Seasons editie 10 - 2023 - Inkijkexemplaar

DIY:
9x snacks
voor
tuinvogels
GENIETEN VAN HET PURE LEVEN
Herfstpracht
HERFSTWANDELEN IN LUXEMBURG • ZWEDEN: LOGEREN IN EEN BOOMHOTEL • KERAMIEK
MET EEN RAFELRANDJE • UIT ETEN BIJ DE BUITEN-KOK • B&B IN DE VLAAMSE HEUVELS •
ONTDEK AMBACHTELIJK PARIJS • 9x TUINSHOPPING • SCHAPENHOEDER: MAREMMA-HOND

26
38 60
14
88
104
48
38 26

Inhoud
oktober
Buiten
GROEN
8 Groen geluk
68 Tuinplant van de maand: ijzerkruid
72 De tuin in… oktober
82 Natuurlijk tuinieren is de trend
ZELF MAKEN
14 Lok de vogels naar je tuin met deze
9 zelfgemaakte voederplekjes
REIZEN
48 De leukste ambachtelijke adresjes
in Parijs
60 Luxemburg: herfstwandelen in het
Müllerthal
KOKEN
88 Chef-kok Willem Hiele laat zich inspireren
door zee, vuur en aarde
OOGST
104 In Griekenland maakt Marcie Mayer
koekjes van eikels die ze zelf oogst
Binnen
LOGEREN
26 Slapen tussen de boomtoppen in het
Zweedse Trakt Forest hotel
AMBACHT
38 In haar boerderij-atelier creëert
Margriet Kramer handgemaakt
keramiek
Coverfoto Trui Heinhuis
Lezersaanbieding
4 3x Seasons + Agenda 2024 of
Kalender 2024 cadeau
Elke editie
COLUMNS
24 Jacques Hermus maakt zijn
droom waar
36 Tuinkalender van Sjef du Jardin
47 La vie de Mari
86 Thea’s vogels
MENS & DIER
52 Maremma’s bewaken de schapen
tegen de wolf
LOGEREN
58 B&B in de Vlaamse heuvels
SHOPPING
77 Tuinshopping in de kleuren van
de herfst
WANDELEN
78 Noord-Holland: wandelen rond het
Laarder Wasmeer
INTERVIEW
98 Chocolademaker Rodney Nikkels
EROPUIT
102 Uitjes met een snufje buitenleven
LEZERSSERVICE
5 Colofon
112 Lezersservice
114 Vooruitblik volgende maand
98
14
77

GROEN
geluk
Originele ideeën, bijzondere
initiatieven, nieuwe zaken,
boeiende mensen en meer
waarvan je groene hart
sneller gaat kloppen.
SAMENSTELLING MARIËTTE LAAN EN ANNE-MARIE ROSS
TEKST JOËLLE BAELDE EN FANNY GLAZENBURG
BART BRUSSEE
8 SEASONS

Ruig
&
MYSTERIEUS
Wij houden van een ruig randje en als een
trend voor binnen ook nog een tikkeltje mysterieus
is, is onze nieuwsgierigheid gewekt. Intratuin
lanceert drie woontrends voor dit najaar: Balanced
Home, Retro Revival en Raw Mystery. Van die
laatste willen we meer weten. Komt-ie: Raw
Mystery brengt een ode aan de kracht en
schoonheid van de natuur, van heelal tot aarde.
Dat vertaal je naar je interieur door middel van
stoere materialen, organische vormen en intens
donkere kleuren zoals aubergine, nachtblauw en
grafietzwart die in combinatie met oker-oranje,
goud en zilver voor die mysterieuze sfeer zorgen.
Een plant die helemaal bij deze woontrend past
is Calathea lancifolia, vanwege het elegante,
langwerpige blad dat aan de voorkant groen is
en aan de achterkant roodpaars.
Alles te koop bij intratuin.nl
Handgemaakt
Kandelaars kun je niet genoeg
hebben, vinden wij. Deze beauty’s
uit de Heritage-collectie van Royal
Goedewaagen worden met de
hand gemaakt in een van de oudste
aardewerkfabrieken van Europa,
in het Drentse Nieuw-Buinen.
Vanaf € 19,95,
royalgoedewaagen.com
BART BRUSSEE
SEASONS 9

Scharrelende vogels in je
tuin: een genot om naar te
kijken. Om ze nog beter te
kunnen bespieden, lok je ze
met leuke voederplekjes die
in een handomdraai zijn
gemaakt.
PRODUCTIE, STYLING EN DIY JANNEKE PETERS
FOTOGRAFIE PEGGY JANSSEN
Snackschommel
Snacktijd
voor de vogels
14 SEASONS

ZELF MAKEN VOEDERPLEK
Pittenparty
Het kan ook heel simpel
zijn. Zonnebloempitten
zijn populair bij veel
soorten vogels, waaronder
mezen, vinken,
merels, roodborstjes en
zelfs goudhaantjes. Knip
een zonnebloem af en
leg hem op een tafel of
stoel met de pitjes naar
boven gericht, zodat de
vogeltjes naar hartenlust
kunnen pikken.
SEASONS 15

ZELF MAKEN VOEDERPLEK
TIP
Hang wat geplukte bessentakjes
bij de sinaasappelhanger,
dat staat
niet alleen vrolijk, maar
is ook extra aantrekkelijk
voor de vogels.
Sinaasappelhanger
16 SEASONS

Walnotenplankje
SEASONS 17

Vogelgeluk
Vogels zijn dol op rozenbottels;
een belangrijke voedselbron
die veel vitamines bevat.
In de herfst vormen de bottelrozen
hun vruchten.
Glazen vogelhuisje
BEUGELPOT VANAF € 5,50 (DILLE-KAMILLE.
NL), JUTE FLAXKOORD € 2,95 (KIMYA.NL)
18 SEASONS

COLUMN DURF TE DROMEN
Jacques Hermus houdt van Frankrijk. Van het eten, de wijn, de cultuur en de natuur.
En zijn naam kun je ook nog eens goed in het Frans uitspreken. Tijd om die band
nog wat inniger te maken. Met Maison Hermus, een huisje à la campagne.
FOTOGRAFIE LODE GREVEN (PORTRET) EN JACQUES HERMUS
Een heel huis te vullen
Het voorlopig koopcontract is getekend. Dat zegt nog niet veel:
ten minste drie, misschien wel vier maanden duurt het voordat
de definitieve handtekening kan worden gezet. Dan hebben
we het droomhuis. Maar wel helemaal leeg, op de haardkachel
en de enorme zilverkleurige koelkast na. Die mogen we houden.
We hebben drie slaapkamers te vullen, twee zitkamers, een
keukenuitzet bijeen te scharrelen, stoelen voor bij de haard. We
beginnen met een hoekje in ons Haarlemse huis waar we het
bordje LVF hangen: ‘Leuk Voor Frankrijk.’ Allerlei pruldingetjes –
“die lampenkap, mijn oude decoupeerzaag” – een paar stoelen
die we van de straat oppikken. Lief is ook het aanbod van
mensen die nog wel het een en ander op zolder/in de garage/
bij de schoonouders hebben staan. Ons uitgangspunt is circulair:
zo veel mogelijk gebruikte spullen. We kunnen dat in Frankrijk
doen: we kennen onze weg bij de vide greniers, de kringloop-
winkels van Emmaus en hebben intussen ook Le Bon Coin ontdekt,
de Franse evenknie van Marktplaats. Maar dat is een beetje
te veel hapsnap, het biedt niet de infrastructurele oplossing. We
moeten Een Plan hebben. Een interieurontwerp waarin we niet in
de val moeten trappen van te veel Franse bric-à-brac.
Het plan vergt dus een omgekeerde manier van denken. Want
tot nu toe brachten we altijd spullen mee uit Frankrijk, in plaats
van ernaartoe. En veel: van verstofte kookboekjes uit de streek
tot hele tafels die we op het dak van de auto plakten. Er was een
jaar waarin we onze koopdrift nauwelijks konden beteugelen.
Een mooie oude antieke keukentafel, een dito keukenkast,
verschillende prullaria, ze stapelden zich in ons Franse vakantieverblijf.
Hoe we ook pasten en maten, het kon niet met de
verzamelde auto’s mee. De meest logische oplossing? Een
remorque, een aanhangwagen. De koopopdracht daarvoor
24 SEASONS

ging naar mijn eeuwige verloofde, die na al die vakantiejaren in
de regio een beruchte onderhandelingsreputatie had gekregen.
Zodra zij bij een antiquair kwam, gingen de prijzen meteen
dertig procent omlaag. Een overdonderde verkoper van gloednieuwe
remorques zag tot zijn verbazing dat hij na een
kwartiertje onderhandeling twintig procent van de nieuwprijs
kwijt was. De aanhangwagen werd volgeladen en in Nederland
deden we hem meteen – “als nieuw” – van de hand tegen een
prijs die net lager lag dan we betaald hadden.
Maar nu gaan we dus straks met aanhangwagen of bakwagen –
zo’n handige bus met laadklep – van Nederland naar Frankrijk.
Bedden kopen we sowieso in Nederland. De standaardmaat
in Frankrijk is 1.90 meter, wat te kort is voor mij. Op Marktplaats
vinden we drie bedden van 2 x 1.60 meter – helaas in drie
verschillende uithoeken van het land. Maar een oude Volvo
kan veel verstouwen, zowel kilometers als gewicht en formaten.
Voor de bijbehorende matrassen winkelen we ook in Nederland.
Een online prijsvergelijking van de Nederlandse vestiging van
een bekend woonwarenhuis met eentje in Frankrijk levert een
prijsvoordeel van ten minste vijfentwintig procent op. Iets
wat we later ook nog enkele keren zullen constateren. Enige
nadeel is het transport. De opgestapelde boxspringmatrassen
wiebelen vervaarlijk op het aanhangwagentje naar huis.
Straks gaan ze in de grote bakwagen. Samen met twee
grote servieskasten waarvan er één jaren geleden al de
omgekeerde reis heeft gemaakt. Een thuiskomertje dus, net
als het kamerscherm met jachttafereel dat ooit hier in de
buurt van de Aveyron moet zijn beschilderd. Maar ook wij
komen straks een beetje thuis, in een huis in de streek waar
we in onze dromen al lang wonen.
SEASONS 25

LOGEREN ZWEDEN
Slapen tussen de
boomtoppen en eten van
het landgoed,
in deze suite op niveau
ben je één met de
natuur van het
Zweedse Småland.
TEKST MIRJAM ENZERINK FOTOGRAFIE TRUI HEINHUIS
26 SEASONS

Elke bossuite van Trakt
Forest Hotel heeft een
panoramavenster voor de
ultieme bosbeleving. De
gevels zijn stoer bekleed
met sparrenstammen, binnen
is hout op een verfijnde
manier toegepast.
SEASONS 27

Na een wandeling door het bos pruttelt er
verse koffie op het vuur
30 SEASONS

LOGEREN ZWEDEN
SEASONS 31

De kunst
van
imperfectie
Perfectie is niet interessant, vindt Margriet Kramer.
Daarom verkoopt ze onder de naam Lukkili Ceramics
handgemaakte kopjes, borden en ander keramiek
dat verre van glad en strak is, maar wel uniek,
speels en prachtig om te zien.
TEKST EN FOTOGRAFIE ANNA RUBINGH
38 SEASONS

AMBACHT KERAMIEK
In haar lichte atelier,
in het voorhuis van
haar boerderij, maakt
Margriet keramiek.
SEASONS 39

42 SEASONS
Natureltinten en natuurlijke materialen
vormen Margriets creatieve basis

AMBACHT KERAMIEK
Margriet houdt van
doorleefde spullen, haar
atelier richt ze dan ook
in met kringloopvondsten
en oude meubels die
allemaal naadloos aansluiten
bij haar keramiek.
SEASONS 43

REIZEN PARIJS
Ontdek
ambachtelijk
Parijs
Nieuwe adressen bezoeken in Parijs: dat kan bij uitstek tijdens
het evenement ParisLocal. Drie dagen in november staan de
deuren van ateliers, werkplaatsen, winkels en restaurants wijd
open voor demonstraties, proeverijen en workshops.
TEKST MARIËTTE LAAN
ParisLocal
Van 17 t/m 19 november vindt
het evenement ParisLocal plaats.
Dan laten getalenteerde
ambachtslieden zien hoe ze
werken en wat ze kunnen.
Kleinschalig, circulair, lokaal
en biologisch zijn hierbij de
sleutelwoorden.
Kijk voor alle adressen en informatie
over ParisLocal op:
parislocal.parisjetaime.com
48 SEASONS

ETEN & DRINKEN
Walhalla voor flex-drinkers
Parijs en non-alcoholische wijnen, het
bestaat! Niet alleen wijn, maar ook bier
en andere dranken (denk aan pastis, gin
en cocktails) zonder alcohol staan in de
kleine wijnkelder Le Paon Qui Boit. De
meeste zijn ook nog eens biologisch en
bevatten weinig suiker. Doe als de Parijse
flex-drinkers, laat je adviseren door
Augustin of Maud, sla in en houd je eigen
privé-proeverij in Parc des Buttes
Chaumont of aan de kade van Bassin
de La Villette of Canal Saint-Martin, die
alle drie in de buurt liggen.
Le Paon Qui Boit, 61 Rue de Meaux,
75019 Parijs, lepaonquiboit.com
Driesterrenchocola,
-koek en -ijs
Wat neem je mee aan cadeautjes voor
thuis? De waanzinnig lekkere chocolade of
koek van driesterrenkok Alain Ducasse?
Allebei, zeggen wij, en het ijs eet je ter
plekke. In Rue de la Roquette liggen de
Manufactures Chocolat en Biscuit et
Glace (schepijs in dit geval) naast elkaar.
Wij kozen voor ijs van verse, groene kruiden
en eentje van brood. Allebei bijzonder
en verrukkelijk. Dat laatste ijs maakt het
team van brood dat overblijft in de
restaurants van Ducasse.
Manufactures Chocolat,
Biscuit et Glace, 38-40-42
Rue de la Roquette, 75011 Parijs,
lechocolat-alainducasse.com
Stoken onder de bogen
Een van de meer dan vijftig ambachtelijke
ateliers, winkels (en cafés) van Le Viaduc
des Arts is de Distillerie du Viaduc. De
twee jonge eigenaren stoken hier op traditionele
wijze van lokale en biologische
ingrediënten hun dranken, zoals gin en
pastis. Op het viaduct waar ooit een trein
reed, is een kilometerslang park aangelegd,
de Promenade Plantée.
Distillerie du Viaduc,
55 Avenue Daumesnil, 75012 Parijs,
distillerieduviaduc.fr
>
SEASONS 49

MENS & DIER MAREMMA
Toen stroomrasters niet afdoende bleken, ging
schaapherder Erika Visser op zoek naar honden
om haar kudde te beschermen tegen de wolf.
Het werden Italiaanse maremma’s, die zo
vriendelijk als ze zijn, heus van wanten weten.
TEKST EN FOTOGRAFIE ANNA RUBINGH
‘Mijn honden
houden de
wolven
op afstand’
52 SEASONS

SEASONS 53

WANDELEN LUXEMBURG
Grand
De
Canyon
om de hoek
Wanneer je vanuit het bos het Berdorfer plateau
bereikt, valt je mond open. De canyon die zich voor je
uitstrekt is dan wel een pietsje minder grand dan die in
Amerika, maar dat je zulke spectaculaire natuur op een
wandeling in Luxemburg tegenkomt is een ontdekking.
TEKST MARGRIET DE GROOT FOTOGRAFIE PAULINE JOOSTEN
60 SEASONS

SEASONS 61

64 SEASONS
Kasteel Beaufort is een bijzondere mix
van romaanse, gotische en renaissancistische
bouwstijlen. Begin elfde eeuw
werd het op een rotsrichel gebouwd
en met de eeuwen uitgebreid.

WANDELEN LUXEMBURG
In de herfst is het hier op z’n mooist,
als de bomen kleuren en de zon alles in
een gouden gloed zet
SEASONS 65

DE
oktober
TUIN IN
De tuin raakt uitgebloeid, zaden en bessen trekken de aandacht van
trekvogels. De planten komen in rust, dit is dé tijd om te verplanten en
nieuwe onderdelen aan te leggen.
SAMENSTELLING MARIE TROMP EN ANNE-MARIE ROSS, M.M.V. LAURENCE MACHIELS FOTOGRAFIE EN ILLUSTRATIES GETTY IMAGES
Vroegbloeiende heesters en
clematis hebben ronde en dikke
knoppen. Dit zijn de
bloemknoppen voor de
komende lente! Stel de
snoei daarom uit tot na de
bloei in het voorjaar.
5X EEN VURIGE ZONNEBORDER
De herfstkleuren bieden volop inspiratie, plant deze bloeiers nu voor een vurige border volgend jaar.
ESVELD.NL
GETTY IMAGES
IMAGE SELECT
ESVELD.NL
GAP PHOTOS
ZONNEKRUID
(HELENIUM ‘MOERHEIM
BEAUTY’) Oranjerode
met bruine bloemen,
lekker retro en ook nog
een ideale snijbloem
voor plukboeketten.
↕ 100 cm
juli-september
zon
GULDENROEDE (SOLI-
DAGO SHORTII ‘SOLAR
CASCADE’) Of je geeft
ze de ruimte of ze pakken
die zelf wel. Mooi,
met overhangende
goudgele pluimen.
↕ 50-60 cm
augustus-oktober
zon
VLAMBLOEM (PHLOX
PANICULATA ‘ORANGE
PERFECTION’) Dikke
trossen in vlammend
roze-oranje. De lichte,
frisse bloemengeur is
een mooie bonus.
↕ 80-100 cm
juli-augustus
zon
ZONNEHOED (RUDBEC-
KIA FULGIDA ‘LITTLE
GOLDSTAR’) Nog zo’n
klassieker, zonnig geel
met een zwart hart.
Uitgebloeid zijn de
bloemen nog steeds
prachtig in boeketten.
↕ 35-40 cm
augustus-oktober
zon
BRANDENDE LIEFDE
(LYCHNIS CHALCE-
DONICA) Een liefde
moet je onderhouden,
zet deze plant op de
natste plek in de border,
vuurrode bloemen zijn
je beloning.
↕ 80-100 cm
juni-juli
zon
72 SEASONS

9
tuinklusjes
doen
IN DE TUIN
1
Markeer de kleur van de dahlia
met een etiket dat je net boven de
grond om de stengel vastmaakt en
graaf de knollen op na de eerste
nachtvorst. Knip de stengels tot
15 cm terug en bewaar de knollen
vorstvrij in een krat.
2
Wees alert op najaarsstormen.
Snoei hoge vlinderstruiken en
struikrozen op winderige plekken
terug tot een derde van hun hoogte
zodat ze niet afbreken.
3
Verplant vaste planten, knip ze
terug en scheur de plant. Gebruik
de jonge stukken om terug te
planten. De oude stukken
hebben hun dienst bewezen en
kunnen op de composthoop.
4
Loop een rondje door de tuin en
zoek aantastingen. Knip deze takken
weg en gooi ze in de kliko.
5
Ruim de beregening op. Laat een
gieter onder handbereik bij de
regenton staan om jonge aanplant
water te geven.
6
Maai het gras en strooi
najaarsmest met extra kalium over
het gazon. Dit maakt het gras sterker
tegen de afwisseling van kou,
sneeuw en water in de winter.
7
Het gras is uitgegroeid. Een strak
gestoken graskant blijft nu
maanden netjes. Span een lijntje
waarlangs je met een kantensteker
het gras afsteekt dat de border
in groeit. Schoffel de losse
stukken weg.
8
Verplant heesters pas als het blad
eraf gevallen is. Graaf ze uit met
een ruime kluit, halveer wat takken
en plant ze op de nieuwe plek met
verse grond en compost. Geef ze
meteen een flinke slok water.
9
Maak de vijver schoon, vis het blad
eruit voordat het naar de bodem
zakt en verwijder de algen. Dit is
ideale grondstof voor de
composthoop. Snijd ook het
gele blad van waterplanten af.
SEASONS 73

Vergeet de aangeharkte, gemillimeterde en strak
opgebonden tuin. In het nieuwste boek van Noël Kingsbury
zien we dat het ook losser, wilder en natuurlijker kan.
TEKST LEO ALEXANDER SCHLANGEN FOTOGRAFIE CLAIRE TAKACS
Het mag
lekker wild
82 SEASONS

BUITENKIJKEN NATUURLIJKE TUINEN
Vanaf juni gaat het los in Children’s
Garden in Cape Elizabeth, Maine (VS).
De tuin is ontworpen door landschapsarchitecten
Mitchell & Associates.
Zonnehoed (Echinacea purpurea),
dropplant (Agastache foeniculum),
valse indigo (Baptisia australis) en
bergamot (Monarda fistulosa) zorgen
voor een vuurwerkspektakel.
SEASONS 83