Stedenbouw-781_2023

EDITIE 

781 

PLATFORM OVER NIEUWBOUW, RENOVATIE, RESTAURATIE EN TRANSFORMATIE - JAARGANG 77 - 2023 

PLATFORM OVER NIEUWBOUW, RENOVATIE, RESTAURATIE EN TRANSFORMATIE 

Booking.com City Campus 

Thema Modulair bouwen 

EDITIE 781 

PLUS Deventer 

STEDENBOUW.NL

WIE DROMEN 

REALISEERT, 

WORDT GEZIEN. 

SPECIALIST IN METALEN GEVELBEKLEDING 

010 - 208 37 88 | WWW.ALDOWA.NL

Sint-Jozefkerk in Hillegom 

Transformatie tot woonzorggebouw 

+ Geïsoleerde begane grondvloer 

+ Staalconstructie 

+ Staalplaatbetonvloer incl. betonafwerking 

MAATWERK 

IS ONZE 

KRACHT 

VEELZIJDIG, SLIM 

& EFFICIËNT BOUWEN. 

Tullingh & Partners is de bouwspecialist van 

(on-)geïsoleerde staalplaatbetonvloer, staalconstructie 

en daken gevelbouw. Wij vertalen uw projectwens 

naar een uitvoerbare toepassing. De specifieke 

uitgangspunten van het project, zoals constructieve 

en bouwfysische eisen, zijn onze focus. Door deze 

aanpak engineeren en realiseren wij ieder onderdeel 

op maat. Techniek tegen de juiste prijs! Dat is waar 

wij voor staan. 

www.tullingh.nl | info@tullingh.nl | +31 (0)85 130 34 36

Importeur van: 

Supergres / Novoceram 

La Fabrica/Ava / Unicom Starker 

Sil ceramica / Sicis mozaïek 

Gazzini / Elios / Ezarri, Ape 

Argenta / Revoir Paris 

Pietre D’Aredo / Mariner 

Gardenia / Emil, Ergon / Viva 

Provenza / Vives / ABK 

KWALITEIT VOOR 

EEN SCHERPE PRIJS 

Uw showroom, ontvangstruimte of restaurant 

inrichten zoals u het wil. Bij Van Schijndel Tegels 

en Sanitair hebben we een grote collectie tegels 

voor elke ruimte, groot of klein. 

Tegels en sanitair 

www.vanschijndeltegels.nl 

Snelle levering tegen scherpe prijzen door 

rechtstreekse import af fabriek! 

Vluchtoord 37A, 5406 XP Uden 0413 - 270110 info@vanschijndeltegels.nl www.vanschijndeltegels.nl

De deur die beschermt 

wat je lief is. 

Daloc appartementsdeuren dempen niet alleen het geblaf van een 

blije hond. Ze houden ook inbrekers buiten de deur en zijn vuuren 

rookbestendig. Door het unieke design beschermt de deur jou 

jarenlang en gaat zelf jarenlang mee. Een veilige investering voor 

jou en alles om je heen. 

Lees alles over de ultieme appartementsdeur op daloc.nl

EDITIE 


Voorwoord 

Het gezondste en duurzaamste stedelijke bouwproject 

staat in… Amsterdam! 

ABN AMRO, Edge en BAM Bouw en Techniek hebben begin september het officiële startsein gegeven 

voor de herontwikkeling, uitbreiding en verduurzaming van de nieuwe thuisbasis van ABN AMRO aan de 

Foppingadreef in Amsterdam Zuidoost. Het ruim 100.000 m 2 grote kantoorgebouw uit de jaren tachtig 

wordt getransformeerd tot een Paris Proof gebouw en op een circulaire manier gerenoveerd en opnieuw 

ingericht. In totaal 70.000 m 2 van het pand wordt hergebruikt. Bovendien krijgen veel materialen die 

bij de sloop vrijkomen een duurzame nieuwe bestemming. Voor de hoofddraagconstructie van de circa 

30.000 m 2 nieuwe kantoorvloeren wordt gebruik gemaakt van hout in plaats van beton en op het dak 

en de gevel komt 10.500 m 2 aan zonnepanelen, waardoor het energieverbruik aanzienlijk wordt verminderd 

ten opzichte van het bestaande gebouw. De ingebruikname vindt naar verwachting in 2027 plaats. 

In deze Stedenbouw uitgave verder (nog) geen aandacht voor het inspirerende herontwikkelingsproject, 

maar wel voor enkele andere sprekende projecten. Zo openen we deze uitgave met de Booking.com 

City Campus op Amsterdam Oosterdokseiland, die afgelopen juni officieel is geopend en in gebruik is 

genomen. Een belangrijke mijlpaal voor het reisplatform, want voor het eerst in meer dan 10 jaar werken 

alle 6.500 medewerkers nu samen in één gebouw. Het belangrijkste projectdoel was om een eigentijdse 

werkomgeving te creëren voor alle medewerkers, maar ook om het gezondste en duurzaamste stedelijke 

bouwproject te realiseren. Hoe deze ambitie tot wasdom is gekomen, vertellen diverse betrokken partijen. 

Andere mooie projecten die in deze Stedenbouw editie aan bod komen, zijn Caritas & Fortitudo in Amsterdam, 

Academie Tien in Utrecht, Palladio & Michelangelo in Rotterdam, het Houten Hotel in Almere, Point 

of View in Nieuwegein, Residence Coestraete in Zwolle, de Schermerhoek in Capelle aan den IJssel, Hollanderwijk 

in Leeuwarden, DSV in Venlo, PLUS in Deventer, Lieven in Amsterdam en BUUR in Utrecht Leidsche 

Rijn. Ook besteden we uitgebreid aandacht aan modulair bouwen. Bijvoorbeeld middels interessante 

projecten én nieuwe technieken. Het themakatern opent met een interessant interview met voorzitter van 

Modulair Nederland Joziene van de Linde, die meent dat ‘modulaire bouwers onmisbaar zijn in het streven 

naar maatschappelijke behoeften als een duurzame bouwsector en de oplossing van het woningtekort’. In 

haar verhaal onderstreept ze het belang om modulair en circulair bouwen te versnellen, door de 3D-bouwsystematiek 

te certificeren en actief mee te denken over relevante regelgeving. ‘We zien dit in combinatie 

met de invoering van de Wkb als een kans om de industrialisatie van de bouw verder te professionaliseren’. 

De artikelen worden aangevuld met thema’s als prefab beton, recycling van kunststoffen en daktuinen. 

Kortom: we hebben weer een bomvolle uitgave voor u. Ik wens u weer veel leesplezier! 

Lieke Bousema


Platform over nieuwbouw, 

renovatie, restauratie en transformatie 

Jaargang 77 | 2023 

Verschijnt 6 x per jaar 

ISSN 0165-3997 

UITGEVER 

Schatbeurderlaan 6 

Postbus 249 

6000 AE Weert 

+31 495 45 00 95 

info@louwersmediagroep.nl 

louwersmediagroep.nl 

Vestiging België 

Domein De Herten 

Hertsbergsestraat 4 

B-8020 Oostkamp 

+32 50 36 81 70 

info@louwersmediagroep.be 

louwersmediagroep.be 

14 34 

EINDREDACTIE 

Lieke Bousema 

REDACTIETEAM 

Lieke Bousema, Johan Debaere, Tim van Dorsten, 

Henk Geist, Roel van Gils, Annet van der Graaf, 

Ramona Kezer, Emmy Kok, Reina Lanters, Desiree 

Pennings, Annemarie Thönissen, 

Kris Vandekerckhove, Bram van de Ven, 

Jan-Kees Verschuure, Liliane Verwoolde en 

Storm Wissink 

PROJECTMANAGEMENT 

Sander van Hout 

s.vanhout@louwersmediagroep.nl 

Randy van den Hoek 

r.vandenhoek@louwersmediagroep.nl 

SECRETARIAAT 

Manuela Depenbrock 

Sandra Reijnders 

ADVERTENTIES 

Een hoge resolutie PDF moet worden aangeleverd 

via de AdPortal. Mocht u nog geen uploadlink 

hebben ontvangen, stuur een email naar 

traffic@louwersmediagroep.nl 

ABONNEMENTSPRIJS 

€ 90,- per jaar excl. BTW 

Buiten Nederland: € 142,00 per jaar excl. BTW 

ABN Bank 

ING bank: IBAN NL46INGB0000417165 

BIC INGBNL2A 

t.n.v. Louwers Mediagroep 

o.v.v. Stedenbouw magazine 

Informatie over abonnementen: 

+31 495 45 00 95 

ADRESWIJZIGINGEN 

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing 

naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland 

OPZEGGINGEN 

Indien twee maanden voor het verstrijken van de 

abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van 

op zegging is ontvangen, wordt het abonnement 

auto matisch met een jaar verlengd. 

DOELGROEP 

Verspreiding vindt plaats via abonnementen 

en via gerichte distributie aan architecten, 

aannemers, opdrachtgevers, project-ontwikkelaars, 

zorginstellingen, woningbouwverenigingen en andere 

opdrachtgevers,(semi-)overheidsinstellingen, 

brancheorganisaties, toeleveranciers en verwante 

organisaties. 

VORMGEVING/ART DIRECTION 

studio@louwersmediagroep.nl 

DRUKWERK 

Drukkerij Hendrix, Peer 

Niets uit deze uitgave mag worden over genomen of ver menig vuldigd zonder 

uitdruk kelijke toestemming van de uitgever en zon der bronvermelding. 

Hoewel dit blad op zorg vuldige wijze en naar beste weten is samen gesteld 

kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid 

of volledig heid van de informatie. Zij aan vaar den dan ook geen enkele 

aansprake lijkheid voor schade, van wel ke aard ook, die het gevolg is van 

hande lingen en/of beslis singen die gebaseerd zijn op deze informatie. 

38 

52 

AMSTERDAM Booking.com City Campus .....................................................................................................................................................10 

CAPELLE AAN DEN IJSSEL Schermerhoek .................................................................................................................................................34 

VENLO DSV............................................................................................................................................................................................................38 

Een nieuw perspectief op liftgebruik................................................................................................................................................................48 

Modulair bouwen 

‘Modulaire bouwers mogen best iets trotser zijn’..................................................................................................................................50 

‘De sleutel tot betaalbaar wonen is hout’................................................................................................................................................52 

ISU: tijdelijke locatie op basis van circulaire bouw.................................................................................................................................54 

Direct resultaat met demontabele, herbruikbare gebouwen................................................................................................................56 

Een uitdaging op locatie..............................................................................................................................................................................58 

Foutloos in het zicht......................................................................................................................................................................................60 

Sterke staalconstructies voor uitbreiding van Mammoet in Schiedam..............................................................................................61 

DEVENTER PLUS..................................................................................................................................................................................................62 

Snel en flexibel bouwen met super circulair betoncasco..............................................................................................................................70 

STEENWIJK Nul-op-de-Meterwoningen..........................................................................................................................................................74 

UTRECHT Academie Tien ................................................................................................................................................................................78 

DEN HAAG ROC Mondriaan..............................................................................................................................................................................82 

TILBURG Koninklijke van Eerd...........................................................................................................................................................................84 

RIJSWIJK The Minister........................................................................................................................................................................................86 

ROTTERDAM Palladio & Michelangelo............................................................................................................................................................88 

NIEUWEGEIN Point of View...............................................................................................................................................................................92 

ZWOLLE Residence Coestraete..........................................................................................................................................................................96 

LEIDEN Octagon ...............................................................................................................................................................................................107 

Warmtepomptechniek wordt ook haalbaar voor grotere en oudere woningen...................................................................................108

Inhoud 

70 

88 92 

108 130 

170 

Marktleider kiest met klem voor groen................................................................................................................................................................110 

‘Samen bouwen we sterk’.......................................................................................................................................................................................114 

UTRECHT Hanoidreef...............................................................................................................................................................................................116 

ALMERE Houten Hotel............................................................................................................................................................................................120 

Veiligheid en gemak in optima forma.................................................................................................................................................................127 

ALMERE Bouwmeesterbuurt..................................................................................................................................................................................128 

AMSTERDAM Lieven...............................................................................................................................................................................................132 

UTRECHT LEIDSCHE RIJN BUUR.........................................................................................................................................................................136 

HAPS Nabuurs...........................................................................................................................................................................................................140 

ZEEWOLDE Boeghaven...........................................................................................................................................................................................144 

RIJSSEN De Koerbelt................................................................................................................................................................................................148 

NUNSPEET Sterrehof...............................................................................................................................................................................................152 

Aandeel gerecyclede kunststof in profielen blijft toenemen............................................................................................................................154 

Training Veiligheidsleiderschap..............................................................................................................................................................................156 

'Integraal sturen op prestaties'..............................................................................................................................................................................158 

AMSTERDAM LAB42...............................................................................................................................................................................................160 

APELDOORN KAVO.................................................................................................................................................................................................162 

No Roof To Waste......................................................................................................................................................................................................169 

BERGEN OP ZOOM Gouvernement.....................................................................................................................................................................170 

LEIDEN The Fizz........................................................................................................................................................................................................174 

LEIDEN De Vliet........................................................................................................................................................................................................180 

ZOETERMEER Palenstein........................................................................................................................................................................................182 

EINDHOVEN Prologis DC4 fase 2.........................................................................................................................................................................184 

EDE Bloemenveiling Plantion.................................................................................................................................................................................186 

LEEUWARDEN Hollanderwijk................................................................................................................................................................................188 

Bouwpartners......................................................................................................................................................................................................197 

The Minister in Rijswijk 

Beeld | egbertdeboer.com 

Blijf gratis en eenvoudig op de 

hoogte van het laatste nieuws. 

Volg ons op social media en meld 

je aan voor onze nieuwsbrief! 

stedenbouw.nl

Booking.com City Campus Amsterdam 

Tekst | Lieke Bousema 

Beeld | Hufton+Crow 


Spectaculaire nieuwbouw maakt 

Oosterdokseiland compleet 

Afgelopen juni is de Booking.com City Campus in hartje Amsterdam officieel geopend en in gebruik genomen. Een belangrijke 

mijlpaal voor het reisplatform, want voor het eerst in meer dan 10 jaar werken alle 6.500 medewerkers samen 

in één gebouw. Zowel het nieuwe hoofdgebouw als het aangrenzende woongedeelte van de 65.000 m 2 grote campus 

zijn ontworpen door UNStudio, dat hiervoor nauw samenwerkte met BPD Gebiedsontwikkeling en het team van Booking. 

com. Belangrijkste doel was om een eigentijdse werkomgeving voor alle medewerkers te creëren, maar ook om het gezondste 

en duurzaamste stedelijke bouwproject te realiseren. 

10 | STEDENBOUW.NL


Van buiten ogen de gevels van glas en keramiek 

gesloten, maar binnen overheerst de levendigheid van de 

Amsterdamse binnenstad. (Beeld: Hufton+Crow) 

UNStudio werd al in 2015 door Booking.com 

en BPD Gebiedsontwikkeling benaderd om de 

nieuwe City Campus op het Oosterdokseiland te 

ontwerpen. “Het belangrijkste doel was om de 

medewerkers – die op dat moment nog verspreid 

door de stad werkten – op één duurzame, gezonde 

en inspirerende locatie samen te brengen”, vertelt 

Ben van Berkel van UNStudio. “Maar ook om 

nieuw talent aan te trekken en om verbinding en 

spontane ontmoetingen te stimuleren. Zowel tussen 

medewerkers als met bezoekers, bewoners 

en passanten.” 

Met de ingebruikname van de Booking.com City Campus is enorm veel levendigheid 

aan de rand van het Oosterdokseiland ontstaan. (Beeld: Hufton+Crow) 

KANTOORWERKPLEK 

VAN DE TOEKOMST 

Een architectencompetitie met diverse presentaties 

en gesprekken volgde, waarin bijvoorbeeld de 

visie van Van Berkel op de kantoorwerkplek van 

de toekomst positief opviel. “Samen met de studenten 

van de Harvard Graduate School of Design 

deed ik bovendien al jarenlang onderzoek naar 

de gezondheid en sustainability in gebouwen”, 

vertelt hij. “Van carbon footprint t/m binnenklimaat, 

waarbij naast de kwaliteit van licht, lucht 

en akoestiek ook de invloed van materialen op 

onze gezondheid een belangrijk thema was. ❯ 

STEDENBOUW.NL | 11


Iedereen moet zich comfortabel én veilig voelen in de nieuwbouw. Behalve natuurlijke materialen, daglicht en 

groen levert een goede akoestiek hier een essentiële bijdrage aan. (Beeld: Hufton+Crow) 

De onderzoeken hebben onder andere geleid tot 

een nieuwe methode om – door middel van een 

beter binnenklimaat – het ziekteverzuim flink terug 

te dringen. Los van het ontwerp dat wij hadden 

gemaakt, was Booking.com zeer geïnteresseerd 

in deze thema’s.” 

BENADERD ALS EEN CLUBHUIS 

“Het Oosterdokseiland is een complexe locatie”, 

vertelt Van Berkel. “Omdat de Booking.com City 

Campus het sluitstuk vormt van de redelijk hoge 

verdichting van het eiland, hadden we met allerlei 

stedenbouwkundige randvoorwaarden te maken. 

Bijvoorbeeld ten aanzien van maat en schaal. Bovendien 

wenste Booking.com een campusachtige 

opzet, waarin hybride werkvormen en kruisbestuiving 

centraal moesten staan. Om hier inspiratie 

voor op te doen, hebben we diverse internationale 

techbedrijven bezocht. Toch is uiteindelijk besloten 

om een compleet nieuw en eigen concept te 

ontwikkelen. Binnen dit concept is het hoofdkantoor 

benaderd als een clubhuis, waar medewerkers 

graag en vaak naartoe gaan. Ruim voldoende 

break-outruimtes, maar ook rijkelijk gebruik van 

hout en groen waren belangrijke speerpunten 

hierbij.” BPD voegde met name aanvullende eisen 

rondom wonen, gebouwkwaliteit en budget toe, 

vertelt hij. “Op basis hiervan zijn we heel voortvarend 

met het ontwerp aan de slag gegaan.” 

Voor het eerst in meer dan 10 jaar werken alle 6.500 

medewerkers samen in één gebouw. (Beeld: Hufton+Crow) 

12 | STEDENBOUW.NL


FYSIEKE, MENTALE EN 

SOCIALE GEZONDHEID 

Het ontwerp van UNStudio introduceert drie lagen 

van gezondheid, die op ambitieuze wijze zijn doorgevoerd. 

“Allereerst is er de fysieke gezondheid”, 

illustreert Van Berkel. “Het gebouw stimuleert 

medewerkers op tal van manieren om meer te bewegen. 

Zo zijn de (brand)trappen duidelijk in het 

zicht geplaatst en is de lobby niet op de begane 

grond maar op de eerste verdieping ingericht.” 

De tweede laag betreft de sociale gezondheid, 

waarin met name community building rondom de 

werkplekken centraal staat. De vele restaurants, 

cafés, pleinen en break-outruimtes spelen hierin 

een sleutelrol. “Daarnaast hebben we aandacht 

besteed aan de mentale gezondheid van medewerkers. 

Immers moet iedereen zich comfortabel 

én veilig voelen in de nieuwbouw. Behalve natuurlijke 

materialen, daglicht en groen levert een 

goede akoestiek hier een essentiële bijdrage aan.” 

'De menselijke 

maat overheerst' 

KOLOSSAAL VAN BUITEN, 

KLEINSCHALIG VAN BINNEN 

Voor het exterieur van de nieuwe Booking.com 

City Campus werd de relatie gezocht met de robuuste 

kwaliteiten en industriële geschiedenis van 

de Amsterdamse haven. Zo heeft het gebouw de 

robuustheid van een schip, terwijl in het interieur 

juist de levendigheid van de Amsterdamse 

binnenstad overheerst. “Hoewel de nieuwbouw 

een kolossale omvang heeft, ontdek je bij binnenkomst 

direct hoe kleinschalig en divers alle ruimtes 

en voorzieningen zijn opgebouwd”, vertelt 

Van Berkel. “De menselijke maat overheerst. Elke 

medewerker kan op elk moment van de dag een 

fijne en geschikte aanland-, brainstorm- of werkplek 

vinden. Om een comfortabel binnenklimaat 

te borgen, wordt continu frisse lucht onder de 

vloeren aangevoerd, terwijl stralingsplafonds zorgen 

voor een aangename temperatuur. Overal in 

het gebouw is aandacht besteed aan een goede 

akoestiek en de twee atria met loopbruggen en 

interne balkons laten daglicht ver in het gebouw 

naar binnen stromen, waardoor de maat en schaal 

van het gebouw verder worden verzacht.” 

Voor het exterieur van de nieuwe Booking.com City Campus werd de relatie gezocht met de 

robuuste kwaliteiten en industriële geschiedenis van de Amsterdamse haven. (Beeld: Hufton+Crow) 

In de nieuwbouw worden verbinding en spontane ontmoetingen gestimuleerd. Zowel 

tussen medewerkers als met bezoekers, bewoners en passanten. (Beeld: Hufton+Crow) 

Met de ingebruikname van de Booking.com City 

Campus is enorm veel levendigheid aan de rand 

van het Oosterdokseiland ontstaan, besluit Van 

Berkel. “Hiermee sluiten we tevens aan bij de ambitie 

van de zogenaamde Vierde Nota, waarmee 

de overheid meer reuring rond haar ov-stations 

wil creëren. Bijvoorbeeld door de stations als 

hart in plaats van achterkant van de stad te beschouwen. 

Dit gebouw geeft deze ambitie een 

extra impuls, als beëindiging van Amsterdam Centraal. 

Daarmee voegen we ook extra waarde toe 

aan de stad.” ❚ 

STEDENBOUW.NL | 13


Tekst | Lieke Bousema Beeld | HofmanDujardin 

EEN INNOVATIEF EN COMPACT 

INSTALLATIECONCEPT, GEBASEERD 

OP HET MENSELIJK LICHAAM 

Op het Oosterdokseiland in Amsterdam is net voor de zomer de Booking.com City Campus geopend. Met een omvang 

van 72.500 m 2 bezet het nieuwe hoofdkantoor ongeveer een derde van het eiland. Bovendien is het één van 

de grootste binnenstedelijke projecten van West-Europa. Voor de ontwikkeling van dit prestigieuze project werd een 

team van specialisten samengesteld, waarbij Techniplan Adviseurs werd betrokken voor de technische installaties en 

het duurzaamheidsadvies. 

Werkruimte op het balkon van de derde verdieping. (Ontwikkelaar: BPD Gebiedsontwikkeling, Architect: UNStudio, Hoofd 

interieurarchitect: HofmanDujardin, Groendesign: Makers of Sustainable Spaces, Projectmanagement: CBRE Nederland) 

“Onze opdracht begon met het definiëren van de 

uitgangspunten voor de architectenselectie”, vertelt 

Dick van der Kooij, ingenieur installatietechniek, 

duurzame energie en gebiedsontwikkeling 

bij Techniplan Adviseurs. “Bijvoorbeeld voor wat 

betreft installatietechniek en technisch vernuft. 

Booking.com is het grootste techbedrijf van ons 

land en al snel werd duidelijk dat veel smart building 

technologie toegepast moest worden, maar 

dan wel op een logische manier. Het gebouw 

mocht geen computer worden. In plaats daarvan 

ambieerde Booking.com een functioneel, natuurlijk 

en ‘smooth’ gebouw voor haar medewerkers, 

waarin lowtech het wint van hightech oplossingen. 

In een aantal workshops hebben wij advies 

gegeven over deze uitgangspunten. Na de architectenselectie 

zijn we bovendien gevraagd om 

het ontwerp voor het nieuwe hoofdkantoor mede 

vorm te geven. Hierbij hebben wij gefocust op de 

duurzaamheidsambitie, energievoorziening en gebouwgebonden 

technieken. Van klimaatinstallaties 

tot elektrotechniek, liften en gevelreiniging.” 

HET MENSELIJK LICHAAM 

ALS UITGANGSPUNT 

“Voor de klimaattechnieken hebben wij gekozen 

voor een uniek concept, dat gebaseerd is op de 

werking van het menselijk lichaam”, illustreert Van 

der Kooij. “Door het menselijk lichaam stroomt gemiddeld 

slechts vier tot zes liter bloed. Wanneer 

dit goed wordt rondgepompt, kunnen we echt álles 

doen. Van hardlopen tot fietsen, zwemmen en 

schaken, mits we niet alles tegelijk willen doen. 

Voor het nieuwe hoofdkantoor van Booking.com 

14 | STEDENBOUW.NL


De nieuwe Booking.com City Campus. (Ontwikkelaar: BPD Gebiedsontwikkeling, Architect: UNStudio, 

Hoofd interieurarchitect: HofmanDujardin, Projectmanagement: CBRE Nederland) 

hebben we eenzelfde basis gecreëerd. Het hart 

van de installatie wordt gevormd door een compacte 

technische ruimte, die samen met alle leidingen, 

kanalen en energieverdelers in de bloedsomloop 

voorziet. Waar het gebouwbeheersysteem de 

hersenen vormen, zijn alle sensoren vergelijkbaar 

met ons zenuwstelsel. In combinatie zorgen al 

deze elementen dat het binnenklimaat in het pand 

perfect op niveau wordt gehouden, zonder dat een 

overdaad aan installaties nodig is.” 

'Booking.com ambieerde een functioneel, 

natuurlijk en ‘smooth’ gebouw voor 

haar medewerkers, waarin lowtech het 

wint van hightech oplossingen' 

BIJZONDERE INNOVATIES 

Een opvallend element in het ontwerp van Techniplan 

Adviseurs zijn de klimaatplafonds, die gemaakt 

zijn van strekmetaal. “De plafonds voorzien 

zowel in de verwarming als de koeling van 

de ruimtes en hebben een koelcapaciteit die bijna 

twee keer zo hoog is als standaard klimaatplafonds”, 

vertelt Van der Kooij. “Bijzonder is bovendien 

dat de ventilatielucht wordt verdeeld vanuit 

het vloerplenum. De vloeren doen hierbij dienst 

als luchtkanalen, terwijl slimme roosters met 

servomotoren voor een excellente luchtverdeling 

zorgen. Ook dit concept is zeer innovatief en nog 

niet eerder toegepast.” Overal in het gebouw zijn 

habitats ingericht in de vorm van kantoorwerkplekken, 

concentratieruimtes, vergaderruimtes, 

restaurants en koffiecorners, die in de toekomst 

eenvoudig omgebouwd kunnen worden naar 

een andere functie. Bijvoorbeeld als voortschrijdende 

inzichten of behoeftes hierom vragen. Het 

gebouw is heel makkelijk aanpasbaar, duurzaam 

en toekomstgericht. 

MULTIFUNCTIONELE ATRIA EN 

SLIM LOGISTIEK ONTWERP 

Van der Kooij roemt ook de prachtige atria, die 

zonder veel installaties tot leven zijn gebracht. 

"Door slimme keuzes te maken, voorkomen we 

bovendien dat installaties elkaar hinderen of tegenwerken.” 

Het hoofdkantoor is ontwikkeld voor 

circa 6.500 medewerkers, waarvan een groot deel 

met het openbaar vervoer naar het Oosterdokseiland 

komt. “Al deze mensen worden via roltrappen 

naar de tweede verdieping geleid, vanaf waar 

twee grote liftgroepen voor de verdere verdeling 

door het pand zorgen. Hierdoor konden we ook 

– in relatie tot de omvang van het gebouw – met 

veel compactere liftgroepen uit te voeten en bleef 

meer nuttig besteedbaar oppervlak over.” 

“Zodra we de technieken zover hadden uitgedokterd 

en de bouwvergunning was verkregen, zijn 

we op zoek gegaan naar de juiste bouwpartners 

die wij vonden in de Installatie Combinatie ODE 

(ICO)”, vertelt Van der Kooij. “Wij hebben ons 

ontwerp in het volste vertrouwen aan deze combinatie 

overgedragen en op afstand – middels commissioning 

– onze vinger aan de pols gehouden. 

Bovendien hebben we de processen voor de BREE- 

AM-certificering gecoördineerd en de bewijslast 

verzameld, waardoor de nieuwbouw met BREEAM 

‘Excellent’ certificaat kon worden opgeleverd.” ❚ 

STEDENBOUW.NL | 15



Beeld | Klimaatservice Holland 

Bijzonder installatieconcept voor 


Met een oppervlakte van 72.500 m² of ruim een derde van het Oosterdokseiland is de nieuwe Booking.com City Campus 

in Amsterdam één van de grootste binnenstedelijke projecten van West-Europa. Voor de aanleg van de installatietechnieken 

bundelden Klimaatservice Holland en Van den Pol Elektrotechniek hun krachten in de Installatie Combinatie ODE 

(ICO). Gezamenlijk realiseerden de installatiepartners een duurzaam, gezond en slim gebouw. “De hoogstaande technieken, 

grote omvang én bijzondere locatie maakten dit project uniek en uitdagend.” 

Afgelopen juni is de Booking.com City Campus 

officieel in gebruik genomen. Samen met projectdirecteur 

Jan Nederveen, projectleider Pieter 

Meerkerk en hoofd ontwerpafdeling Willem Sterkenburg 

van Klimaatservice Holland blikken we 

terug op een mooi en omvangrijk project, waarin 

een bijzonder installatieconcept geïntegreerd is. 

VENTILATIETOEVOER 

VANUIT DE VLOER 

Binnen de Installatie Combinatie ODE was Klimaatservice 

Holland verantwoordelijk voor alle 

werktuigkundige installaties. Van de HVAC-installaties 

t/m de sanitaire installaties en brandbestrijdingsinstallaties. 

Ook is een moderne en slimme 

regelinstallatie gerealiseerd, met een ‘Smart Building’ 

als resultaat. “Wij hebben het DO+ ontwerp 

en de principekeuzes van Techniplan en UNStudio 

verder uitgewerkt, met oog voor duurzaamheid 

en voor het welzijn van alle medewerkers”, vertelt 

Sterkenburg. “BREEAM was een eis waarmee 

continu rekening gehouden moest worden. Om 

het comfort te borgen, is er bijvoorbeeld een klimaatkamertest 

uitgevoerd met een strekmetalen 

plafond en vloerventilatie.” Nederveen: “Een belangrijke 

principekeuze was de ventilatietoevoer 

vanuit het vloerplenum. Een uitgekiende roosterverdeling 

maakt een perfecte luchtverdeling mogelijk, 

terwijl CO 2 

-sensoren een vraaggestuurde 

luchttoevoer garanderen. Door het plenum uit 

te voeren als een drukdoos, was slechts een minimum 

aan kanalen nodig. Volgens de gedachte 

dat warme lucht stijgt (verdringingsprincipe; red.) 

wordt de gebruikte ventilatielucht bovenin de 

ruimte afgezogen.” 

Voor de verwarming en koeling van bijvoorbeeld 

de kantoorruimtes en de break-outs zijn open 

klimaatplafonds van strekmetaal geïnstalleerd, 

Voor de aanleg van de installatietechnieken bundelden Klimaatservice Holland en Van den Pol 

Elektrotechniek hun krachten in de Installatie Combinatie ODE (ICO). 

16 | STEDENBOUW.NL


vertelt Nederveen. “In de entree, delen van het 

restaurant en de atria is aanvullend gekozen voor 

vloerverwarming en vloerkoeling. Bovendien hebben 

we de MER- en SER-ruimtes voorzien van koeling 

en zijn de keukens uitgerust met uitgebreide 

klimaatbeheersing en keukenventilatie.” Meerkerk: 

“De grootste uitdaging in dit project was de 

bijzondere geometrie. Geen verdieping is hetzelfde, 

wat tevens geldt voor de installatietechnieken. 

Bijvoorbeeld voor de klimaatplafonds hebben wij 

waar mogelijk gezocht naar standaardisatie, maar 

bijzondere aansluitstukken in gevelaansluitingen 

waren onontkoombaar. Hier is veel specialisme 

aan te pas gekomen; van ontwerp t/m montage.” 

ZORGVULDIGE 

AFSTEMMING IN BIM 

Ook was de ruimte tussen de klimaatplafonds en 

betonvloeren beperkt. “Waar we normaal gesproken 

één verdieping uittekenen en alle installaties 

boven het plafond wegwerken, hadden we hier te 

maken met groot aantal unieke verdiepingen en 

bouwdelen”, aldus Meerkerk. “Maar ook met twee 

coördinatiegebieden (het plafond en de vloer), 

waardoor een zorgvuldige afstemming noodzakelijk 

was. Het complete project is uitgewerkt in 

BIM en we hebben wekelijks clashoverleggen gevoerd 

om hier op de juiste manier invulling aan te 

Het hart van de technische installatie bevindt zich in de kelder van de City Campus. 

geven. Zowel met Van den Pol Elektrotechniek als 

met de installatiepartners, constructeur, architect 

en nevendisciplines.” Deze afstemming kreeg nog 

een extra impuls, toen de installatiecombinatie 

lopende het project ook het totale inbouwpakket 

van Booking.com gegund kreeg. 

TECHNISCHE HART IN DE KELDER 

Het hart van de technische installatie bevindt 

zich in de kelder van de City Campus, waar onder 

andere zes luchtbehandelingskasten, de warmteen 

koudeverdelers en het noodstroomaggregaat 

staan. “De luchtbehandelingskasten hebben het 

volume van een rijtjeswoning en zijn in delen 

naar Amsterdam vervoerd, vanaf waar zij met 

een schip naar het Oosterdokseiland zijn gevaren”, 

vertelt Nederveen. “Hier zijn de kasten met 

zorg ingehesen en geassembleerd, waarna de 

City Campus verder is opgebouwd.” Warmte en 

koude worden geleverd door een WKO-bron op 

het Oosterdokseiland, vertelt Sterkenburg. “Vanuit 

de kelder worden warmte, koude en ventilatielucht 

via vijf schachtkernen verspreid naar de 

diverse ruimtes.” ❚ 

Klimaatservice Holland BV 

is specialist op het gebied van: 

Verwarmingsinstallaties 

Koelinstallaties 

Klimaatplafonds 

Luchtbehandelingsinstallaties 

Regelinstallaties 

Afstandbeheer 

Sanitaire installaties 

Drinkwaterinstallaties 

Regenwateropvangsysteem 

Sprinklerinstallatie 

Nijverheidsstraat 31 

3371 XE Hardinxveld-Giessendam 

Tel. 0184 - 613911 

www.klimaatservice.nl 

STEDENBOUW.NL 

17-08-2023 11:28 | 17 

Naamloos-1 1 17-08-2023 11:28


Tekst en beeld | Van den Pol Elektrotechniek 

‘SAMEN EEN 

TOPPRESTATIE GELEVERD’ 

Al is de City Campus van Booking.com bijna een jaar geleden opgeleverd, Jan van den Brink is nog altijd trots. “Zo’n gaaf, 

aansprekend gebouw maak je met elkaar maar eens in je leven”, stelt de projectleider van Van den Pol Elektrotechniek. 

“Ik zie het echt als een visitekaartje, voor het bedrijf én voor alle teamleden persoonlijk.” 

Ten tijde van de oplevering was de Booking.com 

City Campus de grootste kantoornieuwbouw van 

Europa. Ter illustratie: Van den Pol gebruikte meer 

dan 750 kilometer kabel, plaatste ruim 9.000 

verlichtingsarmaturen en installeerde 1.065 PVpanelen. 

BIM ONMISBAAR 

“Naast de omvang maakte met name de integratie 

van architectuur en installaties ons werk 

complex”, vertelt Van den Brink. Bij de vertaling 

daarvan naar de praktijk was BIM onmisbaar. “In 

het gebouw is elke verdieping anders, de installatieruimte 

is zeer beperkt en er zijn veel schuine 

hoeken. Op basis van het 3D-tekenwerk zagen 

monteurs ter plaatse via hun telefoon of tablet 

een realistische weergave van de beoogde werkelijkheid. 

Locatie en maatvoering van leidingen 

en installaties was direct duidelijk. Om dit bij zo’n 

enorm gebouw met 2D-tekenwerk snel genoeg te 

doorgronden, is onbegonnen werk.” 

PROVEN TECHNOLOGY 

Met Klimaatservice Holland vormde Van den Pol 

de Installatie Combinatie ODE (ICO). “We werken 

veel samen en hebben aan een half woord 

genoeg. Dat is altijd al een groot voordeel, maar 

helemaal bij een project als dit.” Van den Pol was 

onder meer verantwoordelijk voor de complete 

E-installatie, ledverlichting, brandmeld- en ontruimingsinstallatie, 

beveiliging en toegangscontrole 

plus datavoorzieningen. “Hierbij gaat het om proven 

technology. In dit geval de enig juiste keuze.” 

48 WERKGEBIEDEN 

De installatiecombinatie was ook verantwoordelijk 

voor het inbouwpakket. “Er waren tien interieurarchitecten 

bij betrokken en het complex 

heeft maar liefst 48 verschillende werkgebieden. 

Van repetitie was vrijwel geen sprake”, aldus Van 

den Brink. De Booking-campus zit vol slimme sensoren. 

“Die herkennen medewerkers en stellen 

automatisch hun voorkeur in als het gaat om verlichting 

en temperatuur, ongeacht de locatie in het 

gebouw. Alle benodigde communicatie verloopt 

via ons onderliggende datanetwerk.” 

GOODWILL 

Gedurende een lang, grootschalig project als de 

City Campus is tegenslag onvermijdelijk. “Tussen 

de eerste voorbereidingen en ingebruikname zat 

zes jaar. Ondertussen zorgde COVID-19 voor vertraging 

en veranderende inzichten. Ondanks de spanning 

en dreigende deadlines was de collectieve 

STABIEL SYSTEEM 

De 6MVA-hoofdvoeding komt in een eigen lus 

vanaf een hoofdstadion van Liander. “De City 

Campus heeft een eigen centraal voedingsnet. 

De E-installatie is redundant uitgevoerd, met 

twee trafo’s en twee noodstroomaggregaten. 

UPS-voorzieningen tussen apparatuur en het net 

zorgen voor een stabiel systeem met optimale bedrijfszekerheid.” 

Het langjarige beheer en onderhoud van de City Campus is in goede handen. 

18 | STEDENBOUW.NL


Van den Pol gebruikte meer dan 750 kilometer kabel, 

plaatste ruim 9.000 verlichtingsarmaturen en installeerde 

1.065 PV-panelen voor de Booking.com City Campus. 

Van den Pol en Klimaatservice Holland vormen samen een goed 

team bij de realisatie van de Booking.com City Campus. 

mindset echter altijd positief, ook bij de opdrachtgever en adviseurs. Samen 

bleven we naar oplossingen zoeken. En toen het echt spannend werd, bleek 

dat we door onze inzet en prestaties veel goodwill hadden opgebouwd.” 

NOG BETER 

Van den Pol neemt ook het langjarige beheer en onderhoud van de City Campus 

op zich. “Naast de E-installatie, verlichting en beveiligingsinstallatie vallen 

daar bijvoorbeeld ook de liften, roltrappen en PV-installatie onder. Onze 

onderhoudsspecialisten zijn continu op de campus aanwezig. Processen zijn 

volledig afgestemd op de wensen en eisen van Booking.com. Slimme sensoren 

en meters verzamelen grote hoeveelheden data. Analyse daarvan helpt 

om het gebouw nog beter af te stemmen op het gebruik en de gebruikers.” 

Fotobijschrift-6. (Beeld: xxxxx) 

ONDER DE INDRUK 

Van den Brink refereerde al aan zijn persoonlijke trots bij het project. “Dat 

gevoel is er binnen het hele bedrijf. Regelmatig geven we groepen uit ons 

netwerk een rondleiding over de City Campus. De reacties zijn telkens enthousiast; 

iedereen is onder de indruk. Ook in ons vak is de topprestatie die we hier 

samen hebben geleverd niet onopgemerkt gebleven. En terecht.” ❚ 

STEDENBOUW.NL | 19



Beeld | PCS B.V. en IQPS B.V. 

Booking.com Amsterdam 

DATAGEDREVEN EN HOLISTISCH 

GEBOUWBEHEER 

Met de opening van de indrukwekkende nieuwbouw van Booking.com op het Oosterdokseiland in Amsterdam ronden 

ook PCS B.V. (Building Automation) en IQPS B.V. (Digital Positioning & Smartplatform) hun project af. Voor Nederlands 

meest digitale gebouw eindigt de realisatiefase en begint een interessante operationele fase. 

Screenshot Desigo CC Blue GPS. 

Een traject van zes jaar en voor één van 's werelds 

grootste e-commercebedrijven is tot stand gekomen 

met als enige doel: het creëren van de meest 

optimale en attractieve werkomgeving voor de 

ruim 6.000 (internationale) medewerkers. Om dit 

doel te behalen, hebben PCS B.V. en IQPS B.V. gezamenlijk 

een open, schaalbare en innovatieve oplossing 

uitgewerkt en geleverd voor zowel de gebouwautomatisering 

als het building intelligence 

platform. De combinatie zorgt voor realtime inzage, 

controle en beïnvloeding van de werking, prestaties, 

gebruik en verbruik van elk gebouwaspect. 

“Vanuit duurzaamheid- en efficiencydoelstellingen 

worden de aanwezige processen en installaties 

gestuurd op luchtkwaliteit”, vertelt directeur/ 

eigenaar Paul Persy van PCS B.V. “Binnen de dynamische 

geo fence zones wordt bovendien realtime 

gestuurd op het aantal aanwezige medewerkers. 

Door een verhoogd gegevensinzicht kunnen gebouwbeheerders 

beter anticiperen op potentiële 

interrupties, zodat problemen of erger voorkomen 

worden. Denk bijvoorbeeld aan uitval van installaties 

of een toename van de onderhoudskosten. 

Voorspellend onderhoud door data te verzamelen 

én analyseren is realiteit geworden.” 

HOLISTISCHE AANPAK 

Om de gebruikerservaring continu te kunnen verbeteren, 

heeft Booking.com gekozen voor een 

holistische aanpak. Hierbij worden alle utilitaire 

databronnen, bezettingsmetingen, gebruiksvoorkeuren, 

gebruiksgedrag, positiedata, positieduur, 

et cetera benut om bezetting, prestaties, gebruiksgraden 

en gewoonten te kunnen identificeren. 

“Op basis van deze data biedt het systeem de mogelijkheid 

om realtime (de dichtstbijzijnde) vrije 

vergaderruimten of werkplekken te vinden, wachtrijen 

te signaleren, een lunchmoment te adviseren, 

het ruimtecomfort te optimaliseren, assets te traceren, 

et cetera”, vertelt Persy. “Daarnaast wordt 

inzicht verkregen in het gebruik van het gebouw, 

op basis waarvan processen of ruimte-indelingen 

geoptimaliseerd kunnen worden.” 

ANTICIPEREN OP DE 

GEBOUWPRESTATIES 

“De continue analyse van de data uit het Smartplatform 

geeft een doorlopende terugkoppeling 

van de uitwerking in beleving en gebruik van de 

medewerkers”, benadrukt Persy. “En dit is hard 

nodig, want als gevolg van aanpassingen in bijvoorbeeld 

verlichting, temperatuur, vochtgehalte, 

bureauopstellingen, utilitaire en facilitaire mogelijkheden 

en assortiment (zoals menusamenstellingen 

van het restaurant) is niet één uniforme 

beheeraanpak mogelijk. Doorgronden en dienovereenkomstig 

anticiperen op de volspectrale 

prestaties van een gebouw is essentieel om tot 

het meest passende onderhoudsregime te komen. 

Maar ook beslissend in het creëren van een inspirerend 

verblijf voor alle gebruikers. Het modelleren 

van zowel de technische als gebruiksdata uit alle 

bronnen, is hiertoe de sleutel.” ❚ 

20 | STEDENBOUW.NL


Desigo CC Schachtenschema. 

Solution 

Partner 

INTELLIGENT POSITIONING SOLUTIONS 

www.IQPS-smartbuildings.com 

SIEMENS partners voor het gezamenlijk 

creëren van de perfecte plek. 

STEDENBOUW.NL | 21



Beeld | Siemens Smart Infrastructure en UNStudio/Hufton+Crow 

Verbindende technieken én samenwerkingen 

komen samen bij Booking.com City Campus 

‘WAT SLIM IS, MOET 

OOK SLIM BLIJVEN’ 

De 65.000 m² grote Booking.com City Campus op Oosterdokeiland is hét toonbeeld van een perfect place: comfortabel, 

veilig, energiezuinig en mensvriendelijk, maar ook vooruitstrevend en open. Mede dankzij de slimme systemen van 

technologiepartner Siemens Smart Infrastructure wordt de ambitie van een duurzaam, slim en gezond gebouw ook doorgetrokken 

naar de toekomst. “Een slim gebouw stopt niet bij de oplevering, maar is continu in ontwikkeling”, benadrukt 

Sander van Slooten, Frontline Sales Manager bij Siemens Smart Infrastructure. “De systemen die wij voor Booking.com 

geadviseerd en geleverd hebben, maken dit uitstekend mogelijk. We kunnen tot in de lengte van jaren software- en 

hardwaretechnieken upgraden en updaten. Bovendien kunnen we nieuwe innovaties implementeren, waardoor wat slim 

is, ook slim blijft.” 

Desigo CC is een krachtig platform op basis van een open 

architectuur, wat de integratie van technologie duidelijk 

vereenvoudigt. Het kan verschillende systemen en apparaten 

integreren, processen automatiseren en is schaalbaar en flexibel. 

22 | STEDENBOUW.NL


“Met het nieuwe hoofdkantoor wil Booking.com de allerbeste omgeving voor 

haar medewerkers creëren”, weet Gerben de Haan, Sales Manager Regional 

Solutions en Services bij Siemens Smart Infrastructure. “Nu én in de toekomst. 

Maar hoe zorg je nu voor een werkomgeving die aansluit bij de huidige én 

toekomstige behoeftes? En hoe zorg je dat alle circa 6.500 medewerkers 

comfortabel en gezond kunnen werken, in een duurzame en inspirerende 

werkomgeving? Om deze vragen beantwoord te krijgen, zijn we al in een 

heel vroeg stadium aan tafel geschoven bij Techniplan Adviseurs. Samen hebben 

wij diverse gesprekken gevoerd, over de mogelijke invulling van de smart 

building campus. Nadat de installatiewerkzaamheden gegund waren aan de 

Installatie Combinatie ODE en system integrator PCS B.V. hebben wij samen 

met projectdirecteur Jan Nederveen en PCS-directeur Paul Persy de verdere 

invulling onderzocht.” 

UITGEBREID PAKKET 

“Om alle relevante stakeholders te informeren over onze mogelijkheden, hebben 

wij een werkbezoek gebracht aan een vergelijkbaar project van Siemens 

in Italië”, vertelt De Haan. “In navolging van de smart building van Agnelli 

Foundation hebben we bovendien onze gerenoveerde campus in Zug bezocht, 

dat tevens met de nieuwste smart building technieken is uitgevoerd. Hier hebben 

we uitgebreid gespard over de Booking.com City Campus. Welke eisen 

heeft Booking.com ten aanzien van slimme werkprocessen? En hoe willen we 

het project straks opleveren, met indoor positionering, apps, slimme veldapparatuur, 

slimme regeltechnieken en uitgebreide analysesoftware? Met alle 

partijen zijn uitgebreide gesprekken gevoerd, zoals met Klimaatservice Holland 

voor het klimaatbeheersysteem, Van den Pol Elektrotechniek voor de 

brandmeldtechniek en PCS B.V. voor de overkoepelde regeltechniek en het 

gebouwmanagementsysteem.” De inspanningen hebben geleid tot een uitgebreid 

pakket aan Siemens oplossingen. Van veldapparatuur (kleppen, afsluiters, 

sensoren en opnemers) tot regeltechnieken. “PCS B.V. heeft een indoor 

positioning systeem geleverd, dat volledig geïntegreerd is in ons Desigo CC 

gebouwmanagementsysteem. Last-but-not-least hebben wij een geautomatiseerd 

systeem geleverd om beginnende brandjes snel te detecteren en signaleren.” 

Met het nieuwe hoofdkantoor wil Booking.com de 

allerbeste omgeving voor haar medewerkers creëren. 

Nu én in de toekomst. (Beeld: Hufton+Crow) 

Desigo CC is het geïntegreerde gebouwbeheerplatform van 

Siemens voor het beheer van high performance gebouwen 

OPEN BLIK 

“Wat dit project bijzonder maakt, zijn de omvang en projectduur. Al in 2015 

kreeg UNStudio de ontwerpopdracht gegund en afgelopen juni is de Booking. 

com City Campus officieel in gebruik genomen”, vertelt De Haan. “Tijdens 

deze lange periode zijn we continu in dialoog gebleven met zowel de eindgebruiker 

als de installerende partijen. Hierdoor waren we 100% zeker dat 

het gebouw bij oplevering nog altijd smart, vernieuwend en innovatief zou 

zijn.” Van Slooten: “Gedurende het project hebben wij een open blik naar 

de markt gehouden. Want niet alleen Siemens levert mooie en innovatieve 

technieken; andere fabrikanten en leveranciers doen dat ook. De Siemens 

techniek garandeert een open verbinding met deze technieken, waardoor een 

écht vooruitstrevend gebouw mogelijk wordt. Wij hebben letterlijk op elk vlak 

de verbinding gezocht. Zowel technisch als commercieel en altijd met het oog 

op de toekomst. Zo kan bijvoorbeeld ons Desigo CC gebouwmanagementsysteem 

nu al verbonden worden met Building X; een open IoT-platform met 

op AI-gebaseerde applicaties die optimale connectiviteit bieden, gebouwen 

toekomstbestendig maken én helpen om de organisatiedoelen te bereiken. 

Bijvoorbeeld ten aanzien van duurzaamheid en (energie-)efficiëntie.” 

IN DIENST VAN HAAR GEBRUIKERS 

De definitie van een slim gebouw is volgens Van Slooten lastig. “In heel veel 

gebouwen zit heel veel techniek. Vaak werkt deze techniek in silo’s, waardoor 

beleving en energiezuinigheid in het gedrang komen. In plaats hiervan hebben 

wij heel bewust gestuurd op systeemintegratie, waardoor bijvoorbeeld de 

verlichting harmonieus samenwerkt met de zonwering en klimaatinstallaties. 

De gebouwinstallatie beweegt dynamisch en ongemerkt mee met de aanwezigheid 

van personen, het uur van de dag, de wisseling van onze seizoenen én 

de weersvoorspellingen. Hierdoor ontstaat een fijne plek voor medewerkers 

en bezoekers. Immers: als je voldoende verse lucht ontvangt, kun je beter nadenken. 

En als ook het licht goed is, voel je je fitter. Daarmee staat het gebouw 

continu in dienst van haar gebruikers.” ❚ 

STEDENBOUW.NL | 23


Tekst | Roel van Gils 

Beeld | Interior Glassolutions 

Veelzijdig met glas 

Brandwerend, kogelwerend, geluidswerend, doorvalveilig, maar bovenal esthetisch zeer fraai. Interior Glassolutions laat 

bij het hoofdkantoor van Booking.com in Amsterdam de veelzijdigheid van het product glas zien. Het was voor de ‘glaskunstenaars’ 

uit Veenendaal één van de grootste projecten ooit. Een terugblik met salesmanager Rob Helmons. 

Bij het nieuwe hoofdkantoor op het hippe Oosterdokseiland is het een en al glas 

wat de klok slaat. Het is zowel van binnen als van buiten grotendeels transparant 

uitgevoerd. Interior Glassolutions heeft zich in eerste instantie ontfermd 

over de portiersloge en diverse geluids- en brandwerende binnenwanden. 

“Gaandeweg het project kwamen daar steeds meer onderdelen bij, zoals de 

glazen balustrades, de glazen binnenwanden voor de kantoren en het auditorium 

en de videwanden in het atrium. Alles wat van glas is in het gebouw, is feitelijk 

door ons geleverd en gemonteerd”, zegt de enthousiaste salesmanager. 

In het interieur van het nieuwe hoofdkantoor van Booking.com is het een en al glas wat de klok slaat. 

24 | STEDENBOUW.NL


MEESTERSTUK 

Vrijwel alles is bijzonder in het gebouw, maar de voorover hellende videwanden 

in het atrium vormen toch wel een meesterstuk. “Vanwege de complexiteit 

van deze wanden, die ook nog eens onder een hoek zijn gepositioneerd, 

hebben we in het voortraject een mock-up op ware grootte gemaakt om de 

maakbaarheid te toetsen”, legt Helmons uit. “Aan deze videwanden lagen 

bovendien nog hoge eisen ten aanzien van geluidwerendheid en doorvalveiligheid 

ten grondslag. Laat dat maar aan ons over. Al onze glassystemen zijn 

namelijk getest door een Notified Body, een onafhankelijk en gecertificeerd 

testinstituut. Dat geeft ons een belangrijke voorsprong.” 

MEER DAN GLAS 

Booking.com is voor Interior Glassolutions een van de meest spraakmakende 

projecten geweest, zegt Helmons. “Al onze disciplines en mogelijkheden in 

glas zijn hier wel aan bod gekomen. En waar nodig zijn we zelfs nóg een stap 

verder gegaan. Zo hebben we bijvoorbeeld voor het auditorium, de conferentieruimte, 

niet alleen de glazen (schuif)wanden geleverd, overigens ook 

met een akoestische eis, maar ook de aluminium puien, de gevelconstructie, 

het blauwstaal en het strekmetaal verzorgd. En dat was met name voor 

de aannemer interessant, omdat zij slechts één aanspreekpunt had voor het 

complete auditorium.” 

Interior Glassolutions neemt voor opdrachtgevers het hele traject uit handen, 

van calculatie tot en met montage. “Zo houden we de kwaliteit en 

planning maximaal onder controle en zijn we in staat om een zeer uitgesproken 

ontwerp ook maakbaar te maken. Booking.com is daar een prachtig 

voorbeeld van.” ❚ 

Interior Glassolutions neemt voor opdrachtgevers het hele 

traject uit handen, van calculatie tot en met montage. 

INTERIOR GLASSOLUTIONS 

MAAK KENNIS MET 

ONZE INNOVATIES. 

NEW 

PROJECTS. 

DE GOUDEN KOETS 

ARCHITECT: RODERIK VAN DER WEIJDEN 

BOUWER: KLOOSTERBOER DECOR BV 

LICHTONTWERP: JOOST DE BEIJ 

PRODUCT: SYSTEMS PROTECT DGU 

KRINKELS BREDA 

ARCHITECT: PAUL DE RUITER 

ARCHITECTS AMSTERDAM 

AANNEMER: WINTERS BOUW EN 

ONTWIKKELING BREDA 

PRODUCT: SYSTEMS CLIP-IN SILENCE 2242 EN 

SYSTEMS SILENCE DOOR PC4200 

HET ONMOGELIJKE 

TOCH MOGELIJK 

MAKEN! 

Dit is slechts een kleine greep 

uit onze vele bijzondere 

projecten. Bezoek onze 

showroom in Veenendaal 

voor een kleine greep uit de 

onbegrensde mogelijkheden 

en bespreek geheel vrijblijvend 

wat wij voor u kunnen betekenen 

met een van onze adviseurs. 

E info@igsbv.nl T +31 (0)318 24 6000 

STEDENBOUW.NL | 25



Beeld | Isolatiebedrijf Hanenberg BV en Brandpreventie Hanenberg BV 

Minimaal energieverliezen, 

maximale brandveiligheid 

Isolatiebedrijf Hanenberg BV en Brandpreventie Hanenberg BV kunnen bouwen op 60 jaar kennis en ervaring in thermische, 

akoestische en brandwerende isolatie en afwerkingen. De afgelopen jaren hebben de firma’s uit Waalwijk een keur 

aan mooie en uitdagende projecten mogen maken in de utiliteitsbouw, lichte industrie en voedingsmiddelenindustrie. 

Zo waren de bedrijven recent betrokken bij de Booking.com City Campus in Amsterdam, waar circa 12 medewerkers in 

opdracht van Klimaatservice Holland en Hakkesteegt Installatietechniek de isolatie van de werktuigbouwkundige en 

sanitaire installaties en de brandwerende en akoestische afdichtingen verzorgden. 

De werkzaamheden voor Booking.com startten 

ruim 2,5 jaar geleden met de thermische en 

akoestische isolatie van de werktuigbouwkundige 

en sanitaire installaties. Zowel in de grote techniekruimtes 

in de kelder als op alle verdiepingen 

en van cv- en koelleidingen tot waterleidingen, 

rioleringen, hemelwaterafvoeren, pompen en appendages, 

zodat energieverliezen tijdens transport 

niet aan de orde zijn. “Dit komt niet alleen 

de energie-efficiëntie ten goede, maar verlaagt 

ook de energierekening”, vertelt Ad Bos namens 

Isolatiebedrijf Hanenberg BV en Brandpreventie 

Hanenberg BV. “Op basis van de installatietekeningen 

hebben wij de juiste isolatiematerialen, 

lengtes en werkwijze bepaald.” Voor de thermische 

isolatie maakt het bedrijf gebruik van 

ROCKWOOL wolschalen (cv-leidingen en warmwaterleidingen) 

in combinatie met een Armaflex 

elastomeer isolatie (koelleidingen en koudwaterleidingen). 

“Waar de wolschalen energieverlies 

tijdens warmwatertransport tegengaan, dient de 

isolatie van de koudwaterleidingen en appendages 

vooral om opwarming, condensvorming en – 

als gevolg daarvan – corrosie te reduceren.” De 

hemelwaterafvoeren en rioleringen zijn akoestisch 

geïsoleerd met Jacomassa. 

BRANDWERENDE VOORZIENINGEN 

Om verspreiding van brand, rook en giftige gassen 

bij calamiteiten tegen te gaan, heeft Brandpre- 

De werkzaamheden voor Booking.com startten ruim 2,5 jaar geleden met de thermische en akoestische isolatie van de 

werktuigbouwkundige en sanitaire installaties. Zowel in de grote techniekruimtes in de kelder als op alle verdiepingen. 

26 | STEDENBOUW.NL


ventie Hanenberg BV een keur aan brandwerende 

materialen van marktleider Rudolf-Hensel aangebracht. 

“Van brandwerende steenwolplaten tot 

brandmanchetten, thermische coatings, grafietkitten 

en schuimen. Bovendien hebben we diverse 

akoestische afdichtingen gerealiseerd, zodat overspraakgeluid 

van de ene naar de andere ruimte 

wordt voorkomen”, aldus Bos. “Daarmee was de 

realisatie van de Booking.com City Campus een 

flinke klus.” 

BEPERKTE BEREIKBAARHEID, 

FLINKE LOOPAFSTANDEN 

Een uitdaging waren met name de verhoogde 

vloeren, vertelt hij. “De bereikbaarheid van onze 

werkplekken was soms beperkt. En hoewel de 

nieuwbouw slechts elf verdiepingen telt, waren de 

oppervlakken en dus loopafstanden aanzienlijk. 

Bovendien waren we met veel partijen op dezelfde 

plekken werkzaam, wat vroeg om een goede 

communicatie en afstemming. Zeker richting de 

oplevering.” Zowel de thermische, akoestische als 

brandwerende materialen zijn aangeleverd op een 

hub, vanaf waar ze met elektrische karretjes naar 

de City Campus zijn vervoerd en op de juiste verdiepingsdelen 

zijn klaargezet. “Hierdoor grepen 

onze medewerkers nooit mis. Deze aanpak is ons 

ontzettend goed bevallen.” ❚ 

Met de realisatie van de Booking.com City Campus voegen Isolatiebedrijf Hanenberg BV en 

Brandpreventie Hanenberg BV weer een mooie referentie toe aan hun indrukwekkende portfolio. 

STEDENBOUW.NL | 27



Beeld | Solarlux 

MINIMALISTISCHE SCHUIFPUIEN 

ZORGEN VOOR INDRUKWEKKENDE 

TRANSPARANTIE 

Het ontwerp van de Ode Appartments en het aangrenzend hoofdkantoor van Booking.com op het Oosterdokseiland in 

Amsterdam kenmerkt zich door maximale transparantie. Om die reden werd een beroep gedaan op Solarlux, die met de 

cero III schuifpuien niet alleen een indrukwekkende transparantie genereert, maar bovendien gehoor geeft aan de hoge 

wind- en waterdichtheidseisen. Het iconische gebouw is een ontwerp van Ben van Berkel van UNStudio en de appartementen 

bieden een uniek uitzicht over de stad. 

Het cero III systeem is een hoogwaardig geïsoleerd, 

kamerhoog schuifraam. “Het is ons vlaggenschip. 

Het systeem is veelzijdig inzetbaar en 

ondanks de minimalistische stijlen van 34 mm 

zelfs geschikt voor passief bouwen”, zegt Ivar 

Homma, Managing Director van Solarlux Nederland. 

Cero III is een zogenaamd 3-sporig systeem. 

“Dat maakt de schuifpui ontzettend veelzijdig. Het 

bewegende deel kan van links naar rechts schuiven 

of juist van rechts naar links. Ook is het mogelijk 

om met vaste elementen te werken of met 

alleen bewegende delen. Dat flexibele karakter 

kwam hier goed van pas. Geen pui is hetzelfde. 

Dat is ook onze expertise: we zijn heel sterk in 

maatwerk en aparte vormen.” 

300 CERO-VLEUGELS 

Solarlux heeft voor de 41 appartementen in het 

Het ontwerp van de Ode Appartments en het aangrenzend 

hoofdkantoor van Booking.com op het Oosterdokseiland in 

Amsterdam kenmerkt zich door maximale transparantie. 

28 | STEDENBOUW.NL


woongebouw circa 300 vleugels van het type cero 

III geleverd en gemonteerd. “Gezien de ligging 

van het gebouw aan het Amsterdamse IJ werden 

hoge wind- en waterdichtheidseisen geëist”, stelt 

Homma. “In het voortraject hebben we daarom in 

onze fabriek in Duitsland een mock-up van een geveldeel 

met cero-pui op ware grootte nagebouwd 

en deze samen met onze opdrachtgever Sorba uitvoerig 

beproefd. En met succes. Het gaf voldoende 

vertrouwen om op deze manier de uitvoering in te 

gaan. De transparante borstwering is geïntegreerd 

in de pui en vormt daarmee een esthetisch geheel.” 

Over de uitvoering gesproken, het was op dat moment 

één van de grootste bouwprojecten van Nederland 

met ontzettend veel disciplines bij elkaar, 

weet Homma. “Wij hebben de circa 300 vleugels 

in een kleine negen maanden gemonteerd en het 

project in een uitstekende samenwerking met 

Sorba tot een goed einde weten te brengen. Als 

één van de meest prestigieuze gebouwen van Nederland, 

is dit ook voor ons weer een mooie referentie. 

We zijn onwijs trots dat we zulke mooie 

projecten kunnen en mogen maken.” 

De cero III is weliswaar het vlaggenschip van 

Solarlux, maar de opvolger staat al in de steigers. 

“We zijn nu bezig met de ontwikkeling van 

de cero IV in dezelfde lijn, maar gaan naar een 

aanzicht van 2 mm met een structural glazing 

effect. Dat wordt echt een revolutie in de wereld 

van minimalistische schuifpuien”, verklapt 

Homma tot besluit. ❚ 

Solarlux heeft voor de 41 appartementen in het woongebouw circa 

300 vleugels van het type cero III geleverd en gemonteerd. 

'De nieuwste 

ontwikkeling wordt 

echt een revolutie 

in de wereld van 

minimalistische 

schuifpuien' 

Next level – 

transparante gevels 

Minimalistisch schuifsysteem cero 

· Slanke profielen voor volledig glazen concepten 

· Geïntegreerde transparante borstwering 

2 

· Glaspanelen tot 15m mogelijk 

· Hoge wind- en waterdichtheid 

solarlux.com 

STEDENBOUW.NL | 29



Beeld | Sorba 

INDRUKWEKKENDE 

(KERAMISCHE) GEVEL 

Een gevel met ruim 14.000 keramische tegeltjes siert het nieuwe hoofdkantoor van Booking.com op Oosterdokseiland. 

Een waar kunststukje uit de koker van Sorba, die overigens bij het aangrenzende woongebouw zelfs garant stond voor de 

complete geveldichting inclusief HSB-elementen, puien met Frans balkon, prefab balkons met glasbalustrade, aluminium 

dakranden en ga zo maar door. 

"Het engineeren en realiseren van afwijkende projecten, dat doen we het 

liefst”, begint Lotte Koggel, projectleider bij Sorba. “We komen altijd met een 

passende oplossing. Het nieuwe hoofdkantoor van Booking.com met aangrenzend 

woongebouw is daar een mooi voorbeeld van. Het is vooral niet 

standaard. Daarom zijn we ook al vanaf het begin betrokken bij het ontwerp 

en houden we een vinger in de pap bij de productie, om ervoor te zorgen 

dat het wordt uitgevoerd zoals we het vooraf bedacht hebben. En dat is hier 

aardig gelukt, mogen we in middels wel concluderen. Het is een prachtig mooi 

gebouw, ook nog eens op een opvallende locatie.” 

Meest indrukwekkend is toch wel de keramische gevel. Sorba heeft de horizontale 

stroken en het buitenplafond van de enorme overstek bekleed met 

bijna 3.000 m 2 aan keramische tegeltjes. “Door de vele schuine lijnen best 

een uitdaging om dat in goede banen te leiden”, weet Koggel. “Verreweg de 

meeste tegels zijn op maat gemaakt. Ze zijn in het buitenplafond opgehangen 

in een speciale achterconstructie en voor de absolute veiligheid nog eens 

extra mechanisch gezekerd met een kabeltje. Voor de dakranden hebben we 

gebruik gemaakt van aluminium zetwerk.” 

Ook de gevel van de 41 appartementen in het aanpalende gebouw is door 

Sorba gerealiseerd. “Hiervoor hebben we houtskeletbouw elementen geleverd, 

alsmede de puien met Frans balkon en de prefab balkons met glasbalustrade. 

Voor de finishing touch is het geheel afgewerkt met circa 800 m 2 

Alpolic panelen. Al met al een omvangrijk project voor ons. Het was niet alleen 

technisch uitdagend, maar vroeg ook qua planning en logistiek de nodige 

aandacht gezien de beperkte ruimte en vele partijen die gelijktijdig aan het 

werk waren. Maar het resultaat mag er zijn.” ❚ 

'Het engineeren en realiseren 

van afwijkende projecten, 

dat doen we het liefst' 

Shaping façades 

Shaping infrastructure 

Shaping cities 

Shaping architecture 

Het nieuwe hoofdkantoor van Booking.com met 

aangrenzende woongebouw is vooral niet standaard. 

www.sorba.com | projects@sorba.com 

30 | STEDENBOUW.NL


Tekst | Kris Vandekerckhove 

Beeld | Aqua+ 

De kracht van in-house expertise 

ENORME SPRINKLERINSTALLATIE 

VOOR HOOFDKANTOOR BOOKING.COM 

Monteurs Merijn en Dennis op de bouwplaats. 

Als het over brandbeveiliging in het algemeen en sprinklersystemen 

in het bijzonder gaat, komt Aqua+ uit Twente 

al snel in zicht. Het familiebedrijf zit ondertussen al aan 

haar vijfde generatie. De Nederlandse marktleider kon op 

die manier heel wat knowhow verzamelen. Ze was vanaf 

2012 bovendien een van de voorlopers om het BIM-model 

te integreren in haar installaties. Klimaatservce Holland 

deed dan ook een beroep op Aqua+ om het indrukwekkende 

kantoorgebouw van Booking.com in Amsterdam 

van sprinklers te voorzien… 

'De sprinklers werden aangesloten 

op een netwerk van zo’n 

dertig kilometer leidingen' 

Bas-Jan Walhof, directeur vam Aqua+: “We proberen alles zoveel mogelijk inhouse 

te houden. Denk hierbij aan een eigen prefabafdeling, eigen machines, 

eigen R&D, … Hoe minder je op derden hoeft te rekenen, hoe efficiënter alles 

bij de klant geraakt. Daar geloven we heel hard in.” 

EEN STAPJE VOOR... 

“Een van onze pijlers is bovendien dat we telkens de markt een stapje voor 

proberen te blijven. Zo begonnen we al vroeg met het BIM-model te integreren 

in onze bedrijfsvoering, naar voorbereiding en uitvoering toe. Dit is overigens 

ook een van de redenen dat Klimaatservice Holland voor het Booking. 

com-project in Amsterdam opnieuw contact met ons opnam. We hebben in 

het verleden al diverse projecten samen uitgevoerd, en niet zelden was dat 

met BIM als centraal onderdeel van het volledige bouwteam.” 

9.000 SPRINKLERS 

Het multifunctionele gebouw van Booking.com is, met een oppervlakte van 

72.500 meter, één van de grootste binnenstedelijke projecten geworden in 

West-Europa. “Aqua+ kreeg de opdracht voor het 3D-ontwerpen, leveren en 

monteren van de sprinklerinstallatie”, vertelt Walhof. “In totaal werden maar 

liefst 9.000 sprinklers geïnstalleerd, aangesloten op een netwerk van zo’n dertig 

kilometer sprinklerleidingen. Nu de installatie in bedrijf is, zal deze 2-wekelijks 

getest worden via onze service- en onderhoudsafdeling.” ❚ 

Samen voor meer 

brandveiligheid 

Sinds 1895 realiseren we brandveiligheid voor 

bestaande bouw en nieuwbouw. Vanaf 2023 

doen we dit in onze nieuwe huisstijl! 

Weten hoe wij dit doen? 

Kijk op www.aqua.nl 

STEDENBOUW.NL | 31

Zalmhaven 

Rotterdam 

Booking 

Amsterdam 

Bajeskwartier 

Amsterdam 

Typisch Rotterdams en pragmatisch: 

Techniplan Adviseurs is al 45 jaar 

betrokken bij de meest innovatieve 

projecten van Nederland. Techniek is 

voor ons geen doel maar een middel 

om het leven aangenamer te maken. 

Thuis, op het werk, op school. 

Waar techniek tot 

leven komt. 

www.techniplan.nl



Beeld | Klimaatservice Holland 

COMFORT, FUNCTIONALITEIT 

EN DESIGN KOMEN SAMEN IN 

KLIMAATPLAFONDS BOOKING.COM 

In de Booking.com City Campus in Amsterdam komen duurzaamheid, werkcomfort en uitstraling op unieke wijze samen. 

Bijvoorbeeld in de MeandRo-V ® geactiveerde strekmetalen klimaatplafonds van Inteco, die een excellente verwarming 

en koeling combineren met een industriële look én een aanzienlijke materiaalbesparing. 

Inteco werd al in 2017 bij de indrukwekkende nieuwbouw betrokken, om mee 

te denken over de verwarming en koeling van de kantoorruimtes en (later) 

break-outs. “In een bouwteam met UNStudio en de Installatie Combinatie 

ODE hebben wij geïnventariseerd hoe we binnen de omvangrijke volumes, de 

grote glaspartijen en de visie van architect en opdrachtgever een functioneel 

en stijlvol klimaatplafond konden realiseren”, vertelt Paul Ruijgrok, directeur 

van Inteco. “Door de grote glasoppervlakken straalt warmte naar binnen. In 

combinatie met de hoge interne warmtelast van de computers, verlichting 

en medewerkers was een aanzienlijke koelcapaciteit nodig. Ons MeandRo-V ® 

strekmetalen klimaatplafond kan hier probleemloos in voorzien. Bovendien 

komt dit klimaatplafond perfect tegemoet aan de esthetische wensen.” 

richtingen juist een dicht plafond wordt ervaren. Dit zorgt voor een bijzondere 

lichtreflectie en dynamiek.” 

In totaal heeft Inteco bijna 40.000 m 2 aan klimaatplafonds geproduceerd en 

gemonteerd. De montage nam maar liefst 2 jaar in beslag, waarbij op hoogtijdagen 

20 medewerkers op het project actief waren. Bijvoorbeeld om de klimaatplafonds 

af te stemmen op de stalen kolommen, vertelt Ruijgrok. “Aan de 

façadezijde zijn de klimaatplafonds bovendien onder specifieke hoeken gezet, 

om een nette overgang tussen plafond en glas te garanderen. Om aanlopers 

te voorkomen, is het complete project van tevoren uitgewerkt in Revit.” ❚ 

Booking.com en UNStudio hadden een industriële look voor ogen, met zo 

min mogelijk bandrasters in het zicht. “Hiervoor hebben wij een oplossing 

gevonden, door de plafondpanelen te monteren met een omgekeerd 

bandraster en voegen”, vertelt Ruijgrok. “In onze fabriek zijn diverse mockups 

opgezet, waarbij het klimaatplafond in verschillende uitvoeringen is 

getoond.” Kenmerkend voor strekmetaal zijn het lichte gewicht en de open 

structuur, vertelt hij. Hierdoor kan met relatief weinig materiaal uitstekend 

geklimatiseerd worden. “Het materiaal wordt niet geperforeerd, maar uit 

elkaar getrokken (gestrekt). Inteco biedt hierbij de unieke mogelijkheid om 

het klimaatplafond ook als actief klimaatplafond uit te voeren. Op verzoek 

van de architect hebben wij een doorlaatpercentage tot 82% gerealiseerd. 

Hierdoor is het plafond in bepaalde kijkrichtingen open, terwijl vanuit andere 

Kenmerkend voor strekmetaal zijn het lichte gewicht 

en de open structuur. Hierdoor kan met relatief weinig 

materiaal uitstekend geklimatiseerd worden. 

www.inteco.nl 

+31 (0) 411 658 800 

STEDENBOUW.NL | 33

Schermerhoek Capelle aan den IJssel 

Tekst | Annet van der Graaf Beeld | IJsselmonde VOF 

Het lijkt alsof de vloeren weer doorlopen 

ERAFLAT BEHOUDT 

KARAKTERISTIEKE KOPGEVELS 

Typisch aan de 504 woningen tellende ERAflat aan de Schermerhoek in Capelle aan den IJssel zijn de horizontale 

banden op de kopgevels. Ook na de grootschalige renovatie van deze flat komen de kenmerkende 

verdiepingsbanden visueel terug. 

34 | STEDENBOUW.NL


De enorme betonnen flat wordt ingrijpend verbeterd en verduurzaamd. Deze 

en andere ERAflats zijn gebouwd in de jaren ’60 en ’70, toen de woningnood 

heel erg hoog was. Aannemer J.P. van Eesteren bedacht in die tijd de 

tunnelgietbouwmethode, een revolutionair nieuw systeem om sneller te 

kunnen bouwen. Het systeem kreeg de naam Van Eesteren Rationale Aanpak 

(ERA). In de afgelopen jaren is gestart met een grondige renovatie van 

de tientallen ERAflats, waardoor de woningen een stuk energiezuiniger en 

comfortabeler worden. 

'De vluchttrappenhuizen aan de 

buitenkant van de kopgevel 

zijn ook meegenomen' 

DERTIENDE FLAT 

Voor de buitenzijde betekent dat onder meer het isoleren en afwerken van 

de kopgevels van de Schermerhoekflat. Vanaf de eerste woonlaag bracht IJsselmonde 

een nieuwe schil aan door een gevelisolatiesysteem en werkte die 

vervolgens af met minerale gevelstrips van Sto. De twee meter hoge plint 

bestaat uit bergingen en werd niet geïsoleerd, omdat daarmee geen energetische 

waarde wordt toegevoegd. Daardoor blijft daar de oorspronkelijke 

gevel zichtbaar. 

Het 14 centimeter dikke isolatiepakket is volgens Jacco Oostenbrug van IJsselmonde 

tegenwoordig een reguliere isolatiedikte. De flat aan de Schermerhoek 

is de dertiende ERAflat die het bedrijf aanpakt voor Team ERAflats, een joint 

venture van ERA Contour en Smits Vastgoedzorg. ❯ 

Kenmerkend aan de ERAflats zijn de horizontale, lichte banden in de kopgevels. 

STEDENBOUW.NL | 35


Saai? “Zeker niet”, zegt Oostenbrug. “Het blijft leuk. Elke kopgevel is een 

uitdaging en grote projecten zoals dit kunnen we goed aan. We worden nog 

steeds blij van het resultaat dat we neerzetten.” 

STEIGERWERK BOVEN WATER 

Voor dat het zover is, verzorgt IJsselmonde het bijkomende steigerwerk en 

onderzoekt zij de staat van de spouwmuurverankering. De ankers koppelen 

het bakstenen buitenspouwblad aan het binnenspouwblad en stabiliseren 

daarmee de buitengevel. Oostenbrug: “Die ankers kunnen nogal roesten en 

het kan zelfs zo zijn dat er in het verleden te weinig ankers zijn aangebracht. 

Dat kan gevaarlijke situaties opleveren.” Bij deze flat moesten eerst ankers 

bijgeplaatst worden waarna de gevelisolatie kon worden aangebracht. Dus 

ook constructief is de kopgevel compleet gerenoveerd. 

Een stuk lastiger was het om een steiger te bouwen aan de kant waar de 

kopgevel aan het water grenst. “Daar moest een onderconstructie in het water 

voor gebouwd worden, zodat wij de steiger erop konden zetten”, vertelt 

Dirk Jan van der Poel, bedrijfsleider bij IJsselmonde. “We zijn met het uitvoeringsteam 

van de aannemer druk bezig geweest om daar een plan voor te 

verzinnen en een stalen werkvloer te laten ontwerpen door de constructeur.” 

Daarop komt vervolgens de veertien verdiepingen hoge steiger te staan. Niet 

vreemd dus dat daar heel wat afstemming voor nodig is. IJsselmonde heeft 

'Schijnstroken zorgen nu 

voor een goede isolatie van 

de verdiepingsvloeren' 

aanvullende steigertekeningen laten maken om de constructie zo goed mogelijk 

voor te bereiden. 

ZICHTBARE VERDIEPINGSBANDEN 

Kenmerkend aan de ERAflats zijn de horizontale, lichte banden in de kopgevels. 

Dat zijn de betonnen verdiepingsvloeren die naar buiten doorgestort zijn. 

Ze maken de veertien etages van buitenaf goed zichtbaar. “Maar energetisch 

zijn de banden niet zo gunstig. Ze trekken de buitentemperatuur gemakkelijk 

naar binnen”, legt Niels Kempen van Sto Isoned uit. Toch wilde de gemeente 

de banden op de kopgevels terugzien. Kempen: “Daarom zijn 30 centimeter 

brede schijnstroken aangebracht van Sto Deco-plaatmateriaal. Die isoleren 

goed en de koudebrug neem je daardoor weg.” De stroken zijn verlijmd op 

For the love of building. 

Samen brengen we jouw projecten tot leven, 

met oog voor design, duurzaamheid en functie. 

36 | STEDENBOUW.NL


het gevelisolatiesysteem, waarna boven en onder 

de stroken de gevelstrips werden aangebracht. Op 

die manier lijkt het alsof de vloeren weer doorlopen 

en wordt aan het bestaande beeld van de flat 

zo weinig mogelijk veranderd. 

VROEG AANGEHAAKT 

“Dat de banden van de verdiepingsvloeren op de 

kopgevels weer zichtbaar zouden worden na de 

renovatie, was een wens vanuit het projectteam 

Schermerhoek”, zegt Teun Heuvelman, werkvoorbereider 

bij ERA Contour. “En ook dat de kleur 

van de banden en de gevelstrips dicht bij de oorspronkelijke 

kleuren moesten liggen. Die wensen 

hebben we aan A3-architecten meegegeven.” 

Minerale gevelstrips zijn ook toegepast bij de 

renovaties van andere ERAflats. Heuvelman licht 

toe: “Minerale gevelstrips zijn licht, kunnen snel 

worden aangebracht en ze zijn in de loop der jaren 

flink verbeterd op esthetisch vlak.” 

Heuvelman is tevreden met het resultaat van de 

kopgevels. “IJsselmonde is een partij die we al 

langer kennen. Bij dit project is ze al vroeg aangehaakt. 

Dat is zeker gunstig, want IJsselmonde 

maakt zelf de tekeningen en berekeningen 

van het steigerwerk en heeft ook meegedacht 

over de draagconstructie.” 

BLUSLEIDING 

Het bijzondere aan de bouw van deze flat aan de 

Schermerhoek is dat de vluchttrappenhuizen aan 

de buitenkant van de kopgevel zitten. Ook die 

trappenhuizen moesten meegenomen worden. 

“Een bewerkelijke kop”, zegt Van der Poel. “Je 

moet het hoekje om en het balkon op om ook die 

stukken gevel goed mee te kunnen nemen. Ook 

de blusleiding, die normaal gesproken inpandig 

zit, zit bij deze flat aan de buitenkant. We hebben 

er daarom netjes omheen gewerkt met het isolatiepakket.” 

In korte tijd zijn er dus veel meters gemaakt. Van 

der Poel: “Dat is ook waar we om bekend staan: 

zulke grote koppen snel en vakkundig erin maken. 

Elke kopgevel is een uitdaging. En als dan de steigers 

weg zijn, ziet het er weer supergaaf uit. En 

zo strak!” ❚ 

STEDENBOUW.NL | 37

DSV Venlo 

Het kantoordeel is in het voorjaar van 2023 opgeleverd. 

VENLO 

Tekst | Jan-Kees Verschuure 

Beeld | Unibouw 

TURNKEY BOUWEN AAN EERSTE 

DUBBELDEKS WAREHOUSE 

VAN NEDERLAND 

Logistiek dienstverlener DSV en Unibouw vormen een hecht team in de realisatie 

van logistieke centra. In het recente verleden bouwden ze samen al meerdere 

warehouses, waarbij de turnkey aannemer van kop tot staart, van schets 

tot terreininrichting actief is. DSV 5 op Greenport Venlo is de laatste en “een 

bijzondere opdracht waarmee we gaan stapelen”, zegt Unibouw-directeur Jeroen 

Verbakel. De blikvanger wordt een dubbeldeks warehouse, dat dit najaar 

gereed moet zijn. 

DSV groeit en wil haar doelgroepen in de logistieke 

sector op lange termijn voorzien van state-of-theart 

opslag, passend bij de specifieke wensen van 

de klant. Om dit te realiseren, is DSV met ingang 

van juni actief op een nieuwe bedrijfslocatie op 

Greenport Venlo. De nieuwe gebruikers van deze 

kantoren zijn de medewerkers van de divisie Road, 

DSV Road Holding, het Shared Service Centre alsook 

de directie van de divisie Solutions inclusief 

stafafdelingen. 

CROSSDOCK 

De door Unibouw gerealiseerde, BREEAM 'Excellent'-gecertificeerde 

vestiging met onder meer 

7.500 zonnepanelen bezit tevens een crossdock 

voor het direct doorzetten van goederen naar hun 

eindbestemming. Het crossdock van ruim 19.000 

m 2 wordt voorzien van 128 docks, voorzieningen 

voor ADR (gevaarlijke stoffen) en temperatuurgecontroleerde 

opslag voor de farmaceutische 

industrie. Daarnaast heeft DSV sinds het eind van 

het voorjaar de beschikking over ruim 7.000 m 2 

kantoorruimte verdeeld over vier etages, alsmede 

een parkeergarage. Het hoofdkantoor is voorbereid 

op hybride werken: niet hoofdzakelijk als 

werkplek, maar als overlegplek. 

Direct naast deze state-of-the-art faciliteiten 

wordt tot Q4 2023 nog gebouwd aan een dubbeldeks 

warehouse van ruim 35.000 m 2 , aangevuld 

met ruim 8.000 m 2 mezzanine en 33 docks. “’Hoe 

kunnen we toch voldoende vierkante meters warehouse-oppervlakte 

bouwen op zo min mogelijk 

grond?’, was de vraag in de ontwerpfase”, zegt 

Verbakel. “De grond is namelijk schaars.” 

'UNIEK IN NEDERLAND' 

Als gevolg van de uitvraag kwamen DSV en Unibouw 

al snel uit bij een gestapeld warehouse. 

Geen simpele stapeling van vierkante meters, 

38 | STEDENBOUW.NL

Naamloos-1 1 24-08-2023 09:51 

DSV Venlo 

maar een volwaardig pand met de bijbehorende vloerbelastingen, docks 

en vrije hoogtes. Om de vrachtwagens aan te kunnen laten docken aan het 

tweede warehouse, is een complete hellingbaan inclusief rangeerterrein op 

hoogte gecreëerd. “Voor zover wij weten, wordt dit in Nederland het eerste 

volwaardige dubbeldeks magazijn dat is berekend op stellingen met een vrije 

hoogte van 12,2 meter en puntlasten van 100 kN, waarbij beide verdiepingen 

te benaderen zijn via loadingdocks voor vrachtwagens.” 

SLANKE KOLOMMEN 

Constructief gezien uitdagend en in zekere zin pionierswerk, aldus Verbakel. 

“Wij hebben dat opgelost met een betonnen onderbouw en een tweede laag 

in staal. De constructie wordt gedragen door slanke betonnen kolommen die 

samenvallen met de stellingsconstructies.” De buitengevels van zowel kantoor 

als bedrijfshallen worden voorzien van de kenmerkende DSV-patronen 

en materialisering (Alucobond en grijskleurige sandwichpanelen). “De binnenzijde 

van het hoofdkantoor heeft een high-end uitstraling met veel glas 

en natuurlijke materialen.” 

'Wij bouwen niet zomaar 

dozen in het landschap' 

5 G'S 

De duurzaamheidsambitie is BREEAM 'Excellent' volgens de meest recente 

beoordelingsrichtlijn BRL 2020 versie 1. De daken van het warehouse zijn 

daarbij maximaal voorbereid op het plaatsen van zonnepanelen, en het gehele 

complex wordt all-electric uitgevoerd met warmtepompen en VRF-units. 

“In de projectbenadering gaan wij als Unibouw altijd uit van de 5 G's: grond, 

gebied, gebouw, gebruiker en gemeente. Wij bouwen niet zomaar dozen in 

het landschap, maar maximaal effectieve logistieke centra die opgaan in hun 

omgeving”, besluit Verbakel. ❚ 

Bouwinfo 

Opdrachtgever DSV 

Turnkey aannemer Unibouw 

Staalconstructie Reijrink Staalconstructie b.v. 

Prefab betonconstructie Lincon BV, Holcon BV en Mammoet Montage 

Engineering beton- en staalaansluitingen ADS-Ertner B.V. 

Installaties Op het Veld Belfeld (E), Van Haren Installaties (W), 

Unica Fire Safety (sprinklers) 

Toegangsoplossingen ASSA ABLOY Entrance Systems 

Bouwperiode dubbeldeks warehouse Q4 2022 – Q4 2023 

Nieuwbouw dubbeldeks warehouse 

DSV te Venlo 

Het warehouse heeft een constructie van slanke betonnen kolommen. 

Een mijlpaal voor de logistieke sector in 

Nederland! In opdracht van Unibouw hebben 

wij het allereerste dubbeldeks warehouse 

van Nederland voorzien van daken gevelbeplating. 

Dit project betreft de nieuwbouw 

van een pand voor DSV in Venlo. 

dé specialisten 

in daken wandbeplating 

UTILITEITSBOUW 

AGRIBOUW 

RENOVATIE 

Kantoorinrichting gereed voor het hybride werken. 

www.hardeman-vanharten.nl 

Volg ons 

ook via LFX 

T 0318 46 15 51 | E info@hardeman-vanharten.nl 

STEDENBOUW.NL | 39

DSV Venlo 


Beeld | Lincon BV, Holcon BV en Mammoet Montage 

335 kolommen, 446 balken, 255 TT-vloeren en 

18 vloerplaten voor DSV-campus in Venlo 

VEREENDE KRACHT IN PREFAB 

BETONCONSTRUCTIES 

Aan de Malcom McLeanstraat in Sevenum wordt druk gebouwd aan de nieuwe crossdivisionele campus van DSV, een 

wereldwijde leverancier van transport- en logistieke diensten. De campus omvat een crossdock van 19.000 m 2 met 128 

docks en een tweelaags warehouse van ruim 34.000 m 2 , aangevuld met ruim 8.000 m 2 mezzanine en 33 docks. Ook 

wordt ruim 7.000 m 2 kantoorruimte ingericht. Het warehouse heeft een hoogte van 27 meter. Op de verdieping komt 

een groot expeditiedek voor vrachtwagens, die bereikbaar is via een hellingbaan. Waar de verdieping wordt gebouwd 

in staal, bestaat de constructie van de begane grond uit prefab beton. En ook de hellingbaan en het expeditiedek zijn in 

prefab beton uitgevoerd. Om technische kwaliteit, planning en maakbaarheid van de betonconstructies naar het allerhoogste 

niveau te tillen, sloegen ingenieursbureau Lincon BV, betonproducent Holcon BV en montagepartner Mammoet 

Montage de handen ineen. 

Lincon BV, Holcon BV en Mammoet Montage kunnen terugvallen 

op een jarenlang en zeer hecht partnerschap in met name de 

wegen waterbouw en utiliteitsbouw. De bedrijven begrijpen 

en vertrouwen elkaar volledig en kunnen snel schakelen, 

wat de uitvoering én het eindresultaat ten goede komt. De prefab betonconstructie 

voor DSV in Venlo is een prachtig visitekaartje hiervoor en is gerealiseerd 

in opdracht van Unibouw BV. “De campus voor DSV is het eerste project 

dat wij voor deze aannemer realiseren”, vertelt Bert Peddemors, projectcoör- 

Waar de verdieping wordt gebouwd in staal, bestaat de constructie van de begane grond uit 

prefab beton. En ook de hellingbaan en het expeditiedek zijn in prefab beton uitgevoerd. 

40 | STEDENBOUW.NL

DSV Venlo 

dinator bij Holcon BV. “Wij werden al in een zeer vroeg projectstadium benaderd, 

om in samenwerking met Lincon BV en Mammoet Montage het constructieve 

ontwerp van iKAABEE om te zetten naar een prefab constructie. Een 

opdracht die wij onder meer gegund kregen vanwege een indrukwekkende 

gezamenlijke referentie, namelijk de engineering, productie en montage van 

ruim 22.000 m 3 prefab betonelementen voor ctPark Amsterdam Cityhub. Een 

leuk detail is bovendien dat onze zusterbedrijven Bisoton (betonnen gevelelementen) 

en Hardeman | van Harten (gevelbeplating) ook bij het DSV-project 

betrokken zijn.” 

HECHT BOUWTEAM 

Het esthetische ontwerp voor de BREEAM-NL gecertificeerde nieuwbouw van 

DSV is gemaakt door huisarchitect AK83 en Palazzo. “In een hecht bouwteam 

met Unibouw BV, Holcon BV en Mammoet Montage hebben wij het esthetische 

ontwerp van Palazzo en het constructieve ontwerp van iKAABEE verder 

uitgewerkt naar een technisch haalbaar en maakbaar ontwerp”, vertelt 

Mathijs van den Hurk, projectleider bij Lincon BV, een ingenieursbureau met 

de wortels in de wereld van beton en betonconstructies. “Hierbij hebben we 

alle kritische onderdelen nauwkeurig tegen het licht gehouden. Op basis van 

de wensen en eisen van de gebouwgebruiker, hoofdaannemer, installateurs, 

betonproducent én betonmontagespecialist hebben wij de complete detailengineering 

voor onze rekening genomen. Ook hebben wij het grondstoffelijk 

hoofd-3D-model vertaald naar duidelijke en efficiënte productie- en montagetekeningen.” 

PREFAB BETONCONSTRUCTIE 

Het constructieve ontwerp van iKAABEE neigde weliswaar naar prefab, maar 

was nog niet volledig conform de prefabgedachte uitgevoerd, vertelt Van den 

Hurk. “Wij hebben hier verandering in gebracht en de constructie opgeknipt 

in elementen die uitstekend te produceren, vervoeren, hijsen én monteren zijn. 

Dankzij onze uitgebreide constructieve kennis en expertise en door een brug 

In twee bouwstromen en met twee montageploegen 

zijn alle prefab betonelementen gemonteerd. 

te slaan tussen alle relevante stakeholders, komen kwaliteit en uitvoerbaarheid 

perfect samen.” Als voorbeeld noemt hij de hoge kolommen waarmee 

gewerkt moest worden. “Om een goede en snelle montage op 14 meter te 

waarborgen, hebben wij onder meer gefocust op zo makkelijk mogelijke aansluitingen. 

Bovendien is op sommige plekken extra wapening toegevoegd, 

zodat tijdelijke ondersteuningsstempels hier vermeden konden worden.” 

SPECIALE VOORZIENINGEN 

In de voorbereidende fase heeft Mammoet Montage meegedacht over de juiste 

bouwlogistiek, bouwvolgorde en faseringen. “Op basis van de capaciteit 

van onze rupskranen is het maximale gewicht van de elementen bepaald”, 

vertelt Nico Put, sales manager bij Mammoet Montage, één van de specialistische 

divisies binnen Mammoet Nederland B.V. “Ook zijn de diverse bouwstromen 

afgestemd. Zowel met Unibouw BV als met Reijrink Staalconstructie b.v., 

dat de staalconstructie voor de verdieping realiseerde. En ook de kraanbanen 

zijn van tevoren bedacht.” Het project voor DSV telde drie kraanbanen, vertelt 

hij. “De bouwkraan reed steeds over de betonnen poeren, waarop in een 

later stadium de kolommen zijn geplaatst. Om dit mogelijk te maken, moest 

de stekwapening voor de verbindingen achterwege blijven. In plaats hiervan 

zijn ankers (invoegers) in de poeren ingestort, waar in een later stadium de 

stekwapening is ingedraaid.” 

Hellingbaan. 

‘BEST FOR PROJECT’ 

De maximale gewichten zorgden op sommige plekken voor uitdagingen, vertelt 

Van den Hurk. “Bijvoorbeeld met betrekking tot de balken van het laaddeck. 

Zware jongens die we in afmeting iets hebben geknepen, zodat ook zij 

in de montagestroom konden meelopen.” In overeenstemming met Holcon 

BV zijn met name de afmetingen van de elementen bepaald. Peddemors: “Belangrijk 

waren bovendien de maximale belastingen. ❯ 

STEDENBOUW.NL | 41

DSV Venlo 

Bijvoorbeeld van het expeditiedek en de hellingbaan, die serieuze krachten 

moeten opvangen. Voor het warehouse en de mezzaninevloeren is met name 

gefocust op efficiëntie en duurzaamheid. Zo boden onze voorspanbanen de 

mogelijkheid om met minder beton en minder traditionele wapening toch de 

gewenste overspanningen te maken.” Van den Hurk: “Zo hebben wij als drieeenheid 

toegewerkt naar een ‘best for project’ oplossing.” 

FLINKE AANTALLEN 

In oktober 2022 is Holcon BV met de productie van de prefab betonelementen 

gestart. “Op onze productielocatie in Xanten zijn 335 kolommen, 446 balken, 

255 TT-vloeren, 18 vloerplaten en enkele wanden geproduceerd”, vertelt 

Peddemors. “De betonelementen zijn tijdelijk opgeslagen op ons tasveld en 

just-in-time naar de bouwlocatie vervoerd. In totaal waren 1.018 ritten nodig 

om alle elementen te vervoeren, waarbij ook zwaar transport is ingezet.” Met 

name de balken voor de docks hadden flinke afmetingen en gewichten, vertelt 

hij. “De zwaarste balk woog maar liefst 68,2 ton! Deze balk is begin juni van 

Xanten naar Venlo vervoerd en gemonteerd.” 

SNELLE EN EFFICIËNTE MONTAGE 

Op 28 februari 2023 is Mammoet Montage gestart met de prefab betonmontage. 

“Vanuit onze vestiging in Etten-Leur hebben wij in twee bouwstromen 

en met twee montageploegen alle prefab betonelementen gemonteerd”, vertelt 

Put. “Naast de genoemde elementen van Holcon BV hebben wij in slechts 

18 weken tijd circa 2.500 kanaalplaten verwerkt! Hierbij hebben wij onder 

meer gebruik gemaakt van een 300-tons en 180-tons rupskraan.” 

Gefocust is op zo makkelijk mogelijke aansluitingen. 

In totaal waren 1.018 ritten nodig om alle elementen te vervoeren. 

De funderingspoeren voor het warehouse waren al in het werk gestort door 

Unibouw BV, vertelt hij. “Wij hebben hier de prefab kolommen bovenop gezet, 

gevolgd door de prefab balken en kanaalplaten.” De werkzaamheden voor de 

docks waren vergelijkbaar, alleen is hier gewerkt met TT-platen. “Hier zijn ook 

de zwaarste balken aangebracht.” 

Waar de zwaarste balk voor de docks een gewicht had van 68,2 ton, hadden 

de balken een gewicht van circa 30 ton, vertelt Put. “De kolommen wogen 

circa 15 ton. Om deze kolommen in hun verticale stand te kunnen stellen, hebben 

wij beton-legoblokken in het veld gelegd. In combinatie met drie zware 

schoren werd de stabiliteit van de kolommen tijdens de montagewerkzaamheden 

geborgd.” Om de circa 13 meter lange kolommen te kantelen, heeft 

Mammoet Montage een speciaal kantelframe laten maken waarin de kolommen 

met behulp van één kraan in geplaatst en gekanteld konden worden. 

Eind juli zijn de laatste elementen gemonteerd. ❚ 

Om de circa 13 meter lange kolommen te kantelen, heeft Mammoet 

Montage een speciaal kantelframe laten maken waarin de kolommen 

met behulp van één kraan in geplaatst en gekanteld konden worden. 

42 | STEDENBOUW.NL

DSV Venlo 

Tekst | Jan-Kees Verschuure Beeld | Unibouw 

VERSTEVIGDE CONSTRUCTIE VOOR 

DUBBELDEKS WAREHOUSE 

De volledige staalconstructie van het omvangrijke werk voor DSV 5 op Greenport Venlo is verzorgd door 

Reijrink Staalconstructie. De kernwerkzaamheden voor de montage van het dubbeldekse warehouse zijn uitgevoerd 

tussen week 5 en week 30 van 2023. “We zijn aan het eind van de zomer nagenoeg klaar”, zegt projectleider 

Nico van Drunen van Reijrink bv. 

DSV 5 wordt dit jaar in delen, onder meer met een 

crossdock en kantoren, opgeleverd en in gebruik 

genomen, zodat het bouwterrein zich telkens verplaatste. 

“Het project was in zoverre uitdagend 

dat er in de eerste laag veel Willems-verbanden 

– extra stabiliteitsverbanden – in de constructie 

zijn aangebracht, in verband met de dubbeldekse 

uitvoering”, vertelt Van Drunen. 

De BREEAM 'Excellent'-kwalificatie van het 

duurzame project (volgens de meest recente beoordelingsrichtlijn) 

betekent voor het Brabantse 

constructiebedrijf onder meer dat gebruik wordt 

gemaakt van gecertificeerde staalinkoop en dat de 

CO 2 

-uitstoot van transport en montage wordt gedocumenteerd. 

“Het eerste doen wij sowieso, het 

tweede betekent wat extra bewijslast.” ❚ 

'In de eerste 

laag zijn extra 

stabiliteitsverbanden 

aangebracht' 

We steel 

the future! 

Trotse partner 

in het DSV project. 

Reijrink staalconstructie realiseert tal van uitdagende projecten in de 

regionale en (inter)-nationale bouwwereld. 

ONTDEK WAARIN WE EXCELLEREN OP WWW.REIJRINK.COM 

STEDENBOUW.NL | 43

DSV Venlo 


Beeld | ADS-Ertner B.V. 

PERFECTE AANSLUITING VAN 

BETON EN STAAL 

Een perfecte aansluiting tussen (prefab) beton en staal valt of staat met een zorgvuldige engineering. Bij de realisatie 

van de nieuwe crossdivisionele campus van DSV lag deze belangrijke taak bij ADS-Ertner B.V. 

De ervaren engineers en tekenaars van ADS-Ertner B.V. voeren dagelijks 

alle mogelijke technische berekeningen en tekeningen uit voor klanten in 

de elektro- en installatietechniek, staal- en apparatenbouw en bouwkunde. 

Het onafhankelijke teken- en ingenieursbureau beschikt over een zeer trouw 

klantenbestand, waarvan ook staalleverancier Reijrink Staalconstructie b.v. 

en prefab betonproducent Holcon BV deel uitmaken. “Voor het project van 

DSV in Venlo hebben zowel Reijrink Staalconstructie b.v. als Holcon BV ons 

naar voren geschoven bij aannemer Unibouw BV”, vertelt Arco de Gelder, 

adviseur, projectleider en constructeur bij ADS-Ertner B.V. “Bijvoorbeeld om 

de stalen stabiliteitssystemen (windverbanden en jukken) en aansluitingen 

(lassen en bouten) tussen de prefab betonelementen van de warehouse en het 

expeditiedek uit te werken. Wij hebben alle detailberekeningen voor de staalaansluitingen 

verzorgd. Bovendien hebben wij al in een heel vroeg stadium 

en samen met ingenieursbureau Lincon BV de specifieke details uitgewerkt. 

Hand in hand met alle relevante stakeholders, waardoor veel efficiënter en 

constructief gunstiger geëngineerd, geproduceerd en gebouwd kon worden.” 

In navolging van de engineering heeft ADS-Ertner B.V. ook alle overzicht- en 

werkplaatstekeningen verzorgd. 

Onderzijde van het laaddek in 3D. 

VROEG AAN TAFEL 

In het aanvankelijke ontwerp van de hoofdconstructeur waren prefab betonbouw 

en staalbouw volledig losgetrokken, vertelt De Gelder. “Omdat we al 

heel vroeg met elkaar aan tafel zaten, konden wij deze systemen alsnog in- 

Knoop aan de onderzijde. 

44 | STEDENBOUW.NL

DSV Venlo 

'Een sterk staaltje techniek waar 

wij ontzettend trots op zijn' 

tegreren. Hierdoor kon de constructie aanzienlijk lichter worden uitgevoerd. 

Een belangrijke uitdaging hierbij was om alles goed voor te bereiden en om 

de hoofdconstructeur alle ontwerpoptimalisaties goed te laten doorrekenen. 

Maar ook om continu twee afwijkende disciplines te stroomlijnen. Zowel in de 

ontwerpfase, als bij de mutaties in de uitvoeringsfase.” 

STERK STAALTJE TECHNIEK 

In verhouding zijn er heel veel Willems Ankers toegepast, vertelt De Gelder. “In 

totaal gaat het om 440 stuks. Bijzonder is bovendien het stalen juk onder het 

expeditiedek, met een afmeting van maar liefst 9 bij 6 meter. Deze juk is aan 

de betonkolommen bevestigd, waarna de betonnen balken hier bovenop zijn 

gehesen. Wij hebben er mede voor gezorgd dat de belastingen op exact de 

juiste plekken werden toegevoegd. Maar ook dat speling op de juiste plekken 

wordt geborgd. Een sterk staaltje techniek waar wij ontzettend trots op zijn.” 

Onderzijde van het laaddek in de praktijk. 

Waar de hoofdconstructeur initieel een constructie met kokers had ontworpen, 

heeft ADS-Ertner B.V. diverse profieloptimalisaties uitgewerkt. Mede 

dankzij deze inspanningen profiteert DSV van een optimale constructie, 

die minder materiaal, minder montagetijd én minder wijzigingen vraagt. 

Daarmee levert ADS-Ertner B.V. tevens een belangrijke bijdrage aan de 

duurzaamheidsambitie in dit project. ❚ 

Engineering werkzaamheden 

in de staalbouw 

REKENWERK 

Detailberekeningen • Hoofdberekeningen 

TEKENWERK 

Staalbouw • Apparatenbouw • Gevel beplating • Werktuigbouw • Utiliteitsbouw 

engineering@ads-ertner.nl • www. ads-ertner.nl 

STEDENBOUW.NL 

04-06-20 12:20 | 45 

Naamloos-9 1 04-06-20 12:20

Complete toegangsoplossingen 

assaabloy.com 

ASSA ABLOY Entrance Systems biedt een volledig 

assortiment met automatische deuren, industriële 

deuren, snelroldeuren, hangardeuren en laad- en 

docksystemen. Duurzame toegangssystemen voor 

eenvoudige, beveiligde toegang aan de voor-, 

achter- en binnenzijde van ieder gebouw. 

Experience a safer and 

more open world

DSV Venlo 


Beeld | ASSA ABLOY Entrance Systems 

Toegangsoplossingen DSV in Venlo combineren efficiëntie, 

veiligheid en snelheid met een minimaal energieverbruik 

TOEGANKELIJKHEID EN VEILIGHEID 

IN OPTIMA FORMA 

De toegangsoplossingen van ASSA ABLOY Entrance Systems zorgen voor een soepele en veilige stroom van mensen én 

goederen. Ook in de industrie, waar efficiëntie, veiligheid en snelheid voorop staan. De crossdivisionele campus van DSV 

in Venlo is een prachtige nieuwe referentie hiervoor. 

“ASSA ABLOY Entrance Systems is een internationaal opererend bedrijf, met 

internationale key accounts”, vertelt Project Manager Hans Bolder. “DSV is 

zo’n key account. Van Scandinavië tot Afrika produceren, leveren, monteren 

en servicen wij industriële deuren en laad- en losoplossingen in de breedste 

zin van het woord.” Voor de crossdivisionele campus in Venlo levert en monteert 

ASSA ABLOY Entrance Systems de toegangsoplossingen voor de industriële 

deuren en docks. Van overheaddeuren tot dock levellers, dock shelters en 

dock equipment en zowel voor de tweelaagse warehouse als het crossdock. 

“Dankzij onze oplossingen kunnen bijvoorbeeld vrachtwagens efficiënt, veilig 

en snel geladen en gelost worden, terwijl onbevoegden buitengesloten 

blijven.” 

COMPLEET PAKKET TOEGANGSOPLOSSINGEN 

“In totaal hebben wij 154 dockingstations geleverd”, vertelt Bolder. “Elk dockingstation 

op de crossdivisionele campus bestaat uit een uitpandige dock 

leveller met load house, dock shelter, geautomatiseerd toegangscontrolesysteem 

en een elektrische overheaddeur aan de binnenzijde. Bijzonder aan het 

zogenaamde Dock-In systeem is dat de dockdeuren pas geactiveerd worden 

zodra een vrachtwagen bij het betreffende laadperron aandockt. Bovendien 

moet de deur met behulp van een badge worden vrijgegeven. Verder zijn zowel 

de overheaddeuren als de dockdeuren WK2 gecertificeerd. Dankzij deze 

‘meervoudige beveiliging’ is de inbraakwerendheid te allen tijde geborgd.” 

Naast de dockingstations omvat het project voor ASSA ABLOY Entrance Systems 

zeven maaivelddeuren, waar men met grote goederen het gebouw in 

kan. “Aan de binnenzijde van het crossdock monteren wij vier brandwerende 

deuren voor de PGS-15 opslagkluis, evenals twee geïsoleerde snelroldeuren 

voor de high care ruimten. Zodra een bouwdeel wordt opgeleverd, worden de 

toegangsoplossingen overgedragen aan onze servicedienst, die in ieder geval 

de komende vijf jaar volledige service en onderhoud verleent.” 

FLINKE ENERGIEBESPARING 

De load houses van DSV in Venlo zijn voorzien van transparante daken, waardoor 

veel daglicht naar binnen valt. Dankzij de toepassing van uitpandige 

dock levellers is er sprake van een goed geïsoleerde buitenschil, terwijl het 

Dock-In systeem zorgt dat deuren niet onnodig openstaan. “Hierdoor kan 

flink bespaard worden op energie en sluiten we aan bij de duurzaamheidsambitie 

van DSV”, vertelt Bolder. Voor het eind van dit jaar moet het gehele 

project opgeleverd zijn. ❚ 

Elk dockingstation bestaat uit een uitpandige dock leveller met load 

house, dock shelter, geautomatiseerd toegangscontrolesysteem 

en een elektrische overheaddeur aan de binnenzijde. 

STEDENBOUW.NL | 47

Tekst en beeld | Mitsubishi Elevator Europe BV 

EEN NIEUW PERSPECTIEF 

OP LIFTGEBRUIK 

Staat er een bouw- of renovatieproject op de planning? Dan zijn er vaak één of meerdere nieuwe 

liften nodig. Traditioneel gezien schaf je deze liften aan met alle (onvoorspelbare) kosten van dien. 

Bij Mitsubishi Elevator Europe geloven ze echter dat dit beter kan. Bijvoorbeeld met het M-Use ® 

circulaire gebruiksmodel. We spraken met Ronald Koedam, Head of Sales bij Mitsubishi Elevator 

Europe, om meer te weten te komen over dit innovatieve model én de voordelen. 

Het Dokkum Lyceum gebruikt M-Use ® voor de Nexiez-lift. 

48 | STEDENBOUW.NL

WAT IS M-USE ® EN WAARIN 

ONDERSCHEIDT HET ZICH VAN 

TRADITIONELE LIFTAANSCHAF? 

“M-Use ® is een uniek circulair concept in de 

wereld van liftonderhoud en -aanschaf”, aldus 

Koedam. “Met het M-Use ® gebruiksmodel koop 

je geen nieuwe lift, maar neem je een nieuwe lift 

bij ons in bruikleen. Dat betekent dat wij verantwoordelijk 

blijven voor de prestaties en het onderhoud.” 

Binnen de traditionele markt word je zelf 

eigenaar van een lift, waarna je deze na een bepaalde 

levensduur moet vervangen. Dit gaat vaak 

gepaard met onverwachte kosten voor reparaties, 

onderhoud en modernisering. Koedam: “M-Use ® 

biedt daarentegen voorspelbaarheid, transparantie 

en duurzaamheid. Klanten betalen een jaarlijkse 

vergoeding op basis van het werkelijke gebruik 

van de lift. Door dat vaste bedrag weet je precies 

waar je aan toe bent. En je bent altijd verzekerd 

van een perfect werkende lift.” 

VOORDELEN VAN M-USE ® 

TEN OPZICHTE VAN 

TRADITIONELE METHODEN 

Koedam benadrukt de grote voordelen die dit gebruiksmodel 

biedt: 

1) Geen grote investeringen meer nodig. “Bij de 

aanschaf van een traditionele lift leg je vaak 

duizenden euro’s in, maar met de M-Use ® hoef 

je dit niet in één keer bij elkaar te sparen of 

te lenen. Jij bepaalt de hoogte van je initiële 

investering. Daarna betaal je een vast bedrag 

per maand.” 

2) Meer zekerheid, minder risico’s. “Doordat je 

geen lifteigenaar meer bent, verklein je de financiële 

risico’s. Zo hoef je je geen zorgen te 

maken over onvoorziene kosten. Je sluit namelijk 

een contract af voor minstens 20 jaar. In die 

periode ben je gedekt voor reparaties, onderhoud, 

verzekeringen en zelfs liftkeuringen.” 

3) Duurzaamheid. “Na 20 jaar kan de lift nog 

steeds een tijd mee, een verlenging tot 40 jaar 

behoort dan tot de keuzes. En als de lift na al 

die jaren echt op is, zorgen wij dat alle onderdelen 

hergebruikt of gerecycled worden.” 

4) Betere prestaties van de lift. “We monitoren de 

lift voor de beste prestaties. Zo hebben we het 

laagste liftstoringspercentage van Nederland: 

gemiddeld minder dan 1 storing per jaar. En we 

blijven de liftprestaties verbeteren.” 

VOOR WIE IS M-USE ® 

INTERESSANT? 

“We zien dat M-Use ® interessant is voor diverse 

partijen, zoals kantoren, VvE's, woningbouwcorporaties 

en meer”, vertelt Koedam. “Eigenlijk 

biedt het voordelen voor iedereen die waarde 

hecht aan langdurige functionaliteit, kostenbeheersing 

en duurzaamheid.” 

Een Nexiez-lift met M-Use ® 

gebruiksmodel in NOW Hoofddorp. 

'Je bent altijd verzekerd van 

een perfect werkende lift' 

Bij het World Trade Center in Amsterdam plaatste 

Mitsubishi Elevator Europe in 2022 veertien 

nieuwe liften met het M-Use ® gebruiksmodel. 

“Dit ontzorgt de eigenaar van het pand, biedt een 

langjarig vaste prijs en stimuleert een duurzame 

aanpak”, aldus Frank Folkers, Technical & Facility 

Director bij het WTC. 

Voor woningcorporatie Wonen Meerssen werden 

in verschillende panden M-Use ® liften geplaatst. 

Eric Donders, projectcoördinator bij Wonen Meerssen: 

“Een 7-tal liften werd geheel vervangen. Bovendien 

werden enkele liften gerenoveerd. De samenwerking 

verliep perfect en de handjes buiten 

zijn goud waard.” 

Ook VvE St. Hubertus in Ede koos voor een M-Use ® 

lift. Haar appartementencomplex maakte gebruik 

van een verouderde lift die nog met de hand open 

en dicht moest worden gedaan. Bestuurslid Hans 

Stroink: “De M-Use ® lift zou ik iedere VvE aanraden. 

Een win-winsituatie: we hebben een volledig 

nieuwe lift, maar dan voor een vast leasebedrag 

per jaar. Mitsubishi verzorgt het onderhoud en wij 

kunnen de lift altijd alsnog kopen.” 

Meer weten over M-Use ® ? De specialisten 

van Mitsubishi Elevator Europe denken graag 

met je mee. ❚ 

STEDENBOUW.NL | 49



Beeld | Modulair Nederland 

Nieuwe voorzitter Modulair Nederland: 

‘Modulaire bouwers 

mogen best iets 

trotser zijn’ 

Joziene van de Linde is de nieuwe voorzitter van Modulair Nederland, de branchevereniging voor modulaire bouw. De 

ledenvereniging wil een sparringpartner en bron van expertise zijn voor overheid, markt, woningcorporaties en andere 

stakeholders. “Modulaire bouwers zijn onmisbaar in het streven naar maatschappelijke behoeften als een duurzame 

bouwsector en de oplossing van het woningtekort”, zegt Van de Linde. 

Modulair Nederland is gericht op het 'versterken 

van het adaptieve vermogen van de leefomgeving 

met duurzame huisvestingsoplossingen – van 

zorg en onderwijs tot kantoren en woningen'. 

Ook spant de branchevereniging zich in om de 

ontwikkeling van modulair en circulair bouwen te 

versnellen, door de 3D-bouwsystematiek te certificeren 

en actief mee te denken over relevante 

regelgeving. “Wij zien dit in combinatie met de invoering 

van de Wkb als een kans om de industrialisatie 

van de bouw verder te professionaliseren”, 

aldus Van de Linde. 

HERGEBRUIK 

Modulaire gebouwen worden gefabriceerd met 

3D-modules die in de fabriek worden gemaakt en 

op de bouwplaats worden geassembleerd en afgewerkt. 

“Deze volledig circulaire bouwmethode 

biedt onbegrensde ontwerpen indelingsmogelijkheden, 

met dezelfde kwaliteit en levensduur 

als traditionele bouwoplossingen”, stelt Van de 

Linde. “De inrichting en afwerking zijn volledig 

afgestemd op de gebruiksfunctie; van school tot 

ziekenhuis of woonhuis. Dit houdt in dat modules 

meermaals kunnen worden hergebruikt en verplaatst 

wanneer daar behoefte aan is.” 

Het momentum voor een sterke focus op modulaire 

bouw is groot anno 2023. “Modulaire bouw 

voorziet in de grote maatschappelijke behoeften 

van dit moment, blijkt uit de sterk groeiende vraag 

uit de markt. Zeker nu het woningtekort nog altijd 

hoog is en de lokale en Europese vereisten voor 

duurzaamheid en CO 2 

-uitstoot steeds strenger 

worden. Daarnaast heeft minister van Volkshuisvesting 

en Ruimtelijke Ordening Hugo De Jonge 

de ambitie om voor 2030 ruim 900.000 nieuwe 

woningen te bouwen in Nederland.” 

'50% MINDER CO 2 

-UITSTOOT' 

Het personeelstekort in de sector kan deels worden 

ondervangen met een toename van het aandeel 

conceptuele bouw. Zo schreef De Meeuw 

dat modulair bouwen tot 50 procent sneller 

gaat dan traditionele methoden. Van de Linde: 

“Op die manier wordt tevens de overlast voor 

de omgeving beperkt.” Daarnaast blijkt uit een 

analyse van de CO 2 

-voetafdruk van Daiwa House 

Modular Europe dat modulaire bouw 50 procent 

minder CO 2 

uitstoot dan traditionele bouw. “Die 

boodschap wint aan terrein: verschillende leden 

van de vereniging mogen ondersteunen bij het 

bouwen en leveren van duizenden flexwoningen 

aan woningcorporaties.” 

Van de Linde, van huis uit planoloog, heeft in diverse 

functies bij de Gemeente Rotterdam, Heijmans 

en Van Wijnen de marktontwikkelingen van 

dichtbij meegemaakt; als directeur van De Meeuw 

heeft zij jarenlange ervaring in de ontwikkeling 

en toepassing van modulaire bouwoplossingen. 

“Modulaire bouwers in Nederland mogen best 

iets trotser zijn. Als branche investeren wij continu 

in duurzame innovatie. De afgelopen jaren hebben 

wij een groeiende bijdrage kunnen leveren aan 

maatschappelijke opgaven zoals de woningnood, 

de opvang van vluchtelingen en het bouwen van 

vaccinatiecentra. Hierbij hoort een serieuze branchevereniging, 

als modulair alternatief voor traditioneel 

Bouwend Nederland.” ❚ 

Samenstelling bestuur 

De huidige leden van Modulair Nederland zijn 

Algeco, Daiwa House Modular Europe, Dutch Cabin 

Group, Ela, Klein Groep, De Meeuw, Orange Cabins 

& Rental Group en Portakabin. Naast Joziene van de 

Linde namens De Meeuw, bestaat het bestuur van 

Modulair Nederland uit Harry van Zandwijk (CEO 

Daiwa House Modular Europe), Carlos Klein (directeur 

Klein Groep), Robbert Jan van Gent (algemeen 

directeur Portakabin) en Suzanne Schreuders (general 

manager sales Dutch Cabin Group). Het bestuur 

en de diverse expertteams binnen de vereniging 

worden ondersteund door het verenigingsbureau, 

dat onder leiding staat van Edward van der Meijden. 

'Als branche investeren wij 

continu in duurzame innovatie' 

50 | STEDENBOUW.NL


Joziene van de Linde. 

STEDENBOUW.NL | 51


De modulaire bouwstenen die uit de fabriek komen, zijn buitenwanden, binnenwanden, plafonds en daken. Maar ook 

complete modules, waarmee ontwikkelaars, architecten en aannemers complete gebouwen kunnen samenstellen. 


Beeld | Bostoen 

‘De sleutel tot 

betaalbaar wonen is hout’ 

Johan De Vlieger weet het zeker: de toekomst van onze residentiële bouw is hout. Binnen één of twee generaties zal de 

bouw van stenen woningen volgens hem zelfs volledig verdwijnen, om plaats te maken voor een nieuwe werkelijkheid 

van modulaire houtskeletbouw. De Vlieger is CEO van Bostoen Group, waaronder Bostoen, Jumatt, BFB Construct en BFB 

Wood vallen. Met deze laatste firma sorteert hij nu al voor op de toekomstige ontwikkelingen. 

Met 50 jaar ervaring in sleutel-op-de-deuroplossingen 

bouwt projectontwikkelaar en aannemersbedrijf 

Bostoen kwalitatieve en duurzame 

nieuwbouwprojecten. Van begin tot eind en met 

passie en respect voor mens en milieu. De firma 

werd in 1973 opgericht door Francis Bostoen, met 

de ambitie om betaalbare en kwalitatieve huisvesting 

voor iedereen te realiseren. “Een insteek die 

nooit is veranderd”, benadrukt De Vlieger. “Wonen 

is nog altijd een primaire levensbehoefte, al 

is de definitie van wat betaalbaar is flink geëvolueerd. 

Als organisatie zijn wij hierin meegegaan. 

Zo kwamen we omstreeks 2000 tot het besef dat 

het wonen van morgen een andere aanpak vraagt 

dan het wonen van vandaag. Nieuwe inzichten ten 

aanzien van ecologische duurzaamheid en zorgelijke 

trends zoals personeelsschaarste maken dat 

het traditioneel metselen van woningen en appartementsgebouwen 

niet meer vol te houden is. 

De metselaar van destijds bestaat quasi niet meer. 

Om die reden hebben wij rond 2000 een bestaande 

en ervaren firma in modulaire houten woningen 

overgenomen: Jumatt, dat in de jaren daarna 

verder is uitgebouwd. Zo hebben wij de overstap 

gemaakt van de business to consumer (B2C) naar 

de business to business (B2B) markt, waarin wij 

onder de naam BFB Wood gestandaardiseerde elementen 

bouwen. Volledig in hout en bij voorkeur 

op modulaire basis.” 

VERSCHUIVING VAN 

B2C NAAR B2B 

“Modulair bouwen in hout is de toekomst voor 

de residentiële bouw in heel West-Europa”, bena- 

'Om onze woningen ook richting 

de toekomst betaalbaar te 

houden, hebben wij het ‘op 

maat’ verhaal losgelaten' 

52 | STEDENBOUW.NL


drukt De Vlieger. “Wij volgen deze markt al meer 

dan 50 jaar, inclusief de arbeidsmarkt, de ecologiemarkt 

en het betaalbaarheidsverhaal. En hoe je 

het ook wendt of keert: steeds meer mensen willen 

zich in onze landen vestigen. Hierdoor zal de 

woningnood alsmaar toenemen. Een trend die nog 

eens wordt versterkt, doordat het aantal vergunningen 

dat het wonen van morgen mogelijk moet 

maken, wordt bemoeilijkt. Niet alleen door onze 

overheid, maar ook omdat burgers steeds mondiger 

worden en zich beroepen tegen alles wat er 

in hun buurt gebouwd wordt. Als gevolg hiervan 

wordt wonen steeds minder betaalbaar en zal ook 

de doelgroep veranderen. Zo verwachten wij dat 

we steeds meer zullen bouwen voor investeerders, 

die de woningen vervolgens aanbieden op 

de verhuurmarkt.” 

DE VOORDELEN VAN HOUT 

Ook in de ‘nieuwe werkelijkheid’ staat betaalbaarheid 

centraal, verwacht De Vlieger. Immers: hoe 

lager de kostprijs en verkoopprijs van een verhuurbare 

woning, hoe hoger het financiële rendement 

voor de investeerder. “Wij kunnen hierop inspelen 

door modulair te bouwen, waarbij de keuze voor 

hout vele voordelen biedt. Zo gaat bouwen in hout 

aanzienlijk sneller dan traditioneel bouwen en zijn 

ook de thermische en akoestische isolatiewaarden 

beter. Datzelfde geldt voor de kwaliteit, omdat 

onder de beste klimaat- en arbeidscondities gebouwd 

kan worden. In prijs is bouwen met hout 

gelijk aan of zelfs goedkoper dan traditioneel bouwen. 

Bovendien is het veel ecologischer. De boom 

die we vandaag vellen voor onze modulaire woningen, 

wordt morgen al teruggeplant. Zo maken 

we de cirkel rond.” 

Onder de naam BFB Wood bouwt de Bostoen Group gestandaardiseerde 

elementen. Volledig in hout en bij voorkeur op modulaire basis. 

'Met deze aanpak vinden we 

niet opnieuw het warme water 

uit, maar gaan we mee in de 

onvermijdelijke transitie naar hout' 

BAKSTEEN IN DE MAAG 

Wanneer je op mondiaal niveau kijkt, wordt meer 

dan 80% van de residentiële bouw uitgevoerd in 

hout, weet De Vlieger. “Van Scandinavië tot Canada, 

de Verenigde Staten, Oostenrijk en Zwitserland: 

iedereen bouwt met hout. Alleen in België, 

Nederland en enkele omringende landen hebben 

we de spreekwoordelijke baksteen in de maag 

liggen. Wij denken weliswaar dat onze manier 

van bouwen heel normaal is, maar dat is het allerminst. 

En onze verwachting is dat deze manier 

van bouwen ook geleidelijk zal verdwijnen. Over 

één of maximaal twee generaties bouwt niemand 

meer met baksteen en zal bouwen volledig in hout 

gebeuren. Met BFB Wood sorteren wij daar nu al 

op voor.” 

STANDAARDISATIE ALS BASIS 

VOOR BETAALBARE WONINGEN 

“Om onze woningen ook richting de toekomst 

betaalbaar te houden, hebben wij het ‘op maat’ 

verhaal losgelaten”, aldus De Vlieger. “In plaats 

hiervan hebben wij heel bewust gekozen voor 

standaardisatie.” Hij vergelijkt het met een legopakket, 

waarbij iedereen dezelfde soorten en 

aantallen steentjes krijgt maar toch compleet 

andere bouwwerken realiseert. “De modulaire 

bouwstenen die uit onze fabriek komen, zijn buitenwanden, 

binnenwanden, plafonds en daken 

(2D). Maar ook complete modules (3D), waarmee 

ontwikkelaars, architecten en aannemers complete 

gebouwen kunnen samenstellen. Van tiny 

houses tot eengezinswoningen en appartementsgebouwen, 

die vervolgens aan de consument 

verhuurd kunnen worden. Met deze aanpak vinden 

we niet opnieuw het warme water uit, maar 

gaan we mee in de onvermijdelijke transitie naar 

hout. De nieuwe generaties zijn hier zonder meer 

klaar voor, maar ook de oudere generaties moeten 

mee. Ook voor hen moeten houten (senioren) 

woningen een optie worden. Een stenen woning 

is niet slecht, maar anders. En vooral: niet onze 

toekomst.” Een bijzonder statement van iemand 

die 50 jaar woningen bouwde in steen. Maar, zoals 

hij zelf zegt: “Het is enkel een zot die nooit van 

gedachten verandert.” ❚ 

Johan De Vlieger, CEO van Bostoen Group. 

STEDENBOUW.NL | 53



Beeld | Adapteo Group 

ISU: TIJDELIJKE LOCATIE OP 

BASIS VAN CIRCULAIRE BOUW 

Een tweelaags schoolgebouw op bedrijventerrein Papendorp. 

In de huidige bouwconjunctuur bestaat behoefte aan modulaire bouw die op duurzame wijze gerealiseerd kan worden 

– tijdelijk dan wel permanent. Aanbieder Adapteo Group (voorheen Dutch Cabin Group) leverde deze zomer de Internationale 

School Utrecht op, een tijdelijke locatie op bedrijventerrein Papendorp voor 1.200 leerlingen. Binnen een jaar tijd 

gerealiseerd: all-electric, circulaire bouw, turnkey opgeleverd. 

Tendermanager Angelo de Vries en projectleider 

Rob van Tholen hebben ruime ervaring met het 

realiseren van dergelijke projecten. “Modulaire 

bouw is gelijkwaardig aan permanente bouw qua 

levensduur, met in dit project hoge specificaties”, 

zegt De Vries. “Wij realiseren hier op een vloeroppervlak 

van 8.000 vierkante meter een schoolgebouw 

voor 1.200 leerlingen, met units die zijn 

opgeschaald op basis van geluidweringseisen en 

all-electric zijn geklimatiseerd met mechanische 

ventilatie en warmtepompen. Het terrein is volledig 

afgewerkt tot op het niveau van de speeltoestellen 

en grasheuvels.” 

TWEELAAGS GEBOUW 

Tijdelijke bouw, met een 'permanent-achtige' doelstelling: 

de Internationale School Utrecht betrekt 

deze locatie in samenwerking met de gemeente 

Utrecht in afwachting van een definitieve locatie 

op het Utrecht Science Park. De oude locatie in 

Utrecht krijgt in de tussentijd een nieuwe bestemming. 

Op basis van onder meer het (ruimtelijk) 

Programma van Eisen en de stedenbouwkundige 

situatie met de daarbij horende uitgangspunten, 

54 | STEDENBOUW.NL


'Vaak zie je 

modulaire bouw 

veel langer 

meegaan dan 

verwacht' 

Oplevering inclusief terreininrichting. 

is gekozen voor een tweelaags gebouw. Uitgangspunt 

was een efficiënte opbouw van een middengang 

met aan weerszijden verblijfsruimten zodat 

een gunstige bruto-nettoverhouding ontstaat. 

Een analyse van de benodigde vierkante meters 

in relatie tot deze opzet leerde dat een eenlaags, 

vijftien meter diep gebouw, maar liefst 700 meter 

lengte zou beslaan. “De kavel in Papendorp wordt 

op deze wijze optimaal benut”, zegt De Vries. De 

bij Adapteo Group geproduceerde prefabunits, de 

basis van het casco, zijn in de periode februarimaart 

2023 gemonteerd, in een achtvorm rond 

een atrium met een vide. “Eind juli leverden wij 

op; op 23 augustus ging deze school open, kant 

en klaar”, vertelt Van Tholen. “De gevels zijn 

verbijzonderd door kleurvlakken in verschillende 

tinten. De buitengevel kent 5 groentinten, de binnenhoven 

respectievelijk 5 blauw- en 5 roodtinten. 

Door de kleurtoevoeging verliest het gebouw 

zijn oorspronkelijke monotonie en komt deze door 

de fragmentatie vriendelijker en minder fors over.” 

TERUGNAME UNITS 

De units kunnen na demontage van deze locatie, 

die enkele jaren zal functioneren, weer worden 

ingezet voor andere projecten. Deze wijze van 

ontwikkelen maakt een dergelijke oplossing haalbaar, 

vervolgt De Vries. “Wij werken met een vaste 

architect en slechts één installatiepartij. Het klikte 

goed met de schoolleiding, en wij zijn wel gewend 

aan korte ontwikkeltijden. De units worden feitelijk 

gehuurd voor 37 maanden. Hier staat een 

compleet, duurzaam gerealiseerd schoolgebouw 

volgens Klasse C van het Frisse Scholen-principe.” 

De uitvoering in korte tijd had uitdagingen. “De 

grondgesteldheid was niet optimaal, er diende 

een volledige paalfundering te worden gerealiseerd 

tot op twaalf meter diepte”, vervolgt Van 

Tholen. De cascobouw verliep vlot. “Wij zijn eind 

2022 gestart met de productie van de units – bestaande 

uit een betonvloer, staalconstructie en 

sandwichpanelen. De montage op locatie nam 

slechts enkele weken in beslag. Vanaf ruwbouw 

konden wij dit project planbaar opleveren, geheel 

naar wens van de opdrachtgever, inclusief verharde 

terreininrichting, panna- en basketbalkooien en 

een ‘Teletubbieheuvel’ met graszoden.” 

CIRCULAIRE BOUW 

Modulaire bouw hoeft niet onder te doen voor 

traditionele bouw, met een haalbaar businessmodel 

voor alle partijen. De Vries: “Wij zijn een 

circulaire bouwer, als je de gehele levensduur van 

onze units in acht neemt. Natuurlijk kun je variëren 

in de gebruikstijd per opdrachtgever; deze 

units kunnen zonder probleem voor een ander 

schoolgebouw van dit niveau worden ingezet. 

Onze units worden in sommige gevallen zelfs als 

uitbreiding van bestaande bouw gerealiseerd. 

Vaak zie je dat modulaire bouw veel langer in gebruik 

blijft dan gedacht. De opdrachtgever wil er 

niet meer vanaf.” ❚ 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

Gemeente Utrecht in combinatie met de 

International School Utrecht 

Architect 

STUDIO RTM 

Uitvoering 

Adapteo Group 

(voorheen Dutch Cabin Group) 

Installaties 

ITN Installatietechniek b.v. 

Bouwperiode 

september 2022 – juli 2023 

STEDENBOUW.NL | 55



Beeld | Neptunus 

Direct resultaat met demontabele, 

herbruikbare gebouwen 

Als familiebedrijf met de wortels in de eventbusiness heeft Neptunus de afgelopen decennia een solide basis uitgebouwd 

in de wereld van de demontabele gebouwen. “Wij hebben eigenlijk weinig concurrentie als het gaat om volumebouw 

in tijdelijke huisvesting. Circulariteit is onze uitgangspositie, al onze bouwmaterialen zijn herbruikbaar”, zegt directeur 

Dorrie Eilers van Neptunus Structures. 

In een tijd van schaarse bouwlocaties en personeelstekorten 

is het niet altijd mogelijk om traditionele 

'vaste' gebouwen te realiseren, terwijl de 

behoefte aan de accommodatie er wel degelijk 

is. Eilers: “Denk aan een nieuwbouwwijk waar 

behoefte is aan een tijdelijke supermarkt of tijdelijke 

sporthal ter overbrugging van nieuwbouw. De 

kans is groot dat iemand die dit leest, al eens in 

een tijdelijk gebouw is geweest dat door Neptunus 

in enkele weken tijd is gebouwd.” 

'OP EIGEN KRACHT' 

De no-nonsense mentaliteit biedt uitkomsten 

voor de eisen van deze tijd, zegt Eilers. “Wij beschikken 

over driehonderd man personeel, van 

R&D, productie en logistiek tot bouw, waardoor 

we snel kunnen schakelen. Daarnaast hebben 

wij een enorme voorraad bouwmaterialen om de 

wens van de klant in no-time te realiseren. Hierdoor 

kunnen wij op eigen kracht functioneren. Wij 

spreken ook niet van tijdelijke bouw, maar van demontabele 

bouw, omdat wij volledig werken met 

droge verbindingen en herbruikbare materialen.” 

Onlangs realiseerde Neptunus een demontabel 

gebouw met vier onderwijszalen voor de TU Delft, 

nagenoeg geheel bestaand uit herbruikbare, circulaire 

materialen. De verdiepingsvloer is eerder 

ingezet tijdens de Olympische Spelen in Londen 

en het duurzame gebouw (MPG 0,56) is voorzien 

van zonnepanelen, warmtepompen en refurbished 

meubilair. 'Flux' blijft naar verwachting tien jaar 

in gebruik en is elders weer op te bouwen. “Andere 

partijen in de modulaire bouw werken vaak 

met complete units die geprefabriceerd worden, in 

onze tak van sport zijn we daarom uniek.” 

GEBOUWCONCEPTEN 

De gebouwconcepten Evolution en Flexolution 

behoren tot de meest innovatieve demontabele 

constructies. “Beide gebouwen kunnen tot twintig 

jaar blijven staan. Dankzij een ingenieus bouwsysteem, 

waarbij de spaceframe-dakconstructie 

hydraulisch wordt opgebouwd, is de Evolution 

binnen no-time gebouwd, en geschikt voor zowel 

kort- als langdurig gebruik, huur of koop.” Het 

Flexolution-concept gaat nog een stap verder. 

“Flexolution III voldoet aan het Bouwbesluit, is 

56 | STEDENBOUW.NL


Dorrie Eilers, directeur van Neptunus Structures. 

'De gebruiker 

kan beter 

functioneren 

dankzij onze 

gebouwen' 

optimaal geïsoleerd en kan in enkele weken tijd 

gerealiseerd worden met een maximale vrije overspanning 

van dertig meter.” 

In de lengte is deze in stramienen van zes meter 

onbeperkt uit te breiden; compartimentering geschiedt 

met flexibele wanden. De hoofdconstructie 

bestaat uit aluminium kolommen en gelamineerde 

houten liggers. De vloer is opgebouwd met stalen 

liggers en geïsoleerde houten vloerpanelen; wanden 

en daken bestaan uit geïsoleerde sandwichpanelen. 

De constructie wordt als legosysteem 

met boutverbindingen opgericht, zonder zaag- of 

boorbewerkingen. Hierdoor kunnen alle onderdelen 

na demontage opnieuw worden ingezet. 

Demontabele supermarkt Vomar Badhoevedorp. 

'DIRECT RESULTAAT' 

Flexolution III kan als vast gebouw worden ingericht, 

met sanitair, keukenunits, binnenafbouw, 

verlichting, verwarming, klimaatsysteem, (sport) 

vloerafwerking, automatische deuren en rolpoorten. 

“Hierdoor is dit systeem uitermate geschikt 

voor snel te realiseren volumebouw. Wij doen 

dankbaar werk omdat onze voorzieningen direct 

resultaat opleveren. De gebruiker kan beter functioneren 

en heeft vaak een hogere omzet, dankzij 

demontabele gebouwen die volledig naar wens 

zijn gerealiseerd voor de periode van gebruik, en 

daarna ook weer herbruikbaar zijn.” ❚ 

STEDENBOUW.NL | 57


Tekst | Storm Wissink 

Beeld | Cojan van Toor Fotografie 

EEN UITDAGING OP LOCATIE 

Met behulp van haar modulaire Movix-bouwsystemen heeft Jan Snel in slechts enkele maanden een uitbreiding van het 

al bestaande kantoorpand van opdrachtgever Mammoet gerealiseerd. “Met onze systemen hebben we in twee weken 

een groot gedeelte al staan”, aldus Dennis Kos, bouwkundig projectleider bij Jan Snel. 

“We lopen niet zo snel weg voor een uitdaging”, 

vertelt Kos. Jan Snel, onderdeel van de Daiwa 

House Group, is gespecialiseerd in modulaire en 

duurzame bouwoplossingen. Met deze kennis 

greep zij het project Mammoet in Schiedam met 

beide handen aan. “We willen meedenken met de 

aanvraag van de opdrachtgever. We kijken wat er 

realistisch is in combinatie met onze werkwijze en 

systemen.” 

Er is grote vraag naar de modulaire bouwsystemen 

van Jan Snel. “Het versnelt de bouwperiode 

aanzienlijk. Je kunt op locatie al aan de slag met 

het grondwerk, terwijl wij binnen het modulaire 

systeem al aan het produceren zijn”, zegt Kos. 

“Door vooraf de kolommen, vloeren en wanden te 

fabriceren, kunnen deze op locatie razendsnel in 

elkaar worden gezet.” De systemen zijn daarmee 

ook duurzamer dan traditionele bouwtechnieken. 

“De systemen ontkoppel je makkelijk om ze 

een nieuwe bestemming te geven. Zo bespaar je 

enorm veel grondstoffen en bouwproducten.” 

RISICOVOLLE LOCATIE 

Twee nieuwe verdiepingen moesten er komen, 

samen goed voor een oppervlakte van 1.000 

vierkante meter. “Op de eerste verdieping is een 

loopbrug geplaatst om een koppeling naar het originele 

kantoorpand ‘De Bolder’ te creëren”, vertelt 

Kos. De grootste uitdaging zat in de projectlocatie. 

“Om daar een goed gebouw neer te zetten volgens 

alle eisen en regels, is een uitdaging an sich. Neem 

bijvoorbeeld het plasbrand-aandachtsgebied, 

waarbij we rekening moesten houden met explosiegevaar 

van boten op het water en nog vele aanvullende 

eisen van de veiligheidsregio.” 

Waarom was de locatie zo’n uitdaging? “Je moet 

met meerdere dingen rekening houden: de weersomstandigheden 

aan het water, de wind, het niet 

beschadigen van de kades en de nabijgelegen Beneluxtunnel.” 

Terwijl de modulaire bouwsystemen 

voor de twee verdiepingen in de fabriek werden 

gefabriceerd, is op locatie begonnen met trillingsarm 

heien. “Je moet oppassen als je zo dicht bij het 

“Dit is een interessant referentiewerk voor toekomstige projecten die ook op deze afstand van het water gebouwd moeten worden.” 

58 | STEDENBOUW.NL


Ook aan de binnenkant is gedacht! 

water zit, maar tegelijkertijd moet het kantoorgebouw 

wel bestand zijn tegen weer en wind.” 

De realisatie van dit project gaat van grote waarde 

zijn, volgens Kos: “Dit is een interessant referentiewerk 

voor toekomstige projecten die ook op deze 

afstand van het water gebouwd moeten worden.” 

VAN A TOT Z 

In april 2022 ontstond het eerste contact tussen 

de twee partijen. “We waren betrokken bij het 

project vanaf de voorlopige ontwerpen en de 

vergunningsaanvragen tot de oplevering”, vertelt 

Kos. “Met zo veel regelgeving en vergunningen 

is het belangrijk om goed in contact te blijven. 

Je moet het samen doen.” De samenwerking tussen 

Mammoet en Jan Snel beviel gelukkig goed. 

“We willen de klant graag goed bedienen, en dat 

is zeker gelukt.” Jan Snel heeft dus vanaf begin 

tot eind meegewerkt aan het project, maar heeft 

zich vooral gericht op de uitvoering op locatie. De 

bouw startte in januari van dit jaar, in slechts een 

periode van een half jaar is het project volledig opgeleverd. 

Een nieuw gebouw dat ruimte biedt voor 

een nieuwe kantine, winkel en restaurant. Ook aan 

de binnenkant is gedacht. “We hebben het pand 

sleutelklaar opgeleverd”, sluit Kos af. ❚ 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

Mammoet Europe B.V. 

Architect 

Mammoet Europe B.V. & Jan Snel 

Constructeur 

Fa. Pelecon Structural Engineers 

Aannemer 

Jan Snel 

Installaties 

fa. VD Pol (E-installaties, data en brandmeldinstallaties), 

D&B-installaties (W-, en 

S-installaties) 

Bouwperiode 

Januari 2023 t/m medio augustus 2023 

STEDENBOUW.NL | 59



Tekst | Van den Pol Elektrotechniek 

Beeld | Cojan van Toor Fotografie 

FOUTLOOS IN HET ZICHT 

Daiwa House en Van den Pol Elektrotechniek zijn vertrouwde partners. “We installeren veel modulaire projecten van 

Daiwa House, waaronder grootschalige studentenhuisvesting”, zegt Sebas L’Ortye, projectleider bij Van den Pol. “In de 

loop der jaren hebben we samen al zo’n 6.000 studentenwoningen gerealiseerd, in binnenen buitenland. Door actuele 

projecten in Delft, Amsterdam en Tilburg loopt de teller verder op.” 

VERSCHILLENDE BOUWSYSTEMEN 

Ook bij utilitaire nieuwbouw door Daiwa House is Van den Pol betrokken. 

“Regelmatig worden dan verschillende bouwsystemen gecombineerd. Denk 

aan sportcomplexen waarbij kleedruimtes opgebouwd zijn uit modules, terwijl 

voor de gymzalen het Movix-systeem wordt toegepast. Recent is deze 

bouwwijze ook gebruikt bij het NPEC-laboratorium op de campus van de Universiteit 

Utrecht.” 

Bij Mammoet is eveneens gekozen voor Movix. “Hierbij worden prefab 

vloeren dakelementen gecombineerd met stalen kolommen waardoor een 

gebouw de gewenste hoogte krijgt.” Bij het project is veel ruimte voor de 

inbreng van Van den Pol. “Met het projectbudget als basis hebben we het 

complete installatieontwerp gemaakt én uitgevoerd. In nauw overleg met 

Mammoet is binnen de oorspronkelijke planning nog een aantal aanvullende 

wensen gerealiseerd.” 

BESPAREN EN OPWEKKEN 

Van den Pol is verantwoordelijk voor de volledige E-voorziening, data- en 

brandmeldinstallatie. “Ook hebben we de verlichting aangelegd. Die is voorzien 

van bewegingsmelders, een voor ons standaard functionaliteit waardoor 

licht nooit meer onnodig brandt”, aldus L’Ortye. Op het dak van de nieuwbouw 

staan 96 PV-panelen. “Zo worden energiebesparing en -opwek gecombineerd 

bij dit project.” 

'Met het projectbudget 

als basis hebben we het 

complete installatieontwerp 

gemaakt én uitgevoerd' 

OPVALLEND ZWART 

Niet alleen van de buitenzijde is de Mammoet-nieuwbouw opvallend, 

pal aan het water met een verbindende loopbrug. “Binnen zijn de installaties 

in het zicht gemonteerd. Daarna is het plafond zwart gespoten. 

Dat zorgt voor een bijzondere uitstraling, maar eventuele latere aanpassingen 

zie je altijd. Daarom moet alles direct foutloos zijn.” ❚ 

60 | STEDENBOUW.NL


Tekst | Bram van de Ven 

Beeld | Stieva Metaal Groep 

STERKE STAALCONSTRUCTIES 

VOOR UITBREIDING VAN 

MAMMOET IN SCHIEDAM 

Van ruwbouwconstructie tot fijne details, de Stieva Metaal Groep is ijzersterk in metaal op maat. Ook bij de uitbreiding 

van Mammoet in Schiedam, die zij uitvoert in opdracht van Daiwa House Modular Europe Jan Snel B.V. Daar bewijst het 

bedrijf niet vies te zijn van een uitdaging. Projectleider Stefan Bos neemt ons mee in het project. 

Naast de Bolder, het kenmerkende ronde pand van Mammoet, krijgt het bedrijf 

een nieuw pand inclusief parkeergarage. Het oude en het nieuwe pand 

worden aan elkaar verbonden met een loopbrug, voorzien van puien. 

EEN BEEST VAN EEN KLUS 

“De grootste uitdaging was waarschijnlijk die loopbrug”, aldus Bos. “Die 

loopt van de eerste naar de tweede verdieping. Er zit dus een helling in en 

dat vergt nogal wat denkwerk met betrekking tot de details, brandwerendheid, 

luchtdichting en waterdichtheid. Daarnaast is de Bolder een rond gebouw. 

Dat maakt het niet makkelijk om er een brug aan te verbinden.” Ook 

moet Stieva opboksen tegen de elementen. “Je zit daar aan het zoute water, 

waardoor je rekening moet houden met corrosie. De nieuwbouw staat op 

kolommen die verzinkt zijn en vanwege de brandveiligheid zijn volgestort 

met beton. Daarnaast waait het hard, helemaal op de hoogte van de loopbrug. 

Monteurs moeten daar veilig hun werk kunnen doen en de brug moet 

de wind natuurlijk kunnen weerstaan. Ten slotte moet de brug aan de juiste 

brandveiligheidsklasse voldoen.” 

“Tot nu toe verloopt het project vlekkeloos, zowel qua planning als constructie. 

Alles paste in één keer. Als je vooraf goed nadenkt, wordt de rest van het 

project een efficiënt bouwpakket voor de monteurs, maar dan in het groot.” 

MOOI RESULTAAT 

Nu de eerste onderdelen klaar zijn, kan Bos al tevreden terugkijken. “Door de 

uitbreiding is er meer kantoorruimte, maar ook een mooie grote kantine. Dat 

is goed gelukt. Laatst zag ik de foto’s voorbijkomen. Er werken daar behoorlijk 

wat mensen, die hebben er nu een heel mooie ruimte bij om samen te komen. 

Dat maakt het allemaal waard.” ❚ 

PUZZELEN 

Bij de uitbreiding komen veel partijen samen en wordt er gewerkt met een bestaand 

rond gebouw. Dat vraagt om een hoop gepuzzel. Een goede planning 

en nauwe samenwerking tussen verschillende partijen is daarbij essentieel. 

Werkzaamheden bij de Bolder. 

> 

> 

> 

> 

Metaal constructies en trappen 

Puien en gevels 

Machinale bewerking 

RVS producten en apparatenbouw 

> Aalsmeer - Harmelen > 

www.stievagroep.com 

STEDENBOUW.NL | 61

PLUS Deventer 

Tekst | Ramona Kezer 

Beeld | HVBM Vastgoed 

Duurzaam distributiecentrum voor PLUS Supermarkten 

‘WERKOMSTANDIGHEDEN EN 

BELEVING ZIJN BELANGRIJK’ 

Het nieuwe, duurzame distributiecentrum. 

Onder de naam HBC realiseren HVBM Vastgoed en Bruil Bouw Groep het nieuwe vers-distributiecentrum van PLUS Supermarkten 

op A1 Bedrijvenpark in Deventer. Vanuit dit nieuwe pand worden de PLUS- en Coop-winkels in de toekomst 

voorzien van verse producten. Het distributiecentrum wordt naar verwachting begin 2024 opgeleverd. 

Adriaan Molenschot, algemeen directeur van ontwikkelaar 

HVBM Vastgoed: “Het is alweer bijna 

twee jaar geleden dat we de intentie sloten voor 

de ontwikkeling van een nieuw distributiecentrum 

met toen nog Coop. Onze samenwerkingspartner 

Bruil had al jaren een behoorlijk deel van de grond 

op het nieuwe bedrijventerrein A1 West in bezit. 

Bruil en wij kenden elkaar al van een eerdere 

succesvolle samenwerking en naast de gezamenlijke 

financiële slagkracht heeft HVBM de kennis 

en knowhow van de ontwikkeling van logistieke 

gebouwen. De plannen liepen vertraging op door 

de fusie met PLUS. In de nieuwe supply chain van 

de fusie-organisatie kreeg het gebouw een andere 

functie. Nu wordt er 22.000 m 2 ongekoelde opslag, 

38.000 m 2 gekoelde opslag en een overkapping 

voor buitenopslag gerealiseerd.” 

HVBM is een build to suit ontwikkelaar en ontwikkelt 

haar gebouwen altijd voor en met gebruikers. 

“We investeren zelf en creëren multifunctionele 

gebouwen op goede locaties voor gezonde huurders. 

Zo ontstaat het juiste beleggingsproduct.” 

BREEAM ‘EXCELLENT’ 

Bij de ontwikkeling van het nieuwe distributiecen- 

trum spelen duurzaamheidseisen een belangrijke 

rol. Het gebouw en het omliggende terrein zijn 

circulair en natuurinclusief ontworpen. Het ontwerp 

behaalde het BREEAM ‘Excellent’-ontwerpcertificaat 

op basis van de nieuwe 2020 BREEAMrichtlijnen. 

“Vorig jaar oktober kon de eerste paal 

de grond in en er zijn in totaal duizend palen in 

gegaan”, vertelt projectmanager René Geurden. 

“Het pand is opgebouwd uit een staalconstructie 

van circulair staal met vakwerkspanten. De buitengevel 

wordt voorzien van een in hoogte variërende 

betonplint, met daarboven horizontale en 

verticale sandwichpanelen.” Op het dak komen 

62 | STEDENBOUW.NL

PLUS Deventer 

dus dit is een vrij groot project. Daarbij werken 

we samen met de derde supermarktketen van Nederland 

op een prominente locatie”, aldus Molenschot. 

Geurden is erg tevreden over de samenwerking 

met de andere partijen aan dit project. “De 

samenwerking met Bruil en met de andere nevenen 

onderaannemers verloopt heel prettig.” ❚ 

'In de nieuwe supply chain van 

de fusie-organisatie kreeg het 

gebouw een andere functie' 

Het pand is opgebouwd uit een staalconstructie 

van circulair staal met vakwerkspanten. 

zo’n 14.500 zonnepanelen, waardoor er bijna 9 

megawatt stroom opgewekt kan worden. Dit is 

meer dan dat het distributiecentrum doorgaans 

gebruikt. Daarom overweegt men accu’s te plaatsen 

om de opgewekte stroom op te slaan en aan 

te wenden in bijvoorbeeld de nachtelijke uren. 

CIRCULAIR 

Vanuit de gemeente Deventer was er de eis om het 

pand circulair te bouwen. Zo veel mogelijk onderdelen 

zijn daarom ook eenvoudig te demonteren 

om elders weer op te bouwen. En ook aan flora en 

fauna is gedacht. Zo komt er een groen geluidsscherm 

en wordt er met de verlichting rekening 

gehouden met de vleermuizen in het gebied. 

VOLGENS PLANNING 

Het project verloopt volgens planning. Molenschot: 

“In de coronacrisis hebben we creatief naar 

bepaalde processen moeten kijken, maar bij dit 

project was er nauwelijks tekort meer aan materialen. 

Het was nog wel onzeker of bepaalde stalen 

profielen op tijd geleverd werden, maar dat is 

gelukt. Helaas moesten we wel op een ongunstig 

moment inkopen: toen alles duurder werd door de 

energiecrisis en de situatie in Oekraïne.” 

Het welzijn van het personeel was een ander belangrijk 

punt bij de ontwikkeling van het nieuwe 

pand. Geurden: “Er komt een tweelaags parkeergarage 

naast het pand. Daarnaast besteedde de 

architect extra aandacht aan de toetreding van 

daglicht in de kantine, waaraan een mooi buitenterras 

wordt aangelegd. Zelfs in de gekoelde 

magazijnen komt daglicht binnen. Om goed personeel 

aan te trekken en te behouden, zijn werkomstandigheden 

en beleving erg belangrijk.” 

De twee zijn trots op het resultaat. “Meestal ontwikkelen 

we panden van 30.000 tot 40.000 m 2 , 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

HBC 

Projectontwikkelaar 

HVBM Vastgoed 

Architect en BREEAM-adviseur 

Quadrant4 

Bouwkundig aannemer 

Berghege Heerkens Bouwgroep 

Staalconstructie 

Circulair Staal 

Dak- en gevelbeplating 

Hardeman | van Harten 

Loodgieter 

Installatiebedrijf A. Bierings 

W-installateur 

Batenburg Installatietechniek 

E-installateur 

Van Hees Elektrotechniek & ICT 

S-installateur 

Kemkens Brandbeveiliging 

Koelinstallatie 

Veld Koeltechniek 

STEDENBOUW.NL | 63

PLUS Deventer 


Beeld | Van Hees Elektrotechniek 

Compleet pakket aan technische installaties 

INSTALLATIES MET IMPACT 

Voor het nieuwe distributiecentrum van PLUS in Deventer levert Van Hees de elektrotechnische installaties en verlichting. 

Gedurende het voortraject is ook het totale pakket van specifieke PLUS-wensen uitgewerkt. “De huurderswensen 

zijn bij het ene project wat groter dan bij het andere”, vertelt John van Eck, manager projecten, service en 

onderhoud bij Van Hees. 

Zo vraagt het bedrijf om laadvoorzieningen voor 

elektrische auto’s en fietsen en de benodigde 

aansluitingen voor de koelinstallatie, W-installatie 

en sprinklerinstallatie. De finishing touch is het 

aanleggen van een camerabeveiligingssysteem, 

toegangscontrole, een geluidsinstallatie voor muziek 

en omroep en een volledige data-installatie. 

Alles bij elkaar een enorm project, omdat de totale 

ruimte zo’n 77.000 vierkante meter groot is. 

VIJF TRAFO’S 

De grootte van het distributiecentrum maakte 

het project extra interessant voor Van Hees Elektrotechniek. 

Van Eck: “Een deel van de gekoelde 

hal is twintig meter hoog. Er worden vijf trafo’s 

geplaatst om voor voldoende vermogen te zorgen. 

Dat komt niet heel vaak voor. De grote afstanden 

vragen om een iets andere voorbereiding en planning. 

Het pand is namelijk 370 meter breed. Maar 

groot of klein: alles staat of valt met de goede 

voorbereiding, samenwerking en het juiste materieel. 

Een perfecte samenwerking met de andere 

partijen staat daarbij garant voor het BREEAM 

‘Excellent’-certificaat.“ 

SAMENWERKEN 

Het team dat dit distributiecentrum realiseert, 

heeft al vaker samengewerkt en dat geeft voor- 

Het nieuwe distributiecentrum van PLUS in Deventer. 

64 | STEDENBOUW.NL

PLUS Deventer 

delen. “We werken aan dit project samen met 

meerdere partijen die elkaar al langer kennen. We 

weten precies wat we aan elkaar hebben en kunnen 

goed met elkaar overweg. Omdat het pand 

grotendeels gekoeld is, vergt dat een goede afstemming 

voor wat betreft de installaties.” 

Op dit moment is het elektrotechnisch installatiebedrijf 

volop aan het werk op de bouwplaats 

in Deventer. In de aanloopfase met een man of 

tien en in de drukste periodes wel met dertig tot 

veertig man tegelijk. De werkzaamheden verlopen 

voorspoedig en ook de materiaallevering loopt 

zoals gepland. “De afgelopen twee jaar heeft 

iedereen door corona en de situatie in Oekraïne 

wel geleerd om op tijd te bestellen. Gelukkig is de 

markt inmiddels ook weer wat rustiger.” ❚ 

De hoofdverdeelkast. 

'Omdat het pand grotendeels gekoeld is, vergt dat een 

goede afstemming voor wat betreft de installaties' 

Klaar voor morgen. 

Project: DC de Plus Deventer Fotografie: Kees Bennema 

SERVICE, ONDERHOUD & BEHEER - WONINGBOUW - UTILITEIT - BRANDVEILIGHEID 

BEVEILIGING & SYSTEEMINTEGRATIE - ONTWERP - ENGINEERING - BIM 

vanhees.com 

STEDENBOUW.NL | 65


PLUS Deventer 


Beeld | Eltech Paneelbouw 

Assemblage van verdeelinrichtingen op maat 

Energieverdelers voor zware 

installaties 

Eltech Paneelbouw leverde de vier hoofd-energieverdelers voor het nieuwe distributiecentrum van PLUS Supermarkten 

in Deventer. Het gaat om kasten geschikt voor 3.200 Ampère en in elke verdeler zit een koppeling voor 

de zonnepaneelinstallatie. 

Eltech werd in 1990 opgericht en er werken inmiddels zo’n twintig mensen. 

“We werken voornamelijk in de utiliteitsbouw en voor diverse installateurs”, 

vertelt eigenaar Steven Segers. “Maar je komt ons ook tegen in de woningbouw, 

op scholen en in kantoorpanden. Wij assembleren energieverdelers 

voor de luxere woningbouw waar bijvoorbeeld een domoticasysteem wordt 

geïnstalleerd tot aan de hoofdverdeler van een groot distributiecentrum.” Eltech 

is al sinds 2006 partner van Legrand en assembleert dan ook Legrand 

schakelen verdeelinrichtingen. De assemblage en de bewerking van het koperwerk 

verzorgt Eltech op maat op de eigen productielocatie in Breda. “De 

laatste jaren zijn we ook druk bezig met de energietransitie. Denk maar aan 

zonnepanelen en accu-opslag en welke invloed dat heeft op onze producten.” 

De aanvraag voor dit project voor PLUS Supermarkten kwam via Van Hees 

Elektrotechniek, vertelt projectmanager Erik Koopman. “Van Hees is een jarenlange 

relatie van ons en we werken regelmatig samen. De hoofdverdelers 

van 3.200 Ampère worden bij dit distributiecentrum door Van Hees geplaatst 

en aangesloten. In dit project zijn in een later tijdstip van de bouw ook diverse 

onderverdeelkasten nodig. We hopen dat we in de nabije toekomst daar ook 

een opdracht voor mogen ontvangen.” 

Voor Eltech is dit een vrij groot project, zeker qua vermogen. Segers: “Tien jaar 

geleden moesten we hier drie keer over nadenken of we dit aankonden, nu 

kunnen we het prima aan. We zijn vorig jaar naar een nieuw pand verhuisd 

waar we dit soort projecten makkelijker kunnen huisvesten en beschikken 

over de juiste machines en voldoende personeel om dit soort projecten aan 

te kunnen nemen.” Eltech denkt graag met de klant mee over oplossingen en 

werkt erg servicegericht. Koopman: “We zijn een platte organisatie en iedere 

klant heeft altijd dezelfde contactpersonen. Zo kunnen we een goede partner 

zijn voor onze klanten, omdat we het echt samen doen.” ❚ 

ELTECH 

PANEELBOUW B.V. 

Waarom Eltech? 

Vanaf het eerste contact 

denken we met u mee over 

de realisatie van uw project. 

Eltech assembleert 

hoogstaande kwaliteit 

Legrand verdeelinrichtingen. 

Wij zijn een toonaangevend 

specialist op gebied van 

verdeelinrichtingen. 

Wij staan voor: 

Flexibiliteit 

Klantgericht 

Daadkracht 

ISO 9001 certificering 

Minervum 7228 

4817 ZJ Breda 

info@eltech.nl 

076-561 28 58 

https://www.eltech.nl/ 

Eltech Paneelbouw leverde de vier hoofd-energieverdelers voor het 

nieuwe distributiecentrum van PLUS Supermarkten in Deventer. 

66 | STEDENBOUW.NL

PLUS Deventer 


Beeld | Etepro 

Kabelgoten, kabeldraagsystemen en railkokersystemen 

Stroomoplossingen 

voor distributiecentra 

Etepro voert verschillende werkzaamheden uit aan het nieuwe distributiecentrum van PLUS in Deventer. Van het leveren 

van kabelgoten en kabeldraagsystemen tot het monteren van railkokersystemen. 

Ferry van Herwijnen is commercieel directeur van Etepro, dat zestien jaar 

geleden startte als elektrotechnische groothandel. Deze tak is inmiddels uitgegroeid 

tot specialist in onder meer railkokersystemen, PV-oplossingen, kabelmanagement, 

laadpalen en laadoplossingen. Daarnaast levert het bedrijf 

vanuit de businessunit Trayco kabeldraagsystemen van Belgische makelij: van 

kabelgoten en draadgoten tot ladderbanen. “Alle producten die we leveren, 

kunnen we ook monteren in opdracht van de installateur.” 

STROOMVOERENDE BANEN 

Bij dit project in Deventer levert Etepro de kabelgoten en kabeldraagsystemen 

voor het begeleiden van de voedingen voor de elektrotechnische apparatuur. 

Van Herwijnen: “Wij nemen daarnaast de installatie van de railkokersystemen 

op ons. Deze stroomvoerende banen transporteren de stroom in dit geval naar 

de warmtepompen en koelunits. Deze oplossing is nodig omdat er een limiet 

zit aan de dikte van de kabels als er heel veel stroom nodig is. Ook wordt 

hiermee het stroomverlies beperkt. Verder leverden we hier de 500 Ampèreaftakkasten, 

een mooie aansluiting qua elektrotechniek.” 

PARTNERSHIPS 

Etepro heeft 25 medewerkers in dienst en werkt daarnaast met een flexibele 

schil van zo’n twintig mensen. Het bedrijf werkt regelmatig in distributiecentra. 

“Wat dit project bijzonder maakt, is het aantal meters. Dit distributiecentrum 

beslaat zo’n 77.000 m 2 . We trekken bij dit soort klussen vaak samen op 

met Van Hees Elektrotechniek. Zij laat ons al in vroeg stadium meedenken 

en engineeren. Het werkt prettig om zo’n project in bouwteamverband en in 

wederzijds vertrouwen op te pakken. Hier groeien de beste partnerships uit; 

in dit geval met projectleiders John van Eck en Hilco Hondijk en chef-monteur 

Kees van Noije van Van Hees.” ❚ 

Elektromaterialen 

TEchniek 

PROjecten 

Kabelgoten in een distributiecentrum. 

Van Coulsterweg 2A 

2952 CB 

Alblasserdam 078 

681 15 10 

info@etepro.nl 

www.etepro.nl 

STEDENBOUW.NL | 67

Naamloos-13 1 31-05-2023 Naamloos-5 17:05 

1 28-09-2023 16:23 


Nieuwbouw distributiecentrum 

Plus te Deventer 

Hardeman | van Harten is bezig met de afronding 

van een mega-opdracht voor Heerkens 

van Bavel. Het betreft de beplating van een 

gloednieuw distributiecentrum voor eindgebruiker 

PLUS met een totale oppervlakte van 

ruim 77.000 m 2 ! 


AGRIBOUW 

RENOVATIE 

Wanden 

Kolommen & Balken 

Kanaalplaatvloeren 

Trappen & Bordesplaten 

Balkon- & Galerijplaten 

T-Docks 

Specials 

IJsseldijk 31 

7325 WZ Apeldoorn 

085 11 22 360 

info@preco.nl 

www.preco.nl 


Volg ons 

ook via LFX 

T 0318 46 15 51 | E info@hardeman-vanharten.nl

Duurzaamheid bij REHAU 

Window Solutions 

REHAU neemt zijn verantwoordelijkheid 

op voor de toekomstige generaties. 

EcoPuls: het unieke duurzaamheidsconcept in de ramen- en deurensector. De oplossingen van 

REHAU staan voor verantwoordelijkheidsbesef op basis van een consequente circulaire economie. 

Succesvolle ondernemingen nemen hun verantwoordelijkheid op. Tegenover het milieu. Tegenover 

hun medemens. Tegenover de toekomstige generaties. Want de grondstoffen en natuurlijke rijkdommen 

worden steeds schaarser. Terwijl de roep naar duurzaamheid, zowel in woord als in daad, 

steeds groter wordt. Iedereen, waar ook ter wereld, stelt dit vast. Waardoor de behoeften van de 

mens veranderen. En zo ook de eisen aan de volledige ramensector. Een consequente circulaire 

economie is het eenvoudige en efficiënte antwoord daarop. 

Ramen die worden geproduceerd met een steeds groter aandeel gerecycled kunststof leveren hieraan 

een beslissende bijdrage. De raamsystemen van REHAU definiëren al meer dan 30 jaar de normen 

op het vlak van levensduur, energie-efficiëntie en verantwoord gebruik van grondstoffen en natuurlijke 

rijkdommen. Dankzij hun topkwaliteit leveren onze ramen een belangrijke bijdrage aan de 

bescherming van de aarde en de economie. Met als resultaat dat zowel meerwaarde als verkoop 

voor generaties worden verzekerd. 

EcoPuls: circulaire economie optimaliseert 

de uitstoot 

De circulaire economie biedt niet alleen meetbare 

concurrentievoordelen, maar zorgt ook 

voor een sterke optimalisatie van de uitstoot 

bij de productie of het transport. Wat goed is 

voor het milieu. Zo zorgt de circulaire economie 

van REHAU ervoor dat pvc tot zevenmaal toe 

gerecycled en opnieuw verwerkt kan worden. 

REHAU behoudt de volledige controle over het 

materiaal en de overeenstemmende processen. 

Onze 

gesloten 

materiaal 

kringloop 

De belofte van REHAU aan de volgende generaties. De feiten. 

De belofte voor duurzaamheid en de daaruit voortvloeiende circulaire economie maakt deel uit van 

het DNA van REHAU. De onderstaande cijfers vormen het bewijs van deze consequente werkwijze: 

www.rehau.nl/ecopuls 

Ramen heruitgevonden. Voor het leven van vandaag. En het succes van morgen. 

REHAU Window Solutions. 

© REHAU N.V. 

www.rehau.nl 

Technische wijzigingen voorbehouden. Lees a.u.b. de technische 

productinformatie die op dit moment geldt, u vindt die online 

op www.rehau.com/ti.

Van enkele unit tot groot wooncomplex: Circle is multi-inzetbaar. 


Beeld | CascoTotaal 

Snel en flexibel bouwen met 

super circulair betoncasco 

Naast starters begint de woningnood ook steeds meer doorstromers te raken. Hoewel zij over het algemeen meer te 

besteden hebben, ziet twee op de drie doorstromers hun verhuisplannen door de oververhitte woningmarkt helaas in het 

water vallen. En ook vluchtelingen, asielzoekers en arbeidsmigranten kunnen onmogelijk geschikte woonruimte vinden. 

“Om de wooncrisis het hoofd te bieden, zijn nú grote aantallen woningen nodig”, vindt Rob Hogendoorn, Commercieel 

Directeur van CascoTotaal. “Een ogenschijnlijk onmogelijke opgave, nu bouwlocaties schaarser worden, bouwkosten 

door het dak gaan, vergunningstrajecten te traag verlopen en stikstofnormen de bouw lijken te gijzelen. Circle biedt 

voor al deze uitdagingen een oplossing, waarbij ontwerpvrijheid, duurzaamheid, wooncomfort én circulariteit naar het 

hoogste niveau worden getild. En dat voor een betaalbare prijs.” 

70 | STEDENBOUW.NL

Circle is een slim, modulair én circulair bouwsysteem 

met een maximale binnenafmeting van 9,6 

x 3,6 meter (lxb) waarmee diverse soorten gebouwen 

en gebouwvormen gemaakt kunnen worden, 

vertelt Hogendoorn. “Met Circle bouw je een 

compacte starterswoning die je vervolgens kunt 

laten uitgroeien tot een ruime eengezinswoning, 

levensloopbestendige ouderenwoning of een appartementencomplex.” 

Het 100% circulaire betonnen 

bouwsysteem biedt een netto vloeroppervlak 

van 35 m² en is ‘triple flex’. “Het betoncasco 

voegt zich gemakkelijk naar de architectonische 

en inrichtingswensen, is als enkele unit of groot 

wooncomplex inzetbaar en is ook nog eens zeer 

levensloopbestendig.” 

'Latere aanpassingen zijn eenvoudig te realiseren 

door wanden weg te halen of juist bij te plaatsen' 

DUURZAAMHEID IN CIJFERS 

Onderscheidend is de duurzaamheid van Circle. 

Het concept is zeer slim én circulair ontworpen. Zo 

wordt bij de productie 30% minder beton gebruikt 

dan bij andere bouwmethodes, waardoor ook de 

CO 2 

-uitstoot met 30% wordt verminderd. Doordat 

de modules in één keer en compleet afgebouwd 

naar de bouw worden vervoerd, wordt bovendien 

flink bespaard op transportbewegingen. Daarnaast 

maakt de gestandaardiseerde module hoogwaardig 

hergebruik mogelijk. “Door de zorgvuldige 

scheiding van ruwbouwconstructie, afbouw 

en installaties kunnen onderdelen eenvoudig en 

goed gescheiden én hergebruikt worden”, vertelt 

Hogendoorn. “Circle heeft een zeer lage MPG van 

0,14/m 2 BVO en is daarmee, voor zover we nu weten, 

het meest circulaire casco van Nederland en 

waarschijnlijk zelfs van Europa.” 

PERMANENTE KWALITEIT 

De Circle modules zijn zowel geschikt voor permanente 

als tijdelijke bouw. Met name dat laatste 

is nu een uitkomst, omdat tijdelijke bouwvergunningen 

in theorie sneller worden verleend. En 

ook de bouw gaat aanzienlijk sneller, zonder in 

te boeten aan kwaliteit, aldus Hogendoorn. “Met 

Circle kunnen wij in slechts een paar dagen tijd tijdelijke 

bouw met een permanente bouwkwaliteit 

realiseren. In de ideale situatie worden de casco’s 

vandaag gestort, morgen ontkist en vervolgens 

Doordat de modules in één keer en compleet afgebouwd naar de bouw 

worden vervoerd, wordt flink bespaard op transportbewegingen. 

Het betoncasco voegt zich gemakkelijk naar de architectonische en inrichtingswensen. 

in een paar dagen op maat afgewerkt. Door de 

casco’s op voorraad te nemen, brengen we deze 

bouwsnelheid naar het hoogste niveau.” Dankzij 

de hoge bouwkwaliteit kan na bijvoorbeeld 8 of 

10 jaar alsnog een permanente bouwvergunning 

op de woningen verstrekt worden. “Gebeurt dat 

niet, dat kunnen de modules eenvoudig worden 

opgepakt en verplaatst naar een andere locatie.” 

LAGERE TCO 

Het feit dat je de woningen kunt hergebruiken is 

met name voor beleggers interessant, omdat de 

afschrijving en Total Cost of Ownership flink wordt 

verlaagd, aldus Hogendoorn. “Naar wens kunnen 

de modules ook worden gestript, waarna de volledige 

casco’s in een nieuw project ingezet kunnen 

worden, met een nieuwe indeling en afwerking. 

Een geavanceerd boorprotocol en het ontbreken 

van instortvoorzieningen dragen hieraan bij.” 

Wordt er geen nieuwe bestemming gevonden, 

dan kan het beton weer worden verwerkt tot granulaat 

en opnieuw in het productieproces worden 

ingezet. “Hierdoor blijft de productketen volledig 

gesloten en is ons concept ‘circular to the bone’.” 

ULTIEME FLEXIBILITEIT 

Een Circle module is bruikbaar als tiny house of 

eengezinswoning, maar laat zich ook horizontaal 

koppelen en verticaal stapelen, tot maar liefst vijf 

lagen hoog. “Op die manier is het mogelijk om ook 

appartementengebouwen te realiseren. De inzetbaarheid 

als enkele unit (tiny house) of als gekoppelde 

en gestapelde woningen geeft beleggers en 

corporaties een grote mate van flexibiliteit. Latere 

aanpassingen zijn eenvoudig te realiseren door 

wanden weg te halen of juist bij te plaatsen. Dit 

is niet alleen een praktische, maar ook een duurzame 

oplossing in een tijd waarin grote behoefte 

is aan levensloopbestendige en starterswoningen.” 

Doordat het circulaire bouwconcept in samenwerking 

met KAAN Architecten en ingenieursbureau 

ABT is ontwikkeld, zijn architectonische 

en installatietechnische uitgangspunten maximaal 

meegenomen in het ontwerp. “Precies wat 

we nu nodig hebben.” ❚ 

STEDENBOUW.NL | 71

OOK OP ZOEK NAAR 

SNELLE & FLEXIBELE 

HUISVESTING OP MAAT? 

DUTCH CABIN GROUP ALS PARTNER 

Dutch Cabin Group biedt structurele, duurzame ruimteoplossingen 

voor de huidige huisvestingsproblematiek. Wij ontwikkelen modulaire 

gebouwen voor individuen, organisaties én de maatschappij als 

geheel, waar en wanneer dat nodig is. Onze modules zijn ontworpen 

voor duurzaam gebruik en gebaseerd op zelfstandige units, waardoor 

ze aanpasbaar zijn als behoeften veranderen. 

Het is ons doel om met onze bouwunits op een circulaire manier de 

perfecte ruimte te creëren voor de eindgebruiker. Zo kunnen mensen 

leren, spelen, groeien, genezen, creëren en bouwen, op een plek die 

is afgestemd op hun specifieke behoeften. 

WERKEN BIJ DUTCH CABIN GROUP 

ONZE OPENSTAANDE VACATURES 

• Projectleider 

• Uitvoerder 

• Unitbouwer 

Wil jij meebouwen aan een aan een bloeiende 

samenleving met duurzame ruimteoplossingen in een 

continu veranderende wereld? 

Bekijk dan de vacatures op onze website. 

• Tenderspecialist 

• Elektriciën 

• Werkvoorbereider 

CONTACT 

Patrijsweg 9 

4791 RV Klundert 

Industrieterrein Moerdijk 

Havennr. 482 

+31 168 749 122 

info@dutchcabingroup.com 

www.dutchcabingroup.com 

DUTCH CABIN 

GROUP 

WORDT ADAPTEO 

Per 2 oktober bundelen 

wij onze krachten en 

gaan we samen met

Nul-op-de-Meterwoningen Steenwijk 


Beeld | BAM Wonen 

Duurzame en levensloopbestendige sociale huurwoningen 

NUL-OP-DE-METER: IN ÉÉN 

KEER OF STAP VOOR STAP 

BAM Wonen verduurzaamde in Steenwijk negentien sociale huurwoningen naar Nul-op-de-Meter. Daarnaast werden de 

woningen zo aangepast dat de – voornamelijk oudere – bewoners er zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. 

“Met Fits wordt woningen verduurzamen eenvoudiger en efficiënter.” 

In Steenwijk werden negentien sociale huurwoningen Nul-op-de-Meter gemaakt. 

De woningen stammen uit de jaren zeventig en 

werden aangepakt volgens het Fits-principe, 

vertelt commercieel manager Tom Stolker van 

BAM Wonen. “Met het Fits-concept bieden we 

opdrachtgevers de keuze uit verschillende hoogwaardige 

verduurzamingsoplossingen om woningen 

in stappen of in één keer Nul-op-de-Meter te 

maken. Zo kwamen we in contact met Woonconcept, 

die ons het vertrouwen gaf om samen iets 

innovatiefs te doen.” 

En innovatief werd het. Werd er voorheen een 

‘theemuts’ van isolatie om de woning geplaatst, 

hier kozen opdrachtgever en aannemer voor andere 

oplossingen zoals zeer hoogwaardige spouwmuurisolatie, 

CO 2 

-neutrale kunststof kozijnen met 

triple glas, bodemisolatie met chips, een warmtepomp 

met boilervat en een warmteterugwininstallatie. 

Ook kwamen er zonnepanelen op het 

vernieuwde dak, dat deels bekleed is met sedum 

voor een goede afvoer van regenwater en meer 

biodiversiteit. In de kopstenen worden bijenstenen 

ingemetseld en bestaande nestkasten voor huismussen 

worden teruggeplaatst en uitgebreid. 

DE OPDRACHTGEVER 

BEPAALT HET TEMPO 

Stolker: “Bij deze manier van werken benaderen 

we de woningen op elementniveau: muurfit, dakfit 

en isolatiefit. Hiervoor hebben we allerlei producten 

afgestemd met onze comakers. Dit maakt het 

74 | STEDENBOUW.NL


Samen met co-makers zoekt BAM 

Wonen naar de beste oplossingen. 

verduurzamen van woningen eenvoudiger en efficiënter. 

De opdrachtgever bepaalt zelf het tempo: 

in één keer gasloos of in tussenstappen. Zo kunnen 

zij verduurzamen zonder twijfel: alle stappen 

helpen mee richting energieneutrale woningen 

in 2050.” 

Bij het verduurzamen van woningen wordt vaak 

een deel van de warmtepomp buiten geplaatst. 

Bij dit project werden de installaties juist allemaal 

binnen geplaatst, in de bergruimte op zolder. “Dat 

geeft een mooier beeld aan de buitenkant van de 

woning. Je ziet alleen nog de uit- en inblaaskanalen, 

dus dat is wel echt vooruitgang. Zulke oplossingen 

zoeken we samen met onze co-makers. 

Zo willen we de hele keten in beweging krijgen 

door te faciliteren en te stimuleren. Dat kon ook 

heel goed bij dit project, omdat de opdrachtgever 

openstond voor andere ideeën.” 

COMMUNICATIE AFGESTEMD 

OP DE DOELGROEP 

Naast het verduurzamen van de woningen, werden 

ze ook levensloopbestendig gemaakt. Zo 

werden aanpassingen gedaan om de woningen 

toegankelijk te maken voor bewoners met een 

rollator en werd het hangen sluitwerk op een 

Alle installaties zijn binnen geplaatst, wat zorgt voor een mooier beeld aan de buitenzijde. 

andere hoogte geplaatst. Alle sloten kunnen geopend 

worden met dezelfde sleutel. “We hebben 

in alle woningen een inductiekookplaat geplaatst. 

In dit geval één met draaiknoppen, zodat ze eenvoudig 

te bedienen zijn door ouderen met bijvoorbeeld 

reuma. Ook de communicatie met bewoners 

is belangrijk bij zo’n project en doelgroep. Deze 

bewoners zijn minder digitaal actief, dus zijn we 

vaker fysiek het gesprek aangegaan. Wat voor ons 

daarnaast belangrijk is, is duurzaam en circulair 

werken. We hebben in Steenwijk bijvoorbeeld de 

voordeuren vervangen en van de oude deuren 

goede buitenbanken gemaakt om sociale interactie 

tussen buurtbewoners te stimuleren.” ❚ 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

Woonconcept 

Hoofdaannemer 

BAM Wonen 

Kozijnen 

Kumij 

Isolatie 

Takkenkamp 

Dak 

Acoma 

Installateur 

Giesberts 

STEDENBOUW.NL | 75



Beeld | Profine Nederland 

Duurzaam innoveren door ketensamenwerking 

KOZIJNEN VAN BIO-ATTRIBUTED PVC 

Profielleverancier Kömmerling en kozijnenfabrikant Kumij ontwikkelden gezamenlijk kunststof kozijnen van bio-attributed 

PVC. De innovatieve kozijnen en deuren werden voor het eerst toegepast bij de verduurzaming van negentien sociale 

huurwoningen in Steenwijk; een project van BAM Wonen. “Innovatie op het vlak van duurzaamheid is nooit klaar.” 

Jelmer Bijlsma (Kömmerling) overhandigt certificaat van 

duurzaamheid aan Freddy van der Werff (Kumij). 

In totaal gaat het bij dit project om ruim honderd 

kozijnen, voorzien van triple isolatieglas. Hiermee 

hebben de woningen na de renovatie een energielabel 

A+++. Jelmer Bijlsma, manager duurzaamheid 

en innovatie bij Kömmerling Nederland, 

kijkt tevreden terug op het project. “We hadden 

er vooraf alle vertrouwen in dat het goed zou 

verlopen, want het eindproduct is één-op-één te 

vergelijken met het alternatief. Toch is het fijn dat 

dit eerste project geslaagd is, want zo maken we 

als branche stappen om verder te verduurzamen.” 

Kömmerling heeft al jaren goed contact met de 

betreffende grondstoffenleverancier. Twee jaar 

geleden klopte zij bij Kömmerling aan, met de 

vraag of zij kon werken met bio-attributed PVC. 

Kömmerling ging er voortvarend mee aan de 

slag en betrok ook VHZ Groep, het moederbedrijf 

van kozijnenfabrikant Kumij. Directeur Freddy 

van der Werff van Kumij: “Duurzaamheid is ook 

voor ons een speerpunt. We lopen als marktlei- 

76 | STEDENBOUW.NL


Kozijnprofiel van bio-attributed PVC by Kömmerling. 

der graag voorop en zoeken steeds naar verbetering 

en verduurzaming van onze producten. 

Samen met de andere schakels in de keten verlagen 

we zo onze CO 2 

-voetafdruk en nemen we 

onze verantwoordelijkheid.” 

MOOIE PRAKTIJKTEST 

De partijen gingen het gesprek aan met BAM Wonen, 

aannemer van het project in Steenwijk. De 

conclusie was dat dit een mooi project was om 

de nieuwe kozijnen in de praktijk te testen. Van 

der Werff: “BAM Wonen was zeer enthousiast om 

samen deze primeur op te pakken. Het is geweldig 

dat we zo als keten kunnen samenwerken, dan 

gaat het balletje rollen. We werken vaker samen, 

met name aan renovatieprojecten en we zijn gewend 

om volledig transparant te zijn naar elkaar. 

Dat werkt prettig samen.” 

Het enige verschil tussen deze kozijnen en traditionele 

kunststof kozijnen, is de grondstof; een restproduct 

dat ontstaat bij de verwerking van hout. 

Deze grondstof is al omgezet in PVC en kwalitatief 

en esthetisch is er dan ook geen verschil. Bijlsma: 

“Uiteraard moet het hele productieproces goed 

gedocumenteerd en gecertificeerd worden, zodat 

het aantoonbaar een fossielvrij product is. Dat 

vergt wel wat aandacht, omdat je moet zorgen 

voor onafhankelijke certificering en audits. Het 

enige nadeel van deze schaarse grondstof is dat 

het voorlopig nog wat kostbaarder is. Er moet nog 

verder opgeschaald worden en dat gebeurt ook, 

want steeds meer grondstoffenleveranciers investeren 

in het hergebruiken van olieachtige reststoffen 

voor nieuwe materialen. Ook wordt de weten 

regelgeving steeds verder aangescherpt, wat mij 

sterkt in de gedachte dat dit snel kan gaan.” 

Het eindresultaat: een fraaie en aantoonbaar duurzame gevel. 

WERELDPRIMEUR 

Een wereldprimeur, waarop beide bedrijven erg 

trots zijn. Door de inzet van deze innovatie wordt 

op dit project circa 6.000 kilogram CO 2 

bespaard. 

Maar: innovatie op het vlak van duurzaamheid 

is nooit klaar, geven de twee aan. Het is immers 

pas twee jaar geleden dat het eerste 100% gerecyclede 

kozijn werd gemaakt en dat was toen 

ook een primeur. Van der Werff: “De stappen gaan 

nu snel en we kunnen steeds verder verbeteren. 

Uiteindelijk is dit weer een tussenstap. We krijgen 

veel enthousiaste reacties van andere bedrijven, 

die er ook mee aan de slag willen. Er zitten zelfs 

al vervolgprojecten in de pen. Dit was een mooi 

project om samen ervaring mee op te doen en dat 

is, na een gedegen voorbereiding, buitengewoon 

goed verlopen. We kunnen nu de blik verleggen 

naar uitrol in grotere projecten.” ❚ 

STEDENBOUW.NL | 77

Academie Tien Utrecht 

Het creatieve gebouw past perfect binnen 

het straatbeeld van het Berlijnplein. 

Tekst | Desiree Pennings 

Beeld | de Architekten Cie. 

Nieuw gebouw Academie Tien in Utrecht 

INSPIREREND GEBOUW VOOR 

ONDERWIJS EN SPORT 

AAN HET BERLIJNPLEIN 

Het nieuwe gebouw van Academie Tien in Utrecht, ontworpen door de Architekten Cie. in samenwerking met Wiersema 

Architecten, biedt sinds september plaats aan 1.600 leerlingen. Om hen een inspirerende leeromgeving te bieden, zijn de 

ruimtes zorgvuldig ontworpen met verschillende schalen en sferen waardoor een intieme ambiance ontstaat. Het beeldbepalende 

gebouw creëert op een slimme manier ruimte voor onderwijs en sport in het hart van Leidsche Rijn. 

78 | STEDENBOUW.NL


De eigenwijze visie die Academie Tien heeft op 

onderwijs komt ook terug in het ontwerp van het 

gebouw. Het is een afspiegeling van de echte wereld, 

vertelt Marten de Jong, partner architect van 

de Architekten Cie. “Het gebouw moest doelmatig 

en duurzaam zijn, functioneel, goed te onderhouden 

en flexibel naar de toekomst toe. Tegelijkertijd 

werd ons toevertrouwd om voor 1.600 leerlingen 

een ruimte te ontwerpen waarin zij zich fijn voelen, 

zodat zij zich het beste ontwikkelen. Dit wordt 

bereikt door het aanbieden van verschillende 

ruimtes qua schaal en sfeer, zodat leerlingen elke 

dag kunnen kiezen waar ze zich prettig bij voelen 

en in welke samenstelling ze het beste tot leren en 

samenwerken komen.” 

HET HART ALTIJD DICHTBIJ 

VOOR IEDEREEN 

De nieuwbouw voor Academie Tien bestaat uit 

'thuisunits' die rondom een centrale ruimte zijn 

georganiseerd. De Jong: “De centrale ruimte ligt 

op meerdere verdiepingen van het vijflaagse 

gebouw. Of je nu boven of onder in de school 

bent, het hart is altijd dichtbij. De loopafstanden 

blijven zo beperkt.” Het kunst- en cultuurcluster 

bevindt zich op de begane grond, zodat 

kunstwerken goed tentoongesteld kunnen worden 

naar de straat toe. Het science cluster ligt in 

het hart van het gebouw. Daarnaast is er nog een 

opleidingshuis voor studenten van de lerarenopleiding 

aan de Hogeschool en Universiteit Utrecht. 

Een bijzonder dak met hoogteverschillen, waterafvoer, duurzaamheid en plek om elkaar te ontmoeten. 

Binnen al deze ruimtes heeft de architect rekening 

gehouden met de verschillende werkvormen en 

wensen van de leerlingen. “Soms willen ze zich 

meer afzonderen en soms juist in de belangstelling 

staan. Ze kunnen een werkplek aan de kant 

uitzoeken, in het midden, bij het raam… Er is veel 

transparantie”, aldus De Jong. 

SPORTHAL MET PLEIN ALS DAK 

Extra bijzonder is de wedstrijdsporthal die 

wordt gebruikt door de school en die in de 

avonduren en weekenden verhuurd wordt 

via de gemeente Utrecht. Deze heeft dan ook 

een eigen toegang. Bovenop de sporthal bevindt 

zich een openbaar toegankelijk plein. 

Dit is mogelijk doordat er gebouwd is tegen 

de A2-tunnel, legt De Jong uit. De ligging 

aan de A2 tunnel (overbouwing) is tegelijkertijd 

een uitdaging en een kans in dit project. 

Het Berlijnplein ligt veel hoger (ongeveer 9 meter 

boven NAP) dan het omliggende maaiveld. Door 

de sporthal in de grond te laten zakken (tot op 

de snelwegdiepte) wordt het dak van de sporthal 

onderdeel van het omringende stelsel van straten 

en pleintjes. 

Het dak wordt omzoomd door bomen, voorzien 

van zitplekken, sportfaciliteiten, een pergola en 

een kas. In combinatie met extra zonnepanelen is 

een duurzaam gebouw ontstaan. 

GEVEL VORMT LEVENDIG MOZAÏEK 

De stedenbouwkundige voorschriften aan het 

Berlijnplein bepaalden dat de plinten hoog 

moesten zijn, in het grijs en het liefst in natuursteen 

of beton. De verdiepingen moesten van 

rood baksteen zijn. De architect gaf hier een 

bijzondere draai aan door te kiezen voor keramische 

tegels in twee formaten en acht kleuren. 

Zo ontstaat een mozaïek van verschillende kleuren 

en reliëf. Extra reliëf wordt er verkregen 

doordat de ramen bestaan uit erkers. Dit biedt 

meteen de mogelijkheid aan leerlingen om aan 

de vensterbanken te werken, met uitzicht 

op de buitenwereld. 

Ook voor het interieur zijn duurzame en circulaire 

materialen gebruikt. Natuurlijke materialen 

en kleuren, veel licht, hout en aardetinten. 

De Jong sluit af: “Met Academie Tien is het Berlijnplein 

in Leidsche Rijn centrum een prominent 

maatschappelijk gebouw rijker.” ❚ 

STEDENBOUW.NL | 79



Tekst | Desiree Pennings Beeld | Buiting Staalbouw 

Nieuwbouw Academie Tien bestaat uit 

betonkolommen en stalen liggers 

Beton en staal gaan prima samen 

Academie Tien in Utrecht voor mavo, havo en vwo heeft een bijzonder nieuw gebouw gekregen, dat in september 2013 

is opgeleverd. Het gebouw is uitnodigend dankzij veel glas, een open indeling en een openbaar plein op het dak van de 

sporthal. Buiting Staalbouw leverde en monteerde zo’n 350 ton staal voor het casco. 

HOOFDDRAAGCONSTRUCTIE 

De nieuwbouw voor Academie Tien is opgebouwd uit betonkolommen en 

stalen liggers. De combinatie van beton met staal maakt dat er een nauwe 

afstemming nodig is tussen Buiting en betonbouwer Holcon, vertelt Arthur 

Heesen, projectleider bij Buiting. “We moesten komen tot een goede constructie 

en praktische aansluitingen tussen beton en staal. Wij hebben behoorlijk 

wat constructieve kennis aan boord, dus we kunnen ook proactief bijdragen 

aan deze oplossingen. Dat heeft ook hier zeker weer een rol gespeeld. We 

hebben een heel prettige samenwerking ervaren met onze opdrachtgever 

WAM&VanDuren en de betonbouwer. Er werd voornamelijk gedacht in oplossingen 

en dat werkt erg prettig.” 

TRECHTERDAK MET GEÏNTEGREERDE 

HEMELWATERAFVOER 

Voor Buiting zat de bijzonderheid met name in het trechtervormige dak boven 

het centrale gedeelte van de school. Voor het regenwater dat zich daarin verzamelt, 

moest ook een goede oplossing worden bedacht voor de hemelwaterafvoer. 

Buiting wist hier detailoplossingen voor aan te dragen, wat resulteerde 

in de gewenste geïntegreerde hemelwaterafvoer in de staalconstructie. Heesen: 

“Esthetisch zie je de afvoer niet. Het gaat om een hoogte van 15 meter, 

dus dat was best een uitdaging. Ook waren er in het trechterdak veel aansluitingen 

met het beton. De maatvoering was daarom ontzettend belangrijk. 

De betonbouwer was eerst aan zet en daarna konden wij aan de slag. Holcon 

moest zorgen voor een perfect gemonteerde betonconstructie. De maatvoering 

moest 100% zijn om de staalconstructie goed aan te kunnen sluiten. Dat 

vergt veel overleg en afstemming, maar ook slimme details.” 

Toen deze constructie klaar was, kon Buiting de dakplaten op het hellende 

dak plaatsen, wat volgens Heesen ook anders was dan anders. “Normaal 

gesproken leggen we de dakplaten op een platdak, dus dit was nieuw.” Op 

het schoolplein maakte Buiting nog een pergola als extra werk, gaat Heesen 

verder. “Al met al was het een intensief traject aan de voorkant, maar qua 

uitvoering een prima geslaagd project.” ❚ 

Vanuit onze vestigingen in Broekland, Almelo en Schagen werken ruim 100 goed 

opgeleide medewerkers aan de engineering, productie en montage 

van staalconstructies voor de utiliteitsbouw, bruggen, railinfra, 

reclamemasten en de industrie 

Van Dongenstraat 42 

8107 AG Broekland 

Darwin 13 

7609 RL Almelo 

T 0570-531010 

E info@buitingstaalbouw.nl 

buitingstaalbouw.nl 

Van binnen is goed te zien hoe het trechtervormige dak eruit ziet. 

80 | STEDENBOUW.NL

WELCOME TO THE HOME OF ELEVATORS 

interlift 


17 - 20 October | Messe Augsburg 

Germany 

Download application forms 

www.interlift.de 

Organiser: AFAG Messen und Ausstellungen GmbH 

Am Messezentrum 5, 86159 Augsburg I www.interlift.de 

Technical sponsor: VFA-Interlift e.V. 

Süderstraße 282, 20537 Hamburg I www.vfa-interlift.de 

SAVE THE DATE 

16. – 18. September 2024 

Organized by 

&

ROC Mondriaan Den Haag 

Tekst | Liliane Verwoolde 

Beeld | Breijer 

Rijksmonument wordt hedendaags ROC 

RENOVEREN BINNEN DE 

VOORSCHRIFTEN VAN 

MONUMENTENZORG 

Het rijksmonument aan de Meppelweg in Den Haag werd verbouwd tot een vestiging van ROC Mondriaan. Het schoolbestuur 

had haar zinnen gezet op een flexibel, duurzaam en aantrekkelijk onderwijsgebouw. Dit werd gerealiseerd met 

behoud van de monumentale elementen. 

Rijksmonument De Meppel stamt uit eind jaren 

vijftig. Het werd gebouwd voor de RK Technische 

School St. Paulus en fungeerde later als tijdelijk 

onderkomen van het Residentie Orkest. Tijdens 

een grootschalige verbouwing en renovatie werden 

alle drie de bouwlagen aangepakt. Het gebouw 

biedt nu ruimte voor zo’n 850 studenten en 

100 docenten en medewerkers die op wisselende 

tijden gebruikmaken van het gebouw. Een klein 

gedeelte is onderkelderd; hier zijn de installaties 

ondergebracht. Sinds augustus 2022 is het pand 

weer in gebruik. 

BEHOUD MONUMENTALE 

ELEMENTEN 

“De gevels en gangen zijn aangepakt volgens 

de voorschriften van Monumentenzorg”, vertelt 

Wim Lazarom, lid van het bouwadviesbureau van 

ROC Mondriaan. “Het tegelwerk in de gangen, 

een kunstwerk in het langwerpige gedeelte van 

het gebouw en het tegelwerk in de vloer van het 

atrium zijn behouden gebleven. Ook de betonnen 

kozijnen in het trappenhuis – in de vorm van een 

honingraat – zijn gebleven. Dit laatste had overigens 

wel gevolgen voor de isolatie. HR+++ glas 

was hier geen optie.” 

STRAKKE PLANNING 

De planning was een fikse uitdaging. Vergunningen 

die begin december 2022 binnen zouden 

komen, arriveerden eind januari 2023. “Toen 

resteerden nog zeven maanden om het project 

af te ronden”, vertelt Marco Goudriaan, projectleider 

van Breijer Bouw. “Daarbij was de installateur 

rechtstreeks door de opdrachtgever geselecteerd, 

terwijl we ook met deze externe partij 

veel zaken moesten afstemmen. Dat vroeg veel 

extra vergaderingen.” 

De kozijnen in het trappenhuis – in de vorm van een honingraat – zijn behouden. 

82 | STEDENBOUW.NL

ROC Mondriaan Den Haag 

Het tegelwerk is nu een aantrekkelijke eyecatcher. 

FRISSE SCHOOL 

Veel aandacht vroeg ook de implementatie van 

de installaties. “Er was een flink pakket installaties 

nodig om het gebouw te laten voldoen 

aan de normen van Frisse Scholen, terwijl de 

schachten vanuit Monumentenzorg niet mochten 

worden verbreed”, licht Lazarom toe. “Dat 

zorgde voor een tijdrovend engineeringsproces”, 

vult Goudriaan aan. “Daar kwam nog bij dat de 

nieuwe technieken niet op het dak mochten worden 

geplaatst. Het alternatief was de kelder en 

een deel van het gebouw.” 

PRAKTISCH INGERICHTE LOKALEN 

Opvallend is de inrichting van de praktijklokalen. 

“De keuken in de horecaopleiding bijvoorbeeld is 

exact zoals in een echte horecagelegenheid”, vertelt 

Vincent van Hagen, projectmanager van ROC 

Mondriaan. “De studenten zien zo meteen hoe het 

eraan toegaat in de wereld waarvoor zij hebben 

gekozen. Dit voorkomt foutkeuzes en faciliteert 

een eenvoudige overstap naar de richting die beter 

past bij de betreffende student.” 

Van Hagen is blij met het resultaat. “Het feit dat 

het hier om een renovatie ging, heeft veel voordelen 

opgeleverd. De lokalen zijn hoog, wat zorgt 

voor een ruimtelijk gevoel. Monumentale elementen 

zoals oude vitrinekasten, een wastrog en tegelwerk 

zijn nu aantrekkelijke eyecatchers.” ❚ 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

Stichting ROC Mondriaan, Den Haag 

Constructeur 

Oostveen Engineering, Maassluis 

Architect 

Bureau Kroner architecten, Den Haag 

Installatieadvies 

M 3 E Groep, Capelle aan den IJssel 

Installaties 

Schoonderbeek Installatie, Hillegom 

Bouwperiode 

januari 2022 – september 2022 

STEDENBOUW.NL | 83

Tilburg Koninklijke van Eerd 

Tekst en beeld | J.M. van Delft & zn. 

Duurzaam en onderscheidend: 

ALUMINIUM GEVELLAMELLEN 

IN HOUTLOOK 

Gevelbouwer J.M. van Delft & zn. uit Drunen heeft van Remmers Bouwgroep en de familie van Eerd het vertrouwen 

gekregen om de tweede vestiging van Koninklijke van Eerd te voorzien van een echte J.M. van Delft gevel! Het bijzondere 

aan deze samenwerking is dat zowel Remmers Bouwgroep, Koninklijke van Eerd als J.M. van Delft & zn. allemaal 

Brabantse familiebedrijven zijn van meer dan 100 jaar oud. 

De ‘We all care’ gedachte van het familiebedrijf is ook in de bouw van de 

nieuwe locatie helemaal terug te vinden. Er is werkelijk overal aan gedacht, 

zodat Koninklijke van Eerd straks zo goed mogelijk voor al haar werknemers, 

partners en overige stakeholders kan zorgen. 

De vestiging, die op een prachtige zichtlocatie in de kanaalzone langs de 

Ringbaan-Noord in Tilburg wordt gebouwd, zal straks een echte verrijking zijn 

voor de stad Tilburg. En met duurzaamheid én onderscheidenheid hoog in het 

vaandel, passen de aluminium kozijnen en vliesgevels van J.M. van Delft & 

zn. helemaal binnen het plaatje. Op dit moment is het montageproces in de 

afrondende fase en het werk zit er binnenkort op voor de gevelbouwer. De 

laatste hand wordt gelegd aan de aluminium lamellen in houtlook, die het 

pand echt uitstraling geven. ❚ 

'De laatste hand wordt 

gelegd aan de aluminium 

lamellen in houtlook, die het 

pand echt uitstraling geven' 

Op dit moment is het montageproces in de afrondende fase. 

84 | STEDENBOUW.NL

jmvandelft.nl

Rijswijk The Minister 


Beeld | J.M. van Delft & zn. 

1.117 M 2 ALUMINIUM KOZIJNEN 

VOOR THE MINISTER 

Op de plek van de voormalige Winston Churchill Tower in Rijswijk, waar ooit het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn 

en Sport was gevestigd, staat een indrukwekkend nieuw woongebouw: The Minister. Het gebouw uit 1971 is voor zijn 

nieuwe functie volledig gestript en opnieuw ingedeeld. Bovendien is een volledig nieuwe gevel gerealiseerd. Kenmerkend 

voor deze gevel is de modern gelijnde architectuur met veel licht, lucht en ruimte. De aluminium kozijnen van gevelbouwer 

J.M. van Delft & zn. uit Drunen leveren hier een belangrijke bijdrage aan. 

De gevels van The Minister zijn voorzien van houtskeletbouw gevelvullingen 

en slanke aluminium gevelkozijnen. In opdracht van Bouwcombinatie The Minister 

(Kondor Wessels Amsterdam en Kroon & De Koning) heeft J.M. van Delft 

& zn. de aluminium kozijnen geleverd en gemonteerd. “In totaal gaat het om 

1.117 m 2 kozijnen voor 310 appartementen, 

waarbij een bestaand 

én nieuw kozijnprofiel 

gecombineerd zijn”, 

vertelt Albert Emmers, 

projectleider 

bij J.M. van 

Delft & zn. “Projectarchitect ZZDP Architects zocht een specifiek profiel voor 

de kozijnen, dat binnen het standaard assortiment van systeemhuis Schüco 

niet beschikbaar was. Daarom hebben wij gezamenlijk een nieuw profiel 

ontworpen en geëxtrudeerd. Voor de hoeken hebben we bovendien complete 

hoekprofielen ontworpen, waardoor één esthetisch gekoppeld kozijn 

is ontstaan.” 

BIJZONDERE BELIJNING 

“Waar aluminium kozijnen normaal gesproken redelijk vlak zijn van buiten, 

gaf de architect de voorkeur aan een uitwendig verstevigingsprofiel”, aldus 

Emmers. “Hierdoor vallen de kozijnen namelijk meer op in de gevel én sluiten 

zij perfect aan bij de gelijnde architectuur.” De verdiepingshoge kozijnen 

maken deel uit van het Schüco AWSADS 65 aluminium raamsysteem en zijn 

afgewerkt in een specifieke kleur. “Gekozen is voor TIGER Marrone 607; een 

matte poederkleur met een fijnstructuur uitstraling.” 

MET DE STEIGERS MEE OMHOOG 

Aan de noordzijde van het woongebouw 

zijn alle kozijnen door J.M. van Delft & 

zn. voorzien van neutrale beglazing. 

Aan de zonbelaste zuidzijde is zonwerende 

beglazing toegepast, 

vertelt Emmers. “Alle beglazing 

is in het werk aangebracht. 

Een uitdaging hierbij was de 

bereikbaarheid van de 24 

verdiepingen. Voor de montage 

hebben wij de opbouw 

Het gebouw uit 1971 is voor zijn nieuwe functie 

volledig gestript en opnieuw ingedeeld. Bovendien 

is een volledig nieuwe gevel gerealiseerd. 

86 | STEDENBOUW.NL

Rijswijk The Minister 

van de gevelsteigers gevolgd.” Naarmate de steigers 

de hoogte in gingen, werd de montage steeds 

complexer, vertelt hij. “Zo moest alle beglazing 

met behulp van een torenkraan, een brugconstructie 

en speciale stekers worden geplaatst. Bovendien 

was de bouwsnelheid hoog. Uitdagingen 

die wij met onze uitgebreide kennis en expertise 

uitstekend konden beheersen.” 

HOOGWAARDIGE EN 

TRANSPARANTE GEVEL 

De kozijnen zijn onderling aangesloten met aluminium 

zetwerk, met een hoogwaardige en transparante 

aluminium kozijnengevel als resultaat. Ter 

plaatse van de entrees van The Minister heeft J.M. 

van Delft & zn. automatische schuifdeuren geplaatst. 

“Ook zijn er aan de vooren achterzijde en 

tot aan de hoogte van de 2e verdieping messing 

kokers tegen de kozijnen geplaatst om de gevel 

nog beter te accentueren.” ❚ 

De kozijnen zijn onderling aangesloten 

met aluminium zetwerk, met een 

hoogwaardige en transparante aluminium 

kozijnengevel als resultaat. 

In dit project zijn een bestaand én nieuw 

kozijnprofiel gecombineerd. 

STEDENBOUW.NL | 87

Palladio & Michelangelo Rotterdam 

Het nieuwbouwproject Palladio & Michelangelo bestaat in totaal uit 161 appartementen met een balkon of terras. 

Er werd bij het ontwerp goed gekeken naar de omgeving. 

Vanuit de buitenkant van het gebouw kijken de bewoners uit op de buurt. 


Beeld | V8 Architects, Aiste Rakauskaite 

UIT DE ANONIMITEIT EN IN HET GROEN 

PALLADIO & MICHELANGELO: 

GEBIEDSONTWIKKELING IN HET KLEIN 

In de groene deelgemeente Prins-Alexander in Rotterdam verrezen de afgelopen tijd twee appartementencomplexen 

met een groene binnentuin: Palladio & Michelangelo. Rudolph Eilander van V8 Architects maakte het ontwerp voor het 

complex met oog voor de stedenbouwkundige omgeving. “We konden op alle niveaus werken aan woongenot.” 

88 | STEDENBOUW.NL


Het nieuwbouwproject Palladio & Michelangelo 

bestaat in totaal uit 161 appartementen met 

balkon of terras. Palladio telt 96 twee- en driekamerwoningen 

met een oppervlakte van 44 tot 84 

m 2 en dit deelproject is inmiddels opgeleverd. In 

Michelangelo komen nog eens 65 appartementen, 

die later dit jaar worden opgeleverd. Voordat V8 

Architecten erbij werd betrokken, lag er al een 

hoofdopzet van een andere ontwikkelaar. Eilander: 

“Daarin konden wij ons in stedenbouwkundig 

opzicht niet vinden, want het deed geen recht 

aan de locatie. De wijk bestaat voornamelijk uit 

stempels en stroken. Er was dus wel groen, maar 

niet per se op de juiste manier ingericht. Ook was 

de parkeergelegenheid verre van ideaal. We zijn 

in overleg met de gemeente gaan kijken hoe we 

hier een goede stedenbouwkundige locatie van 

konden maken.” 

OWNERSHIP 

De architect vond het belangrijk om meer identiteit 

te creëren voor de bewoners door het gevoel 

van ‘samen wonen’ te versterken. Om die reden 

werd bij Palladio een binnentuin aangelegd 

waarop veel bewoners uitkijken en waarin ook de 

centrale entree van het complex is gesitueerd. Dit 

geeft een gevoel van ‘ownership’. De binnentuin is 

zo’n 25 x 25 meter. 

De architect vond het belangrijk om meer identiteit te creëren voor de 

bewoners door het gevoel van ‘samen wonen’ te versterken. 

Het metselwerk aan binnentuinzijde is rijker gedetailleerd 

met bijzondere hoekjes. Eilander: “Het 

is de bedoeling dat bewoners hier tijd gaan doorbrengen 

en dan is het fijn als ze steeds nieuwe details 

ontdekken. Ik denk dat mensen hier fijn langs 

kunnen lopen, maar ook lekker kunnen zitten. Er 

zijn inmiddels ook wat bomen aangeplant.” 

GEEN ACHTERKANT 

Voor het parkeren werd een compacte oplossing 

bedacht. Doordat er een parkeervoorziening is opgenomen 

tussen twee gebouwen in twee lagen, 

staan de auto’s niet in het zicht. “Toen eenmaal 

was bepaald hoe de gebouwen in de ruimte staan, 

bedachten we dat we geen achterkant wilden 

hebben. Daarom zijn het geen galerijflats geworden 

en zijn er bij de appartementen op de begane 

grond geen tuintjes. De plaatsjes aan deze appartementen 

liggen tussen het groen, de verdiepingen 

daarboven hebben wintertuinen, loggia’s of 

balkons. De bergingen zitten ingekapseld in het 

gebouw, waardoor er geen loze buitenmuren zijn.” 

MEER OGEN OP STRAAT 

Vanuit de buitenkant van het gebouw kijken de 

bewoners uit op de buurt. Hier werd gekozen voor 

het toepassen van grote glasvlakken. Zo zijn er 

meer ogen op de straat gericht en het geeft het 

project een chique uitstraling. De architect vindt 

met name de gelaagdheid van het project bijzonder. 

“We konden op alle woonniveaus werken 

aan woongenot. Samen met de gemeente en de 

opdrachtgever zijn we er in geslaagd om een integraal 

plan te maken, waardoor de kwaliteit hoog 

is. Een mooie gebiedsontwikkeling die is doorontworpen 

tot aan het bijzondere metselwerk in een 

prachtige steen.” ❚ 

Alle woningen hebben een buitenruimte. 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

Era Capital 

Architect 

V8 Architects 

Hoofdaannemer 

Crefu Bouw 

STEDENBOUW.NL | 89


Tekst | Lieke van Zuilekom 

Beeld | Mview+ 

Veiligheid en woongenot komen 

samen op balkons Palladio & 

Michelangelo 

Appartementengebouwen Palladio & Michelangelo voegen nieuw elan toe aan de Rotterdamse deelgemeente Prins- 

Alexander. Zowel maat, schaal als materialisering zijn tot in detail afgestemd. Waar het gebruik van witgrijze baksteen 

het gebouw tactiliteit en een toegankelijke uitstraling geeft, zorgen ruime balkons voor extra dynamiek, levendigheid en 

woongenot. De balkonbeglazing van Mview+ sluit hier perfect op aan. 

Mview+ ontwikkelt, produceert en monteert unieke geveloplossingen voor 

een optimaal woon- en werkcomfort. Hierbij wordt gefocust op de pijlers isolatie, 

licht en geluid. “Onze oplossingen bestaan voornamelijk uit glas en worden 

zo transparant mogelijk toegepast in projecten”, vertelt Manager Operations 

Jelle van Maarseveen. “Hierdoor wordt het beschikbare daglicht optimaal 

benut. In combinatie met de fraaie en slanke aluminium profielen zijn onze 

producten een verrijking voor ieder gebouw. Van nieuwbouw tot renovatie 

en transformatie.” 

Voor de eerste en tweede verdieping is gekozen voor Mview+ schuif-/draaisystemen, terwijl op de derde en 

vierde verdieping Mview+ glasbalustrades voor veiligheid, elegantie en transparantie zorgen. 

90 | STEDENBOUW.NL


ENERGIEBESPAREND EN GELUIDREDUCEREND 

In woongebouwen Palladio & Michelangelo is voor de eerste en tweede verdieping 

gekozen voor Mview+ schuif-/draaisystemen, waardoor bewoners 

hun balkon geheel naar wens en heel eenvoudig kunnen openen of afsluiten. 

“Dankzij het schuif-/draaisysteem kunnen bewoners in de zomermaanden 

maximaal profiteren van de zon, terwijl het balkon in de frisse wintermaanden 

een functie krijgt als wintertuin”, aldus Van Maarseveen. “De naar binnen 

draaiende beglazing maakt eenvoudige reiniging mogelijk. Doordat een extra 

schil voor de gevel wordt toegevoegd, kunnen bewoners flink besparen op 

hun energieverbruik. Bovendien is een geluidreductie tot wel 22 dB mogelijk. 

Op de derde en vierde verdieping zorgen Mview+ glasbalustrades voor veiligheid, 

elegantie en transparantie.” 

Waar het gebruik van witgrijze baksteen het gebouw tactiliteit 

en een toegankelijke uitstraling geeft, zorgen ruime balkons 

voor extra dynamiek, levendigheid en woongenot. 

GLASPARELSLINGERTEST 

Bijzonder is dat de balkons op de eerste, tweede en derde verdieping met 

elkaar verbonden zijn. “Dit stelde specifieke eisen aan de detaillering”, 

vertelt Van Maarseveen. “Ook van de balkonbeglazing. Om hier perfect invulling 

aan te geven, worden wij graag al vroegtijdig bij projecten betrokken. 

In dit project hebben wij samen met V8 architects de juiste details 

bepaald, waarmee een hoogwaardige uitstraling wordt geborgd. Vanuit 

de gemeente Rotterdam was het bovendien verplicht om op locatie een 

‘glasparelslingertest’ uit te voeren, om de (doorval)veiligheid van onze 

balkonbeglazing aan te tonen. Deze test is begin april succesvol uitgevoerd, 

waarmee de technische prestaties van onze systemen andermaal 

worden bevestigd.” ❚ 

Metaglas_Mview+ adv v1_hr.pdf 1 26-04-2023 13:45 

STEDENBOUW.NL 

16-05-2023 13:42 | 91 


Point of View Nieuwegein 

Tekst | Annemarie Thönissen Beeld | Klunder Architecten 

VAN WERKEN NAAR WONEN 

EN WANDELEN 

De woontoren past perfect in de groene omgeving. 

92 | STEDENBOUW.NL


Dat er minder vraag is naar kantoorpanden, wisten ze bij Klunder Architecten goed op te lossen. Er lag een bestemmingsplan 

voor kantoorpanden, en dat hebben ze omgevormd naar een woontoren met park. Sjoerd Berghuis, architect, 

stedenbouwkundige en partner-directeur bij Klunder Architecten vertelt over de transformatie van Point of 

View in Nieuwegein. 

Het oorspronkelijke bestemmingsplan stelde dat het grote terrein in Nieuwegein 

moest worden ingericht met drie kantoorpanden. Maar vanwege de 

afnemende vraag naar kantoren is er lange tijd niks mee gedaan. “Mensen 

lieten hun hond uit op het braakliggende terrein en verder wist de gemeente 

niet zo goed wat ze ermee moest”, vertelt Berghuis. “Toen kwam Blauwhoed 

in contact met de gemeente om er woningen te bouwen, en dat werd goed 

opgepakt. Zo kwam ze bij ons uit. Wij werken al meer dan veertig jaar samen 

met Blauwhoed. We zijn direct van start gegaan met puzzelen. Hoe geef je 

het vorm? Smeer je de woningen uit of maak je er één toren van? Allemaal 

vragen die leefden.” 

Ook de gemeente en de buurtbewoners hadden vragen over de inrichting. Zo 

vroegen de bewoners zich af waar ze hun hond konden uitlaten, als het terrein 

straks omgevormd wordt tot woningen. “Daarom hebben we samen met de 

gemeente en buurtbewoners gekeken naar één woontoren met een park. Zo 

kunnen zowel de nieuwe bewoners als de huidige buurtbewoners prettig leven. 

Voorheen was er geen park, maar een braakliggend terrein. We proberen 

de situatie voor iedereen beter te maken.” 

DE SPECS 

Om ervoor te zorgen dat de woontoren past in het straatbeeld en het centrum 

van Nieuwegein, is de woontoren veertig meter hoog. “De toren is alzijdig 

“We houden de puzzel zo simpel mogelijk, zodat de 

woonkwaliteit zo hoog mogelijk blijft.” 

gemaakt en heeft dus geen voor- of achterkant. Vanaf elke kant ziet het er 

mooi uit. De appartementen lopen helemaal door, met veel glas, veel zicht en 

veel licht. De gevels, balkons, terrassen en buitenruimtes zijn bepalend voor de 

architectuur. De balkons zijn een soort taco’s die uit het gebouw komen. Op de 

twee hoeken bovenin zit een dubbel terras als uitsparing.” 

Het groen is ontworpen met een landschapsarchitect en in samenspraak met 

de gemeente en buurtbewoners. “Zo is er meer groen en meer water aangelegd, 

wat beter is voor de flora en fauna. Op het dak van de parkeerkelder is 

een openbare tuin ontworpen. En de parkeergarage is weggewerkt onder het 

groene park. Zo heb je geen last van de auto’s, maar is er toch plaats voor ze.” 

INGETOGEN EN FLEXIBEL 

Klunder Architecten is een all-round architectenbureau dat de puzzel graag 

zo simpel mogelijk houdt, zodat later nog eventuele aanpassingen mogelijk 

zijn en de kwaliteit van wonen hoog blijft. “Tijdens de verkoop van de appartementen 

bleek dat de originele inrichting met zes appartementen per 

verdieping toch niet wenselijk was. Op sommige verdiepingen is het aantal 

appartementen daarom teruggebracht naar vier of zelfs twee. Door onze flexibele 

houding en de manier waarop we bouwen, is dit gewoon mogelijk.” 

De balkons zijn een soort taco’s die uit het gebouw komen. 

Berghuis vertelt dat ze meer hebben met het creëren van extra ruimte dan 

met detaillering. “Wij bouwen ingetogen woningen zonder dat het sober is. 

Zo hebben de balkon-taco’s een warme houten kleur met een antracietkleurige 

baksteen. Dat is ingetogen en warm. Of neem de grote entree waar je 

de VvE-bijeenkomsten kunt houden: hier is veel ruimte en zo kun je je buren 

gemakkelijk ontmoeten. Dan woon je niet anoniem in de woontoren. Dat is 

pas thuiskomen!” ❚ 

STEDENBOUW.NL | 93


Tekst en beeld | DUCO 

BLIKVANGER IN NIEUWEGEIN 

In hartje Nieuwegein is een nieuwe woontoren verrezen om u tegen te zeggen. Op een boogscheut van winkelcentrum 

City Plaza staat Point of View, een woontoren met 48 koopwoningen en een ondergrondse parkeergarage. De zeer bewust 

gekozen donkere gevelsteen maakt, in combinatie met de houten accenten, Point of View tot een ware point of 

interest in het Nieuwegeinse landschap. 

Klunder Architecten had een duidelijk doel voor 

ogen bij dit project. “Door de unieke locatie van 

het project wilden we van de woontoren een 

echte eyecatcher maken”, begint Sjoerd Berghuis, 

architect van het plan. “De omwonenden liepen 

niet meteen warm voor het project, zij vreesden 

namelijk het naastgelegen groen te verliezen. 

Voor ons was het dus belangrijk om een visie te 

presenteren die uniek was, maar ook de eigenheid 

van de buurt respecteerde. Er moesten drie 

kantoorgebouwen wijken voor de nieuwe toren. 

Die kantoorvolumes hebben wij gestapeld en de 

parkeergelegenheid hebben we ondergronds ingericht. 

Hierdoor kan het omringende gebied ingericht 

worden als park.” 

GEVELOPLOSSING VOOR GELUID 

De Herenstraat in Nieuwegein is niet meteen de 

rustigste buurt. Een geluidsberekening van Buro 

Bouwfysica wees al snel uit dat het hier om een 

locatie met flink wat geluidsproductie ging. “Er 

moest een oplossing komen om te kunnen ventileren 

zonder geluidsoverlast te veroorzaken. Door 

de geluidbelasting op de gevels mochten er geen 

te openen delen gemaakt worden”, gaat Berghuis 

verder. “We zijn aan tafel gegaan met DUCO en 

Buro Bouwfysica om te kijken welke oplossingen 

De zeer bewust gekozen donkere gevelsteen maakt, in combinatie met de houten 

accenten, Point of View tot een ware point of interest in het Nieuwegeinse landschap. 

94 | STEDENBOUW.NL


mogelijk waren en daar is de Duco Acoustic Panel 

uit de bus gekomen.” 

Het Duco Acoustic Panel is een geluiddempend 

inbouw muurrooster. Het wordt steeds op maat 

gemaakt en is uitgerust met geluiddempende, 

niet-ontvlambare minerale wol. Het zorgt voor 

een akoestische demping tot wel 17 dB. Een ideale 

keuze dus om het comfort van de bewoners in 

deze woontoren te garanderen. 

SAMENWERKING MET 

TOPRESULTAAT 

Klunder Architecten en DUCO hebben daarna 

het overleg verder gezet. De producten moesten 

natuurlijk zo goed mogelijk aansluiten bij het 

karakter van het gebouw. Formaat, kleur en afwerking 

zijn allemaal uitvoerig besproken. “De 

samenwerking met alle partners liep goed en in 

harmonie”, sluit Berghuis af. “We zijn erg trots 

op het eindresultaat!” 

DUCO kan deze vaststelling enkel onderstrepen. 

Nieuwegein heeft er een prachtig gebouw bij, 

met dank aan alle meewerkende partijen. “Wij 

zijn fier dat onze producten konden bijdragen 

aan dat verhaal.” ❚ 

“We zijn aan tafel gegaan met DUCO en Buro Bouwfysica om te kijken welke oplossingen 

mogelijk waren en daar is de Duco Acoustic Panel uit de bus gekomen.” 

Geluidsluwe gevels 

voor appartementen 

Duco Acoustic Panel 150 

Intensieve ventilatie 

Lage weerstandsfactor, 

hoge debieten 

Inbouw muurrooster 

voor zware geluidbelasting 

Akoestisch comfort 

Maximale demping 

tot 17dB 

We inspire at www.duco.eu 

STEDENBOUW.NL | 95

Residence Coestraete Zwolle 

Tekst | SlimmeZ 

Beeld | Aliz Vékony, De Bruin Architecten, Storm Visual Solutions 

SCHATZOEKEN AAN DE KOESTRAAT 

Een avonturenfilm waarvan het script telkens verandert. Zo kun je het project aan de Koestraat in Zwolle het best omschrijven. 

Acht jaar lang werkten Schavast, De Bruin Architecten en Salverda Bouw aan dit schitterende rijksmonument, 

dat uiteindelijk een luxe woonzorghof voor ouderen werd. 

Terug naar het voorjaar van 2015. Jonathan Schagen 

van Schavast koopt Koestraat 10, een prachtig 

monumentaal pand in hartje Zwolle. Samen met 

architect Pieter Diks van De Bruin Architecten 

heeft hij een idee: private zorgwoningen realiseren. 

Maar het rijksmonument blijkt te klein voor 

dat idee en de plannen verdwijnen in de prullenbak. 

Voor even dan. Terwijl achter de gevel Salverda 

Bouw en haar onderaannemers al beginnen 

met de onderhouds- en renovatiewerkzaamheden, 

is er nog steeds onzekerheid over de bestemming. 

Maar dan blijkt Koestraat 12 te koop en vervolgens 

komt nummer 14 op de markt. De mannen 

krijgen beide panden in bezit en eindelijk komt er 

duidelijkheid. Het wordt een grensverleggend project: 

25 zorgappartementen, twee gemeenschappelijke 

ruimtes en een woonkeuken, verdeeld over 

drie panden uit de veertiende en vijftiende eeuw. 

Valuas Zorggroep haakt aan als zorgexploitant en 

het Belgische Aedifica als vastgoedbelegger. Nu 

kunnen ze écht beginnen om de rijksmonumenten 

een nieuwe, duurzame toekomst te geven. Een 

klus die dan nog jaren duurt: in mei van dit jaar 

werd Residence Coestraete opgeleverd. 

TERUGBLIK OP EEN AVONTUUR 

Een paar maanden later komen projectleider Rutger 

Lokhorst van Salverda Bouw, architect Pieter 

Diks van De Bruin Architecten en kostendeskundige 

Gerrit Morren namens Schavast bij elkaar om 

terug te blikken op het avontuur. Als jullie acht jaar 

geleden wisten wat jullie te wachten stond, waren 

jullie dan aan dit project begonnen? “Financieel in 

elk geval niet", begint Morren. “We hebben niet 

één schatkist omgekeerd, maar meerdere.” Diks: 

“Ik twijfel. Het was een gewaagde zet, maar ook 

een hele krachtige. Schavast en Salverda keken 

naar wat ze in handen hadden en vervolgens pas 

naar de bestemming. Meestal is het andersom. 

De bestemming heeft altijd ter discussie mogen 

staan, dat kom ik niet vaak tegen.” Lokhorst: “Wij 

lopen nooit weg voor uitdagingen. En juist daarom 

is het gelukt, denk ik. De druk lag bij ons allemaal, 

en vooral bij Pieter. Toen duidelijk werd dat we 

zorgwoningen gingen realiseren, moesten we om 

technische redenen schuiven met kamers. Vervolgens 

was het aan Pieter om alles bereikbaar en 

logisch te maken voor de bewoners. We vertrouwden 

hem volledig: kijk maar wat haalbaar is.” 

Nieuwe patio met lift en loopbruggen. 

MAZZEL 

Hoe Pieter Diks met die druk omging? “Het was 

soms overweldigend. Wij zijn niet het type architectenbureau 

dat een dwingend ontwerp wil opleggen. 

In nauw overleg met Schavast en Salverda 

kwamen we tot de uitwerking. We zijn altijd eerlijk 

geweest over twijfels en risico’s. En we hebben ook 

wel mazzel gehad. Toen nummer 12 op de markt 

kwam, kreeg ik de vraag of we er één pand van 

konden maken. Normaal gesproken mag je monu- 

96 | STEDENBOUW.NL


'We moesten telkens 

meebewegen en dat 

ging ons samen goed af' 

Gang en gerestaureerd plafond. 

menten niet verbinden. Toen ontdekte ik in het archief 

dat een Zwols advocatenbureau dat al eens 

had gedaan. Een toevalstreffer! Daarna mochten 

we toch doorgangen maken, ook naar nummer 14. 

Met een hamer en beitel zijn we ernaar op zoek 

gegaan. Net schatzoeken. Het was een gouden 

greep voor het project. Je ziet nu precies wanneer 

je het andere pand binnenstapt. Erg mooi.” 

Lokhorst: “Pieters expertise is monumentaal vastgoed, 

daarom is hij flexibel en doortastend. Dit 

project dwong ons tot teamwerk, we bleven voor 

elkaar ideeën openstaan. En door de uitdagingen 

leerden we elkaar steeds beter kennen. Het is een 

heel hechte samenwerking geworden.” 

Trappenhuis van nummer 10. 

UITDAGENDE 

HOOGTEVERSCHILLEN 

De grootste uitdagingen volgens Diks waren de 

hoogteverschillen tussen de panden. “Bij nummer 

10 was het al lastig, maar met 12 en 14 erbij werd 

de puzzel nog ingewikkelder. In totaal waren er 

maar liefst veertien niveaus. Het achterhuis van 

Koestraat 12 had geen monumentale status en 

is gesloopt. Daar kwam een eigentijds pand voor 

terug, met een patio met een lift en loopbruggen. 

Een huzarenstukje! Het lost de hoogteverschillen 

en het logistieke probleem op én voegt een 

achtste eeuw toe aan de panden. Een andere uitdaging 

was de schat aan overblijfselen uit zeven 

eeuwen. Wat heeft welke waarde voor behoud?” 

Morren: “Bij de restauratie van de panden vonden 

we van alles: een kapconstructie uit de veertiende 

eeuw, een oude bankierskluis, wandschilderingen 

en prachtige plafonds. ❯ 

STEDENBOUW.NL | 97


'Nu mogen de bewoners van de historische waarde genieten' 

Pronkstuk is het zeventiende-eeuwse leemstucplafond in de ‘goudleerkamer’, 

dat is nu de bibliotheek. Een deel ervan kwam tijdens de bouw naar beneden. Het 

betekende veel extra werk én een financiële tegenvaller. Maar het is geweldig 

mooi gerestaureerd.” 

Lokhorst: “Bouwkundig en installatietechnisch brachten die vondsten onverwachte 

uitdagingen met zich mee. Het plafond in de hal wilden we bijvoorbeeld 

als transportruimte voor leidingen gebruiken, maar daar kwamen 

prachtig bewaarde plafondschilderingen tevoorschijn. Ter plekke hebben we 

gepuzzeld en een oplossing bedacht, onder een marmeren vloer. We moesten 

telkens meebewegen en dat ging ons samen goed af.” 

EN NU IS HET KLAAR… 

Diks: “Dit project heeft acht jaar op mijn bureau gelegen. Ik ga het missen.” 

Lokhorst: “Ik ben ontzettend trots op het resultaat. Het is echt een 

aanwinst voor de historische binnenstad.” Morren: “Het heeft een waardevolle 

bestemming gekregen. Nu mogen de bewoners van de historische 

waarde genieten.” ❚ 

Monumentwaarde per pand. 

98 | STEDENBOUW.NL

Boer en Van Veen 

installaties 

OPTIMALE WOON- EN WERKOMGEVING 

NU EN IN DE TOEKOMST 

Toekomstgerichte installatie oplossingen voor woningen en 

gebouwen. Altijd passend en duurzamer door vervanging of 

nieuwe slimme technieken. Samen met onze opdrachtgevers 

een gezonde en comfortabele woon- en werkomgeving creëren. 

Voor onze klanten. Voor onze omgeving. Dat is wat wij doen. 

Boerenvanveen.nl 

Adres: Ambachtsstraat 25a | 8263 AJ Kampen 

Installatiebedrijf Boer en Van Veen is onderdeel van Van der Sluis Technische Bedrijven 

BIJZONDER 

GEWOON WERK 

SLIM BEZIG. 

Topkwaliteit is onze standaard. Dat bereiken we 

samen. Door uitzonderlijk goede voorbereiding 

creëren we 100% de ruimte voor 100% van ons 

talent. Bijzonder maar voor ons heel gewoon. 

Installatie 

vandersluis.nl

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) 


Tekst | Ramona Kezer Beeld | Van der Sluis Technische Bedrijven 

Unieke samenwerking van drie werkmaatschappijen 

Transformatie van monumentale 

panden naar zorgappartementen 

De monumentale uitstraling bleef behouden. 

Drie monumentale panden transformeren naar één complex 

met 25 zorgappartementen. Drie werkmaatschappijen 

binnen Van der Sluis Technische Bedrijven werkten samen 

aan dit bijzondere project aan de Koestraat in Zwolle. “Het 

monumentale karakter van de panden en de verschillende 

bouwstijlen leverden wel wat verrassingen op.” 

De bijzondere glaskap. 

Boer en Van Veen, Van der Sluis Utiliteit en Van der Sluis Constructie sloegen 

de handen ineen voor dit unieke transformatieproject. De drie panden hadden 

voorheen alle drie een andere functie, maar zijn nu op elke woonlaag met 

elkaar verbonden waardoor het één geheel werd. Ook kwam er een lift in. 

VAN STAALWERK TOT COMPLETE INSTALLATIE 

Van der Sluis Utiliteit werd als eerste betrokken bij het project. “Toen bleek 

dat er nog een staalleverancier nodig was, werden wij erbij betrokken”, vertelt 

Arend van der Kamp, bedrijfsleider van Van der Sluis Constructie. Het constructiebedrijf 

leverde het benodigde staalwerk, waaronder een ondersteuningsconstructie 

voor een glaskap waar ook de loopbruggen aan hangen, het 

staalwerk voor de liftconstructie, het staalwerk om de vloer te verhogen en 

het staalwerk om de dakkap te versterken. “Onze grootste uitdaging lag in 

het overkappen van het centrale gedeelte met de trapopgangen. Dit was een 

technisch lastig verhaal en daarbij had de architect een uitgesproken mening 

over hoe deze overkapping eruit moest zien. Hij ontwierp voor het dakaanzicht 

bepaalde patronen met een specifieke glasverdeling. Omdat de panden 

allemaal stammen uit verschillende periodes, luisterde het erg nauw om de 

glaskap daarbinnen te realiseren.” 

100 | STEDENBOUW.NL


'We kwamen enkele monumentale ornamenten en 

schilderingen tegen die behouden moesten blijven' 

De aannemer had te maken met lange levertijden 

op de glaspanelen en dus moesten er aan het begin 

van de bouw beslissingen worden genomen 

over afmetingen en maatvoeringen. “In een ideale 

situatie zou je het inkopen liever uitstellen tot 

alles tot de laatste millimeter duidelijk was. Nu 

moest er vanaf globale tekeningen gekozen worden 

voor een leverancier”, aldus Van der Kamp. 

‘MOOI OM SAMEN TOT EEN 

GOED RESULTAAT TE KOMEN’ 

Van der Sluis Utiliteit was samen met zusteronderneming 

Boer en Van Veen verantwoordelijk 

voor het uitvoeren van het installatiewerk. Ferdi 

Korterink is projectleider bij Installatiebedrijf Boer 

en Van Veen. “Wij werkten voor dit project nauw 

samen met Van der Sluis Utiliteit. Wij legden de 

rioleringen en de stroomvoorziening in de appartementen 

aan en Van der Sluis Utiliteit verzorgde 

de cv-installaties en het water. Wij werken wel vaker 

samen, maar het was de eerste keer dat ook 

Van der Sluis Constructie erbij betrokken was.” De 

samenwerking beviel erg goed, inmiddels werken 

de bv’s alweer samen aan een pand in Kampen 

voor dezelfde aannemer, Salverda Bouw. Korterink: 

“Voor Boer en Van Veen en voor mij persoonlijk 

was dit een mooie klus om al onze kwaliteiten 

te benutten en samen tot een mooi resultaat te 

komen. De uitdaging zat voor ons in het niveauverschil 

van de vloeren, waar wij onze installaties 

in moesten maken. Het was passen en meten om 

het goed functionerend te maken, maar dat is helemaal 

gelukt.” 

Doordat de ruimte beperkt was, was een zeer gedetailleerde planning nodig. 

Pascal Kemerink is namens Van der Sluis Utiliteit 

projectleider bij het project in Zwolle. “We verzorgden 

hier alle E- en W-installaties”, vertelt hij. 

“Het monumentale karakter van de panden en de 

verschillende bouwstijlen leverden wel wat verrassingen 

op. Zo kwamen we enkele monumentale 

ornamenten en schilderingen tegen die behouden 

moesten blijven. De beste tekeningen waren bij 

dit project de revisietekeningen”, lacht hij. “Heel 

veel credits voor dit team, we zijn blij dat er zo’n 

ervaren en goed samenwerkend team op dit bijzondere 

project zat.” 

Omdat het project een zorgfunctie kreeg, waren 

er wat aandachtspunten. Kemerink: “Zo werd er 

een bepaald type sanitair geïnstalleerd naar de 

wens van de gebruiker, waren er extra eisen voor 

de brandmeldinstallatie en kwam er een oproepinstallatie 

in het pand.” 

ZEER GEDETAILLEERDE PLANNING 

Afgelopen voorjaar werd het project opgeleverd 

Eén van de gerealiseerde zorgappartementen. 

en de drie bedrijven kijken er met een goed gevoel 

op terug. Ook de opdrachtgever is tevreden: momenteel 

wordt gekeken of Van der Sluis ook het 

onderhoud van de installaties op zich gaat nemen. 

Van der Kamp: “Het is vrij uniek als drie werkmaatschappijen 

binnen een bedrijf zo kunnen samenwerken. 

We zijn wel vaker op hetzelfde bouw- 

terrein bezig, maar de ruimte was hier erg beperkt. 

Dat vroeg om een zeer gedetailleerde planning.” 

Kemerink voegt toe: “Met de samenwerking tussen 

alle bv’s leveren wij een toegevoegde waarde 

voor onze opdrachtgever en ook in de toekomst 

kunnen wij ons onderscheiden door onze verschillende 

expertises in te zetten.” ❚ 

STEDENBOUW.NL | 101



Beeld | Kwakkel BV 

SLOPEN MET GEVOEL 

Aan de Koestraat in Zwolle is een aantal monumentale panden getransformeerd tot een luxe woonzorghof voor senioren: 

Residence Coestraete. Als vaste relatie van hoofdaannemer Salverda heeft Kwakkel BV de panden zorgvuldig gestript 

en klaargemaakt voor de wederopbouw. De specialist in renovatiesloopwerkzaamheden kon hier haar brede waaier aan 

diensten optimaal inzetten, en ging zelfs nog een stapje verder. 

“Salverda benadert ons doorlopend voor lopende 

projecten of nieuwe uitdagingen”, begint Gerard 

Koobs, bedrijfsleider van Kwakkel BV. “Bij de 

Koestraat zijn we al vanaf het voortraject betrokken, 

niet in de laatste plaats vanwege de complexiteit 

en de omvang van de werkzaamheden. 

Het betrof hier van oorsprong middeleeuwse stadhuizen 

die aan een grondige metamorfose werden 

onderworpen. Vrijwel al onze disciplines kwamen 

hier dan ook aan bod, waarbij uiterste zorgvuldigheid 

was geboden gezien het monumentale 

karakter van de panden en de beperkte ruimte.” 

VEILIG SLOPEN 

Vanwege de beperkte ruimte en het feit dat verkeer 

op de Koestraat geen hinder mocht ondervinden 

van de werkzaamheden, heeft Kwakkel BV 

op verzoek van Salverda mede het bouwterrein 

aan de achterkant ingericht. “Dat behoort doorgaans 

niet tot onze taken, maar pakken we ook 

‘gewoon’ op. Het was immers nodig om voor alle 

betrokken partijen een veilig en goed toegankelijk 

werkgebied te creëren”, erkent Koobs. “Zo heb- 

Als vaste relatie van hoofdaannemer Salverda heeft Kwakkel BV de panden 

zorgvuldig gestript en klaargemaakt voor de wederopbouw. 

'We zijn gewend om net dat stapje 

extra te zetten en samen op zoek 

te gaan naar de beste oplossing' 

Uiterste zorgvuldigheid was geboden bij het slopen, gezien het monumentale karakter van de panden. 

102 | STEDENBOUW.NL


ben we keerwanden geleverd, een talud gemaakt 

en een puinbaan aangelegd. Daarna konden we 

verder met onze corebusiness: slopen, asbest saneren 

en later allerhande boor- en zaagwerkheden 

uitvoeren ten behoeve van de doorvoeren 

voor de installateur.” Bijzonder was ook dat er 

een pand ‘tussenuit’ is gesloopt. “Dat gedeelte 

was in een dusdanige staat dat het bouwkundig 

niet paste in de nieuwe situatie”, weet Koobs. 

“Samen met Salverda en andere betrokken partijen 

hebben we de nodige uitdagingen beslecht 

om het pand op een (constructief) verantwoorde 

wijze te slopen. En dat is aardig gelukt, mogen 

we nu toch wel concluderen. Het pand is uiterst 

zorgvuldig afgebroken en door de aannemer weer 

opnieuw opgebouwd.” 

“Gezien de aard en diversiteit van de werkzaamheden 

was het project ons op het lijf geschreven”, 

blikt Koobs terug. “We zijn gewend om 

net dat stapje extra te zetten en samen op zoek 

te gaan naar de beste oplossing. Mede door een 

uitgekiende afstemming aan de voorkant en het 

vertrouwen van Salverda hebben we de weg 

vrijgemaakt voor de succesvolle wederopbouw 

tot Residence Coestraete. Als dienstverlenende 

organisatie richten we ons met een enthousiaste 

club van ruim 70 medewerkers buiten 

vooral op het ondersteunen van de 

bouwen installatietechniek.” ❚ 

Bijzonder was ook dat er een pand ‘tussenuit’ is gesloopt. 

Gildestraat 20-A 

8263 AH Kampen 

038 – 332 59 70 

info@kwakkelbv.nl 

www.kwakkelbv.nl 

Ons team staat voor u klaar! 

STEDENBOUW.NL | 103

Heurnink.indd 1 27-09-2023 09:28 


Tekst | Reina Lanters 

Beeld | Stukadoorsbedrijf Huernink B.V. 

RESTAURATIE VAN PLAFOND UIT 

1639 MET MONUMENTENZORG 

De verbouwing van de monumentale gebouwen aan de Koestraat in Zwolle is in volle gang. Stukadoorsbedrijf Huernink 

en Stucadoorsbedrijf Luschen legden de ambachtshand aan een eeuwenoud plafond. Wesley van Elburg, mede-eigenaar 

van Huernink, vertelt over dit bijzondere project. 

EEN BIJZONDERE RESTAURATIE 

Een monumentaal plafond daterend uit 1639 met een bijzondere opbouw. Zo 

bijzonder, dat er maar drie van in Nederland zijn. Voor de restauratie ben je 

bij Stukadoorsbedrijf Huernink aan het goede adres. Dit familiebedrijf heeft 

namelijk al meer dan 100 jaar ervaring! Mede-eigenaar Van Elburg vertelt 

enthousiast over dit mooie project: “Het 17e-eeuwse leemstucplafond in een 

van de kamers is onderdeel van de eeuwenoude huizen aan de Koestraat 

in Zwolle. Met deze restauratie maakten we het weer zoals het was. Verder 

werkten we ook aan de buitengevel.” 

Het desbetreffende pand aan de Koestraat 10 bevindt zich tussen indrukwekkende 

middeleeuwse stadshuizen in Zwolle. Op dit moment werken verschillende 

partijen samen om de woningen in hun eer te herstellen. In de panden 

gaan ouderen wonen die 24 uur per dag zorg nodig hebben. De panden hebben 

een uitgebreide historie die ruim 700 jaar teruggaat in de geschiedenis. 

VOORZICHTIG TE WERK 

Die rijke historie maakt dat Van Elburg blij was toen Salverda Bouw het 

ambachtelijke stukadoorsbedrijf benaderde. “In oktober 2022 begonnen 

we aan dit project. Samen met Monumentenzorg onderzochten we de opbouw 

van het plafond. Dit verliep heel professioneel. Het is met leem opgebouwd 

en heeft een eikenhouten look gekregen. We vonden zelfs resten lood 

en bijenwas!” 

ECHT AMBACHTSWERK 

Het in Apeldoorn gevestigde stukadoorsbedrijf houdt zich bezig met restauratie, 

nieuwbouw van particulieren, sauswerk en soms zelfs isolatie. De 

Koestraat was dan ook een uitdaging die zij niet uit de weg ging, vertelt Van 

Elburg: “Het plafond is samengesteld uit latjes die 2 cm van elkaar af liggen. 

We moesten het plafond stomen, opvullen en schuren. Het middenstuk was 

met alle lijsten en ornamenten naar beneden gezakt. Het pand was ooit van 

een bankiersfamilie en dat merkten we. Tijdens het werk roken we zelfs de 

geur van dikke sigaren uit die tijd, echt heel bijzonder!” ❚ 

Het plafond vroeg om precisiewerk. 

104 | STEDENBOUW.NL



Tekst | Annemarie Thönissen 

Beeld | Blaauw Perioverf Elburg B.V. 

Transformatie van hoog niveau 

aan de Koestraat 

De Koestraat in Zwolle ziet er uit om door een ringetje te halen. Blaauw Perioverf Elburg transformeerde de panden weer 

terug naar hun oude staat. De panden worden luxe verzorgwoningen voor ouderen. Vader en zoon Goos en Ton van Wezep 

vertellen over de details en het hout, glas- en schilderwerk. Zij weten alles van monumentale renovaties. 

Blaauw Perioverf heeft meer dan 100 jaar ervaring met schilder- en glaswerkzaamheden, 

vertelt Ton van Wezep. “Dit project past perfect in ons straatje. 

Ook de samenwerking met Salverda zijn we gewend. Voor deze panden zijn 

we vooral bezig geweest met decoratieherstel van het oude hout, het binnenen 

buitenschilderwerk, het herstel en sauswerk van de gevels en het plaatsen 

van isolerend monumentaal glas.” 

DE DETAILS 

Het pand met plafonds uit de 18e eeuw moest gerenoveerd worden, zonder 

dat de renovatie zichtbaar was. “Zo hebben we nieuwe houtstructuren gemaakt, 

oude schouwen gerestaureerd, gesaust en de plafonds aangepakt. De 

deuren moesten er allemaal uit, omdat deze vervangen werden voor brandwerende 

deuren. De oude werden nagemaakt met brandwerend materiaal en 

gedecoreerd met houtstructuren zoals het was. Het is een ware metamorfose 

aan de binnenkant.” 

'Het is een ware metamorfose 

aan de binnenkant' 

De combinatie van het behouden van de uitstraling en de nieuwe bestemming 

was de grootste uitdaging van het project. “We zijn trots op het eindresultaat 

en we zijn blij met zo’n fijne plek voor ouderen. Het monument blijft bestaan 

en krijgt een mooie, nieuwe functie. De bewoners kunnen straks gemakkelijk 

de stad in lopen en ze wonen in een prachtig pand. Het is mooi om dit werk 

zo te doen.” ❚ 

EEN FIJNE EN GEÏSOLEERDE PLEK 

Veel mensen denken dat monumentale panden niet te verduurzamen zijn, 

maar niks is minder waar, volgens Van Wezep. “We hebben gebruik gemaakt 

van monumentale isolerende beglazing. Voor het plaatsen van glas in monumenten 

moet je aan verschillende eisen voldoen. In samenwerking met de 

Rijksdienst hebben wij gekozen voor beglazing dat past bij de originele uitstraling 

van het pand en dat fijn wonen is voor de ouderen.” 

SCHILDERWERKEN 

PERIODIEK 

ONDERHOUD 

CONTACT 

E. info@blaauw-perioverf.nl 

T. 0525 68 21 15 

Industriestraat 5 

8081 HH Elburg 

BETONREPARATIES & 

VLOERCOATING 

DECORATIE & 

SFEER 

GLASSCHADE & 

SERVICE 

www.blaauw-perioverf.nl 

STEDENBOUW.NL | 105 


SAMEN ZORGEN 

VOOR MORGEN. 

Alles wat wij doen heeft impact. En dus 

kijken wij verder dan het hier en nu. Dat zijn 

wij verplicht aan de wereld om ons heen. 

En aan de generaties die na ons komen. 

Daarom staat bij al onze technische 

diensten duurzaamheid centraal. Deze 

betrokkenheid hebben wij vertaald naar 

onze pay-off: Van Dorp. Voor morgen. 

Meer weten? Ga dan naar vandorp.eu. 

Bekijk hieronder ons dienstenaanbod. 

Uw gebouwtechniek 

duurzaam geregeld. 

Technisch Beheer 

Gebouwveiligheid 

Gebouwautomatisering 

Energiemanagement 

Zwembadtechniek 

Railinfra 

Inspecties 

Projecten

Octagon Leiden 


Beeld | Van Dorp projecten 

Duurzame warmteen koude-opwekking 

voor Octagon in Leiden 

Slim gebruik van bodemenergie 

In het centrum van Leiden, tussen het station en de historische binnenstad wordt druk gebouwd aan Octagon; een charmant 

en modern complex waarin wonen, werken en verblijven op harmonieuze wijze samenkomen. Het project bestaat 

uit twee woontorens met 79 appartementen, een IntercityHotel met 115 kamers en een commerciële plint, die op duurzame 

wijze worden verwarmd en gekoeld door een WKO-installatie met twee warmtepompen. Bovendien voorziet de WKOinstallatie 

in de warmtapwaterbereiding. In opdracht van Vaanster Energie is Van Dorp projecten verantwoordelijk voor 

de complete WKO-installatie. Van de warmteen koudeopslag t/m de primaire distributie en afleversets in de woningen. 

Aan de basis van de WKO-installatie ligt een monobron, 

waarin de warme bel zich boven de koude 

bel bevindt, vertelt Dennis Oosterveer, projectmanager 

bij Van Dorp Projecten. “De monobron 

is via een ondergronds leidingnet gekoppeld aan 

een warmtewisselaar (TSA/tegenstroomapparaat) 

in de technische ruimte in de parkeerkelder. Hier 

staan ook twee water/water-warmtepompen opgesteld, 

die de warmte en koude opwaarderen 

naar een bruikbare temperatuur voor de woningen, 

hotelkamers en commerciële ruimtes. Voor 

piekmomenten is bovendien een aansluiting gemaakt 

met het stadsverwarmingsnet van Leiden.” 

Warmte, koude en warmtapwater worden in de 

appartementen afgeleverd via een afleverset, vertelt 

Oosterveer. “Elke afleverset is voorzien van 

energiemeters, die op afstand uitgelezen kunnen 

worden. Hierdoor kan straks exact naar verbruik 

worden afgerekend.” In navolging van de afleversets 

realiseert Van Dorp projecten ook één aansluiting 

voor het hotel, vanaf waar de huisinstallateur 

het afgiftesysteem verder opbouwt. Ditzelfde 

geldt voor de commerciële ruimtes. 

De grootste uitdaging in dit project is volgens 

Oosterveer de beperkte ruimte in de technische 

ruimte. “We hebben echt elke centimeter vrije 

ruimte benut. In de voorbereidende fase zijn alle 

technische installaties uitgewerkt in een BIMmodel 

en met onze leidinggevende monteur 

besproken, om aanlopers op de bouw te voorkomen. 

Dit is een hele puzzel geweest, wat tevens 

geldt voor de logistiek. Vanwege de bouwlocatie 

in het centrum van Leiden worden alle materialen 

volgens een strikt ticketsysteem geleverd. 

Onze eigen monteurs voorzien vervolgens in de 

nette verwerking ervan.” Eind dit jaar moet de 

nieuwbouw worden opgeleverd. ❚ 

'We hebben echt elke centimeter 

vrije ruimte benut' 

De eigen monteurs van Van Dorp projecten voorzien in de nette verwerking van alle technieken. 

De monobron is gekoppeld aan een 

warmtewisselaar in de technische ruimte. Hier 

staan ook twee warmtepompen opgesteld, 

die de warmte en koude opwaarderen 

naar een bruikbare temperatuur. 

STEDENBOUW.NL | 107


Beeld | WOLF Energiesystemen 

Nieuw: monoblock lucht/water-warmtepomp van 16/20 kW 

Warmtepomptechniek wordt ook 

haalbaar voor grotere en oudere 

woningen 

WOLF Energiesystemen staat al jaren bekend als een betrouwbare leverancier van warmtepompen, 

waarmee woningen efficiënt en energiezuinig verwarmd en gekoeld kunnen worden. 

In 2019 introduceerde zij bovendien als één van de eersten in de markt een monoblocksysteem 

met R290 koudemiddel. “Onze CHA-monoblock lucht/water-warmtepomp is heel 

specifiek ontwikkeld met oog op een hoog rendement, een stille werking en een eenvoudige 

en veilige installatie”, vertelt Teamleider Verwarming Maarten Ouwehand. “Aanvankelijk 

gestart met warmtepompen van 7 en 10 kW, is binnenkort ook een vermogen van 16/20 kW 

leverbaar. Daarmee lopen wij opnieuw voorop in de markt.” 

Impressie van een cascadeopstelling. 

108 | STEDENBOUW.NL

De inzet op monoblocksystemen is volgens Ouwehand 

een logische, omdat als gevolg van veranderende 

weten regelgeving splitsystemen 

steeds meer onder druk komen te staan. “Splitsystemen 

moeten altijd on-site gevuld worden 

met koudemiddel. Ook moeten in het veld verbindingen 

worden gemaakt, waardoor er altijd 

een (miniem) risico op koudemiddellekkage is. In 

de huidige tijd, waarin duurzaamheid, milieubewustheid, 

uitfasering van F-gassen en de transitie 

naar natuurlijke koudemiddelen belangrijke 

topics zijn, past een dergelijk systeem niet meer. 

Met de CHA-monoblock lucht/water-warmtepomp 

sorteren wij hier al enkele jaren op voor, waarbij 

de nieuwste vermogens interessante nieuwe 

mogelijkheden bieden.” 

NIEUWE MOGELIJKHEDEN 

De CHA-monoblock was in eerste instantie verkrijgbaar 

in vermogens van 7 en 10 kW. “Met 

deze vermogens spelen we al enkele jaren in op 

de verduurzaming van nieuwbouwwoningen”, 

aldus Ouwehand. “Omdat de warmtepompen een 

hoge aanvoertemperatuur tot 70°C kunnen leveren, 

bij een buitentemperatuur van -10°C, zijn zij 

bovendien perfect geschikt voor renovatieprojecten 

waarin bijvoorbeeld de buitenschil al nageïso- 

De CHA-range. 

leerd is. Met de CHA-monoblocks van 16/20 kW 

gaan we nu een stap verder en wordt ook warmtepomptechniek 

mogelijk voor grotere en oudere 

woningen die niet aan de isolatiewaarden voor 

nieuwbouw kunnen voldoen.” De enige oplossing 

voor deze woningen was tot voor kort om warmtepompen 

in cascade te plaatsen. “Echter brengen 

twee warmtepompen van 7 KW hogere kosten 

met zich mee dan één warmtepomp van 16 kW”, 

weet Ouwehand. “Met de CHA-monoblocks van 7 

en 10 kW konden we tot vijf warmtepompen in 

cascade plaatsen. Dit betekent dat een warmtepompvermogen 

van 50 kW de grens was. Dankzij 

de CHA-monoblock van 16/20 kW wordt ook dit 

bereik groter. Hierdoor kunnen we de kleine utiliteitsmarkt 

nog beter bedienen.” 

FEEST VAN HERKENNING 

De productie van de CHA-monoblock van 16/20 

kW is inmiddels in volle gang, vertelt Ouwehand. 

“In de loop van het derde kwartaal zal de warmtepomp 

leverbaar zijn. En dat is fijn, want de belangstelling 

voor deze warmtepomp is groot. Onze 

klanten zien heel duidelijk de meerwaarde van de 

uitbreiding met dit nieuwe vermogen. Zeker ook 

omdat het regelplatform, de installatie en de inbedrijfstelling 

onveranderd zijn gebleven. De nieuwe 

warmtepomp is echt een feest van herkenning. 

Installateurs kunnen er direct mee aan de slag!” 

HOOG RENDEMENT, STILLE 

WERKING, EENVOUDIGE 

INSTALLATIE 

De CHA-monoblock 16/20 kW onderscheidt zich 

net als de andere vermogens uit de serie door een 

zeer hoog rendement, een uiterst stille werking 

en een eenvoudige installatie, aldus Ouwehand. 

“Bovendien maakt de lucht/water-warmtepomp 

gebruik van het natuurlijke, milieuvriendelijke en 

toekomstgerichte koudemiddel Propaan (R290, 

GWP = 3). Hiermee sluiten we bijvoorbeeld aan op 

de Europese F-gassenverordening, dat het gebruik 

van synthetische koudemiddelen stap voor stap 

wil uitbannen. R290 is tot in de lengte van jaren 

gevrijwaard van restricties. Ook ten aanzien van 

de komende CO 2 

-taks, waarmee een investering in 

propaan ook financieel steeds interessant wordt. 

Naar wens kan de CHA-monoblock warmtepomp 

van 16/20 kW ook gecombineerd worden met ons 

CHC-warmtepompcentrum; waarin een 300 liter 

warmwater voorraadvat, expansievat, pomp en 

alle regeltechniek slim samenwerken.” Een mooie 

extra bonus zijn de esthetische keuzes die WOLF 

ook bij de ontwikkeling van deze warmtepomp 

heeft gemaakt. Dankzij de grijze kleurstelling valt 

het buitendeel mooi weg op de gevel. ❚ 

Rendementen van de CHA warmtepompen. 

STEDENBOUW.NL | 109


Beeld | WAGO 

Maak kennis met de eerste verbindingsklemmen 

van gerecyclede en biocirculaire kunststof 

MARKTLEIDER KIEST MET 

KLEM VOOR GROEN 

Zelfs de kleinste componenten kunnen het verschil maken. Volgens die overtuiging verkent marktleider in veerklem 

aansluittechnieken WAGO de mogelijkheden om haar assortiment las- en verbindingsklemmen te verduurzamen en 

vergroenen. Een eerste stap werd recent gezet met de introductie van de WAGO Green Range verbindingsklemmen met 

hendels, die vervaardigd worden van 77% biocirculair materiaal en die de CO 2 

-uitstoot tijdens de productie met maar 

liefst 87% verlagen. 

De jaarlijkse plasticproductie is in de afgelopen 

twintig jaar verdubbeld. Elk jaar opnieuw zadelen 

we onze aarde op met zo’n 300 miljoen ton 

plasticafval, zo blijkt uit cijfers van de United Nations 

Environment Programme (UNEP). Om dit tij 

te keren, moet iedereen in de keten zijn steentje 

bijdragen. WAGO neemt hierin haar verantwoordelijkheid 

met de productie van duurzame stekerbare 

technieken die eenvoudig gewijzigd, gedemonteerd 

en elders opnieuw gebruikt kunnen 

worden. Maar ook met een nieuwe lijn groene 

aansluitklemmen, die onder de naam Green Range 

in de markt worden gezet. 

waarmee wij een belangrijke bijdrage leveren aan 

de reductie van de plastic afvalberg.” 

LETTERLIJK EN FIGUURLIJK GROEN 

De Green Range verbindingsklemmen zijn heel 

toepasselijk voorzien van een groene hendel, die 

volledig gemaakt wordt van gerecyclede content. 

“Meer gedetailleerd bestaan de hefbomen (PBT) 

voor minstens 27% uit gerecyclede PET-flessen”, 

aldus Brouwer. “De behuizing is gemaakt van 77% 

biologische res ten zoals tallolie, gebruikt vet en 

resten van de productie van eetbare oliën. Deze 

BIOCIRCULAIRE BASIS 

“Als industrieel productiebedrijf verbruiken wij 

veel energie en grondstoffen, zoals kunststof”, 

vertelt Martin Brouwer, las- en verbindingsklem 

expert bij WAGO. “Conventionele kunststoffen 

bestaan uit koolstofverbindingen, die onder meer 

gewonnen worden ruwe olie of aardgas – twee 

niet-regeneratieve stoffen die ons klimaat en milieu 

vervuilen bij hun winning. Om deze impact en 

daarmee de behoefte aan nieuwe kunststoffen te 

verminderen, hebben wij één van onze bekendste 

producten verduurzaamd en vergroend.” De 

Green Range verbindingsklemmen worden gemaakt 

van biocirculair materiaal, dat de principes 

van biobased en circulaire content combineert, 

vertelt hij. “De grondstoffen bestaan grotendeels 

uit afval of restmateriaal dat niet wordt gestort 

op een stortplaats of wordt verbrand in een afvalenergiecentrale, 

maar in plaats daarvan opnieuw 

wordt gebruikt, verder wordt gebruikt of in een 

gesloten kringloop wordt gerecycled zonder uit de 

economie te verdwijnen. Denk bijvoorbeeld aan 

biobased residuen van industrie en huishoudens 

en gerecyclede plastics (post-consumer recyclaat), 

De Green Range verbindingsklemmen zijn heel toepasselijk voorzien van een 

groene hendel, die volledig gemaakt wordt van gerecyclede content. 

110 | STEDENBOUW.NL

worden met behulp van slimme technische processen 

verwerkt tot een hoogwaardig polycarbonaat, 

waardoor het gebruik van fossiele grond stoffen 

wordt verminderd. Zonder in te boeten aan de 

vertrouwde kwaliteit, certificeringen en prestaties, 

zoals een eenvoudige, snelle en veilige installatie 

van massieve, fijnaderige en meeraderige 

geleiders. Tijdens de productie van onze klemmen 

stoten we tot 87% minder CO 2 

uit, waardoor de 

WAGO Green Range een duurzaam en groen alternatief 

is voor de bekende 221-serie verbindingsklemmen 

met hendels.” 

De hefbomen (PBT) bestaan voor minstens 27% uit gerecyclede PET-flessen, 

terwijl de behuizing is gemaakt van 77% biologische resten. 

VERPAKT IN GRASPAPIER 

In navolging van de verbindingsklemmen, heeft 

WAGO ook de verpakking ervan vergroend. De 

Green Range verbindingsklemmen met hendels 

worden standaard verpakt in graspapier, dat tot 

30% grasvezels en ongeveer 70% gerecycled 

papier bevat. “De productie van graspapier zorgt 

voor 5,6% minder CO 2 

-uitstoot en 11% minder 

waterverbruik dan de productie van puur gerecycled 

papier”, weet Brouwer. “Bovendien heeft het 

28% minder impact op de biodiversiteit, omdat de 

grasvezels afkomstig zijn van compensatiegebieden 

voor bebouwing of braakliggende landbouwgrond, 

die volgens de wet toch al meerdere keren 

per jaar gemaaid moet worden. Zo kiezen wij op 

elk gebied met klem voor groen.” ❚ 

STEDENBOUW.NL | 111

“M-Use® maakt het voor ABN Amro mogelijk 

om zekerheid te hebben over de kwaliteit en 

kosten in de komende 20 jaar.” 

Erwin van Baar, Senior Procurement 

Consultant, ABN Amro. 

www.mitsubishi-liften.nl/m-use 

Met M-Use® de investering 

besparen op een nieuwe lift ? 

Eerlijke spreiding van de kosten over 

huidige en toekomstige gebruikers 

Gegarandeerde beschikbaarheid 

tot 40 jaar 

Transparante afrekening 

op basis van 

daadwerkelijk gebruik 

€ 0 initiële investering bij 

gebruik van M-Use® 

Meer klanten over M-Use®, de uitgebreide brochure 

en een vrijbijvende liftinspectie vind je op: 

“De lift blijft eigendom van Mitsubishi, 

en dat is prima. Waarom zou je 

zoiets duurs willen aanschaffen. 

Tevens hoeven wij ons de komende 

jaren niet meer druk te maken over 

hoge onderhoudskosten” 

Hans Stroink VvE St. Hubertus Ede 

www.mitsubishi-liften.nl/m-use 

Je kunt ons ook bereiken op 

0318 586 586 of info@mitsubishi-liften.nl


Beeld | Hinfelaar Elektrotechniek 

‘SAMEN BOUWEN WE STERK’ 

Duurzame relaties. Sterke verbindingen. Naast de coördinatie van alle praktische zaken, staat bij Velox de relatie voorop. 

Zowel met klanten als met professionals en ongeacht of zij (al) via Velox werken. Dit ondervond ook Edwin Verschoor, 

die in september 2022 als zelfstandig projectmanager startte. “Ik ken Velox-directeur Kisito Zonneveld al sinds 2012, het 

jaar waarin Velox werd opgericht”, vertelt hij. “We hadden regelmatig contact over allerhande zaken. Toen ik na enkele 

maanden als zzp-er wat tijd vrij kreeg, bood hij direct een mooie functie aan bij Hinfelaar Elektrotechniek.” 

Hinfelaar Elektrotechniek is al 103 jaar thuis in 

elektrotechnische installaties. Van inspecties en 

keuringen tot beveiliging, LED-verlichting, domotica 

en elektra en inclusief een 24-uurs storingsdienst. 

Het familiebedrijf is in 1920 opgericht als 

een onderhoudsbedrijf, dat het dagelijks onderhoud 

voor vastgoedbeleggers, pensioenfondsen, 

woningbouwcorporaties en aannemersbedrijven 

verzorgde. “In de jaren ’60 hebben wij de eerste 

stappen in de renovatiemarkt gezet”, vertelt Paul 

Hinfelaar, die sinds 2015 en als vierde generatie 

aan het roer staat van Hinfelaar Elektrotechniek. 

Onder zijn vleugels is het familiebedrijf gegroeid 

van 30 naar circa 100 vaste medewerkers. Onder 

andere door nieuwe markten te verkennen, vertelt 

hij. “In 2015 zijn we de nieuwbouwmarkt ingegaan. 

Als eerste project mochten we 76 appartementen 

realiseren aan de Spoorlaan in Tilburg. 

Dit smaakte absoluut naar meer, waardoor we 

inmiddels over een ruime nieuwbouwportefeuille 

beschikken. Zo mogen we in opdracht van de 

Bosman Bedrijven 595 nieuwbouwappartementen 

realiseren naast de Amsterdam Arena en voor 

Synchroon en Nexton installeren we 104 nieuwbouwappartementen 

in Rotterdam. Bovendien 

hebben we in de afgelopen vijf jaar zo’n 1.400 

appartementen ontwikkeld in oude kantoorpanden. 

Twee jaar geleden zijn we gestart met een 

exclusieve lijn binnen ons bedrijf, waarmee we ook 

de high end markt bedienen. Daarmee kunnen we 

inmiddels zeggen dat ons bedrijf multidisciplinair 

is. Dit maakt ons een aantrekkelijke werkgever. 

Medewerkers krijgen de kans om diverse disciplines 

te ontwikkelen. Van nieuwbouw tot renovatie 

en transformatie, service & onderhoud en 

storingsopvolging.” 

FLEXIBELE SCHIL VAN 

PROFESSIONALS 

Naast de eigen medewerkers, werkt Hinfelaar 

Elektrotechniek sinds enkele jaren met een flexibele 

schil. Een ontwikkeling die volgens Hinfelaar 

onontkoombaar is, omdat goede vakmensen lastig 

te werven zijn. “We hebben lange tijd geprobeerd 

om alle mensen en kennis in eigen huis te houden”, 

vertelt hij. “Nu de installatietechniek zich in 

Project Wenkebach omvat de realisatie van een nieuw woongebouw 

met 136 sociale huurappartementen voor ouderen. 

rap tempo ontwikkelt en verbreedt echter, wordt 

dit bijna onmogelijk. Elektrotechnieken krijgen 

een steeds dominantere rol in het bouwproces. 

Van licht- en krachtinstallaties tot domotica, 

slimme laadvoorzieningen en brandmeld- en ontruimingsinstallaties, 

waarbij de verschillende disciplines 

om verschillende vaktechnici vragen. Om 

alle disciplines in eigen huis te hebben en 100% te 

'Om alle disciplines in eigen 

huis te hebben en 100% te 

beheersen, is in relatie tot de 

arbeidskrapte bijna onmogelijk' 

114 | STEDENBOUW.NL

FIJNE AFWISSELING, PLEZIERIGE 

SAMENWERKING 

De afwisseling tussen beide nieuwbouwprojecten 

spreekt Verschoor enorm aan. “Bovendien 

is de samenwerking met zowel Hinfelaar Elektrotechniek 

als Velox erg plezierig. Zodra zich 

een nieuw project aandient, houd ik me zeker 

aanbevolen.” Net als Hinfelaar Elektrotechniek 

is ook Velox een enorm vooruitstrevende organisatie. 

“Ongeacht of je via Velox werkt of in vaste 

dienst bent: de mens staat altijd centraal. De 

personeelsfeestjes, attenties rond de feestdagen 

en regelmatige contactmomenten zijn hier een 

goed voorbeeld van. Bovendien wordt gewerkt 

met een self-billing systeem. In plaats van zelf 

facturen te maken, is het eenvoudig invullen van 

mijn werkuren voldoende. Hierdoor kan ik me volledig 

focussen op wat ik het allerleukste vind: het 

aansturen van projecten.” ❚ 

Edwin Verschoor is gestart met de aansturing 

van project Huis op Zuid in Rotterdam. 

Wenkebach wordt ingericht volgens het ‘Wonen met een Plus’ concept. 

beheersen, is in relatie tot de arbeidskrapte bijna 

onmogelijk. Door samen te werken met Velox, kunnen 

we eventuele lege plekken perfect opvullen. Ik 

heb regelmatig contact met Kisito om de werken 

die wij binnenhalen te definiëren. Wat is de uitvraag? 

Welke professionals horen hierbij? En kan 

Velox deze professionals op korte termijn vinden? 

In veel gevallen slaagt Velox erin om binnen twee 

tot drie weken een geschikte kandidaat aan te bieden. 

Dit geeft ons de mogelijkheid en het vertrouwen 

om ook projecten aan te nemen waarvoor 

we (nog) geen professional beschikbaar hebben.” 

HUIS OP ZUID EN WENKEBACH 

Edwin Verschoor werkt sinds november 2022 en 

twee dagen per week als projectmanager voor 

Hinfelaar Elektrotechniek. “Ik ben gestart met 

de aansturing van project Huis op Zuid in Rotterdam”, 

vertelt hij. “Dit multifunctionele gebouw 

biedt ruimte aan diverse sport-, zwem- en horecafaciliteiten, 

evenals een woontoren met 104 huurappartementen 

voor Synchroon Woonfonds. Begin 

2023 werd hier de aansturing van project Wenkebach 

in Den Haag aan toegevoegd. Dit project van 

Staedion omvat de realisatie van een nieuw woongebouw 

met 136 sociale huurappartementen voor 

ouderen, die volgens het ‘Wonen met een Plus’ 

concept worden ingericht. Beide projecten moeten 

rond maart 2024 worden opgeleverd.” 

Begin 2023 werd de aansturing van project Wenkebach in Den 

Haag aan de werkzaamheden toegevoegd. 

STEDENBOUW.NL | 115

Hanoidreef Utrecht 


Beeld | Bo-Ex 

Leven in de brouwerij! 

GROOTSCHALIGE METAMORFOSE 

VOOR WOONCOMPLEX HANOIDREEF 

Hanoidreef is een sociaal wooncomplex met een geschiedenis. “Er speelden best wel wat leefbaarheidsproblemen in 

en rond het 10-laagse woongebouw in de Utrechtse wijk Overvecht”, erkent Erik Buitenkamp, projectmanager bij de 

eigenaar van het pand, woningcorporatie Bo-Ex. Uiteindelijk is besloten om het gebouw ingrijpend te renoveren, waarbij 

onder andere de overwegend anonieme en saaie plint wordt getransformeerd tot een levendig geheel. Maar er gebeurt 

meer. Veel meer. 

De Utrechtse woningcorporatie heeft in eerste 

instantie een variantenstudie gedaan op het 

huidige complex. “Sloop-nieuwbouw bleek niet 

haalbaar”, zegt Buitenkamp. “Een verregaande 

renovatie daarentegen wel. Voor ons en de bewoners 

was het bovendien belangrijk dat we met die 

renovatie niet alleen een technische verbetering 

zouden bewerkstelligen, maar dat ook de leefbaarheid 

in en rond het complex verbetert. Sowieso 

heeft de gemeente de ambitie om nieuwbouwwoningen 

toe te voegen aan de wijk Overvecht, 

dus het zou zonde zijn om de sociale woningbouw 

hier op te heffen om het verderop weer te 

moeten inpassen.” 

ACTIEVE PLINT 

Het vernieuwde ontwerp van Hanoidreef sluit 

volgens Buitenkamp al aan op de waarschijnlijke 

wijkverbetering in de toekomst. “In de nieuwbouw 

zijn ongetwijfeld publieke voorzieningen 

en winkeltjes voorzien. Daarom hebben wij ons 

puur gericht op het wonen, maar wél nadrukkelijk 

de wens uitgesproken om de plint leefbaarder te 

maken. De huidige plint is vrij anoniem. Dat komt 

door de half verdiepte ligging van de bergingen. 

Daarboven begint pas het wonen. De plint wordt 

nu dus vooral gebruikt als ‘fietsparkeerplaats’. 

Daar stappen we vanaf door de woningen van de 

eerste woonlaag uit te bouwen en door te trekken 

naar het maaiveld. Dat zijn er momenteel acht, 

ook nog eens zeer ruim van opzet, en worden er 

straks twaalf in de nieuwe situatie. We brengen 

namelijk de hele plint aan de voorzijde 3,5 me- 

Een impressie van Hanoidreef 2.0. 

116 | STEDENBOUW.NL


'Mensen die hier willen komen wonen, worden 

geacht een motivatiebrief te schrijven waarom 

zij recht hebben op die woning' 

zoals iemand die bijles geeft of taalcursussen. Ook 

dat zorgt voor meer reuring in de plint en bevordert 

de leefbaarheid.” 

De Hanoidreef vóór renovatie. 

HANOIDREEF 2.0 

Alle bovenliggende woningen worden gerenoveerd 

in bewoonde staat. Buitenkamp: “Dat wil 

zeggen, we stellen wel een logeerwoning beschikbaar 

als zij aan de beurt komen. Het gebouw 

wordt gefaseerd en per portiek gerenoveerd. Bewoners 

kennen het straks niet meer terug. Het 

hele ‘binnenpakket’ wordt vernieuwd, gaande van 

badkamer, toilet en keuken tot een nieuwe mechanische 

ventilatie en nieuwe standleidingen voor 

de riolering. Ook gaan we van collectieve naar 

individuele stadsverwarming met een warmtewisselaar 

in elke woning. Verder worden alle gebouwinstallaties 

vervangen, zoals de liften, en worden 

de algemene ruimtes helemaal vernieuwd. Tot slot 

wordt de complete buitenschil aangepakt met een 

nieuwe geïsoleerde gevel en nieuwe kozijnen. Alle 

woningen krijgen straks energielabel A+”, verzekert 

Buitenkamp. Rond de zomer van 2024 wordt 

Hanoidreef 2.0 opgeleverd. ❚ 

ter naar voren tot aan het maaiveld en creëren zo 

een extra ruimte vóór de plint. Hier komen ook 

de nieuw entrees. Het brengt veel meer leven in 

de brouwerij.” 

MOTIVATIEBRIEF 

De eerste woonlaag gaat dus volledig op de schop. 

“Bewoners in de acht bestaande woningen kunnen 

niet terugkeren, omdat er in de nieuwe situatie 

twaalf iets kleinere woningen worden gecreëerd. 

Voor hen hebben we via een sociaal plan 

met urgentie een ander onderkomen gezocht”, 

legt Buitenkamp uit. “Woningcorporaties moeten 

doorgaand passend toewijzen, dat wil zeggen, 

de juiste doelgroep vinden voor een bepaalde 

woning, rekening houdend met het inkomen en 

de huishoudsamenstelling. In overleg met de 

gemeente mogen we daarvan afwijken voor de 

twaalf ‘nieuwe’ woningen in Hanoidreef. Mensen 

die hier willen komen wonen, worden geacht een 

motivatiebrief te schrijven waarom zij recht hebben 

op die woning. Als extra eis stellen dat we 

dat ze een toevoeging moeten zijn voor de leefbaarheid 

van het complex en/of de wijk. Denk aan 

mensen die een bijdrage leveren op sociaal vlak, 

De renovatie is in volle gang. 

STEDENBOUW.NL | 117



Beeld | BO-EX 

Duurzaam en volledig onderhoudsvrij 

CIRCULAIRE LATTENGEVEL 

VOOR HANOIDREEF 

In de zoektocht naar een circulaire en onderhoudsvrije gevel voor ‘Hanoidreef 2.0’ koos architect Frank Stedehouder 

van Mex Architects voor een lattengevel in Neolife van LJ Solutions. Het is alweer het zoveelste project in Utrecht dat 

met dit natuurzuivere houtcomposiet wordt verfraaid. En daar is volgens Roel Tromp van LJ Solutions een logische 

verklaring voor. 

Neolife heeft niet alleen een fraaie uitstraling 

met de charme van een houten gevel, maar is 

bovenal een buitengewoon duurzaam product, 

zegt Tromp. “Het is opgenomen in de Nationale 

Milieudatabase met een extreem lage MKI-score 

van 2,37. Mits goed geventileerd gemonteerd, resulteert 

het in een 100% onderhoudsvrije gevel. 

Dat zorgt voor een gunstige ‘total cost of ownership’. 

Het is dan ook een dankbaar product voor 

woningcorporaties, omdat ze geen budget hoeven 

te reserveren voor periodiek onderhoud.” 

NESTKASTEN 

LJ Solutions is een partij die graag meedenkt in 

specifieke vraagstukken. En dat werd volgens 

Tromp hier bij de Hanoidreef ook gewaardeerd. 

“We onderhouden een prettige relatie met zowel 

de architect als aannemer Plegt-Vos en hebben 

samen al meerdere projecten in Utrecht gemaakt. 

Elk project heeft zo zijn specifieke eisen. In dit 

geval werd gevraagd om een oplossing voor het 

‘huisvesten’ van vleermuizen in de gevel. Verder 

leveren we ook bij de entrees maatwerk, zodat 

het geheel perfect aansluit op de visie van de 

architect. Uiteraard hebben we ook oog voor de 

aannemer, want montage-technisch is het systeem 

ook heel interessant.” 

DUURZAME RELATIES 

De werkwijze hier bij Hanoidreef past volgens 

Tromp heel goed bij de kernwaarden van LJ Solutions: 

menswaardig en wendbaar. “We hechten 

veel waarde aan duurzame relaties, niet alleen intern 

maar ook extern met onze klanten. We denken 

bij projecten graag mee vanaf het ontwerp tot 

aan de montage, en zorgen voor een praktische 

uitwerking en technische omschrijving. Daar maken 

we graag tijd voor, zodat een fantastisch eindresultaat 

is gegarandeerd tot in lengte van jaren. 

Hanoidreef is wat dat betreft een prachtig voor- 

Neolife ® wordt geleverd in panelen van 30 cm breed, die 

met een veer- en groefverbinding in elkaar vallen. 

118 | STEDENBOUW.NL


'Het is alweer 

het zoveelste 

project in Utrecht 

dat met dit 

natuurzuivere 

houtcomposiet 

wordt verfraaid' 

beeld van hoe je zo’n renovatietraject met elkaar 

succesvol kunt aanvliegen. Behalve aannemer, 

architect en opdrachtgever is hier ook een belangrijke 

rol weggelegd voor onze partner Jongeneel 

die als leverancier optreedt. We zien onze partners 

echt als verlengstuk. Niet alleen qua verkoop, 

maar ook als het gaat om proactief meedenken. 

Niet zelden fungeren ze bij dergelijke projecten 

als ‘tussenopslag’. Dat werkt voor de aannemer 

uitermate prettig, gezien de vaak krappe ruimte 

op de bouwplaats.” ❚ 

Neolife heeft niet alleen een fraaie uitstraling met de charme van een houten 

gevel, maar is bovenal een buitengewoon duurzaam product. 

STEDENBOUW.NL | 119

Houten Hotel Almere 

Tekst | Annemarie Thönissen (Letterdesk) 

Beeld | FLETTS 

UIT HET GOEDE HOUT GESNEDEN 

In Almere breidt Restaurant Festijn uit met het Houten Hotel. Mirck Architecture was op zoek naar een bedrijf met dezelfde 

voorliefde voor houtconstructies. Dan is FLETTS een logische keuze! Dennis van Lith, initiatiefnemer van FLETTS, 

vertelt over dit project. 

Het Houten Hotel beschikt over 172 kamers en 

duurzaamheid staat er centraal. “De twee gebouwen 

zijn bijna identiek en vier bouwlagen hoog”, 

vertelt Van Lith. “Vanaf de begane grond naar boven 

is alles van hout. Natuurlijke materialen zijn 

de basis, zo gebruiken we veel CLT en HSB voor de 

constructie en is de gevelafwerking van bamboe. 

Tenzij het écht nodig is, gebruiken we liever geen 

staal of beton.” 

GERUISLOOS TOT RUST KOMEN 

De keuze voor hout vereist wel veel creativiteit. 

“De grootste uitdaging van bouwen met hout is 

geluid. In stapelbouw is het belangrijk dat je geen 

overlast ervaart van je onder- of bovenburen. Omdat 

hout erg licht is, laat het meer geluid door en 

moesten we een alternatief vinden voor de massieve 

betonconstructies die meer geluid dempen. 

Hier is CLT perfect voor: kruislings gelaagd hout 

dat net zo sterk is als beton. Combineer het met 

Scandinavische isolatietechnieken en je krijgt geluidsdichte 

kamers waar elke bezoeker tot rust kan 

komen.” 

ANDERS DAN ANDERE PROJECTEN 

De aanpak van FLETTS wijkt af van wat we gewend 

zijn in de bouw, vertelt Van Lith. “Ik werkte 

eerst in de traditionele bouw, maar was het niet 

Eenmaal op locatie, kan de bouw heel snel gaan. 

120 | STEDENBOUW.NL


'Wij willen een product leveren waarbij 

ontwerp, energiezuinigheid, comfort en 

praktische bouwplanning al bedacht zijn' 

CLT is de perfecte vervanging van beton. 

Maquette van het Houten Hotel. 

altijd eens met die wereld. Daarom ben ik op eigen 

houtje verder gegaan met mijn visie en werkwijze. 

We nemen bijvoorbeeld vrij vroeg in het project al 

de leiding. Bij andere projecten zijn er vaak verschillende 

partijen betrokken, die alles met elkaar 

moeten afstemmen. Wij willen een product leveren 

waarbij ontwerp, energiezuinigheid, comfort 

en praktische bouwplanning al bedacht zijn. Door 

de verschillende partijen al vroeg te betrekken en 

in ons eigen team te integreren, kan een product 

heel snel klaar zijn.” 

EEN GOEDE VOORBEREIDING 

Deze snelle doorlooptijd is karakteriserend voor 

FLETTS. “We horen regelmatig dat mensen verbaasd 

zijn over hoe snel het werk op locatie gaat. 

Voordat we op locatie beginnen, zijn we al bezig 

met het prefabriceren van het hele gebouw. De 

dragende wanden, gevelelementen, badkamers 

en het dak zijn allemaal al gemaakt en leveren we 

kant en klaar. Het glas zit al in de kozijnen en de 

bamboe is al vastgemaakt aan de gevel. Het enige 

dat we op locatie moeten doen, is het in elkaar 

schroeven van de constructie.” 

Het prefabriceren van het gebouw heeft ook andere 

voordelen. Doordat alles al van tevoren ge- 

maakt is, is het bouwen zelf heel stil. “We hebben 

een klein team dat het hele gebouw in elkaar zet. 

Iedereen weet precies wat hij moet doen. Omdat 

het werk bestaat uit het vastschroeven van de verschillende 

onderdelen, is er vrijwel geen geluidsoverlast 

voor de omgeving. We gebruiken zelfs een 

elektrische kraan en zorgen ervoor dat het aanleveren 

van de onderdelen zo gepland wordt dat 

er zo min mogelijk overlast is. Zo houden we met 

onze projecten rekening met duurzaamheid én de 

directe omgeving.” ❚ 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

Festijn Culinair Onroerend Goed B.V. 

Architect 

Mirck Architecture 

Constructeur 

Van Roekel & Van Roekel (hoofdconstructeur), 

Solid Timber (houtconstructeur) 

Aannemer 

FLETTS B.V. 

Installaties 

Projects Support B.V. 

Bouwperiode 

november 2022 – juli 2023 

STEDENBOUW.NL | 121



Beeld | FiCor 

Houten Hotel in Almere: 

GLASVEZEL VLONDERS PLAVEIEN DE 

WEG NAAR MODULAIR(E) (GE)BOUWEN 

Steeds meer bedrijven kiezen voor modulair bouwen. Dat vraagt om nieuwe bouwtechnieken, maar ook om nieuwe materialen. 

Het Houten Hotel in Almere is zo’n modulair gebouw, dat is opgebouwd uit op elkaar gestapelde houten units. 

FiCor werd ingeschakeld om de looppaden te voorzien van vlonders. Eigenaar Wiebe Haijtema vertelt over het project. 

FiCor levert bouwmaterialen van glasvezelcomposiet 

die licht, erg sterk, stijf, slijtvast en brandveilig 

zijn. Het bedrijf is toeleverancier van voornamelijk 

deksystemen, maar ook een vlondersysteem dat 

werd gebruikt voor het Houten Hotel. Klanten kunnen 

rekenen op een persoonlijke aanpak. “We zijn 

een klein familiebedrijf en we doen wat we zeggen. 

Dat heeft ook een positief resultaat. Klanten 

komen bij ons terug. We weten hoe we op elkaar 

kunnen bouwen.” 

Zo kwam ook opdrachtgever Dennis van Lith uit 

bij FiCor. “Hij had al ervaring met ons brandwerende 

FiCor materiaal. Deze opdracht vloeide daaruit 

voort. Er werd gekozen voor een hybride oplossing 

met hout en kunststof. Wij konden een geprefabriceerde 

kunststof vlonder leveren die geschikt was 

voor het modulair gebouwde Houten Hotel.” 

PASSENDE OPLOSSING 

Bij modulair bouwen is het van belang dat verschillende 

producten met verschillende eigenschappen 

eenvoudig kunnen worden samengevoegd 

tot een functioneel eindproduct. In dit 

geval diende het vlondersysteem licht en sterk te 

worden uitgevoerd vanwege de relatief lichte onderbouwconstructie. 

“De looppaden waren niet in 

een ander materiaal goed uitvoerbaar. Beton is te 

zwaar. Hout of andere materialen zijn niet slijtvast 

genoeg of laten in veiligheid te wensen over. Dit 

is de optimale oplossing voor modulair bouwen.” 

Daarnaast kan het vlondersysteem van FiCor in 

vrijwel alle RAL-kleuren worden vervaardigd. “De 

architect had specifieke wensen en daar konden 

wij op inspelen. Het materiaal heeft een unieke 

kleur gekregen.” 

MOOIE PUZZEL 

Wat het project bijzonder maakt, is dat FiCor op 

FiCor VS350 vlonderstysteem langsgevel. 

122 | STEDENBOUW.NL


grote schaal moest prefabriceren. “Normaal gesproken 

doen we veel op de bouwplaats. Voor dit 

project wilde de opdrachtgever geprefabriceerde 

elementen. We hebben wel 180 stuks van een bepaald 

type vlondersysteem gemaakt. Die stonden 

hier torenhoog opgestapeld!” 

Deze manier van bouwen biedt ook mooie kansen. 

“Hierdoor verkort je de bouwtijd op locatie aanzienlijk. 

Alles valt als een puzzel op zijn plek. In 

de toekomst wil de opdrachtgever met dit systeem 

blijven werken.” 

KLAAR VOOR DE TOEKOMST 

Omdat het materiaal van FiCor slijtvast en recyclebaar 

is, gaat het lang mee. “Het materiaal heeft 

een levensduur van meer dan 75 jaar. Bovendien 

is het opnieuw te gebruiken (remontabel). Het 

wordt ook gerecycled voor bijvoorbeeld beton.” 

Dat maakt het materiaal toekomstbestendig en 

geschikt voor de behoeften van moderne bouwbedrijven. 

“In heel Nederland zoeken modulaire 

bouwers nu de juiste bouwstenen, waar ze telkens 

op kunnen terugkomen. Denk aan partijen die 

flexwoningen maken. Onze materialen bieden een 

oplossing voor dit pijnpunt.” ❚ 

Drie woonlagen met geprefabriceerde vlonders. 

De Burde 2 8574 TG Bakhuizen Nederland | t. +31 (0)514 58 19 41 | info@ficor.nl | www.ficor.nl 

STEDENBOUW.NL | 123

Houten Hotel 

Almere 

Tekst | Storm Wissink (Letterdesk) 

Beeld | Willemsen Veenendaal 

EEN SNELLE EN COMPLETE 

SAMENWERKING 

Zo duurzaam en compleet mogelijk leveren, dat was de insteek van Willemsen Veenendaal voor het project Houten Hotel 

in Almere. “We wilden compleet leveren om de bouw spoedig te laten verlopen”, vertelt Piet Willemsen, directeur van 

Willemsen Veenendaal. 

Willemsen Veenendaal is gespecialiseerd in het produceren van gevelelementen 

en houtskeletbouw. Het bedrijf doet dit ook voor het Houten Hotel 

in Almere. Willemsen Veenendaal was verantwoordelijk voor de levering van 

de HSB-gevelelementen en bamboe gevelbekleding, allemaal op maat gemaakt. 

“Het was een uniek project met compleet afgewerkte elementen”, 

vertelt Willemsen. 

Al vanaf het beginstadium was Willemsen Veenendaal betrokken bij het project. 

“We hebben meegedacht in de ontwikkeling van de bouwwijze, met onze 

kennis kunnen we daarin bijdragen”, zegt Willemsen. Deze betrokkenheid is 

volgens Willemsen van grote waarde: “Door mee te denken over de detaillering 

en materiaalkeuze voor een project waar we zelf aan meewerken, kunnen 

we risico’s en kosten beperken.” 

DUURZAME UITDAGING 

“Ons werd gevraagd om zo duurzaam mogelijk te leveren”, vertelt Willemsen. 

“Daarom zijn alle producten duurzaam en circulair.” De grootste uitdaging 

zat in het isoleren van de elementen met cellulose-isolatie. “Omdat we de 

elementen staand afbouwen, moet de isolatie ook staand worden ingeblazen.” 

Verder zijn de elementen grotendeels opgebouwd uit LVL. “Dat is een 

zuiver en vlak product. Het is niet alleen constructief sterker waardoor je hout 

bespaart, maar ook kaarsrecht. Dat zie je weer terug in de gevelafwerking.” 

'Het was een uniek project met 

compleet afgewerkte elementen' 

STAP IN DE GOEDE RICHTING 

“Een project op deze schaal bouwt snel en is vrij intensief voor de productielijnen 

en voor het aanvoeren van elementen op de bouwplaats”, vertelt 

Willemsen. “Samenwerken met verschillende partijen maakt het mogelijk om 

dit volume aan te leveren. Een mooie uitdaging, en het resultaat laat zien dat 

het kan.” 

Willemsen Veenendaal wil die samenwerking in ieder geval aangaan. “Als sector 

houtbouwers willen we ook bouwen in hout, en dat kan door goed samen 

te werken. We moeten ervaringen delen en leren van elkaar, zo krijgen we de 

houtbouw naar een hoger niveau.” Willemsen is positief: “Ik kijk er naar uit 

om dit in de toekomst vaker te doen.” ❚ 

Het project Houten Hotel in Almere. 

124 | STEDENBOUW.NL

Access & Parcels 

Zorgeloze pakketontvangst én toegangscontrole: 

Gecontroleerde toegang voor bezorgers bij een gesloten voordeur, 

gecombineerd met toegangscontrole- en deurvideosysteem voor 

bewoners en bezoekers. 

1 

2 

De pakketbezorger scant de 

barcode van het adreslabel aan 

de gesloten voordeur. 

CiPiO valideert of het pakket 

matcht met een bewoner en opent 

hierop automatisch en éénmalig 

de gesloten voordeur. 

3 

De bezorger scant het pakketje 

aan de CiPiObox om een vak 

te openen en het pakket te 

plaatsen. De bewoner ontvangt 

een afhaalcode. 

Een samenwerking van 

VDL - CiPiO 

Handelsweg 21 

5527 AL Hapert 

+31(0)497 33 11 76 

info@cipiobox.nl 

www.cipiobox.nl 

Vercoma Communicatie Systemen 

Rosbayerweg 41 

1521 RW Wormerveer 

+31(0)75 621 76 28 

info@vercoma.nl 

www.vercoma.nl


Beeld | Vercoma 

Zorgeloze pakketontvangst en toegangscontrole: 

VEILIGHEID EN GEMAK 

IN OPTIMA FORMA 

De e-commercemarkt in Nederland is booming. In 2022 hebben we voor maar liefst 33,3 miljard euro aan online bestellingen 

geplaatst, wat betekent dat de pakketdiensten inmiddels af en aan rijden om onze pakketten te bezorgen. Het gros 

van de pakketten wordt nog altijd thuis bezorgd. Ook aan bewoners van appartementencomplexen, waarin steeds vaker 

een pakketkluis wordt geplaatst. “Nadeel van deze pakketkluizen is dat zij vaak pakketdienstgebonden zijn”, weet Arjan 

Schouten, Manager Sales & Service bij Vercoma. “Maar ook dat het voorportaal overdag voor iedereen toegankelijk is, 

waardoor het (gevoel van) veiligheid in het gedrang komt. Samen met CiPiO hebben wij hier een unieke oplossing voor 

ontwikkeld: Access & Parcels, dat een zorgeloze pakketontvangst en een veilige en georganiseerde entree combineert.” 

De aanhoudende groei van het aantal thuisbezorgingen plaatst bewoners 

én beheerders van appartementencomplexen voor grote uitdagingen. 

Thuis moeten blijven voor ontvangst, overlast voor buren, pakketjes 

die zich opstapelen of verdwijnen en ongenode bezoekers in het 

voorportaal zijn maar enkele voorbeelden, waarvoor CiPiO en Vercoma nu 

een efficiënte en veilige oplossing bieden. “Door in het voorportaal van 

het appartementencomplex een white label pakketautomaat (CiPiObox) 

te plaatsen, kan elke bezorgdienst eenvoudig en zeker zijn pakketten afleveren”, 

vertelt Schouten. “Van PostNL tot DHL, DPD, UPS, Budbee en GLS. 

De toegangstechniek van Vercoma garandeert hierbij dat alleen bevoegden 

toegang hebben.” 

Op de gevel van het appartementencomplex installeert Vercoma haar iP- 

Opener toegangscontrolesysteem en iPlusBUS deurvideo-installatie, waarmee 

bewoners en bezoekers efficiënt en veilig toegang tot het gebouw kunnen 

krijgen. Maar ook een barcodescanner, waarmee de pakketbezorgers hun pakketten 

kunnen scannen. “Zodra gescand, worden automatisch adres en huisnummer 

gecontroleerd”, vertelt Schouten. “Pas daarna wordt de deur naar 

het voorportaal éénmalig geopend. Bij de pakketautomaat wordt het pakket 

een tweede keer gescand, waarna automatisch een pakketvak geopend wordt 

die overeenkomt met de pakketafmeting. Net als het adres en huisnummer, 

wordt namelijk ook de afmeting van het pakket aan de hand van de barcode 

De nieuwe combinatie voor krachtige 

deurcommunicatie en pakketontvangst. 

uitgelezen. De bewoner ontvangt vervolgens een unieke code, waarmee hij 

zijn pakket op elk moment kan afhalen.” 

Door in het voorportaal van het appartementencomplex een 

white label pakketautomaat (CiPiObox) te plaatsen, kan elke 

bezorgdienst eenvoudig en zeker zijn pakketten afleveren. 

Ontwikkelaars, investeerders of VvE’s die voor de geïntegreerde Access & Parcels 

oplossing kiezen, behouden te allen tijde hun vrijheid, benadrukt Schouten. 

“Mocht in de toekomst één van beide services veranderd moeten worden, 

dan zijn zij niet gebonden aan een lock-in.” Zowel Vercoma als CiPiO beschikken 

over uitgebreide service- en onderhoudsdiensten die, indien nodig, overal 

in Nederland snel ter plekke kunnen zijn. ❚ 

STEDENBOUW.NL | 127

Bouwmeesterbuurt Almere 

Tekst | Ramona Kezer Beeld | Dura Vermeer Renovatie Midden West 

Duurzame renovatie 254 woningen in Scandinavische stijl 

No regret: de juiste ingreep op het 

juiste moment 

Een mooi voorbeeld van ketensamenwerking is de renovatie van 254 eengezinswoningen in de Bouwmeesterbuurt in 

Almere-Buiten, volgens het ‘no regret’-principe. De woningen worden opgeknapt en energiezuiniger gemaakt. 

Hoofdaannemer Dura Vermeer Renovatie Midden 

West is al jaren partner van woningcorporatie 

Ymere, zowel voor nieuwbouw als voor renovatieprojecten 

in bewoonde en onbewoonde staat. 

“We doen dit echt samen, als co-makers. Dit project 

volgt uit die ketensamenwerking”, vertelt 

projectmanager Sandra Bouwmeester. “Eind 2019 

vroeg Ymere ons om mee te denken over een 

vraagstuk voor deze buurt. De woningen zijn nog 

geen veertig jaar oud. Op het gebied van duurzaamheid 

scoorden ze al best redelijk met een 

gemiddeld label C, dus daar zat niet de urgentie 

voor de aanpak. De architectuur van de woningen 

wordt gekenmerkt door houten rabatdelen als 

gevelbekleding en houten kozijnen en die waren 

wel in slechte staat. We maakten gezamenlijk 

een ‘no regret’-plan met maatregelen die op dit 

moment slim zijn om de woningen een flink stap 

verder te brengen op de route naar energieneutraal 

in 2050. Elementen die nog wel goed waren, 

bleven behouden.” 

VAN ENERGIELABEL C NAAR A 

De woningen, met een Scandinavische uitstraling 

door het hout, worden vooral van buiten opgeknapt. 

De houten vooren achtergevels worden 

vervangen en beter geïsoleerd, de raamkozijnen 

worden vervangen door kozijnen van (verduurzaamd) 

hardhout met draaikiepramen en de vooren 

achterdeuren worden vernieuwd en voorzien 

van nieuw hangen sluitwerk. De deuren raamkozijnen 

krijgen HR++ glas en er komt gevelisolatie. 

Waar nodig worden de dakramen vervangen. 

De pannendaken worden bewust niet vervangen, 

want de technische en energetische kwaliteit is 

voldoende om nog zeker vijftien jaar door te kunnen. 

Ook worden de schuurtjes opgeknapt, krijgen 

de woningen een nieuw mechanisch ventilatiesysteem 

en wordt de cv-ketel vervangen. Daardoor 

gaan de woningen van een gemiddeld energielabel 

C naar een energielabel A. “Deze ingrepen 

maken de woningen een stuk comfortabeler en 

energiezuinig. Bewoners kunnen weer vijftien jaar 

vooruit en daarna kijken we wat op dat moment 

de logische volgende stap is.” 

De ingrepen maken de woningen een stuk comfortabeler en energiezuinig. 

Tijdens de werkzaamheden blijven de bewoners in 

principe thuis, maar voor wie het tijdens de aanpak 

nodig heeft, zijn er rustwoningen. “Er is meer 

hulp, want een renovatie is altijd ingrijpend voor 

bewoners. Om de overlast te beperken, doen we 

zo veel mogelijk werkzaamheden van buitenaf. 

Uiteraard moeten we voor sommige klussen ook 

binnen zijn. Onze bewonersconsulent werkt nauw 

samen met die van Ymere om alle bewoners goed, 

op tijd en uitgebreid te informeren en om hulp te 

bieden waar nodig.” 

128 | STEDENBOUW.NL


Voor extra CO 2 

-compensatie wordt er – in samenwerking met de 

houtfabrikant – voor ieder nieuw kozijn een boom geplant. 

De nieuwe geïsoleerde gevelelementen worden, 

compleet met kozijnen en glas, vooraf geproduceerd 

door Dekker Kozijnprojecten. Zij verzorgt ook 

de montage op locatie. De keuze voor prefab was 

een bewuste: zo levert het werk minder overlast 

op, gaat het sneller en is een goede kwaliteit gegarandeerd. 

De gevelelementen krijgen één kleur, 

Scandinavisch groen, voor een rustiger beeld en 

meer karakter en uitstraling. Toch is elke woning 

straks uniek. De richting van het hout verspringt 

op de gevels en de aluminium neggen krijgen per 

blok een andere kleur. Ook de voordeuren zijn in 

iedere straat net anders. 

VOOR IEDER KOZIJN EEN 

NIEUWE BOOM 

Een groot deel van de bestaande houten geveldelen 

(zo’n 80.000 strekkende meter vurenhout) en 

zo’n vierhonderd bestaande vooren schuurdeuren 

die vervangen worden, gaan naar de circulaire hub 

van Dura Vermeer in ’s Gravendeel. Daar wordt gezocht 

naar een bestemming voor hergebruik van 

deze materialen. Bouwmeester: “Het is fijn dat wij 

vanaf het begin met onze partners konden optrekken. 

Omdat we het plan samen hebben gemaakt, 

snappen alle partijen het idee erachter. We hebben 

bij dit project samen met Ymere gekeken wat 

nu het slimst was om aan te pakken en hoe dat 

betaalbaar en logisch te onderhouden is. Zo kozen 

we voor duurzaam Finty-hout voor de kozijnen en 

gevels. Dat is wel iets duurder in aanschaf, maar 

vraagt veel minder onderhoud in de toekomst. 

Voor nog meer CO 2 

-compensatie planten we bovendien 

– in samenwerking met de houtfabrikant 

– voor ieder nieuw kozijn een boom. Staatsbosbeheer 

gaat uiteindelijk zo’n twaalfhonderd bomen 

planten; een heus Bouwmeesterbuurt-bos, dus.” 

Naar verwachting worden de laatste woningen 

van het project in de Bouwmeesterbuurt in het 

voorjaar van 2024 opgeleverd. ❚ 

Ymere en Dura Vermeer Renovatie Midden West 

maakten gezamenlijk een ‘no regret’-plan met 

maatregelen die op dit moment slim zijn om 

de woningen een flink stap verder te brengen 

op de route naar energieneutraal in 2050. 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

Ymere 

Architect 

Her Architecten, Haarlem 

Hoofdaannemer 

Dura Vermeer Renovatie Midden West 

Gevelelementen 

Dekker Kozijnprojecten 

STEDENBOUW.NL | 129



Beeld | Dekker Kozijnprojecten 

Luchtdichte en geïsoleerde prefab houten gevels 

‘Er wordt met interesse naar 

dit project gekeken’ 

Dekker Kozijnprojecten levert en plaatst de houten prefab gevels voor de renovatie van de Bouwmeesterbuurt in Almere. 

Het bedrijf werd al in een vroeg stadium bij het project betrokken, om mee te denken over de beste oplossing. 

Dekker is een vaste partner van de hoofdaannemer 

van het project: Dura Vermeer Midden-Nederland, 

vertelt Piet van den Berg, projectcoördinator werkvoorbereiding 

en uitvoering bij Dekker Kozijnprojecten. 

“Zij vroeg ons in 2019 om mee te denken 

over de beste oplossing voor het onderhoud dat 

nodig was in deze buurt. Het voortraject heeft best 

lang geduurd. In de basis ging het om kozijnvervanging 

en gevelreparatie. De betrokken architect 

wilde daarbij de Scandinavische look behouden. 

Ook was er de wens om de woningen naar een 

hoger energielabel te krijgen.” 

'Het is een vrij grote, 

constructieve ingreep' 

De gevelelementen zijn vooraf al voorzien van kozijnen. 

130 | STEDENBOUW.NL


MINDER TRANSPORT EN MANUREN 

In eerste instantie was het plan om de oude gevelbekleding 

te verwijderen, nieuwe isolatie aan 

te brengen en vervolgens nieuwe gevelbekleding 

te plaatsen. Maar omdat het gaat om veel 

woningen, zou dat veel transportbewegingen en 

veel manuren vergen. Van den Berg: “Daardoor 

zou ook de looptijd veel langer worden dan we 

voor ogen hadden. En dus zijn we gaan nadenken 

over werken met prefab gevels inclusief kozijnen. 

De sloper haalt de bestaande gevelbekleding eraf 

en wij controleren de achterconstructie op houtrot 

en de status van het folie. Vervolgens plaatsen wij 

de gevelelementen. Het is een vrij grote, constructieve 

ingreep. Dit hebben we helemaal uitgedacht 

met de constructeur.” De nieuwe gevelelementen 

zijn luchtdicht afgewerkt; alle aansluitingen zijn 

ingespoten met liquid rubber en ook de bestaande 

constructie is hiermee afgewerkt. 

UITDAGING QUA VOORBEREIDING 

EN LOGISTIEK 

Na plaatsing is de gevel meteen echt klaar. Voor 

een Scandinavische look kreeg het hout een groene 

kleur. Daarnaast heeft iedere straat een eigen 

kleur in de neggen en een ander type voordeur. 

Voor Dekker Kozijnprojecten is het project zeker 

geen standaard werk. “Qua voorbereiding 

en logistiek was het best een uitdaging. We zijn 

hierbij heel goed ondersteund door het Bouwburo, 

dat de tekeningen aanleverde. Momenteel 

lopen we structureel met zestien tot achttien man 

op de bouwplaats en we draaien een behoorlijk 

tempo: we plaatsen vijf elementen per dag, inclusief 

het werk eromheen.” Van den Berg ziet wel 

toekomst in het prefab bouwen en het verduurzamen 

van woningen. “We merken ook dat er van 

alle kanten met interesse naar gekeken wordt. 

Er zijn heel veel van dit soort woningen in Nederland. 

En omdat dit project goed verloopt, 

kan het straks zo op veel meer woningen 

worden toegepast.” ❚ 

Qua voorbereiding en logistiek was het project een uitdaging. 

Samenwerken 

aan de beste kozijnprojecten 

WWW.DEKKERKOZIJNPROJECTEN.NL • NOORDELOOS 

STEDENBOUW.NL | 131

Lieven Amsterdam 

KENK Architecten maakte het ontwerp voor de bouwdelen 6, ‘7even’ en 8, die deel uitmaken van het oostelijke bouwblok. 


Beeld | KENK Architecten 

BETAALBAAR ÉN COMFORTABEL 

WONEN IN LIEVEN 

Project Lieven in Amsterdam Nieuw-West is onlangs gekroond tot BNA Beste Gebouw van het Jaar 2023 in de categorie 

Leefbaarheid & Sociale Cohesie. Het wooncomplex weet stedelijke verdichting op ingenieuze wijze te combineren met 

luwe groene openbare ruimte en voegt betaalbare woningen toe aan de stad. 

Met Lieven biedt Woonstichting Lieven de Key studenten 

en woonstarters de kans om met een zelfstandige 

woning in Amsterdam aan hun toekomst 

te bouwen. Het project omvat twee opengewerkte 

en gespiegelde bouwblokken ten oosten en ten 

westen van de Rodenrijsstraat, met ruimte voor 

ca. 1.200 studenten en starters. Alle 1.200 woningen 

zijn gerealiseerd door Bot Bouw. Het stedenbouwkundig 

plan voor Lieven is gemaakt door 

Arons en Gelauff architecten, dat ook het westelijke 

bouwblok ontwierp. KENK Architecten maakte 

het ontwerp voor de bouwdelen 6, ‘7even’ en 8, 

die deel uitmaken van het oostelijke bouwblok. De 

inspanningen leidden tot 560 sociale huurwoningen 

voor starters en studenten en 90 vrije sector 

huurwoningen in een grootschalig en gevarieerd 

hybride bouwblok, met multifunctionele collectieve 

ruimtes en een gemeenschappelijke binnentuin. 

NIEUW STUK STAD 

Amsterdam Nieuw-West was ooit het paradijs 

van het Nieuwe Wonen. Als reactie op de gesloten 

bouwblokken in de binnenstad en 19e-eeuwse 

ring werd het straatbeeld bepaald door horizontaal 

georganiseerde portieketagewoningen met 

tussenliggende plantsoenen, die licht, lucht en 

groen moesten toevoegen. Een droom voor de 

arbeidersgezinnen van destijds, maar niet meer 

passend in de huidige maatschappij waarin duurzaamheid, 

circulariteit en menselijke maat de 

boventoon voeren, vertelt Pim Köther, architect 

en eigenaar van KENK Architecten. “In plaats van 

de oude eenvormigheid legt Lieven heel bewust 

de nadruk op gemeenschappelijkheid. Maar ook 

op een hybride bouwstructuur, met een grote diversiteit 

aan woningen ontsluitingstypes. Van 

132 | STEDENBOUW.NL


Vanwege de hoge geluidsbelasting van de ringweg heeft een groot deel van de woningen aan de 

oosten zuidzijde van het blok een goed geventileerde ‘dubbele’ gevel gekregen. 

eenzijdig georiënteerde corridorwoningen tot portiekwoningen 

en van galerij-ontsluitingen tot patio-ontsluitingen, 

waardoor een bijzonder nieuw 

stuk stad ontstaat.” 

Om een aantrekkelijke woon- en leefomgeving 

te realiseren, is het volgens Köther belangrijk 

om diversiteit in schaal en maat te creëren. Maar 

ook een goede relatie met de straat, een mooie 

entree, een aantrekkelijke plinten margestrook, 

voldoende ruimte voor ontmoeting, collectieve 

voorzieningen, een groen binnengebied en een 

tijdloze architectuur zijn volgens hem essentieel, 

wat tevens geldt voor monumentaliteit en een 

goede gebouwbeëindiging. “Aspecten die in project 

Lieven optimaal tot hun recht komen. In de architectuur 

hebben wij gestreefd naar een klassieke 

en karakteristieke architectuur, die aansluit bij veel 

plannen in de omgeving. Het gebruik van metselwerk 

met een monumentale ‘touch’ refereert naar 

de wederopbouwarchitectuur, terwijl een dubbelhoge 

plint de kruising tussen privé en openbaar 

gebied illustreert. Mede dankzij een grand café, 

een multifunctionele zaal, een margestrook en 

zitjes aan de gevel aardt het gebouw heel mooi in 

zijn omgeving. Doordat ook de kleinere woningen 

(< 40 m 2 ) beschikken over een privébuitenruimte, 

wordt bovendien nog meer kwaliteit toegevoegd.” 

HOGE GELUIDBELASTING 

Project Lieven bevindt zich vlakbij de snelweg 

A10. “Vanwege de hoge geluidbelasting van de 

ringweg, moest een groot deel van de gevels aan 

de oosten zuidzijde worden uitgevoerd als ‘dove 

gevel’”, vertelt Köther. “Omdat achter deze gevels 

veel eenzijdig georiënteerde studenten- en starterswoningen 

waren voorzien, ontstond een technische 

uitdaging. Immers was een gevel zonder te 

openen ramen voor deze woningen geen optie. 

Mede dankzij Solarlux hebben hier een oplossing 

voor gevonden.” Voor de geluidbelaste gevels van 

bouwdeel 8 betreft deze oplossing een ‘dubbele 

gevel’, met een serre met enkelglas balkonbeglazing 

en een doorvalveilige borstwering van Solarlux, 

in combinatie met een industriële suskast. 

De keuze voor Solarlux was volgens Köther een logische, 

vanwege eerdere goede projectervaringen. 

“Solarlux is gespecialiseerd in draaischuifsysteem. 

Bovendien was zij één van de eersten die hiervoor 

alle certificeringen en garanties kon verstrekken. 

Vanwege de complexiteit van dit project, hebben 

wij Solarlux al in een vroeg stadium betrokken om 

in een bouwteam de detaillering te ontwikkelen. 

Zowel voor de metselwerkgevels als voor de aluminium 

gevel, dat het blok met horecafunctie extra 

cachet geeft. Hierbij is nadrukkelijk aandacht 

besteed aan wooncomfort, daglichttoetreding, 

natuurlijke ventilatie, geluidwering en afvoer 

van regenwater. Maar ook aan maakbaarheid 

en betaalbaarheid.” 

IN LIJN MET DE 

GEBOUWESTHETIEK 

“In project Lieven was een traditioneel balkonhekwerk 

met verticale balusters niet mogelijk”, vertelt 

André Jansen, accountmanager bij Solarlux. “ ❯ 

STEDENBOUW.NL | 133


De krachten moesten namelijk links en rechts in 

de HSB-gevelelementen worden afgedragen. Een 

oplossing hiervoor werd gevonden in onze SL 45 

balkonborstwering met horizontaal verstevigd 

profiel. Hier bovenop is ons SL 25 R draaischuifsysteem 

gemonteerd, dat opvalt door de verticale 

profielen op de glasplaten. Een bewuste keuze, 

omdat de profielen de belijning van het gebouw 

volgen. De balkonbeglazing is in zijn geheel te 

openen, waardoor een variabele gevelindeling 

mogelijk wordt. Op strategische plekken zijn vleugelelementen 

weggelaten om in de gewenste 

permanente ventilatie te voorzien. Zónder in te 

boeten aan de vereiste geluidwering. Hierdoor 

voldoen de buitenruimtes niet alleen aan de wensen 

uit het Bouwbesluit, maar sluiten zij ook aan 

bij de gebouwesthetiek die KENK Architecten voor 

ogen had.” 

UNIEK PRODUCT, WEINIG NAZORG 

De balkonbeglazing en borstwering van Solarlux 

werden voorgeschreven in het bestek, dat door 

Bot Bouw is overgenomen. Hiermee waren zowel 

de architect als aannemer verzekerd van een totaalpakket, 

vertelt Jansen. In een bouwteam met 

Lieven de Key heeft Bot Bouw de realisatie van 

de wooncomplexen verzorgd. Ook droeg zij de 

coördinatieverantwoordelijkheid voor de infra, 

nutsvoorzieningen en overige terreininrichting. 

“We hebben het definitief ontwerp uitgewerkt tot 

een uitvoeringsontwerp en tekeningen, waarna 

De balkonbeglazing is in zijn geheel te openen, waardoor een variabele gevelindeling mogelijk wordt. 

we eind 2019 met de uitvoering van 6, ‘7even’ en 

8 zijn gestart”, vertelt projectleider Johan Kuin. 

“Zowel in de engineerings- als uitvoeringsfase 

hadden we te maken met vele onderaannemers 

en (voorkeurs)leveranciers, zoals Solarlux voor de 

balkonbeglazing en balkonborstwering. Solarlux is 

erg sterk in het adviestraject en met SL 25 R biedt 

zij een uniek product. Zowel qua bediening als solide 

mechaniek, waardoor slechts weinig nazorg 

nodig is.” 

In de voorbereidende fase heeft Bot Bouw hetgeen 

dat in het bestek is bedacht, vertaald naar 

werkbare details én de juiste maattoleranties. 

“Door slim om te gaan met toleranties en door 

zoveel mogelijk te standaardiseren, konden we de 

prijs laag houden”, benadrukt Kuin. “Dat was in 

dit project essentieel. Bovendien vertaalde de uitgebreide 

voorbereiding en afstemming zich in een 

snelle en soepele uitvoering.” 

BIJZONDERE OPVOLGER 

Begin mei is het laatste deel van Lieven opgeleverd. 

Op dit moment werken Bot Bouw en Solarlux 

samen aan woontoren De Catharina in Zaandam, 

waarin de opvolger van SL 25 R wordt toegepast: 

Proline T. “Samen met Proline T Mega speelt Proline 

T nóg beter in op de behoefte in binnenstedelijke 

projecten, omdat heel eenvoudig een dubbele 

gevel gerealiseerd kan worden”, vertelt Jansen. 

“Naar wens van veel architecten zijn de profielsystemen 

nog strakker en hoekiger vormgegeven. 

Ook zijn zij nog slanker en eleganter gemaakt, 

zónder in te boeten aan technische eigenschappen.” 

Extreme glasafmetingen tot 1 m breed en 

3 m hoog zijn geen enkel probleem, vertelt hij. 

“Bovendien zijn glasdiktes van 6 tot maar liefst 18 

mm mogelijk.” Een verbeterde en gepatenteerde 

borging garandeert een optimale stabiliteit. “Op 

het moment dat de vleugels geopend zijn, blijven 

zij heel stabiel op hun plek. Ook bij veel wind.” In 

combinatie met extra dichtingen zijn geluidsweringen 

van >30 dB mogelijk. Daarmee loopt Solarlux 

opnieuw voorop in de markt. ❚ 

Bouwinfo: 

Opdrachtgever 

Woonstichting Lieven de Key en Rockfield 

Real Estate BV 

Stedenbouwkundig plan 

Arons en Gelauff architecten 

Architecten 

Arons en Gelauff architecten (westelijk 

bouwblok) en KENK Architecten (oostelijk 

bouwblok) 

Aannemer 

Bot Bouw BV 

Balkonbeglazing en 

balkonborstwering 

Solarlux 

134 | STEDENBOUW.NL

360° 

Drees & Sommer staat voor succesvolle gebouwen, 

goed renderende vastgoedportefeuilles, leefbare 

steden, efficiënte infrastructuur en toekomstgerichte 

advisering. Dat is waar wij naar streven. Dat is wat 

opdrachtgevers van ons mogen verwachten en waar 

we op worden beoordeeld. Samen realiseren wij toekomstbestendige 

oplossingen die duurzaam, digitaal, 

kostenefficiënt en innovatief zijn. 

Per saperne 

Di più 

Drees & Sommer Netherlands 

www.dreso.nl 

info.nl@dreso.com 

Next level – 

transparante gevels 

Minimalistisch schuifsysteem cero 

· Slanke profielen voor volledig glazen concepten 

· Geïntegreerde transparante borstwering 

2 

· Glaspanelen tot 15m mogelijk 

· Hoge wind- en waterdichtheid 

solarlux.com

BUUR Utrecht Leidsche Rijn 


Beeld | ERA Contour 

BUUR: Betaalbaar wonen in een 

kwaliteitsvol nieuw stadshart 

In Utrecht Leidsche Rijn, op de plek waar tot 1998 alleen boomgaarden, weilanden en kassen te vinden waren, prijkt 

een uniek nieuw stadshart met gevarieerde woon- en winkelblokken, cultuur en horeca. Op het zuidelijkste punt van dit 

stadshart, op vijf minuten van het NS-station en in het verlengde van het winkelcentrum verschijnt BUUR. Dit bijzondere 

‘sluitstuk van Leidsche Rijn Centrum’ omvat de realisatie van drie woonblokken met 454 kwaliteitsvolle, comfortabele 

en betaalbare appartementen: 314 in de sociale huur en 140 in de middenhuur. In de plintstrook komen (winkel)ruimtes 

voor lokale, kleinschalige, commerciële en ambachtelijke ondernemers. Onder de gebouwen worden een parkeergarage 

en een fietsenstalling gerealiseerd, met daarop collectieve binnentuinen. 

Buur omvat de realisatie van drie woonblokken met 454 kwaliteitsvolle, comfortabele en 

betaalbare appartementen. (Beeld: Rociano Schuiling, ERA Contour) 

“BUUR is in meerdere opzichten uniek”, vertelt 

Jeroen Heijdra, directievoorzitter van ERA Contour. 

“Wij kregen de realisatie van dit prachtige 

project gegund na een onderhandse bouwteamselectie, 

waarin onder meer ons logistieke plan 

positief opviel. In circa 25 jaar is Leidsche Rijn 

getransformeerd tot een stedelijk gebied waarin 

alle stedelijke uitdagingen van toepassing zijn. 

Aan de westkant van BUUR loopt bijvoorbeeld 

een busbaan, die tijdens onze werkzaamheden in 

gebruik blijft. Datzelfde geldt voor de naastgelegen 

school en het winkelcentrum, waarvoor specifieke 

maatregelen zijn genomen.” Arjan Nolles, 

projectontwikkelaar bij ERA Contour: “Samen met 

de busmaatschappij en gemeente hebben wij ge- 

136 | STEDENBOUW.NL


ïnventariseerd of en hoe de busbaan op bepaalde 

momenten verlegd of versmald kon worden. Bovendien 

hebben we voortdurend afstemming met 

de directie van de school. Zo zijn de heiwerkzaamheden 

zoveel mogelijk tijdens de vakanties gepland 

om geluidsoverlast te voorkomen. Om ook 

de doorgaande weg aan de noordzijde toegankelijk 

te houden voor bijvoorbeeld hulpdiensten, 

vindt zoveel mogelijk opslag en handeling op de 

bouwlocatie zelf plaats.” 

'Naast drie (hoofd)opdrachtgevers, 

hebben wij in elk blok te maken 

met drie architectenbureaus' 

DRIE GEBOUWEN, NEGEN 

CONTRACTEN 

Met name dat laatste is een uitdaging, omdat 

BUUR gerealiseerd wordt op een postzegellocatie. 

Bovendien realiseert ERA Contour in één bouwstroom 

drie woonblokken voor woningbouworganisatie 

Wonam en woningcorporaties Woonin 

(voorheen: Mitros) en Portaal. De woningen voor 

Wonam zullen deels geëxploiteerd worden door 

Woonhave. “Naast drie (hoofd)opdrachtgevers, 

hebben wij in elk blok te maken met drie architectenbureaus: 

NwA Architecten, Dam & Partners en 

Jo Coenen Architects & Urbanists (JCAU)”, vertelt 

Heijdra. “Uiteindelijk liggen er dus negen contracten 

waaraan we ons conformeren. Dit maakt 

overleg en afstemming soms complex, maar biedt 

ook grote meerwaarde voor het eindresultaat. Zo 

krijgt elke zijde van elk woonblok nét een andere 

architectuur, wat het project enorm divers en interessant 

maakt.” Nolles: “Het stedelijke karakter 

van Leidsche Rijn Centrum – met vijf bouwlagen 

en dubbelhoge plinten – komt in BUUR perfect tot 

Jeroen Heijdra, directievoorzitter van ERA Contour. 

Arjan Nolles, projectontwikkelaar 

bij ERA Contour. 

zijn recht, waarbij niveauverschillen tot 2 meter in 

het maaiveld nog voor extra dynamiek en levendigheid 

zorgen.” 

STERKE BUURTEN, 

BETAALBARE WONINGEN 

Project BUUR sluit perfect aan bij de ambitie van 

ERA Contour om sterke buurten te realiseren, met 

betaalbare woningen voor gelukkige bewoners. 

“Sterke buurten worden gekenmerkt door een mix 

van doelgroepen”, vertelt Nolles. “Sociale en middenhuurappartementen 

ontbraken tot voor kort in 

Leidsche Rijn Centrum, maar worden met dit project 

alsnog toegevoegd. Wij zijn ontzettend trots 

dat wij 454 comfortabele en betaalbare twee-, 

drie- en vierkamerappartementen mogen toevoegen 

aan dit mooie stadshart.” Heijdra: “Dankzij de 

bijzondere architectuur wordt de hoge kwaliteit 

van het stadscentrum harmonieus doorgezet naar 

de sociale en middenhuurappartementen. Je kunt 

aan de buitenzijde niet zien dat hier bewoners met 

een kleinere portemonnee wonen. Zowel de architecten 

als opdrachtgevers verdienen hiervoor een 

grote pluim.” ❚ 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

woningbouworganisatie Wonam en woningcorporaties 

Woonin (voorheen: Mitros) 

en Portaal 

Architect 

NwA Architecten, Dam & Partners en Jo 

Coenen Architects & Urbanists (JCAU) 

Bouwer 

ERA Contour 

Bouwperiode 

Q1 2021 – Q2 2024 

STEDENBOUW.NL | 137

Halfen FK5 metselwerkondersteuningen 

Voor een duurzame en veilige verankering van de gevel 

Bekijk de montage 

van Halfen FK5 op 

YouTube: 

Leviat 

Tel: +31 (0) 74 267 1449 

info.nl@leviat.com 

Halfen.nl I Leviat.com 

Imagine. Model. Make.



Beeld | ERA Contour en Leviat 

Uitgebreid pakket 

metselwerkondersteuningen voor 

woongebouwen BUUR 

Op loopafstand van winkelcentrum en station Utrecht Leidsche Rijn wordt gebouwd aan een bijzonder woonproject. 

BUUR omvat de realisatie van drie wooncomplexen met in totaal 454 appartementen; 314 voor de sociale huur en 140 

voor de middenhuur. Op de begane grond, in het verlengde van de winkelstraat, komen (winkel-)ruimtes voor ambachtelijke 

ondernemers. 

BUUR is een ontwikkeling van woningbouworganisatie 

Wonam en woningcorporaties Mitros 

en Portaal. ERA Contour is verantwoordelijk voor 

de realisatie van de woongebouwen. In opdracht 

van deze aannemer leverde Leviat de metselwerkondersteuningen 

hiervoor. ERA Contour en Leviat 

kunnen terugvallen op een lange relatie, vertelt 

Thijs Doornhegge, Senior Project Engineer Gevel 

bij Leviat. “Ook in dit project werden we al in een 

vroeg stadium betrokken om mee te denken over 

de ondersteuningen (geveldragers), lateien en betonbanden 

voor de metselwerkgevels.” 

'In totaal zitten er 82 details in dit project, 

evenals een groot aantal subdetails waarvoor 

vele systeemtypes nodig waren' 

GROOT EN COMPLEX 

Uitdaging was de enorme omvang van het werk, 

vertelt hij. “Maar ook de veelvoud aan bouwkundige 

details. Bijvoorbeeld met betrekking tot de 

spouwmaten, verlagingsmaten en vloerdiktes. In 

totaal zitten er 82 details in dit project, evenals 

een groot aantal subdetails waarvoor vele systeemtypes 

nodig waren. In nauwe samenwerking 

met ERA Contour hebben wij hier een slim, goed 

en eenvoudig verwerkbaar systeempakket voor 

uitgewerkt, op basis van het Halfen FK5-systeem. 

In de woongebouwen zijn onder andere de Halfen 

FK5-G, FK5-GH, FK5-GV toegepast, in uiteenlopende 

kleuren. Maar ook diverse KW-types en 

enkele specials. Bij de productselectie hebben wij 

nadrukkelijk rekening gehouden met de geldende 

eisen en keurmerken, zoals KOMO, zodat sterkte, 

stijfheid en stabiliteit gewaarborgd worden.” 

JUST-IN-TIME 

Alle producten zijn in zorgvuldig afgestemde deelleveringen 

op de projectlocatie in Utrecht afgeleverd, 

vertelt Doornhegge. Inclusief duidelijke en 

eenduidige verwerkingsvoorschriften. “Hierdoor 

kon niet alleen sneller en veiliger, maar ook sterker 

en duurzamer gebouwd worden. Bovendien 

wordt de opleverkwaliteit naar het hoogste niveau 

getild.” Net na de bouwvak van 2022 zijn 

de laatste metselwerkondersteuningen besteld 

en geleverd. 

VOLLEDIG ONTZORGD 

Van grondgebonden woningen tot hoogbouwprojecten 

en van metselwerkondersteuning tot 

beton- en prefabbouw: Leviat adviseert, modelleert 

en levert innovatieve hijs-, verbindings- en 

verankeringsoplossingen waarmee aannemers 

en betonfabrikanten sneller, veiliger, sterker en 

duurzamer kunnen bouwen. “Door al vanaf een 

vroeg stadium mee te denken in techniek en 

montage worden opdrachtgevers volledig ontzorgd”, 

besluit Doornhegge. “BUUR is een mooi 

visitekaartje hiervoor.” ❚ 

Leviat leverde de metselwerkondersteuningen voor de drie 

woongebouwen. (Beeld: Rociano Schuiling, ERA Contour) 

In nauwe samenwerking met ERA 

Contour is een slim, goed en eenvoudig 

verwerkbaar systeempakket uitgewerkt, 

op basis van het Halfen FK5-systeem. 

STEDENBOUW.NL | 139

Nabuurs Haps 


Beeld | Heembouw 

Distributiecentrum Nabuurs: 

Een schitterend resultaat 

dankzij nauwe samenwerking 

Wie denkt aan een distributiecentrum, ziet al snel een grote vierkante loods voor zich. Maar niet als het aan Heembouw 

ligt. Begin dit jaar leverde dit Heembouw DC Nabuurs in Haps op. Een duurzaam distributiecentrum en kantoor in één 

met een moderne uitstraling en vloeiende lijnen. Werkvoorbereider Germen Bakker was samen met zijn team verantwoordelijk 

voor de realisatie van het pand en daar vertelt hij graag alles over. 

Ontwerp voorgevel distributiecentrum Nabuurs. (Ontwerp van Heembouw Architecten) 

Met een combinatie van aluminium puien, houten 

kolommen en liggers en een witte composieten 

gevelband is het nieuwe distributiecentrum van 

Nabuurs een visueel spektakel, ontworpen door 

Heembouw Architecten. Maar er schuilt meer 

achter dit gebouw dan een mooi plaatje. Om het 

pand te realiseren, was achter de schermen een 

goede samenwerking cruciaal. “We werken graag 

nauw samen met onze klanten. Eigenlijk zien wij 

hen ook als partners tijdens het traject. We hebben 

elkaar nodig en moeten elkaar versterken. Je doet 

het uiteindelijk samen.” 

SNEL SCHAKELEN 

Wat het project uitdagend maakte, is dat het 

nieuwe kantoor van Nabuurs ontworpen is tijdens 

het realisatieproces. Dat heeft tot gevolg dat 

ontwerp en realisatie heel kort op elkaar zitten. 

“Een nauwe samenwerking met Nabuurs en onze 

bouwpartners was daarin noodzakelijk. Wijzi- 

'Het pand voegt 

echt waarde toe aan 

de omgeving' 

140 | STEDENBOUW.NL

Nabuurs Haps 

Het grote en moderne pand is een ware blikvanger. 

gingen van constructieve aard waren hierbij een 

belangrijk aandachtspunt. Hierbij moet gedacht 

worden aan het wijzigen van natte ruimtes, hoofdtrap 

en lift. Dat maakte het traject soms spannend. 

Omdat we snel konden schakelen met opdrachtgever 

Nabuurs, onze eigen architect en de andere 

bouwpartners, hebben we een fantastisch kantoor 

gecreëerd, zonder vertraging in de planning.” 

EEN VERRIJKING VOOR 

DE OMGEVING 

Het nieuwe bedrijfspand van Nabuurs bestaat uit 

29.000 m² distributieruimte, 3.200 m² mezzanineruimte 

en 1.500 m² kantoorruimte. Samen met het 

strakke ontwerp is het pand een ware blikvanger. 

Vanuit de duurzaamheidsambitie van Heembouw 

en de opdrachtgever is er bovendien gezorgd voor 

een goede aansluiting op de rest van het terrein. 

“We vinden het belangrijk dat een gebouw opgaat 

in de omgeving. We ontwerpen natuurinclusief, 

ook als het gaat om een distributiecentrum. 

Daar betrekken we altijd een ecoloog bij, zo wordt 

de biodiversiteit vergroot.” 

EEN STERKE KETEN 

“Een mooi onderdeel is de trap die bij de hoofd- 

Aluminium puien, houten kolommen en liggers en een witte 

composieten gevelband zorgen voor een visueel spektakel. 

ingang is geplaatst. De trap is gemaakt van oude 

palletdelen die door Nabuurs zelf zijn aangeleverd 

uit het magazijn. En dat is erg goed gelukt. Uiteindelijk 

heeft bijna iedereen van ons team die 

trap wel een keer in zijn handen gehad. Zelf heb ik 

ook nog meegeholpen met het verzagen daarvan. 

Het is een teamdingetje. Dat vind ik een leuk detail.” 

Germen benadrukt dan ook het belang van 

een goed team. “Je bent zo sterk als de zwakste 

schakel. Daarom is de teamsamenstelling zo belangrijk. 

Van de architect tot de timmerman die de 

laatste balk plaatst: iedereen draagt zijn steentje 

bij. De vakkundigheid van de mensen die het maken, 

dat is waar het om gaat.” ❚ 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

Nabuurs Real Estate b.v. 

Architect 

Heembouw Architecten 

Constructeur 

Pelecon engineers 

Aannemer 

Heembouw Bedrijfsruimten Zuid b.v. 

Installaties 

De Groot installatiegroep b.v. 

Bouwperiode 

4 april 2022 – 31 maart 2023 

STEDENBOUW.NL | 141

Nabuurs Haps 

Tekst | Ramona Kezer Beeld | J.M. van Delft & zn. 

Klimaatneutraal en toekomstbestendig distributiecentrum 

MOOIE UITSTRALING MET 

ALUMINIUM VLIESGEVELS 

Gevelbouwer J.M. van Delft & zn. leverde en monteerde de aluminium kozijnen, deuren en vliesgevels voor het nieuwe 

klimaatneutrale en toekomstbestendige distributiecentrum van Nabuurs in Haps. Het pand bestaat uit 30.000 m 2 opslagruimte 

en 800 m 2 kantoorruimte. Ook zit er een nieuw opleidingscentrum in het gebouw. “De gevels geven het pand een 

mooie en kwalitatieve uitstraling.” 

STRATEGISCH PARTNERSCHAP 

J.M. van Delft & zn. is strategisch partner van 

ontwerpend bouwer Heembouw en werd gevraagd 

om mee te werken aan het project, vertelt 

projectleider Albert Emmers. “Heembouw richt 

zich op het mobiliseren van kennis en het bij elkaar 

brengen van de juiste partijen, door met 

diverse partners een partnership aan te gaan. 

In dit project hebben wij zo’n 225 m 2 aluminium 

kozijnen en 600 m 2 vliesgevels van Schuco 

geproduceerd, geleverd en gemonteerd. Vervolgens 

hebben we neutrale zonwerende triple 

beglazing geleverd en aangebracht. Ook hebben 

we bij de hoofdingang een circleslide gemonteerd, 

evenals twee schuifdeurautomaten. Op 

Het distributiecentrum heeft een hoogwaardig afwerkingsniveau. 

142 | STEDENBOUW.NL

Nabuurs Haps 

verschillende plaatsen brachten we daarnaast 

binnenzetwerk aan.” 

VOORAF VEEL ZAKEN ELIMINEREN 

Het werk verliep voorspoedig en kon tijdig worden 

opgeleverd. Ook de samenwerking met de 

opdrachtgever verliep goed. “Omdat we in het 

voortraject al nauw betrokken worden bij zo’n 

project, kunnen we voor de start van de productie 

en montage al veel zaken elimineren. Ook de samenwerking 

met de overige partijen verliep goed. 

Onze opdrachtgever probeert zo veel mogelijk met 

dezelfde partners te werken, om zo het projectteam 

bij elkaar te houden. We zijn dus inmiddels 

wel op elkaar ingespeeld.” 

Wat dit project bijzonder maakt, is dat het niet 

zomaar een standaard distributiecentrum is, zoals 

er al heel veel zijn, vindt Emmers. “Er is bij 

dit pand echt aandacht besteed aan duurzaamheid 

en uitstraling. Ieder project is op zijn eigen 

manier bijzonder, maar dit is een hoogwaardig 

klimaatneutraal en toekomstbestendig pand. 

Daarbij geven de gevels het pand een mooie en 

kwalitatieve uitstraling.” ❚ 

Van Delft monteerde zo’n 225 m 2 aluminium kozijnen en 600 m 2 vliesgevels. 

'We zijn inmiddels op 

elkaar ingespeeld' 

jmvandelft.nl 

STEDENBOUW.NL | 143

Boeghaven Zeewolde 


Beeld | Van Norel Bouwgroep 

Boeghaven: eerste fase nieuwbouw 

Havenkwartier Zeewolde 

‘GEEN WONING IS HETZELFDE’ 

De sfeer van een authentiek havenstadje, maar dan met woningen voorzien van alle moderne gemakken: dat is het 

nieuwbouwproject Boeghaven in Zeewolde. Van Norel Bouwgroep bouwde hier 24 rijwoningen en vier twee-onder-eenkapwoningen. 

Het project is onderdeel van de nieuwe wijk Havenkwartier. “We hebben hier hoogwaardige woningen 

met een sfeervolle uitstraling neergezet.” 

Wat dit project bijzonder maakt, is dat alle woningen verschillend zijn. 

144 | STEDENBOUW.NL


De woningen staan in een waterrijk gebied en de 

bewoners varen vanaf hun eigen aanlegplaats zo 

de omliggende randmeren op. Daarom werd er 

gekozen voor een ontwerp met de sfeer van een 

havenstadje. In samenwerking met de projectontwikkelaar 

werkte Van Norel Bouwgroep het 

projectplan en -ontwerp uit tot werktekeningen, 

waarin naar wens van de kopers verschillende 

ruwbouwopties voor de woningen werden opgenomen. 

“Deze opties namen we al in een vroeg 

stadium mee, omdat bijvoorbeeld voor een aanbouw 

ook aanpassingen aan de constructie nodig 

zijn”, vertelt Corné Vreugdenhil, projectleider bij 

Van Norel. “Vervolgens maakten onze projectvoorbereiders 

de ontwerpen verder maakbaar en 

sluitend met de financiële kaders. De bouw vond 

plaats tijdens de coronaperiode, dus dat was wel 

anders werken dan we gewend zijn.” Het project 

werd gerealiseerd in samenwerking met onderaannemers 

met wie Van Norel vaker samenwerkt, 

zoals installateur Ordelman & Dijkman Installaties 

uit Hengelo. 

Een aandachtspunt bij de bouw was dat er in het 

bebouwingsgebied bestaande damwanden zitten, 

die onder de grond voorzien zijn van trekankers. 

“Daar moet je met de funderingspalen omheen, 

want daar wil je niet op uitkomen. Daarom gebruikten 

we bij diverse woningen niet-grondverdringende 

boorpalen.” ❯ 

De gevels zijn opgetrokken uit metselwerk en Canadees Cape Cod hout. 

'Er zijn 

verschillende 

soorten gevels 

en daken en ook 

is er variatie in 

de gebruikte 

materialen' 

Boeghaven is de eerste fase van nieuwbouwwijk Havenkwartier in Zeewolde. 

STEDENBOUW.NL | 145


VARIATIE IN MATERIAAL 

EN ONTWERP 

Wat dit project bijzonder maakt, is dat alle woningen 

verschillend zijn. Vreugdenhil: “Geen woning 

is hetzelfde, dat maakt het een heel leuk project. 

Er zijn verschillende soorten gevels en daken en 

ook is er variatie in de gebruikte materialen. Zo 

gebruikten we bijvoorbeeld zes verschillende 

soorten bakstenen en vier verschillende kleuren 

gevelbekleding, zowel horizontaal als verticaal 

verwerkt. Dat was in de ruwbouwfase wel even 

schakelen, omdat je daarnaast ook te maken krijgt 

met verschillende detailleringen. Dat maakt niet 

de ene woning moeilijker te maken dan de andere, 

maar je komt wel bij elke woning weer iets anders 

tegen. Dan moet je even kijken hoe je dat gaat 

aanpakken, want je kunt nu eenmaal niet alles 

uitdetailleren.” Alle woningen zijn uiteraard gasloos, 

voorzien van zonnepanelen en aangesloten 

op stadsverwarming. 

HOOGWAARDIGE, TRADITIONEEL 

GEBOUWDE WONINGEN 

De bouw is goed verlopen en afgelopen voorjaar 

werden de woningen op tijd opgeleverd. 

Al was dat nog wel even spannend, doordat 

de dakpannen van de laatste blokken te 

laat geleverd werden. Hierdoor moesten de 

steigers langer blijven staan en daardoor liep 

de aanleg van de nutsvoorzieningen wat vertraging 

op. Vreugdenhil kijkt tevreden terug op 

het project: “We hebben hier hoogwaardige 

woningen neergezet in de stijl van een havenstadje. 

De woningen zijn helemaal traditioneel 

opgebouwd, al hebben we wel gebruik gemaakt 

van verschillende prefab onderdelen.” De gevelbekleding 

is van Canadees Cape Cod-hout. 

Dit geeft de woningen een mooie uitstraling 

en is onderhoudsarm. 

Voorlopig is Van Norel Bouwgroep overigens 

nog niet klaar in het plangebied Havenkwartier. 

De aannemer is inmiddels gestart met de 

bouw van een appartementencomplex voor 

dezelfde projectontwikkelaar. ❚ 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

VOF Ontwikkelingscombinatie Havenkwartier (Slokker & OCB 

Bouw bv) 

Architect 

Mulleners + Mulleners Architecten B.V. 

Hoofdaannemer 

Van Norel Bouwgroep 

Constructeur 

Alferink van Schieveen 

Het project heeft de uitstraling van een authentiek havenstadje. 

146 | STEDENBOUW.NL

egbertdeboer.com 

architectural photography 

Merckt Groningen 

Een ontwikkeling van MWPO 

VCA-VOL Gecertificeerd 

06-41394578 

egbertdeboerfotografie@gmail.com 

@ egbertdeboer.com 

Ontwerp door: www.sickcommunication.nl 

Bouwen aan 

de toekomst 

Van Norel Bouwgroep is een familiebedrijf. 

Het bouwen zit ons in het bloed: 

• nieuwbouw 

• verbouw en renovatie 

• klein en groot onderhoud 

• utiliteitsbouw 

• turnkey projecten (Design & Construct) 

• projectontwikkeling 

0578 615 311 

contact@vannorel.nl 

Volg ons op: 

www.vannorel.nl 

11-11-2021 11:13

De Koerbelt Rijssen 

De wedstrijdzaal met 25x21 meter wedstrijdbad is voorzien van een beweegbare bodem. 

Tekst | Emmy Kok 

Beeld | OLCO 

Het duurzaamste 

zwembad van Nederland 

In Rijssen is het oude zwembad de Koerbelt vervangen door nieuwbouw. De gemeente Rijssen-Holten schakelde adviesbureau 

OLCO in voor een haalbaarheidsstudie. Dat bleek een succes: in 2017 werd OLCO gevraagd het bouwen 

projectmanagement op zich te nemen en het nieuwe zwembad te ontwikkelen tot het meest duurzame zwembad van 

Nederland. Mark Westra, directeur-eigenaar bij OLCO, vertelt over dit duurzame project. 

Het zwembad is in juni 2023 opgeleverd en inmiddels 

volledig open voor het publiek. Het ligt 

op een bijzondere plek in Rijssen, middenin de natuur. 

“Het zwembad past heel natuurlijk in de omgeving”, 

vertelt Westra. “Overal om je heen en in 

het zwembad zie je mensen bewegen of sporten. 

Ook het gebouw zelf voelt heel open en strak. Het 

is hoogwaardig ingepast en een architectonisch 

juweeltje.” 

'Ook het gebouw zelf voelt heel open 

en strak. Het is hoogwaardig ingepast 

en een architectonisch juweeltje' 

148 | STEDENBOUW.NL


Peuterbaden met diverse speelelementen en waterdieptes. 

Het zwembad is voorzien van uitnodigende en aantrekkelijke horeca. 

De toepassing van hoge ruimtes, grote kozijnen, lichte materialen en kleuren 

zorgt voor ruimtelijke beleving en een relatie met de omgeving. 

DUURZAAMHEID CENTRAAL 

De gemeente was duidelijk over de doelstelling 

van dit project: duurzaamheid staat centraal. “De 

Koerbelt moest het meest duurzame zwembad in 

Nederland worden. En daar hebben we naar gehandeld. 

Het zwembad is zelfvoorzienend en in de 

toekomst hopelijk ook energiepositief. Zonnepanelen 

op het dak leveren energie en zogenoemde 

heatpipes warmen het gebouw en water op”, zegt 

Westra. Maar dat is nog niet alles. Dankzij een innovatief 

systeem van accu’s worden warmte en 

energie opgeslagen, waardoor het zwembad niet 

meer afhankelijk is van het elektranet. Daarnaast 

heeft het zwembad een eigen waterbron. “Hierdoor 

kan het zwembad uit eigen voorraad het 

water verversen.” 

BIOBASED ACCUSYSTEEM 

Het accusysteem is een primeur voor Nederland. 

“Voor dit project hebben we innovatieve biobased 

accusystemen toegepast, die de duurzaam 

opgewekte energie en warmte een lange periode 

kunnen opslaan. In deze accu’s zitten geen zware 

metalen zoals lithium, het is dus een zeer duurzame 

opslag. En het mooiste? De accu’s worden 

opgeslagen in een energiekelder half onder de 

grond, die in het landschap opgaat”, zegt Westra. 

OP NAAR EEN 

ENERGIEPOSITIEVE TOEKOMST 

In de toekomst wordt het zwembad hopelijk energiepositief. 

Dit is afhankelijk van de bezoekers en 

het klimaat. “De bezoekersstroom en het aantal 

bezoekers verschilt enorm tussen de zomer en 

winter. In de zomer heb je al snel een aantal duizend 

bezoekers die buiten kunnen zwemmen. In 

de winter komen minder mensen en is meer energie 

nodig om het binnenklimaat op peil te houden. 

Dit kost meer energie en heeft invloed op de energiebalans 

van de opwekking en accu’s. Het zwembad 

is grotendeels zelfvoorzienend, maar of het 

ook energie gaat opleveren, is nog afwachten.” 

DUURZAME SAMENWERKING 

“Het is een uniek project voor de gemeente, 

maar wij proberen in onze projecten partijen te 

inspireren verder te durven denken en handelen. 

Wij willen met maatschappelijk vastgoed, zoals 

een zwembad, vooroplopen. De Koerbelt is 

een publiek gebouw en dus mogelijk gemaakt 

met maatschappelijke middelen. We vinden het 

daarom extra belangrijk om een stapje verder te 

denken en buiten de gebaande paden te treden. 

We zijn erg blij dat ondanks alle uitdagingen van 

de afgelopen jaren het toch is gelukt om dit duur- 

zame en architectonisch hoogwaardige zwembad 

te realiseren. Het is onze rol om alle experts aan 

elkaar te koppelen en samen te laten werken om 

uitdagende doelen te behalen. Want zo’n eindresultaat 

bereik je alleen met een compleet team, 

dat vertrouwen heeft in elkaar. En dat is hier zeker 

gelukt”, aldus Westra. ❚ 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

Gemeente Rijssen-Holten 

Architect 

Reitsema & partners architecten i.s.m. 

Wehrung architecten 

Constructeur 

Lucassen Bouwconstructies B.V. 

Aannemer 

AKOR Draisma VOF 

W- en E-installaties 

Installatiebedrijf G. van Dam b.v. 

Waterbehandeling 

Hollander Techniek b.v. 

Bouwperiode 

november 2021 – mei 2023 

STEDENBOUW.NL | 149


Tekst | Annemarie Thönissen 

Beeld | Reitsema & Partners architecten 

Zwemmen omringd door glas 

Sinds begin juni zwemmen de bewoners van Rijssen in de Koerbelt. Dit is het meest energiezuinige zwembad van Europa. 

En daar heeft Polybouw Aluminium BV haar steentje aan bijgedragen met de levering en montage van aluminium kozijnen 

en vliesgevels. Projectleider Peter ter Maat vertelt onder andere over de grootste uitdaging: de enorme hoeveelheid 

glas die nodig was voor het zwembad. 

Een van de doelen van de bouw van zwembad de Koerbelt was het realiseren 

van een duurzaam zwembad, vertelt Ter Maat. “Wij kozen daarom voor 

een hooggeïsoleerd Schüco-systeem. Voeg hier de tripelbeglazing aan toe 

(HR+++) en we komen in de toekomst hopelijk zelfs uit op een energiepositief 

zwembad.” 

ONZICHTBARE VERANKERING EN GROTE RUITEN 

De vertaling van de esthetische wensen van de architect in constructief stevige 

installaties was volgens Ter Maat een echte uitdaging. Ook de hoeveelheid 

grote ruiten maakte dit project speciaal. “Door het triple glas zijn de ruiten al 

extra zwaar. De grootste ruit is 3 bij 4 meter en weegt 960 kilo. Er was maar 2 

maal 7 millimeter speling voor het plaatsen van de ruit. Daardoor moesten we 

uiterst voorzichtig en precies te werk gaan bij het plaatsen.” 

SCHOON ZWEMMEN EN ELEKTRISCH BEDIENEN 

“De ruiten zijn aan de binnenkant voorzien van een clear shield coating, waardoor 

ze zichzelf reinigen. Komt de ruit in contact met water, dan glijdt het vuil 

'We komen in de toekomst 

hopelijk zelfs uit op een 

energiepositief zwembad' 

direct van het glas af”, vertelt Ter Maat. De gemeente wilde daarnaast een 

geheel elektronisch aangestuurd toegangssysteem. “We hebben daarom veel 

tijd gestoken in het deurbeslag, zodat je ze nu met kaartlezers en motorsloten 

open en dicht kunt maken. We zijn trots op het eindresultaat. Het komt niet 

vaak voor dat je een zwembad mag bouwen voor je eigen stad. Ik ga er zelf 

ook heen met mijn gezin. Dat maakt dit project uniek.” 

Het ontwerp voor De Koerbelt is gemaakt door Reitsema & partners architecten 

i.s.m. Wehrung architecten. ❚ 

POLYBOUW ALUMINIUM 

MÉÉR DAN ALUMINIUM KOZIJNEN 

Een uitdaging in aluminium? Dat is ons vak! 

Van aluminium kozijnen tot deuren, gevelelementen, 

vliesgevels of gevelconstructies: 

Polybouw Aluminium biedt het juiste profiel. 

Polybouw Aluminium B.V. 

Plaagslagen 8 

7463 PH Rijssen 

Telefoon 0548 - 539 560 

E-mail: info@polybouw.nl 

Web www.polybouw.nl 

De ruiten zijn aan de binnenkant voorzien van een coating, waardoor ze zichzelf reinigen. 

150 | STEDENBOUW.NL

Een slanke oplossing voor elke entree 

Minimale profieldikte, maximale ontwerpvrijheid. 

Bij GEZE denken we graag met gevelbouwers en architecten mee. Onze range van slanke 

schuif- en draaideuroplossingen maakt het mogelijk een entree te creëren die esthetisch 

volledig opgaat in de gebouwgevel. Door de aandrijvingen met minimale hoogte en uiterst 

smalle profielen zijn onze schuifdeuren bovendien eenvoudig en snel te monteren op 

aluminium gevelprofielen. 

Slimdrive 

Automatische schuifdeur met dezelfde 

profieldikte als een aluminium gevelprofiel 

en kaphoogte van slechts 70 mm. 

Revo.PRIME 

Tourniquet met een minimale kranshoogte 

(75 mm), smalle profielsystemen (60 mm) 

en een nauwelijks zichtbare aandrijving. 

Powerturn 

Krachtige draaideuraandrijving met een 

kaphoogte van slechts 70 mm. 

VOOR MEER INFORMATIE OVER ONZE OPLOSSINGEN, GA NAAR GEZE.NL

Sterrehof Nunspeet 


Beeld | Breman Harderwijk 

Duurzame W-technieken voor appartementen 

Sterrehof in Nunspeet 

PREFAB WAAR HET KAN 

Aan de rand van het Nunspeetse dorpscentrum, op de hoek van de Spoorlaan en Eperweg wordt druk gebouwd aan 

project Sterrehof: een exclusief woonplan met 17 appartementen en circa 180 m 2 winkelruimte. Met Sterrehof speelt 

opdrachtgever GARBE Institutional Capital Netherlands in op de grote woningvraag van met name van ouderen en eenen 

tweepersoonshuishoudens. De bouw wordt uitgevoerd door Van Wijnen Harderwijk. In opdracht van deze aannemer 

realiseert Breman Harderwijk alle werktuigbouwkundige en sanitaire installaties. Van verwarming en ventilatie tot waterleidingen 

en riolering, waarbij zoveel mogelijk gewerkt wordt met prefab kanalen en leidingen. 

LUCHT/WATER-WARMTEPOMPEN 

EN WTW-UNITS 

“Alle woningen worden voorzien van vloerverwarming”, 

vertelt Dirk Bredewout, projectleider 

bij Breman Harderwijk. “Deze vloerverwarming 

wordt gevoed door een individuele warmtepomp 

per woning, die de buitenlucht als bron benut. Op 

het dak van de nieuwbouw komen 17 buitende- 

'Om alle installaties op exact de juiste 

plekken te monteren, is niet eenvoudig' 

Bok met prefab. De prefabs worden gemaakt bij Breman Harderwijk en op 

bokken naar de bouw gevoerd, waar zij in de vloer gemonteerd worden. 

152 | STEDENBOUW.NL

Sterrehof Nunspeet 

len, die gekoppeld worden aan 17 binnendelen. 

Deze binnendelen worden opgesteld in de technische 

ruimte van de woning, waar ook de warmteterugwinunit 

voor de ventilatie wordt geplaatst. 

De WTW-unit voorziet in een vraaggestuurde 

luchttoevoer in de woonkamer en slaapkamers, 

terwijl ‘gebruikte’ lucht wordt afgezogen uit de 

natte ruimtes (keuken, badkamer en toilet). Hierbij 

wordt de energie (warmte) uit de afgezogen binnenlucht 

efficiënt benut om de vers aangezogen 

buitenlucht voor te verwarmen. Zo gaat een gezond 

binnenklimaat hand in hand met een energie-efficiënte 

werking.” 

DE JUISTE INSTALLATIES 

OP DE JUISTE PLEKKEN 

Zowel de kanalen voor de WTW-installatie, de waterleidingen 

als de riolering voor Sterrehof worden 

geprefabriceerd op het project aangeleverd en op 

de juiste plekken op de stortvloer gemonteerd. 

Vervolgens worden de vloeren afgestort met beton. 

“Om alle installaties op exact de juiste plekken 

te monteren, is niet eenvoudig”, benadrukt 

Bredewout. “Daarom hebben we dit project van 

tevoren volledig uitgewerkt in 3D/BIM. Van Wijnen 

zet de exacte locaties bovendien uit in Total 

Station, zodat we achteraf niet met vervelende 

verrassingen geconfronteerd worden. Tot nu toe 

verloopt deze aanpak uitstekend.” Eind dit jaar 

moet de nieuwbouw worden opgeleverd. ❚ 

De installatie in de stortvloer. 

Bouwinfo: 

Opdrachtgever 

GARBE Institutional Capital Netherlands 

Ontwikkelingsmanagement 

Ambitus Vastgoedontwikkeling 

Architect 

Stoks Architecten 

Aannemer 

Van Wijnen Harderwijk 

W-installaties 

Breman Harderwijk 

Als we samenwerken, kunnen we vandaag al 

het verschil maken voor morgen. 

Voor ons team, onze klanten, én voor de aarde. 

Hoe energiepositief 

kun jij zijn? 

Waar zijn wij van? 

We gaan volop voor de energietransitie en bieden 

daarin duurzame oplossingen voor mens, aarde 

en maatschappij. Breman is dé expert op het 

gebied van duurzame en energiebesparende 

oplossingen voor nieuwbouw, maar ook renovatie. 

Wij leveren hr-ketels, warmtepompen, zonnepanelen, 

ventilatie, slimme thermostaten en 

service- en onderhoudsabon nementen. 

Iedereen energiepositief 

breman.nl 

STEDENBOUW.NL | 153

Tekst | Johan Debaere 

Beeld | REHAU 

Circulaire economie maakt deel uit van het DNA 

AANDEEL GERECYCLEDE KUNSTSTOF 

IN PROFIELEN BLIJFT TOENEMEN 

De voorbije 30 jaar heeft REHAU heel veel geïnvesteerd om de productie van ramen en deuren duurzaam te maken. Zo 

bestaan de EcoPuls-profielen vandaag tot 75% uit gerecycled materiaal. Dankzij de circulaire economie van de Duitse 

fabrikant kan PVC bovendien tot 7 keer gerecycled en opnieuw verwerkt worden. Alle systemen in het gamma – SYNEGO 

NL, BRILLANT-DESIGN en EURO-DESIGN – dragen vandaag het EcoPuls-label. 

“Duurzaamheid en een circulaire economie maken 

deel uit van ons DNA. Onze vier Europese 

fabrieken zijn dan ook VinylPlus-gecertificeerd en 

voldoen dus aan alle criteria inzake duurzaamheid 

opgelegd aan de PVC-industrie”, begint Roberto 

van den Berg, accountmanager bij REHAU Window 

Solutions BNL. “Dankzij een uniek extrusieprocedé 

kunnen we in die fabrieken profielen produceren, 

waarvan de kern uit gerecycled kunststof bestaat. 

De zogenaamde EcoPuls-profielen bestaan nu al 

voor 40 tot 75% uit gerecycled materiaal en dat 

percentage zal in de toekomst alleen maar toenemen. 

Door het gebruik van dat materiaal wordt 

per jaar tot 97.000 ton CO 2 

-uitstoot bespaard. In 

onze recyclingfaciliteiten wordt voor die productie 

van nieuwe PVC-profielen jaarlijks zowat 70.000 

ton oud materiaal hergebruikt. In vergelijking met 

de standaard productie van nieuw vol kern PVC 

wordt daarmee 88% minder CO 2 

gegenereerd. 

PVC kan bij ons trouwens tot 7 keer toe gerecycled 

en opnieuw verwerkt worden.” 

ECOPULS-RAMEN 

Aan het EcoPuls-label herkent men ramen die 

volgens het duurzaamheidsconcept van REHAU 

geproduceerd werden. Bij de Duitse fabrikant 

is men trots dat al haar systemen dat label mogen 

dragen: SYNEGO NL, BRILLANT-DESIGN en 

EURO-DESIGN. “Deze raamsystemen garanderen 

bovendien een goede warmte-isolatie. In combinatie 

met driedubbele isolerende beglazing scoren 

ze hoog op het vlak van Uw-waarden en leveren 

ze een energiebesparing tot 76% op”, geeft 

de accountmanager aan. “Uiteindelijk liggen de 

energiekosten voor de consument gevoelig lager, 

ontstaat een behaaglijke warmte, stijgt de waarde 

van de woning én kiest men voor een circulair systeem, 

geproduceerd met oog voor het milieu en de 

toekomstige generatie.” 

De zogenaamde EcoPuls-profielen bestaan 

nu al voor 40 tot 75% uit gerecycled 

materiaal en dat percentage zal in de 

toekomst alleen maar toenemen. 

In de REHAU recyclingfaciliteiten wordt voor 

de productie van nieuwe PVC-profielen jaarlijks 

zowat 70.000 ton oud materiaal hergebruikt. 

Dankzij de circulaire economie van 

REHAU kan PVC tot 7 keer gerecycled 

en opnieuw verwerkt worden. 

In vergelijking met de productie van nieuw 

PVC wordt bij hergebruik van materiaal 

88% minder CO 2 

gegenereerd. 

154 | STEDENBOUW.NL

SYNEGO NL-ramen dragen het EcoPuls 

label en zijn geproduceerd met een groot 

aandeel aan gerecycled materiaal. 

SYNEGO NL-FAMILIE 

Wie SYNEGO NL-elementen plaatst – herkenbaar 

aan hun karakteristieke profielvorm voor de Nederlandse 

markt – geniet meteen ook van deze 

voordelen. Er is echter meer, want door de unieke 

bouwdiepte van dit profielsysteem kunnen speciale 

functionele beglazingen met een verhoogde 

geluidsisolatie gebruikt worden. Zo houdt men het 

lawaai buiten, wat zorgt voor rust, extra comfort 

en een ontspannen sfeer in huis. Deze elementen 

halen op het vlak van inbraakbeveiliging moeiteloos 

weerstandsklasse RC 2 en met de juiste 

aanvullende maatregelen zelfs RC 3. Dankzij de 

verbeterde beveiligingstechnologie van het Smart 

Guard 2-systeem van REHAU krijgen inbrekers zeker 

geen kans. Die zoeken immers snel een gemakkelijker 

doelwit als ze een raam niet binnen een 

paar seconden open krijgen of reeds vooraf door 

de Smart-beveiliging waargenomen zijn. 

“De ramen, balkon- en terrasdeuren, hefschuifdeuren 

en schuifsystemen (SLIDE) uit het SYNEGO 

NL-gamma worden gekenmerkt door de slanke 

designprofielen. Ze scoren ook hoog op het vlak 

van warmte-isolatie – een Uf tot 1,0 W/(m²K) bij 

De SYNEGO NL-familie wordt gekenmerkt door de slanke designprofielen. 

gewone ramen en 1,3 W/(m²K) bij schuifsystemen 

– en geluiddemping (Rw tot 46 dB)”, licht 

Van den Berg toe. “Het speciale afdichtingssysteem 

voorkomt tocht en vocht en dankzij de High 

Definition Finishing-technologie (HDF) ontstaan 

zeer gladde, dichte profieloppervlakken, waar vuil 

en aanslag geen grip op krijgen. Tot slot is er nog 

het KALEIDO COLOR kleurassortiment. Hiermee 

kiest men uit meer dan 400 designs: klassiek wit 

of zwart, warme houtmotieven, aluminium looks, 

glanzende afwerkingen, traditioneel met folie of 

gespoten design. De kleur aan binnenen buitenkant 

kan zelfs verschillend zijn – alles afgestemd 

op de smaak van de consument.” ❚ 

STEDENBOUW.NL | 155


Beeld | Aboma 

Geen psychologische peptalk, maar 

een spiegel voorhouden 

TRAINING VEILIGHEIDSLEIDERSCHAP 

Met de ‘harde’ veiligheidsvoorzieningen, zoals een kantplank aan de steiger en de juiste keurmerken, zit het inmiddels 

wel snor in de bouw. Soms valt er op het gebied van veilig handelen nog wel wat te verbeteren. Maar hoe pak je dat 

aan, zonder telkens als politieagent te moeten optreden? Bouwbedrijf Gebroeders Blokland deed een beroep op Aboma, 

die met de training Veiligheidsleiderschap praktische handvatten geeft om de veiligheidscultuur te verbeteren. Een succesformule, 

zo blijkt, want de vervolgtraining is alweer gepland. 

Hoe zorg je ervoor dat medewerkers het veiligheidsbewustzijn 

hoog in het vaandel hebben 

staan, dat ze meedenken en onveilige situaties 

melden? Volgens Mitran Boelee van Aboma Consultancy 

valt of staat dat met hoe een medewerker 

aangestuurd wordt en waar je als organisatie of 

leidinggevende je prioriteiten legt. “De leidinggevende 

heeft een belangrijke taak in het motiveren 

van medewerkers om met veiligheid aan de slag 

te gaan. Met onze 3-daagse training Veiligheidsleiderschap 

onderzoeken we gezamenlijk hoe de 

mens in elkaar zit op het gebied van veiligheid, 

zodat er een beeld ontstaat waarom er onveilig 

wordt gewerkt. Vervolgens delen we praktische 

handvatten om hier als leidinggevende een draai 

aan te geven. Op de laatste dag worden acteurs 

ingevlogen en brengen we de ‘lessons learned’ 

naar de praktijk.” 

Martin Nederveen van Gebroeders Blokland is 

inmiddels ervaringsdeskundige op dit terrein. 

“Onze leidinggevenden voelden zich steeds meer 

politieagent bij het aanspreken van medewerkers 

op onveilig handelen. En dat stuitte niet zelden op 

Bouwbedrijf Gebroeders Blokland deed een beroep op Aboma, die met de training Veiligheidsleiderschap 

praktische handvatten geeft om de veiligheidscultuur te verbeteren. 

156 | STEDENBOUW.NL

'Onze leidinggevenden voelden zich steeds meer politieagent 

bij het aanspreken van medewerkers op onveilig handelen' 

weerstand op de werkvloer. Reden om met Aboma 

in gesprek te gaan om uit die vicieuze cirkel te komen. 

En dat heeft zijn vruchten afgeworpen. Onze 

leidinggevenden hebben hele mooie ‘tips en tricks’ 

gekregen om veilig werken te stimuleren die ook 

daadwerkelijk effect sorteren op de bouwplaats. 

Een training waarvan het draaiboek op een ludieke 

manier is afgestemd op de doelgroep. Geen 

psychologische peptalk, maar gewoon praktisch 

vaardigheden bijbrengen, niet te moeilijk en op de 

bouw gericht. Juist doordat er een spiegel wordt 

voorgehouden, wordt er veel geleerd. En trouwens 

ook gelachen.” 

"We merken dat veilig werken nu wat makkelijker 

ter sprake komt en dat er anders mee om 

wordt gegaan”, zegt Nederveen. “Onze mensen 

staan er ook meer voor open. Reden om de 

training in het najaar opnieuw te organiseren, 

deels ook met een andere groep, zodat we elkaar 

scherp houden. Mooie ‘bijvangst’ is bovendien dat 

veilig werken vaak hand in hand gaat met een 

betere kwaliteit.” ❚ 

De leidinggevenden hebben hele mooie ‘tips en tricks’ gekregen om veilig werken 

te stimuleren die ook daadwerkelijk effect sorteren op de bouwplaats. 

Aboma Consultancy bv 

Maxwellstraat 49 a 

6716 BX Ede 

Postbus 141 

6710 BC Ede 

T 0318 691920 

info@aboma.nl 

www.aboma.nl 

Samen streven naar een 100% veilige 

en gezonde werkomgeving 

DUURZAAM BOUWEN 

AAN VEILIGHEID EN KWALITEIT. 

STEDENBOUW.NL | 157


Beeld | Van der Tol, Norbert Waalboer Fotografie 

'INTEGRAAL STUREN OP PRESTATIES' 

De wereld van daktuinen en vegetatiedaken is in toenemende mate multidisciplinair geworden. “Steeds vaker worden 

wij integraal betrokken bij duurzame gebouwontwerpen”, zegt commercieel directeur Aart Veerman van Van der Tol - 

landelijk specialist in ontwerp, engineering en aanleg van dakgroen. “Soms zelfs letterlijk met constructieve bijdragen 

aan het gebouw, zoals bij Depot Boijmans van Beuningen.” 

Daktuin De Doelen Rotterdam. 

158 | STEDENBOUW.NL

Het segment daktuinen en vegetatiedaken is 

sinds eind twintigste eeuw structureel onderdeel 

geworden van duurzame gebouwontwerpen. 

Veerman: “Wij hebben de afgelopen decennia 

zowel de marktvraag proberen te beantwoorden 

als pionierswerk verricht op technisch gebied. 

Vooral maatwerk met betrekking tot afschot en 

hemelwaterafvoer is belangrijker geworden, en 

recentelijk zie je steeds vaker een combinatie van 

waterberging, hittereductie, gebruiksgroen en 

biodiversiteit.” In duurzaam meervoudig ruimtegebruik 

kan dakgroen een grote rol spelen. “Wij 

vertegenwoordigen een product dat bij uitstek 

geschikt is voor innovatie in ketensamenwerking. 

Eco-engineering noemen wij dat.” 

METEO ACTIVE-WATERBERGING 

Een groendak houdt immers niet op bij de dakbedekking. 

Binnen kennisplatform Leven Op Daken 

vormen hovenier, dakdekkers, installateurs, leveranciers 

en producenten samenwerkende teams, 

die van advisering tot onderhoud en beheer kunnen 

begeleiden. “Het is zaak om integraal samen 

te werken met andere stakeholders in de bouw, om 

tot intelligente gebouwen te komen die bijdragen 

aan de gebouwde omgeving”, vervolgt Veerman. 

“Wij werken bijvoorbeeld voor het vegetatiedak 

'Wij sturen op bewezen prestaties, niet 

alleen op beloftes voor de toekomst' 

van De Doelen in Rotterdam met software, Meteo 

Active, waarbij op basis van actuele buiendata water 

vertraagd dan wel versneld wordt afgevoerd 

naar het buffersysteem en voor het dakbos van 

Depot Boijmans van Beuningen werd een losse 

vlondervloer ontwikkeld en op staal constructief 

verankerd aan de dakranden, om ook echt een gebruiksdak 

te creëren.” 

PIEKEN OPVANGEN 

Integrale oplossingen gecombineerd met groendaken 

kunnen substantieel bijdragen aan de 

toenemende piekbelasting door hoosbuien. Een 

interessante discussie, stelt Veerman. “Moet je 

de belasting van het riool door korte, hevige 

regenbuien per definitie oplossen met uitbreiding 

van het bestaande systeem? Wij denken 

van niet. Juist de pieken kunnen door innovatieve 

waterbergingssystemen op kavelniveau 

worden opgevangen.” Vanuit dat uitgangspunt 

kunnen investeringen in het kader van riolering in 

de toekomst anders worden benaderd. “Dat houdt 

in dat je binnen de afschrijvingstermijn van het bestaande 

systeem met elkaar nieuwe oplossingen 

kunt bedenken, zoals het volledig afkoppelen van 

gebouwen van het rioolnet.” 

BEWEZEN PRESTATIES 

Die voorzien dan in de eigen afwatering, zoals 

het groene woongebouw Vertical in Amsterdam, 

waarbij het hemelwater volledig wordt 

opgevangen in de verschillende lagen van de daktuinopbouw. 

Het kan nog een stuk beter, denkt 

Veerman. “Wij benaderen ons vak vanuit kennis 

en expertise, onder meer met het aandragen 

van onderzoeksresultaten en big data bij stakeholders, 

zoals ook gemeenten. Wij sturen op bewezen 

prestaties, niet alleen op beloftes voor de toekomst, 

en hebben de mensen in huis om zowel ontwerp, 

engineering als uitvoering te begeleiden. Al ons 

werk doen wij bij Van der Tol vanuit onze visie op 

het belang van groen voor de stad. ” ❚ 

Depot Boijmans van Beuningen. 

STEDENBOUW.NL | 159

LAB42 Amsterdam 


Beeld | Kingspan Light + Air 

Daglichttoetreding en energieopwekking 

komen samen in atrium van LAB42 

HET ATRIUMDAK ALS ENERGIEBRON 

Op het Amsterdam Science Park is in september 2022 een bijzondere nieuwbouw in gebruik genomen: LAB42. In deze 

duurzame en circulaire ‘hub’ werken ondernemers, onderzoekers en onderwijs samen aan de techvraagstukken van morgen. 

Ontmoeting, kennisdeling en kruisbestuiving worden op tal van manieren gestimuleerd. Zowel tussen wetenschappers, 

studenten, bedrijfsleven als maatschappelijke partners, waardoor een uniek ecosysteem voor Artificial Intelligence 

en digitale innovaties ontstaat. De nieuwbouw van ca. 12.000 m 2 biedt ruimte aan een groot aantal onderwijsruimtes, 

studieplekken, werkplekken en onderzoeksruimtes. Bijzonder is bovendien het grote atrium, dat de onderlinge interactie 

bevordert en daglichttoetreding en energieopwekking harmoniseert. 

De nieuwbouw is tot stand gekomen door een 

samenwerking van de UvA, gemeente Amsterdam 

en het bedrijfsleven. Het ontwerp is van Benthem 

Crouwel Architects, Strackee, Deerns, Copper8 

en DGMR, terwijl Visser Smit Bouw BV, Kropman 

Installatietechniek BV en Unica Building Projects 

verantwoordelijk waren voor de uitvoering. In 

opdracht van dit bouwteam heeft Kingspan Light 

+ Air 32 identieke glasdaken in lessenaarsvorm 

gerealiseerd. “De glasdaken van 3 bij 3 meter 

beschikken over drie zonwerende ruiten, die een 

effectieve daglicht- en warmteregulatie bieden”, 

vertelt Koen Akkermans, Projectleider Utiliteit bij 

Kingspan Light + Air. “Waar het daglicht ver het 

atrium in kan stromen, wordt de zonnewarmte 

efficiënt geweerd. Dankzij een daglichttoetreding 

van 50% en een zonnewarmtetoetreding 

van slechts ± 24% kan flink bespaard worden op 

koeling.” De vierde ruit betreft een building-integrated 

photovoltaic (BIPV) ruit, waarbij zonnecellen 

tussen de glasplaten zijn aangebracht, vertelt 

Met de gecombineerde glasoplossing levert Kingspan light + Air een belangrijke 

bijdrage aan de BREEAM-NL ‘Excellent’ ambitie van LAB42. 

160 | STEDENBOUW.NL

LAB42 Amsterdam 

Bart van Langen, Manager Operations Projects bij 

Kingspan Light + Air. “In één ruit zitten 36 cellen, 

die samen goed zijn voor een geïnstalleerd vermogen 

van 5.100 Wp. Onder ideale weersomstandigheden 

is een jaarrendement van 4.700 kWh mogelijk! 

Met de gecombineerde glasoplossing leveren 

wij een belangrijke bijdrage aan de BREEAM-NL 

‘Excellent’ ambitie van LAB42. Bovendien is de 

duurzame ambitie duidelijk zichtbaar voor alle 

gebouwgebruikers.” 

32 GLASDAKEN IN VIER DAGEN 

De staalconstructie van het atrium heeft een 

modulaire maatvoering gekregen en is volledig 

demontabel, vertelt Akkermans. “Onze glasdaken 

gaan hier harmonieus in mee. De maatwerk 

glasdakconstructies zijn van tevoren volledig 

voorgemonteerd in de fabriek van Kingspan light 

+ Air Nederland, waarna zij kant-en-klaar en justin-time 

naar het Amsterdam Science Park zijn 

vervoerd. Doordat we de montage van het zonwerend 

glas, de BIPV-ruiten en de afdeklijsten en het 

afkitten van de glaslijsten van tevoren konden uitvoeren, 

werd de montagetijd op de bouw verkort 

van tien glasdaken per week naar acht glasdaken 

per dag. Dit stelde ons in staat om in slechts vier 

dagen alle 32 glasdaken te monteren. Vervolgens 

hoefden de BIPV-ruiten alleen nog gekoppeld te 

worden aan de omvormer.” 

Waar het daglicht ver het atrium in kan stromen, wordt de zonnewarmte efficiënt geweerd. 

'Dankzij een 

daglichttoetreding 

van 50% en een 

zonnewarmtetoetreding 

van slechts ± 24% 

kan flink bespaard 

worden op koeling' 

De glasdaken van 3 bij 3 meter beschikken over drie zonwerende ruiten. De vierde ruit 

betreft een BIPV ruit, waarbij zonnecellen tussen de glasplaten zijn aangebracht. 

HOGE KWALITEIT, KORTE 

DOORLOOPTIJD 

Het grootste voordeel van voormontage in de 

fabriek is volgens Van Langen de kortere doorlooptijd 

op de bouw. “Bovendien kunnen de (af) 

bouwers ongehinderd hún werkzaamheden uitvoeren.” 

Akkermans: “De glasdaken voor LAB42 

zijn onder de beste arbeids- en klimaatcondities 

samengebouwd, waardoor een hoge kwaliteit 

wordt geborgd. Onze monteurs konden hun 

werkzaamheden bovendien op begane grondniveau 

uitvoeren. Veilig en ongehinderd door wind, 

regen, hoge of lage temperaturen. Daarmee is 

de duurzame ambitie van LAB42 ook doorgezet 

naar de werkvloer.” ❚ 

STEDENBOUW.NL | 161

KAVO Apeldoorn 

De uitvoeringstijd was kort, maar het is een prachtig gebouw geworden. 


Beeld | Harry Noback Architectuurfotografie 

De uitdagingen van grote hoogtes 

BETONSTORTEN MET DE 

VLOERVERWARMING AAN 

Met een oppervlakte van ruim 9.000 m 2 is de nieuwbouw van KAVO Parts een bedrijfspand van formaat. Maar dit geldt 

niet alleen voor de oppervlakte. Het gebouw is ook extreem hoog – 17 m 1 – en opvallend luxe uitgevoerd. 

162 | STEDENBOUW.NL


KAVO Parts is gespecialiseerd in auto-onderdelen 

voor de Aziatische automerken. Om de sterke 

groei van het bedrijf te ondersteunen, werd de 

opslagcapaciteit flink uitgebreid. Dit gebeurde op 

bedrijventerrein Apeldoorn Noord II. Met een magazijn 

van ruim 9.000 m 2 , 1.200 m 2 kantoren en 10 

docks is KAVO Parts klaar voor de toekomst. 

KRAPPE BOUWTIJD 

De bouwtijd was krap. Om de bouw binnen de gegeven 

termijn van zeven maanden te realiseren, 

draaide bouwbedrijf Aan de Stegge Twello – samen 

met alle andere bouwpartners – een strakke 

LEAN-planning in elkaar. Daarnaast durfde zij op 

de zaken vooruit te lopen. “We kregen net na de 

bouwvak van 2022 de projectomschrijving”, vertelt 

Teun Wesselink, technisch projectleider van 

Aan de Stegge Twello, hierover. “De voorbereidingstijd 

was dus ook kort. Toen we op 1 november 

2022 het contract ondertekenden, hadden we 

alle grote ruwbouwmaterialen al ingekocht.” 

DE BESTE VOLGORDE 

De extreme hoogte van het gebouw – 17 m 1 – 

zorgde voor bijzondere omstandigheden. Hierdoor 

was het geen optie om bouwmaterialen met een 

heftruck naar boven te brengen. Alle afbouwmaterialen 

moesten met behulp van de tijdelijke bouwlift 

en verreikers naar boven worden getransporteerd. 

“Een tijdrovende aangelegenheid en files 

bij de bouwlift”, vat Wesselink samen. “Tijdens de 

dagstart bepaalden we wat voor die dag de beste 

volgorde was.” 

STORTEN MET VLOERVERWARMING 

De grote hoogte vereiste tevens een supervlakke 

Een bedrijfspand van formaat. 

vloer. Deze werd gerealiseerd door een specialist, 

maar ook zij had geen tijd om te wachten op 

gunstiger weersomstandigheden en met de lage, 

winterse temperaturen van dat moment liep zij 

een behoorlijk risico dat de betonvloer niet op de 

gewenste manier zou uitharden. Wesselink: “Dat 

hebben we opgelost door de vloerverwarming aan 

te zetten! Enig speurwerk op het internet wees uit 

dat het in koude landen heel gebruikelijk is om op 

deze manier de temperatuur tijdens de stort te regelen. 

Voor ons was het weliswaar de eerste keer.” 

LUXE UITSTRALING 

Inmiddels is KAVO Parts ingetrokken in haar 

nieuwe onderkomen. Luxe afbouwmaterialen 

bieden de medewerkers een fijne, comfortabele 

werkomgeving. De gevel is afgewerkt met houten 

lamellen, afgewisseld met balkons. De aanwezige 

sprinklertank is fraai weggewerkt in een ronde 

hoek, waardoor deze zo dicht mogelijk tegen de 

gevel kon worden geplaatst en minimaal vloeroppervlak 

innam. “We hebben de omtrek hiervan 

reeds tijdens de ruwbouwfase gestort, zodat de 

sprinklerinstallateur tijdig kon beginnen. De uitvoeringstijd 

was kort, maar dit heeft geen impact 

gehad op het eindresultaat. Het is een prachtig 

gebouw geworden.” ❚ 

Met een magazijn van ruim 9.000 m 2 werd de 

opslagcapaciteit flink uitgebreid. 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

KAVO Parts, Apeldoorn 

Architect 

Architecten_Lab, Deventer 

Constructeur 

JVZ Ingenieurs, Deventer 

Installaties 

Batenburg Installatietechniek, Twello 

Sprinklerinstallatie 

Hamer, Apeldoorn 

Bouwperiode 

november 2022 – juni 2023 

STEDENBOUW.NL | 163


Het complete pand functioneert gasloos. 


Beeld | Batenburg Installatietechniek 

Van verlichting tot klimaat en beveiliging: 

Veel technische specials voor 

nieuwbouw KAVO B.V. 

Begin juli is het nieuwe bedrijfsgebouw van KAVO B.V. succesvol opgeleverd aan haar eigenaar. De nieuwbouw bestaat 

uit 10.000 m 2 bedrijfsruimte, waarvan 1.080 m 2 kantoren en 1.000 m 2 mezzanine. De resterende vierkante meters doen 

dienst als magazijn en bieden ruimte aan meer dan 25.000 palletplaatsen. In opdracht van Aan de Stegge Twello heeft 

Batenburg Installatietechniek het complete installatiepakket voor de nieuwbouw gerealiseerd. Van de klimaatinstallaties 

en sanitaire installaties t/m de data-installatie, elektrotechnische installatie, regeltechniek en beveiligingsinstallatie. 

“Onze beveiligingsinstallatie omvat onder meer beveiligingscamera's, inbraakbeveiliging en toegangscontrole”, vertelt 

projectleider Frank Oostewechel. “Bovendien hebben wij het pand voorzien van vijf dubbele laadpalen. Batenburg 

Energietechniek heeft een 630 KVA transformatorstation met laagspanningsrekken geleverd, waarmee het gebouw van 

energie wordt voorzien.” 

TURNKEY NIEUWBOUW 

IN 40 WEKEN 

KAVO B.V. is een leverancier van auto-onderdelen 

voor elektrische auto's, Aziatische auto's en levert 

schokdempers voor alle automerken. Om de snelle 

groei van het bedrijf te kunnen opvangen en om 

de logistieke processen verder te optimaliseren, 

werd een kavel aangeschaft op bedrijventerrein 

Apeldoorn Noord II. Hier is in slechts 40 weken 

een turnkey nieuwbouw gerealiseerd. “In een 

bouwteam met de hoofdaannemer en andere relevante 

stakeholders hebben wij het advies, 3D-/ 

Revit-ontwerp en de engineering voor alle werktuigbouwkundige 

en elektrotechnische installaties 

verzorgd”, vertelt Oostewechel. “Bovendien 

waren wij verantwoordelijk voor de complete 

realisatie, waarbij we niet over één nacht ijs zijn 

gegaan. De nieuwbouw voor KAVO B.V. bevat veel 

technische specials, waarvoor een zorgvuldige afstemming 

noodzakelijk was. We hebben veel tijd 

gestoken in de ontwerpen engineeringsfase en 

regelmatig clashcontroles uitgevoerd, waardoor 

we bijna clashvrij konden installeren.” 

MAATWERK OPLOSSINGEN 

Als voorbeeld van deze ‘specials’ noemt Oostewechel 

de Hunter Douglas plafonds in de 

kantoren, waarin maatwerk LED-armaturen en 

ventilatieroosters zijn geïntegreerd. “De LED-armaturen 

worden DALI-gestuurd”, vertelt hij. “Be- 

164 | STEDENBOUW.NL


wegings- en aanwezigheidssensoren zorgen bovendien 

dat nergens onnodig verlichting brandt. 

Daarmee sluiten wij tevens aan bij de duurzaamheidsambitie 

van de opdrachtgever.” Het 

complete pand functioneert gasloos. “Een lucht/ 

water-warmtepomp voorziet in de verwarming 

en koeling van het warehouse, waarbij een 

vloerverwarmingssysteem als afgiftesysteem 

dient. Voor de kantoren is daarentegen gekozen 

voor een Variable Refrigerant Flow (VRF) 

lucht/lucht-warmtepompsysteem, waarmee elke 

ruimte individueel verwarmd of gekoeld kan 

worden. Een luchtbehandelingskast van 6.500 

m 3 /h op het dak van de nieuwbouw voorziet in 

de verse luchttoevoer, waarbij een kruisstroomwisselaar 

voor een efficiënte warmteterugwinning 

zorgt. Ook hebben wij een hoogwaardig 

beveiligingssysteem aangelegd met op afstand 

bestuurbare Pan/Tilt/Zoom (PTZ) camera’s, waarmee 

ook de veiligheid in én rond de nieuwbouw 

wordt geborgd.” ❚ 

Een mooi voorbeeld van de ‘specials’ zijn de Hunter Douglas plafonds in de kantoren, 

waarin maatwerk LED-armaturen en ventilatieroosters zijn geïntegreerd. 

Word jij onze duurzame collega? 

Onze Batenburgers werken graag samen met veel passie en energie aan creatieve oplossingen voor onze klanten. Onze kernwaarden geven aan 

wie wij zijn en waar wij voor staan; creatief, intiem en energiek! Word jij ook een Batenburger? 

www.werkenbijbatenburg.nl 

Smarter focus. 

Technologische ontwikkelingen gaan wereldwijd steeds sneller. Batenburg Techniek helpt opdrachtgevers met het maken van strategische 

keuzes en het toepassen van nieuwe technologieën. 

Brighter tomorrow. 

De wereld van morgen vraagt nú om het zetten van stappen. Als technisch dienstverlener creëren we milieuwinst door te innoveren. 

Zo dragen we bij aan een duurzame wereld voor toekomstige generaties. 

STEDENBOUW.NL | 165

DAK-WAND 

SPECIALISTEN! 

Goede voorbereiding 

Aandacht voor kwaliteit, snelheid en veiligheid 

Uitdagende projecten bouw je samen 

Bel ons 

Mail ons 

0342 404 200 

info@dak-wand.nl 

Lage Valkseweg 26-F, 6733 GC Wekerom • www.dak-wand.nl 

05-07-2023 15:36 

Verrassend hoe ze je 

bedrijfsprocessen kunnen inbouwen 

Nieuw bedrijfspand of parkeervoorziening 

nodig? Kies voor de overtreffende trap van 

bouwen. Gefundeerd op een bouwproces 

dat één doortimmerd geheel vormt. Op 

samenwerking waarbij alle partijen elkaar 

blindelings vinden. We willen ook úw 

verwachtingen overtreffen. Uw uitdaging, 

hoe complexer hoe beter, is welkom. 

Enkele referenties 

KAVO • POSTNL • PICNIC • DHL 

LOODS 5 • AMECO • KON.EUROMA 

PORSCHE CENTRUM TWENTE 

DIMENSIO • AUPING • SLIGRO 

KIWA • LIANDER • DEVENTRADE 

TECHNISCHE UNIE • VAN ACHT


Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Hamer Installatietechniek 

Grootste sprinklerkop ooit: 

1.000 LITER PER MINUUT 

Met de immense voorraden die straks in de nieuwbouw van KAVO worden opgeslagen, moesten de risico’s op brand 

maximaal worden ingedekt. Hamer Installatietechniek installeerde hiervoor de grootste sprinklerkop die er bestaat. In 

combinatie met een watertank van 700 m 3 en een brandmeldinstallatie wordt de kans op brand zo klein mogelijk. 

De sprinklerkop voor KAVO is niet alleen de grootste in zijn soort, het was 

ook de eerste keer dat Hamer Installatietechniek deze installeerde. Daarom 

bereidde zij de klus tot in detail voor. Met behulp van BIM betrok zij ook de 

omringende partijen hierbij. Zo werden clashes voorkomen en werd de kans 

op een succesvol installatieproces zo groot mogelijk. 

ALPINISTENWERK 

Omdat de watertank niet meer op de kavel geplaatst kon worden, werd de 

enorme stalen tank in het magazijn geplaatst. Spectaculair was het moment 

waarop de leidingen van de tank werden doorgetrokken naar het dak. “Dit 

werk is uitgevoerd door alpinisten”, vertelt Yorick van Dijk, projectleider 

Brandbestrijdingstechniek. “Zij hebben de leidingen met touwen omhoog gehesen 

en vastgemaakt aan het dak.” 

ENORME KRACHT 

De kracht waarmee de sprinklerinstallatie een onverhoopte brand kan blussen, 

is enorm. Van Dijk: “Het water stroomt door de kop met een hoeveelheid 

van 1.000 liter per minuut. Om hierbij enig beeld te creëren: door de gemiddelde 

douchekop stroomt 6 liter per minuut.” Het installeren van de sprinkleren 

brandmeldinstallatie was voor Hamer Installatietechniek vertrouwd werk 

en dit verliep dan ook voorspoedig. 

Meer impact had de deadline. Voor de totale klus stond een tijdsbestek van 

circa 20 weken. Om dit waar te maken, moest Hamer Installatietechniek extra 

mensen inzetten. “Dan zijn we blij dat we onderdeel zijn van de FOJA Groep. 

Als we extra expertise nodig hebben of extra mankracht, kunnen we altijd 

terugvallen op de holding.” ❚ 

'Alpinisten hebben de 

leidingen met touwen 

omhoog gehesen en 

vastgemaakt aan het dak' 

Fotobijschrift. (Beeld: xxxxx) 

De enorme stalen tank werd in het magazijn geplaatst. 

Fotobijschrift. (Beeld: xxxxx) 

STEDENBOUW.NL | 167

DERBIGUM NT ® DE BITUMINEUZE DAKBAAN 

DIE PAST IN DE CIRCULAIRE ECONOMIE 

Op deze manier draagt Derbigum haar steentje bij aan een groenere toekomst en een beter milieu! 

www.derbigum.nl

(ADVERTORIAL) 

Tekst en beeld | Derbigum 

NO ROOF TO WASTE 

Sinds 1990, is het recycleprogramma van Derbigum uniek en sectorbepalend. Op die manier komt Derbigum tegemoet 

aan haar ecologische en maatschappelijke verantwoordelijkheid en toont ze zich voorvechter van de circulaire economie. 

“Om onze impact op het milieu te minimaliseren, moeten we dezelfde producten langer gebruiken”, vertelt John 

Poppelaars, directeur van Derbigum Nederland BV. “Net dat hebben we bij Derbigum goed begrepen. Onze dakmembranen 

hebben al een bewezen levensduur van meer dan 40 jaar, maar er is meer: we maken nieuwe daken van oude 

dakmembranen, door middel van een uniek recycleproces. Die nieuwe membranen, zoals Derbigum NT met tenminste 

25% gerecyclede bitumen, zijn op hun beurt, net als onze andere membranen, 100% recyclebaar. Zo sluiten we letterlijk 

de hele cirkel.” 

UNIEKE WERKWIJZE 

Derbigum verwijdert bij de opdrachtgever de 

bestaande dakbedekking en voert deze af naar 

de recycleplant. Hier wordt de oude dakbedekking 

gerecycled en opnieuw als volwaardige secundaire 

grondstof, genaamd Derbitumen, in de 

productie ingezet. Het unieke van de werkwijze 

is dat Derbigum niet alleen oude dakbedekking 

meeneemt die door Derbigum is gelegd, maar ook 

die van een ander merk. Dat zie je nergens anders 

in de branche. “Uiteraard moet de dakbedekking 

die we afvoeren, nog wel recyclebaar zijn”, aldus 

Poppelaars. “Dit wordt vooraf gecontroleerd in 

ons eigen laboratorium.” 

De ambitie van Derbigum is om in de komende 

jaren alle traditionele dakbedekkingsproducten 

om te zetten in circulaire producten. De introductie 

van de met (witte) leislag afgewerkte dakbaan 

Derbicolor NT is een belangrijke stap in deze ambitie. 

Deze zal op korte termijn samen met de wortelwerende 

dakbaan Derbigum NT WW worden 

toegevoegd aan de Nationale Milieu Database 

(NMD). “Bij elk opgeleverd Derbigum-dak bieden 

wij bovendien een terugnamegarantie aan, waardoor 

onze circulaire ambitie ook in de toekomst 

wordt geborgd.” 

Nieuwsgierig geworden naar het recycleprogramma 

van Derbigum? Ga dan naar www.norooftowaste.nl 

❚ 

RECTIFICATIE 

Naast productieresten en snijrestanten wordt ook de dakbedekking van sloopdaken ingezameld. 

In het vorige artikel in Stedenbouw is per abuis 

aangegeven dat net als Derbigum NT met 25% 

gerecycelde bitumen ook Derbicolor NT uit 

25% gerecycelde bitumen bestaat. Dit moet 

echter 15% zijn. 

STEDENBOUW.NL | 169

Gouvernement Bergen op Zoom 


Beeld | Maaike Krimpenfort en Corné de Weer 

Terug naar de oorspronkelijke contouren 

NU IS HET GOUVERNEMENT 

EEN HORECAGELEGENHEID MET 

APPARTEMENTEN ERBOVEN 

Het Gouvernement bepaalt al sinds 1771 de uitstraling van het Gouvernementsplein in Bergen op Zoom. Door de jaren 

heen deed het monumentale pand dienst als woning, kantoor en militair hospitaal. Uiteraard werd er wel van tijd tot 

tijd verbouwd om deze functies mogelijk te maken. Onder het motto ‘redden wat er te redden valt’ werd het monument 

onlangs in oude glorie hersteld. 

Het Gouvernement bepaalt al sinds 1771 de 

uitstraling van het Gouvernementsplein. 

170 | STEDENBOUW.NL


In de negentiger jaren kocht de gemeente Bergen 

op Zoom het Gouvernement van het Rijk, om het 

direct weer door te verkopen aan een ontwikkelaar 

die er een winkelcentrum van maakte. Hierop 

werd het pand gestript en met minimaal respect 

voor de monumentale waarde verbouwd. In de 

afgelopen jaren deed Weyts Architecten er alles 

aan om het pand weer terug te brengen tot zijn 

oorspronkelijke contouren. Met behoud van gevel, 

bekapping en balklagen maakte zij het pand geschikt 

voor horeca en woningen. 

TEGENVALLERS EN MEEVALLERS 

“De kwaliteit van de schil en het casco was vrij 

goed”, vertelt Laurijs Weyts van Weyts Architecten. 

“Veel authentiek binnenmateriaal was echter 

verdwenen. Alleen de spanten en balklagen leken 

zich te lenen om iets mee te doen.” Maar er waren 

ook meevallers. Weyts’ opdrachtgever, M. Simons 

Vastgoed, stemde er graag mee in om de aanbouwen 

en overkapping van de binnenplaats te verwijderen. 

Een stevige vermindering van het bruto 

vloeroppervlak. 

'Stap voor stap ontstond het 

eerherstel voor het Gouvernement' 

Gouvernement. De gevels met hun fraaie, ritmische 

indeling werden opgefrist. Reconstructie van 

de ramen naar de 18e-eeuwse indeling werd nog 

overwogen, maar gezien de kosten toch afgeblazen. 

Daglicht in de kap werd zoveel mogelijk via 

De begane grond kreeg een horecabestemming. 

AKOESTISCHE UITDAGING 

De combinatie van een horeca- en woonbestemming 

zorgde voor een behoorlijke akoestische uitdaging. 

“De meeste houten balklagen waren sterk 

genoeg om de woningen te dragen, in tegenstelling 

tot de destijds aangebrachte onderliggende 

staalconstructie. Door de staalconstructie te vernieuwen 

en hierop een zwevende dekvloer aan te 

leggen met een flink isolatiepakket bereikten we 

de vereiste geluidsisolatie. Op de eerste verdieping 

waren de hoogtes hiervoor ruim voldoende. 

Op de tweede verdieping is de netto doorloop onder 

de spanten iets lager geworden.” 

TIJDSDRUK 

Voor de haalbaarheid van het plan waren de Subsidie 

Instandhouding Monumenten (in te dienen 

in maart) en de monumentensubsidie van de Provincie 

Noord-Brabant (in te dienen in september) 

van belang. De subsidies waren bestemd voor 

panden met een hoge monumentale waarde. “De 

hoeveelheid documenten die we hiervoor moesten 

aanleveren, was echter enorm”, vertelt Weyts. 

“Omdat de subsidieaanvragen tegelijk liepen met 

de vergunningsprocedure liep de tijdsdruk flink op. 

Daarbij moest de subsidie binnen een jaar worden 

besteed en wilde ook de horecaondernemer haast 

maken.” 

MET PASSENDE KNIPOOG 

Zo ontstond stap voor stap het eerherstel voor het 

de binnenplaats geregeld zodat de daken aan de 

straatkant relatief gesloten konden blijven. En uiteraard 

werd overal de beleving van de historische 

kapspanten zo groot mogelijk gemaakt. “In bijna 

elke woning vind je hiervan iets terug.” ❚ 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

M. Simons Vastgoed bv, Bergen op Zoom 

Architect 

Weyts Architecten, Bergen op Zoom 

Constructeur 

ABR Adviesbureau voor Bouwconstructies, 

Roosendaal 

Restauratie-aannemer 

Denys, Wondelgem (B) 

Installateur 

Equans, Halsteren 

Geothermie 

Gebo, Dessel (B) 

Afbouw 

Onderhoudsbedrijf Oerlemans, Bergen op 

Zoom 

Bouwtijd 

januari 2022 – juli 2023 

STEDENBOUW.NL | 171



Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Reppel 

Dunne, lichte vloeren met 

draagkracht, geluidsisolatie 

en verwarming 

Op de eerste en tweede verdieping van het Gouvernement moesten woningscheidende vloeren komen, uiteraard met de 

vereiste draagkracht, brandwerendheid en geluidsisolatie, maar ook met vloerverwarming. Tegelijkertijd moest de vloer 

dun en licht zijn, zodat de monumentale balkenlaag en de aantrekkelijke hoogte van de ruimtes behouden bleven. 

De oplossing werd gevonden in de LEWIS Zwaluwstaartplaten van Reppel bv. 

De architect was al bekend met dit product en had de vloeren al ingetekend in 

het bestek. “Hierdoor waren we eind 2021 al betrokken bij de renovatie van 

het Gouvernement”, vertelt Reginald van Dooremalen, marketing- en salesmanager 

van Reppel bv. “We hebben dus vanaf het eerste moment meegedacht 

en advies gegeven.” 

Reppel bezocht het project, beoordeelde de balkenlaag, maakte sterkteberekeningen, 

werkte de definitieve opbouw van de LEWIS-vloer uit en maakte de 

legplannen. Zij produceerde de LEWIS Zwaluwstaartplaten op maatlengtes en 

Het LEWIS vloersysteem was de perfecte oplossing 

voor dit transformatieproject. 

HODY ® 

Staalplaatbetonvloeren 

OP-DECK ® 

ICF Vloersysteem 

Vloeroplossingen 

voor nieuwbouw en renovatie 

De vloerelementen werden op maat afgeleverd. 

LEWIS ® 

Zwaluwstaartplaten ® 

MAX 4 

Wapeningsplaten 

Pieter Zeemanweg 107 

3316 GZ Dordrecht (NL) 

+31 (0)78 617 44 00 

reppel@reppel.nl 

www.reppel.nl 

verwees voor de uitvoering naar een montagebedrijf dat een ruime ervaring 

heeft met de montage van de platen. De LEWIS Zwaluwstaartplaten met de 

vloerverwarmingsleidingen werden afgewerkt met een gietdekvloermortel. 

Ook tijdens de uitvoering bleef Reppel betrokken en controleerde zij of de 

vloer volgens de voorschriften werd gemonteerd. 

“Het LEWIS vloersysteem was de perfecte oplossing voor dit transformatieproject”, 

vertelt Van Dooremalen. “Met behoud van de bestaande balklaag 

zijn woningscheidende vloeren gemaakt die ruimschoots voldoen aan alle 

Bouwbesluiteisen. De toekomstige bewoners van de appartementen wonen 

in een monumentaal gebouw met vloeren die qua comfort niet onderdoen 

voor een betonvloer in een nieuwbouwappartement.” ❚ 

172 | STEDENBOUW.NL

jmvandelft.nl

The Fizz Leiden 

Tekst | Henk Geist 

Beeld | Van Wijnen 

Leiden krijgt er bijna 400 studentenwoningen bij 

Met The Fizz krijgt Leiden een 

campus in het klein 

Vlakbij Station Leiden Centraal en aan de rand van de historische Leidse binnenstad wordt de laatste hand gelegd aan 

studentencomplex The Fizz Leiden. Het complex is goed voor 394 zelfstandige wooneenheden, studio’s en appartementen, 

die in grootte variëren tussen de 24 en 48 vierkante meter. Een campus in het klein, met voorzieningen als studiezalen, 

was- en fitnessruimten, ontmoetingsplekken, een gemeenschappelijke binnentuin en deelfietsen. 

Het studentencomplex verrijst op een moeilijke locatie tussen de 

Haarlemmertrekvaart en een drukke verkeersweg. 

The Fizz verrijst op een locatie met de nodige uitdagingen, 

stelt ontwikkelmanager Robert Gras 

van Niersman Projectontwikkeling. “Het gaat om 

de oude locatie van bouwmarkt Big Boss, op de 

kop van de Schipholweg, bij een druk kruispunt, 

vlakbij het luidruchtige spoor en langs de Haarlemmertrekvaart. 

Wij hebben deze kavel sinds 

2005 in ons bezit, maar toen kwam de bouwcrisis. 

In 2015 hebben we alle mogelijkheden nog eens 

op een rijtje gezet en kwamen we uit op studentenhuisvesting. 

Daar is in studentenstad Leiden 

nog heel veel vraag naar, temeer omdat de gemeente 

Leiden inzet op het ‘ontkameren’ van de 

binnenstad, waardoor daar weer woningen voor 

gezinnen beschikbaar komen.” 

PROCEDURES 

In samenwerking met Kokon Architectuur & Stedenbouw 

werd het plan verder uitgewerkt. “Daar 

zijn we lang mee bezig geweest”, zegt Gras. “Procedures 

voor bestemmingsplan en bezwaren vragen 

in Nederland veel tijd, dat is toch wel een probleem 

in dit land. De gemeente had ook noten op 

haar zang. Welstand wilde graag een zichtlijn van 

de Schipholweg naar de Haarlemmertrekvaart. 

Daarom is het gebouw opgesplitst in twee delen, 

die door een transparante luchtbrug met elkaar 

worden verbonden. Het bouwdeel aan de zijde 

van de woonbuurt is wat lager, maximaal 4 lagen, 

het bouwdeel langs de drukke weg is maximaal 

174 | STEDENBOUW.NL


De studenten beschikken over een zelfstandige wooneenheid in The Fizz. 

6 lagen hoog. Vanwege de locatie zijn er extra 

geluidsvoorzieningen getroffen in de gevels, meer 

dan er volgens het Bouwbesluit nodig zijn.” 

BLOKKENDOOS 

Het uitgewerkt plan werd door Niersman in de 

verkoop gezet en verkocht aan International 

Campus (IC). Zij gaat het complex na enige aanpassingen 

nu exploiteren als The Fizz Leiden, een 

huisvestingsconcept dat in meerdere studentensteden 

wordt uitgerold. Gras: “IC wilde zo snel 

mogelijk bouwen, daarom hebben we gekozen 

voor een prefab systeem. We hebben het gebouw 

als een soort blokkendoos in elkaar gezet. Het hele 

prefab betonnen casco is in 18 weken tijd gerealiseerd, 

de kant en klare badkamers uit België 

werden er via de gevelopeningen ingeschoven. De 

De 2 bouwdelen worden verbonden door een transparante luchtbrug. 

HSB-gevelelementen werden in Kapelle compleet 

gefabriceerd en voorzien van kunststof kozijnen, 

glas, elektra en steenstrips in verschillende metselverbanden 

en diktes, met als voordeel dat het 

gebouw heel snel wind- en waterdicht was en dat 

we een verdieping per week konden realiseren.” 

Op het gebied van duurzaamheid zijn diverse 

maatregelen getroffen. Zo kent het project een 

sedumdak, zonnepanelen, een regenwateropvang 

en een collectieve warmtepomp open bodemenergiesysteem. 

In de studio’s en appartementen is 

daarvoor vloerverwarming aangelegd. Er wordt in 

samenwerking met IC zelfs gestreefd naar een van 

de hoogste LEED labels. 

“Wij kunnen niet wachten om onze studenten in 

Leiden met open armen en bijzonder veel trots te 

ontvangen in ons nieuwe vlaggenschip van Nederland”, 

aldus Kristian Aipassa, Managing Director 

van IC NL. De bouw van The Fizz is volgens Gras 

een belangrijke stap in het terugdringen van het 

grote woningtekort onder studenten in Leiden. 

Het draagt ook bij aan het landelijke Actieplan 

Studentenhuisvesting, dat inzet op de bouw van 

60.000 studentenwoningen voor 2030. “De eerste 

400 hebben we op een moeilijke locatie toch maar 

mooi voor elkaar gekregen.” ❚ 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

Niersman Projectontwikkeling, Voorschoten 

Uitvoering 

Bouwbedrijf Niersman, Voorschoten 

Ontwerp 

Kokon Architectuur & Stedenbouw, Rotterdam 

Interieurarchitect 

TANK, Amsterdam 

Constructeur 

Bogaards Constructiebureau, Katwijk aan Zee 

Installaties 

Linthorst Techniek / Wij Maken Energie, Apeldoorn 

Bouwfysica 

Aveco de Bondt, Holten 

Bouwperiode 

april 2022 – eind 2023 

STEDENBOUW.NL | 175



Beeld | DWM Nederland BV 

Snel bouwen dankzij 

uitgekiend cascoconcept 

Studentenhuisvesting The Fizz bestaat uit twee bouwdelen van 4 en 6 lagen. Het casco vanaf de begane grondvloer 

is in de tweede helft van 2022 uitgevoerd door Stabiel Management. De onderaannemer van Niersman is verantwoordelijk 

voor de engineering, het projectmanagement en de complete realisatie van het prefab casco, inclusief 

productie en montage. 

“De allround activiteiten van Stabiel als prefab cascobouwer zorgden voor 

een optimale logistiek en materiaalkeuze”, zegt operationeel manager Silvester 

Snijders. “Dit is mogelijk doordat we niet zelf produceren. Er is gebruik 

gemaakt van kanaalplaten, massieve voorgespannen vloerplaten met grote 

overspanningen waardoor we snel kunnen monteren. Maar ook van prefab 

betonnen kolommen, bordessen en trappenhuizen en onderdelen als de verbindingsbrug 

met stalen vakwerkspanten. Wij zijn vroeg betrokken, waardoor 

we het ontwerp hebben kunnen optimaliseren ten aanzien van maakbaarheid, 

kosten en doorlooptijd.” 

Snijders. “Het lerend vermogen van Stabiel is groot omdat we met vaste partners 

werken en alles vooraf volledig in 3D wordt uitgewerkt en gecontroleerd. 

Deze bouwmethode leidt tot minimalisatie van transportbewegingen: er is 

alleen een aanvoerstroom van prefab elementen en wij zitten andere partijen 

niet in de weg. De luchtbehandeling wordt bijvoorbeeld niet ingestort. 

In dit installatieconcept wordt vrijwel geen natte beton gebruikt, waardoor 

de aannemer snel kan afbouwen, materiaal kan worden hergebruikt en het 

gebouw in de toekomst gemakkelijker getransformeerd kan worden.” ❚ 

GROTE VOORDELEN 

“Dat scheelt tijdgebonden bouwplaatskosten, maar ook faalkosten”, vervolgt 

The Fizz, op de splitsing van Willem de Zwijgerlaan en Oegstgeesterweg. 

176 | STEDENBOUW.NL

CHA-monoblock: 

de warmtepomp met natuurlijk koudemiddel. 

Nu met nog meer vermogen. 

N I E U W 

SCOP bij EN 14825 voor W35 / W55 

CHA-07 4,92 / 3,77 

CHA-10 4,86 / 3,60 

SCOP bij EN 14825 voor W35 / W55 

CHA-16/20 5,46 / 3,92 

Naast de CHA-07 en CHA-10 introduceert WOLF de CHA-16/20. 

De CHA-16/20 haalt temperaturen tot 70ºC, zonder E-element. 

Met een vermogen van 16 tot 20 kW verwarmt de CHA-16/20 

moeiteloos grote, vrijstaande woningen. In cascadeopstelling 

tot 5 eenheden is deze warmtepomp ook zeer geschikt voor 

het verwarmen van appartementencomplexen of commerciële 

toepassingen. De CHA biedt comfort, flexibiliteit en garandeert 

hygiënische warmwaterbereiding. 

R290 

Scan voor meer info! 

www.wolf.eu

De Vliet Leiden 

Tekst | Storm Wissink 

Beeld | De Vries en Verburg Bouw B.V. 

MEERDERE DISCIPLINES ONDER ÉÉN DAK 

Leiden moest een nieuw binnenzwembad en een nieuwe ijsbaan krijgen. Of dat in één gebouw kon? Bouwkundig aannemer 

De Vries en Verburg ging dat regelen. Het bedrijf realiseerde dit bijzondere project. “Het is een heel puzzelwerk 

geweest om alle partijen en disciplines op elkaar af te stemmen”, vertelt Guido Jongebreur, projectleider bij De Vries en 

Verburg. Hij vertelt wat de uitdagingen waren bij de bouw van dit project. 

Het zwembad wordt verwarmd met energie die vrijkomt bij het koelen van de ijsbaan. 

De gemeente Leiden heeft besloten om het oude 

binnenzwembad en de oude schaatshal te vervangen 

door duurzamere oplossingen. Beide moesten 

onder één dak komen, in het nieuwe combinatiegebouw 

voor zwembad en ijshal De Vliet. De Vries 

en Verburg bevond zich voor dit project niet op 

geheel onbekend terrein. “We zijn actief in maar 

liefst twaalf sectoren, van recreatie tot woningbouw. 

Zo hebben we recent ook een sporthal met 

zwembad gerealiseerd in Capelle aan den IJssel. 

We zijn betrokken geweest bij veel grote en mooie 

projecten, maar dit was toch wel een hele bijzondere”, 

vertelt Jongebreur. 

COMBINATIEGEBOUW 

De oude schaatshal aan de Vondellaan en het Vijf 

Meibad in Leiden waren aan vervanging toe. Omdat 

het nieuwe zwembad en de nieuwe ijshal in 

hetzelfde gebouw komen, heeft de omgeving er 

een complete sportinvulling bij. “Het gebouw is 

echt een combinatie. Wanneer je door de geza- 

Het gebouw is één van de duurzaamste sportcomplexen van Nederland. 

180 | STEDENBOUW.NL

De Vliet Leiden 

menlijke entree naar binnen loopt, zie je links het zwembad liggen en rechts 

de ijshal”, aldus Jongebreur. 

De grootste uitdaging zat in de realisatie van de ijshal, vertelt hij. “In de ijshal 

ligt een ijshockeyvloer met daarboven een 250 meter lange rondbaan voor 

het langebaanschaatsen. Constructief zit het lastig in elkaar: de eerste verdiepingsvloer, 

waar de rondbaan ligt, bestaat uit maar liefst acht verschillende 

soorten opbouw. Dit moest bouwtechnisch allemaal op elkaar worden afgestemd. 

Dat het uiteindelijk qua planning en techniek allemaal paste, was een 

hele grote uitdaging.” 

GROTE INSPANNINGEN 

Het was een grote inspanning om het project te coördineren, vertelt Jongebreur: 

“De diverse disciplines en de complexiteit van het gebouw vereiste 

veel inspanning van alle partijen. Gelukkig was er sprake van een 

constructieve samenwerking.” Voor de vele verschillende disciplines 

waren er veel mensen nodig: van betonspecialisten tot installateurs en van 

constructeurs tot adviseurs. “Dat betekent veel coördineren, maar dat is allemaal 

goed verlopen.” ❚ 

Het was een bijzonder project voor De Vries en Verburg, er was daarom wat 

extra aandacht nodig bij de bouw. “Een ijsvloer maken doe je niet iedere 

dag”, benadrukt Jongebreur. “De vloer moet extreem vlak zijn. In alle randaansluitingen 

moet speling zijn voor het krimpen of uitzetten van de constructie 

bij temperatuurverschillen. Dit alles vergt veel afstemmen, overleggen en 

uitwerken.” 

DUURZAME OMSTANDIGHEDEN 

Er was veel aandacht voor de luchtcondities en temperaturen in de ijshal. 

Deze verschillen namelijk van het zwembad en de buitenomgeving. “In de 

bouw moesten we veel rekening houden met alle aansluitingen tussen de 

bouwkundige onderdelen. Deze moeten dampdicht zijn om lekkages te 

voorkomen”, aldus Jongebreur. Het combinatiegebouw wordt één van de 

duurzaamste sportcomplexen van Nederland en gaat ‘van het gas af’. “Het 

dak ligt vol met zonnepanelen om de ijsbanen te koelen.” Deze zonnepanelen 

zorgen voor genoeg energie om de ijshal energieneutraal te maken. 

“Met de warmte die vrijkomt bij het koelen van de ijshal, kan het zwembad 

worden verwarmd.” 

Het zwembad in het combinatiegebouw ‘De Vliet’. 

www.devriesverburg.nl 

ONTWIKKELEN 

BOUWEN 

SERVICE EN ONDERHOUD 

BOUWEN OP KARAKTER 

STEDENBOUW.NL | 181

Palenstein Zoetermeer 


Beeld | Steenhuis Bukman Architecten 

Ligging, functionaliteit en 

verschijningsvorm zijn optimaal 

EEN GALERIJFLAT MET DE 

MAXIMALE BALANS 

Tot voor kort werd het straatbeeld in de Singelbuurt van Zoetermeer nog bepaald 

door gedateerde galerijflats. Nu verrijst hier een modern appartementengebouw, 

waarin de bewoners kunnen genieten van het maximaal haalbare. Door het geld 

‘in de goede dingen te stoppen’ wordt Palenstein een woonplek met een optimale 

ligging, functionaliteit en verschijningsvorm. 

Aan de straatzijde worden de balkons inpandig opgelost. 

Palenstein is onderdeel van een grootschalig vernieuwingsplan 

van de Singelbuurt in Zoetermeer. 

Alle zestigerjaren-galerijflats werden hier gesloopt 

en maakten plaats voor een hedendaagse woonomgeving 

met een variëteit aan woningen. De 67 

sociale huurappartementen van Palenstein zijn 

gesitueerd in een L-vormige galerijflat, waarvan 

de korte poot negen bouwlagen telt en de langere 

poot vier bouwlagen. Op de begane grond 

krijgen de bewoners de beschikking over een 

eigen berging. 

DE MAXIMALE BALANS 

Toen Steenhuis Bukman Architecten de opdracht 

kreeg om Palenstein te ontwerpen, lagen de ligging 

van het gebouw, de L-vorm en het woningtype 

– een galerijflat – reeds vast. Toch bood het 

project voor Steenhuis Bukman Architecten nog 

volop uitdagingen. “Juist in de sociale woningbouw 

wil je dat het budget aan de goede dingen 

wordt besteed”, benadrukt Marc Bukman, directeur/eigenaar 

van Steenhuis Bukman Architecten. 

“Je wilt dat huur- en koopwoningen niet of nauwelijks 

van elkaar te onderscheiden zijn en dat je 

de maximale balans vindt tussen functionaliteit en 

verschijningsvorm.” 

VERTICALE GELEDING 

Om de horizontale belijning van de galerijflat te 

minimaliseren, koos Bukman voor verticale gemetselde 

kolommen aan de straatkant van het 

gebouw. Omdat dit tevens de schaduwzijde van 

het gebouw is, werden de balkons hier inpandig 

opgelost. Aan de op het zuiden liggende hofzijde 

werden de appartementen voorzien van uitkragende 

balkons. 

EIGEN BERGINGEN 

Opdrachtgever Vidomes had een duidelijke voorkeur 

voor individuele buitenbergingen op de 

begane grond en Bukman begreep dat. Het was 

echter wel een hobbel bij het creëren van een aantrekkelijk 

gevelbeeld. Bukman: “Je wilt de begane 

grondlaag juist licht en levendig houden om een 

vriendelijke en veilige sfeer te creëren.” De oplossing 

werd gevonden in bergingen – zes per appartementsbreedte 

– met de toegangsdeur aan 

de straatzijde en de blinde muur aan de hofzijde. 

Aan de hofzijde kan de gevel immers aantrekkelijk 

worden gemaakt met afwisselend metselwerk en 

begroeiing. “We zijn een voorstander van metsel- 

182 | STEDENBOUW.NL

Palenstein Zoetermeer 

'Je wilt de begane grondlaag juist licht en levendig 

houden om een vriendelijke en veilige sfeer te creëren' 

Op de begane grond aan de straatzijde komen de bergingen. 

werk, want metselwerk vraagt minimaal onderhoud 

en veroudert op een charmante manier. De 

toegepaste onbezande Wasserstrich-stenen worden 

gemetseld in meerdere verbanden, wat zorgt 

voor een levendige afwisseling.” 

ENTREE MET UITSTRALING 

Een welkome onderbreking in de rij van bergingen 

aan de straatzijde is de forse entree op de hoek 

van Palenstein. “Dat was een bewuste keus. Het 

liefst hadden we de glazen pui doorgetrokken over 

twee woonlagen, maar dat vroeg te veel ruimte. 

Nu bestrijkt de entree alleen aan de buitenzijde 

twee woonlagen, waardoor hij toch een forse uitstraling 

heeft.” Warmtepompen, zonnepanelen, 

sedumbegroeiing en andere milieuvriendelijke 

maatregelen maken Palenstein ook nog duurzaam. 

“Deze bezorgen de bewoners straks een ultralage 

energierekening. De omgeving is prachtig groen 

en de maatschappelijke voorzieningen van Castellum 

en Zoetermeer zijn om de hoek.” ❚ 

Een welkome onderbreking in de rij van bergingen is de forse entree. 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

Vidomes, Delft 

Architect 

Steenhuis Bukman Architecten, Delft 

Constructeur 

WSP, Nieuwegein 

Aannemer 

Heembouw, Roelofarendsveen 

Bouwperiode 

najaar 2021 - najaar 2023 

STEDENBOUW.NL | 183

Prologis DC4 fase 2 Eindhoven 

Het distributiecentrum van boven gezien. (Beeld: Corné Bastiaansen Photography) 

Tekst | Tim van Dorsten 

Beeld | Corné Bastiaansen Photography en Van der Heijden 

Voorkennis zorgt voor snellere bouw distributiecentrum 

‘Toekomst distributiecentra ligt in 

herbestemmen brownfieldlocaties’ 

Is er winst te behalen met het bouwen van een tweede fase van een distributiecentrum op een voormalige afvalstortplaats? 

“Ja”, zou je zeggen, maar met de perikelen van vandaag de dag is dat nog maar de vraag. Ondanks de uitdagingen 

waarmee bouwbedrijf Van der Heijden uit Schaijk werd geconfronteerd, zoals leveringsproblemen van beton 

en staal als gevolg van de oorlog in Oekraïne, heeft Van der Heijden haar belofte kunnen nakomen en ruimschoots 

op tijd opgeleverd. 

Het distributiecentrum van Prologis in Eindhoven-Noord, met een oppervlakte 

van 28.000 m 2 , is het resultaat van een nauwe samenwerking tussen bouwbedrijf 

Van der Heijden en haar opdrachtgever, logistiek vastgoedbedrijf Prologis. 

Dankzij de voorkennis die het bouwbedrijf heeft opgedaan tijdens de 

eerste fase van het project, kon de engineering op tijd worden afgerond en 

kon de bouw van het distributiecentrum beginnen. “We wisten dat de oorlog 

in Oekraïne voor leveringsproblemen zou kunnen zorgen”, vertelt uitvoerder 

Jos van Tilburg van bouwbedrijf Van der Heijden. “Dit hebben we nog voor 

de ondertekening ook aan de opdrachtgever laten weten. Direct na de ondertekening 

van de overeenkomst in mei 2022 hebben we de levering van 

de belangrijkste componenten vastgelegd, om zekerheid te hebben voor een 

tijdige levering. Het team is inmiddels een geoliede machine. Wij zijn goed op 

184 | STEDENBOUW.NL


Prologis DC4 fase 2 Eindhoven 

Het distributiecentrum staat in Eindhoven-Noord, in de buurt van 

vliegveld Eindhoven Airport’. (Beeld: Corné Bastiaansen Photography) 

bouwbedrijf voor het logistieke vastgoedbedrijf heeft uitgevoerd. Van Tilburg: 

“We kennen Prologis steeds beter. Hierdoor kunnen we de wensen goed aanvoelen 

en op voorhand voorstellen doen. Duurzaamheidsambities op het gebied 

van de certificaten BREEAM en WELL Building vullen we samen in. Door 

deze herontwikkeling draagt Prologis niet alleen bij aan de groei van de regio, 

maar ook aan het bevorderen van duurzaamheid door het benutten van bestaande 

locaties. En dankzij onze voorkennis van fase 1 van dit project, die we 

in 2020 hebben uitgevoerd, hebben we tijd gewonnen in de engineeringfase”, 

aldus Van Tilburg. ❚ 

Uitvoerder Jos van Tilburg. (Beeld: Van der Heijden) 

Nieuwbouw distributiecentrum 

Prologis DC4 te Eindhoven 

elkaar ingespeeld en – hoe cliché ook – het gaat erom dat we het samen maken. 

Bij dit project heeft iedereen verantwoording willen nemen in de tijd dat 

het tegen zat. Zowel de opdrachtgever en de huurder(s) als de partners in de 

uitvoering hadden de bereidheid om hier een succesvol project van te maken. 

Zo konden we in juli 2022 de betonnen fundering storten.” 

DENKEN IN KANSEN EN MOGELIJKHEDEN 

De levering van het benodigde staal voor de constructie van het distributiecentrum, 

was echter lastiger. “Die kwam later dan we aanvankelijk hadden 

gepland”, geeft Van Tilburg aan. “We hebben deze uitdaging besproken met 

het hele uitvoeringsteam. Bij Van der Heijden hebben we de werkwijze om te 

denken in kansen en mogelijkheden. En met deze manier van werken hebben 

we inmiddels ook onze partners besmet. Dit vraagt iets van het hele team, 

waaronder betrokkenheid en flexibiliteit. We kunnen onze bouwwerkzaamheden 

alleen realiseren door een heel goede afstemming en inbreng met en van 

alle betrokken partijen. Dit zorgt voor verantwoordelijkheid. Kijken naar wat 

wél kan.” Van der Heijden begon vlak na de zomervakantie van 2022 met de 

bouw van de stalen constructie en deed in totaal negen weken om deze constructie 

te bouwen. Hierin is het bouwteam geslaagd en de werkzaamheden 

waren ruimschoots op tijd klaar. 

In 2022 zijn we begonnen met de levering 

en montage van daken gevelbeplating voor 

DC4 in Eindhoven. Het was in opdracht van 

Van der Heijden. Inmiddels is het project 

succesvol afgerond! 

dé specialisten 

in daken wandbeplating 


AGRIBOUW 

RENOVATIE 

WENSEN AANVOELEN 

Daarnaast had Van der Heijden bouwbedrijf het voordeel Prologis als opdrachtgever 

goed te kennen, want dit was het derde project dat het Brabantse 


Volg ons 

ook via LFX 

T 0318 46 15 51 | E info@hardeman-vanharten.nl 

STEDENBOUW.NL | 185

Bloemenveiling Plantion Ede 


Beeld | Bouwbedrijf Kreeft en Ruben’s Drone Photography 

Verwerkingscentrum Plantion in 

Ede bloeit op met een 

nieuwe uitbreiding 

De wortels van Bloemenveiling Plantion rijken diep. Al meer dan honderd jaar bouwt dit bedrijf aan haar carrière als hét 

inkoopcentrum voor bloemen en planten in Ede, maar ook daarbuiten. Dat het bedrijf is gegroeid, is ook te zien aan de 

uitbreiding van het nieuwe verwerkingscentrum, uitgevoerd door Bouwbedrijf Kreeft uit Ede. Projectleider Rémon Liefting 

vertelt over het project. 

Verwerkingscentrum van Plantion in Ede. 

Bouwbedrijf Kreeft is een familiebedrijf uit Ede dat 

ondertussen al bijna 130 jaar bestaat. In die tijd is 

het bedrijf flink uitgebreid. Liefting: “In de afgelopen 

15 jaar is ons personeelsbestand gegroeid 

van ongeveer 30 naar 130 medewerkers. Onze 

orderportefeuille breidt ook steeds meer uit. We 

voeren onderhoud uit, maar ook veel transformatie- 

en restauratieprojecten. Daarnaast is er een 

groei in de ontwikkelen nieuwbouwprojecten. In 

de afgelopen jaren hebben we regelmatig interne 

verbouwingen gedaan bij Plantion, dus wij waren 

al bekend met de opdrachtgever.” 

MOOI PROJECT 

Hoewel de bouw van de uitbreiding niet bijzonder 

ingewikkeld was, kwam Kreeft wel voor een 

aantal uitdagingen te staan. “Die hadden vooral 

te maken met de tijd waarin we zaten tijdens de 

prijsvorming”, aldus Liefting. “In de periode dat de 

definitieve plannen gereed waren en wij onze definitieve 

prijs moesten maken, startte de oorlog in 

Oekraïne, met de daarbij behorende materieeltekorten 

en extreme prijsstijgingen. De prijsvastheid 

van een groot aantal producten was op dat moment 

een risico voor zowel ons als opdrachtnemer, 

maar ook de opdrachtgever. Door onze jarenlange 

goede relatie en wederzijds vertrouwen hebben 

186 | STEDENBOUW.NL

Bloemenveiling Plantion Ede 

we hier duidelijke en transparante afspraken over 

kunnen maken. Daardoor is het voor iedereen toch 

een haalbaar en mooi project geworden.” 

Daarnaast vergde het behoud van de bestaande 

gevel flink wat maatwerk. “Een bijzonder element 

waren de bestaande gevelelementen van het gebouw. 

Er zit een betonnen plint in het gebouw van 

zo’n 3 meter hoog en daar is een heel bijzondere 

structuur in gestort. De mallen die daar destijds 

voor gebruikt waren, zijn er niet meer. Om die reden 

hebben we ervoor gekozen om de bestaande 

wanden in de nieuwe gevel aan te brengen.” Dat 

bleek nog een uitdagende klus voor Bouwbedrijf 

Kreeft. “We moesten die wanden onder de bestaande 

gevel vandaan tillen. Die elementen wegen 

per stuk zo’n 7 ton, dus dat was nog wel een 

onderneming.” 

EEN MOOIE SAMENWERKING 

Door goede samenwerking en duidelijke afspraken 

heeft Kreeft ervoor gezorgd dat de grote klus 

'Een bijzonder element waren de bestaande 

gevelelementen van het gebouw' 

met een mooi resultaat is afgesloten. Niet alleen 

voor de klant, maar ook voor alle bouwpartners. 

“Met deze uitbreiding kan Plantion haar klanten 

nog beter faciliteren. Bovendien is dit project goed 

geweest voor ondernemers in en rondom Ede. 

We hebben een aantal vaste partners waarmee 

we ook hier weer hebben samengewerkt, zoals 

Nijborg Staal en Heger & Janssen daken wandbeplating. 

Hun betrokkenheid bij dit project heeft 

weer een mooi resultaat opgeleverd.” 

Met dit resultaat kunnen zowel Kreeft als Plantion 

de bloemetjes buiten zetten. “We zijn heel erg 

blij met een opdrachtgever als Plantion. Dat zij in 

deze markt durft zeggen: hier is onze portemonnee, 

maak er wat moois van, getuigt van heel veel 

vertrouwen. En als ik de reacties hoor, hebben we 

dat vertrouwen niet beschaamd.” ❚ 

Bouwinfo 

Opdrachtgever 

Plantion B.V. 

Architect 

Breddels Architecten 

Constructeur 

Constructiebureau Tentij BV 

Aannemer 

Bouwbedrijf Kreeft BV 

Bouwperiode 

Oktober 2022 t/m juni 2023 

Het behoud van de bestaande gevel vergde flink wat maatwerk. 

STEDENBOUW.NL | 187

Hollanderwijk Leeuwarden 


Beeld | Lont 

Renovatieslag met behoud van originele details 

Hollanderwijk blijft beeldbepalend 

voor Leeuwarden 

De gehele Hollanderwijk in Leeuwarden 

heeft de status van Rijksmonument, 

maar in werkelijkheid gaat 

het hier om 177 kleine Rijksmonumenten. 

Stuk voor stuk krijgen 

de woningen nu een grote onderhouds- 

en verduurzamingsbeurt. 

Gezien het vele maatwerk 

neemt de uitvoering 

van het totale project zo’n 

drie jaar in beslag. 

In totaal zijn er 30 verschillende woningtypes. 

Hollanderwijk is beeldbepalend voor Leeuwarden en wijd en zijd bekend. Dit 

heeft wellicht te maken met het feit dat de woningen – in tegenstelling tot 

vergelijkbare woonwijken – steeds in handen zijn geweest van een en dezelfde 

eigenaar. Hierdoor zijn de authentieke kenmerken behouden gebleven. Dat 

maakt de uitdaging voor Lont des te groter. Het is aan haar om de woningen 

te renoveren en te verduurzamen zonder hieraan afbreuk te doen. 

DEMOCRATISCH 

Om de meest succesvolle aanpak te vinden, bewandelt Lont de democratische 

weg. Gedurende bijna twee jaar voert zij samen met de opdrachtgever 

gesprekken met stakeholders zoals gemeente, provincie, bewonerscommissie, 

Monumentenzorg en bewoners om alle belangen op een rij te krijgen. Zo 

ontwikkelt zij het meest optimale plan. 

FRIESE GOLFDAKPANNEN 

De renovatie van het dak blijkt een flinke uitdaging. “De daken moeten van 

buitenaf worden geïsoleerd”, vertelt Jorrit van der Veen, projectleider van 

Lont. “Uiteraard met behoud van de originele details. Het heeft veel onderzoek 

gevraagd om dit voor elkaar te krijgen. De Friese golfdakpannen zijn 

bijvoorbeeld niet meer te krijgen. Deze hebben we opnieuw laten bakken. De 

188 | STEDENBOUW.NL


aansluitdetails tussen dak en goot, dakkapellen, knooppunten en windveren 

renoveren we – waar mogelijk – met de bestaande materialen.” 

VERVANGING WOONKAMERVLOER 

Een belangrijk renovatieonderdeel is de vervanging van de woonkamervloeren. 

Deze zijn ooit aangebracht op Argex-korrels, die in de loop der jaren 

veel vochtproblemen hebben veroorzaakt. Om hieraan een einde te 

maken, worden de vloeren nu vervangen. “Sommige bewoners maken tijdens 

deze intensieve ingreep gebruik van een wisselwoning”, vertelt Van 

der Veen. “Anderen gaan tijdelijk boven wonen. In beide gevallen doen 

we er alles aan om hen zo goed mogelijk te informeren. Als de bewoners 

weten wat hen te wachten staat, hebben zij meer begrip voor overlast 

en ongemakken.” 

De helft van de woningen is nu in oude glorie hersteld. 

ISOLEREND GLAS 

Om de markante raampartijen te behouden, wordt het bestaande glas vervangen 

door 8 mm dik vacuümglas. De isolerende kwaliteiten van dit glas 

zijn vergelijkbaar met die van HR+++ glas. De ruiten worden gezet met een 

stopverfvervangend materiaal, dat – net als ooit – wordt geverfd in dezelfde 

kleur als het hout. 

De uitvoering van het renovatieproject is nu op de helft. De teamleden raken 

meer en meer op elkaar ingespeeld en de leveringsproblemen als gevolg van 

de oorlog in Oekraïne liggen achter hen. Al betekent dit niet dat de mensen 

keer op keer hetzelfde kunstje kunnen uitvoeren. “Binnen de 177 woningen 

zijn er 30 verschillende woningtypes en elk woningtype vereist specifieke detailoplossingen. 

Maar dat maakt dit werk nu juist leuk.” ❚ 

Authentieke kenmerken zijn behouden gebleven. 

Bouwinfo 

Opdrachtgever Elkien, Heerenveen 

Architect Adema Architecten, Dokkum 

Aannemer Lont BV, Sint Annaparochie 

Installateur Koninklijke Damstra Installatietechniek B.V., Driezum 

Bouwperiode mei 2022 – november 2024 

bouw 

bewust 

Lont bestaat dit jaar 100 jaar. Met oog voor de wereld om 

ons heen leveren wij samen met onze toegewijde partners 

sinds 1923 uitsluitend topkwaliteit. Bewust bouwen aan een 

leefbare wereld, dat is wat wij doen. Het maken van duurzame 

keuzes doen we vol passie en vanuit rentmeesterschap. 

Elk woningtype vereist specifieke detailoplossingen. 

www.lont.nl 

STEDENBOUW.NL | 189



Beeld | TN Slopen en Saneren 

Sloop betonvloeren 

ZORGVULDIG WERKEN 

EN SCHADE VOORKOMEN 

Om de woningen van Hollanderwijk te isoleren, worden de bestaande betonvloeren in de woonkamers gesloopt. Elke 

week rijdt TN Slopen en Saneren hiervoor met een kleine kraan een woning binnen en verwijdert zij de aanwezige betonvloer. 

Het puin levert zij af bij een puinverwerker, die er weer granulaat van maakt. 

Om schade te voorkomen, moet TN Slopen en Saneren in Hollanderwijk 

zorgvuldig te werk gaan. Mede hierdoor was het even zoeken naar de juiste 

werkwijze. “In de eerste woningen hebben we het sloopwerk op verschillende 

manieren aangepakt”, vertelt Marijn Castelijn, mededirecteur van TN Slopen 

en Saneren. “Hierdoor weten we nu dat de aanpak met de kleine kraan het 

meest efficiënt is.” 

EEN WONING PER TWEE DAGEN 

Bij de uitvoering van de sloopwerkzaamheden volgt TN Slopen en Saneren het 

tempo van de aannemer. Castelijn: “We zijn iedere week twee dagen actief in 

één woning. In deze dagen pakken we ook de bijkomende werkzaamheden 

mee. Bij de aanwezigheid van asbest bijvoorbeeld zorgen we voor deskundige 

sanering, conform de voorgeschreven protocollen. Als we de deur dichttrekken, 

is de ruimte klaar voor de aanleg van een nieuwe, geïsoleerde vloer.” 

HOLLANDERWIJK 

Werken in Hollanderwijk vindt Castelijn aantrekkelijk. De nauwe straatjes, 

het contact met de buurtbewoners en de gemoedelijke samenwerking met 

de aannemer bevallen hem. “Natuurlijk zijn smalle straatjes niet handig. De 

container staat bijvoorbeeld niet altijd recht voor de deur. Maar de werksfeer 

is prima!” 

Hoewel het in Hollanderwijk in feite gaat om een reeks kleine werken, is TN 

Slopen & Saneren ook deskundig in grote werken. “Onze werkzaamheden 

variëren van renovatiesloop en totaalsloop tot kleine gebouwen en complete 

woonwijken. We hebben hiervoor al het benodigde materieel in eigen beheer. 

Daarnaast is sloopwerk onlosmakelijk verbonden met scheiden, hergebruiken 

en recyclen. Grote partijen balken, dakpannen en kozijnen vinden dankzij onze 

bemiddeling weer hun weg naar nieuwe projecten.” ❚ 

TN Slopen en Saneren is een gerenommeerd sloop-en 

asbestsaneringsbedrijf welke alle facetten van het vak beheerst 

en zich een ware specialist mag noemen op het gebied van 

sloopwerken en asbestsanering. 

TN Slopen en Saneren 

Scharren 16, 8517 HN Scharsterbrug | 0513-416948| info@tnslopenensaneren.nl 

www.tnslopenensaneren.nl 

Grote partijen bouwmaterialen vinden dankzij de bemiddeling 

van TN Slopen en Saneren hun weg naar nieuwe projecten. 

190 | STEDENBOUW.NL

Naamloos-1 Naamloos-2 1 26-09-2023 16:10 

16:13 



Gevelrenovatie in Hollanderwijk 

‘DANKZIJ ONZE WERKZAAMHEDEN 

WORDEN DE WONINGEN WEER 

STRAK EN FRIS’ 

De gevels van de woningen in de Hollanderwijk zien er weer uit als nieuw. Het oude voegwerk is verwijderd, de 

bakstenen zijn gereinigd en het nieuwe voegwerk is aangebracht in de ‘oude’ stijl. “Dat is het mooie van ons 

vak”, vindt Johannes Douwenga, directeur/eigenaar van gevelrenovatie- en voegbedrijf Douwenga. “We verrichten 

zichtwerk. Dankzij onze werkzaamheden worden de woningen weer strak en fris en krijgen ze weer 

hun oorspronkelijke allure.” 

De voorbereidingen voor de restauratiewerkzaamheden in Hollanderwijk waren 

intensief. De oude voegen bevatten kalk en dat maakte het lastig om de 

voegen te verwijderen. Daarna was het vooral dankbaar werk. “We hebben 

alle monumentale gevels voorzien van snijvoegen”, vertelt Douwenga. “Het 

vraagt veel vakmanschap om deze metseltechniek toe te passen, uiteraard 

met de bijbehorende authentieke materialen. We zijn er dan ook trots op dat 

we meerdere vakmensen in huis hebben die deze techniek beheersen. De later 

aangebouwde bergingen en aanbouwen vallen niet onder Monumentenzorg. 

Hier is het metselwerk ‘platvol’ gevoegd.” 

De gevelspecialist 

'We verrichten zichtwerk' 

ZWALUWNESTEN 

Inmiddels is het werk op een haar na geveld. Slechts het voegwerk van de 

kopgevels staat nog even in de wacht vanwege de aanwezige zwaluwnesten. 

“We hebben de nesten dichtgestopt in de hoop dat de zwaluwen elders een 

onderkomen gaan zoeken. Zodra ze zijn vertrokken, restaureren we ook de 

kopgevels.” 

TOTAALPAKKET 

Renovatie van voegen metselwerk is slechts een van de diensten van gevelrenovatie- 

en voegbedrijf Douwenga. Het bedrijf herstelt ook scheuren, brengt 

wapening aan als dat nodig is, vervangt schoorstenen en verwijdert graffiti. 

“We leveren een totaalpakket. Als we een project verlaten, zijn de gevels weer 

als vanouds en heeft onze klant er geen omkijken meer naar.” ❚ 

Douwenga heeft 

jarenlange ervaring 

en staat in de wijde 

omgeving bekend 

als specialist 

in snijvoegen. 

De Vang 1A, 8801 RB Franeker 

T 0517 - 23 16 67 

Gevelonderhoud- en renovatie 

Gevelrestauratie monumenten 

Gevelreiniging 

Herstel scheurvorming 

Impregneren & conserveren 

Oplossen van vochtproblemen 

Schoorsteen onderhoud 

Kelderafdichting 

Verwijdering graffiti 

Metselwerk & steenstrips aanbrengen 

Gevelservice en glasbewassing 

E info@douwenga-gevelrenovatie.nl 

I www.douwenga-gevelrenovatie.nl 

STEDENBOUW.NL | 191




Beeld | Van der Geest Schilderspecialisten 

Traditionele technieken bij de vervanging 

van ramen en beglazing 

‘Onze vakmensen staan met een 

big smile op de steiger’ 

De ramen en beglazing van Hollanderwijk worden vervangen en geschilderd. Nu verloopt dit proces bij een Rijksmonument 

wel enigszins anders dan bij een standaard renovatieproject. Zowel de houtherstelwerkzaamheden 

als het schilderwerk worden op traditionele wijze uitgevoerd. Van der Geest Schilderspecialisten heeft hier haar 

specialisme van gemaakt. 

Voor de renovatie van Hollanderwijk kreeg Van der Geest Schilderspecialisten 

– gevestigd in Leeuwarden – een tweeledige opdracht. De ramen en beglazing 

van de monumentale pandjes moesten energetisch verduurzaamd worden. 

Het stond Van der Geest Schilderspecialisten vrij om hiervoor de meest 

innovatieve producten in te zetten, mits de monumentale elementen bewaard 

bleven. Daarnaast werd van haar een planmatig onderhoudsplan gevraagd. 

Het hout moest optimaal worden beschermd en verduurzaamd. 

'Onze vakmensen vinden 

het fantastisch om op deze 

traditionele manier te werken' 

FINEO VACUÜMGLAS 

Voor het verduurzamen van de beglazing moest Van der Geest Schilderspecialisten 

dealen met de minimale spouwbreedte die in de ramen aanwezig 

was. Om toch de vereiste isolatiewaarde te halen, plaatste zij het ultradunne 

Fineo Vacuümglas. “Fineo is de nieuwe generatie isolerend glas”, vertelt Jelle 

Walda, mede-eigenaar van Van der Geest Schilderspecialisten. “Het is extreem 

dun en heeft dankzij de vacuümtechnologie zeer hoge thermische en akoestische 

kwaliteiten.” Na plaatsing wordt het glas afgedicht met een duurzame 

elastische stoppasta oftewel de milieuvriendelijke vervanger van de traditionele 

‘stopverf’. 

DUURZAME LAK 

Om het houtwerk duurzaam te beschermen, kiest Van der Geest Schilderspecialisten 

voor de ‘Sigma Allure Gloss’. Deze lak staat te boek als een van 

de meest duurzame lakken van dit moment en beschermt het hout, juist op 

termijn. Walda: “We zijn ondertussen gespecialiseerd in het toepassen van 

het Fineo Vacuümglas en de traditionele schildertechnieken. Onze vakmensen 

vinden het fantastisch om op deze traditionele manier te werken. Het is arbeidsintensiever, 

maar ze staan met een big smile op de steiger." ❚ 

De duurzame lak beschermt het hout, juist op termijn. 

Het glas is geplaatst met duurzame elastische stoppasta. 

192 | STEDENBOUW.NL



Tekst | Liliane Verwoolde Beeld | Lont/Damstra Installatiegroep 

Werken aan een gezond leefklimaat 

‘VOCHT EN SCHIMMEL GAAN 

DE BEWONERS HIER NIET 

MEER TEGENKOMEN’ 

De vochthuishouding in de woningen van Hollanderwijk 

vormde een groot probleem. Dit wordt opgelost door Koninklijke 

Damstra Installatietechniek. Met mechanische 

ventilatie, een CO 2 

-sensor en vochtwerende ingrepen krijgen 

de woningen weer een gezond leefklimaat. 

Voor de realisatie van het klimaatbeheerssysteem werkt Koninklijke Damstra 

Installatiegroep nauw samen met de aannemer. Met een constant team van 

vier professionele installateurs pakt zij huis voor huis aan. Zij voorziet badkamers, 

keukens en toiletten van mechanische afzuigventilatie met vochtsensoren. 

“Zodra het vochtgehalte in deze ruimtes oploopt, slaat de ventilatie aan”, 

licht Sjaak van de Witte, projectleider bij Damstra, toe. “In de woonkamers 

installeren wij een CO 2 

-meter met sensoren en in de ramen drukgestuurde 

roosters. Deze gaan automatisch dicht als de wind erop staat.” 

GEZOND LEEFKLIMAAT 

In combinatie met de maatregelen die de aannemer voor zijn rekening neemt 

– deze graaft de vloeren in de woonkamers uit, injecteert de muren en voorziet 

deze van een vochtwerende coating – is Van de Witte ervan overtuigd 

dat de woningen weer een gezond leefklimaat krijgen. “Vocht en schimmel 

gaan de bewoners hier niet meer tegenkomen.” Daarnaast keurt Koninklijke 

Damstra Installatietechniek in alle woningen het elektra, de meterkast, de 

rookmelders en de gasinstallatie. 

ALS EEN TREIN 

Inmiddels is twee derde deel van de woningen gereed en het werk verloopt 

als een trein. Ook over de sfeer is Van de Witte te spreken. “Iedereen weet 

wat hij moet doen en heeft wat voor elkaar over. Zo wil je samenwerken.” ❚ 

Sjaak van de Witte, projectleider bij Damstra. 

Uw garantie 

voor comfort 

en zekerheid! 

Meer dan 100 jaar ervaring 

Scan hier voor 

onze website! 

Installatietechniek I Service & Onderhoud I Duurzaam 

STEDENBOUW.NL | 193



Beeld | Hekstra 

Zorgvuldige dakrenovatie 

Van de Friese ribbelpannen tot de 

kraallijsten en overstekken 

De daken van de woningen in Hollanderwijk vormen de blikvangers in deze monumentale wijk. Monumentenstichting Elkien 

en Monumentenzorg willen dat de daken worden hersteld en verduurzaamd en tegelijkertijd volledig in oude glorie 

worden hersteld. Van de oude Friese ribbelpannen tot de kraallijsten en overstekken. 

Ter voorbereiding op deze omvangrijke klus maakt Hekstra Bedrijven – gevestigd 

in het Friese Damwâld – eerst talloze foto’s. Zo wordt duidelijk wat de 

dakmeesters kunnen tegenkomen. Vervolgens isoleren en renoveren ze het 

dak van de proefwoning die de woningcorporatie hiervoor ter beschikking 

heeft gesteld. “De uitdaging zit in de vele, oude details, dat was onmiddellijk 

duidelijk”, vertelt Arjen Brouwer, projectleider van Hekstra. “Na de renovatie 

moeten alle lijnen weer exact bij elkaar komen, compleet met de monumentale 

verbindingen.” Na goedkeuring van het dak van de proefwoning renoveert 

Hekstra de overige daken. 

Omdat de Friese ribbelpannen niet meer leverbaar zijn, wordt gezocht naar 

een producent die de monumentale pannen kan namaken in de oorspronkelijke, 

donkere kleur. Aan de achterzijde wordt een keramische dakpan van 

Nelskamp toegepast; aan de voorzijde de markante Friese ribbelpan. De dakkapellen 

worden vernieuwd en de goten met de oude kraallijsten en overstekken 

hersteld. Zo is nu een derde van de daken gerenoveerd. 

Het renovatieproject in Hollanderwijk wordt uitgevoerd door de afdeling Hekstra 

Dakmeesters, gespecialiseerd in het renoveren van daken, van dakgoot 

tot schoorsteen en alles wat daartussen ligt. Brouwer: “Daken hebben voor 

ons geen geheimen. Of het nu gaat over onderhoud, isolatie of vernieuwing, 

onze mannen kunnen ermee uit de voeten. Hollanderwijk is extra aantrekkelijk, 

omdat het ook vakmanschap vraagt van onze andere bedrijfsdisciplines.” 

De andere bouwdisciplines zijn Hekstra Rietdekkers, Hekstra Bouwers 

en Hekstra Prefab. ❚ 

Samen bouwen aan 

jouw thuisgevoel! 

'Compleet met de 

monumentale verbindingen' 

WIJ ZIJN HEKSTRA 

De daken voor de renovatie. 

194 | STEDENBOUW.NL



Beeld | Compofloor 

Innovatief renovatievloersysteem 

Snel en eenvoudig aan te brengen 

De ingreep met verreweg de grootste impact voor bewoners, is de vervanging van de woonkamervloer. Hiervoor wordt 

de oude, vochtige vloer inclusief Agrex-korrels verwijderd, zodat ruimte ontstaat voor het complete Compofloor ® renovatievloersysteem. 

Alle partijen houden rekening met de meest uiteenlopende verrassingen. Toch verloopt de operatie 

bijzonder voorspoedig. 

Compofloor ® ontwikkelde het renovatievloersysteem zo’n acht jaar geleden. 

Omdat vloeren tot op dat moment altijd samengingen met zware beton- of 

staalelementen ging zij op zoek naar lichtere materialen met een vergelijkbare 

stijfheid. “Dat bracht ons bij een composiet, dat aan alle eisen voldoet”, 

vertelt Earl Kemp, commercieel directeur van Compofloor ® . “Inmiddels prefabriceren 

we de composietelementen in onze eigen productiefaciliteit. De 

elementen worden op het werk in elkaar geklikt, waardoor zowel de vochtwerendheid 

als de luchtdichtheid zijn gegarandeerd.” 

SNEL EN EENVOUDIG MONTEREN 

Meer sterke kwaliteiten vertoont het Compofloor ® renovatievloersysteem tijdens 

het montageproces. Nu de gebruiker enkel afhankelijk is van de bouwmuren, 

verloopt het montageproces vlot en eenvoudig onder alle omstandigheden. 

Het innovatieve ophangsysteem maakt de vloer ook toepasbaar bij 

grillige funderingen. “Dankzij dit montageproces wordt veel tijd bespaard en 

blijft de overlast voor de bewoner tot het minimum beperkt.” 

'Het innovatieve ophangsysteem 

maakt de vloer uniek' 

project. “In Hollanderwijk verloopt het montageproces van een leien dakje”, 

vertelt Kemp. “Aannemer Lont gebruikt niet alleen de term ketenpartners, 

maar handelt er ook naar. Bij onverhoopte verrassingen zoekt de uitvoerder 

mee naar een oplossing en ook omgekeerd vraagt hij ons om iets extra’s 

te doen bij voorkomende problemen. Dat zorgt voor een uitstekende 

sfeer op het werk.” ❚ 

DUURZAAM 

Ook duurzaamheid speelde een rol bij de ontwikkeling van het Compofloor ® 

renovatievloersysteem. Na afloop van de gebruiksperiode laat het systeem 

zich eenvoudig demonteren, waarna het weer inzetbaar is op een volgend 

LICHTGEWICHT 

RENOVATIEVLOER 

MET NIEUWBOUW 

COMFORT! 

Het innovatieve ophangsysteem wordt bevestigd aan de bouwmuren. 

Compofloor B.V. 

De Stek 12 

1771 SP Wieringerwerf 

085 - 07 18 888 

info@compofloor.nl 

www.compofloor.nl 

STEDENBOUW.NL | 195

DUURZAAMHEID 

HEROVERWOGEN 

WAGO’S EERSTE KLEM VAN GERECYCLEDE 

EN BIOCIRCULAIRE KUNSTSTOFFEN. 

Elektrische installatie en duurzaamheid - kan dat? Dat kan met de nieuwe WAGO verbindingsklem met 

bedieningshendels uit de Green Range! De nieuwe aansluitklem van WAGO legt een duurzamere basis 

verbindingsklemmen uit de WAGO serie 221. 

www.wago.com/nl

PLATFORM OVER NIEUWBOUW, RENOVATIE, RESTAURATIE EN TRANSFORMATIE 

PARTNER WORDEN 

VAN STEDENBOUW? 

Zowel op de website als in de gedrukte 

versie bieden we u de mogelijkheid om 

onderdeel uit te maken van het overzicht 

met de meest gerenommeerde fabrikanten 

en toeleverancieres in de branche. 

Zo kunt u onder andere: 

• Toegevoegd worden als 

partner op de servicepagina’s 

van het vaktijdschrift 

• Een kosteloze vermelding krijgen in 

de geheel vernieuwde bedrijvenindex 

op stedenbouw.nl 

• Een gesponsorde positie met persoonlijke 

profielpagina op stedenbouw.nl verkrijgen 

• Uw eigen profielwidget inzetten, 

gekoppeld aan de redactionele content, 

nieuwsberichten en overige 

relevante marketingtools 

Ook geïnteresseerd? 

• Bel naar +31 495 45 00 95 

• Ga naar stedenbouw.nl/adverteren 

• Scan de QR code 

SCAN DE 

QR CODE 

Onze projectmanagers vertellen u graag meer over onze 

samenwerkingspakketten 

stedenbouw.nl

Bouwpartners 

Voor uitgebreide informatie over de 

Bouwpartners, scan deze QR code 

met uw smartphone 

stedenbouw.nl/bedrijven 

AANNEMERSBEDRIJF P. VAN LEEUWEN 

Energieweg 1 

4231 DJ Meerkerk 

T +31 183 35 23 32 

E info@pvanleeuwen.nl 

W www.pvanleeuwen.nl 

B-BUILT BV 

Lelyweg 4 

4612 PS Bergen op Zoom 

T +31 164 27 16 60 

E info@b-built.com 

W www.b-built.com 

BOUWBEDRIJF VAN DE VEN BV 

Erpseweg 3 

5463 PG Veghel 

Postbus 184 

5460 AD Veghel 

T +31 413 36 69 33 

E algemeen@bouwbedrijfvandeven.nl 

W www.bouwbedrijfvandeven.nl 

DEKKER KOZIJNPROJECTEN 

Laantje 3 

4225 PC Noordeloos 

T +31 183 58 16 26 

E info@dekkerkozijnprojecten.nl 

W www.dekkerkozijnprojecten.nl 

ABOMA 

Maxwellstraat 49a 

6716 BX Ede 

Postbus 141 

6710 BC Ede 

T +31 318 69 19 20 

E info@aboma.nl 

W www.aboma.nl 

VAN BERLO 

Doornhoek 3715 

5465 TB Veghel 

Postbus 183 

5460 AD Veghel 

T +31 413 38 90 90 

E info@vanberlo.com 

W www.vanberlo.com 

BUDOBOUW BETON & MONTAGE 

Katwolderweg 8a 

8041 AD Zwolle 

T +31 38 720 08 10 

E info@budobouw.nl 

W www.budobouw.nl 

DELABIE 

Bergensesteenweg 106A, bus 5 

B-1600 Sint-Pieters-Leeuw 

T +32 25 20 16 76 

E info@delabiebenelux.com 

W www.delabiebenelux.com 

ASK ROMEIN BV 

Belder 101 

4704 RK Roosendaal 

Postbus 1013 

4700 BA Roosendaal 

T +31 165 75 03 00 

E info@ask-romein.com 

W www.ask-romein.nl 

BETOLINQ AANNEMERS B.V. 

Bosschebaan 37 

5384 VX Heesch 

T +31 412 74 50 52 

E info@betolinq.nl 

W www.betolinq.nl 

BUVA HOMECARE SYSTEMEN 

Bremen 5 

2993 LJ Barendrecht 

Postbus 262 

2990 AG Barendrecht 

T +31 180 69 75 00 

E info@buva.nl 

DERAKO INTERNATIONAL BV 

Kanaalkade 66 

1756 ZG 'T Zand 

T +31 224 592 343 

E info@derako.com 

W www.derako.com 

W www.buva.nl 

BAM BOUW EN TECHNIEK BV 

Runnenberg 13 

3981 AZ Bunnik 

Postbus 12 

3980 CA Bunnik 

T +31 30 659 89 66 

E bouwentechniek@bam.com 

W www.bambouwentechniek.nl 

BLR-BIMON B.V. 

Aardvletterweg 3A 

3417 XL Montfoort 

Postbus 72 

3417 ZH Montfoort 

T +31 348 47 22 47 

E info@blr-bimon.nl 

W www.blr-bimon.nl 

CLADDING 

POINT 

CLADDING POINT BV 

Handelsweg 12 

6662 NH Elst 

T +31 26 365 06 31 

E info@claddingpoint.nl 

W www.claddingpoint.nl 

DOKA NEDERLAND BV 

Longobardenweg 11 

5342 PL Oss 

T +31 412 65 30 30 

E nederland@doka.com 

W www.doka.com 

BAM WONEN ZUIDWEST 

Kralingseweg 241-249 

3062 CE Rotterdam 

Postbus 8912 

3009 AX Rotterdam 

T +31 10 436 86 00 

E info.wonen@bam.nl 

W www.bamwonen.nl 

BOUWBEDRIJF M.J. DE NIJS EN ZONEN BV 

Oudewal 21 

1749 CA Warmenhuizen 

Postbus 1 

1749 ZG Warmenhuizen 

T +31 226 39 70 00 

E info@denijs.nl 

W www.denijs.nl 

CORDEEL NEDERLAND BV 

Lindtsedijk 22 

3336 LE Zwijndrecht 

T +31 78 625 51 00 

E info.nl@cordeel.eu 

W www.cordeel.nl 

DORP PROJECTEN B.V., VAN 

Fasciantio Boulevard 602 

2909 VA Capelle Aan Den IJssel 

T +31 10 487 88 00 

E projecten@vandorp.eu 

W www.vandorp.eu 

198 | STEDENBOUW.NL

Bouwpartners 





DREES & SOMMER NETHERLANDS BV 

Hoefbladstraat 20 - 22 

2153 EX Nieuw-Vennep 

T +31 6 38 32 91 79 

E info@dreso.com 

W www.dreso.com 

DURA VERMEER 

Bosmaatweg 60 

7556 PJ Hengelo 

Postbus 877 

7550 AW Hengelo 

T +31 74 255 02 55 

E dvi-oost@duravermeer.nl 

W www.duravermeer.nl 

FONOFLOOR BV 

Zuid Willemsvaart 14 

5211 AV 's-Hertogenbosch 

Postbus 811 

5201 AV 's-Hertogenbosch 

T +31 73 615 48 10 

E info@fonofloor.nl 

W www.fonofloor.nl 

HERCUTON BV 

Touwslager 2 

5253 RK Nieuwkuijk 

Postbus 67 

5250 AB Vlijmen 

T +31 88 205 34 00 

E info@hercuton.jajo.com 

W www.hercuton.nl 

ITHO DAALDEROP 

Lingewei 2 

4004 LL Tiel 

Postbus 21 

3100 AA Schiedam 

T +31 10 427 85 00 

E mst@ithodaalderop.nl 

W www.ithodaalderop.nl 

J.P. VAN EESTEREN 

Hanzeweg 16 

ERGOCARE VENNIK BV 

Kopersteden 24-1 

7547 TK Enschede 

T +31 53 42 83 090 

E info@ergocare.nl 

W www.ergocare.nl 

DE GROOT & VISSER BV 

Marconiweg 1 

4207 HH Gorinchem 

T +31 183 64 65 66 

E info@gv.nl 

W www.degrootenvisser.nl 

HOLCON BV 

Industrieweg 8 

7475 NH Markelo 

Postbus 81 

7475 ZH Markelo 

T +31 547 35 73 15 

E info@holcon.com 

W www.holcon.com 

2803 MC Gouda 

Postbus 8 

2800 AA Gouda 

T +31 88 823 01 00 

E info@jpvaneesteren.nl 

W www.jpvaneesteren.nl 

JM VAN DELFT & ZN 

James Wattlaan 21 

HAMER 

5151 DP Drunen 

FACÉDO BV 

Gildestraat 13 

6883 DB Velp 

Postbus 3025 

6802 DA Arnhem 

T +31 26 370 13 60 

E info@facedo.nl 

W www.facedo.nl 

Hoofdvestiging: 

Stadhoudersmolenweg 23 

7317 AV Apeldoorn 

Postbus 525 

7300 AM Apeldoorn 

T +31 55 577 72 00 

E info@hamer.net 

W www.hamer.net 

HOMIJ TECHNISCHE INSTALLATIES BV 

Lange Dreef 7 

4131 NJ Vianen 

Postbus 47 

4130 EA Vianen 

T +31 88 186 16 00 

E info@homij.nl 

Postbus 232 

5150 AE Drunen 

T +31 416 37 49 25 

E info@jmvandelft.nl 

W www.jmvandelft.nl 

W www.homij.nl 

KIM NEDERLAND 

FAKRO NEDERLAND BV 

De Ren 34 

6562 JK Groesbeek 

T +31 24 39 78 095 

E info@fakro.nl 

W www.fakro.nl 

HARDEMAN | VAN HARTEN 

Lage Veldweg 10 

6741 JL Lunteren 

T +31 31 846 15 51 

E info@hardeman-vanharten.nl 

HOOGENDOORN SANITAIRE INSTALLATIES 

Jan Kriegestraat 7 

3443 TJ Woerden 

T +31 348 413 444 

E info@hoogendoornbv.nl 

Tweelingenlaan 144 

7324 BP Apeldoorn 

T +31 55 368 91 91 

E info@kim-nederland.nl 

W www.kim-nederland.nl 

W www.hardeman-vanharten.nl 

W www.hoogendoornbv.nl 

FALCO B.V. 

Postbus 18 

7670 AA Vriezenveen 

Bezoekadres: 

Weitzelweg 8 

7671 EJ Vriezenveen 

Bezoekadres 

7671 EJ Vriezenveen 

T +31 546 55 44 44 

E info@falco.nl 

W www.falco.nl 

HEIJMANS 

Graafsebaan 65 

5248 JT Rosmalen 

Postbus 2 

5240 BB Rosmalen 

T +31 73 543 51 11 

E info@heijmans.nl 

W www.heijmans.nl 

INTAL BV 

De Veken 103 

1716 KG Opmeer 

T +31 226 34 15 25 

E info@intal.nl 

W www.intal.nl 

KINGSPAN GEÏSOLEERDE PANELEN 

Lingewei 8 

4004 LL Tiel 

Postbus 6565 

4000 HN Tiel 

T +31 344 67 52 50 

E info@kingspanpanels.nl 

W www.kingspan.com 

STEDENBOUW.NL | 199

Bouwpartners 





KINGSPAN UNIDEK BV 

Scheiweg 26 

5421 XL Gemert 

T +31 492 37 81 11 

E info@kingspanunidek.nl 

W www.kingspan.com 

LOKHORST BOUW EN ONTWIKKELING 

Leeghwaterweg 1 

1951 NA Velsen-Noord 

Postbus 79 

1951 NA Velsen-Noord 

T +31 251 26 50 00 

E info@lokhorst.nl 

W www.lokhorst.nl 

VAN DEN POL ELEKTROTECHNIEK BV 

Aardvletterweg 14 

3417 XL Montfoort 

T +31 348 47 34 34 

E info@vandenpol.com 

ROBERTSON 

Larserpoortweg 32 

8218 NK Lelystad 

Postbus 1969 

8200 AD Lelystad 

T +31 320 26 78 78 

E info@robertson.nl 

W www.robertson.nl 

W www.vandenpol.com 

KLIMAATSERVICE HOLLAND BV 

Nijverheidsstraat 31 

3371 XE Hardinxveld-Giessendam 

Postbus 118 

3370 AC Hardinxveld-Giessendam 

T +31 184 61 39 11 

E post@klimaatservice.nl 

W www.klimaatservice.nl 

NED AIR 

Constructieweg 49 

8263 BC Kampen 

Postbus 79 

8260 AB Kampen 

T +31 38 33 70 833 

E info@nedair.nl 

W www.nedair.nl 

VAN POMMEREN 

Bobinestraat 44 

3903 KG Veenendaal 

T +31 318 70 10 86 

E info@van-pommeren.nl 

ROLLECATE 

H.G. Zwerusstraat 3 

7951 CZ Staphorst 

Postbus 3 

7950 AA Staphorst 

T +31 522 46 70 00 

E mail@rollecate.nl 

W www.rollecate.nl 

W www.van-pommeren.nl 

KONE 

Rijn 10 

2491 BG Den Haag 

T +31 70 317 10 00 

E nederland@kone.com 

W www.kone.nl 

NATHAN SYSTEMS 

Mega 2 

6902 KL Zevenaar 

Postbus 90 

6900 AB Zevenaar 

T +31 26 445 98 45 

E info@nathan.nl 

W www.nathan.nl 

PRECO BV 

IJsseldijk 31 

7325 WZ Apeldoorn 

T +31 85 112 23 60 

E info@preco.nl 

W www.preco.nl 

SCHINDLER NEDERLAND 

Verheeskade 4 

2521 BN Den Haag 

Postbus 28501 

2502 KM Den Haag 

T +31 70 384 37 00 

E info@nl.schindler.com 

W www.schindler.com 

KONINKLIJKE WOUDENBERG 

Voorstraat 7 

4233 EA Ameide 

Postbus 3 

4233 ZG Ameide 

T +31 88 355 96 00 

E info@koninklijkewoudenberg.nl 

W www.koninklijkewoudenberg.nl 

NIJHUIS BOUW BV 

Molendijk Noord 92a 

7461 JE Rijssen 

Postbus 241 

7460 AE Rijssen 

T +31 548 53 54 45 

E bouw@nijhuis.nl 

W www.nijhuis.nl 

PROFINE NEDERLAND B.V. 

Postbus 2 

4180 BA Waardenburg 

T +31 418 65 17 17 

E info@profine-group.com 

W www.profine-group.com 

SOPRO NEDERLAND BV 

Kruyderlaan 21A 

3431 BM Nieuwegein 

T +31 30 6050214 

E info@soprobv.nl 

W www.soprobv.nl 

Elektrotechniek 

LIEFTINK GEVELTECHNIEK BV 

Produktieweg 17 

2404 CC Alphen a/d Rijn 

T +31 172 46 96 70 

E info@lieftink.nl 

OTIS NEDERLAND 

Papendorpseweg 83 

3528 BJ Utrecht 

T +31 88 750 06 00 

E informatie@otis.com 

RITE-HITE BENELUX BV 

Koppelstraat 26 

7391 AK Twello 

T +31 571 27 04 44 

E info@ritehite.com 

STEEGMAN ELEKTROTECHNIEK 

Fruitweg 232 

2525 KJ Den Haag 

T +31 70 445 55 55 

E steegman@steegman.nl 

W www.lieftink.nl 

W www.otis.com 

W www.ritehite.com 

W www.steegman.nl 

200 | STEDENBOUW.NL

Bouwpartners 





a member of the Stertil Group 

STERTIL BV 

Westkern 3 

9288 CA Kootstertille 

T +31 512 33 44 44 

E info@stertil.nl 

W www.stertil.com 

TREBBE GROEP BV 

Tubantiasingel 63 

7514 AB Enschede 

Postbus 4 

7500 AA Enschede 

T +31 88 259 00 00 

E info@trebbe.nl 

W www.trebbe.nl 

VASTBOUW OOST 

Spoelerstraat 2 

7461 TW Rijssen 

Postbus 240 

7460 AE Rijssen 

DE VRIES EN VERBURG 

't Vaartland 8 

2821 LH Stolwijk 

Postbus 59 

2820 AB Stolwijk 

T +31 548 53 99 99 

T +31 182 34 17 41 

VAN STOKKUM 

E info@vastbouw.nl 

W www.vastbouw.nl 

E info@devriesverburg.nl 

W www.devriesverburg.nl 

Van Coehoornstraat 10 

5916 PH Venlo 

DE TWEE SNOEKEN 

T +31 77 351 88 54 

E info@vanstokkum.com 

W www.vanstokkum.com 

Postelstraat 49 

5211 DX 's-Hertogenbosch 

T +31 73 614 04 07 

E info@tweesnoeken.nl 

W www.tweesnoeken.nl 

VERCOMA BV 

VAN WIJNEN 

Heikampweg 6 

5249 JX Rosmalen 

Rosbayerweg 41 

Postbus 46 

1521 RW Wormerveer 

5240 AA Rosmalen 

STUDIONINEDOTS 

Gedempt Hamerkanaal 111 

1021 KP Amsterdam 

T +31 20 488 92 69 

TWINTEC NEDERLAND BV 

Gutenbergweg 6 

4104 BA Culemborg 

T +31 345 53 28 78 

T + 31 75 621 76 28 

E info@vercoma.nl 

W www.vercoma.nl 

T +31 73 521 90 14 

E rosmalen@vanwijnen.nl 

W www.vanwijnen.nl 

E info@studioninedots.nl 

E info@twintec.nl 

W www.studioninedots.nl 

W www.twintecgroup.com 

WOLF ENERGIESYSTEMEN B.V. 

VOLKERWESSELS 

Blauwe Engel 1 

THERMO KONSTRUKTIES BV 

Van Galenweg 23 

UNILIN INSULATION 

Beneluxstraat 1 

5061 KD Oisterwijk 

T +31 13 523 13 13 

Podium 9 

3826 PA Amersfoort 

T +31 88 186 61 86 

8265 NL KAMPEN 

Postbus 46 

5240 AA Rosmalen 

T +31 38 30 35 540 

5431 LG Cuijk 

E info.nl@unilin.com 

W www.volkerwessels.com 

E info@wolf.eu 

T +31 485 36 30 36 

W www.unilininsulation.com 

W www.wolf.eu 

E info@thermobv.nl 

W www.thermobv.nl 

TGM 

UNSTUDIO 

Stadhouderskade 113 

VORSSELMANS 

Wuustwezelseweg 95 

WAGO NEDERLAND B.V. 

Heesakkerweg 19 

5721 KM Asten 

T +31 493 32 77 22 

E info@tgm.nl 

1073 AX Amsterdam 

Postbus 75381 

1070 AJ Amsterdam 

T +31 20 570 20 40 

E info@unstudio.com 

B-2990 Loenhout 

T +32 3 690 04 40 

E info@vorsselmans.be 

Postbus 2070 

7301 DB Apeldoorn 

T +31 55 368 35 00 

E info@wago.com 

W www.tgm.nl 

W www.unstudio.com 

W www.vorsselmans.be 

W www.wago.com 

STEDENBOUW.NL | 201

Maak kennis met 

BFB Wood 

BFB Wood, 

jouw partner voor 

houtelementen 

en 3D modules 

BFB Wood commercialiseert daken, wanden, vloerroosters, 

gevelelementen en 3D modules in houtskelet en CLT voor de 

professionele bouwmarkten in België, Zuid-Nederland, GH Luxemburg 

en Noord-Frankrijk. Dit aanbod wordt exclusief ontwikkeld en 

geproduceerd door BFB Wood’s zusteronderneming Jumatt die, 

met bijna 60 jaar ervaring, over een unieke expertise beschikt in 

(modulaire) houtskeletbouw. 

Meer weten? 

contact@bfbwood.be 

www.bfbwood.be 

Kwaliteit voeren we hoog in het vaandel. Flexibiliteit is onze troef. 

Met een fabriekshal van 12.000 m 2 en 3 productielijnen staan we 

in voor een productie het ganse jaar door. Onze deskundigheid in 

combinatie met automatisatie staat voorop. Dit laat een grotere 

productiecapaciteit toe én garandeert een optimale kwaliteitscontrole.

”BREEAM” tegelwerk 

conform 

EC1 PLUS? 

Professionele Tegellijmen 

& Voegproducten 

030-6050214 - info@soprobv.nl - www.soprobv.nl


UTILITEIT RENOVATIE AGRARISCH 

Goldbeck | Wehkamp 

Dakbeplating: 29.500 m² 

Gevelbeplating: 4.900 m² 

Binnenwand: 75 m²

Stedenbouw-781_2023

Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!

Delete template?

Save as template ?