Vorsten editie 11-12 - 2023 - Inkijkexemplaar

AL 50 JAAR DE KONINKLIJKSTE • VORSTEN 11-12 2023
132 PAG.
EXTRA
DIK
PRINSJESDAG
2023
Stralende royals,
krachtige
Troonrede
NIEUWE SERIE
KONINKLIJKE
STEDEN
Het Kopenhagen
van Margrethe,
Frederik en Mary
DUBBEL
FEEST
2x 50 JAAR
VOOR HAAKON
& METTE-MARIT
‘ZO MOOI!’
Koningspaar
bezoekt
Gelderse Vallei
A lexia
ontwapenend
debuut

33
60
22
112
12
89
66
FOTO’S ANP, GETTYIMAGES

NR. 11-12 - 2023
INHOUD
80
WIE DEED WAT?
12 Prinsjesdag-debuut voor Alexia
18 jaar, dus aan de slag!
20 Carl Gustaf 50 jaar koning
Tour door Zweden en een geweldig feest
22 Koningspaar bezoekt de Gelderse Vallei
Waar bijzonder erfgoed een nieuwe bestemming krijgt
89 Alexia doopt haar eerste schip
Een echte prinsessentraditie
112 Haakon en Mette-Marit 50 jaar
Sterk stel viert mooie mijlpaal
ACHTER DE PALEISDEUREN
28 Terug naar school
Deze koninklijke kids gaan voor een nieuw avontuur
33 Mode: vintage outfits vertaald naar nu
Met leuke shopping-tips
47 Vrouwen van Soestdijk
Nieuwe tentoonstelling op Paleis Soestdijk, met korting voor
Vorsten-lezers
56 Nieuwe rubriek: Stedentrips met een gouden randje
Deel 1: wat is er te doen in Kopenhagen?
60 Royals in Bhutan, Thailand en Japan
Een update uit het oosten
66 9x Prinsjesdag met een verhaal
Anekdotes en gedenkwaardige momenten
124 Drie vorsten, drie stijlen van regeren
Boudewijn, Beatrix en Elizabeth II deden het op hun eigen manier
106
ELKE VORSTEN
6 Hofnieuws
44 Wim Dehandschutter over
Delphine en haar gezin
76 Doen: tips voor leuke uitjes
79 Exclusief: aanbiedingen voor
abonnees
80 Martijn Akkerman over
de kroonjuwelen van Portugal
95 Oranjeboven
106 Royal Catwalk: modenieuws van
de hoven
118 Paul Rem over koninklijk
hergebruik
LEZERSSERVICE
32 Jubileumaanbieding:
10x Vorsten voor 50 euro
78 Colofon en service
111 Vorsten jubileum-event, koop
nu de laatste kaartjes voor
25 oktober!
123 Puzzel en win het boek
De barones
5

Het gaat om de Troonrede en de
opening van het parlementaire jaar,
maar toch zijn alle ogen deze Prinsjesdag
gericht op Amalia en Alexia. Zij aan
zij op het balkon laten de prinsessen zien
dat ze klaar zijn voor een nieuwe fase.
TEKST KARLIJN HOFTIJZER
12

PRINSJESDAG
WORDT
Prinsessendag
13

‘Er schuilt een grote samenbindende kracht in alles
dagelijkse, het gewone. Verbinding ontstaat
16

wat mensen met elkaar bereiken in het kleine, het
waar mensen bij elkaar komen’
17

DE HALVE EEUW
VAN
Carl Gustaf
Koning Carl Gustaf van Zweden viert eigenlijk al het
hele jaar zijn gouden jubileum door elke provincie van
Zweden te bezoeken. Maar in het weekend van
15 september is het écht officieel feest.
TEKST KARLIJN HOFTIJZER
Carl Gustaf voelt
zich gesteund
door zijn
familie en door
het Zweedse volk,
dat is ‘van
onschatbare
waarde’, zegt hij
in zijn jubileumtoespraak.
Met zijn 27 jaar is hij de jongste koning van
Europa als hij in 1973 zijn grootvader Gustaf
Adolf opvolgt als koning van Zweden. Hij
besluit tegen de wil van wijlen grootvader zijn
grote liefde Silvia te trouwen, moderniseert
met haar de monarchie en stoomt nu vijftig
jaar later zijn troonopvolgster Victoria klaar
om op een dag zijn rol over te nemen. Een
moeilijke vaderloze jeugd maakt van de
koning een zwijgzaam man, maar een koning
die zich hard maakt voor zijn volk én gezin.
Een ongemakkelijke periode van vermeende
buitenechtelijke affaires is een smet op de
halve eeuw van Carl Gustaf, maar het huwelijk
houdt stand en de cijfers laten zien dat met
64% de Zweden nog steeds voorstander zijn
van een monarchie. Wellicht kijken de
Zweden stiekem ook al uit naar het tijdperk
van Victoria, die haar vader qua populariteit
naar de kroon steekt. Tijdens het grote galadiner
op 15 september roemt Victoria niet
alleen zijn arbeidsethos maar ook de manier
waarop hij zijn rol als vader vormgeeft. Een
veilig gevoel geeft hij haar, benadrukt ze. “Dat
heeft te maken met je innerlijke kompas. Je
hebt een vaste koers en dat zorgt dat je met
jou veilig bent. Altijd en in alle omstandigheden.
Ik ben er trots op en dankbaar voor
dat ik in jouw voetsporen mag treden.”
Buurlanden op bezoek
Het is een goed gevuld weekend voor de
jubilaris en zijn familie, met onder meer een
dankdienst, een tv-toespraak, meerdere muzikale
avonden, het galadiner en een rijtoer
door de stad. Omdat een regeringsjubileum
een staatsaangelegenheid is, zijn de staatshoofden
van de buurlanden wel aanwezig,
maar niet andere royals zoals ons koningspaar.
Bekende gasten zijn koningin Margrethe
met kroonprins Frederik en kroonprinses
Mary, koning Harald en koningin Sonja en
ex-koningin Anne Marie van Griekenland,
een nicht van Carl Gustaf. Grote afwezige is
kroonprinses Mette-Marit, zij moet verstek
laten gaan wegens ziekteverlof. •
FOTO’S ANP
20

21

Rondje
GELDERSE
VALLEI

Een streekbezoek is in
feite een dag vol werkbezoeken.
Veel serieuze
thema’s dus, maar de
sfeer heeft vaak wel
iets weg van Koningsdag.
Ook in de Gelderse Vallei
is het een dag lang feest.
TEKST KARLIJN HOFTIJZER
23

Tijd voor wat anders
Een nieuwe opleiding, een tussenjaar, of een andere school. Voor
deze koninklijke kids start na de zomervakantie een nieuw avontuur.
TEKST KARLIJN HOFTIJZER
LEONOR
legt zich vast voor drie jaar
Net als prinses Alexia behaalde
de Spaanse prinses Leonor (17)
dit jaar haar diploma van het
United World College in Wales.
De troonopvolgster pakt meteen
door met duidelijke plannen: na
de zomervakantie begint ze op
de Spaanse militaire academie in
Zaragoza aan een driejarige opleiding.
Ze begint haar training bij
de landmacht, het jaar daarop zal
ze aansluiten bij de marine en weer
een jaar later krijgt ze trainingen
bij de luchtmacht. Zodra Leonor
haar vader koning Felipe opvolgt,
zal ze opperbevelhebber van het
Spaanse leger zijn. Felipe volgde in
zijn jeugd ook militaire trainingen.
SOFÍA
vliegt haar zus achterna
Tot voor kort zat infanta Sofía
(16) in de schoolbanken van het
prestigieuze Santa Maria de los
Rosales in Madrid. Na de jaarlijkse
zomervakantie op Mallorca zal de
jongste dochter van koning Felipe
en koningin Letizia net als haar zus
starten aan het United World College
in Wales. Dankzij de ervaring
van Leonor kan het niet anders dan
dat Sofía goed voorbereid aan haar
nieuwe tweejarige avontuur begint.
ARIANE
gaat aan de slag in Italië
Geïnspireerd door het voorbeeld
van paps en grote zus Alexia
besloot prinses Ariane (16) het
Sorgvliet Gymnasium te verruilen
voor het United World College,
maar wel met een eigen draai: ze
meldt zich aan het einde van de
zomer bij de poorten van het
instituut in Italië. In Duino om
precies te zijn, in het noordoosten
van het land, tegen de Sloveense
grens. Op het United World
College Adriatic zal Ariane haar
kamer, douche en eettafel delen
met medescholieren, afkomstig uit
alle windstreken. Op het UWC
zijn niet alleen lesuren belangrijk,
maar worden de leerlingen aangemoedigd
om veel buitenschoolse
activiteiten en vrijwilligerswerk te
doen. Náást de standaard examens
en de vele essays. Niet per se la
dolce far niente, het zalige nietsdoen,
dus.
ALEXIA
stelt kiezen nog even uit
Na twee ‘heel bewogen’ schooljaren
aan het United World
College Atlantic in Wales mocht
Alexia (18) deze zomer de vlag met
schooltas hijsen op Paleis Huis ten
Bosch. Een studie plakt de prinses
er – net als zus Amalia - niet
direct achteraan. Meteen terug
naar school gaan vindt ze ‘niet de
beste keuze’, eerst maar eens een
jaartje wat anders doen en ‘teruggaan
naar mezelf’. Wat ze precies
gaat doen, weet Alexia zelf ook nog
niet echt. "Heel veel plannen, maar
nog niks gepland", grapte ze erover
in juni. "Een beetje reizen, werken
en van alles." Een studiekeuze
voor later heeft de prinses nog niet
gemaakt.
28

DRAAI
DEUR
MODE
Je hoeft je garderobe eigenlijk nooit
te updaten: als je maar lang genoeg
wacht, komt alles weer in de mode!
Deze prinsessen en koninginnen droegen
in de jaren 70 en 80 wat ons anno nu
ook niet zou misstaan.
TEKST JOSINE DROOGENDIJK
33

Pieces € 34,99
Tommy Hilfiger
€ 159,90
Sils Jewels € 62
Kaffe € 79,95
Max Mara € 505
Stetson, prijs
op aanvraag
Rosehip € 17
Furla € 274,95
Peter Hahn
€ 149,95
Didi € 129,99
34

ANNE
In de jaren 70 wordt het
modebeeld gekenmerkt
door een mengelmoes
van kleuren, printjes en
materialen. Vrijheid, blijheid
is het motto en dat spat ook
af van de overhemdjurk van
prinses Anne. Zoals het
een Britse prinses betaamt,
combineert ze hem wel
met smetteloos witte
handschoenen en dito tas.
35

MARGRETHE
In de jaren ’80 betreden
steeds meer vrouwen de
kantoorvloer. Dat doen ze
in (geruite) mantelpakken
met schoudervullingen,
om zo de ruimte op te
eisen die ze verdienen.
Margrethe laat zien dat ze
ook wel te porren is voor
powerdressing, maar dan
wel gecombineerd met
eigenzinnige accessoires.
36

Farm Rio € 245
Judith Leiber Couture
€ 5145
Parfois € 40,99
Pepe Jeans € 120
FABIOLA
Trends komen, gaan én
keren weer terug. De maxijurk
met print, die in de
roaring seventies helemaal
hip is, hangt nu ook weer
volop in de rekken. Voor een
look à la Fabiola combineer
je hem met een keurig
kraagje, glimmend tasje
en een flinke snuf haarlak.
Pollini € 110
Mango € 35,99
Proenza Schouler
€ 1350
Haarclip H&M € 9,99
Second Female € 115
Steve Madden
€ 129,99
MarMar via de Bijenkorf € 32,50
38

Lott. Gioielli € 135
Zara € 17,95
Nikkie € 165
Valentino € 5900
Fossil € 259
Bruuns Bazaar
€ 159,95
René Caovilla $ 1560
Anna Field € 69,99
Diamond Point via
de Bijenkorf € 360
Bottega Veneta € 3500
Rebecca Vallance $ 400
DIANA
Wanneer Diana in 1981 haar
intrede doet aan het Britse
hof, is de stip een graag
geziene gast op jurken,
jassen, hoeden en tassen.
Diana maakt er dankbaar
gebruik van en ze groeit
zelfs uit tot de onbetwiste
koningin van de polkadot.
Cornelia James
€ 231,95
39

ROYAL
stedentrip
KOPENHAGEN
Kopenhagen voelt knus en heeft voor ieder wat
wils. Geen wonder dat de Deense koninklijke
familie er zo graag woont. Frederik kan er hardlopen
langs het water, Mary shopt er voor Deens
design en Margrethe is binnen no-time in haar
geliefde koninklijke theater.
TEKST KARLIJN HOFTIJZER
56

NIEUWE RUBRIEK
(DEEL 1)
S tedentrips
MET EEN GOUDEN RANDJE:
wat te doen, zien en
proeven volgens
Vorsten.
2
2
1+3
1. TERUG NAAR WELEER
In Amalienborg is het museum
van de koninklijke verzamelingen
te vinden. Hier gaat u terug in
de tijd en ontdekt u hoe de
voorgangers van Margrethe in
het paleis woonden. Sla de
uitgebreide paleiswinkel vol
koninklijke souvenirs en
prachtige boeken niet over.
kongernessamling.dk
2. GLANSRIJK
In het hart van Kopenhagen, in
de Kongens Have (Koningstuin),
herbergt het Rosenborg Paleis
al 400 jaar de Deense kroonjuwelen
en regalia. Het bezoeken
waard!
rosenborg.dk
3. WISSELING VAN DE WACHT
Elke dag om twaalf uur ’s
middags marcheert de lijfwacht
van koningin Margrethe van de
barakken naar Amalienborg,
voor een wisseling van de wacht.
Het kijken waard! Loop meteen
een rondje op het plein van het
paleis en zoek uit achter welke
ramen de koningin woont en
welke bij Frederik en Mary
horen.
57

UPDATE
Azië
Voor de belangrijkste vorstenhuizen
in Azië verloopt 2023
tot nu toe rustig. Na corona is
het eindelijk back to normal en
kunnen er weer bezoeken aan
het buitenland worden afgelegd
en grootse tuinfeesten worden
gehouden. In vogelvlucht:
de koningen van Bhutan en
Thailand en de keizer van Japan.
TEKST SIMONE LAMAIN
Is de coronapandemie definitief voorbij?
Eindelijk mag het nieuwbakken Japanse
keizerspaar (staats)bezoeken afleggen
in het buitenland.
60

Japan:
terug naar
normaal
Keizer Naruhito en zijn echtgenote
Masako kunnen in 2023 al hun
werkzaamheden eindelijk weer
oppakken. Tijdens een groot deel
van Naruhito’s regeerperiode (zijn
intronisatie vond plaats in november
2019) beheerste de coronapandemie
het openbare leven, maar nu kan
het keizerspaar deelnemen aan
grotere openbare activiteiten.
Bijvoorbeeld een tuinfeest bij
het Akasaka Paleis voor duizend
genodigden die een bijzondere
prestatie hebben geleverd.
Iedereen droeg een mondkapje,
dat nog wel. Paraplu’s waren ook
nodig, maar toch overheerste de
vreugde dat grote bijeenkomsten
weer mogelijk zijn.
Naruhito legde ook zijn eerste
staatsbezoek af. Samen met
Masako bezocht hij Indonesië.
De landen zijn economische
partners en samenwerking op
zakelijk gebied was een belangrijk
onderdeel van het programma.
In mei vierden Naruhito en Masako
hun dertigjarig huwelijksfeest.
In een verklaring dankten ze het
Japanse volk: ‘We zijn heel dankbaar
dat we samen zoveel hebben
mogen beleven, dat we elkaar
hebben geholpen en vreugde en
verdriet hebben gedeeld, terwijl
zoveel mensen ons steunden.’
61

9x
PRINSJESDAG
MET EEN VERHAAL
Prinsjesdag vaart wel bij
tradit ie en gewoontes, maar er
zijn genoeg gebeurtenissen,
anekdotes en details die sommige
derde dinsdagen in september
gedenkwaardig maken.
TEKST KARLIJN HOFTIJZER
66

1
KOETS OP STAL
Geen koets, geen ceremonieel
vertoon, geen galajurken en vlaggen
op 17 september 1974. Koningin
Juliana besluit per auto vanaf Huis
ten Bosch naar de Ridderzaal te
rijden. In de Franse ambassade,
niet ver van het Binnenhof, is een
gijzelingsactie gaande waardoor de
koningin het niet gepast acht alles
uit de kast te halen dat jaar.
67

6
VANAF
DE ZIJLIJN
Als verloofde heeft ze al wel een
plekje veroverd in de koninklijke
familie, maar meedoen aan
Prinsjesdag doet Máxima nog niet
in 2001. Vanuit het raam van het
kabinet van de koning zwaait ze – in
gezelschap van prinses Christina –
naar de Gouden Koets.
72

7
CENTIMETERWERK
‘We doen hem nog een keertje’, klinkt
het geregeld op het voorplein van Paleis
Noordeinde. Met regelmaat wordt er
met rijtuig en paarden geoefend op het
voorrijden op Prinsjesdag. Het plein is niet
helemaal symmetrisch, dus in- en uitrijden
vraagt om verschillende bochten. En dat
luistert zeer nauw, tot op de centimeter.
Oefenen, oefenen dus.
73

Een echte
prinsessentaak
VUURDOOP
VOOR
ALEXIA
De kop is eraf, de fles knalt
keurig kapot. Met lichte
spanning én flair vervult
Alexia haar eerste officiële
taak: de doop van een
schip.
DOOR RICK EVERS
89

Na de doop volgt
een rondleiding
over het schip en
een praatje met de
kapitein.
Prinses Alexia heeft duidelijk geoefend voor
haar eerste echte prinsessentaak. “Ik doop u
Vox Alexia en wens u en uw bemanning een
behouden vaart”, zegt ze duidelijk en
plechtig. Of haar moeder, grootmoeder
Beatrix of oud-tante Margriet hebben
geholpen is niet bekend, maar alle drie hebben
ze genoeg schepen gedoopt om het Alexia
haarfijn te kunnen uitleggen. Daarna wordt
het toch wel even “heel spannend”, giechelt
Alexia. Ze staat op het punt om het touw
door te knippen waarmee een mechanisme
ervoor zorgt dat de champagnefles tegen de
boeg knalt. Dat kan tegenwoordig gelukkig
bijna niet meer misgaan. Want als de fles niet
in één keer tegen de romp stukslaat, zou er
onheil te verwachten vallen voor het schip en
de bemanning. Is het een mythe? De Titanic
werd niet gedoopt en iedereen weet hoe dat
afliep. Bij het cruiseschip Costa Concordia
weigerde de fles te breken. Dat schip voer
tegen een rots en kapseisde met duizenden
passagiers aan boord.
Tradities en bijgeloof
Het bevaren van de zeven zeeën gaat gepaard
met legendes, tradities en ook heel wat
bijgeloof. Begin bijvoorbeeld nooit een zeereis
op vrijdag. En eet geen rodekool op de dag
van vertrek. Fluiten aan boord? Niet doen,
daarmee roep je een storm op. Een zeeman stapt éérst
met de rechtervoet aan boord en dán pas met links. Een
zeeman inderdaad, want een vrouw aan boord brengt
ongeluk. Een schip moet bovendien worden gedoopt
om kwade geesten te verjagen. Alles voor die ‘behouden
vaart’. De oude Grieken wisten zeker dat er iets magisch
is aan de naam van een schip. Om zeegoden gunstig te
stemmen en dus de bemanning te beschermen, moest de
naam worden gezegend en een offer worden gebracht.
Bloed, soms van mensen, werd over de boeg gegoten.
Later werd dat rode wijn en nog later andere drank. In
1610 kwam de toenmalige, zestien jaar oude Prins van
Wales aan boord van het oorlogsschip Prince Royal voor
zo’n doopplechtigheid. Op het campagnedek, de plek
achterop het schip voor de kapitein en zijn officieren,
pakte de troonopvolger een grote, vergulde beker en liet
hij de wijn over het benedendek vloeien, ondertussen de
naam van het schip noemend. Trompetgeschal volgde.
Voorheen moest die kelk daarna van boord worden
gegooid, maar dat werd wel een erg kostbaar ritueel.
Vrouwenwerk
Aanvankelijk zijn het mannen die schepen dopen, maar
de Britse koning George III brengt daar verandering in.
Hij besluit dat zijn dochters representatieve taken
moeten krijgen. Hij wil vooral dat zijn oudste dochter,
prinses Charlotte, meer in de belangstelling komt
te staan: zij is als Princess Royal de meest begeerde
huwelijkskandidaat van Engeland. Tot dan toe is het
niet gebruikelijk dat prinsessen ‘werkende royals’ zijn,
het koninklijke werk wordt voornamelijk door de
prinsen uitgevoerd. Maar aan prinses Charlotte is het
de schone taak om eind 18de eeuw – naar verluidt als
eerste vrouw ooit – een schip te dopen. Uiteraard niet
aan boord, dat brengt nog steeds ongeluk, maar vanaf
de kade. En een toost uitbrengen, zo tussen de mannen,
90

VAN
WILDE
ROMANCE
NAAR
ijzersterk
PAAR
Haar familie had weinig vertrouwen
in de prille liefde van Mette-Marit en
haar Noorse prins Haakon: dat kon
nooit goedkomen. Maar 22 jaar later
bewijst dit stabiele duo het tegendeel.
TEKST KARLIJN HOFTIJZER
112

113

Collega’s op de troon
BEATRIX,
BOUDEWIJN,
ELIZABETH
MEEBEWEGEN MET DE TIJD
Drie vorsten, drie stijlen: koning Boudewijn, koningin Beatrix
en koningin Elizabeth waren lange tijd collega’s en het symbool
van hun land. Met bewondering kijken we terug naar hun tijd
op de troon – opgeteld maar liefst 145 jaren – waarin ze
laveren tussen traditie en nieuwe ontwikkelingen.
TEKST SIMONE LAMAIN
124

1981: koningin Beatrix
en koning Boudewijn
lopen richting het
galadiner tijdens
het staatsbezoek aan
België, gevolgd door
koningin Fabiola en
prins Claus.