2024 04 04 Keten en stompen - Nieuw Amsterdams Peil + Elmer Schönberger
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Do 4 apr <strong>2024</strong><br />
Grote Zaal<br />
20.15 uur<br />
Donderdag<br />
avondserie<br />
<strong>Ket<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> stomp<strong>en</strong><br />
<strong>Nieuw</strong> <strong>Amsterdams</strong> <strong>Peil</strong><br />
+ <strong>Elmer</strong> <strong>Schönberger</strong><br />
Het gratis beschikbaar stell<strong>en</strong> van dit digitale<br />
programmaboekje is e<strong>en</strong> extra service<br />
ter voorbereiding op het concert. Het is<br />
uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie<br />
tijd<strong>en</strong>s het concert te raadpleg<strong>en</strong> via je mobiele<br />
telefoon. Dit is namelijk zeer stor<strong>en</strong>d voor de<br />
andere concertbezoekers.<br />
Bij voorbaat dank.
Programma<br />
<strong>Ket<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> stomp<strong>en</strong><br />
<strong>Nieuw</strong> <strong>Amsterdams</strong> <strong>Peil</strong><br />
+ <strong>Elmer</strong> <strong>Schönberger</strong><br />
<strong>Nieuw</strong> <strong>Amsterdams</strong> <strong>Peil</strong>:<br />
Eline van Esch fluit<br />
Marieke Franss<strong>en</strong> fluit<br />
Jana Machalett (alt)fluit<br />
Lars Wouters van de Oud<strong>en</strong>weijer klarinet<br />
David Kweksilber (bas)klarinet<br />
Hele<strong>en</strong> Hulst viool<br />
Emma Breedveld (alt)viool<br />
Elisabeth Smalt viool<br />
Mick Stirling cello<br />
Ernestine Stoop harp<br />
Gerard Bouwhuis piano<br />
<strong>Elmer</strong> <strong>Schönberger</strong> tekst, piano<br />
Donderdag<br />
avondserie<br />
Do 4 apr <strong>2024</strong><br />
Grote Zaal<br />
20.15 – 22.35 uur<br />
ca. 70 minut<strong>en</strong> voor de pauze<br />
ca. 45 minut<strong>en</strong> na de pauze<br />
Inleiding<br />
Foyerdeck 1<br />
19.15 – 19.45 uur<br />
Door Huib Ramaer<br />
Dit programma is mede mogelijk<br />
gemaakt dankzij e<strong>en</strong> bijdrage<br />
van Stichting Reinbert de Leeuw<br />
Staat je mobiele telefoon al uit?<br />
Dank je wel.<br />
2
Programma<br />
Francis Poul<strong>en</strong>c (1988-1963)<br />
Sonate voor twee klarinett<strong>en</strong> (1918)<br />
1 Presto<br />
2 Très l<strong>en</strong>t<br />
3 Vite – avec joie<br />
Louis Andriess<strong>en</strong> (1939-2021)<br />
Golv<strong>en</strong> (1982, première)<br />
Suite sam<strong>en</strong>gesteld door <strong>Elmer</strong> <strong>Schönberger</strong><br />
1 Begin<br />
2 Het pass<strong>en</strong><br />
3 Het feest<br />
4 Wandeling door de nacht<br />
5 Afscheid<br />
6 Slotmuziek<br />
Johann Sebastian Bach (1685 - 1750) /<br />
Igor Stravinsky / Louis Andriess<strong>en</strong><br />
Prelude in b uit Das wohltemperierte Klavier<br />
deel 1 (2006)<br />
Louis Andriess<strong>en</strong><br />
Tuin van Eros (2002)<br />
<strong>Elmer</strong> <strong>Schönberger</strong> (1950)<br />
Verhuisbericht (1983, suite 2000)<br />
1 Doz<strong>en</strong><br />
2 Dubb<strong>en</strong> <strong>en</strong> dans<strong>en</strong><br />
3 Liedje zonder woord<strong>en</strong><br />
4 M<strong>en</strong>eer Li<br />
5 Halfslaap<br />
Igor Stravinsky (1882-1971)<br />
Balalaika <strong>en</strong> Napolitana uit Cinq pièces<br />
faciles (1916/17)<br />
Deel 1 <strong>en</strong> 3 uit Trois pièces voor strijkkwartet<br />
(1914) door de componist bewerkt voor<br />
quatre-mains<br />
Keizersgrachtshuffle (2021, première)*<br />
E<strong>en</strong> filmische ode aan het huis van Louis<br />
Andriess<strong>en</strong><br />
* E<strong>en</strong> A.R.M.-productie<br />
Pauze<br />
3
Toelichting<br />
Het is alweer bijna drie jaar geled<strong>en</strong> dat Louis Andriess<strong>en</strong> overleed. Onder normale<br />
omstandighed<strong>en</strong> had e<strong>en</strong> dergelijke gebeurt<strong>en</strong>is aanleiding gegev<strong>en</strong> tot uitvoerige muzikale<br />
<strong>en</strong> niet-muzikale herd<strong>en</strong>king<strong>en</strong>, maar de omstandighed<strong>en</strong> war<strong>en</strong> in 2021 niet normaal.<br />
De covid-crisis had het concertlev<strong>en</strong> op<br />
slot gezet, begraf<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> war<strong>en</strong> beperkt<br />
toegankelijk. De première van Andriess<strong>en</strong>s<br />
laatste compositie, May, e<strong>en</strong> half jaar eerder<br />
voor e<strong>en</strong> lege zaal in het Concertgebouw, was<br />
e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>zame gebeurt<strong>en</strong>is.<br />
Verslag van e<strong>en</strong> vri<strong>en</strong>dschap<br />
Van 1977 tot zijn dood b<strong>en</strong> ik in diepe<br />
vri<strong>en</strong>dschap met Louis verbond<strong>en</strong> geweest.<br />
In de maand<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>d op zijn dood deed<br />
ik daarvan in stukjes <strong>en</strong> beetjes verslag,<br />
aanvankelijk alle<strong>en</strong> voor mijzelf maar<br />
uiteindelijk werd het e<strong>en</strong> boek: <strong>Ket<strong>en</strong></strong> &<br />
stomp<strong>en</strong>*. Onze vri<strong>en</strong>dschap begon met<br />
Stravinsky, over wie we in 1983 Het apollinisch<br />
uurwerk schrev<strong>en</strong>, <strong>en</strong> eindigde in de stilte<br />
van het grote verget<strong>en</strong>. Daartuss<strong>en</strong> lag<strong>en</strong><br />
vele jar<strong>en</strong> van Bach <strong>en</strong> Stravinsky op twee<br />
vleugels spel<strong>en</strong> (‘stomp<strong>en</strong>’), van vakanties <strong>en</strong><br />
verre reiz<strong>en</strong>, van gesprekk<strong>en</strong> over lev<strong>en</strong>, dood,<br />
goede <strong>en</strong> foute not<strong>en</strong>, van whisky drink<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> kaartspel<strong>en</strong> (‘ket<strong>en</strong>’). In de muziek die in<br />
<strong>Ket<strong>en</strong></strong> & stomp<strong>en</strong> tot klink<strong>en</strong> komt resoneert<br />
deze vri<strong>en</strong>dschap, die er om te beginn<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
van gedeelde muzikale liefdes was.<br />
* <strong>Ket<strong>en</strong></strong> & stomp<strong>en</strong> – met Louis Andriess<strong>en</strong>,<br />
componist <strong>en</strong> vri<strong>en</strong>d, Uitgeverij Prometheus,<br />
Amsterdam 2023<br />
Francis Poul<strong>en</strong>c<br />
Sonate voor twee klarinett<strong>en</strong><br />
E<strong>en</strong> gedeelde liefde hadd<strong>en</strong> we bijvoorbeeld<br />
voor Poul<strong>en</strong>c, van wie Louis stapels lieder<strong>en</strong><br />
in de kast had ligg<strong>en</strong> <strong>en</strong> natuurlijk ook de<br />
opera Dialogues des Carmélites.<br />
Of hij Poul<strong>en</strong>cs Stravinsky-achtige Sonate voor<br />
twee klarinett<strong>en</strong> k<strong>en</strong>de, weet ik niet, maar ik<br />
b<strong>en</strong> er zeker van dat Louis Stravinsky’s warme<br />
gevoel<strong>en</strong>s gedeeld zou hebb<strong>en</strong>. Die bedankte<br />
de 20-jarige componist per brief hartelijk voor<br />
de hem toegestuurde partituur: ‘2 clarinettes<br />
que j’aime beaucoup’.<br />
Louis Andriess<strong>en</strong><br />
Golv<strong>en</strong><br />
In 1982 componeerde Louis muziek voor<br />
Golv<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> film van Annette Apon,<br />
gebaseerd op The Waves van Virginia Woolf.<br />
De film staat nu te boek als ‘e<strong>en</strong> interessant<br />
<strong>en</strong> gedurfd experim<strong>en</strong>t dat niet aan<br />
iedere<strong>en</strong> besteed zal zijn’ (VPRO), maar gold<br />
destijds als e<strong>en</strong> krachtig antwoord op het<br />
afgezaagde naturalisme van de Nederlandse<br />
cinema. De soundtrack versche<strong>en</strong> op e<strong>en</strong><br />
grammofoonplaat, waarna de partituur – het<br />
4
Toelichting<br />
lot van de meeste filmmuziek – in vergetelheid<br />
raakte.<br />
De overtuiging dat de muziek beter verdi<strong>en</strong>t,<br />
heeft geleid tot het initiatief om uit de<br />
oorspronkelijke score e<strong>en</strong> suite sam<strong>en</strong> te<br />
stell<strong>en</strong>, die ook zonder filmbeeld<strong>en</strong> haar<br />
muzikale geldigheid behoudt. Chronologisch<br />
ingeklemd tuss<strong>en</strong> grote <strong>en</strong> grootse werk<strong>en</strong><br />
als Mausoleum (1979), De Tijd (1981) <strong>en</strong> De<br />
Snelheid (1983) slaat Golv<strong>en</strong> e<strong>en</strong> onverwacht<br />
intieme <strong>en</strong> milde toon aan, waarin e<strong>en</strong><br />
voorecho van latere werk<strong>en</strong> als Dances (1991)<br />
<strong>en</strong> Writing to Vermeer (1997) te bespeur<strong>en</strong><br />
valt.<br />
Igor Stravinsky<br />
Stukk<strong>en</strong> voor quatre-mains<br />
Op de zolder van de Keizersgracht waar<br />
Louis elke dag zat te componer<strong>en</strong> stond<strong>en</strong><br />
twee vleugels. Avondlijke bezoek<strong>en</strong> liep<strong>en</strong><br />
steevast uit op sam<strong>en</strong> spel<strong>en</strong>. Bach <strong>en</strong><br />
Stravinsky vormd<strong>en</strong> het alfa <strong>en</strong> omega van<br />
het repertoire.<br />
Bach, dat war<strong>en</strong> de orgelwerk<strong>en</strong>, Stravinsky,<br />
dat war<strong>en</strong> vooral zetting<strong>en</strong> van orkestwerk<strong>en</strong><br />
uit de midd<strong>en</strong>periode, zoals Dumbarton Oaks<br />
<strong>en</strong> Danses concertantes. Voor de stukk<strong>en</strong> van<br />
Stravinsky die vanavond op het programma<br />
staan is maar één instrum<strong>en</strong>t nodig. Het laatste<br />
van het door de componist zelf voor quatremains<br />
bewerkte Trois pièces voor strijkkwartet<br />
bevat <strong>en</strong>kele van de diepzinnigste mat<strong>en</strong> uit<br />
zijn gehele oeuvre.<br />
Johann Sebastian Bach /<br />
Igor Stravinsky / Louis Andriess<strong>en</strong><br />
Prelude in b<br />
Ooit werd Louis gepolst of hij e<strong>en</strong> suite naar<br />
Stravinsky’s The Rake’s Progress wilde<br />
mak<strong>en</strong>. Hij deinsde ervoor terug.<br />
Wel waagde hij zich aan bewerking<strong>en</strong><br />
van Stravinsky’s Tango <strong>en</strong> Scherzo à la<br />
russe <strong>en</strong> werd in zijn nalat<strong>en</strong>schap e<strong>en</strong><br />
pianozetting van het eerste deel van de<br />
Symfonie in C aangetroff<strong>en</strong>. E<strong>en</strong>maal heeft<br />
hij zich aan e<strong>en</strong> voltooiing gewaagd. Twee<br />
jaar voor zijn dood begon Stravinsky aan<br />
e<strong>en</strong> strijkkwartetbewerking van del<strong>en</strong> uit<br />
Bachs Wohltemperiertes Klavier. Aan de<br />
driestemmige Prelude in b uit het eerste<br />
deel daarvan voegde hij als vierde stem e<strong>en</strong><br />
altvioolpartij toe, maar het werk stagneerde in<br />
maat 6. Louis voltooide het – in de geest van<br />
Bach <strong>en</strong> Stravinsky, dat wil zegg<strong>en</strong>, met de<br />
goede goede <strong>en</strong> soms de goede foute not<strong>en</strong>.<br />
Leg de muziek onder de loep <strong>en</strong> huiver bij<br />
de parallelle kwart<strong>en</strong> <strong>en</strong> secundes in maat 33<br />
<strong>en</strong> de exc<strong>en</strong>trieke chromatiek van de voorvoorlaatste<br />
maat.<br />
Louis Andriess<strong>en</strong><br />
Tuin van Eros<br />
Louis baseerde zijn vier jaar eerder<br />
gecomponeerde strijkkwartet Tuin van Eros<br />
5
Toelichting<br />
naar eig<strong>en</strong> zegg<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> fundam<strong>en</strong>teel<br />
verkeerde opvatting van het g<strong>en</strong>re. Het<br />
stuk is namelijk gedacht als e<strong>en</strong> compositie<br />
voor soloviool, begeleid door drie<br />
strijkinstrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
De primarius geeft zich over aan ijle<br />
mijmering<strong>en</strong>, in de kalme zekerheid dat de<br />
collega-strijkers haar e<strong>en</strong>sgezind in de lucht<br />
zull<strong>en</strong> houd<strong>en</strong> met hun almaar herhaalde,<br />
onvermoeibaar opver<strong>en</strong>de ritm<strong>en</strong>. Alle<strong>en</strong><br />
het geagiteerde midd<strong>en</strong>gedeelte duikt de<br />
diepte in, maar niet voor lang; via e<strong>en</strong> citaat<br />
uit de Lyrische Suite van Alban Berg keert<br />
de muziek terug naar e<strong>en</strong> variant van de<br />
op<strong>en</strong>ingsklank<strong>en</strong>. ‘To the memory of my<br />
brother Jurriaan’ vermeldt de partituur, <strong>en</strong><br />
deze opdracht zou de sleutel kunn<strong>en</strong> zijn<br />
voor het dies irae-motief dat de opmaat tot<br />
het agitato vormt. Of moet de verklaring<br />
gezocht word<strong>en</strong> in het gedicht van Jan<br />
Engelman, Tuin van Eros (1934)? Het kwartet<br />
ontle<strong>en</strong>t hieraan niet alle<strong>en</strong> zijn titel, maar<br />
ook – <strong>en</strong>igszins vrij – zijn stemmingsverloop<br />
<strong>en</strong> – str<strong>en</strong>g – zijn ontplooiing in de tijd: de<br />
muziek bevat ev<strong>en</strong>veel tell<strong>en</strong> als het gedicht<br />
lettergrep<strong>en</strong>.<br />
Operaatjes noemde hij ze <strong>en</strong> ze war<strong>en</strong><br />
uitdrukkelijk bedoeld voor zing<strong>en</strong>de acteurs.<br />
Geïnspireerd door deze aanpak componeerde<br />
ik in 1983 Verhuisbericht, muziektheater voor<br />
één actrice (Marlies Heuer), <strong>en</strong>kele figurant<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> instrum<strong>en</strong>taal <strong>en</strong>semble, naar e<strong>en</strong> idee van<br />
regisseur Vonne van der Meer <strong>en</strong> schrijver<br />
Nicolaas Matsier. We noemd<strong>en</strong> het un’ opera<br />
in poche parole, e<strong>en</strong> opera in weinig woord<strong>en</strong>.<br />
Daar was niets te veel of te weinig mee<br />
gezegd: de partituur bestond voornamelijk<br />
uit instrum<strong>en</strong>tale nummers. Twee van de vijf<br />
del<strong>en</strong> van de suite die ik er zev<strong>en</strong>ti<strong>en</strong> jaar later<br />
uit sam<strong>en</strong>stelde, gaan voor e<strong>en</strong> deel terug<br />
op vocale nummers <strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> de gedaante<br />
van ‘Lieder ohne Worte’ aang<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. M<strong>en</strong>eer<br />
Li ontle<strong>en</strong>t zijn titel – <strong>en</strong> zijn schaamteloze<br />
exotisme – aan e<strong>en</strong> scène met e<strong>en</strong> Chinees die<br />
uitsluit<strong>en</strong>d zijn moedertaal spreekt <strong>en</strong> op het<br />
verkeerde adres heeft aangebeld.<br />
<strong>Elmer</strong> <strong>Schönberger</strong><br />
<strong>Elmer</strong> <strong>Schönberger</strong><br />
Verhuisbericht<br />
De muziektheatervoorstelling<strong>en</strong> die Louis<br />
eind jar<strong>en</strong> zev<strong>en</strong>tig voor Toneelgroep Baal<br />
componeerde – Mattheus Passie (1976),<br />
Orpheus (1977) <strong>en</strong> George Sand (1980) –<br />
maakt<strong>en</strong> diepe indruk op mij.<br />
6
fotograaf onbek<strong>en</strong>d, uit archief Monica Germino<br />
7
Biografieën<br />
Componist<strong>en</strong><br />
de door hem verwaarloosde<br />
katholieke kerk <strong>en</strong> begon<br />
hij ook religieuze werk<strong>en</strong> te<br />
schrijv<strong>en</strong>.<br />
Matthijs Vermeul<strong>en</strong>prijs,<br />
in 2011 de Grawemeyer<br />
Award <strong>en</strong> in 2016 werd<br />
hem de Kravis Prize for<br />
New Music toegek<strong>en</strong>d<br />
met e<strong>en</strong> bijbehor<strong>en</strong>de<br />
compositieopdracht.<br />
Herfst 2018 ging zijn<br />
orkestwerk Agamemnon in<br />
première. In 2019 ontving<br />
hij e<strong>en</strong> eredoctoraat van de<br />
Universiteit van Amsterdam.<br />
Francis Poul<strong>en</strong>c (1899 - 1963)<br />
was de zoon van de directeur<br />
van e<strong>en</strong> farmaceutische<br />
fabriek <strong>en</strong> had zijn lev<strong>en</strong><br />
lang ge<strong>en</strong> geldzorg<strong>en</strong>. Op<br />
zijn zev<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de nam hij<br />
privé pianoles bij Ricardo<br />
Viñes <strong>en</strong> later compositieles<br />
bij Charles Koechlin. In<br />
diezelfde tijd maakte hij deel<br />
uit van de Groupe des Six,<br />
e<strong>en</strong> vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong>groep die zich<br />
afzette teg<strong>en</strong> grote nam<strong>en</strong><br />
als Wagner <strong>en</strong> Debussy. Zij<br />
liet<strong>en</strong> zich inspirer<strong>en</strong> door<br />
Satie <strong>en</strong> Stravinsky, <strong>en</strong> door<br />
populaire muziekg<strong>en</strong>res<br />
zoals de jazz, de muziek<br />
uit de music hall <strong>en</strong> het<br />
circus. Na de plotselinge<br />
dood van zijn vri<strong>en</strong>d <strong>en</strong><br />
liefdespartner zocht hij in<br />
de jar<strong>en</strong> dertig zijn heil bij<br />
8<br />
foto: Marco Borggreve<br />
Louis Andriess<strong>en</strong><br />
(1939 - 2021) geldt als de<br />
invloedrijkste Nederlandse<br />
componist van zijn<br />
g<strong>en</strong>eratie. Hij studeerde<br />
compositie bij zijn vader,<br />
H<strong>en</strong>drik Andriess<strong>en</strong>, bij<br />
Kees van Baar<strong>en</strong> aan het<br />
Koninklijk Conservatorium<br />
in D<strong>en</strong> Haag <strong>en</strong> bij Luciano<br />
Berio. In zijn composities<br />
zijn invloed<strong>en</strong> terug te<br />
hor<strong>en</strong> van minimal musiccomponist<strong>en</strong><br />
als Terry Riley<br />
<strong>en</strong> Steve Reich. Zelf noemt<br />
hij vooral Igor Stravinsky <strong>en</strong><br />
Maurice Ravel als inspiratie,<br />
maar ook The Birth of the<br />
Cool van Miles Davis. In<br />
1977 won Andriess<strong>en</strong> de<br />
foto: Lee Miller<br />
Igor Stravinsky (1882 - 1971)<br />
wordt beschouwd als e<strong>en</strong><br />
van de meest invloedrijke<br />
componist<strong>en</strong> van de 20e<br />
eeuw. Hij werd in Rusland<br />
opgeleid door Nicolaj Rimski-<br />
Korsakov <strong>en</strong> zijn eerste<br />
werk<strong>en</strong> klink<strong>en</strong> in de geest<br />
van zijn leermeester. Met<br />
revolutionaire partitur<strong>en</strong><br />
voor Les Ballets Russes<br />
zoals Petroesjka <strong>en</strong> Sacre du
Biografieën<br />
Printemps sloeg Stravinsky<br />
onder invloed van de<br />
Russische volksmuziek<br />
nieuwe weg<strong>en</strong> in. Na de<br />
jar<strong>en</strong> twintig werd zijn werk<br />
soberder met onder andere<br />
de opera Oedipus Rex <strong>en</strong> de<br />
Symphonie des Psaumes <strong>en</strong><br />
na de jar<strong>en</strong> vijftig hield hij<br />
zich onder andere met de<br />
Requiem Canticles bezig met<br />
twaalftoonstechniek<strong>en</strong>. De<br />
Russische volksmuziek <strong>en</strong><br />
de ritmische <strong>en</strong>ergie blev<strong>en</strong><br />
constante factor<strong>en</strong> in zijn<br />
werk.<br />
Johann Sebastian<br />
Bach (1685 – 1750) was<br />
afkomstig uit e<strong>en</strong> oud<br />
muzikant<strong>en</strong>geslacht van<br />
organist<strong>en</strong>, cantors <strong>en</strong><br />
stadsmuzikant<strong>en</strong>. Als jong<strong>en</strong><br />
leerde hij viool <strong>en</strong> orgel spel<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> zong hij in het kerkkoor<br />
van zijn geboorteplaats<br />
Eis<strong>en</strong>ach. Van zijn oudste<br />
broer leerde hij klavierspel<strong>en</strong>.<br />
Op zijn zev<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de begon<br />
zijn lev<strong>en</strong> als professional<br />
waarbij de aanstelling<strong>en</strong><br />
elkaar in vrij snel tempo<br />
opvolgd<strong>en</strong>: Weimar, Arnstadt,<br />
Mühlhaus<strong>en</strong>, Köth<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
t<strong>en</strong>slotte Leipzig. In Köth<strong>en</strong><br />
lag de nadruk lag op de<br />
wereldlijke muziek, in Leipzig<br />
was hij als cantor van de<br />
Thomaskirche gefocust op<br />
de kerkmuziek volg<strong>en</strong>s de<br />
Lutherse liturgie. Bach wordt<br />
algeme<strong>en</strong> beschouwd als e<strong>en</strong><br />
van de grootste componist<strong>en</strong><br />
aller tijd<strong>en</strong>. Opvall<strong>en</strong>d is zijn<br />
meesterlijke beheersing van<br />
harmonie <strong>en</strong> contrapunt.<br />
‘Schrijver, componist,<br />
musicoloog’ is de kortste<br />
sam<strong>en</strong>vatting die <strong>Elmer</strong><br />
<strong>Schönberger</strong> (1950) van<br />
zichzelf pleegt te gev<strong>en</strong>.<br />
Als musicologiestud<strong>en</strong>t<br />
publiceerde hij zijn eerste<br />
rec<strong>en</strong>sies in het Utrechts<br />
<strong>Nieuw</strong>sblad, op aanbeveling<br />
van zijn theoriedoc<strong>en</strong>t<br />
Herman Strategier schreef<br />
hij voor het Internationaal<br />
Koorfestival zijn eerste<br />
‘officiële’ compositie <strong>en</strong> hij<br />
zou zich in de loop der jar<strong>en</strong><br />
ontpopp<strong>en</strong> als criticus onder<br />
musicolog<strong>en</strong>, musicoloog<br />
onder componist<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
componist onder schrijvers.<br />
Hij schreef dec<strong>en</strong>nialang<br />
voor Vrij Nederland over<br />
muziek <strong>en</strong> publiceerde<br />
onder meer De kunst<br />
van het kruitverschiet<strong>en</strong>,<br />
Het gebrok<strong>en</strong> oor <strong>en</strong><br />
Inspiratie wantrouw ik t<strong>en</strong><br />
zeerste – Otto Ketting, e<strong>en</strong><br />
componist<strong>en</strong>lev<strong>en</strong>. Sam<strong>en</strong><br />
met Louis Andriess<strong>en</strong><br />
schreef hij Het apollinisch<br />
uurwerk, e<strong>en</strong> zowel in het<br />
Engels, Russisch als Italiaans<br />
vertaald standaardwerk<br />
over Igor Stravinsky. Tot zijn<br />
belangrijkste composities<br />
van het laatste dec<strong>en</strong>nium<br />
behor<strong>en</strong> de dramatische<br />
cantate La fuga del<br />
tempo, het op Giacometti<br />
geïnspireerde Achtti<strong>en</strong><br />
dag<strong>en</strong> <strong>en</strong> de vocaalinstrum<strong>en</strong>tale<br />
cyclus Gezi<strong>en</strong><br />
Hercules Segers.<br />
9
Biografieën<br />
Uitvoer<strong>en</strong>d<strong>en</strong><br />
<strong>Nieuw</strong> <strong>Amsterdams</strong><br />
<strong>Peil</strong><br />
<strong>Nieuw</strong> <strong>Amsterdams</strong><br />
<strong>Peil</strong> (NAP), opgericht<br />
door Hele<strong>en</strong> Hulst <strong>en</strong><br />
Gerard Bouwhuis, is e<strong>en</strong><br />
onverschrokk<strong>en</strong> band die<br />
voor ge<strong>en</strong> g<strong>en</strong>re of stijl<br />
terugdeinst.<br />
Hun focus ligt hierbij<br />
op de muziek van<br />
nu. Onderscheid<strong>en</strong>d<br />
zijn de vele nieuwe<br />
muziektheaterproducties<br />
die voor NAP werd<strong>en</strong><br />
geschrev<strong>en</strong> waarin de<br />
ideeën van de componist<br />
altijd c<strong>en</strong>traal staan <strong>en</strong><br />
waarin sam<strong>en</strong>werking<br />
wordt gezocht met andere<br />
kunstdisciplines (dans, film,<br />
toneel, beeld<strong>en</strong>de kunst).<br />
In hun eig<strong>en</strong> serie NAPzak<br />
in het Muziekgebouw lev<strong>en</strong><br />
de musici zich uit in puur<br />
instrum<strong>en</strong>tale programma’s.<br />
Bijzondere livestreams<br />
van <strong>en</strong>kele concert<strong>en</strong> zijn<br />
onder de noemer DETOUR<br />
te bekijk<strong>en</strong> op www.<br />
nieuwamsterdamspeil.com.<br />
10
Biografieën<br />
foto: Maart<strong>en</strong> van der Kamp<br />
11
Verwacht<br />
Canto <strong>en</strong> Karmit<br />
Noord Nederlands Orkest<br />
+ Pieter van Lo<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
Donderdag<br />
avondserie<br />
Do 11 apr <strong>2024</strong><br />
Grote Zaal<br />
20.15 uur<br />
De Nederlands-Israëlische Karmit Fadael maakte afgelop<strong>en</strong><br />
jar<strong>en</strong> indruk met haar voldrag<strong>en</strong>, oorspronkelijke muziek.<br />
Nu heeft ze e<strong>en</strong> nieuw vioolconcert geschrev<strong>en</strong> voor<br />
de avontuurlijke violist Pieter van Lo<strong>en</strong><strong>en</strong> én het Noord<br />
Nederlands Orkest – e<strong>en</strong> beetje e<strong>en</strong> thuiswedstrijd voor<br />
Fadael, die opgroeide in Friesland. Het orkest combineert<br />
Fadaels werk met muziek van de promin<strong>en</strong>te Zweedse<br />
componist Anders Hillborg <strong>en</strong> de inmiddels leg<strong>en</strong>darische<br />
Canto Ostinato van Simeon t<strong>en</strong> Holt: het belooft e<strong>en</strong><br />
meeslep<strong>en</strong>d concert te word<strong>en</strong>.<br />
Karmit Fadael omschrijft zichzelf als ‘emotioneel,<br />
koppig, rationeel maar ook kalm’, <strong>en</strong> zegt erbij dat je<br />
die eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> terug kunt hor<strong>en</strong> in haar muziek.<br />
In haar orkestwerk<strong>en</strong> valt ook telk<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> etherische<br />
klankschoonheid op. T<strong>en</strong> Holt componeerde zijn Canto<br />
Ostinato in de jar<strong>en</strong> 70, nadat hij avant-gardistische<br />
componeertechniek<strong>en</strong> had afgezwor<strong>en</strong>. Sinds de première in<br />
1979 veroverde het werk talloze hart<strong>en</strong>, <strong>en</strong> nog altijd maakt<br />
het ongewoon emotionele reacties los.<br />
Karmit Fadael<br />
Programma: Anders Hillborg Mantra – Elegy / Karmit<br />
Fadael Mimesis (wereldpremière) / Simeon t<strong>en</strong> Holt Canto<br />
Ostinato (bew. Anthony Fiumara)<br />
12
Verwacht<br />
Serie NAPzak<br />
Zo 19 mei <strong>2024</strong><br />
Kleine Zaal<br />
16.00 uur<br />
Endless journey<br />
<strong>Nieuw</strong> <strong>Amsterdams</strong> <strong>Peil</strong><br />
De jonge Cypriotische zangeres Kristia Michael is te gast<br />
in deze NAPzak. Zij is e<strong>en</strong> bezielde performer die zowel<br />
thuis is in middeleeuwse <strong>en</strong> hed<strong>en</strong>daagse muziek als<br />
volksmuziek. In dit programma kom<strong>en</strong> al deze wereld<strong>en</strong> bij<br />
elkaar. Zo schreef Yannis Kyriakides voor Kristia e<strong>en</strong> stuk<br />
met sterke invloed<strong>en</strong> uit de Byzantijnse muziek.<br />
Silvia Borzelli nam als uitgangspunt voor haar stuk e<strong>en</strong> lied<br />
gezong<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> vrouw uit Kamero<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> blues door<br />
e<strong>en</strong> Afro-Amerikaanse vrouw. Net als Beat Furrer gebruikte<br />
zij als begeleiding ‘slechts’ de contrabas. Hoog gestamel <strong>en</strong><br />
gestoot van de sopraan klinkt naast het lage gegrom van de<br />
contrabas van Dario Calderone. Ivan Fedele’s Arcipelago is<br />
e<strong>en</strong> virtuoos spel door alle registers van het <strong>en</strong>semble.<br />
Programma: Silvia Borzelli Hard Workin’ Woman / Ivan<br />
Fedele Arcipelago Mõbius / Aspasia Nasopoulou Flying<br />
Beat Furrer Iotófagos I / Yannis Kyriakides now we s<strong>en</strong>d you<br />
this message<br />
Kristia Michael<br />
foto: Vicioproductions<br />
13
Verwacht<br />
April<br />
vr 5 apr / 20.15 uur<br />
Cantates van Alessandro<br />
Scarlatti<br />
Lucile Richardot + Philippe<br />
Grisvard + college Jan Van<br />
d<strong>en</strong> Bossche<br />
za 6 apr / 09.30, 11.00 +<br />
12.30 uur / Atrium<br />
WeeRKLaNK (0-24 maand<strong>en</strong>)<br />
Dadodans<br />
Kijk Muziek<br />
zo 7 apr<br />
13.30 uur<br />
Tempo (7+)<br />
Oorkaan Ensemble<br />
13.30 + 15.30 uur / Atrium<br />
WeeRKLaNK (2+)<br />
Dadodans<br />
do 11 apr / 12.30 uur<br />
Guy Maori<br />
Lunchconcert i.s.m. Nationaal<br />
Muziekinstrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> Fonds<br />
do 11 apr / 20.15 uur<br />
Canto <strong>en</strong> Karmit<br />
Noord Nederlands Orkest +<br />
Pieter van Lo<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
vr 12 apr / 20.15 uur<br />
Aleppo<br />
Cappella Amsterdam<br />
za 13 apr / 20.15 uur<br />
Kapralova, Martinů <strong>en</strong><br />
Debussy<br />
Pavel Haas Quartet<br />
zo 14 apr / 11.00 uur /<br />
Kleine Zaal<br />
Die Kunst der Fuge<br />
Laur<strong>en</strong>s de Man<br />
zo 14 apr / 15.00 uur<br />
Sheherazade<br />
CvA Symfonieorkest<br />
wo 17 apr / 20.30 uur<br />
Julian Lage Trio<br />
wo 17 apr / 20.30 uur /<br />
Bimhuis<br />
Chez Bricktop<br />
Claron McFadd<strong>en</strong>,<br />
Muziektheater Transparant +<br />
Fanny & Alexander<br />
do 18 apr / 20.15 uur<br />
City Life<br />
Asko|Schönberg<br />
vr 19 apr / 20.15 uur<br />
Meesterlijke pianotrio’s<br />
Liza Ferschtman, Ivan<br />
Karizna + Enrico Pace<br />
SoundLAB Workshop<br />
Maak je eig<strong>en</strong> muziek met de<br />
wonderlijkste instrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
Voor kinder<strong>en</strong> (7+) met<br />
volwass<strong>en</strong><strong>en</strong> in de Atriumzaal<br />
om 13.00 uur op verschill<strong>en</strong>de<br />
zondag<strong>en</strong>. Kaartjes via<br />
muziekgebouw.nl/soundlab<br />
WannaSwing<br />
Op de kade voor het<br />
Muziekgebouw staat de<br />
interactieve muziekinstallatie<br />
WannaSwing van theatermaakster<br />
Caecilia Thuniss<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> sc<strong>en</strong>ograaf Jan Boit<strong>en</strong>. Acht<br />
schommels stur<strong>en</strong> composities<br />
aan van hed<strong>en</strong>daagse<br />
componist<strong>en</strong> als Joey Rouk<strong>en</strong>s,<br />
Mayke Nas <strong>en</strong> Rob Zuidam.<br />
Zie voor meer informatie<br />
muziekgebouw.nl/wannaswing<br />
Huil van de Wolff<br />
Elke 22e van de maand<br />
klinkt om 20.00 uur het<br />
geluidsmonum<strong>en</strong>t Huil van<br />
de Wolff van Martijn Padding<br />
ter herinnering aan oprichter<br />
van het Muziekgebouw<br />
Jan Wolff (1941 - 2012).<br />
muziekgebouw. nl/<br />
huilvandewolff<br />
Geheimtips<br />
Bijzondere concert<strong>en</strong><br />
die je niet mag miss<strong>en</strong>.<br />
muziekgebouw.nl/geheimtips<br />
14
Foto: Erik van Gurp<br />
Op de hoogte blijv<strong>en</strong>?<br />
Mis ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>kel concert <strong>en</strong> schrijf je<br />
in voor onze nieuwsbrief! Scan de<br />
QR-code of ga naar muziekgebouw.<br />
nl/nieuwsbrief. Of volg ons via<br />
Facebook, LinkedIn of Instagram.<br />
4’33 grand café<br />
Kom voor of na het concert et<strong>en</strong><br />
in 4’33 grand café. Reserver<strong>en</strong>:<br />
020 788 2090 of 433grandcafe.nl.<br />
Rondom het concert<br />
- Na aanvang van het concert heb je<br />
ge<strong>en</strong> toegang meer tot de zaal.<br />
- Zet je mobiele telefoon uit voor<br />
aanvang van het concert.<br />
- Het mak<strong>en</strong> van beeld- of<br />
geluidsopnam<strong>en</strong> in de zaal alle<strong>en</strong><br />
met schriftelijke toestemming.<br />
- Algem<strong>en</strong>e Bezoekersvoorwaard<strong>en</strong><br />
zijn na te lez<strong>en</strong> op muziekgebouw.nl<br />
Bij de prijs inbegrep<strong>en</strong><br />
Reserveringskost<strong>en</strong> zijn bij de<br />
kaartprijs inbegrep<strong>en</strong>.<br />
Ook e<strong>en</strong> drankje, t<strong>en</strong>zij anders<br />
vermeld op je concertkaartje.<br />
Word Vri<strong>en</strong>d<br />
Inkomst<strong>en</strong> uit kaartverkoop dekk<strong>en</strong><br />
t<strong>en</strong> dele onze kost<strong>en</strong>.<br />
Word vri<strong>en</strong>d: met jouw steun<br />
kunn<strong>en</strong> we concert<strong>en</strong> op het<br />
hoogste niveau blijv<strong>en</strong> organiser<strong>en</strong>.<br />
Meer informatie:<br />
muziekgebouw.nl/wordvri<strong>en</strong>d<br />
Dank!<br />
Wij kunn<strong>en</strong> niet zonder de steun van<br />
onze vaste subsidiënt<strong>en</strong> <strong>en</strong> Vri<strong>en</strong>d<strong>en</strong><br />
van het Muziekgebouw. Wij zijn h<strong>en</strong><br />
daarvoor zeer erk<strong>en</strong>telijk.<br />
Druk binn<strong>en</strong>werk<br />
druk & printservice<br />
15