. Er waren, zeker in het noorden, dagen dat we
behalve in de kampen geen levende ziel zagen.
Kruger was altijd goed voor ons en het was daarom onze missie om
nog eens te kijken hoe goed. Dankzij de Wildcard konden we in- en
uitrijden. We keken anders. Hadden ook oog voor de vogels die je
in overvloed tegenkomt. Oog voor de verschillen in het landschap
als je 350 kilometer in lengte en 65 kilometer in breedte doorkruist,
ruim de helft van de oppervlakte van Nederland.
De geschiedenis van de Kruger Wildtuin
In de veroveringsdrift die zich vanaf het moment dat Jan van
Riebeeck voet op Afrikaanse grond zette van de bewoners van
Zuid-Afrika meester maakte, gold maar één regel: land moest
geschikt gemaakt worden voor bewoning, landbouw en veeteelt.
Wilde dieren speelden daar slechts een verstorende rol in en
werden genadeloos afgeschoten. Rond 1890 was in Zuid-Afrika
tot Transvaal geen groot wild meer te bekennen. Dat deed in
regeringskringen een belletje rinkelen: helemaal geen wild in Zuid-
Afrika, dat kon niet. De Pongola wildtuin werd in 1894 uitgeroepen
tot natuurreservaat. De oorspronkelijke reden voor het oprichten
van reservaten was echter niet zozeer om de dieren te beschermen,
ze moesten er slechts voor zorgen dat de wildpopulatie op peil
bleef voor de jacht.
Paul Kruger, president van de Transvaalse Republiek riep in 1898
vervolgens het Sabi Game Reserve en het Shingwedzi Reserve
uit, twee reservaten die de basis zouden vormen voor het Kruger
Park. Krokodillen (gewoon eng), hyena’s (ook eng), wilde honden
(walgelijke schepsels die hun prooi al verslonden als die nog
leefde), bavianen en de grote katachtigen werden echter nog
steeds als ongedierte aangemerkt en dus bejaagd.
De oorspronkelijk Britse James Stevenson-Hamilton werd in 1902
opzichter van het Sabi Game Reserve en vervolgens van het op »

PORTFOLIO ANTHONY ROBBINS PORTFOLIO ANTHONY ROBBINS PORTFOLIO ANTHONY ROBBINS PORTFOLI
Anthony Robbins
De Zuid-Afrikaanse
Anthony heeft maar
één grote wens op
zijn bucketlist. De
lodge manager wil
van zijn passie voor
dieren en fotografie
zijn beroep maken.
Wij begrijpen waarom
en geven hem
daarom het podium
in deze OOG VOOR
AFRIKA.

O ANTHONY ROBBINS PORTFOLIO ANTHONY ROBBINS PORTFOLIO ANTHONY ROBBINS PORTFOLIO ANTHON
Wise Eye, Kruger National Park, Zuid-Afrika
Big Orange, Mabula Game Reserve in Limpopo, Zuid-Afrika
Sun Go-Away, Mabula Game Reserve in Limpopo, Zuid-Afrika

Anatomy Design in 44 Stanley

Johannesburg
Hip, hot & happening
Rauw, maar ook een broedplaats van creativiteit. Het is de hoogste tijd om een kijkje te
nemen in de stad die altijd in de schaduw lijkt te staan van het luchtige Kaapstad. Dit is het
mooiste van Jozi, zoals de stad door insiders wordt genoemd.
Johannesburg’s skyline vanuit Braamfontein
Tekst: Graham Wood/ bureaux.co.za Productie: Sven Alberding/ bureaux.co.za Foto’s: Greg Cox/ bureaux.co.za

Dokter and Misses, Braamfontein
Als het gaat om de belangrijkste attracties van Zuid-Afrika, ga je
ervan uit dat Kaapstad bovenaan de lijst staat, gevolgd door een
safari in het Kruger NP. Johannesburg komt zelden in je op. En toch
is het de meest bezochte stad van het continent. Dat is ook logisch
als je bedenkt dat het de op één na grootste stad van Afrika is en
het economische hart van zuidelijk Afrika.
Maar in de afgelopen jaren heeft Joburg wereldwijd de aandacht
getrokken door een aantal initiatieven om de binnenstad een
nieuw leven in te blazen. Het Maboneng Precinct en het trendy
Braamfontein zijn daar de voorbeelden van. We nemen je
mee op een design city tour langs het leukste van Jozi, waar je
hebberigheid ultiem op de proef wordt gesteld.
Milpark
44 Stanley (44stanley.co.za) in Milpark, soms ook wel
Braamfontein Werf genoemd, transformeerde begin jaren 2000
van een complex van industriële gebouwen uit de jaren 1930 in
een trendy centrum van woon-, winkel-, eet- en werkruimtes rond
een aantal binnenplaatsen en is sindsdien mateloos populair. 44
Stanley staat vooral bekend om zijn vintage meubelzaken. Sla
vooral Anatomy Design (www.anatomydesign.co.za) niet over
- het beste van het land op het gebied van strak, verfijnd, nieuw
SA-design. Natuurlijk is er ook genoeg om te eten en drinken.
Salvation Cafe (www.salvationcafe.co.za) blijft een van de fijnste
eetgelegenheden van de stad. Bean There Coffee Company
(beanthere.co.za) koffie is de oorspronkelijke pionier op het gebied
van Fair Trade Afrikaanse koffie.
Milpark Insider: Candice Wyatt
Vanuit het industrieel ogende appartement van hairstyliste Candice
Wyatt in Milpark Refinery heb je een fantastisch uitzicht op de stad.
Je kunt ook haar salon op 44 Stanley zien.
De inrichting van haar appartement bestaat uit modernistische
stukken, zoals haar geliefde Wassilly stoelen, maar ook uit vintage
stukken die ze heeft verzameld bij een aantal uitstekende meubelen
designhandelaren in de omgeving. Hedendaags Zuid-Afrikaans
design is prominent aanwezig, vooral van Joe Paine en Dokter and
Misses, die ook Candice’s salon ontwierpen.»

Arts on Main in Maboneng

Quick story
Johannes en Johannes
De Australische gelukszoeker George Harrison ontdekte
in 1886 als eerste de aanwezigheid van een gigantische
hoeveelheid goud. Hij was niet zo slim om zijn vondst geheim
te houden en binnen de kortste keren werd de plaats waar
hij de goudader had gevonden, overspoeld met duizenden
gelukszoekers. Er werden twee regeringscommissarissen
aangesteld om de situatie ter plekke in goede banen te leiden.
Johannes Rissik en Johannes Joubert werden de naamgevers
van de plaats waar in 1892 al meer dan honderdduizend
mensen woonden: ‘e’Goli’, stad van goud. Zakenlieden,
bankiers, oplichters en prostituees vulden de straten en
gaven de stad de uitstraling van een metropool. De mijnen
werden geëxploiteerd door rijke lords, terwijl de mijnwerkers
het zware werk moesten opknappen. Tot in het begin van de
twintigste eeuw leefde iedereen die met de mijnen te maken
had bij elkaar, totdat de blanke afkeer van zoveel zwarte
armoede groeide. Er werden aparte wijken voor de arbeiders
gesticht en zo werden langzaam de contouren zichtbaar
van de apartheidsstructuur die bepalend is geweest voor de
geschiedenis van Zuid-Afrika.
Hoop en geloof
Een bezoek aan Johannesburg is niet compleet zonder
een bezoek aan Soweto, de SOuth WEstern TOwnship, de
zwarte stad ten zuidwesten van Jo’burg. Een miljoenenstad
voor mensen die er niet toe deden in de ogen van de rijke
blanken. Nu een toeristische attractie, omdat het de plek
was waar grauwe geschiedenis is geschreven. De lucht
is ijl en stof glinstert in de zon. Er zijn de geboortehuizen
van aartsbisschop Tutu en het huis waar Nelson en Winnie
Mandela woonden, 8115, Vilakazi Street. ‘Het huis is niet
groot, integendeel, maar het was mijn eerste echte huis en
ik was er trots op. Een man is pas een man als hij een eigen
huis heeft,’ schrijft Mandela in De lange weg naar vrijheid. De
scholierenopstand in Soweto in 1976 betekende het begin van
het einde van apartheid. De blanke politie beantwoordde de
protestmars met kogels en er vielen honderden doden. Een
van hen was Hector Petersen. Een kind nog. Op de foto die
symbool is geworden voor de opstand twee scholieren. Ze
dragen het jongetje weg, hun ogen groot van ongeloof.
Jozi is een stad als geen andere in de wereld, met de 24/7
energie van New York, een interessante mix van culturen
en kleuren, het is de nieuwe stad waar verleden, heden en
toekomst elkaar ontmoeten.

12Decades Art Hotel in Maboneng

De mystieke
MOTOULENG CAVE
Het pad is smal. De natuur overweldigend. In de verte de dreun van
trommels en prachtig meerstemmig gezang. Wat gebeurt daar?
Onwillekeurig versnel ik m’n pas. Ik wil erbij zijn. Het paadje slingert
langs een altaar met resten van opgebrande kaarsen. Het geluid van
kraaiende hanen en snerpende fluitjes doet pijn aan m’n oren. De grot
is niet ver meer!
Tekst en foto’s: Hanneke de Vries

Het is even zoeken om vanaf de snelweg de zandweg te vinden
naar de Motouleng Cave. Het eerste stuk kan nog met de auto. Ik
toeter bij het hek van de ‘Motouleng Heritage Site’ en vanaf het
huisje op de heuvel komt een jongen naar beneden rennen om het
hek te openen. Ik betaal 15 Rand entree. Achter het hek ligt een
weiland met een slecht onderhouden pad. De auto parkeer ik naast
een vrouw die wanhopige pogingen doet om haar auto open te
krijgen. Ze vraagt me haar te helpen. Eerst proberen we voorzichtig
en met beleid de sleutel om te draaien. Als dat niet lukt, gebruiken
we zoveel kracht dat ik bang ben dat de sleutel zal breken. Maar
wat we ook proberen, het lukt niet. Ze besluit hulp te halen in de
grot.
Ik volg haar over het smalle zandpad. Halverwege staan twee
vrouwen in het hoge gras. Agnes in een gele cape, de andere vrouw
helemaal in het blauw met zware kettingen om haar lichaam
geketend. Ze laden grote zakken vol brandhout op hun hoofd
en gaan mij voor. Bij de rivier doet Agnes haar Crocs uit, legt ze
boven op het hout en stapt behendig van steen naar steen naar de
overkant.
Bij de rivieroever staat ook aartsbisschop Mofokeng met een
gedeelte van zijn in groene jassen en capes gestoken congregatie
van de Ebenheizer Zion Church of Christ. Er wordt gebeden,
gedanst en gezongen. Dan waden ook zij naar de overkant. Twee
mannen trekken en duwen aan de schapen die geen zin hebben in
de klim. Zouden zij weet hebben van hun naderend einde?
De rotsblokken langs het rivierdal zijn beschilderd met witte
kruizen en er staan drie rieten hutten waarbij de was vrolijk aan een
lijntje wappert.
De plaats waar de drums altijd klinken
Zelfs als je zo dichtbij bent, kun je de ingang niet zien. Je ziet een
enorme rotswand en vlaggen, je hoort gezang, maar hebt nog geen
idee van de overweldigende ruimte. Het is een steile klim omhoog.
Bij de ingang van de grot staat een oud en verweerd bord met een
tekst die aanvankelijk niemand wil vertalen. Er wordt besmuikt
gegrinnikt en gewezen naar anderen die maar moeten zeggen wat
er staat. De aanhouder wint. In deze omgeving zonder toiletten is
er één regel waaraan men zich moet houden: ‘Niet poepen in de
grot, de voorouders houden daar niet van.’
De grot is enorm. Bijna zo groot als twee voetbalvelden. Er komt
gefilterd daglicht binnen. Motouleng, ‘de plaats waar de drums
altijd klinken’, is een plek waar al eeuwen geleden vrouwen met
vruchtbaarheidsproblemen kwamen. Nu worden in de grot ook
andere problemen en ziektes behandeld. Verder komen mensen
er om contact te hebben met hun voorouders die het leven van
hun familieleden op aarde kunnen beïnvloeden, zowel in positieve
als negatieve zin. De voorouders zijn ook de intermediairs tussen
God en mensen. Via dromen zoeken zij contact met hun aardse
familieleden.
Contact met de voorouders
Topsy is een sangoma, een traditionele genezer, en woont sinds
februari in een door lage lemen muurtjes afgescheiden ruimte in de
grot. Onder een mand zitten twee grote kippen, er staat een »

Songimvelo
de wieg van Afrika
Het Songimvelo nature reserve in Mpumalanga op de grens met Swaziland is een van de
oudste geologische gebieden op aarde en daarmee een uniek gebied. Deze nog onontdekte
regio in de Barberton Mountains staat bij geologen bekend als The Genesis of Life, oftewel
de wieg van het leven. OOG VOOR AFRIKA ging er op safari.
Tekst: Niels Bakker Foto’s: Niels Bakker en Courtesy of Touchdown Group

De Oostkaap & Wild Coast
Verwacht het onverwachte

De nog relatief onbekende Oostkaap
wordt ook wel de provincie van het
avontuur genoemd of het echte Afrika.
10 tips
1. Het Tsitsikamma regenwoud
met een Treetop Canopy Tour
2. Bezoek Qunu en het Nelson
Mandela Museum.
3. De sardine run in juni/juli aan
de Wild Coast
4. Big 7 safari, behalve de
officiële Big Five (leeuw,
luipaard, neushoorn, buffel
en olifant) vind je hier ook de
walvis en de witte haai
5. Valley of Desolation bij Graaff
Reinet in het Camdeboo
National Park
6. Culinaire safari in de Nagana
Farm Stalls
7. National Arts Festival in
Grahamstown
8. Surfen in Jeffreys Bay
9. De Baviaanskloof, een
van de acht beschermde
natuurgebieden van
Zuid-Afrika en een World
Heritage Site
10. Bezoek het Owl House
Museum in Nieu-Bethesda

Take a Walk on the
Wild Side
Dagboek van een wilde wandeling
De Wild Coast is het stuk Zuid-Afrikaanse natuurpracht dat nog niet door hordes toeristen
is ontdekt. En dat is jammer voor hen want hier, in deze unieke en ‘wilde’ streek met
verlaten stranden en kleine, afgelegen dorpjes, krijg je een unieke Afrika-ervaring.
Tekst en foto’s: Toon Verlinden

Het is niet voor mietjes hoor, die Wild Coast. En het is lastig er te
komen. Dat klopt. Er zijn langs de hele kustlijn maar drie plaatsen
waar een asfaltweg naartoe voert: Port St Johns, Coffee Bay en
East London. De rest van de kust is alleen te bereiken via lange,
tijdvretende dirtroads. Maar die drie asfaltwegen zijn voldoende,
want in Port St Johns begint naar mijn mening een van de mooiste
wandelingen van Zuid-Afrika. Trek je wandelschoenen aan en
wandel met me mee. »

De Sani Pass
Op het dak van Zuid-Afrika
Nog even en de tocht naar het dak van Afrika in de fameuze Drakensbergen is geen
avontuuur voor 4x4 rijders meer, maar een dagtochtje voor eenieder die van de
onwerkelijke schoonheid wil genieten.
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen

UUR IN
Durban lcswart/ Shutterstock
De warmste stad van Zuid-Afrika
Durban is na Johannesburg en Kaapstad de grootste stad van Zuid-Afrika. Prachtig gelegen in het hart van
KwaZulu-Natal aan de Indische Oceaan tussen uitgestrekte suikerrietplantages en gouden stranden. Met
meer dan driehonderd dagen zon per jaar, een goudgele kustlijn en goede golven is Durban een paradijs
voor zonaanbidders en surfers. Wij hebben 72 uur om de stad vanbinnen en -buiten te ontdekken.
Shark City
Durban, de warmest city of Africa, maakt haar naam meer dan
waar. De zon brandt onbarmhartig, de vochtigheidsgraad is hoog.
De stad of beter de oceaan staat bekend om de aanwezigheid van
de great white, de meedogenloze witte haai, onderdeel van de
Big 7. De Sharks Board belooft een inkijkje in het leven van deze
meedogenloze killer. Ik verwacht er een oog in oog ontmoeting
met levende exemplaren, maar daarvoor moet ik dus in zee zijn of
bij het uShaka Marine World. We leren hier hoeveel verschillende
haaien er zijn, dat Durban netten ophangt om haar badgasten te
beschermen tegen de monsters. We dommelen wat weg terwijl
Jaws z’n dreigende tandenrijen toont. En schrikken wakker: het
grote moment van de ontleedshow is aangebroken. De tribune vult
zich met bloeddorstige toeschouwers. Op de ontleedtafel ligt een
kleine haai met een label aan zijn staartvin. We lusten hem rauw.
Vliegen zoemen eromheen en de ontleder opent professioneel
het beest om te laten zien wat er nou allemaal in zo’n haai zit.
Fascinerend vies. Een hartje met maar twee kamers, een maag die
uitgerekt kan worden als een damesnylon en die zelfs een helm (de
slager toont hem met een groots gebaar) kan bevatten.
Segway boulevard
Langs de boulevard van de wijken North en South Beach, vind je
talloze hotels, winkeltjes, pretparken, een enorme skatebaan en
restaurants waar je de lekkerste vis en Indische gerechten eet.
Deze streek met zijn gouden stranden wordt heel toepasselijk
ook de Golden Mile genoemd. De brede boulevard smeekt erom
door segways bereden te worden, een helling op en af, langs het
Blue Waters Hotel, langs Joe Cools, langs het Elangeni met de
fantastische Damura Japanner, down memory lane so to say. Dit zijn
namelijk de plaatsen die we jaarlijks bezoeken als Durban gaststad
is van de Indaba, dé beurs op het gebied van al het moois dat »
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Marjolein Westerterp en Peter Boshuijzen

ljbor / Shutterstock
Timothy Hodgkinson / Shutterstock

Sportieve vakanties
ter land, ter zee en in de lucht
Voor mensen die tijdens hun vakantie graag wat actiever bezig zijn, zijn er talloze sportieve
activiteiten die je in Zuid-Afrika fantastisch, zelfs vaak beter dan in andere oorden,
kunt beoefenen. OOG VOOR AFRIKA ging speciaal voor deze actievelingen op zoek naar
bijzondere sportieve vakanties in Zuid-Afrika.
Wie denkt aan een vakantie in Zuid-Afrika, denkt waarschijnlijk al
snel aan de heerlijke Zuid-Afrikaanse wijnen, de mooie wildparken
waar je de meest indrukwekkende safari’s doet, de prachtige
natuur die schreeuwt om ontdekt te worden en natuurlijk de
fantastische keuken en de toprestaurants die – met name in de
Kaapregio – de laatste jaren in rap tempo openden.
Veel mensen kiezen voor een vakantie in Zuid-Afrika waarbij ‘het
goede leven’ prevaleert: lekker eten en minstens zo lekker drinken.
Dat, in combinatie met een prachtige roadtrip langs
de Tuinroute, een verblijf in Kaapstad, een rit langs de Wild
Coast en een safari in een van de wildparken in het noorden, zijn
doorgaans de ingrediënten voor een droomvakantie. En begrijp
ons niet verkeerd: daar is helemaal niets mis mee! Echter, wat
veel mensen niet weten, is dat Zuid-Afrika het ideale vakantieland
is voor de nodige ontspanning, maar ook op het gebied van
inspanning veel mogelijkheden biedt.
Tekst: Inge Abraham

Kitesurfvakantie in Langebaan
Waar je bijna elk moment van het jaar een wandel-, duik- of
paardrijvakantie kunt doen, is kitesurfen een sport die volledig
van de wind afhankelijk is. Daarom is het belangrijk om je
vakantie in het goede seizoen te boeken, wat neerkomt op de
periode vanaf eind oktober tot en met eind februari. De regel
is: daredevils op zoek naar de hoogste golven en hardste wind
gaan naar Blouberg; zij die graag willen leren kitesurfen, hun
tricks willen perfectioneren of geoefende kiters die van ‘waven’
houden (kitesurfen op een golfsurfboard), gaan naar het iets
noordelijker gelegen Langebaan, op een kleine twee uur rijden
vanaf Kaapstad. Daar ligt de prachtige lagune van Langebaan,
waar het behalve schitterend mooi, ook beduidend minder druk
is dan in het vaak behoorlijk overvolle Blouberg.
In Langebaan vind je kitesurfresort Windtown, waar je voor
een 7-daagse kitesurfvakantie terecht kunt. Hoewel er helaas
nooit een garantie te geven is, komt het zelden voor dat de vier
geplande lesdagen niet door kunnen gaan; of dat nou op het
strand van Langebaan zelf, of in de nabijgelegen mooie baai van
Shark Bay is (‘geen paniek, er zwemmen hier niet echt haaien’).
Een van de grootste aantrekkingskrachten van Langebaan is het
vlakke water in de baai, waardoor het ideaal is om er te leren
kitesurfen, te freestylen of voor hen die willen (leren) waven.
De instructeurs zijn zelf profs, waardoor zowel de groenste
beginners als gevorderde kiters zich voor deze vakantie kunnen
aanmelden. Prettige bijkomstigheid: de meeste instructeurs
zijn Nederlands. Op dagen dat de wind niet hard genoeg waait,
zijn er alternatieve watersportmogelijkheden, waaronder
SUPpen (Stand Up Paddling) of (wind)surfen. Aan het eind van
de week staat een dagje Blouberg op het programma, om ook
dat kitesurfwalhalla met eigen ogen vanaf je board gezien te
hebben.
Overnachten doe je in het mooie Windtown Resort op
steenworp afstand van het strand van Langebaan.
www.windtown-sa.com

Mount Camdeboo Private Game Reserve
De smaak van Afrika
Culinaire safari
door
de Karoo
Een zevendaagse culinaire safari, weg van gebaande paden, brengt smulpapen Henna en
Anneli door het hartland, zoals zij de Karoo liefdevol omschrijven. Ze maken kennis met
historische plekken, lokale gebruiken, bijzondere accommodaties, inspirerende koks, een
imposante natuur en … de smaak van de traditionele Karoo keuken.
Van Port-Elizabeth naar Somerset East
Startpunt van onze avontuurlijke ontdekkingstocht door de
Oostkaap is Port Elizabeth. Het begin- of eindpunt van de Garden
Route. De vriendelijke stad of winderige stad, twee bijnamen
die allebei kloppen, is echter alleen de springplank. Safari vraagt
om dieren die we in overvloed vinden in het Addo Elephant Park.
Dit prachtige park werd in 1931 speciaal opgericht voor de elf
resterende olifanten die in dit gebied leefden. Het is een van Zuid-
Afrika’s grootste successen, want de nog altijd groeiende populatie
bestaat inmiddels uit ongeveer vijfhonderd olifanten. Dankzij de
lage begroeiing kunnen de dieren makkelijk gezien worden.
Culinaire stop: Nanaga Farm Stall in Alexandria, een van de
meest bezochte farmstalls in Zuid-Afrika en fameus om hun
wildpasteitjes. www.nanaga.co.za/our-story
Wegen die lijken op te lossen in het grote niets. Het is de
aantrekkingskracht van de Karoo. Een rauw landschap dat
kunstenaars en fotografen uitnodigt het te ontdekken, veroveren.
Somerset East bijvoorbeeld is het dorp van Walter Battiss, een
vooraanstaande Zuid-Afrikaanse schilder die bevriend raakte
met Picasso, en er een evenzo bijzondere leefstijl op nahield. Hij
kroonde zich tot koning van het denkbeeldige eiland Fook en
reisde op een zelfontworpen paspoort. In Somerset East kun je zijn
werken zien in het naar hem vernoemde museum.
Culinaire stop: Angler & Antelope Guesthouse. Specialiteit op
het menu is forel, op een heerlijke wijze bereid door gastvrouw
Annabelle Hobson. Niets in de Karoo belandt echter vanzelf op je
bord, zoals gezegd: het moet veroverd worden. Daarom neemt
echtgenoot Alan je mee om te gaan vliegvissen. Hij is een »
Tekst: Henna Renfurm en Anneli Bronkhorst Foto’s: Adrienne Southey

❶
❷
117
❸
❹
❺
❻
Van links naar rechts
1. Bereiding roosterkoeken bij Nanaga
2. Kerk Somerset East
3. Lamsschenkel bij Angler and Antelope
guesthouse
4. Pad naar de viswaters bij Somerset East
5. Angler and Antelope guesthouse
6. Filering van forel

iSimangaliso Wetland Park
De grote rivaal van Kruger
Nick van de Wiel is een Nederlandse bioloog die naar St. Lucia
is geëmigreerd en daar samen met zijn vrouw een safaribedrijf
(www.safarisopmaat.nl) heeft opgericht dat zich specialiseert
in het samenstellen van reizen naar de iSimangaliso Wetland
Park regio. De beste gids om het park in woord en beeld te
ontdekken.
Begrijp me niet verkeerd, ik ben dol op het Kruger National Park!
Het is een prachtig park, boordevol dierenleven en dat alles in een
indrukwekkende omgeving. Maar toch, ik heb zelf gekozen om te
werken en wonen bij een ander park, het iSimangaliso Wetland
Park, de nieuwe naam voor het Greater St. Lucia Wetland Park,
aan de oostkust van Zuid-Afrika. ‘iSimangaliso’ betekent ‘wonder’
Tekst en foto’s: Nick van de Wiel

en de regio wordt dan ook als ‘Place of Wonder’ door de lokale
reisorganisaties geadverteerd. Het is bovendien een van de oudste
parken van Zuid-Afrika, opgericht in 1895 (drie jaar voordat Kruger
werd gestart), en in december 1999 werd het erkend als Zuid-
Afrika’s eerste UNESCO werelderfgoed, een beloning die Kruger
nog mist.
Enorme diversiteit
Het iSimangaliso Wetland Park verkreeg deze status natuurlijk
niet voor niets: Het park is 332.000 hectare groot en daarmee
ongeveer zo groot als de hele provincie Overijssel, en strekt zich
uit vanaf iets ten zuiden van het stadje St. Lucia, tot aan de grens
met Mozambique, zo’n 250 km noordelijker. Het bevat drie grote
meren, acht in elkaar doorlopende ecosystemen, 700 jaar oude
traditionele visvangtradities, de laatste stukjes moerasbos van heel
Zuid-Afrika, het grootste estuarium van het continent Afrika, en
vier Ramsar sites – bijzondere leefgebieden voor watervogels – die
meer dan 526 soorten vogels aantrekken. Het is een park waarin
je olifanten, leeuwen, walvissen en schildpadden in één dag kan
zien. Waar je ’s ochtends kan duiken boven prachtige koraalriffen,
in de middag een game drive kan maken op zoek naar de Big 5, en
’s avonds zeeschildpadden eieren ziet leggen op de uitgestrekte
en verlaten subtropische stranden. Daarnaast kun je prachtige
boottochten maken, wandelen door bossen en bergen, kajakken
tussen nijlpaarden en krokodillen, snorkelen tussen tropische
vissen of op wandelsafari tussen de Big 5. In het iSimangaliso
Wetland Park kan het allemaal! »

130
Ontmoet de Nala’s
Op het platteland van KwaZulu Natal worden de mooiste potten gemaakt. De vrouwen van
de familie Nala zijn er wereldberoemd mee geworden. Aanvankelijk alleen gebruikt tijdens
rituelen, de handgemaakte en prachtig versierde kleipotten worden nu voornamelijk
verkocht als kunstobject.
Het is bijna twee uur rijden voordat we vanuit Eshowe bij de Nala’s
zijn. De hobbelige zandwegen zijn grotendeels vervangen door
een mooie asfaltweg toen buurman Jacob Zuma president van
Zuid-Afrika werd. Het erf bestaat uit vijf ronde hutten, een kraal
waarin ’s avonds de dieren worden samengedreven, tussen de
hutten een plek om te koken en een klein stukje land met maïs.
Vrouwen op rieten matten, spelende kinderen en een kudde
geiten die verschrikt wegrent als de auto het erf opdraait. Hier
groeide Nesta Nala op, de eerste vrouw van de familie Nala die
internationale erkenning kreeg voor haar potten. Nesta Nala leerde
het pottenbakken van haar moeder Siphiwe, die het weer van haar
moeder leerde. Nesta was zeer getalenteerd en werd geroemd
om de uitgebalanceerde vormen en de verfijnde versieringen,
waarvoor ze zich liet inspireren door scherven van ruim 2500 jaar
oude potten die in haar dorp waren opgegraven. Nesta Nala gaf
haar talent en kennis door aan vijf dochters, waarvan er nu nog drie
in leven zijn. Thembi Nala is een van hen.
De enige man die op het erf woont, heeft tot ergernis van de
vrouwen de geiten ’s nachts niet in de kraal gedaan zodat het hele
erf nu onder de geitenkeutels ligt. Er wordt water gehaald. Sinds
een half jaar is er een kraan op vijf minuten loopafstand van het
erf, maar daar komt al een paar dagen geen water uit. De vrouwen
moeten nu naar de kraan in het dal en lopen vandaar met 25 liter
water op hun hoofd terug.
Het vuur wordt opgepord. Er is voor iedereen een geroosterde
maïskolf die in de vroege ochtend van het land gehaald is en een
kop sterke thee. De dames houden van zoet. In iedere emaille
mok met thee gaan twee volle eetlepels suiker. Speciaal voor ons
staan op een blaadje een porseleinen theepot, kopjes en zes witte
boterhammen met boter. De kippen scharrelen op het erf en pikken
de maïskorrels op die tijdens het eten op de grond vallen. Er zijn
zorgen over een familielid waarvan al lang niets gehoord is. »
Tekst: Janneke Rebergen en Hanneke de Vries Foto’s: Hanneke de Vries

133
uit zodat er een dunne wand ontstaat. Dit is een precies werkje, je
moet heel goed weten wat je met de klei kunt doen. De pot wordt
vaak op een hand gezet terwijl de andere hand liefdevol de pot in
model slaat. De pottenmaaksters zijn met meerdere potten tegelijk
bezig zodat de potten als ze groter worden, steeds een beetje
kunnen opdrogen voordat er een nieuwe ring op komt. Een gladde
kiezelsteen en wat water zorgen ervoor dat de pot uiteindelijk een
mooi glad oppervlak krijgt. Van een oude paraplu wordt een van
de metalen pennen afgebroken. Hiermee worden met vaste hand
de versieringen op de pot aangebracht. Dunne rolletjes klei worden
voorzichtig op de pot gedrukt. Door de schuine inkepingen die er
met de pen in gemaakt worden, lijken het net gedraaide koordjes.
Iedere pot wordt gesigneerd en gedateerd door de maakster.
Voordat de potten in een open vuur gelegd worden, schept Thembi
hete stukjes houtskool in de potten. Zo wordt ook de binnenkant
droog en gebakken. Als de potten voor de tweede keer het vuur
in gaan, leggen de Nala-vrouwen takken en vruchten van speciale
bomen over de potten die zo hun diepe bruine en zwarte kleuren
krijgen. De potten worden met een stok steeds gedraaid zodat zij
egaal kleuren. Als de potten afgekoeld zijn, worden ze gepoetst
met dierlijk vet of schoensmeer en daarna opgewreven met een
zachte doek totdat ze prachtig glimmen. ˙
Geïnteresseerd in reizen in Zuid-Afrika waarin je de makers van
kunstvoorwerpen ontmoet?
Neem eens een kijkje op www.capeinsights.com
Interesse in kunst uit Zuid-Afrika, neem dan een kijkje bij iZarte,
www.izarte.nl

De Westkaap / Garden Route

De Westkaap is bekend om z’n bloementapijt in het
voorjaar, ‘Mother City’ Kaapstad, de wijnlanden,
historische stadjes als Stellenbosch en Swellendam,
de uitgestrekte leegtes van de Karoo met Route 62,
de Hollandse invloeden en de Garden Route, een
must see tussen Kaapstad en Knysna.
10 tips
1. Walvissafari’s in Hermanus.
Kies de Fair Trade in Tourism SA
gecertificeerde Southern Right
Charters,
www.southernrightcharters.co.za
2. Op een uurtje rijden van Kaapstad
vind je het relaxte plaatsje Riebeek
Kasteel, het hart van het fameuze
Swartland. Ontdek de omgeving, de
wijnhuizen en olijventelers.
https://swartlandwineandolives.co.za
https://royalinriebeek.com
3. Doe de educatieve
San-experience in !Khwa ttu (FTTSA
gecertificeerd) langs de R27, vlakbij
afslag Yzerfontein. Leef de verhalen
van de Bosjesmannen.
www.khwattu.org
4. Chapman’s Peak Drive is een must.
Van Hout Bay naar Noordhoek.
Vandaar bezoek je Cape Point en de
pinguïns bij Boulders.
5. Lunch in de Harbour House in Kalk
Bay. Zeehonden zwemmen onder je
tafel. www.harbourhouse.co.za
Nu ook op de Waterfront in
Kaapstad.
6. Bezoek Arniston en Die Mond.
7. Bezoek Ronnies Sex Shop aan de
R62.
8. Rij de Tradouw Pass, tussen
Swellendam en de R62.
9. Bezoek de prachtige Kirstenbosch
Botanical Gardens in Kaapstad. Ze
bestaan 110 jaar, www.sanbi.org
10. Loop de Garden Route Trail en geniet
van het mooiste van het Garden
Route National Park,
www.gardenroutetrail.co.za

140
Stef Bos
Amanda Strydom
Sterren aan het woord
Op 24, 25 en 26 november vindt in theater De Regentes in Den Haag de vijfde editie van het
Festival voor het Afrikaans plaats. Voor dit festival komen vele Zuid-Afrikaanse artiesten en
schrijvers naar Nederland, om op te treden samen met Nederlandse collega’s zoals Stef
Bos, Adriaan van Dis en Babs Gons. Dit rijk gevulde programma mag je niet missen!
Amanda Strydom (zangeres)
Hoe vind je het om, voor het eerst in bijna tien jaar, weer naar
Nederland te komen?
‘Het voelt als thuiskomen. Ik heb tussen 2007 en 2013 zeven jaar
lang kriskras door heel Nederland opgetreden en het was elke
keer een zielsverrijkende ervaring. Ik heb er veel dierbare vrienden
gemaakt en in de mooiste theaters opgetreden. Het zal heerlijk
zijn om weer in Den Haag op te treden. Het voelt als een droom die
eindelijk uitkomt!’
Denk je dat het Nederlandse publiek jou als Afrikaanstalige
artiest zal kunnen verstaan?
‘Het Nederlandse publiek kent mijn muziek inmiddels al jaren.
Natuurlijk kunnen ze me verstaan! Wat zo fantastisch was tijdens
mijn vorige tournees was dat de mensen in de zaal mijn liedjes zelfs
meezongen!’
Naar welke voorstellingen tijdens het festival zie je het meest
uit?
‘Absoluut Marlo Minnaar in Boesak! Marlo is een van onze meest
briljante acteurs. Ik kan niet wachten om dit biografische drama
te ervaren. En dan ook Verdwaalde voetspoor met Frazer en Deniel
Barry en de optredens van Marita van der Vyver en Antjie Krog.’
Frazer en Deniel Barry (muziek)
Waarover gaat de muziektheatervoorstelling Verdwaalde
voetspoor?
‘Verdwaalde voetspoor gaat over drie mensen die beseffen hoe
weinig ze eigenlijk van hun herkomst weten. is een universeel
verhaal. Tijdens de voorstelling laten we verschillende Zuid-
Afrikaanse muziekstijlen horen.’
Sommige mensen in Nederland zien het Afrikaans nog steeds
als een witte taal. Wat vinden jullie daarvan?
‘Dat is jammer, want die mensen missen echt iets!
Gelukkig is het festival de ideale kans om het Nederlandse
publiek te laten kennismaken met de rijkdom en verscheidenheid
Tekst: Ingrid Glorie

141
Frazer en Deniel Barry
Marita van der Vyver
van het Afrikaans.’
Frazer, jij gaat samen met Stef Bos optreden. Wat vind je
daarvan?
‘Stef en ik hebben in Zuid-Afrika al meerdere keren samen
opgetreden. Als wij samen op het podium staan, heerst er een
lekkere vibe tussen ons. En ik mag hem graag. We maken allebei
muziek met ons hart, dus ik kijk er enorm naar uit.’
Marita van der Vyver (schrijver)
Waarover gaat jouw nieuwe roman Laaste kans?
‘Laaste Kans gaat over relaties en vriendschap die standhouden,
ondanks alles: fysieke afstand, ouderdom, ziekte, seks, verraad,
geheimen en meningsverschillen.’
Je woont al sinds 1999 in Frankrijk. Hoe houd je je Afrikaans
levendig?
‘Meestal voelt het als een voordeel om van veraf naar het land te
kijken waar ik nog steeds over schrijf. Door een groothoeklens
eerder dan een zoomlens, dat is hoe ik erover denk. Ik lees en
schrijf nog elke dag Afrikaans, vooral dankzij internet. Ik lees
Afrikaanse kranten en tijdschriften, luister Afrikaanse radio, kijk
Afrikaanse tv-programma’s, luister naar Afrikaanse muziek. En ik
lees natuurlijk veel Afrikaanse boeken.’
Je gaat regelmatig terug naar Zuid-Afrika. Wat vind je de fijnste
plekken?
‘De allerlekkerste ontmoetingsplek is nog altijd in de schaduw van
de Tafelberg, waar ik geboren ben.’
Adriaan van Dis (schrijver)
Festival voor het Afrikaans wil verschillende stemmen en
verschillende kunstvormen brengen. Waarom vind je dat
belangrijk?
‘Aandacht voor het Afrikaans kan helpen je wereld groter te maken.
Het is een taal met een complexe geschiedenis. Een mengtaal ook.
Het Afrikaans laat zien hoe Europese expansiedrift ook sporen in
talen en culturen heeft achtergelaten.’
Wat heeft de Afrikaanstalige literatuur Nederlandse lezers te
bieden?
‘De Afrikaanstalige literatuur biedt boeiende kopreizen voorbij de
zwart-wit hokjes en het zwart-wit denken. Het laat je kennismaken
met de ervaring deel van een veeltalig en multicultureel continent
te zijn, een ervaring die ook de Europeanen steeds meer zal
verrijken: in het jaar 2050 zal de helft van de Europese bevolking
van kleur zijn. Afrikaanstalige schrijvers lezen is in een spiegel
kijken.’
Je gaat optreden samen met Antjie Krog. Wat vind je van haar?
‘Antjie Krog ontwricht, laat zekerheden schipbreuk lijden. Ze
schopt wakker en laat ons denken. Wat een geweldige dichter.’
Marlo Minnaar (acteur)
Je speelt in een toneelstuk over het leven van Allan Boesak. Wie
is dat en waarom vind je hem belangrijk?
Allan Boesak heeft zijn leven gewijd aan de strijd voor
mensenrechten en de vrijheid van zijn mensen tijdens de apartheid.
Hij heeft nooit geaarzeld om zijn eigen leven op het spel te zetten
door zich uit te spreken tegen onrecht. Het is voor mij een eer om
dr. Boesak bloemen te brengen terwijl hij nog leeft, en te »

OMG wat mooi - het uitzicht vanaf Delaire Graff

UUR IN
Stellenbosch
Tussen township en vijfsterrenluxe
Op vijftig minuten rijden vanaf het centrum van Kaapstad ligt Stellenbosch. Een bucketlist
bestemming en een bruisende studentenstad, omringd door de prachtigste wijnlandgoederen.
24 uur kreeg Janita Elings om te dwalen door het stadshart met de door eikenbomen omzoomde
lanen op zoek naar de eeuwenoude geschiedenis, de wine estates en de andere kant van de luxe.
In de ochtend is het nog vrij rustig in Stellenbosch, een stadje
met 20.000 inwoners en een universiteit waar meer dan 30.000
studenten les krijgen. Ik heb 24 uur, dus geen tijd te verliezen.
Mijn ontdekkingstocht begint in het centrum bij de Braak, een
groot grasveld. Aan de rand daarvan beginnen de verkopers hun
kraampjes te vullen met zelfgemaakte schilderijen en kleinere
toeristische hebbedingetjes.
Free Walking Tour
Een tiental meter verderop staan twee mannen in witte T-shirts met
groene paraplu’s met de tekst Free Walking Tour. Omdat ik op deze
zonnige ochtend blijkbaar de enige toerist ben die besluit via deze
organisatie Stellenbosch te verkennen, wordt het een privétour.
Terwijl we door de straten lopen, begint gids Peter te vertellen. ‘De
naam Stellenbosch komt van de Hollandse gouverneur Simon van
der Stel. Het betekent eigenlijk dat dit Van der Stels bos was. Hij
stichtte het dorp in 1679, toen het nog een wildernis was. Dat kun je
je nu niet meer voorstellen, zeker?’
Dat kan ik inderdaad niet. Peter vervolgt: ‘De muren om de huizen
dienden dan ook oorspronkelijk om de wilde dieren weg van het
eigen terrein te houden.’
Tekst: Janita Elings Foto’s: Janita Elings en Peter Boshuijzen

152
Adembenemend Afrika
De mooiste bloemenshow ter wereld
Elk jaar gedurende augustus en september opent het prachtige Postberg-gedeelte van het
West Coast National Park aan de R27 haar slagboom voor bezoekers, die een van de
grootste bloemenshows ter wereld voorgeschoteld krijgen.
Het West Coast National Park, een gebied met door fynbos
bedekte vlakten en duinen geflankeerd door de Atlantische
Oceaan aan de ene kant en de kustweg van Kaapstad richting
Namibië aan de andere kant, is een juweel, met een azuurblauwe
lagune waar flamingo’s fourageren en woonboten op het kalme
water dobberen. Grote koppies van verweerd, met korstmos
bedekt graniet staan in het landschap langs de flanken van
de Postberg, de rand van de Langebaan lagune. De steeds
veranderende standpunten blijven adembenemend. Veelkleurige
margriettapijten, ongerepte stranden en verborgen baaien
blootgesteld aan de windstoten die de golven van de Atlantische
Oceaan opzwepen.
Wild Flower Safari
De historische Kersefontein Farm bij Hopefield organiseert jaarlijks
vijf epische driedaagse bloemensafari’s. Ook Nelson Mandela
en zijn vrouw Graça waren hier te gast om de bloemenpracht te
aanschouwen. www.kersefontein.co.za
In het West Coast National Park vind je dieren als
luipaardschildpadden, struisvogels, Cape Mountain zebra’s,
elanden, bontebokken en vleermuisvossen.
https://www.sanparks.org/parks/west_coast/ ˙
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen en Marleen Post

RTFOLIO PORTFOLIO PORTFOLIO PORTFOLIO PORTFOLIO PORTFOLIO PORTFOLIO PORTFOLIO PORTFOLI
Ken ‘Whaleman’ Moore
Ken Moore staat in Hermanus, de walvissenhoofdstad van Zuid-Afrika, bekend
als de ‘Whaleman’. Zijn werk was het namelijk om de duizenden toeristen uit de
hele wereld kennis te laten maken met de walvissen die zich jaarlijks tussen juni
en november verzamelen in de wateren langs de Zuid-Afrikaanse kustlijn. Zijn
ontmoetingen met de grote grijze reuzen, de southern rights en humpbacks, de
bultruggen of in het Afrikaans ‘bultige walvissen’ zijn talrijk.
Met zijn camera legde hij de mooiste momenten vast.

O PORTFOLIO PORTFOLIO PORTFOLIO PORTFOLIO PORTFOLIO PORTFOLIO PORTFOLIO PORTFOLIO PORTF

UUR IN
Hermanus
Walvissen en meer
‘Heb je ze al gezien?’ Het is de meest gestelde vraag in de Hermanus.
De walvissenhoofdstad van Afrika bruist echter ook in de Zuid-Afrikaanse zomermaanden.
Je brengt er makkelijk 24 heerlijke uren en meer door.
Inmiddels moeten miljoenen mensen in de walvismaanden, van
juni tot november, genoten hebben van de ontmoeting met
de grijze reuzen. Zelfs foto’s kunnen nauwelijks vertellen hoe
indrukwekkend groot ze zijn, hoe bijzonder het is om zo’n gevaarte
naast je boot te zien opduiken, de majestueuze staart in het water
te zien verdwijnen. Als je geluk hebt zie je ze springen, dansen, of
met hun jong rustig in het kalme water van de oude haven deinen.
Een heuse walvisomroeper waarschuwt de toeristen die zich
verdringen om de dieren met eigen ogen vanaf land te zien. Op
zee vaart – al 25 jaar lang – de boot van Southern Right Charters
die driemaal daags op zoek gaat naar die unieke ontmoeting. De
toeristen trotseren manmoedig de soms hoge golven voor dat
bijzondere moment. Jeez, een echte walvis … Van de emoties
bijkomen doe je in de supergezellige en door locals drukbezochte
Gecko Bar, naast het Harbour Rock restaurant in wat de inwoners
van Hermanus liefkozend hun Waterfront noemen. »
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen

Dutchies ON Grotto Beach, Hermanus Love Alone van George Halloway
Stairway to Heaven van Strijdom van der Merwe

AfrikaBurn
Vuurfeest in de woestijn
Ja, ik wilde al jaren een ‘Burner’ worden, de maagdenstatus
voorbij. Dit jaar lukte het. Ik ben ingewijd, nooit zal mijn leven
meer hetzelfde zijn …
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen

Wijnproeven per tram
Een ontdekkingstocht langs de zonbeschenen wijnlanden
De leukste attractie in wijnhoofdstad Franschhoek is de hop-on hop-off Wine Tram.
Een dag lang kun je proeven, lunchen en kunst genieten op twintig
van de mooiste wine estates.
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Marjolein Westerterp en FWT

‘De meeste wijntours brengen je naar een mooi uitzichtpunt
over de wijnvelden – wij wandelen er liever doorheen,
kijken, ruiken, voelen’

Off the beaten track
Wijntours
in de
Westkaap
Sla een willekeurige brochure of reisgids
open en je komt meerdere malen de
woorden hidden gem tegen. Maar lang niet
altijd blijkt een beschreven plek ook echt zo
‘hidden’ te zijn als beloofd wordt.
François van Binsbergen van Wine Flies
geldt als uitzondering op de regel.
Meer ‘hidden’ dan zijn tours in de
Kaapse Wijnlanden of naar het
spookdorpje Matjiesfontein in de Karoo,
vind je ze zelden.
Als kind is de inmiddels 46-jarige François al bezig om indruk te
maken op mensen en ze iets bijzonders te laten zien. ‘Het ging me
vooral om de reacties op de gezichten.’ Als jonge, energieke tiener
rolt hij de toeristenindustrie in. Hij begeleidt jarenlang overland
tours door zuidelijk Afrika en werkt daarna bij verschillende
backpackers- en touroperators in Kaapstad. »
Tekst: Inge Abraham Foto’s: François van Binsbergen

Straatkunst
in Kaapstad
In Zuid-Afrika vind je mooie, toegankelijke kunst op staat. In Woodstock in Kaapstad zijn
in de hele wijk muurschilderingen te bewonderen. Overal in het land worden kunstwerken
verkocht aan toeristen, van handgemaakte onderzetters en beschilderde schaaltjes tot een
levensgroot formaat leeuw van ijzerdraad en kralen. Janita Elings ging voor
OOG VOOR AFRIKA op zoek naar de parels.
Tekst en foto’s: Janita Elings

Kunst bij iThemba, Stellenbosch

Spotlight op
the great white
Zuid-Afrika was in 1991 het eerste land dat de witte haai uitriep tot beschermde diersoort.
Vandaag de dag zijn Gansbaai en Valsbaai absolute topplekken om de imponerende
roofvis van dichtbij te zien. Frank Heinen werkte twee maanden als vrijwilliger bij
White Shark Projects en neemt ons mee naar de wondere wereld van de witte haai.
Ik sta op het dek van de Shark Team, de catamaran van White
Shark Projects die vrijwel dagelijks op zoek gaat naar de meest
legendarische vis op aarde. Het aasspoor is uitgestrooid en een
stevige zuidoostenwind blaast over de woelige Kaapse baren.
Plots doorklieft een karakteristieke rugvin de groenblauwe wateren
van de Atlantische Oceaan. Het signaal om de klep van de kooi
te openen en met wetsuit en duikbril het water in te duiken. In
de kooi, die nadat hij in het water is gedropt naar de zijkant van
de boot wordt getrokken en met sterke touwen aan het vaartuig
wordt bevestigd, is het zaak om je handen op de rode stangen aan
de binnenzijde (buiten het bereik van haaientanden) van het stalen
gevaarte te houden.
Evolutionair meesterwerk
Onder water zie ik aanvankelijk alleen wat schimmen in de verte,
alvorens een grijs-wit lichaam met gracieuze vinslag als een
gestroomlijnde torpedo langs zwemt. Angst voel ik niet als ik
mijn eerste witte haai op enkele centimeters afstand de kooi zie
passeren; slechts een gevoel van ultieme euforie en bewondering.
Als de ruim drie meter lange oervis me recht in de ogen kijkt,
onderzoekend welk vreemd wezen zich in zijn blikveld bevindt,
gaat mijn hart sneller kloppen en besef ik dat het een voorrecht
is om dit onbegrepen dier in zijn eigen leefmilieu te mogen
aanschouwen.
Reeds als klein jongetje verslond ik gretig boeken en
natuurdocumentaires over de witte haai. De mythische roofvis
is een van de laatste ongetemde toproofdieren, een wezen dat
niet lang in gevangenschap gehouden kan worden en vrij door de
onmetelijke wereldzeeën zwerft.
Toen ik tijdens de zoektocht naar een interessante »
Tekst en foto’s: Frank Heinen

REISMAGAZINE OVER ZUID-AFRIKA
1e jaargang l nummer 1 - 2012 l losse verkoopprijs € 6.95
reismagazine over zuid-afrika
2e jaargang l nummer 1 - 2013 l prijs e6.95/ZAR 60
001-cover-aangepaste rug.indd 1 05-12-2022 21:29
01-Cover-3.indd 1 04-09-13 16:17
Haal OOG VOOR AFRIKA IN HUIS
Ek Sien Jou
De Big Five issue
1e jaargang l nummer 1 - 2012
Focus op de Westkust
Kaapstad à gogo!
Hope
2e jaargang l nummer 1 - 2013
BP
• van Big 5 naar Big 4? Het verhaal van hoop & liefde
• Het mysterie van de witte leeuwen van Timbavati
• 20 nederlanders over hun zuid-afrika
• de 10 mooiste Big 5 safari’s
• van kaapstad naar Johannesburg in 5 stops
• de 5 gezichten van de onbekende Wild Coast
16 pagina’s
extRA
boordevol
voordeel
van BusH ToT BeaCH
mee op lezersreis? * fotografiereis naar de Wild Coast * unieke
ontmoeting met witte leeuwen * Proef zuid-afrika met Harm Jan
‘de Braaiman’
met oog voor zuid-afrika leer je het echte zuid-afrika kennen
2e jaargang l nummer 2 - 2013
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 2e jaargang l nummer 2 - 2013 l prijs €6.95 l www.oogvoorafrika.nl
Vijftig reistips
Zuid-Afrika
Namibië
Tanzania
Ethiopië
Zimbabwe
• In de voetsporen van Nelson Mandela •
Sossusvlei Vijftig tinten rood • Zanzibar
Eiland van de vergeten tijd • De wow-factor
van Plettenberg Bay • Rik Felderhof: thuis
BP
in Tanzania • Rituelen uit de Omo-vallei
3e jaargang l nummer 1 - 2014
hÉt reismagazine over afrika 3e jaargang l nummer 1 - 2014 l prijs e6.95 l www.oogvoorafrika.nl
EEn lEvEn lang MandEla
20 pagina’s EErbEtoon aan Madiba
HEt vErlorEn koninkrijk
van MapungubwE
CapE rivièra
dE kaapsE kust
MasHatu
land van gigantEn
parEls van
liMpopo
kaapstad
dEsign
Hoofdstad 2014
zUiD-afrika
special
3e jaargang l nummer 2 - 2014
BP
hÉt reismagazine over afrika 3e jaargang l nummer 2 - 2014 l prijs e6.95 l www.oogvoorafrika.nl
Zuid-afRika
Zimbabwe
tanZania
Ode aan Zimbabwe
SpOtlight Op painted dOgS
Jane gOOdall
gelOOf, hOOp & liefde
fOtOwedStRiJd
win een veRbliJf in Zuid-afRika
de SchOOnheid van iSimangaliSO
wiJnpROeven peR tRam
tOwnShip tOuRS annO 2014
weReldkindeRen
3e jaargang l nummer 3 - 2014
ZUID-AFRIKA
BP
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 3e jaargang l nummer 3 - 2014 l prijs e6.95 l www.oogvoorafrika.nl
ZIMBABWE
TANZANIA
MOZAMBIQUE
4e jaargang l nummer 1 - 2015
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 4e jaargang l nummer 1 - 2015 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
ZUID-AFRIKA
On a budget
Into the wild BOTSWANA
Tussen zand en steen
Ontdekkingsreis door de
NOORDKAAP en NAMIBIË
YOU RUN, YOU DIE :)
Twee Hollandse avonturiers in de bush
N/a’an ku sê
Droombestemming in NAMIBIË
TRACTORGIRL
Reis naar het einde van de wereld
De utlieme safari in TANZANIA
BP
ZUID-AFRIKA
TANZANIA
BOTSWANA
NAMIBIË
4E JAARGANG l NUMMER 2 - 2015
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 4e jaargang l nummer 2 - 2015 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
BOTSWANA
KAAPVERDIË
NAMIBIË
ZUID-AFRIKA
WIJNTOURS
OFF THE BEATEN TRACK
ETOSHA NATIONAL PARK
SAFARI MET EEN 4X4 CAMPER
KAAPVERDIË
VAN A NAAR BETER
10 REIZEN EN TIPS
MET VOORDEEL
FOTOGRAFIESAFARI
OOG IN OOG MET OLIFANTEN
RIJDEN, FIETSEN EN LOPEN
DOOR AFRIKA
TIJGERS THUIS IN AFRIKA
BP
4e jaargang l nummer 3 - 2015
hÉt reismagazine over afrika 4e jaargang l nummer 3 - 2015 l prijs e6.95 l www.oogvoorafrika.nl
collector’s iteM & eXtra dik
de
101
Mooiste
lodGes in
Zuidelijk
afrika
BP
Ghana
Mauritius
Zuid-afrika
naMibië
tanZania
Mauritius: beauty en de beach
Verhalenwedstrijd: win een Verblijf in Zuid-afrika
naMibië de leVende woestijn
24 uur in stone town
5E JAARGANG l NUMMER 1 - 2016
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 5e jaargang l nummer 1 - 2016 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
COLLECTOR’S ITEM NUMMER 10
BP
ETHIOPIË
LESOTHO
MADAGASKAR
TANZANIA
ZUID-AFRIKA
11
ACTIEVE EN
AVONTUURLIJKE
REIZEN
IN AFRIKA
• BAOBABS EN LEMUREN IN MADAGASKAR
• IN GALOP DOOR LESOTHO
• NAAR DE TOP VAN DE KILIMANJARO
• SPOTLIGHT OP DE WITTE HAAI
• HIKEN LANGS DE WILD COAST
• EXPEDITIE ETHIOPIË – DE STAMMEN IN DE OMO-VALLEI
5e jaargang l nummer 2 - 2016
hÉt reismagazine over afrika 5e jaargang l nummer 2 - 2016 l prijs e6.95 l www.oogvoorafrika.nl
BELEEF AFRIKA NUMMER 11
NAMIBIË
SWAZILAND
TANZANIA
ZUID-AFRIKA
24 UUR
IN DAR ES SALAAM
SAy chEESE
BIjZoNDERE DIERENpoRTRETTEN
NAMIBIË - DE MooISTE LANDSchAppEN
STAATSBEZoEK AAN SWAZILAND
DE SMAAK vAN ZUID-AFRIKA
MAAgDENcEREMoNIE
IN ZoELoELAND
KAApSTAD:
10 x goED vooR EEN gLIMLAch
UBUNTU - EEN SpIRITUELE REIS
6E JAARGANG l NUMMER 1 - 2017
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 6e jaargang l nummer 1 - 2017 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
DE MOOISTE REIZEN EN HERINNERINGEN
BOTSWANA
TANZANIA
ZIMBABWE
ZUID-AFRIKA
ZIMBABWE – DE EERSTE LIEFDE
FOTOSAFARI OP DE CHOBE
OOG IN OOG MET
KIM – HYENAMAN – WOLHUTER
RIK FELDERHOF
OVER ZIJN TANZANIA
BOER ZOEKT VROUW ANNEKIM
IS ÓNZE VROUW IN ZAMBIA
6 DROOMLODGES EN –HOTELS
DÉ ULTIEME AFRIKA BUCKETLIST
6E JAARGANG l NUMMER 2 - 2017
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 6e jaargang l nummer 2 - 2017 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
DE MOOISTE REIZEN EN HERINNERINGEN
BOTSWANA
ZUID-AFRIKA
DROOMHUIS
ONDER DE ZON
GORDON ZEGT JA
DE STEMMEN VAN
ROBBEN ISLAND
VLIEGEN IN
DE AFRIKAANSE WILDERNIS
PIKANTE WALVISSEN
WILD BOTSWANA
MET EEN BUSHCAMPER
8 ULTIEME REISTIPS
VAN AFRIKA EXPERTS
AFRIKA JA, IK WIL
7E JAARGANG l NUMMER 1 - 2018
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 7e jaargang l nummer 1 - 2018 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
DE MOOISTE REIZEN EN HERINNERINGEN
GAMBIA
NAMIBIË
OEGANDA
ZUID-AFRIKA
NAMIBIË
LEEG LAND VOL ZAND
FIETSEN IN GAMBIA
OEGANDA
HET GROENE HART VAN AFRIKA
DE SMAAK VAN AFRIKA
3 CHEFS UIT PATERNOSTER
2018
HET JAAR VAN DE WILDE HOND
ANDRIES BOTHA
KUNSTENAAR MET EEN VERHAAL
72 UUR IN DURBAN
VITAMINE AFRIKA
BP
BP
BP
BP
7e jaargang l nummer 3 - 2018
hÉt reismagazine over afrika 7e jaargang l nummer 3 - 2018 l prijs e6.95 l www.oogvoorafrika.nl
eSwatini
Kenia
MadagaScar
Oeganda
Zuid-afriKa
fOtOwedStrijd
win een luMix fZ300 caMera
reiStrendS 2019
MadagaScar en eSwatini
de verbOrgen wereld
van KaraMOja
Het avOntuur begint Hier
van nairObi tOt KaapStad
Ode aan de
Olifant
BP
8E JAARGANG l NUMMER 1 - 2019
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 8e jaargang l nummer 1 - 2019 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
ESWATINI
KENIA
NAMIBIË
TANZANIA
ZAMBIA
ZUID-AFRIKA
RIMPELS VAN ROERLOOS ZAND
17 WOESTIJNTIPS
AFRIKA IN BRUSSEL
HET ECHTE VERHAAL
TARZAN IN TANZANIA
VANISHING KINGS
DE WOESTIJNLEEUWEN VAN
NAMIBÏE
AFRICA INSIDE OUT
DUURZAME SAFARI’S IN KENIA
STRAATKUNST
KAAPSTAD
BP
8E JAARGANG l NUMMER 3 - 2019
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 8e jaargang l nummer 3 - 2019 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
ONTDEK DE ZIEL VAN
KAAPVERDIË
IN DE VOETSPOREN VAN
THE LION KING
DE ROUGH AUNTIES VAN
ZUID-AFRIKA
KUNST,
CULTUUR &
CADEAUTIPS
BP
ESWATINI
KAAPVERDIË
MAURITIUS
TANZANIA
ZUID-AFRIKA
ODE AAN DE SAFARI
25 SAFARITIPS
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA prijs e 12,50 l www.oogvoorafrika.nl
VAKANTIEBOEKVAKANTIEBOEK
BP
KENIA ˙ NAMIBIË ˙ RWANDA ˙ SENEGAL ˙
TANZANIA ˙ ZAMBIA ˙ ZUID-AFRIKA
SAFARI’S•CULTUUR •ONTMOETINGEN•
ONTDEKKINGEN•REISVERHALEN EN -TIPS
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA prijs 12,50 l www.oogvoorafrika.nl
VAKANTIEBOEKVAKANTIEBOEK
BP
GAMBIA ˙ MALAWI ˙ NAMIBIË ˙ RWANDA ˙
TANZANIA ˙ ZIMBABWE ˙ ZUID-AFRIKA
SAFARI’S•REISROUTES EN -TIPS •
HAAL AFRIKA IN HUIS•SPECIAL PLACES
GA NAAR
www.oogvoorafrika.nl/webshop/
en bestel ze allemaal
Vanaf € 3,- per editie

195
Kom dans Klaradyn, kom en dans weer met my
op maat van die aardwind wat wieg oor die wei.
Die blomme hul nooit ons, die feestmaal is klaar;
die sterretjes brandt al, die maan is al daar.
Happeeee New Year!
De Kaapse Klopse
De Kaapse Klopse is een caleidoscoop van kleur, een kakofonie van geluid, fluiten,
ghoema drums, moppies - de grappige liedjes die bij carnaval horen -,
een feestelijke viering van het nieuwe jaar en een meer dan honderd jaar oude traditie.
Hun gezichten beschilderd, gekleed in kleurige zijden en satijnen
outfits, marcheren ze in de Kaapse zon en de schaduwen van de
Tafelberg. Ze zijn het uithangbord van de etnische diversiteit van
de Kaap.
Na een door blanken uitbundig gevierd Oud & Nieuw op Signal
Hill, is het op 2 januari de beurt aan de gekleurde inwoners van
Kaapstad. Zij vieren met het Cape Minstrels Carnival ofwel de
Kaapse Klopse in een kakofonie van geluid en kleur het begin
van het nieuwe jaar. Er wordt die dag een kleurig lint tussen de
verschillende bevolkingsgroepen en de wijken District Six en de Bo-
Kaap geweven in een wervelende parade van blaasinstrumenten,
trommels, tamboerijnen, banjo’s, zwaaiende parasols, uitbundig
geschminkte glittergezichten en kleurige kleding.
De Kaapse Klopse grijpt terug op de muziek en dans van de
Afro-Amerikaanse ‘minstrelen’ die in 1862 aan boord van het
Amerikaanse oorlogsschip Alabama in Kaapstad aankwamen.
Zij introduceerden bij de Kaapse bevolking hun liedjes en muziek
en lieten zien dat zwarten door middel van muziek het harde
dagelijkse leven even konden vergeten. »
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen

en Island – eiland van verzoening Robben Island – eiland van verzoening Robben Island – eiland van verzoening Robben Island – eiland v
Robben Island
eiland van verzoening
Op een half uur varen van moederstad
Kaapstad ligt Robben Island. Een plek met
een grimmige historie, maar ook de plaats
waar ubuntu geboren is en waar vergeving
en verzoening beleden worden.

an verzoening Robben Island – eiland van verzoening Robben Island – eiland van verzoening Robben Island – eiland van verzoening
Christo Brand - https://christobrand.co.za
De ferry spuugt dagelijks honderden mensen uit die met
eigen ogen de plek willen zien waar zoveel gruwelen hebben
plaatsgevonden en waar Nelson Mandela als gevangene 46664
achttien jaren van zijn leven heeft gesleten.
Als je op het eiland arriveert staren de gezichten van de ANC
vrijheidsstrijders die hier hun levenslange straf moesten uitzitten
je aan. Voor de strenge poort met ‘Ons dien met trots’ die je het
gevoel van een concentratiekamp geeft, word je in diverse groepen
verdeeld. De ene gaat in de bus eerst het eiland rond om daarna
de gevangenis te bekijken, de andere doet het programma precies
andersom.
Eiland van verzoening
Landschappelijk gezien is het eiland prachtig, er bloeien bloemen,
er is overal de zilte geur van de zee. Een kolonie Afrikaanse
pinguïns heeft er hun broedplaats en de heilige ibis gebruikt het
eiland om er te broeden en bij te komen van de lange migratie.
Maar hoe mooi het uitzicht op de Tafelberg ook - die door Nelson
Mandela de ‘Mountain of Hope’ werd genoemd omdat hij symbool
stond voor vrijheid - de tour langs de barakken waar de honden
werden gehouden, maar waar ook gevangenen in volstrekte
afzondering hun dagen sleten, bezorgt me kippenvel. De rollen
prikkeldraad en hekken maken plaats voor de kerk en het dorp
waar de bewakers woonden. Het ziet er ‘best gezellig’ uit. Er wordt
nu zelfs overwogen om de Victoriaans ogende huisjes beschikbaar
te maken als guesthouses. En in de kerk kan op speciale dagen
getrouwd worden. Een bijzondere invulling van het eiland dat
door de VOC ruim 350 jaar geleden werd omgetoverd tot een
gevangenis voor lastige zeelieden en bannelingen. Later zou het
eiland gebruikt worden als leprozenkolonie, en vormde het een
onderdeel van het verdedigingssysteem van de Tafelbaai tijdens de
Tweede Wereldoorlog. Nog zichtbaar aan de begroeide bunkers die
verspreid op het eiland staan.
Tussen Kaapstad en het eiland ligt op de bodem van de zee een
luxe tourbus. Toen Nelson Mandela met Bill en Hillary Clinton
Robben Island zou bezoeken, vond men niet dat het gezelschap
in de toeristenbus vervoerd kon worden. Men besloot met een
helikopter een luxe bus met airconditioning over te vliegen. Helaas
ging er halverwege wat mis en verdween de bus in zee.
Van bewaker naar vriend
Hoe grappig de anekdote ook, de tour maakt iedereen stil. Zeker
als we tijdens de stop met het mooiste uitzicht op de Tafelberg
kennis mogen maken met de 63-jarige Christo Brand, een van de
voormalige cipiers op Robbeneiland. Brand heeft vier jaar lang de
cel van Mandela op Robbeneiland bewaakt en bleef ook zijn cipier
nadat Mandela werd overgebracht naar de Pollsmoor-gevangenis
in Kaapstad en vervolgens de Victor Vester-gevangenis in Paarl.
‘Toen hij werd vrijgelaten, was de gevangenis leeg voor mij. Maar
we bleven contact houden. Hij stond met beide voeten op de
grond. Als ik een probleem had, dan gaf hij me advies. Hij was mijn
gevangene, maar ook mijn vader,’ zegt Brand. ‘Natuurlijk was het
niet toegestaan om bevriend met hem te worden. Je moest je werk
doen. De vriendschap onderhielden we als mijn werk er op zat.’
De jonge gevangenisbewaarder Christo Brand kwam in 1978
op Robbeneiland. Hij heeft geen idee wat hem te wachten
staat wanneer hij aan het werk gesteld wordt in sectie B van
de gevangenis, de afdeling voor de meest staatsgevaarlijke
gedetineerden van die tijd. Al snel staat hij oog in oog met

De tweestrijd van de
San
Veel San staan tegenwoordig met één voet in hun oude wereld en één voet in de nieuwe,
huidige wereld. Ze moeten een keuze maken die niet makkelijk is. Centrum !Khwa ttu is
gevestigd in het Zuid-Afrikaanse Yzerfontein en is de plek voor toeristen om meer te leren
over de San. Het hoofddoel van het centrum is echter om San een opleiding tot tourgids
te bieden. Janita Elings ging mee op een tour en zocht het antwoord op de vraag waarom
educatie voor de San zo noodzakelijk is.
Tekst: Janita Elings Foto’s: Peter Boshuijzen , Janita Elings

203
De naam “!Khwa ttu” komt van de kliktaal die de San in de
Westkaap spreken; in totaal zijn er elf officiële kliktalen. Naar
het Nederlands vertaald betekent het “waterput”, wat staat voor
de plek waar mens en dier leven vinden. Op dezelfde manier als
centrum !Khwa ttu metaforisch een waterput voor de broodnodige
educatie is.
Tourgidsen bij !Khwa ttu zijn zelf San. Gids Kerson Jackson wijst
naar de tractor met daarachter een bak voor passagiers. ‘Jullie
kunnen instappen, hoor.’ Vervolgens rijden we tien minuten
over het prachtige terrein, waar onder meer zebra’s, elanden en
springbokken rondlopen. Dan arriveren we op de locatie. Voor ons
bevindt zich een nagemaakt kamp, waar we kunnen zien hoe de
San traditioneel leefden. Vijf hutjes, gemaakt van takken en hout,
staan in een cirkel. In het midden is er plek voor vuur. ‘De San is het
enige volk dat in zulke kleine groepen leefde,’ vertelt Kerson. ‘Vaak
bestond een gemeenschap uit maar vijftien tot twintig mensen.’
Omdat ze met zo weinigen waren, was het onmogelijk om oorlog
te voeren en vermeden ze ook ruzies onderling. ‘Wanneer iemand
ruzie had in de eigen groep, dan verdween hij gewoon voor een
paar weken, om erna weer terug te keren of om bij een andere
community verder een bestaan op te bouwen.’ »

Rooibos
het rode goud
Rooibos is een wereldberoemd en typisch Zuid-Afrikaans product.
OOG VOOR AFRIKA ging op onderzoek, want hoe ziet rooibos er eigenlijk uit?
En waar groeit het? En is het echt zo gezond?
Rooibos is geen thee, maar een fynbosgewas dat uitsluitend groeit
in de Westkaap en zich het lekkerst voelt op arme, droge grond.
Het allerliefst groeit het midden in de ruige Cederbergen. In het
gebied rondom een geïsoleerd dorpje Wupperthal, waar de tijd
heeft stilgestaan, wordt de beste kwaliteit rooibos geoogst.
Berend-Jan is de trotste leider van de Wupperthal Rooibos
Cooperative (met dank aan keurmerken als Fair Trade en het
Nederlandse UTZ, een programma en keurmerk voor duurzame
landbouw dat leidt tot duurzame producten) en heeft maar één
droom: ‘Op een dag heeft Wupperthal haar eigen rooibosfabriek.’
Nu staat die in Clanwilliam.
Berend-Jan was het tiende kind in een arme familie. Voor hem was
er geen moedermelk, maar louter rooibosthee. En hij is er groot
mee geworden, en gezond, spreekt hij tevreden. En hij weet er
alles van. »
Tekst: Inge Abraham foto’s: Martine Berendsen

Kaapstad
10x goed voor een glimlach
Kaapstad is door onder andere New York Times en TripAdvisor uitgeroepen tot
’s werelds beste stad om te bezoeken. Maar ook als als ‘beste foodcity’ en
‘mooiste stad’. Nadat ze er zelf drie maanden heeft gewoond, kan Janita Elings niet
anders concluderen dan dat Kaapstad inderdaad bovenaan ieders to
visit-lijst moet staan. OOG VOOR AFRIKA vroeg haar om van de gebaande paden af te
wijken en die plekken in de ‘Mother City’ te zoeken die een glimlach op je gezicht
toveren. Van straatnaamborden tot eekhoorntjes die uit je hand komen eten
in de Company’s Gardens.
Tekst en foto’s: Janita Elings

www.oogvoorafrika.nl