OOG VOOR AFRIKA - Ontdek Zuid-Afrika

Hét reismagazine over Afrika | 2024 | € 9,50
OOG AFRIKA
VOOR
Ontdek
Zuid-Afrika
BP
De mooiste bezienswaardigheden van 9 provincies
˙ Verrassende routes ˙ Wilde wijnreis door de
Kaapse wijnlanden ˙ De wow-factor van de Garden
Route ˙ Op safari, ja natuurlijk…

3
FAMILY
OOG VOOR AFRIKA
TRAVEL
with the experts
Samen reizen met de familie is een waardevolle
ervaring, vol herinneringen die generaties
overstijgen. Het delen van avonturen,
ontdekkingen en gelach versterkt de
familiebanden. Van het verkennen van exotische
bestemmingen tot het delen van verhalen bij het
kampvuur, elk moment wordt gekoesterd.
Of het nu gaat om een verjaardag, jubileum of
gewoon om samen te zijn, deze reizen vieren het
leven en creëren herinneringen die een leven lang
meegaan.
Botswana | Kenia | Madagaskar | Malawi | | Mozambique | Namibië | Rwanda | Tanzania | Uganda | Zambia | Zimbabwe | Zuid-Afrika
Malediven | Mauritius | Réunion | Seychellen | Sri Lanka
Oman | Saudi-Arabië | Verenigde Arabische Emiraten
www.bms-travellers.nl +31 (0)85 04 10 400

nhoud
Bestemmingen
Gauteng 8
KwaZulu-Natal 26
Limpopo 40
Mpumalanga 52
Noordkaap 68
Noord-West Provincie 82
Oostkaap 90
Vrijstaat 100
Westkaap 108
Ontdekken
De glimlach van Zuid-Afrika 10
Johannesburg schrijft de toekomst 16
De Sani Pass – op het dak van Zuid-Afrika 28
72 uur in Durban 32
De parels van Limpopo 42
Krugers mooisten 54
Songimvelo – de wieg van Afrika 64
Tussen Kaapstad en Namibië 70
De mooiste fotomomenten in Madikwe 84
Culinaire safari door de Karoo 92
Clarens – kunstenaars, gewijde grotten
en bergen 102
Wijnreis door de Westkaapse wijnlanden 110
AfrikaBurn – vuurfeest in de woestijn 134
De WOW-factor van de Garden Route –
71 tips 138
Een monument voor een taal 154
Kriskras door Zuid-Afrika 156
10 De glimlach van Zuid-Afrika
16 Johannesburg
En ook
Van de redactie 6
Verhalen bij de boma 50
Word abonnee 51
Webshop OOG VOOR AFRIKA 80
Geheimtips 81
Geheimtips 153
Colofon 166
OOGVOORAFRIKA
28 De Sani Pass – op het dak van Zuid-Afrika

5
32 72 uur in Durban
OOG VOOR AFRIKA
54 Krugers mooisten
84 De mooiste fotomomenten in Madikwe
70 Tussen Kaapstad en Namibië
138 Garden Route
110 Wijnreis door de Westkaapse wijnlanden
156 Kriskras door Zuid-Afrika

Verliefd op de toekomst
De Tokarawijngaarden aan Helshoogte
Op 31 januari 2024 lachte het leven me toe. Alles veranderde
op 15 februari. Nu zit ik in een zwaar medisch traject en is er
vasculitis bij mij vastgesteld. En dan stopt alles. Even geen
reizen naar Zuid-Afrika. Gelukkig was ik net terug van twee
heerlijke weken in mijn favoriete Westkaap. Een ‘rondje
heimwee’ noemen fotograaf Peter en ik het vaak.
En gelukkig zijn er als je om hulp durft te vragen altijd lieve
helpende handen waardoor er nu toch weer een heel fijne
en hopelijk inspirerende OOG VOOR AFRIKA voor je ligt.
Later dan verwacht. Kleiner in formaat dan je gewend bent.
Groter in aantal pagina’s.
We hebben besloten deze en de volgende editie Special
Places (waarin we de leukste lodges, guest houses,
hotels en B&B’s aan je voorstellen die ons stempel van
goedkeuring hebben) het handige reisformaat van een gids
mee te geven. Hij past dus in je tas. Hij mag mee op reis.
In deze Ontdek Zuid-Afrika laten we in alfabetische volgorde
per provincie – dat zijn er negen – onze aanraders zien.
En die aanraders, dat zijn steden, routes, bestemmingen,
foto’s die je wilt blijven bekijken. En dat voorzien van
talloze tips. Soms (ver) weg van de gebaande paden,
soms zijn het hoogtepunten. De must sees als Kaapstad
met de Tafelberg, Johannesburg met Soweto, Kruger
National Park, de Kaapse wijnlanden, de pinguïns op het
Kaapse schiereiland. Maar hoogtepunten zijn niet voor
niets hoogtepunten, toch?
Het doel van deze supergids: dat jij misschien nog meer
verrast wordt door de veelzijdigheid van Zuid-Afrika, nog
meer zin krijgt om er een eerste of een volgende vakantie
te boeken.
Persoonlijk kan ik niet wachten. Het is heerlijk om
herinneringen in woord en beeld op te halen, maar het
is nóg fijner om nieuwe herinneringen te maken. En dan
graag weer in goede gezondheid.
Wij wensen je heel veel zin in de toekomst, veel reisplezier
en mooie ontdekkingen. Laat de (reis)liefde stromen en
omhels de toekomst. Tot de volgende OOG VOOR AFRIKA.
OOG VOOR AFRIKA
Marjolein Westerterp
Peter Boshuijzen

7
Jacaranda Alley, op de R317 vanaf Bonnievale
naar Robertson
Bainskloof Pass tussen Ceres en Wellington
OOG VOOR AFRIKA
De Woordenboom bij Tokara
Kunst bij La Petite Colombe in Franschhoek
Wijnlandgoed Creation in de Hemel-en-Aarde Vallei
In Yzerfontein lopen de struisvogels vrij rond
Grande Provence in Franschhoek Bainskloof Pass tussen Ceres en Wellington De Culture Winebar op de
Waterfront in Kaapstad

Gauteng
De dichtstbevolkte van de negen provincies met de twee grote steden Johannesburg en Pretoria (Tshwane – wij zijn
hetzelfde. Een naamsverandering die symbool staat voor het breken met apartheid), ook wel bekend als de “paarse
stad”, vanwege de lanen omzoomd door wel zeventigduizend jacaranda’s. Ze zijn op hun mooist in oktober en het
best te zien Charles Street. Witte jacaranda’s omzomen Herbert Baker Street.

Zeker zien in Gauteng
5 Cradle of Humankind met Mrs. Ples en Little Foot,
www.maropeng.co.za
5 Voortrekker Monument
5 Lesedi Cultural Centre
5 Constitution Hill, https://www.constitutionhill.org.za
5 Soweto met het huis van Nelson en Winnie Mandela,
8115 Vilakazi Street, en het Hector Peterson
monument
5 Apartheid Museum
5 WitsArtMuseum (WAM), een van de beste collecties
Afrikaanse kunst, www.wits.ac.za/wam
5 Satyagraha House, waar in het begin van de vorige
eeuw Mahatma Gandhi woonde, nu hotel en museum
in een, https://www.satyagrahahouse.com/
5 Walter Sisulu en Pretoria Botanical Garden. De
botanische tuinenworden ook wel liefdevol levende
musea genoemd. Dwaal door de paradijzen
van biodiversiteit, ruik, voel, kijk en neem de
adembenemende schoonheid in je op, www.sanbi.org
5 Bezoek een cricketwedstrijd in het fameuze Wanderers
Stadium in Johannesburg
5 Union Buildings in Pretoria
5 Tswaing Meteorite Crater
5 Cullinan diamantmijn

Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen

De glimlach
van Zuid-Afrika
Afgezien van het prachtige landschap, de heerlijke restaurants en de prachtige wijndomeinen, hebben de
meeste mensen die Zuid-Afrika bezoeken de hoogste waardering voor de vriendelijkheid en gastvrijheid van de
Zuid-Afrikanen. Tijd om na te denken over wie ze zijn en te genieten van hun stralende lach.
Zuid-Afrika is zoals we weten een land met een rijke en diverse
geschiedenis en cultuur. Een van de opvallendste kenmerken
van deze diversiteit zijn de verschillende inheemse
volken die er van oudsher wonen. Deze gemeenschappen
hebben elk hun eigen taal, tradities en geschiedenis en hebben
een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van het
moderne Zuid-Afrika en de ooit bedoelde regenboognatie
van Nelson Mandela en Desmond Tutu.
Zoeloes
De grootste en bekendste inheemse gemeenschap wordt
gevormd door de Zoeloes. Zij leven voornamelijk in de
provincie KwaZulu-Natal en hebben een rijke en trotse
geschiedenis. Denk maar aan koning Shaka Zulu en de Slag
om de Bloed Rivier waar de Voortrekkers en de Zoeloes een
bloedige strijd uitvochten.
Xhosa
Tijdens de apartheid was de oprichting van “onafhankelijke”
thuislanden voor inheemse volken voor de regering een
manier om raciale ongelijkheid te legitimeren. Transkei, in
de Oostkaap, werd aangewezen als het thuisland voor de
Xhosa. Het was de geboorteplaats van Nelson Mandela -
die later de “vader van Zuid-Afrika” werd - en de thuishaven
van het ANC. Interessant genoeg behoorden veel andere
beroemde vrijheidsstrijders ook tot de Xhosa: Govan en »

Thabo Mbeki, Walter Sisulu, Oliver Tambo, Desmond Tutu,
Chris Hani en Steve Biko. En ook de ongelooflijk populaire,
internationaal bekende komiek Trevor Noah is van Xhosa
afkomst.
Pedi
De Pedi vormen een kleinere inheemse gemeenschap
die voornamelijk in de provincie Limpopo leeft. De Pedi
zijn altijd actief geweest in de strijd tegen de apartheid in
Zuid-Afrika en in de strijd voor de rechten en vrijheid van
alle Afrikaanse volkeren.
Basotho of Sotho
De Sotho werden tijdens de apartheid verdreven naar de
Vrijstaat en leven nu voornamelijk in Lesotho, ook wel het
koninkrijk op het dak van de wereld genoemd. Het is de enige
onafhankelijke staat ter wereld die volledig boven 1000
meter ligt en het is een van de slechts drie landen ter wereld
die volledig worden omringd door één ander land. De Sotho
zijn voornamelijk boeren die koeien, geiten en schapen hoeden
en graan en tabak verbouwen. Ze zijn te herkennen aan
de hoofddoeken en de kegelvormige hoeden die ze dragen.
Hiermee tonen ze hun positie in de gemeenschap, belangrijke
momenten en mijlpalen in de familie. »

Ndebele
De Ndebele hoorden oorspronkelijk bij de Zoeloes. Tegenwoordig
leven ze vooral in de provincies Gauteng en
Mpumalanga. Je kunt de status van de vrouw afleiden
aan haar sieraden. Wanneer ze is getrouwd, draagt zij
koperen ringen om haar nek, armen en benen als bewijs
van trouw aan haar man. De Ndebele-vrouwen beschilderen
volgens traditie hun woningen met heldere, geometrische
ontwerpen, die gebaseerd zijn op driehoeken
en rechthoeken. Deze vaardigheden worden doorgegeven
van moeder op dochter en de gebruikte vormen zijn
vaak geïnspireerd door hun complexe kralenwerk.
Ontmoet de glimlach
De beste plek om oog in oog te komen staan met de
verschillende inheemse bewoners van Zuid-Afrika is het
Lesedi Cultural Village, ook wel de wieg van de levende
Afrikaanse cultuur genoemd. Lesedi ligt in het hart van
het Afrikaanse bushveld tussen de rotsachtige heuvels
in de Cradle of Humankind, een Werelderfgoedlocatie.
Hier vind je vijf “homesteads” die worden bewoond door
Zoeloe-, Xhosa-, Pedi-, Basotho- en Ndebele-stammen
die leven volgens de folklore en tradities van hun voorouders.
˙
https://www.lesedi.com, Kalkheuwel, Broederstroom
R512, Lanseria.

Johannesburg
Kaapstad, het Kruger National Park en Soweto zijn uitgeroepen tot de drie topbestemmingen
‘die Zuid-Afrika wereldwijd op de kaart hebben gezet’. Een portret van Johannesburg en
Soweto, het bonkende, rijke, hippe en rauwe hart van Zuid-Afrika.

17
OOG VOOR AFRIKA
schrijft de toekomst
Tekst: Marjolein Westerterp Peter Boshuijzen / Bureaux.co.za - Greg Lee

Johannes en Johannes
De Australische gelukszoeker George Harrison ontdekte
in 1886 als eerste de aanwezigheid van een gigantische
hoeveelheid goud. Hij was niet zo slim om zijn vondst
geheim te houden en binnen de kortste keren werd de
plaats waar hij de goudader had gevonden, overspoeld
met duizenden gelukszoekers. Er werden twee
regeringscommissarissen aangesteld om de situatie
ter plekke in goede banen te leiden. Johannes Rissik en
Johannes Joubert werden de naamgevers van de plaats
waar in 1892 al meer dan honderdduizend mensen
woonden: ‘e’Goli’, stad van goud. Zakenlieden, bankiers,
oplichters en prostituees vulden de straten en gaven de
stad de uitstraling van een metropool. De mijnen werden
geëxploiteerd door rijke lords, terwijl de mijnwerkers het
zware werk moesten opknappen. Tot in het begin van
de twintigste eeuw leefde iedereen die met de mijnen te
maken had bij elkaar, totdat de blanke afkeer van zoveel
zwarte armoede groeide. Er werden aparte wijken voor de
arbeiders gesticht en zo werden langzaam de contouren
zichtbaar van de apartheidsstructuur die bepalend is
geweest voor de geschiedenis van Zuid-Afrika.
Hoop en geloof
Een bezoek aan Johannesburg is niet compleet zonder
een bezoek aan Soweto, de SOuth WEstern TOwnship, de
zwarte stad ten zuidwesten van Jo’burg. Een miljoenenstad
voor mensen die er niet toe deden in de ogen van de rijke
blanken. Nu een toeristische attractie, omdat het de plek
was waar grauwe geschiedenis is geschreven. De lucht

19
OOG VOOR AFRIKA
Johannes en Johannes
De Australische gelukszoeker George Harrison ontdekte
in 1886 als eerste de aanwezigheid van een gigantische
hoeveelheid goud. Hij was niet zo slim om zijn vondst
geheim te houden en binnen de kortste keren werd de
plaats waar hij de goudader had gevonden, overspoeld
met duizenden gelukszoekers. Er werden twee
regeringscommissarissen aangesteld om de situatie
ter plekke in goede banen te leiden. Johannes Rissik en
Johannes Joubert werden de naamgevers van de plaats
waar in 1892 al meer dan honderdduizend mensen
woonden: ‘e’Goli’, stad van goud. Zakenlieden, bankiers,
oplichters en prostituees vulden de straten en gaven de
stad de uitstraling van een metropool. De mijnen werden
geëxploiteerd door rijke lords, terwijl de mijnwerkers het
zware werk moesten opknappen. Tot in het begin van »

21
OOG VOOR AFRIKA
de twintigste eeuw leefde iedereen die met de mijnen te
maken had bij elkaar, totdat de blanke afkeer van zoveel
zwarte armoede groeide. Er werden aparte wijken voor de
arbeiders gesticht en zo werden langzaam de contouren
zichtbaar van de apartheidsstructuur die bepalend is
geweest voor de geschiedenis van Zuid-Afrika.
Hoop en geloof
Een bezoek aan Johannesburg is niet compleet zonder
een bezoek aan Soweto, de SOuth WEstern TOwnship, de
zwarte stad ten zuidwesten van Jo’burg. Een miljoenenstad
voor mensen die er niet toe deden in de ogen van de rijke
blanken. Nu een toeristische attractie, omdat het de plek
was waar grauwe geschiedenis is geschreven. De lucht
is ijl en stof glinstert in de zon. Er zijn de geboortehuizen
van aartsbisschop Tutu en het huis waar Nelson en Winnie
Mandela woonden, 8115, Vilakazi Street. ‘Het huis is niet
groot, integendeel, maar het was mijn eerste echte huis
en ik was er trots op. Een man is pas een man als hij een
eigen huis heeft,’ schrijft Mandela in De lange weg naar
vrijheid. De scholierenopstand in Soweto in 1976 betekende
het begin van het einde van apartheid. De blanke politie
beantwoordde de protestmars met kogels en er vielen
honderden doden. Een van hen was Hector Peterson. Een
kind nog. Op de foto die symbool is geworden voor de »

opstand twee scholieren. Ze dragen het jongetje weg, hun
ogen groot van ongeloof.
Johannesburg 2.0
Het stadscentrum van Johannesburg is vooral nog een
zakenwijk, afgewisseld met soms wat dubieuze oude
wijken. Alle winkels en hotels zijn uitgeweken naar de
luxueuze buitenwijken. Sandton is zo’n wijk met Sandton
City als het chicste winkelcentrum van het zuidelijk
halfrond. En Mandela Square, waar Mandela je tegemoet
komt. Groter dan het leven zelf. Er is Melrose Arch, met
winebars, luxe restuarants en hotels, een plein dat ’s avonds
vol stroomt met zij die willen zien en gezien worden. De
doorgaande weg lijkt een catwalk voor dure auto’s.
Op zondag is het Zoo Lake een verzamelplaats voor
families die picknicken onder de majestueuze bomen.
Er zijn de galleries op Jan Smuts Avenue die kunnen
wedijveren met de beste van New York. Er is Braamfontein
met een Neighboor Good Market, waar verse producten te
koop en te proeven zijn. En 4th Street in Parkhurst die met
7th Avenue een walhalla is voor ‘city-dwellers’.
Het Maboneng Precinct, ‘de plek van het licht’, is het
creatieve centrum voor kunstenaars. Arts on Main
het hart, met expressieve kunst gevestigd in oude
fabrieksgebouwen, middenin het leven van de dag.
Jozi is een stad als geen andere in de wereld, met de 24/7
energie van New York, een interessante mix van culturen
en kleuren, het is de nieuwe stad waar verleden, heden en
toekomst elkaar ontmoeten en de toekomst geschreven
wordt. ˙

23
OOG VOOR AFRIKA

13 tips
Een fietstocht door Soweto. Je gidsen zijn
1 inwoners van Soweto en zij zullen verhalen,
eten en de straten met je delen. Als je de plek
bezoekt waar Hector Peterson werd gedood tijdens de
studentenopstanden, leer je hoe dapper deze jonge
activisten waren, maar helaas betaalden ze dat met hun
leven en hebben ze nooit kunnen leven in de vrijheid
waarvoor ze vochten,
https://www.sowetobackpackers.com
5
6
7
Maboneng is een cultureel centrum voor
kunstenaars en bruist van de creatieve energie,
http://mabonengprecinct.com
Neem de Gautrain, een fantastische manier om het
drukke verkeer in Johannesburg te ontwijken en
winkel tot je erbij neervalt in Sandton,
https://www.gautrain.co.za
Rosebank Shopping Mall waar op zondag een
geweldige markt op het dak is,
https://www.rosebanksundaymarket.co.za
25
OOG VOOR AFRIKA
8
Neighbourgoods Market in Braamfontein,
www.neighbourgoodsmarket.co.za
9
Begin je zondag op een ontspannen manier bij Arts
on Main met een gastronomisch ontbijt en verken
het design dat wordt aangeboden,
https://www.artsonmain.co.za
10
27 Dozen Container Designer Mall, Melville is een
fantastische winkelervaring als je van Afrikaans
design, kunst en mode houdt, www.27boxes.co.za
2
3
Bungeejumpen van de Soweto Towers,
https://sowetotowers.co.za
In het Apartheid Museum vind je alle verhalen
van de vrijheidsstrijders, de wetten die werden
ingevoerd, videomateriaal en ervaar je hoe het
voelt om buitengesloten te worden. Als je het
museum binnengaat, moet je kiezen voor de alleen
blanken-ingang of de niet-blanken-ingang,
https://www.apartheidmuseum.org
11
12
Goldreef City is een van de grootste themaparken
in zuidelijk Afrika. Het is gevestigd op een oude
goudmijn die in 1972 werd gesloten,
www.goldreefcity.co.za
Cradle of Human Kind. De wieg van de mensheid
ligt ongeveer 50 km ten noordwesten van
Johannesburg, dus je moet een auto huren of
misschien een rondleiding boeken. We raden deze
plek aan omdat het in feite de geboorteplaats van
de mensheid is, https://www.maropeng.co.za/
content/page/introduction-to-your-visit-to-thecradle-of-humankind-world-heritage-site
4
Als je geïnteresseerd bent in het turbulente
verleden van Zuid-Afrika is een bezoek aan
Constitution Hill je topprioriteit. Het voormalige
gevangeniscomplex is omgetoverd tot een
museum dat de bijzondere Zuid-Afrikaanse reis
naar democratie na honderden jaren kolonialisme
en apartheid vertelt, www.constitutionhill.org.za
13
44 Stanley, Braamfontein is
een plek voor kunst en lekker
eten, www.44stanley.co.za

KwaZulu-Natal

Misschien – hoewel je dat ook van de Oost- en Westkaap kunt zeggen – is KwaZulu-Natal
de meest afwisselende provincie. Je vindt er gekende natuurparken als Hluhluwe/iMffolozi,
iSimangaliso Wetland Park en het Tembe Elephant Reserve. Prachtige strandbestemmingen als
de Dolphin Coast, Kosi Bay en Thonga Beach, er zijn de Drakensbergen en de Midlands Meander
en… deze provincie was het thuis van Shaka Zulu. De monumenten bij Bloedrivier en langs de
Battlefields route zijn de stille getuigen van de veldslagen die hier hebben plaatsgevonden.
Zeker zien in KwaZulu-Natal
5 uKhahlamba - ‘barrière van speren’ - Drakensberg Park
5 In Bergville kun je een helikoptervlucht maken naar de
verlaten toppen van Cathedral Peak,
https://bergflying.co.za
5 Vanuit Winterton stijg je in een heteluchtballon op
boven de Drakensbergen,
https://www.drakensbergballooning.com
5 Nijlpaarden en nijlpaarden (ook in de straten) bij Saint
Lucia
5 Ali Shoal bij Umkomaas staat in de top tien van beste
duiklocaties ter wereld. Je kunt er snorkelen met de
imposante walvishaai
5 uMhlanga vraagt om een lekker dagje uit
5 Een tocht door de Inanda Vallei laat je kennismaken
met het plattelandsleven
5 Thula Thula Private Game Reserve bij eMpangeni
herbergt de fameuze kudde olifanten uit het boek De
Olifantenfluisteraar van Lawrence Anthony,
https://thulathula.com
5 Bij Howick vind je de Mandela Capture Site
5 Rijd de Battlefield Route die je voert langs de
belangrijkste monumenten. Dundee is daarbij een
handige uitvalsbasis voor bezoeken aan Rorkes Drift,
Isandlwana, Fugitives Drift en Bloed Rivier/Ncome,
https://www.battlefieldsroute.co.za
5 De Heritage Route 66 is een must, de 250 kilometer
lange route begint bij het Dokodweni tolstation aan de
N2, net ten zuiden van Durban. Je rijdt landinwaarts
naar Eshowe langs suikerrietvelden en glooiende
heuvels naar Zulu hoofdstad uLundi. Hier vond de slag
op Gqokli Hill plaats, de laatste slag in de Anglo-Zulu
oorlog. In Ondini vind je de nagebouwde residentie
van koning Cetshwayo. Van hieruit kun je naar het
Hluhluwe-iMfolozi Park of verder naar Pongola en het
iSimangaliso Wetland Park.

De Sani Pass
Op het dak van Zuid-Afrika
29
OOG VOOR AFRIKA
Ook al is de tocht naar het dak van Afrika in de fameuze Drakensbergen door het verbeterde
wegdek iets minder uitdagend geworden, wat blijft is een haarspeldbochtige weg waarbij je een
hoogteverschil van 1544 meter naar 2873 meter moet overbruggen, in de winter langs
sneeuw en ijs. Ook onveranderd zijn de fenomenale uitzichten.
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen

31
OOG VOOR AFRIKA
Wat is er aan de hand? De bochtige, uitdagende gravelweg
die vanuit het Zuid-Afrikaanse Himeville naar een hoogte
van 2873 meter zigzagt en daar het dak van Afrika bereikt, is
geasfalteerd. Daarmee wordt het makkelijker om Lesotho
vanuit Underberg en Himeville te bereiken, maar er wordt
ook een stuk, wat heet, van het avontuur weggenomen.
Waaghalzen
De ‘weg’ tussen Lesotho en Zuid-Afrika was ooit een pad
dat gebruikt werd door handelaren die per muilezel hun
waar van het meest afgelegen deel van Lesotho naar
KwaZulu Natal wilden vervoeren. Net breed genoeg om
paarden en muilezels elkaar te kunnen laten passeren.
In 1948 besloot waaghals Godfrey Edmonds het pad met
een jeep te bedwingen. Het kostte hem bijna negen uur om
boven te komen en waarschijnlijk heel wat gevloek van zijn
gezelschap dat moest helpen met duwen, maar het lukte
hem. En als er eenmaal één schaap over de dam is, volgen
er meer en de route is nu een populaire uitdaging voor
iedereen met een 4x4 die zijn eigen stuurmanskunsten wil
meten met de berg.
De weg voor dare devils
Want een avontuur is het: Vanuit het plaatsje Himeville
volg je de borden Sani Pass waarna je het Sani Pass Hotel
passeert, de ruïnes van de Good Hope Trading Post, de
Giant’s Cup Hiking Trail tot je de grenspost van Zuid-Afrika
bereikt. Je bevindt je dan op een hoogte van 2000 meter. Tot
dan is de tocht nog vrij lieflijk geweest met de snelstromende
Mkhomazana rivier en de groen fluwelen berghellingen
begroeid met protea’s. Maar dan begint het feest voor de
avonturiers onder ons. In negen kilometer stijg je bijna 900
meter en passeer je bochten als de Suicide Bend, ontmoet
je haarspeldbochten die hun weerga niet kennen en beland
je uiteindelijk bij de laatste uitdaging voor je de top bereikt,
de Ice Corner. Een plek waar de zon bijna nooit komt en waar
een bevroren waterval de rotswand bekleedt en de weg vaak
spiegelglad maakt. Terugkijkend vanaf het plateau zie je de
weg die als een litteken kriskras in de bergen is gekerfd.
Op het dak van de wereld
Als je de top bereikt hebt, moet je de formaliteiten afhandelen
bij de Lesotho Grenspost. Ook al lijkt het vervallen kantoortje
een formaliteit, zo zien de lokale autoriteiten dat niet. Voordat
je bij de Sani Mountain Lodge, met de hoogste pub ter
wereld, kunt genieten van een prachtig uitzicht over de pas
en de auto’s die een weg naar boven zoeken, moet er eerst
betaald worden. Natuurlijk proberen de plaatselijke bewoners
je te verleiden om iets te kopen − een typische Lesotho-hoed,
bijvoorbeeld − of een financiële bijdrage te leveren aan het
tweestemmige gezang van de muzikale broertjes. Veel meer
is er in de leegte niet te doen. Ja, je kunt je verwonderen over
het feit dat er een caravan staat die ooit als een weddenschap
naar boven is gebracht. ˙
QuickFACTS
Sani Mountain Lodge, https://www.sanimountain.co.za
Sani Pass Tours, www.sanipasstours.com
Drakensberg Adventures (ook voor tweedaagse
paardrijtochten), www.drakensbergadventures.co.za

UUR IN
Durban lcswart/ Shutterstock
De warmste stad van Zuid-Afrika
Durban is na Johannesburg en Kaapstad de grootste stad van Zuid-Afrika. Prachtig gelegen in het hart van
KwaZulu-Natal aan de Indische Oceaan tussen uitgestrekte suikerrietplantages en gouden stranden. Met
meer dan driehonderd dagen zon per jaar, een goudgele kustlijn en goede golven is Durban een paradijs
voor zonaanbidders en surfers. Wij hebben 72 uur om de stad vanbinnen en -buiten te ontdekken.
Shark City
Durban, de warmest city of Africa, maakt haar naam
meer dan waar. De zon brandt onbarmhartig, de
vochtigheidsgraad is hoog. De stad of beter de oceaan
staat bekend om de aanwezigheid van de great white,
de meedogenloze witte haai, onderdeel van de Big 7.
De Sharks Board belooft een inkijkje in het leven van
deze meedogenloze killer. Ik verwacht er een oog in oog
ontmoeting met levende exemplaren, maar daarvoor
moet ik dus in zee zijn of bij het uShaka Marine World.
We leren hier hoeveel verschillende haaien er zijn, dat
Durban netten ophangt om haar badgasten te beschermen
tegen de monsters. We dommelen wat weg terwijl Jaws
z’n dreigende tandenrijen toont. En schrikken wakker:
het grote moment van de ontleedshow is aangebroken.
De tribune vult zich met bloeddorstige toeschouwers. Op
de ontleedtafel ligt een kleine haai met een label aan zijn
staartvin. We lusten hem rauw. Vliegen zoemen eromheen
en de ontleder opent professioneel het beest om te laten
zien wat er nou allemaal in zo’n haai zit. Fascinerend vies.
Een hartje met maar twee kamers, een maag die uitgerekt
kan worden als een damesnylon en die zelfs een helm (de
slager toont hem met een groots gebaar) kan bevatten.
Segway boulevard
Langs de boulevard van de wijken North en South Beach, »
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Marjolein Westerterp en Peter Boshuijzen

33
OOG VOOR AFRIKA

vind je talloze hotels, winkeltjes, pretparken, een enorme
skatebaan en restaurants waar je de lekkerste vis en
Indische gerechten eet. Deze streek met zijn gouden
stranden wordt heel toepasselijk ook de Golden Mile
genoemd. De brede boulevard smeekt erom door segways
bereden te worden, een helling op en af, langs het Blue
Waters Hotel, langs Joe Cools, langs het Elangeni, down
memory lane so to say. Dit zijn namelijk de plaatsen die we
jaarlijks bezoeken als Durban gaststad is van de Indaba,
dé beurs op het gebied van al het moois dat Afrika haar
toeristen te bieden heeft. Op de pier die diep uitsteekt in
de warme Indische Oceaan wordt gevist, geflaneerd en
dus gesegwayt. Op de weg terug vereren we (heuvel op,
poortjes door) het indrukwekkende, futuristisch ogende
Moses Mabhida Stadium met een bezoek. De ingang doet
denken aan de opengesperde bek van een haai. Wil je
een werkelijk verbijsterend uitzicht op de stad, dan ga je
naar boven met de SkyCar of je kiest ervoor de 500 treden
tellende Adventure Walk te nemen. Meer adrenaline? Met
The Big Rush Big Swing maak je een 80 meter lange vrije val
het stadion in, en schommel je in een boog van 220 meter.
Dat kan nu even niet, want op de grasmat – we hebben
geluk – werkt het Bafana Bafana voetbalteam een training
af. De uShaka Pier Bar is na gedane arbeid een van de beste
plekken in Durban om met een drankje in je hand van de
zonsondergang te genieten. Het is vakantie!
De curry-experience
Het meest opvallend is de grote Indiase gemeenschap die
vooral uit hindoes bestaat. Ooit kwamen ze naar de stad
als arbeiders op de suikerrietplantages. Vanwege het grote
aantal Indiërs is Durban cuisine dan ook vooral bekend om
de curries. Een typisch fastfood gerecht is de Indiase Bunny
Chow. Het is een stuk brood dat gevuld wordt met curry.
Een van de bekendste restaurants dat je eigenlijk moet
aandoen is het House of Curries op de gezellige Florida »

35
OOG VOOR AFRIKA
ljbor / Shutterstock
Timothy Hodgkinson / Shutterstock

Icswart / Shutterstock
Road. Geen trek in curry? Het Roma Revolving Restaurant
biedt een heerlijk menu en nog leuker: je hebt een prachtig
– draaiend – uitzicht over de stad. Een zeer bijzondere
eetervaring is het Freedom Café, relaxed hip met geweldig
eten.
Het warme kloppende stadshart
In de ochtend is het heerlijk om de dag rustig te starten op
een van de terrasjes op de trendy Florida Road. Je wordt
weer gegrepen door het heerlijke vakantiegevoel. Maar we
willen de stad verkennen en gaan op pad. De eerste stop
is de Herbal Market, ook wel de Muthi Market genoemd
omdat je hier alles en meer kunt kopen wat ook nog steeds
gebruikt wordt door de traditionele genezers. Het oogt als
een Afrikaanse apotheek, waar patiënten met klachten een
medicijn kunnen krijgen. Van de flyover waar de gedroogde
zeesterren, boomschors, en zelfs dode pangolins zijn
uitgestald, dalen we af naar de groentemarkt waar ook
gegeten kan worden. Traditioneel. De Victoria Market in
het hart van de stad is een geweldige plek om kennis te
maken met de kleurrijke lokale koopwaar. We dwalen door
het indrukwekkende koloniale hart en krijgen een mooie
dwarsdoorsnede van de stad. In het African Art Centre op
Florida Road zien we het neusje van de zalm van Afrikaanse
kunst van lokale artiesten. In het stadhuis leren we dat
‘persone wat spykerhakskoene aan het’ helaas niet naar
binnen mogen. Alle foto’s tonen echter een dramatische,
bijna inktzwarte lucht, want terwijl wij genieten staat een
opslagloods vol chemicaliën in brand en braakt zwarte rook
uit tegen de anders zo blauwe hemel.
Nachtleven
Durbs zoals de stad door zij die er wonen of die hem heel
goed kennen en ervan zijn gaan houden, wordt genoemd
leeft net als veel Afrikaanse st eden op het ritme van
muziek. In Zuid-Afrika is jazz heel belangrijk, waarbij
Afrikaanse instrumenten als de marimba en trommels
worden toegevoegd. Ervaar het zelf in de Zulu Jazz Lounge.
Dé plek voor een broeierig avondje uit is Joe Cools, op North
Beach, pal voor de deur van alle grote hotels met uitzicht
op de Indische Oceaan. En natuurlijk ga je naar de
Florida Road met de talloze barretjes. Of … je gaat op

ontdekkingstocht bij de buren in Umhlanga waar het
absolute vakantiegevoel hoogtij viert. Drink bijvoorbeeld
een cocktail in de Lighthouse Bar van het fameuze Oyster
Box hotel. Wij beloven je … deze ambiance ga je niet
vergeten. Dat geldt ook voor The Dutch, eveneens een
superieure cocktail lounge. Eten doen we Italiaans bij
Remo’s. Omdat we de zingende obers willen zien.
Inanda Valley
De volgende ochtend brengt ons dertig kilometer de stad
uit, de groothartige Baja Bhengu geeft ons een dag lang
een inzicht in een andere wereld, het platteland dat haaks
staat op het leven in de grote stad. De Inanda Valley, een
township in de groene heuvels rond Durban, is van grote
historische betekenis. Hier staat de eerste school die door
een zwarte, John Dube, is gesticht. Hij werd medeoprichter
en eerste president van het ANC en Nelson Mandela koos
juist deze plek, het Ohlanga Institute om zijn stem uit de
brengen bij de eerste democratische verkiezingen in 1994.
Nadat hij had gestemd liep Mandela naar het gedenkteken
van John Dube en zei daar: ‘I have come to report. Mr
President, that South Africa is now free.’ De bebrilde man
die ons langs deze bijzondere plek leidt vertelt vol trots
dat hij Mandela de hand heeft mogen schudden. In de »
37
OOG VOOR AFRIKA

uimte staat nu een bronzen beeld van Mandela, er branden
kaarsen en foto’s vertellen het verhaal van de lange weg
naar de democratie.
Kunstenaars in de Valley
Baja heeft zich tot doel gesteld ons zoveel mogelijk van
haar vallei, haar uitgestrekte township te laten zien. Haar
fascinatie, komend uit de apartheid, betreft het aantal
kamers dat de eenvoudige huizen die we bezoeken hebben.
Meestal had een gezin een huisje met één slaapkamer
toegewezen gekregen. Als we er treffen met twee, een
ongekende luxe, verzucht ze steeds: ‘Zo had het moeten
zijn. Iedereen heeft twee slaapkamers nodig.’
We gaan op bezoek bij kralenkunstenaar Caesar Mkhize
en zijn vrouw Thafa die inmiddels roem heeft vergaard in
het buitenland. Twee slaapkamers wijst Baja, terwijl Caesar
gitaar voor ons speelt.
In de Esikhumuleni Coöperatie maken vrouwen tassen van
gerecyclede materialen. De warmte en ambitie om een
plek in de wereld te veroveren raken mijn hart vol. Het blijkt
een opmaat voor meer bijzondere ontmoetingen die Baja
voor ons in petto heeft. We lunchen in het hippe Fashion
café waar de waterpijpen klaar staan en gaan daarna op
zoek naar Mama Mtshali die ons zal leren hoe je een te leuk
kralenarmbandje zoals je overal in Afrika vindt, zelf kunt
maken. Misschien omdat Mama maar één kamer heeft,
maar Baja kan haar niet vinden en we dwalen tussen de
groene heuvels langs piepkleine plattelandshuisjes. Als we
het huisje eenmaal ontwaren is Baja als eerste boven, op
haar hakken. Dit is haar land, wij hijgen achter haar aan.
De grande finale van dit bijzondere stukje Durban zijn de
heilige uMzinyata Falls die worden gebruikt bij talrijke
rituelen.

39
OOG VOOR AFRIKA
De vijf B’s
We krijgen nog een uitsmijter van Baja mee, een
handig ezelsbruggetje waarom iedereen Durban op
zijn vakantielijst moet zetten. Het zijn de vijf B’s: de
Buzz van de stad, de gouden Beaches, de Berg (in het
achterland begint de Drakensbergketen), de Battlefields
waar bloedige oorlogen zijn uitgevochten en de Bush
(waar de wilde dieren leven), op minder dan twee uur
rijden. En Durban is het warme stralende hart van dit
alles. ˙
Doen en zien in Durban en omgeving
Sharks Board: www.shark.co.za
Een tour met de segway:
www.segwayglidingtours.com
African Art Centre: www.afriart.org.za
Ontdek de Inanda Valley met
www.wowzulu.co.za
Durban Botanical Gardens * Stadswandeling door de
historische binnenstad * De Ocean Walker in UShaka Marine
World * Juma Masjid Moskee * Hare Krishna Temple of
Understanding in de wijk Chatsworth * Curry eten bij Mrs
Govenders Curry Kitchen, 290 Sirdar Road * Dwaal door
uMhlanga en spendeer er zeker een heerlijke avond *
Bezoek de Capture Site in Howick

Limpopo
Limpopo, genoemd naar de machtige rivier beschikt werkelijk over een aantal prachtige
pareltjes. De nadruk ligt vooral op de private game reserves die je verspreid over de provincie
vindt. Daarnaast zijn er het Mapungubwe National Park, de geheimzinnige Soutpansbergen
en als je kennis wilt maken met wat meer kunst en cultuur, de Ribola Art Route waar je leert
over de Venda-kunst.
Zeker zien in Limpopo
5 De R71 tussen Polokwane en Tzaneen voert door
uitgestrekte wouden en tropische bananen- en
mangoplantages
5 Hoog in de Soutpansbergen ligt het Venda-dorp
Leshiba, gebouwd volgens de beste Venda-tradities
5 Sla Hoedspruit niet over. Dit dorp aan de voet van de
Klein Drakensbergen is aan het uitgroeien tot de heuse
safarihoofdstad van Zuid-Afrika. De Panorama Route
en de Greater Kruger area liggen “om de hoek”
5 De warmwaterbronnen bij Bela-Bela
5 In de Waterberg vind je Welgevonden Game Reserve
en Marakele NP, ook Entabeni Prvate Game Reserve
is een aanrader
5 Bezoek de Magoebaskloof bij Tzaneen

Uitzicht op de Royal Hill achter de baobab
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen

43
OOG VOOR AFRIKA
In tegenstelling tot de geciviliseerde Westkaap en het bezige
Johannesburg leeft de Limpopo provincie, op de grens met
Zimbabwe en Botswana, nog volgens het ritme van de Afrikaanse
natuur.

Thomas Kubayi
Steeds lijkt de provincie achteraan in de rij te moeten
staan als er landelijk geld uitgetrokken wordt voor
stedenontwikkeling of verbetering van het wegennet. Maar
voor reizigers die op zoek zijn naar een nog authentiek
gebied in Zuid-Afrika is Limpopo een intrigerende
bestemming. De vraag is hoe je het meeste voldoening
haalt uit een bezoek aan deze etnisch diverse en mystieke
regio, waar traditionele stammen als de Venda, Tsonga en
Sotho leven volgens hun eigen tradities.
Vendakunst
Wat wij niet kennen, is de mogelijkheid om
onaangekondigd bij een kunstenaar op bezoek te gaan.
En toch is dat precies wat we deze dag, samen met
de internationaal bekende kunstenaar David Murathi
doen. In Makulana Village woont houtkunstenaar en
muzikant Thomas Kabuyi die uit boomstammen de meest
indrukwekkende kunstwerken maakt. Mens- en visfiguren
die de vorm van het stuk hout volgen, een magische
combinatie van abstractie en realiteit. Zijn grote trots is een
metershoge figuur die een kluwen mensen in zijn handen
houdt. ‘Nelson Mandela. Hij heeft ons beschermd tegen
alles wat verkeerd had kunnen gaan. Hij is groter dan het
leven.’
In het dorpje Mashau brengt David ons naar het kleinste
atelier dat ik ooit heb gezien. Het is van hem. Hij werkt
graag in het klein zegt hij, maar de thema’s die in zijn
houten sculpturen naar voren komen, zijn groot en pijnlijk:
huiselijk geweld en misbruik van vrouwen zijn de zaken die
deze zachtmoedige man bezighouden. En die hij middels
zijn kunst aan de kaak wil stellen.
We rijden terug naar Cuckoo’s Nest via een kronkelige
David Murathi
bergweg, omzoomd door gekromde bomen die af en toe
het dak van de auto kietelen. Dit woud is een heilige plek
voor de Venda, leren we. Als de zon, zoals zo vaak in Afrika,
het landschap in een gouden gloed zet, veranderen de
rauwe randen van het leven die we vandaag gezien hebben,
in een natuurlijk sprookje.
De rondleiding met David is te boeken via Marcelle Bosch,
marcelle@homeofsynergy.co.za, + 31 6 2748 3221
(whatsapp only)
De machtige oude baobabs
De Afrikaanse vrouwen hechten er grote waarde aan dat
hun haar goed en liefst volgens de laatste mode zit. Dat
betekent extensies en het haar zo stijl en strak mogelijk.
Om geen enkele kans op een inkomen te missen, adverteert
een van de salons – ondergebracht in een golfplaten
onderkomen – niet alleen met haar, maar ook met
levenskunst. Kapper, helderziende en therapeut in één.
Via het bezige grensplaatsje Musina rijden we naar het
Mapungubwe National Park, zo’n zeventig kilometer
verderop. Het park ging in 2003 voor het eerst open voor
publiek en is daarmee het nieuwste nationale park van Zuid-
Afrika, met echter de oudste geschiedenis. En dat is het
verhaal van een verloren koninkrijk.
Het magische landschap van Mapungubwe, de plaats
van steen, gloeit in meer dan vijftig tinten rood en oranje
op in de brandende zon. Voor ons strekt en rekt zich
een landschap uit dat een testament is van de tijd, van
een verloren koninkrijk. Rotspartijen afgewisseld met
grootse baobabs, sommigen meer dan 2000 jaar oud.
Zij zijn getuige geweest van de opkomst en ondergang
van meerdere beschavingen. Ze worden daarom ook

45
OOG VOOR AFRIKA
Kunst van Thomas Kubayi
wel liefkozend de Levensboom genoemd en vormen het
centrum van hele ecosystemen, produceren voedzame
vruchten die honderden diersoorten voeden in het droge
seizoen, slaan water op, bieden onderdak aan vogels
en vleermuizen en schaduw aan olifanten en giraffen.
Daar waar de machtige Limpopo en Shashe rivieren
elkaar ontmoeten, op het drielandenpunt van Zuid-
Afrika, Botswana en Zimbabwe, zijn de oevers begroeid
met de geelgroene fever trees, zo genoemd omdat
zij de voorspellers waren van de bij malaria horende
koortsaanvallen.
Het verloren koninkrijk
Mapungubwe betekent een reis terug in de Afrikaanse
geschiedenis. Naar een koninkrijk dat hier een kortstondige
Musina
bloeiperiode beleefde en vervolgens verdween. Een
geschiedenis die wij misschien nooit gekend zouden
hebben zonder gelukszoeker en student geschiedenis
Jerry van Graan en zijn vader die op een boerderij in
Limpopo woonden. Ze hadden verhalen gehoord over een
krankzinnige blanke kluizenaar die aan het eind van de
negentiende eeuw rondbazuinde dat hij op een heuvel in
het nabijgelegen Mapungubwe goud en edelstenen had
gevonden, meer dan hij kon dragen. Een intrigerend verhaal
dat volgens Jerry naar het rijk der fabelen verwezen moest
worden. Het lot bepaalde anders. Toen hij met vrienden
tijdens een leeuwenjacht op zoek ging naar water, kwamen
ze bij een kraal en ontmoetten daar een oude man. Hij bood
hen water aan uit een aardewerken pot. Jerry zag dat die
anders was dan de potten die hij kende en vroeg de man »
Bovenop de heuvel herleeft de geschiedenis
Hier komen de Limpopo en Shashe samen

hem de pot te verkopen. De man weigerde. Iets wat Jerry
hogelijk verbaasde, gezien de armoede die de streek in de
jaren ’30 kende. Hij besloot terug te komen met zijn vader.
De heilige heuvel
Op nieuwjaarsdag 1933 keerde Jerry met zijn vader en drie
vrienden terug met een aanzienlijk bedrag aan geld en
vroeg de oude man hem de heuvel te wijzen waar volgens
de kluizenaar een grote schat moest liggen. De oude man
weigerde. Hij legde uit dat de heilige heuvel verboden
terrein was omdat er koninklijke graven lagen. Ernaar kijken
of zelfs maar naar wijzen zou betekenen dat je een vloek
over jezelf en je familie afriep. Door de angst voor een
onherroepelijke straf van de voorvaderen was het geheim
van de oude graven eeuwenlang bewaard gebleven.
Bij de zoon van de oude man won de hebzucht het echter
van de angst en hij besloot de vijf mannen de heuvel te
wijzen in ruil voor de zilveren munten die ze hem boden.
Toen de jongen in de buurt van de heuvel kwam, begon hij
te trillen van angst. Hij draaide zich om en wees over zijn
schouder naar een grote wilde vijgenboom. De vrienden
vonden daar een uit de rotsen gehouwen trap die naar de 31
meter hoge heuvel voerde.
De verborgen schat
Hun vondst was groter dan ze ooit hadden kunnen
vermoeden. Ze ontdekten gouden munten, kettingen,
glazen kralen, koperen voorwerpen. Een schatkamer vol.
Tijdens zijn universitaire studie had Jerry gehoord over het
verdwenen koninkrijk van Greater Zimbabwe, dat slechts op
een aantal dagen lopen van Mapungubwe lag en hij begon
zich te realiseren dat ze misschien niet alleen een rijke,
maar ook een historische vondst hadden gedaan. Wroeging
begon te knagen en Jerry besloot contact op te nemen met
de universiteit van Pretoria. Langer verhaal kort: Aan de
hand van de vondsten kwam men erachter dat in dit gebied
tussen 1200 en 1270 een rijke dynastie had gewoond die
handelde in goud.
Koninklijke graven
Op de heuvel werden 24 graven ontdekt, waarvan drie
koninklijke, met in elk graf waardevolle gouden objecten
als schalen, kettingen en de inmiddels wereldberoemde
gouden neushoorn. Ondertussen is dit meest intacte
gouden artefact in bewaring bij de universiteit van Pretoria.
Althans, het origineel, al weet niemand 100% zeker dat dit
waar is. Om dieven te misleiden zijn er volgens de verhalen
meerdere exemplaren, te zien in diverse musea. Maar
De gouden neushoorn
Een olifant tussen de fever trees
Deze machtige baobab is eeuwen oud
welke echt is? De koningen waren begraven in een zittende
houding, hun gezichten naar het westen gericht.
Waarom vestigde deze rijke dynastie zich juist hier?
‘Het land zoals je hier ziet, was bekend als olifantsland, er
was dus ivoor in overvloed, daarnaast was de aanwezigheid
van de twee grote rivieren perfect voor het drijven van
handel’, weet de gids. Duidelijk zichtbaar op de heuvel zijn
de fundamenten van wat paleizen geweest moeten zijn.

In Mapungupwe is de natuur de baas
47
OOG VOOR AFRIKA
Op weg naar de Royal Hill
We zien de diepe put waaruit water gehaald werd en een
berg stenen. Hier zijn in een traditionele ceremonie in 2007
de lichamen herbegraven die in 1933 zijn weggehaald. De
lokale stammen vonden het nauwelijks te verteren dat hun
voorvaderen hun grond hadden moeten verlaten. Nu rusten
ze voor eeuwig op ‘de heuvel van steen’, op een steenworp
afstand van de samensmelting van de twee rivieren die hen
zo’n rijkdom hebben bezorgd. Het plotselinge vertrek van het
koninkrijk kan verklaard worden met de dood van de koning,
waarna zijn onderdanen besloten verder te trekken. Nu
bewonen olifanten en andere wilde dieren weer de vlaktes.
Zoals het ooit was. ˙

Waar avontuur en
behoud samenkomen
MAPESU PRIVATE GAME RESERVE
Mapesu Private Game Reserve is een 12,500 hectare privé natuurreservaat in het uiterste noorden
van Zuid-Afrika, tegenover Mapungubwe National Park, een UNESCO wereld erfgoed. Binnen het
natuurreservaat bevinden zich niet alleen de Big 5 maar ook jachtluipaarden en wildehonden die
met uitsterven bedreigd worden. Voor de echte vogelliefhebber zijn er ook ruim 430 verschillende
soorten vogels te vinden in de Limpopo vallei. Mapesu specialiseert zich in het organiseren van
culturele uitstapjes naar het oude koninkrijk op Mapungubwe Hill en naar de Kaoxa rock art shelter
waar meer dan 170 verschillende rotstekeningen van de Khoi-San te zien zijn. Deze tekeningen zijn
meer dan 3000 jaar oud. Op Mapesu kunt u verblijven in een van drie verschillende lodges, een luxe
safari villa of een camping.
Mopane Bush Lodge
Mopane Bush Lodge is een luxe 4-sterren accommodatie, midden
tussen de Mopane bomen. De lodge heeft een charmante en
typisch Afrikaanse uitstraling en biedt 19 verschillende rondavels.
Deze lodge heeft tevens vier selfcatering kamers. Kom genieten aan
de bar, naast het zwembad met uitzicht over de water poel waar we
regelmatig onze wilde dieren spotten. Er is een restaurant en een
wijnkelder met een grote variatie van wijnen uit Zuid-Afrika.

Mapesu Wilderness Camp
Mapesu Wilderness Camp ligt bovenop een heuvel met een
prachtig uitzicht over het reservaat. Elke tent heeft een typische
Serengeti stijl uitrusting en uitstraling. Kom tot rust met een gin
& tonic aan de bar of in de lounge naast het zwembad en geniet
van onze gerechten in het restaurant.
Lucca Lodge
Lucca Lodge is een 4-sterren accommodatie en bevindt zich
bovenop een heuvelrug met een prachtig uitzicht over de vlakte en
recht tegenover een water poel voor de wilde dieren. De Lodge heeft
acht unieke kamers, allemaal met hetzelfde prachtige uitzicht.
Ontspan in de lounge, aan de bar of op het deck met een traditionele
Zuid-Afrikaanse braai terwijl je kunt genieten van alle wilde dieren
beneden op de Afrikaanse vlakte. Er is ook een zwembad op het
buitendeck. Tevens is er een privé-villa 'Lucca Huis', geschikt voor 8
personen. Ideaal voor besloten groepen en selfcatering. Voor de
gasten die meer luxe wensen is er een butler service.
Activiteiten
Vanuit de accommodaties op het reservaat
bieden we verschillende activiteiten:
• Endangered Wildlife Tracking
• Game Drives op Mapesu Private Game
Reserve of Mapungubwe National Park
• Walking Safari
• Night Drive
• Mapungubwe Heritage & Museum Tour
• Kaoxa Rock Art Shelter
• Specialist Birding Excursion
PRIVATE GAME RESERVE
WhatsApp: +27 083 633 0795
bookings@mapesu.com
www.mapesu.com

Verhalen voor bij de boma
Papa, kijk een leeuw!
Het magische moment. De zon heeft plaatsgemaakt voor een
sterrenhemel, de dieren van de nacht laten zich horen. Een dag vol
avonturen ligt achter je en na een heerlijke maaltijd met nog een
drankje samen rond een knetterend vuur komen de verhalen los.
De avonturen van de bush die je kippenvel of rillingen bezorgen…
‘De termiet eet wortel
De kip eet termiet
De mens eet kip
De leeuw eet mens.
Geduldig wacht de aarde’
Papa kijk, leeuw!
Hoe verrassend de ontmoetingen met wilde dieren en
zeker met de koning van de bush kunnen zijn, blijkt uit
een van die verhalen in de boma. Hij was eigenaar van een
fraaie lodge op steenworp afstand van het Kruger Park. Als
er vrienden of familieleden bij hem logeerden nam hij ze
steevast mee naar de wildtuin. Zo was er een gezin met een
klein dochtertje dat de hele dag al aan de mouw van haar
vader had getrokken om te vertellen dat ze weer een leeuw
had gezien. De vader had de eerste twintig keer geduldig
uitgelegd dat het geen leeuw was maar een impala, of een
koedoe, zebra of giraffe. Maar voor het kind bestond er
maar één dier en dat was de leeuw, in welke verschijning hij
zich ook liet zien. De vader had na de 20e keer het geduld
verloren en besteedde er geen aandacht meer aan.
Nu moest de gastheer nodig plassen. De wagen had hij
geparkeerd bij een drinkplaats waar allerlei antilopen hun
dorst lesten. Hij besloot even uit te stappen en zich schuin
naast de wagen te ontlasten van de gespannen blaas,
decent met de rug naar zijn gasten. Alleen het dochtertje
vond het gedrag van haar oom interessanter dan de
drinkplaats en volgde zijn verrichtingen nauwgezet.
‘Kijk papa, leeuw.’
Het raampje van de auto op de plek waar zij zat stond een
stukje open zodat ook haar oom hoorde wat zij al de hele dag
had geroepen en ook hij besteedde er geen aandacht aan.
Net als de vader die druk met de camera in de weer was.
‘Kijk papa, leeuw, echt wel!’
Oom draaide zich nu om naar zijn nichtje en het viel hem
op dat het kind niet naar hem keek, maar rechts van hem.
Dat was niet te vroeg. Een leeuwin was hem op nog geen
15 meter genaderd. Rustig wandelend kwam ze zijn kant
op. Hij bedacht zich geen seconde, liep om de auto heen en
sprong met inmiddels een grote natte vlek op zijn broek de
auto in. De leeuwin liep onverstoorbaar verder, snoof even
aan de urine en vervolgde haar weg.
Het meisje vond het prachtig dat haar oom in z’n broek had
geplast, haar dag kon niet meer stuk. ˙
Jouw boma-verhaal?
Heb jij ook een “boma-verhaal”? Stuur het naar
info@mw-media.nl. De meest kippenvelrillende plaatsen
we op www.oogvoorafrika.nl en in de decembereditie van
OOG VOOR AFRIKA.
Tekst: Ruud Troost

OOG VOOR AFRIKA
jaarabonnement 2024
˙ 1 x Ontdek Zuid-Afrika
dé inspirerende gids voor het mooiste van Zuid-Afrika
(print en digitaal, 168 pagina’s) à € 9,50
˙ 1 x Special Places
de aanraders van OOG VOOR AFRIKA
(print en digitaal, 168 pagina’s) à € 9,50
˙ 1 x OOG VOOR AFRIKA
(print en digitaal, 116 pagina’s), à € 8,50
51
OOG VOOR AFRIKA
Dit alles voor € 25 per jaar.
Zo haal je Afrika inspiratie in huis en je laat zien
dat je om Afrika geeft.
Bezoek onze website
www.oogvoorafrika.nl
Een abonnement neem je via
www.oogvoorafrika.nl/ja-ik-word-abonnee/

Mpumalanga
Mpumalanga wordt vooral de toegangspoort tot het Kruger National Park en de fameuze Panoramaroute genoemd.
De hoofdstad is Nelspruit aan de Crocodile River Valley.
Foto: Gerhard van der Westhuizen

Zeker zien in Mpumalanga
5 Aan de zuidkant van het Kruger NP ligt Marloth Park
waar ook een aantal Nederlandse huiseigenaren een
vakantiehuis heeft. Het park ligt op slechts twintig
auto minuten afstand van Crocodile Bridge en dus van
Kruger National Park. Het wild loopt hier vrij rond en
komt vaak tot (dicht) bij de huizen. Aanrader voor het
diner: Serene Oasis aan de Crocodile rivier.
5 Crocodile Bridge staat bekend als een van de beste
gedeelten van Kruger. Hier is op de open vlaktes veel
te zien, zoals impala’s, wildebeest en zebra’s. Deze
kuddes trekken roofdieren aan, dus de kans is groot
dat je vrij snel een leeuw, cheeta of luipaard treft.
De twee beste routes: de S25 naar Malelane langs
de Crocodile River voor de Big Five en de S28, een
zandweg naar Lower Sabie.
5 Kruger Shalati – The train on the bridge. Sinds 2020 is
het uberluxe treinhotel op de brug over de Sabie rivier,
vlakbij Skukuza geopend. Wagons die zijn omgebouwd
tot luxe hotelkamers met uitzicht op de rivier en een
zwembad dat vrij boven het water lijkt te hangen.
www.krugershalati.com
5 De Watervallenroute van ongeveer 100 km voert
langs een aantal schitterende watervallen in de oude
goudmijnstreek tussen Sabie en Graskop.
5 De Blyde River Canyon is een spectaculaire kloof van
maar liefst 30 kilometer lengte en onderdeel van de
Panorama Route in de uitlopers van de Drakensbergen.
Je kunt ook de schitterende Blyde River Canyon Hiking
Trail (60 km, ongeveer 5 dagen) maken langs de
landschappelijke en geologische hoogtepunten.
5 Pilgrim’s Rest is een “levend museum” dat je
terugbrengt naar de tijd van de goudzoekers. Je vindt
hier ook aardig wat Ndebele kunst.
5 Graskop Gorge lift, aan de R553 naar Hazyview. Je zakt
50 meter in de glazen lift naar de Graskop Gorge en de
boardwalk die de Mitsie rivier volgt,
www.graskopgorgeliftcompany.co.za
5 Rijd de Genesis Route in de omgeving van Barberton.
5 Kaapsehoop waar de wilde paarden door het dorp
dwalen, https://kaapsehoopwildhorses.co.za

Ja, hier ben ik dan...
Natuurlijk is een bezoek aan Zuid-Afrika niet compleet zonder het fameuze Kruger National
Park te doorkruisen. Van Crocodile Bridge naar Pafuri (of andersom). In de precies 30 jaar dat
wij Zuid-Afrika bezoeken, hebben we het talloze maken gedaan. En elke keer was (en is)
het weer een feest.
Voor deze editie zocht fotograaf Peter Boshuijzen naar de foto’s die hem steeds weer raken.
Foto’s: Peter Boshuijzen

55
OOG VOOR AFRIKA
Ik ook van jou...

Ze zeggen dat het goed is voor je huid...

57
OOG VOOR AFRIKA
Buffel met ballen.
Dus dat heb je goed begrepen?

Opij, opzij, opzij...
Rustig eten is er niet bij...
Hatsjieeeee!
Run, baby, run...

We write the future...
59
OOG VOOR AFRIKA

Gaaaaap ...

61
OOG VOOR AFRIKA
Kwestie van perspectief.
Taaie hap.
Wie kijkt naar wie?

Nog een heel leven voor je.
We’re going home...
Beauty...

63
OOG VOOR AFRIKA
Hierrrrrr...
Wat een taaie impala...
Zo fragiel.

Songimvelo
de wieg van Afrika
65
OOG VOOR AFRIKA
Het Songimvelo nature reserve in Mpumalanga op de grens met Swaziland is een van de oudste
geologische gebieden op aarde en daarmee uniek. Deze nog onontdekte regio in de Barberton
Mountains staat bij geologen bekend als The Genesis of Life, oftewel de wieg van het leven.
OOG VOOR AFRIKA ging er op safari.
Tekst & Foto’s: Niels Bakker

Het natuurreservaat Songimvelo mag met recht een nog
onontdekt Zuid-Afrikaans pareltje worden genoemd.
Tot dusver hebben namelijk nog niet veel bezoekers de
weg weten te vinden naar dit schitterende natuurgebied,
midden in de Barberton Mountains. Dat is eigenlijk best
vreemd, want Songimvelo heeft veel unieks te bieden. Zo
is de natuur in dit gebied van een ongekende schoonheid.
Wildernis zoals je het niet vaak meer tegenkomt, met de
Komati rivier die als levensader door Songimvelo kronkelt.
Daaromheen ligt een gevarieerde ongerepte streek met
bergen, rotsformaties, ravijnen, groene heuvels en valleien.
Oké, de Big Five vind je hier net niet, leeuwen zijn taboe,
maar de rest van Afrika’s grootheden en nog veel meer
diersoorten zijn in Songimvelo volop aanwezig. Je moet
er in dit bergachtige gebied wel een beetje naar zoeken,
maar dan kun je olifanten, neushoorns, buffels, giraffen,
zebra’s en wildebeesten tegenkomen, naast krokodillen en
nijlpaarden in de Komati. Neushoorns? Ja, tegen stropers
beschermd met afgezaagde hoorns. De trieste realiteit in
het Zuid-Afrika van nu.
Genesis
Ongerepte natuur voor verwende fijnproevers, zo kun je
Songimvelo misschien nog het best samenvatten, maar
dat is niet het enige dat dit gebied zo aantrekkelijk maakt.
Songimvelo staat namelijk ook bekend als een van de
oudste geologische gebieden op aarde. Niet voor niets
komen geologen vanuit de hele wereld hier naartoe om
met eigen ogen de zogeheten ‘Genesis of Life’ te zien.
De Barberton Mountains met de typerende vulkanische
‘Komatiites rotsen’ (genoemd naar de Komati rivier) zijn
hier honderden miljoenen jaren geleden ontstaan. Dat
maakt Songimvelo en het omliggende gebied tot een van
de meest oorspronkelijke landvormen op aarde en dat
is een claim to fame die ertoe doet. Dat vindt overigens
ook de Unesco World Heritage organisatie, die het
Barberton gebergte met daarin dus Songimvelo, onlangs
tot werelderfgoed promoveerde. Inmiddels heeft ook de
provincie Mpumalanga dit opmerkelijke geologische feit
ontdekt, waarop het provinciale toeristenbureau de Genesis
Route heeft bedacht en op de kaart gezet.
De Genesis Route
De Genesis Route ligt in het hart van Mpumalanga
in de Makhonjwa Mountain Range. De 220 km lange
achtvormige route verbindt de historische stad Barberton
met de vakantiebestemming Badplaas en de agrarische
gemeenschap Louws Creek.
De Genesis Route brengt je langs enkele van de meest
gevarieerde landschappen en spectaculaire uitkijkpunten
van Mpumalanga, van glooiende savannegraslanden tot
rotsachtige bergachtige ravijnen en inheemse bossen. De
Route is de thuisbasis van een paar minder bekende Big 5
game reserves, zoals het heerlijke Nkomazi Game Reserve, is
rijk aan Gold Rush geschiedenis en biedt een unieke geologie
die nergens anders ter wereld te vinden is.
Vergeet niet op weg naar Nelspruit het in de bergen gelegen
dorpje Kaapsehoop met de wilde paarden te bezoeken.

67
OOG VOOR AFRIKA
Humala River Lodge
Tot voor enkele jaren was Songimvelo nauwelijks
toegankelijk voor toeristen, maar daar is met de komst
van de Humala River Lodge verandering in gekomen.
Midden in het game reserve is nog niet zo lang geleden
deze comfortabele tented lodge neergezet die bezoekers
de kans biedt om dit fantastische reservaat te ontdekken.
Om bij de lodge te komen moet je je eerst melden bij de
receptie aan de ingang van Songimvelo. De chauffeur van
dienst haalt je vervolgens op met de Land Rover en brengt
je naar de lodge, die op drie kwartier rijden over hobbelige
landweggetjes, midden in de wildernis aan de Komati rivier
ligt. De tenten onder een rieten dak zijn lekker comfortabel,
er is een zwembad, een tented spa, en natuurlijk een
uitstekend restaurant met een goedgevulde bar. Allemaal
tiptop in orde, maar natuurlijk draait het bij Humala vooral
om de safari’s, twee keer per dag, die bij het verblijf zijn
inbegrepen.
Safari
Vijftigduizend hectare aan natuurschoon van de
buitencategorie ligt hier aan je voeten, en meestal rijdt er
maar één safari-jeep door Songimvelo. Gids en chauffeur
Lindo staat ’s morgens om half zes klaar om ons te gidsen
door dit paradijsje. ‘We zullen zien wat we tegenkomen’,
zegt hij monter. ‘Anders dan bijvoorbeeld in Kruger, moet
je hier echt op zoek naar wild en we gaan dus wel eens van
de gebaande paden af.’ Wat dat betreft houdt Lindo woord,
merken we later. Als hij vermoedt dat er buffels te zien
zijn in een schier ondoordringbaar gebied, schroomt onze
dappere chauffeur niet om de Land Rover dwars door de
bush te dirigeren. Na vele uren van wild spotten en genieten
van de natuur, vindt hij het tijd voor de sundowner. Hij
parkeert op een mooie plek in de wildernis en haalt een
koel drankje tevoorschijn. Even later genieten we van
een zonsondergang die zelden zo mooi was als hier in
Songimvelo, de wieg van Afrika. ˙
QuickFACTS
Ontdek de parels van de Genesis Route:
www.mpumalanga.com/routes/the-genesis-route--rt6134
Ook overnachten in de Humala River Lodge?
www.humala.co.za/songimvelo-reserve/

Noordkaap
Een tijdloos landschap vol dramatische schoonheid waar ontelbare generaties van de ‘Eerste
Mensen’ hun collectieve voetafdruk hebben achtergelaten. Eindeloze luchten, amberkleurige
duinlandschappen, groene wijngaarden, twee grote rivieren, twee oeroude woestijnen en de
mooiste sterrenhemel van het zuidelijk halfrond. Dit is kort samengevat de Noordkaap, de
grootste en tevens meest lege provincie van Zuid-Afrika.
Zeker zien in de Noordkaap
5 De drie kilometer lange bloemenroute op het terrein
van Papkuilsfontein, 24 kilometer ten zuiden van
Nieuwoudtville aan de R27. Geniet van de rust en
stilte van deze prachtige boerderij. Verblijf in de oude,
prachtig gerestaureerde stenen huisjes, in je eigen
privé Fynbos-setting. Bekijk de ontzagwekkende
canyon en de waterval van 100 meter hoog. Geniet
in de lente van de wereldberoemde bloemen in deze
“Serengeti van het bloemenrijk”
5 De Quiver Tree Route langs plaatsen als
Keimoes, Kanoneiland, Kenhardt, Augrabies,
Upington and Marchand. Toepasselijk vernoemd
naar de gelijknamige Quiver Tree, https://
experiencenortherncape.com/routes/quiver-treeroute/
5 Onseepkans is de leukste grensovergang (tussen Zuid-
Afrika en Namibië) ooit gezien. Je neemt hem als je
ook naar Augrabies wilt
5 Augrabies Falls en National Park
5 Kimberley en de Big Hole zijn een niet te missen doel
als je meer wilt weten over de geschiedenis van het
winnen van diamanten. Tijdens de diamantrush de
meest begeerde plek van het land. Je vindt hier ook een
van de mooiste Victoriaanse treinstations van Afrika
5 Hopetown is een wat minder vrolijke bestemming.
Hier bezoek je het Concentration Camp Cemetery bij
Doornbult. Het laat je de gevolgen zien van de Anglo-
Boer War waar ook in Zuid-Afrika concentratiekampen
verrezen
5 De Kalahari rode duinen route – prachtige uitzichten
tussen Upington en het Kgalagadi Transfrontier Park
5 Het Kgalagadi Transfrontier Park met de rode duinen
en fameuze leeuwen met zwarte manen is een zeer
gewilde bestemming voor safariliefhebbers, vooral
door de kleine kampen die je het gevoel van “weg van
alles” geven. Met name Kielie Krankie en Nossob zijn
zeer gewild
5 De Karoo Highlands Route (tussen Nieuwoudtville en
Victoria West) brengt je door het hart van de Groot
Karoo
5 Sutherland is een typisch Karoo-dorp, door de hoge
ligging heeft het sneeuw in de winter en de helderste
hemel volgens kenners op het zuidelijk halfrond
Daarom staat daar de South African Large Telescope
(SALT) die je kunt bezoeken

Tussen
Kaapstad en
Namibië
Een tocht met sterren
De grote leegte ervaren, dat was onze wens. Weg van de drukte, een zoektocht naar de ziel van
het ‘lege land’. Het werd een verrassingstocht langs het mooiste van de Noordkaap.
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen

71
OOG VOOR AFRIKA

West Coast National Park
Maltese Cross in Cederberg Wilderness Area

73
OOG VOOR AFRIKA
Cederberg Wilderness Area
Tussen Kaapstad en Vioolsdrift, een van de
grensovergangen tussen Zuid-Afrika en Namibië loopt de
N7. Een iconische snelweg die bekend staat als de Cape –
Namibiaroute. Het verstilde broertje van de Garden Route
die je dwars door een ongenaakbaar landschap voert. Maar
zoals de Garden Route de R62 heeft die je via kleinere
wegen kennis laat maken met het mooiste van de Westkaap,
is er vanuit Kaapstad naar de woestijnen van de Karoo en de
Noordkaap de R355 die je door een landschap voert dat van
glooiende wijnlanden overgaat naar de ruige bergketens van
de Swartruggens en Cederberg. Van de late herfst tot het
vroege voorjaar kun je hier besneeuwde bergtoppen zien die
als witte wachters uittorenen boven het verstilde landschap
met rode wegen die oneindige vlaktes doorkruisen op weg
naar bijvoorbeeld Augrabies en Het Kgalagadi Transfrontier
Park. De andere optie, en die kozen wij deze keer, is de R27
langs de prachtige West Coast.
De bloemenroute
Op 80 kilometer van Kaapstad aan de R27 vind je wat
de bewoners zelf het mooiste dorpje aan de West
Coast noemen. Met een 16 miles lange Main Beach en
struisvogels die door het dorp paraderen. Het meest
aantrekkelijke is de ruimte en het feit dat er eigenlijk niets
te doen is. En daarmee heeft Yzerfontein alles. Betoverende
zonsondergangen, het voortdurende geluid van de oceaan
die de stilte breekt. Lege stranden en honderden vogels
die genieten van het ontbreken van mensen, waaronder
een heel gezonde populatie oyster catchers. Zwarte vogels
met oranjerode snavels en poten. Met uitsterven bedreigd,
maar hier ruim aanwezig.
De grootste attractie bij Yzerfontein is het West Coast
National Park, een paradijs voor vogelaars, met de
Langebaan Lagoon. In de maanden augustus en september
is de Postberg in het park een grote, wildebloemenzee waar
mensen uren voor in de file staan om de schoonheid te
mogen aanschouwen.
Cederberg
Via Paternoster, wat we wel de foodie hoofdstad van de
West Coast mogen noemen, en Veldrif waar honderden
flamingo’s de wateren kleuren, bereiken we Lambert’s Bay
met de enorme kolonie Kaapse Jan van Genten. Dan steken
we door naar de N7 op weg naar de Cederberg Wilderness »

Golden hour in de Noordkaap

75
OOG VOOR AFRIKA

Lambert’s Bay
Kokerboomwoud
area. De stilte is als balsem voor onze opgewonden zielen.
Hij weerkaatst bijna tussen de bergketen die ons omhelst.
In de kleuren groen naar bruin, gevolgd door blauw in de
nevelige verte.
We besluiten het ‘wilde gebied’, misschien wel een van de
best bewaarde geheimen van Zuid-Afrika, niet al hikend,
maar met de auto en airconditioning aan te ontdekken.
De grootste attractie in het gebied zijn de Rocklands, waar
de meest tot de verbeelding sprekende rotsformaties te
beklimmen, belopen en bewonderen zijn. Een paradijs
voor fotografen die hier eindeloos kunnen ronddwalen op
zoek naar de mooiste plaatjes. Voor de sportievelingen is
een tocht naar Wolfberg Arch en het Maltese Cross een
uitdaging en daarmee een absolute must.
Stadsaal, gelegen op de Uitkyk-pas, is een van de meest
indrukwekkende grotten in het gebied. De krachten
van wind en weer hebben hier een intrigerend doolhof
gecreëerd met talloze openingen, zalen en zuilen.
Laten we hier en op dit moment ook niet vergeten om
de nachten te beschrijven. De Noordkaap is de grootste
en tevens meest lege provincie. De nachten zijn daarmee
onvergetelijk. Bij helder weer is de Melkweg goed
zichtbaar. We zien een hemel, die bezaaid is met miljoenen
flonkerende sterren, diamanten in de kosmos.
Rooiboshoofdstad
Het gebied tussen Clanwilliam, de rooibos hoofstad van
Zuid-Afrika, en Citrusdal staat bekend om twee planten:
buchu en rooibos. Beide komen alleen in dit gebied en
alleen in Zuid-Afrika voor. De San en Khoi Khoi ontdekten
de medicinale krachten ervan. Nu is rooibos niet meer weg
te denken uit het thee-assortiment wereldwijd. Buchu is
pas later toegevoegd, toen bekende chef-koks als Margot
Janse ermee begonnen te experimenteren. We nemen de
afslag Paleisheuwel en rijden een prachtige en hobbelige
route naar Skimmelberg en maken kennis met buchu,
een laag groeiend plantje met een onmiskenbare mint/
eucalyptus smaak en met rooibos, eigenlijk een struik
met naalden. Die worden in de buitenlucht, onder die
strakblauwe hemel en blakerende zon gedroogd en krijgen
dan hun typerende rode kleur.
Kokerbomenbos
We hebben de tijd en maken een kleine omweg. Het brengt
ons via de Vanrhynsdorppas op de R27 naar de omgeving
van Nieuwoudtville en vervolgens richting Loeriesfontein.
Hier vinden we het grootste kokerboomwoud van Zuid-
Afrika. Volg de bordjes ‘Quiver Tree Forest’ en je bereikt een
berglandschap waar de bijzondere bomen op de hellingen
groeien.
Na dit hoogtepunt nemen we de R355 die ons door vlaktes
met glanzende steentjes, de Kners vlakte, naar Springbok
brengt. In de bloementijd zijn het Goegap en Namaqua
National Park daar een must see.
Steinkopf is de volgende halte, niet omdat er iets
bijzonders te doen is, maar omdat we hier de keuze moeten
maken voor de direct doorgaande route en grensovergang
(Vioolsdrif) naar Namibië of zoals wij naar het Richtersveld
National Park, dat officieel het |Ai-|Ais/Richtersveld
Transfrontier Park heet.

77
OOG VOOR AFRIKA
Rooibos
Richtersveld met een ‘noordkijker’
Het Richtersveld en de halfmensplant
Dit park spreekt al jaren tot onze verbeelding. Omdat
je hier te maken krijgt met de rauwe kracht van de
woestijnnatuur. De auto moet eigenlijk een 4x4 zijn,
vanwege de niet beste kwaliteit van de wegen die het
gebied doorkruisen. En dat gebied? Onder de blakerende »

Bloemenzee
Richtersveld

79
OOG VOOR AFRIKA
Kokerboom
Oyster catchers
Vleermuisvos in de bloemen
zon zijn er zand, rotsen, kloven, steen en af en toe wat
begroeiing. In die kurkdroge aarde wachten ook hier
talloze plantensoorten op de winterbuien. Als die jaarlijkse
regen de grond raakt, lijken alle wilde bloemen wakker te
worden en staat de aarde bijna letterlijk in vuur en vlam. In
dit deel van Zuid-Afrika werden voor het eerst diamanten
gevonden. Het nationale park wordt beschouwd als de
enige echte woestijn van Zuid-Afrika en als een van de
laatste echte wildernisgebieden. Het is een eldorado voor
liefhebbers van vetplanten. De plant met een verhaal
waar iedereen naar opzoek gaat is de halfmensplant of
‘noordkijker’. Op de top van de doornige stam die wel drie
meter hoog kan worden groeit een kroon van bladeren. Hij
groeit maar een 0,5 tot 1,5 cm per jaar en kan honderden
jaren oud worden. Als je met je hand langs de naalden
op de stam glijdt maakt dat het geluid als de taal van
de Nama die vroeger in het zuidelijke deel van Namibië
woonden. Zij werden verdreven door de San en vluchtten
de Oranjerivier over naar Zuid-Afrika waar ze een nieuw
bestaan opbouwden. Maar vervuld van heimwee staarden
ze naar het noorden waar hun eigenlijke thuis was. Volgens
de overlevering kreeg God medelijden met de geplaagde
Nama en veranderde hen in een plant, zodat ze voor altijd
naar hun thuisland konden kijken.
En er kleven meer verhalen aan deze bijzondere streek:
zoals dat van Wondergat bij Cornell’s Kop, niet ver van de
ingang van het Richtersveld. Volgens de legende woont
in dit bijna veertig meter diepe gat de geest van een van
de voorouders van de Nama, Heitsi Eibib. Als hij van huis
is, wordt het gat bewaakt door de Grote Slang met een
diamant op zijn voorhoofd. Er wordt gezegd dat hij talloze
mensen heeft gedood die zich te dicht bij het gat waagden.
U bent gewaarschuwd…
Dat geldt overigens ook voor je bezoek aan het
Richtersveld: het is niet voor sissies, maar daarmee wel
onvergetelijk. ˙

BP
BP
BP
BP
REISMAGAZINE OVER ZUID-AFRIKA
1e jaargang l nummer 1 - 2012 l losse verkoopprijs € 6.95
BP
On a budget
Tussen zand en steen
Ontdekkingsreis door de
Twee Hollandse avonturiers in de bush
N/a’an ku sê
Reis naar het einde van de wereld
BP
BP
reismagazine over zuid-afrika
2e jaargang l nummer 1 - 2013 l prijs e6.95/ZAR 60
BP
BP
01-Cover-3.indd 1 04-09-13 16:17
BP
BP
BP
BP
BP
BP
BP
BP
Haal OOG VOOR AFRIKA IN HUIS
Ek Sien Jou
De Big Five issue
1e jaargang l nummer 1 - 2012
Focus op de Westkust
Kaapstad à gogo!
Hope
2e jaargang l nummer 1 - 2013
• van Big 5 naar Big 4? Het verhaal van hoop & liefde
• Het mysterie van de witte leeuwen van Timbavati
• 20 nederlanders over hun zuid-afrika
• de 10 mooiste Big 5 safari’s
• van kaapstad naar Johannesburg in 5 stops
• de 5 gezichten van de onbekende Wild Coast
16 pagina’s
extRA
boordevol
voordeel
van BusH ToT BeaCH
mee op lezersreis? * fotografiereis naar de Wild Coast * unieke
ontmoeting met witte leeuwen * Proef zuid-afrika met Harm Jan
‘de Braaiman’
met oog voor zuid-afrika leer je het echte zuid-afrika kennen
2e jaargang l nummer 2 - 2013
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 2e jaargang l nummer 2 - 2013 l prijs €6.95 l www.oogvoorafrika.nl
Vijftig reistips
Zuid-Afrika
Namibië
Tanzania
Ethiopië
Zimbabwe
• In de voetsporen van Nelson Mandela •
Sossusvlei Vijftig tinten rood • Zanzibar
Eiland van de vergeten tijd • De wow-factor
van Plettenberg Bay • Rik Felderhof: thuis
in Tanzania • Rituelen uit de Omo-vallei
3e jaargang l nummer 1 - 2014
hÉt reismagazine over afrika 3e jaargang l nummer 1 - 2014 l prijs e6.95 l www.oogvoorafrika.nl
EEn lEvEn lang MandEla
20 pagina’s EErbEtoon aan Madiba
HEt vErlorEn koninkrijk
van MapungubwE
CapE rivièra
dE kaapsE kust
MasHatu
land van gigantEn
parEls van
liMpopo
kaapstad
dEsign
Hoofdstad 2014
zUiD-afrika
special
3e jaargang l nummer 2 - 2014
hÉt reismagazine over afrika 3e jaargang l nummer 2 - 2014 l prijs e6.95 l www.oogvoorafrika.nl
Zuid-afRika
Zimbabwe
tanZania
Ode aan Zimbabwe
SpOtlight Op painted dOgS
Jane gOOdall
gelOOf, hOOp & liefde
fOtOwedStRiJd
win een veRbliJf in Zuid-afRika
de SchOOnheid van iSimangaliSO
wiJnpROeven peR tRam
tOwnShip tOuRS annO 2014
weReldkindeRen
3e jaargang l nummer 3 - 2014
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 3e jaargang l nummer 3 - 2014 l prijs e6.95 l www.oogvoorafrika.nl
ZUID-AFRIKA
ZIMBABWE
TANZANIA
MOZAMBIQUE
4e jaargang l nummer 1 - 2015
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 4e jaargang l nummer 1 - 2015 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
ZUID-AFRIKA
Into the wild BOTSWANA
NOORDKAAP en NAMIBIË
YOU RUN, YOU DIE :)
Droombestemming in NAMIBIË
TRACTORGIRL
De utlieme safari in TANZANIA
ZUID-AFRIKA
TANZANIA
BOTSWANA
NAMIBIË
4E JAARGANG l NUMMER 2 - 2015
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 4e jaargang l nummer 2 - 2015 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
BOTSWANA
KAAPVERDIË
NAMIBIË
ZUID-AFRIKA
WIJNTOURS
OFF THE BEATEN TRACK
ETOSHA NATIONAL PARK
SAFARI MET EEN 4X4 CAMPER
KAAPVERDIË
VAN A NAAR BETER
10 REIZEN EN TIPS
MET VOORDEEL
FOTOGRAFIESAFARI
OOG IN OOG MET OLIFANTEN
RIJDEN, FIETSEN EN LOPEN
DOOR AFRIKA
TIJGERS THUIS IN AFRIKA
4e jaargang l nummer 3 - 2015
hÉt reismagazine over afrika 4e jaargang l nummer 3 - 2015 l prijs e6.95 l www.oogvoorafrika.nl
collector’s iteM & eXtra dik
de
101
Mooiste
lodGes in
Zuidelijk
afrika
Ghana
Mauritius
Zuid-afrika
naMibië
tanZania
Mauritius: beauty en de beach
Verhalenwedstrijd: win een Verblijf in Zuid-afrika
naMibië de leVende woestijn
24 uur in stone town
5E JAARGANG l NUMMER 1 - 2016
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 5e jaargang l nummer 1 - 2016 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
COLLECTOR’S ITEM NUMMER 10
ETHIOPIË
LESOTHO
MADAGASKAR
TANZANIA
11
ACTIEVE EN
AVONTUURLIJKE
REIZEN
IN AFRIKA
ZUID-AFRIKA
• BAOBABS EN LEMUREN IN MADAGASKAR
• IN GALOP DOOR LESOTHO
• NAAR DE TOP VAN DE KILIMANJARO
• SPOTLIGHT OP DE WITTE HAAI
• HIKEN LANGS DE WILD COAST
• EXPEDITIE ETHIOPIË – DE STAMMEN IN DE OMO-VALLEI
5e jaargang l nummer 2 - 2016
hÉt reismagazine over afrika 5e jaargang l nummer 2 - 2016 l prijs e6.95 l www.oogvoorafrika.nl
BELEEF AFRIKA NUMMER 11
NAMIBIË
SWAZILAND
TANZANIA
ZUID-AFRIKA
24 UUR
IN DAR ES SALAAM
SAy chEESE
BIjZoNDERE DIERENpoRTRETTEN
NAMIBIË - DE MooISTE LANDSchAppEN
STAATSBEZoEK AAN SWAZILAND
DE SMAAK vAN ZUID-AFRIKA
MAAgDENcEREMoNIE
IN ZoELoELAND
KAApSTAD:
10 x goED vooR EEN gLIMLAch
UBUNTU - EEN SpIRITUELE REIS
6E JAARGANG l NUMMER 1 - 2017
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 6e jaargang l nummer 1 - 2017 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
DE MOOISTE REIZEN EN HERINNERINGEN
BOTSWANA
TANZANIA
ZIMBABWE
ZUID-AFRIKA
ZIMBABWE – DE EERSTE LIEFDE
FOTOSAFARI OP DE CHOBE
OOG IN OOG MET
KIM – HYENAMAN – WOLHUTER
RIK FELDERHOF
OVER ZIJN TANZANIA
BOER ZOEKT VROUW ANNEKIM
IS ÓNZE VROUW IN ZAMBIA
6 DROOMLODGES EN –HOTELS
DÉ ULTIEME AFRIKA BUCKETLIST
6E JAARGANG l NUMMER 2 - 2017
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 6e jaargang l nummer 2 - 2017 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
DE MOOISTE REIZEN EN HERINNERINGEN
BOTSWANA
ZUID-AFRIKA
DROOMHUIS
ONDER DE ZON
GORDON ZEGT JA
DE STEMMEN VAN
ROBBEN ISLAND
VLIEGEN IN
DE AFRIKAANSE WILDERNIS
PIKANTE WALVISSEN
WILD BOTSWANA
MET EEN BUSHCAMPER
8 ULTIEME REISTIPS
VAN AFRIKA EXPERTS
AFRIKA JA, IK WIL
7E JAARGANG l NUMMER 1 - 2018
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 7e jaargang l nummer 1 - 2018 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
DE MOOISTE REIZEN EN HERINNERINGEN
GAMBIA
NAMIBIË
OEGANDA
ZUID-AFRIKA
NAMIBIË
LEEG LAND VOL ZAND
FIETSEN IN GAMBIA
OEGANDA
HET GROENE HART VAN AFRIKA
DE SMAAK VAN AFRIKA
3 CHEFS UIT PATERNOSTER
2018
HET JAAR VAN DE WILDE HOND
ANDRIES BOTHA
KUNSTENAAR MET EEN VERHAAL
72 UUR IN DURBAN
VITAMINE AFRIKA
7e jaargang l nummer 3 - 2018
hÉt reismagazine over afrika 7e jaargang l nummer 3 - 2018 l prijs e6.95 l www.oogvoorafrika.nl
eSwatini
Kenia
MadagaScar
Oeganda
Zuid-afriKa
fOtOwedStrijd
win een luMix fZ300 caMera
reiStrendS 2019
MadagaScar en eSwatini
de verbOrgen wereld
van KaraMOja
Het avOntuur begint Hier
van nairObi tOt KaapStad
Ode aan de
Olifant
8E JAARGANG l NUMMER 1 - 2019
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 8e jaargang l nummer 1 - 2019 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
ESWATINI
KENIA
NAMIBIË
TANZANIA
ZAMBIA
ZUID-AFRIKA
RIMPELS VAN ROERLOOS ZAND
17 WOESTIJNTIPS
AFRIKA IN BRUSSEL
HET ECHTE VERHAAL
TARZAN IN TANZANIA
VANISHING KINGS
DE WOESTIJNLEEUWEN VAN
NAMIBÏE
AFRICA INSIDE OUT
DUURZAME SAFARI’S IN KENIA
STRAATKUNST
KAAPSTAD
8E JAARGANG l NUMMER 3 - 2019
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA 8e jaargang l nummer 3 - 2019 l prijs 6.95 l www.oogvoorafrika.nl
ONTDEK DE ZIEL VAN
KAAPVERDIË
IN DE VOETSPOREN VAN
THE LION KING
DE ROUGH AUNTIES VAN
ZUID-AFRIKA
KUNST,
CULTUUR &
CADEAUTIPS
ESWATINI
KAAPVERDIË
MAURITIUS
TANZANIA
ZUID-AFRIKA
ODE AAN DE SAFARI
25 SAFARITIPS
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA prijs e 12,50 l www.oogvoorafrika.nl
VAKANTIEBOEKVAKANTIEBOEK
KENIA ˙ NAMIBIË ˙ RWANDA ˙ SENEGAL ˙
TANZANIA ˙ ZAMBIA ˙ ZUID-AFRIKA
HÉT REISMAGAZINE OVER AFRIKA prijs €12,50 l www.oogvoorafrika.nl
VAKANTIEBOEKVAKANTIEBOEK
ESWATINI ˙ ETHIOPIË ˙ KENIA ˙ MAROKKO ˙ MOZAMBIQUE
˙ NAMIBIË ˙ OEGANDA ˙ SENEGAL ˙ ZUID-AFRIKA
GA NAAR
www.oogvoorafrika.nl/webshop/
en bestel ze allemaal
SAFARI’S•CULTUUR •ONTMOETINGEN•
ONTDEKKINGEN•REISVERHALEN EN -TIPS
SAFARI’S • REISROUTES EN -TIPS •
KUNST EN CULTUUR • SPECIAL PLACES
Vanaf € 3,- per editie

De geheimtips
van Zuid-Afrika experts
81
OOG VOOR AFRIKA
‘Mijn tip zou zijn om je niet blind te staren op het Krugerpark, de Big Five of alle andere toeristische trekpleisters. Breng
liever wat tijd door buiten de gebaande paden, verken de culturen van andere mensen en ga op zoek naar de verborgen
juweeltjes, want Zuid-Afrika heeft zoveel meer te bieden. Het Mapungubwe National Park bijvoorbeeld heeft wildlife, een
oogstrelende natuur, eeuwenoude baobabbomen en het prachtige verhaal van het verdwenen koninkrijk.’
Quinten Knipping, Mapesu Private Game Reserve
‘Ik heb twee geheimtips, waaruit ik eigenlijk niet kan kiezen. Mijn eerste aanrader is Fryer’s
Cove Vineyard met The Jetty Restaurant bij Doringbaai aan de West Coast. De wijnstokken van
Fryer’s Cove staan verspreid over de heuvels op 500 meter van de plaats waar de golven van de
koude Atlantische Oceaan tegen de rotsachtige kust slaan, https://fryerscove.co.za
Ook geweldig: De Dylan Lewis Sculpture Garden bij Stellenbosch. Hier vind je in een prachtige
wilde tuin maar liefst zestig beelden. Er wordt per dag een beperkt aantal mensen toegelaten.
Je wandelt de vier kilometer lange kunstroute daarom vooral alleen. Een lust voor het oog’,
https://www.dylanlewis.com
Saskia Reinders, Gemsbok Reisarchitecten
Paternoster, het witte vissersplaatsje aan de West Coast begint steeds populairder te
worden. Maar mijn geheimtip is: huur een luxe en knus huis van The Cottage Collection. Ze
liggen in de straten vlakbij restaurant Leeto. Voor de deur ligt een verlaten strand waar je
eindeloos kunt wandelen. We zagen vanaf het strand dolfijnen springen’, In het plaatsje vind
je minimaal vijf heel goede restaurants, https://www.thecottagecollection.co.za
Anne Ariesen, OOG VOOR AFRIKA
‘Ik kan heel kort zijn: Botlierskop Private Game Resort heeft mij van m’n stoel geblazen.
Alles, maar dan ook alles klopt hier. Het landschap, het luxe onderkomen, de gamedrives’,
perfect voor mensen die in de Westkaap toch wilde dieren willen zien’,
https://www.botlierskop.co.za
Henk Kroneberg, OOG VOOR AFRIKA
‘Mijn geheimtip is misschien voor de hand liggend omdat wij al ruim twintig jaar in Swellendam wonen. Mensen gebruiken
Swellendam vaak als koffiestop en dat is zonde. Er is hier in de omgeving zoveel te doen: ik noem alleen al De Hoop
Nature Reserve, maar ook het Bontebok en Marloth natuurreservaat, de Tradouw Pass is prachtig. Swellendam dus.’
Marjolein van Mourik Borrias, De Kloof Estate

Noord-West
Provincie
Eh waar? De Noord-West Provincie ligt ver weg van het alledaagse Zuid-Afrikaanse leven en heeft een schilderachtig
landschap met golvende velden maïs en zonnebloemen en uitgestrekte vlaktes met Afrikaanse bush. De ‘Sun-kissed’
provincie kent oude culturen en dorpen, zoals het historische Mafikeng. Maar je gaat vooral naar deze provincie
vanwege het Pilanes National Park, het Mafikeng Game Reserve en het Madikwe Game Reserve dat gezien wordt als
hét safarigeheim van Zuid-Afrika.
Zeker zien in De Noord-West Provincie
5 Sun City was ooit een prachtige stad, gebouwd door
nomaden, in het hart van een oude vulkaan. Hij werd
verwoest door een aardbeving en nu is daar Sun
City verrezen. International gezien als een van de
grootste attracties van Zuid-Afrika. In deze glamour
stad kan ‘iedereen’ zich vermaken. Toppunt van al het
kitsch is The Palace of the Lost City, een gigantisch
entertainment complex. Het landschap is volledig
aangepast aan de behoeftes van de fortuinzoekers
die hier komen: er liggen zwembaden, ‘stranden’,
golfbanen en is er een jungle van 25 ha nagebouwd. In
de Valley of the Waves groeien 22 soorten vegetatie en
vindt er om het uur een soort ‘nep aardbeving’ plaats
waardoor de grond heen en weer schudt.
5 Mafikeng is een levendige stad met een roerige
geschiedenis. Het werd gesticht als de administratieve
hoofdstad van het British Protectorate of
Bechunaland – tegenwoordig Botswana. Tijdens de
Anglo-Boerenoorlog in 1899-1902 was het korte
tijd wereldberoemd toen de Britten met slechts 217
man standhielden tegen de Boeren, die rond de stad
gelegen waren. De Britten stonden in die tijd bekend
als helden die in staat waren geweest lange tijd de
Boeren van zich af te houden, terwijl de officieren
van het Britse leger zich prima vermaakten met luxe
diners die ze voorgeschoteld kregen van de Baralong
en Mfengu-stammen. In het Mafikeng Museum is een
interessante tentoonstelling over deze periode zien.
5 De krater van een dode vulkaan zorgt voor de
ongewone setting van het Pilanesberg National Park.
In de prehistorie was dit een kolkende krater, maar
nu is het een groot stuwmeer met daaromheen drie
groepen heuvels van gestolde lava. Dit is een van
de grootste vulkanische complexen van de wereld!
Tijdens project Operation Genesis in 1979 werden 6000
zoogdieren uitgezet in het park. Onder andere zebra’s,
elanden, witte en zwarte neushoorns, olifanten en
buffels werden erheen gebracht. Extra bijzonder is het
maken van een ballonvaart. Het landschap is hier zo
uniek dat het de niet geringe prijs van de ballonvaart
zeker loont.
5 Magaliesberg en de Hartbeespoort Dam voor
prachtige natuur en outdoor (waterpret) activiteiten.

Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen

Madikwe
Game Reserve
85
OOG VOOR AFRIKA
De mooiste fotomomenten
Het klinkt wellicht raar, maar Madikwe, op de grens van Zuid-Afrika en Botswana, is zo
rauw en puur, dat het lijkt alsof dit gebied altijd voorbestemd is geweest om leefgebied
voor wilde dieren te zijn.

87
OOG VOOR AFRIKA
Madikwe, in de Noord-West Provincie tussen de Highveld
en de Kalahari woestijn, moet tot de top tien van de wereld
horen als je ziet welke dieren je er kunt ontmoeten: zwarte
en witte neushoorns, leeuwen, luipaarden en cheeta’s,
de fameuze wilde honden, gevlekte en bruine hyena’s,
buffels, olifanten, giraffen, zebra’s, nijlpaarden, diverse
antilopen waaronder springbokken, rode hartebeest, eland
en gemsbokken. Al deze dieren, en daarnaast nog zo’n
340 verschillende soorten vogels, waaronder de graag
geziene Kori bustard. Dat gegeven alleen maakt dat dit
private game reserve (tevens een van de grootste van
Zuid-Afrika) een uitgelezen kans biedt om met de mooiste
foto’s thuis te komen. Gemaakt tijdens je gamedrives of
walking safari’s, maar je kunt de kunst van het fotograferen
ook perfectioneren door bijvoorbeeld een Photographic
Safari Experience te boeken (via Jaci’s
Lodges) en/of je zet je camera klaar in
de ondergrondse Terrapin Hide en kijkt
welke dieren er naar de waterplaats
komen. Omdat er in het game reserve
geen dagjesmensen of selfdrive
wordt toegestaan, ervaar je een
privé safaribeleving. En dat is geen
loze reclamekreet. De gidsen doen
werkelijk alles wat in hun vermogen
ligt om jou het beste van Madikwe te
laten ervaren.
Succesverhaal
Maar Madikwe is vanwege die bijzondere ligging, grenzend
aan de Kalahari, ook landschappelijk van een boeiende
schoonheid. Je zou het soms kunnen omschrijven als
apocalyptisch. Waar rijd je anders langs een boulevard
omlijnd door prachtige en machtige baobabs, afgewisseld
door majestueuze palmen, die weer plaatsmaken voor
rotsachtige kopjes. In de uitgestrekte open vlaktes is het
wachten op de cheeta die met razende snelheid jaagt op
haar prooi.
Hoe het game reserve zo rijk aan wild komt? Vanaf 1991
werden er gedurende een periode van zeven jaar meer
dan 8000 dieren van 28 soorten in het gebied gebracht.
Operatie Phoenix is daarmee nog altijd het meest
omvangrijke en succesvolle herintroductieprogramma ter
wereld.
Madikwe is kortom een
‘Het leven wordt niet
afgemeten aan het aantal
keren dat we ademhalen,
maar aan die moment
waarop ons de adem
benomen wordt’
succesverhaal voor het behoud
van wilde dieren, economische
empowerment van de lokale
gemeenschap en privaat/publiek
ondernemerschap. De staat
beheert het land en de dieren,
privé-investeerders profiteren van
de lodges en drie nabijgelegen
dorpen profiteren van duurzame
banen en de ontwikkeling van
vaardigheden. ˙

89
OOG VOOR AFRIKA

Oostkaap
Verwacht het onverwachte, dat is de beste insteek om deze bijzondere provincie te
ontdekken. De nog relatief onbekende Oostkaap wordt ook wel de provincie van het avontuur
genoemd of het echte Afrika.
Zeker zien in de Oostkaap
5 Bezoek Qunu waar Nelson Mandela opgroeide en
begraven is en het Nelson Mandela Museum & tour
5 De sardine run in juni/juli aan de Wild Coast rond het
plaatsje Port St Johns
5 Hole in the Wall bij Coffee Bay is een van die dingen die
je gezien wilt hebben
5 Big 7 safari, behalve de officiële Big Five (leeuw,
luipaard, neushoorn, buffel en olifant) vind je hier ook
de walvis en de witte haai rond Addo National Park en
Port Elizabeth (Gqeberha)
5 Valley of Desolation bij Graaff-Reinet in het Camdeboo
National Park
5 De surfstranden bij St Francis en Jeffreys Bay
5 De Baviaanskloof, een van de beschermde
natuurgebieden van Zuid-Afrika en een World Heritage
Site
5 Bezoek het Owl House Museum in Nieu-Bethesda
5 De grillige rotsformaties op de stranden van Kentonon-Sea
5 In het achterland, tussen Grahamstown en Kenton-on
Sea vind je een aantal prachtige private game reserves,
zoals Kariega, Amakhala en Shamwari
5 De N9 tussen Graaff-Reinet en Willowmore is een
prachtige route
5 Bedwing de indrukwekkende Prince Alfred’s Pass
tussen het plaatsje Avontuur en Plettenberg. Neem de
tijd om even still te staan in wat wij noemden Mimosa
Alley en snuif de zoete bloemengeuren op
5 Aliwal North aan de Orange rivier

Mount Camdeboo Private Game
Culinaire safari
door
de Karoo
Een zevendaagse culinaire safari, weg van gebaande paden, brengt smulpapen Henna en Anneli
door het hartland, zoals zij de Karoo liefdevol omschrijven. Ze maken kennis met historische
plekken, lokale gebruiken, bijzondere accommodaties, inspirerende koks, een imposante
natuur en … de smaak van de traditionele Karoo keuken.
Van Port-Elizabeth naar Somerset East
Startpunt van onze avontuurlijke ontdekkingstocht door de
Oostkaap is Port Elizabeth. Het begin- of eindpunt van de
Garden Route. De vriendelijke stad of winderige stad, twee
bijnamen die allebei kloppen, is echter alleen de springplank.
Safari vraagt om dieren die we in overvloed vinden
in het Addo Elephant Park. Dit prachtige park werd in 1931
speciaal opgericht voor de elf resterende olifanten die in
dit gebied leefden. Het is een van Zuid-Afrika’s grootste
successen, want de nog altijd groeiende populatie bestaat
inmiddels uit ongeveer vijfhonderd olifanten. Dankzij de
lage begroeiing kunnen de dieren makkelijk gezien worden.
Culinaire stop: Nanaga Farm Stall in Alexandria, een van de
meest bezochte farmstalls in Zuid-Afrika en fameus om hun
wildpasteitjes. www.nanaga.co.za/our-story
Wegen die lijken op te lossen in het grote niets. Het is de
aantrekkingskracht van de Karoo. Een rauw landschap dat
kunstenaars en fotografen uitnodigt het te ontdekken, veroveren.
Somerset East bijvoorbeeld is het dorp van Walter
Battiss, een vooraanstaande Zuid-Afrikaanse schilder die
bevriend raakte met Picasso, en er een evenzo bijzondere
leefstijl op nahield. Hij kroonde zich tot koning van het
denkbeeldige eiland Fook en reisde op een zelfontworpen
paspoort. In Somerset East kun je zijn werken zien in het
naar hem vernoemde museum.
Culinaire stop: Angler & Antelope Guesthouse. Specialiteit
op het menu is forel, op een heerlijke wijze bereid door
gastvrouw Annabelle Hobson. Niets in de Karoo belandt
echter vanzelf op je bord, zoals gezegd: het moet veroverd
worden. Daarom neemt echtgenoot Alan je mee om te
gaan vliegvissen. Hij is een van de meest »
Tekst: Henna Renfurm en Anneli Bronkhorst Foto’s: Adrienne Southey

❶
❷
93
OOG VOOR AFRIKA
❸
❹
❺
❻
1. Bereiding roosterkoeken bij Nanaga
2. Kerk Somerset East
3. Lamsschenkel bij Angler and Antelope guesthouse
4. Pad naar de viswaters bij Somerset East
5. Angler and Antelope guesthouse
6. Filering van forel

Tuishuise in Cradock
gerenommeerde gidsen van Zuid-Afrika op dat gebied en
hij rust niet voordat je met een verse forel huiswaarts gaat.
Forellenboer noemt hij zichzelf, als we in het tot eetzaal
omgedoopte kerkje van een whisky en verse forel genieten.
http://www.anglerandantelope.co.za
Van Somerset East naar Cradock
We besluiten een kleine omweg te maken om in het plaatsje
Bedford het jaarlijkse Soulfood Festival mee te maken dat
zich richt op eetbare planten en bloemen, die niet alleen
goed voor ons lichaam, maar ook helend voor de ziel zijn.
Culinaire stop: De leading lady op het gebied van soulfood
en de flora van de Karoo is Kim van Niekerk, een van de
medeoprichtsters van Kims Green Gardens.
https://www.thegreatkaroo.com/event/bedford_soul_
food_festival
Cradock, op een steenworp afstand van het Mountain Zebra
National Park heeft een belangrijke historische waarde.
Literaire legendes als Etienne van Heerden en feministische
schrijfster Olive Schreiner hebben er gewoond. Een
paar van de 32 ‘tuishuise’, gerenoveerde historische huizen
in één straat die nu als gastenverblijven dienen, zijn naar
hen genoemd. Even buiten het dorp, op een heuvel staat
het monument De Cradock Four. Een eerbetoon aan vier
antiapartheidsactivisten die door het apartheidsregime zijn
vermoord en die nu als helden worden vereerd. Het is een
magische plek om de dag af te sluiten met een skemerkelkie,
versgesneden biltong en droëwors.
Culinaire stop: Restaurant True Living met de schaduwrijke
binnentuin was vroeger de bakkerij van Lanie Lombaard en
haar dochter Louzel, inmiddels nationale tv-sterren sinds ze
met hun Karoo-baksels furore maakten in het programma
My Kitchen Rules South Africa. De gerechten die uit hun
keuken komen zijn onnavolgbaar fantastisch.
https://truelivingshop.com
Het Victoria Manor Hotel is een van de oudste hotels in
Zuid-Afrika, gebouwd in 1848. Cecil Rhodes was een van de
beroemde gasten. In de Boerenoorlog werd de kelder gebruikt
als gevangenis, nu is het een sfeervolle pub. »

❶
❷
95
OOG VOOR AFRIKA
❸
❹
❺
❻
1. Chef van Tuishuise, Maswazi Mabuselo
met zijn speciale worteltaart
2. Xhosa kookworkshop door Maswazi
3. Sonka Samanzi, Xhosa stoombrood
4. Aardappelgerecht, Kim van Niekerk in
Bedford
5. Lanie en Louzel Lombard van True Living
6. Mountain Zebra National Park bij Cradock

Vallei van Verlatenheid, Graaff-Reinet
Lisa Antrobus en haar moeder beheren het hotel en de
tuishuise die al sinds jaar en dag in de familie zijn. Lisa’s
overgrootvader kwam als achttienjarige jongeling vanuit
Engeland naar Zuid-Afrika en begon er in de hitte te boeren
met een vlinderstrikje om zijn nek. Hij legde hiermee de
basis voor de huidige welvaart van de familie. Op de kaart:
een traditioneel Karoo-menu, opgediend bij kaarslicht.
http://tuishuise.co.za »
Van Cradock naar Nieu Bethesda
Verkeer was ooit zo zeldzaam in dit mooie dorp, dat sommige
straten werden gebruikt voor de teelt van aardappelen.
Nog steeds is er geen asfalt, slechts een par huizen, een
wit kerkje langs stoffige lanen. Door haar isolement heeft
Nieu Bethesda haar zeldzame historische en architectonische
integriteit behouden. Het dorp is beroemd vanwege
het Owl House, het huis waar de Zuid-Afrikaanse excentrieke
kunstenares Helen Martins (1897-1976) geleefd en
gewerkt heeft. Ze probeerde er een nieuwe werkelijkheid te
scheppen vol glinstering en kleur. En met een karavaan van
pelgrims, engelen en kamelen in steen. Martins verzorgde
er ook haar ouders. De relatie met haar vader was zo slecht
dat ze hem, na de dood van haar moeder, verbande naar de
buitenkamer, een hok zonder daglicht met zwart geschilderde
muren.
Culinaire stop: De Karoo Lamb, tegenover het Owl House,
dagelijks geopend voor ontbijt, lunch en avondeten. De
braai staat er op straat, een trage ezelkar wiegt voorbij. Iets
verderop in de straat is de Two Goats Brewery, een lokale
bierbrouwerij.
Zeven kilometer buiten Nieu Bethesda, aan de voet van de
Sneeuberge ligt de schapenboerderij en het fossielenmuseum
Ganora van JP en Hester Steynberg. Een familiebedrijf
met een eeuwenoude geschiedenis. Alles wat er in het
nationaal erkende museumpje te bezichtigen is, is door de
Steynbergjes gevonden op hun eigen land. Op het terrein
zijn ook vierduizend jaar oude rotstekeningen van de San te
zien. Op het menu: Karoolam, hoenderpastei, koedoe- en
andere wildgerechten, biologisch geteelde groentes en
melktert en koeksisters. Typisch Karoo. www.ganora.co.za
Van Ganora naar Graaff-Reinet
Het historische plaatsje Graaff-Reinet is de parel in de kroon
van de Karoo. Een dorp dat oogt als een openluchtmuseum,
met in het hart het fameuze Drostdy Hotel. »

❶
❷
97
OOG VOOR AFRIKA
❸
❹
❺
❻
1. Zonsondergang bij Ganora
2. Malva pudding bij Mount Camdeboo
3. Wildpasteitjes bij Nanaga padstal
4. Karoo Lamb in Nieu Bethesda
5. Botterbroodjies (Scones) van Blue Magnolia in Graaff-Reinet
6. Karoo rundmerg en potjiekos op het vuur by Karoo Lamb in Nieu Bethesda

Henna Renfurm tijdens wandelsafari kijkend naar de cheeta, Mount Camdeboo Private Game Reserve
Het bijzondere aan Graaff-Reinet is, dat het helemaal
omringd is door natuurparken. Een daarvan is de Vallei der
Verlatenheid die deel uit maakt van het Karoo Natuurreservaat.
De vallei staat bekend om de wonderlijke dolomietformaties,
waarvan sommige meer dan honderd meter boven
de grond uittorenen.
Culinaire stops: Tapas bij The Muller House, theetuin Blue
Magnolia voor de allerlekkerste zelfgemaakte taarten en
andere lekkernijen.
Van Graaff-Reinet naar Camdeboo National Park
Camdeboo, ‘plaats van groene heuvels’ in de oude Khoisantaal,
is misschien wel een van de mooiste natuurparken van
Zuid-Afrika. En dat weet bijna niemand.
Culinaire stop: Mount Camdeboo Private Game Reserve.
Na een indruwekkende high tea wekken we de eetlust weer
op door een safari onder leiding van ranger Lukanyo Ntoli.
Hoogtepunt van de safari is de ontmoeting met een van
de twee cheeta’s in het reservaat. Ze zijn voorzien van een
halsband met zender en daarmee redelijk eenvoudig te
vinden. Na de ontmoeting gingen we in een dodemansrit
met de safari-jeep naar de top van Mount Camdeboo voor
een sundowner. ‘Dichter bij God kom je niet’, zeiden we
tegen elkaar.
Op het programma stond die avond een ‘Boma’ diner, een
diner in de open lucht rond een open vuur, bereid door de
jonge vrouwelijke chef-kok Gladness Makelene. Haar signature
dish ‘Pofadder’ is een vette darm, die grondig gewassen
is in azijn en daarna gevuld wordt met stukjes lever, ui,
knoflook, pepers en kruiden. Dit wordt dan gegaard op een
kolenvuur en geserveerd met een pikante salsa. Gladness
heeft nog veel meer Karoo specialiteiten op haar menu:
pompoenbeignets met een saus van kaneel en butterscotch,
mosbolletjies (beskuit gemaakt met druivenmost als
rijsmiddel) en bijvoorbeeld chakalaka (een pittige tomatenen
uiensaus).
www.mountcamdeboo.com
Na zeven dagen ronden we de culinaire safari af in Port
Elizabeth. De vriendelijke stad met brede stranden, leuke
eettentjes en ontelbaar veel dolfijnen in de warme wateren
van de Indische Oceaan. ˙
QuickFACTS
Voor alle info: www.karooheartland.com

❶
❷
99
OOG VOOR AFRIKA
1. Cheeta (Mount Camdeboo Game Reserve)
2. Forel op vers gebakken geroosterd brood bij Angler
and Antelope guesthouse
3. Ezelkar in Nieu Bethesda
4. Brandewijn pudding van Ganora Guest Farm
5. Owl House in Nieu Bethesda
6. Struisvogelomelet (1 ei is gelijk aan 24 gewone eieren),
Mount Camdeboo Private Game Reserve
❸
❻
❹
❺

Vrijstaat
De Free State ligt in het hart van Zuid-Afrika midden tussen velden vol zonnebloemen, maïs en schapen die worden
doorkruist door smalle landwegen. Het platteland van “de graanschuur van Zuid-Afrika” reikt hier kilometers ver.
Mandela zei ooit: ‘No matter what my mood. When I am here I feel that nothing can shut me in, that my thoughts can
roam as far as the horizons…’
Maar er is natuurlijk ook de prachtige Drakensbergketen, die erom smeekt om ontdekt te worden en het Golden gate
Highlands National Park. De hoofdstad van de provincie is Bloemfontein.

Zeker zien in Vrijstaat
5 Ficksburg, een echt plattelandsstadje op de grens met
Lesotho en het centrum van de kersenteelt
5 Bethlehem, waar je op game drive kunt bij
LIONSROCK Big Cat Sanctuary,
https://www.lionsrock.org
5 Het Basotho Culturele Dorp is de moeite waard. Een
traditionele genezer neemt je mee op een wandeling,
terwijl allerlei kruiden en hun werking aan bod komen
5 Bloemfontein: Bezoek het Anglo-Boer War Museum en
het National Museum. Voor het militaire museum staat
het National Women’s Monument, ter nagedachtenis
aan de duizenden vrouwen en kinderen die zijn
omgekomen in Britse concentratiekampen tijdens
de Anglo-Boer War. Voor kunstliefhebbers is er het
Oliewenhuis Art Museum. Vanaf Naval Hill heb je
een prachtig uitzicht over de stad. Aan de voet van
de heuvel, in Hamilton Park, biedt het Orchid House
plaats aan 3000 soorten orchideeën die in Zuid-Afrika
groeien. Iets buiten de stad vind je de Free State
Botanical Gardens
5 De mooiste wandeling van de Vrijstaat is de Sentinel
Hiking Trail in de Drakensbergen. Deze route van 10
km is te bereiken vanuit Phuthaditjhaba. Daarvandaan
gaan er taxibusjes naar de wandeling
5 Jagersfontein, een mijnstad uit het recente verleden
en beroemd om zijn diamantvondsten. Er zijn nog
steeds originele waterpompen op straat te zien. De
fascinerende historie van de stad is vastgelegd in het
Open Mine Museum. En… de big hole is groter dan die
van Kimberley
5 Fauresmith staat bekend als een van de drie steden in
de wereld met een spoorlijn dwars door het centrum.
Er rijdt nog altijd een oude stoomtrein
5 Bij Petrusburg strekken zich zoutpannen uit zover als
het oog reikt. Emmaus, het middelpunt van Zuid-
Afrika, ligt er 20 km vandaan
5 Het Golden Gate Highlands National Park dankt
zijn naam aan de vlaktes die door de zon in de late
namiddag een gouden gloed krijgen. Een mooie
wandeling is de Rhebok Hiking Trail (33 km lang, twee
dagen)

Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Marjolein Westerterp en Peter Boshuijzen

Clarens
Kunstenaars, gewijde grotten en bergen
103
OOG VOOR AFRIKA
Zuid-Afrika stikt van de verborgen juweeltjes die uitnodigen voor een weekend
of weekje weg. Clarens, in de Vrijstaat hoort daar zeker bij.
Tekst Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen en Hanneke de Vries

105
OOG VOOR AFRIKA
Dit plaatsje aan de voet van de Maluti Mountains en op
maar 17 km van de ingang van het Golden Gate Highlands
National Park, oefent een waanzinnige aantrekkingskracht
uit op wandelaars en kunstenaars. Is het de stilte, de
zuivere berglucht, het steeds wisselende kleurenpalet? De
lieflijke huizen of het heerlijke gemak waarmee je door dit
plaatsje kunt dwalen?
In town
Restaurants, coffeeshops, de Clarens Brewerie en galeries
omzomen het centrale plein, waar families picknicken op
het gazon en verkoopsters de heerlijkste kersen aanbieden.
Om te eten is er keuze zat, maar ‘haute cuisine’ restaurant
Clementines, op de hoek van Church en Van Zyl Street
móet vermeld worden. Niet alleen omdat ze volgens
het gezaghebbende tijdschrift Eat Out bij de 500 beste
restaurants van heel Zuid-Afrika horen, maar de sfeer in het
omgebouwde busstation ademt pure gezelligheid uit. Om
teleurstellingen te voorkomen, is reserveren een must.
Outdoor
Alhoewel een wandeling door het dorp niet langer dan een
uurtje duurt, kunnen de aangeboden activiteiten je »

107
OOG VOOR AFRIKA
dagen bezighouden: paardrijden, golfen, vissen, varen in
een heteluchtballon en natuurlijk wandelen in het Golden
Gate Highlands National Park naar adembenemende
vergezichten en het vulture feeding project. Of bedwing de
“Angel Wings trail”, een pittige tocht van twee dagen.
Mocht dit allemaal nog te soft zijn dan is er altijd nog
Xtreme Adventures, die activiteiten in woelig water,
zweven in de ijle lucht, en rauzen op quadbikes aanbiedt.
Je kunt vanuit hier ook makkelijk een gamedrive doen bij
LIONSROCK net buiten het plaatsje Bethlehem.
Motouleng, ‘de plaats waar de drums altijd klinken’
Op minder dan een halfuur rijden bevindt zich de
Motouleng Fertility Cave. Deze heilige grot is de op een na
grootste overhangende grot op het zuidelijk halfrond. Je
volgt de R711 naar Fouriesbrug, sla af bij het bord Surrender
Hill en volg Braamhoff.
Je parkeert de auto bij een muur met het bord Heritage
Site. Een bewaker of suppoost, in ons geval een jongen
van een jaar of elf, opent na een kleine betaling het hek en
wijst de richting. Je volgt het pad en kruist het stroompje.
Na ongeveer een half uur kom je bij een kleine bron. Die
markeert het begin van de treden naar boven en het
steile pad voert naar de opening van de imposante grot,
de verblijfplaats van veel traditionele genezers, die er
vaak maanden “wonen” en rituelen uitvoeren of er een
eerbetoon aan hun voorouders opdragen. De voorouders
zijn ook de intermediairs tussen God en mensen. Via
dromen zoeken zij contact met hun aardse familieleden.
‘Ik vind het fijn om met de voorouders te werken, ze zijn
zo veel aardiger in de omgang dan mensen. Ze vertellen
mij iedere dag wat ze nodig hebben. Vandaag zijn dat
twee bananen en een flesje cola’, weet een vrouw die zich
vooroverbuigt naar een brandend kaarsje.
Veel bezoekers komen er om te helen of vruchtbaar te
worden en niet zelden worden hier de voorouders bij
ingeschakeld door gebed of chanting.
Pas je aan. De aanwezigen zijn op een serieuze missie
en luidruchtig voyeuristische toeristen met flitsende
fototoestellen en een weinig respectvolle houding kunnen
de sfeer snel veranderen. Het is een kwestie van aanvoelen
en opgaan in de immense ruimte … ˙

Westkaap
Hoeveel jubel kan een beschrijving van de Westkaap opleveren? Heel heel veel.
Allereerst is er Kaapstad met haar magische Tafelberg. De wijnlanden, de Garden Route en de
wonderschone kustlijn aan zowel de Atlantische als Indische Oceaan. Er zijn knispervlaktes en
bergketens, (half)woestijnen en bloementapijten zover als het oog reikt. Daarmee is de Westkaap
misschien wel de eerste provincie op je bucketlist om te ontdekken.
Zeker zien in Westkaap
5 Kaapstad, de Tafelberg, de wijnlanden en Garden
Route is een must
5 Rijd via Chapman’s Peak naar het Cape Peninsula en
bezoek de pinguïns in Boulders Beach, het Table
Mountain NP is een bezoek meer dan waard
5 Ontdek de West Coast en het West Coast National Park
tussen Yzerfontein en Langebaan. Je kunt hier ook de
zesdaagse Crayfish Trail lopen
5 Ga op zoek naar de Great White (de witte haai) bij
Gansbaai
5 Bloubergstrand, met een prachtig uitzicht op Kaapstad
en de talloze kite-surfers
5 Kirstenbosch, misschien wel de mooiste botanische
tuin van Zuid-Afrika
5 Route 62 van Robertson naar Oudtshoorn is een must
om te rijden
5 De charme van het witte vissersdorp Paternoster dat
zich ontwikkelt tot een culinaire hotspot, met Wolfgat
als topper, www.wolfgat.co.za
5 Dwarskersbos is de nieuwe ‘weg van de gebaande
paden’-bestemming aan de West Coast
5 De Swartbergpas en Die Hel voor iedereen die van
uitdagingen en vergezichten houdt
5 Bird Island bij Lambert’s Bay. Tussen april en
september zie je naast de aalscholvers en pinguïns de
paringsdansen van de Kaapse Jan van Genten die hier
in een kolonie van ongeveer 14000 vogels leven
5 Tulbagh is een dorp met witte Kaap-Hollandse en
Victoriaanse huizen in de ‘verlaten vallei’ van de
Westkaap

WIJNREIS
DOOR DE WESTKAAPSE WIJNLANDEN

Over wijn en wilde dieren
Het was al jarenlang een wens: Zuid-Afrika bezoeken met zijn inmiddels volwassen zoons,
Mick en Luka. Er waren tal van aanleidingen: Henk Kroneberg wordt dit jaar 70, Mick is
afgestudeerd en slaat zijn vleugels uit in de wereld van de events en hospitality, Luka werd
maître-sommelier bij een sterrenrestaurant in Den Bosch. Wijn speelt een hoofdrol in
de levens van deze drie genieters.
De reis werd een droomreis langs de mooiste plekken van de Kaapse wijnlanden. Met veel
wijn, en af en toe een tikje wild. Een watertandend lekker verhaal. Het is februari 2024.
111
OOG VOOR AFRIKA
Tekst en foto’s: Henk Kroneberg

Aankomst Kaapstad – dag 2
Na een prima nachtvlucht en een shuttleservice naar het
hotel arriveren we in Kaapstad. En dan schijnt de zon.
Het Onomo Hotel ligt aan het altijd bezige (en ja ook
toeristische) Greenmarket Square, waar je kunt ontbijten
en gadeslaan hoe op rumoerige Afrikaanse wijze een lokale
markt wordt opgebouwd. Het eerste uitstapje gaat naar de
Waterfront, where else?
Verblijf: Onomo Hotel, familiekamer met drie bedden,
www.onomohotels.com/en/hotel/onomo-hotel-capetown-inn-onthe-square/
Diner: Den Anker, een groot “Belgisch” restaurant aan het
Victoria & Albert Waterfront
Wijn: Southern Right van Hamilton Russel
Hop on Hop off – dag 3
Met de Uber om 09.00 uur naar de Tafelberg. Helaas
deze ochtend nog bedekt door de bekende Kaapse
“wolkendeken”. Mede daardoor nog rustig qua bezoekers
waardoor we direct met de kabelbaan naar boven
kunnen. Waar we vervolgens in de wolken lopen, wat een
bijzondere, maar frisse gewaarwording is. Het uitzicht
vanaf het vertrekpunt van de gondelbaan is echter
magnifiek. Op deze hoogte geen mist, dus helder uitzicht
op de stad en omgeving.
Met de redline Hop-on Hop-off-bus maken we een mooi
kennismakingsrondje rondje langs de kust via Camps
Bay, het superluxe Clifton, Bantry Bay en Sea Point. Bij
de Waterfront stappen we over op de blueline die ons
onder meer naar de vissershaven Hout Bay voert, waar de
zeeleeuwen op de kades voor je poseren. »
Verblijf: Onomo Hotel
Lunch: Lookout in Houtbay
Diner: Gigi Rooftop in het Gorgeous George Hotel,
www.gigirooftop.com
Wijn: Klein Constantia Brut

113
OOG VOOR AFRIKA

Robbeneiland – dag 4
Pech. Ons bezoek aan Robbeneiland kan niet doorgaan
omdat de boot naar het eiland al enkele dagen kapot is.
Christo Brand die ons privé begeleidt zorgt voor een prima
alternatief programma in de haven bij Jetty 1, waarvandaan
vroeger de gevangenen naar Robbeneiland werden
gebracht. Aan de hand van foto’s en maquettes vertelt hij
honderduit over het leven op het eiland. Hij is er jarenlang
de persoonlijk bewaker van Nelson Mandela geweest
waarmee hij in die tijd goed bevriend is geraakt. Na de
vrijlating van Mandela bleef hij, nu in de rol van persoonlijke
lijfwacht, tot aan zijn dood nauw verbonden met Nelson
en zijn familie. Christo’s boek Doing Life with Mandela, My
Prisoner, My Friend is een prachtig verslag van die tijd, maar
een middag luisteren naar zijn unieke verhalen maakt de

geschiedenis wel heel erg levend en je beseft je nog beter
wat Mandela voor Zuid-Afrika heeft betekend.
Aan de rand van de V&A Waterfront nodigt Time Out
Market je in een oud pakhuis uit om met wel vijftien
verschillende keukens kennis te maken. Onze aandacht
gaat vooral uit naar de authentieke Afrikaanse gerechten,
maar ook de sushi is voortreffelijk. Het echte hoogtepunt
is de kennismaking met de Explosive Pops van Kapoochka.
Smaakbommen. Voor de dorstige mens: The Culture
Winebar heeft een prachtig assortiment open wijnen en
nog mooiere wijnen per fles.
Verblijf: Onomo Hotel
Privérondleiding Christo Brand:
https://christobrand.co.za en christobrand60@gmail.com
Cocktails: One&Only
Diner: Time Out Market
Wijn: proeverij Van The Culture Winebar
115
OOG VOOR AFRIKA
Kaapstad > Riebeek Kasteel 87 km – dag 5
Op weg naar Riebeek Kasteel bezoeken we twee
wijnbedrijven. De Grendel is prachtig gelegen, net buiten
Kaapstad met een schitterend uitzicht over de stad,
de oceaan en natuurlijk de Tafelberg. Een eeuwenoud
landgoed waar pas een jaar of 25 wijn geproduceerd wordt.
Het is oogsttijd waardoor we geen blik in de kelders gegund
krijgen, maar wel een proeverij.
We slagen er vervolgens spontaan in een omweg te maken
langs het in de Paarl regio gelegen Avondale, een volledig
biologisch wijnbouwbedrijf. De tussen de wijnranken
scharrelende eenden die de slakken opeten krijgen we
helaas niet te zien. Ze zijn aan de andere kant van het 70 ha
grote domein hard aan het werk en voor het begeleiden van
bezoek is tijdens de oogst helaas geen tijd. We proeven een
prachtige bruisende Avondale Armilla, een Blanc de Blanc
uit 2016.
De middag, avond en nacht zullen we doorbrengen in
The Royal Hotel in Riebeek Kasteel. Dit vorstelijke hotel
dat zijn naam meer dan eer aandoet, heeft prachtige
suites, kamers, een mooie tuin en zwembad. Mijn royale
tweekamer suite heeft een open haard, een comfortabel
bankstel en een riante slaapkamer met een bed waarin je
eigenlijk wakker wilt blijven.
Rond vier uur ’s middags is er een Chenin proeverij voor »

ons gereserveerd op het terras van de overburen: The Wine
Kollective. De eigenzinnige Anton Espost begeleidt de
proeverij die uiteindelijk meer gaat over het wel en wee van
de wijnbouwers in Swartland. We proeven mede daarom
niet de “rockstars” van Eben Sadie of Badenhorst, maar
Chenin’s die Anton vergelijkt met Lady Gaga, Beyoncé of
JLO.
’s Avonds dineren we in de naast het hotel gelegen Au
Bouchon Rouge Brasserie en wanen ons een avond lang
in Frankrijk wat de geserveerde gerechten betreft. Alleen
de wijnkaart is enigszins chauvinistisch Zuid-Afrikaans
natuurlijk, met enkele Franse voor de handliggers als
Châteauneuf du Pape. ‘Ik ben nu al verliefd op dit dorp’,
zucht Mick. ‘Maar één nacht is te kort.’
Verblijf: The Royal Hotel in Riebeek Kasteel,
https://royalinriebeek.com
Diner: Au Bouchon Rouge Brasserie
Wijn: Proeverij De Grendel, proeverij Avondale, Swartland
Chenin proeverij bij The Wine Kollective
Riebeek Kasteel > Inverdoorn Game Reserve 125 km, dag
6 en 7
De circa 125 kilometer van Riebeek Kasteel naar Inverdoorn
is er één van zeldzame schoonheid. Kronkelende wegen
door bergen die toch echt anders zijn dan die in Europa.
De boomgrens ligt hier lager waardoor de toppen van kaal
graniet zijn. Maar ook passeren we oneindig uitgestrekte
graanvelden en wat kleine wijngebieden.
We rijden op zaterdagmorgen dwars door de
provinciehoofstad Ceres. Het is druk op straat met
de inwoners die boodschappen aan het doen zijn op
verschillende markten, in de rij staan bij de bank of gewoon
gezellig rondlopen. Nog kilometerslang zien we wandelaars
bepakt en bezakt met boodschappen. We weten dat ze uit
Ceres komen, maar waar gaan ze heen?
In de berm grazen schaapskuddes. En dan opeens, met
nog een kilometer of vijftig te rijden richting Inverdoorn
houdt de geasfalteerde weg op en vervolgen we onze
route op een stoffige gravelroad. De weg is verlaten. We
komen zegge en schrijve op het laatste stuk nog één auto »

117
OOG VOOR AFRIKA

tegen. Midden op de weg doen we een door Luka bedachte
fotoshoot. Zo’n grote leegte kennen we echt niet in
West-Europa. En dan arriveren we in het spreekwoordelijk
paradijs.
Inverdoorn Game Reserve ligt in een enorme woestijn, de
Karoo, beschermd door een bergketen en is ruim 10.000 ha
groot. Dagelijks logeren en genieten er maximaal 45 gasten
van rust, rust en nog eens rust en een bijzonder gastvrije
crew.
We arriveren om 12.00 uur en worden hartelijk ontvangen
met bubbels en uitleg over het programma, gevolgd door
een lunch in de schaduwrijke tuin.
Om 16.00 uur vertrekken we voor de eerste game drive,
met natuurlijk de befaamde sundowner op een plek met
een prachtig uitzicht. Onder leiding van de 23-jarige ranger
Shane hobbelen we vier gamedrives van 2,5 à 3 uur lang
door de woestijn en verkennen we op fatbikes de omgeving
op “jacht” naar de Big Five. We ontmoeten olifanten,
wildebeesten, Cape buffalo’s, leeuwen, cheeta’s, nijlpaarden,
neushoorns, springbokken, struisvogels en oryxen, de
giraffen lieten zich vier game drives lang niet zien.
Inverdoorn is bekend om zijn cheeta fokprogramma. Om
de cheeta’s in conditie te houden worden ze dagelijks
uitgedaagd achter een “prooi” aan een katrol aan te
rennen. Met als beloning een kip. Spectaculair om de
snelheid die ze ontwikkelen te zien.
Verblijf: Inverdoorn Game Reserve,
https://inverdoorn.com
Lunch & diner: inclusief

119
OOG VOOR AFRIKA
Inverdoorn > Montagu 148 km, dag 8
Na de vierde gamedrive verlaten we rond 10.00 uur
’s morgens ons “wildverblijf”, rijden eerst weer 35 kilometer
door de verlaten woestijn, een stofwolk van jewelste
achterlatend op de gravelroad.
De tussenstop van vandaag is rond lunchtijd bij het
toonaangevende champagne huis Graham Beck, een
proeverij van vijf sparkling wines in een prachtige
ontvangstruimte vol met hedendaagse kunst.
We verblijven in Avalon Springs by Dream Resorts. En
een droom is het. Het resort is gebouwd rondom een
mineraalhoudende bron die onophoudelijk 37 graden
Celsius warm water geeft. Tussen de steile rotswanden van
de kloof zijn verschillende zwembaden aangelegd in een
parkachtige omgeving. Tientallen dassies rennen over de »

otsen en tussen de gasten aan het zwembad door.
’s Avonds dineren we in stijl in het circa honderd jaar
oude Montagu Country Hotel in het hartje van het dorp.
Witgedekte tafels, linnen servetten en professionele
bediening op leeftijd. Heerlijke gerechten, waarbij de “De
Schildpadjes” van Mick een smakelijk avontuur is.
Verblijf: Avalon Spings by Dream Resorts,
https://dreamresorts.co.za/hotels-resorts/avalon-springs/
Diner: Montagu Country Hotel, Charleston Restaurant
Wijn: Graham Beck
Montagu > Hermanus 138 km, dag 9
PJ Basson is behalve eigenaar van het hotel in Montagu
ook eigenaar van twee vintage Amerikanen. Een Chevrolet
Impala en een prachtige Cadillac de Ville. Met zo’n slagschip
rijdend door de glooiende groene wijngaarden ben je
een bezienswaardigheid. We bezoeken in het wijngebied
rond Robertson drie wijnbouwers, Zandvliet, Excelsior en
Rietvallei.
Van Montagu gaat de reis door naar Hermanus waar
honderden kite-surfers in de winderige baai capriolen
uitvoeren. We overnachten in de Hemel-en-Aarde Vallei.
Een vallei die haar naam eer aandoet. Ontzettend mooie
natuur en de ligging van de wijngaarden in de luwte van de
rondom gelegen bergen is ongekend prachtig. We hebben
voor twee nachten een cottage gereserveerd op de High
Season Farm. Een working farm met een kudde koeien,
kippen, pauwen en nog veel meer. De cottage is behoorlijk
luxury: twee grote slaapkamers, twee badkamers, grote
woonkamer en een prachtige keuken. Rondom terrassen
met prachtig uitzicht op de bergen. Voor de eerste avond
hebben we een braai besteld. Hoogtepunt ter begeleiding
is de fles Columella 2021 van Eben Sadie. Een trouvaille
binnen het Zuid-Afrikaanse wijnspectrum. »
Verblijf: High Season Farm Luxury Cottage
Activiteit: Cadillac tour – res@montagucountryhotel.co.za
Diner: braai
Wijn: Columella van Eben Sadie

121
OOG VOOR AFRIKA

Hemel-en-Aarde Vallei, dag 10
Als je in deze vallei verblijft speelt wijn natuurlijk de
hoofdrol. De dag start goed met een ontbijt bij Creation.
Het 50 ha grote wijndomein van het echtpaar Jean Claude
Martin en Carolyn née Finleyson. In 2002 ontdekten
ze hun paradijs. Er groeide toen nog geen wijnstok.
Na enkele jaren van pionieren werd in 2006 de eerste
oogst binnengehaald. Inmiddels uitgegroeid tot een
bedevaartsoord voor foodies en wijnliefhebbers die houden
van de specifieke cool climate wijnen van Creation. De Art
of Chardonnay by Creation is een werkelijk fantastische
MCC. Mooie evenwichtige volle Chardo zonder “hoerig”
te worden (karakteristieke beschrijving door Luka).
De ontbijtgerechten zijn stuk voor stuk smakelijke
schilderijtjes.
Als tussendoortje bezoeken we Ataraxia. Daarna staat
een uitgebreide proeverij bij het vermaarde wijnbedrijf
Hamilton Russell, bekend om zijn Chardonnays en Pinot
Noirs op het programma.
Verblijf: High Season Farm Luxury Cottage
Ontbijt: Creation
Lunch: Hamilton Russell
Wijn: Art of Chardonnay by Creation, de wijnen van
Hamilton Russell

123
OOG VOOR AFRIKA
Hermanus naar Franschhoek, 106 km, dag 11
De eerste stop is Betty’s Bay. Het Stony Point Nature
Reserve is bekend om een unieke kolonie Afrikaanse
pinguïns. Betty’s Bay zelf is een ruim opgezet vakantiedorp
uitgestrekt langs de oceaan met luxe villa’s. De
eerste pinguïn begroet ons al vanaf de heg rond het
parkeerterrein. En op de rotsen in zee zien we er ook
honderden.
Via de N44 de beroemde Whale Coast Route rijden we
richting Stellenbosch. De bochtige route langs de oceaan
is schitterend. Op weg naar Franschhoek hebben we een
tussenstop gepland: Lunch en wijnproeven bij Tokara op
Helshoogte. Een schitterende plek omringd met kleurrijke,
geurige tuinen en een onvergetelijk uitzicht. Bij helder
weer kan je zelfs de Tafelberg zien. In Nederland zou dit
restaurant zeker een ster verdienen, maar geen Nederlands
restaurant heeft het onvergetelijke uitzicht over de
wijnranken en vergezicht tot aan de Oceaan.
Na de copieuze lunch rijden we naar ons verblijf voor de
komende twee dagen. De buiten Franschhoek tegen de »

ergen aangelegen Stony Brook Vineyard waar we in een
schitterende en zeer ruime driekamer, twee badkamer
cottage verblijven. Midden in de natuur en met een heerlijk
zwembad.
Om half tien zijn we doodmoe van de reisdag, het buiten
zijn, eten en wijnen en vallen we snel in slaap. Dromend
van wijn drinkende pinguïns en vooral van de unieke Tokara
Brandy waarmee de lunch van vandaag werd besloten.
Verblijf: Stony Brook Vineyard,
www.stonybrookcottages.co.za/
Lunch: Tokara
Diner: braai
Wijn: Tokara Methode Cap Classique Blancs de Blancs 2016,
Tokara Director’s Reserve 2011 en 2020, Stony Brook Ghost
Gum Semillion Sauvignon 2011, Stony Brook Cabernet
Sauvignon 2001

125
OOG VOOR AFRIKA
Franschhoek, dag 12
Wakker worden in onze Stony Brook Cottage is een feestje.
Wat is het ongelofelijk stil hier. Als je naar buiten kijkt zie
je de schitterende bergketen die rond Franschhoek ligt en
zorgt voor het specifieke klimaat waarin de druivenstok
zo goed gedijt. We kunnen uitslapen, maar dat kunnen we
niet. Doordat we ’s avonds wel erg vroeg ons bed ingaan
zijn we nog voor zonsopgang alle drie weer klaarwakker.
We maken een wandeling door de hoofdstraat van het
sfeervolle, gezellige Franschhoek met tal van leuke winkels,
kunsthandelaren en prachtige restaurants. En dan is het
lunchtijd. Deze keer bij Delaire Graff. Het schaduwrijke
schitterende terras biedt plaats aan meer dan 150 gasten.
Voor het eerst op deze reis schrikken we van de prijzen,
maar de plek, het uitzicht en zien wat hier zoal gebeurt
doen ons besluiten te blijven en er wat Rand extra tegen
aan te gooien.
Na de lunch chillen we aan de rand van het zwembad ter
voorbereiding op de avond, het culinaire hoogtepunt van
deze reis. We gaan dineren bij La Petite Colombe by Leeu
Estates. Een van de beste restaurants van Afrika, bekroond
met Drie Bordjes: het Zuid-Afrikaanse equivalent van
Michelinsterren in ons werelddeel. Drie amuses, negen
gerechten, zeven wijnen. Mick en Luka raken welhaast in
extase van wat er zoal voorbijkomt op het bord en in het
glas. Denken ook dat papa een geldpers achter in de auto
heeft staan en bestellen bij het uitgebreide menu nog wat
simpele extra’s als kaviaar, Champagne, extra glazen wijn
en bij de koffie de Tokara Brandy, want die was wel erg
lekker. Een once in a life time experience. »
Verblijf: Stony Brook Vineyard,
www.stonybrookcottages.co.za/
Lunch: Delaire Graff
Diner: La Petite Colombe
Wijn: oa Delaire Graff Chardonnay Estate Reserve 2016

Franschhoek > Stellenbosch, 55 km, dag 13
Komende dagen gaan we op ontdekkingstocht door de
wijngaarden rond Stellenbosch. Onderweg maken we
een korte stop bij Simonsig. Daarna wandelen we door
Stellenbosch en dineren bij Hussar’s Grill. Een rustig dagje.
Verblijf: De Haas Living in Stellenbosch, appartement met
eigen zwembad
Diner: Hussar’s Grill
Wijn: niet
Stellenbosch, dag 14
Met gids Vuyo Mgijima bezoeken we vanochtend het
township Kayamandi. In circa 50.000 hutjes en huisjes
wonen naar schatting ruim 200.000 mensen. Gelovige
mensen; op deze zondag is er op vrijwel iedere straathoek
wel een kerkdienst met luid gezang van elk denkbare
stroming aan de gang. Vanuit ons perspectief biedt een
township een onbestaanbare woonsituatie. In Kayamandi
is het echter de dagelijkse werkelijkheid. Verschillende
ngo’s zorgen voor scholen en gezondheidszorg. Kinderen
gaan verplicht (geüniformeerd) naar school. In en
rond Stellenbosch is best veel werkgelegenheid voor
de township bewoners. Heineken brouwt hier bier, er

zijn zuivel- en kaasfabrieken, natuurlijk de beroemde
wijngaarden en een grote universiteit. Dat dit veel
werkgelegenheid biedt zie je terug in dit township. Ieder
hutje is aansloten op elektriciteit en heel Kayamandi is
door een provider voorzien van draadloos internet. De
winkels verkopen stroom en internet cards. Het biedt zeker
nog niet de welvaart waar wij aan gewend zijn, maar onze
indruk is dat de mensen hier kansen pakken om verder te
komen. En wie we ook spreken, we ervaren een ongekende
hartelijkheid.
Restaurant The Fat Butcher is een begrip in Stellenbosch.
En het eerste restaurant op onze reis waar de bediening
geheel in handen is van blanke, studentikoze, behoorlijk
extroverte, overenthousiaste jongens. De menukaart
bestaat voor een groot deel, het ligt voor de hand, uit
perfecte vleesgerechten. »
Verblijf: De Haas Living in Stellenbosch, appartement met
eigen zwembad
Activiteit: https://www.visitstellenbosch.org/
entrepreneurial-gems-of-kayamandi/
Diner: The Fat Butcher
Wijn: De Toren Edition Z Vintage 2018, One Man Band by
Iona 2019
127
OOG VOOR AFRIKA

Stellenbosch, dag 15, De Toren en Aaldering
Vandaag staan er twee bijzondere proeverijen op de
planning: De Toren en Aaldering.
De Toren gelooft dat complexiteit gevonden kan
worden door middel van design. De wijngaarden van
het landgoed zijn van meet af aan ontworpen om wijnen
van wereldklasse te produceren. Het maken van een
gemengde wijn wordt gezien als schilderen, waarbij
elke textuur, geur en smaak een andere kleur heeft. Het
De Toren-palet bestaat uit een selectie van bodems,
onderstammen, wijnstokken, cultivars en vaten. De
Toren gebruikt 25 verschillende klonen van de vijf nobele
Bordeaux-variëteiten, waaronder Cabernet Sauvignon,
Merlot, Cabernet Franc, Malbec en Petit Verdot. Die zijn
gekoppeld aan 10 verschillende onderstammen, voordat
ze werden geplant in vijftien verschillende grondsoorten.
Elke variëteit, kloon en onderstam werd afgestemd op het
optimale bodemtype om zoveel mogelijk complexiteit uit
de wijngaard te halen.
129
OOG VOOR AFRIKA
Na ons ruim twee uur durende bezoek aan De Toren gaan
we snel door naar Aaldering Vineyards. Bij de entree van
dit wijndomein wapperen de Afrikaanse en Nederlandse
vlag. Want we gaan op bezoek voor een proeverij bij de
100% Nederlandse wijnboer Aaldering. Marianne en Fons
Aaldering vatten in 2004 het plan op om in Devon Valley
een 23 ha grote wijngaard te kopen en daar een van de
beste wijnen van Zuid-Afrika te gaan produceren. Het
management van Aaldering Vineyards & Wines ligt nu in
handen van dochter Jacqueline en schoonzoon Gert-Jan.
We worden hartelijk ontvangen en direct meegenomen
naar de kelders waar wijnmaker Jaco Parson samen met
een externe consultant een barrel tasting houdt van het
de afgelopen weken geoogste en geperste druivensap.
Ongelofelijk hoe snel het druivensap in wijn verandert en al
goed weergeeft wat de smaak zal worden.
Op het terras van de tasting room onder de schaduw van
een reusachtige boom waarin een grote uil huist, proeven
we onder leiding van Gert-Jan de onder meer de 2022
Pinotage rosé met aroma’s van aardbeien en frambozen.
Zonder twijfel een van de lekkerste rosé’s die we tijdens
onze wijntrip gedronken hebben. »
Verblijf: De Haas Living in Stellenbosch, appartement met
eigen zwembad
Wijn: Tasting De Toren, tasting Aaldering

Stellenbosch > Camps Bay, 138 km, dag 16
Onze wilde wijnreis nadert zijn einde. Gisteren proefden
we onze honderdste wijn bij Aaldering Vineyards.
Vandaag stappen we op de (elektrische) mountainbike
om onder leiding van een gids door de wijngaarden rond
Stellenbosch ‘te scheuren’. Heuvel op, heuvel af, alsof we
meedoen aan het WK veldrijden. Tijdens de ruim drie uur
durende fietstocht met prachtige vergezichten over de
wijngaarden proeven we wijnen van Neethlingshof Estate
en Skilpadvlei.
Vervolgens rijden we door een prachtig heuvellandschap
naar Camps Bay. Ons verblijf, Stone Cottages, ligt op
een steenworp afstand van het schitterende strand.
Het is een schattig complexje met voornamelijk
tweepersoonscottages en een prima schaduwrijk
zwembad. We wandelen wat langs de boulevard en het
strand en zoeken een restaurant uit voor het diner later op
de avond.
Verblijf: Stone Cottages
Activiteit: Bikes ’n Wines,
www.capeadventurebrands.co.za/
Wijn: tasting Neethlingshof en Skilpadvlei

131
OOG VOOR AFRIKA

Camps Bay, dag 17
De voorlaatste vakantiedag van onze reis gaan we naar Hout
Bay om te zwemmen met Cape Fur Seals. Nadat we ons
in professionele wetsuits hebben gewurmd, uitleg krijgen
over snorkelen en het zwemmen met de zeehonden, gaan
we aan boord van een rubberboot met 2 x 100 PK en varen
in circa 20 minuten naar Duiker Island waar naar schatting
5.000 Cape Fur Seals zich zo thuis voelen dat ze er het jaar
rond verblijven. We trekken handschoenen aan, bevestigen
flippers aan de waterlaarsjes, zetten de snorkelbril op en
duiken het 12 graden koude water in. De zeehonden zijn
heel nieuwsgierig en komen je al snel op armlengte afstand
bekijken. Wateracrobaten zijn het die de mooiste capriolen in
zee uithalen en flinke sprongen uit het water vertonen.
Via Chapman’s Peak Road, de mooiste weg langs de
Atlantische Oceaan zegt men, rijden we dwars door
Kaapstad terug naar Stone Cottages in Camps Bay. We
genieten van het super relaxte sfeertje van deze kustplaats
en de zonsondergang ’s avonds is van ongekende
schoonheid. Na het diner besluiten Mick en Luka nog wat
kroegen te bezoeken, hetgeen uitmondt in een taxirit naar
Modular, een hippe club in Kaapstad.
Verblijf: Stone Cottages
Activiteit: Animal Ocean Seal Snorkeling,
https://www.sealsnorkeling.com
Campsbay > Kaapstad International Airport, 35 km, dag 18
Het onvermijdelijke einde beleven we in mijmerende stilte.
De afgelopen decennia zijn we vaak in familieverband op
reis geweest. Na de scheiding bezochten we met zijn drieën
wijngebieden of wereldsteden. En bouwden we aan mooie
herinneringen. Ook dit was een onvergetelijke vader-enzoons
reis.
QuickFACTS
Vliegtickets: Emirates, geboekt via Expedia. Leuke tip: de
ticketprijs zakte aanzienlijk bij een pakketboeking: vlucht
Amsterdam – Kaapstad (met een overstap in Dubai), met drie
nachten in het ****Onomo Hotel aan Greenmarket Square.
Autohuur: Sunny Cars
Verblijven: In verband met drie volwassenen vooral gezocht
naar appartementen. Een voordeligere optie vaak dan “family
rooms” in hotels, met eveneens meer vrijheid om eens zelf te
braaien.

133
JAAR
OOG VOOR AFRIKA
De mooiste reizen
bouw je samen
• Gemsbokness
elke reiziger een unieke reis
• Écht maatwerk
we brengen u naar de meest
bijzondere plekjes
• Onbezorgd op reis
we ontzorgen door u alles uit
handen te nemen
• Creatieve routes
we gebruiken gebaande én
ongebaande paden
• Routeboek op maat
u krijgt van ons gedetailleerde
informatie over uw route
• Aandacht voor detail
uw reis is tot in de puntjes geregeld
• Extra betrokkenheid
aandacht voor medische zorg of
als u iets te vieren heeft
Mail of bel met
Saskia Reinders
Gemsbok Reisarchitecten
Buitenerf 154
4824 HL Breda
Tel: +31 (0)6 800 400 85
info@gemsbok.nl
www.gemsbok.nl
Zuid-Afrika – Namibië – Botswana – Zambia – Zimbabwe – Malawi – Mozambique – Madagaskar – Mauritius – Tanzania - Kenia

AfrikaBurn
Vuurfeest in de woestijn
Ja, ik wilde al jaren een ‘Burner’ worden, de maagdenstatus voorbij.
In 2017 lukte het. Dit festival behoort tot een van onze
meest bijzondere Zuid-Afrika herinneringen.
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen

135
OOG VOOR AFRIKA
‘Play is the highest form of research’ – Albert Einstein

137
OOG VOOR AFRIKA
Begin november 2016 zat ik met kloppend hart klaar: de
online kaartverkoop voor AfrikaBurn zou die dag beginnen.
YES. Na een bio aangemaakt te hebben verscheen het felbegeerde
kaartje in mijn mailbox.
26 april 2017. Na een ruige 113 kilometer over de gevreesde
zandweg 355 van Ceres naar Calvinia, een weg die autobanden
schijnt te vreten en waar stofwolken over oneindig
woestijnland-schap dwarrelen, zien we het bord. Tankwa
Town. Voor de toegangspoort tot de magische stad die wij
een aantal dagen met nog 12.998 mensen zullen bewonen
moeten we een stofbad nemen, het inwijdingsritueel. Als
Burners zetten we de tent op tussen de dorre struiken in de
brandende zon, begeleid door techno, house en trance die
we 24 uur per dag horen. We drinken lauwe wijn, eten soep
uit een pak, staan in de rij voor de open toiletten en dwalen
via 10ish Boulevard en Binnekring Road over de vlakte waar
de artworks staan, waar mutant vehicles rijden en we ons
in een levend decor van Mad Max wanen. De zon brandt,
liefde voor elkaar, kunst, ijsblokjes, gratis koffie en muziek
en vuur overspoelen me. Liefde is geven, heb ik gelezen
in de WTF?-guide. Wat kan ik geven? Tijd, besluit ik. Tijd in
overvloed. Gedienstig wijs ik mijn mede-Burners naar de
burns die op het programma staan. Zodra de zon onnavolgbaar
prachtig is ondergaan worden volgens een strak
schema de houten kunstwerken in brand gestoken. In de
volstrekte duisternis onder de sterrenhemel rijden de verlichte
vehicles, zoals Molly the Molusc, naar weer een werk
dat voor even ieders aandacht heeft en daarna verwordt tot
as. Loslaten en doorgaan, het zijn wijze lessen. Een die diep
binnenkomt bij de ‘silent burn’ van de Temple of Gratitude.
De muziek valt stil, twaalf mensen met fakkels zetten het
prachtige kunstwerk in vuur en vlam. Iedereen zwijgt, kijkt,
in gedachten verzonken. Als het vuur haar hoogtepunt
bereikt, klinkt alleen het ijle geluid van een viool over de
immense vlakte. Op de terugweg naar de tent komt een
optocht van dansende, lichtgevende kwallen me tegemoet.
Hoe ga ik dit ooit beschrijven?
Het leven in Tankwa Town is een 24 uurs economie. Dansen,
dwalen, drinken, slapen en weer doorgaan.
Na een week van zinderende energie verlaten de Burners
Tankwa Town in wolken van stof en wordt de Quaggafontein
Farm weer een lege, dorre zandvlakte, rustend onder
de zon en sterren. See you in the dust!!!! Lekker. ˙
QuickFACTS
Voor tickets, inspiratie en informatie ga naar
https://www.afrikaburn.org.
AfrikaBurn 2025 vindt plaats van 28 april tot 4 mei.

WOW De Factor
van de Garden Route
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen

139
OOG VOOR AFRIKA
71 tips
voor onderweg
De Garden Route? Gaan we dan allemaal tuinen bekijken? Nee, zeker niet. Je gaat tussen
Kaapstad en Gqeberha (Port Elizabeth) een van de mooiste delen van Zuid-Afrika ontdekken.
800 kilometer moet je overbruggen, als je de N2 volgt in
een redelijk rechte lijn. Je kunt er echter voor kiezen om
voor het eerste deel de prachtige R62 te nemen, of zoals
wij, beginnen met de Walvisroute. »

Etappe 1:
Van Kaapstad naar Hermanus
Dutchies
Betty’s Bay
Ficks
De walvisroute
De mooiste route van Kaapstad naar de Garden Route is de
weg langs de Atlantische kust: de R44 tussen Gordon’s Bay
en Pringle Bay. En vervolgens langs de fraai aangelegde,
bochtenrijke kustweg met uitkijkpunten om walvissen
te spotten via Betty’s Bay met de pinguïnkolonie en
Kleinmond naar Hermanus, de walvissenhoofdstad van
Afrika. En de enige stad ter wereld waar men zelfs een
walvisomroeper (de Whale Crier) heeft aangesteld. Hij of
zij patrouilleert langs de kust en blaast op een hoorn

zodra er walvissen te zien zijn. Wil je op een fijne manier
van het uitzicht op Walker Bay genieten, zoek dan een
plaatsje bij restaurant en wine bar Bientang’s Cave. Het
wordt geroemd als het beste whale watching restaurant ter
wereld. De grijze giganten komen naar de baai om te baren
– de meeste kalveren worden geboren in de periode juli/
augustus – en te paren.
Is het buiten het walvisseizoen ook leuk in Hermanus?
Jazeker. Behalve walvisfonteinen en walvisbankjes om
uit te rusten biedt het gebied rond de oude haven, het
hart van Hermanus, ook een fascinerende en wisselende
outdoor collectie moderne kunst, Sculpture on the Cliffs.
De collectie wisselt jaarlijks net voor het Whale Festival dat
altijd eind september plaatsvindt. Hier, bij Gearing’s Point
begint ook het fameuze Cliff Path langs de grillige rotskust
naar de nieuwe haven waar de walvisboten vertrekken.
Onderweg kun je een culinaire stop maken bij Ficks aan
de tidal pool. Deze tapas-cocktailbar is van dezelfde
Nederlandse eigenaren als het fameuze Dutchies bij Grotto
Beach, aan een prachtig strand.
Waenhuis Cave
141
OOG VOOR AFRIKA
Etappe 2:
Cape Agulhas, De Mond en Arniston
Het zuidelijkste puntje van Zuid-Afrika
De Mond
Arniston
Vanuit Hermanus bereik je via Gansbaai en Pearly Beach
Cape Agulhas. Het zuidelijkste puntje van Afrika waar de
warme Indische Oceaan en de koelere Atlantische Oceaan
bij elkaar komen. Ja, dat gebeurt hier en niet zoals iedereen
denkt bij Kaap De Goede Hoop.
Een boardwalk langs de grillige kustlijn met het
scheepswrak van de Meisho Maru brengt je vanuit de
vuurtoren naar de gedenksteen en het Southernmost Tip
monument.
Vanuit het kustdorp Struisbaai rijd je vervolgens naar »
Cape Agulhas

Bredasdorp en vandaar naar Swellendam. Maar … dat
is jammer. Neem de moeite om de zandweg naar het
kustdorp Arniston te nemen met de oude vissershuisjes
aan Kassiesbaai, de mysterieuze Waenhuiskrans grot
die je alleen bij laag water bereikt en het fantastische
natuurgebied De Mond waar je betoverd wordt door de
kleuren.
Etappe 3:
Van Swellendam naar Knysna
Swellendam is na Kaapstad en Stellenbosch het oudste
plaatsje in Zuid-Afrika. Ideaal gelegen halverwege Kaapstad,
de fameuze wijnlanden en de Garden Route. Het langgerekte
stadje met als baken de enorme witte Moederkerk en als
toeristisch hoogtepunt het historistische Drostdy museum,
ligt in een groene vallei met prachtig uitzicht op de
Langebergen. Het grenst aan het Bontebok National Park,
Marloth Park en de adembenemende Tradouw Pass.
Mossel Bay en de langste zipline ter wereld
Begin 2020 is hij geopend, de langste (1,1 kilometer) zipline
ter wereld boven de oceaan. Je vindt hem in Mossel Bay
bij Point High School. Met een snelheid van 80 kilometer
zweef je naar het deck van het Shark Lab aquarium.
https://mosselbayzipline.co.za
Wilderness
Tussen George en Sedgefield ligt het plaatsje Wilderness.
Je zou er zomaar voorbijrijden, maar dat is echt zonde.
Na de Kaaimans River Pass zie je aan je rechterhand de
kilometerslange ongerepte gouden zandstranden die je
lokken om even de benen te strekken. In het Wilderness
National Park vind je de Touw Rivier board walk (7.2 km)
met de poëtische naam Half-collared Kingfisher Trail. Je
kunt er veel vogels zien en een verfrissende duik nemen bij
een waterval.
STOP: Knysna
Hart van de Garden Route
‘Het hart van de Tuinroute’, dat is
bijnaam van Knysna. Deze kustplaats,
want dat is het inmiddels geworden, ligt
aan een serene lagune, te midden van het eeuwenoude
Diepwallebos. Ooit struinden er honderden bosolifanten
rond, maar door de opkomst van de houtindustrie werden
de olifanten verjaagd en groeide Knysna uit tot een heuse
hippiestad. Artistiek, relaxed en homovriendelijk. De naam
Knysna is waarschijnlijk afgeleid van het Khoisan Xthuys
Xna, wat letterlijk “de plaats waar het hout is” betekent.
www.visitknysna.co.za
Oesters
Bij fijnproevers is Knysna bekend vanwege de oesters.
Halverwege de twintigste eeuw opende de Knysna
Oyster Company haar deuren en groeide Knysna uit
tot de oesterhoofdstad van Zuid-Afrika. Bezoek een

zagerij. Net als de Waterfront in Kaapstad werd hier een
industriegebied tot bezoekersmagneet omgevormd.
Door de prachtige huizen aan het water, allemaal met een
eigen steiger, is dit inmiddels de populairste woonbuurt
van Knysna. De prachtige “voorstad” bezit tal van goede
restaurants en het coole Turbine Boutique Hotel in de
voormalige elektriciteitscentrale van het eiland. Hier werd
houtafval van de zagerijen verbrand, waarmee genoeg
stroom kon worden opgewekt voor Knysna en zelfs
Plettenberg Bay.
143
OOG VOOR AFRIKA
oesterboerderij of proef verse oesters bij Tapas & Oysters
op Thesen Island. En als je je écht wilt onderdompelen in
oesters, plan je je rondreis door Zuid-Afrika tussen juni en
juli. Dan vindt het tiendaagse Knysna Oyster Festival plaats,
www.oysterfestival.co.za
Het eiland Thesen
Een must see is Thesen Island. Het door een brug met
het vasteland verbonden eiland was ooit een reusachtige
Kapitein van je eigen vakantie
Hier liggen ook de luxe motorjachtjes van Knysna
Houseboats. Je huurt met vrienden of je gezin deze luxe
en van alle gemakken voorziene boten en doorkruist de
Knysna Laguna en de wateren van het achterland. Voor
je de trossen los mag gooien moet je wel even een kort
vaarexamen afleggen, www.knysnahouseboats.com
Waterfront
De vele boetiekjes en interieurwinkels aan de Knysna Quays
zijn zeker de moeite waard om eens te verkennen. »
De Knysna Laguna met uitzicht op het Featherbed Reserve

Knysna Laguna
34 Degrees South is een drukke zaak vanwege het
voortreffelijke zeebanket, waaronder sushi en oesters.
Heads
De belangrijkste attractie en toegangspoort vanaf de
oceaan tot Knysna. Voor een spectaculair uitzicht kun je
een van de twee “heads” bewandelen. Deze zandstenen
kliffen lopen door tot het punt waar de lagune overgaat in
de Indische Oceaan. Vanaf de Head aan de oostkant heb je
een adembenemend uitzicht over de lagune en Leisure Isle.
Ga met Knysna Dive Charters op zoek naar het bijzondere
Knysna zeepaardje dat net als een kameleon van kleur kan
veranderen, www.dirtyboots.co.za. Het East Head Café,
www.eastheadcafe.co.za is een favoriet onder de locals.
Je kunt er terecht voor ontbijt en lunch, borrelplankjes met
lokale kazen en Zuid-Afrikaanse wijnen. Aan de westkant
van The Heads ligt het Featherbed natuurreservaat,
www.knysnafeatherbed.com
Jubilee Creek ligt in een vallei, diep in het Goudveld Forest.
Een prachtige plek om te picknicken en af te koelen onder
de waterval.
Tien minuten buiten Knysna, aan een beschutte baai en
een heerlijk strand ligt een aantal bijzondere strandhuizen,
Noetzie Castles, soms met het uiterlijk van heuse kastelen.
Het is een bijzondere plek om er in het huwelijksbootje te
stappen of er een paar nachten door te brengen.
Etappe 4:
Van Knysna naar Plettenberg Bay
Op weg naar Plettenberg passeer je de Emily Moon River
Lodge. Het restaurant en guesthouse staat op de bucketlist
van bijna iedereen die de Garden Route bezoekt. Het
uitzicht is weergaloos, de sfeer magisch, het eten superb.

Je mag er als gast daarnaast bovendien een mountainbike
of kano lenen om de omgeving te verkennen.
STOP: Plettenberg
Het vakantieparadijs
‘Bahia Formosa - de mooie baai’ is de
naam die Portugese schipbreukelingen
in 1630 bedachten voor de plek waar nu
de populaire vakantieplaats Plettenberg Bay ligt. Samen
met Robberg Nature Reserve met de zeehondenkolonie,
Keurboom, The Crags en Nature’s Valley een
vakantieparadijs met 101 dingen te doen en zien.
Nature’s Valley
Volg vanuit The Crags de borden naar Nature’s Valley,
ongeveer tien kilometer verder. Het verlaten strand voelt
als het einde van de wereld. De rit ernaartoe voert langs
een magisch bomenbos en prachtige uitzichten.
Oog in oog met … de Big Five
In The Crags vind je aan de Animal Alley een aantal
opvangcentra voor wilde dieren. Voorop staat dat er
verantwoord wordt omgegaan met de dieren, dat hun
welzijn op de eerste plaats staat. In Jukani Wildlife
Sanctuary leven uit vaak erbarmelijke omstandigheden
145
OOG VOOR AFRIKA
Keurboom strand met Enrico’s aan de horizon
Gouden stranden
Wat maakt ‘Plett’ zo bijzonder? In de allereerste plaats
de ligging en de prachtige stranden met aantrekkelijke
strandtenten. Enrico’s met uitzicht op Keurboom strand en
spelende dolfijnen in de golven van de Indische oceaan. The
Grand restaurant en Lookout Deck aan Lookout Beach. Ook
Beacon Island Hotel en The Bungalow bij Hobie Beach zijn
aanraders voor een cocktail.
geredde ‘grote katten’, www.jukani.co.za
In Tenikwa, het Wildlife Awareness & Rehabilitation Centre,
krijg je de kans kennis te maken met de ‘kleinere katten’
zoals de caracal en Afrikaanse wilde kat, maar er zijn ook
cheeta’s en luipaarden, apen, maraboes, stokstaartjes en
pinguïns. De filosofie is om dieren die hier opgevangen
worden zoveel mogelijk weer terug in het wild te brengen.
Dieren waarbij dat niet meer kan, blijven hier en zijn »

Birds of Eden
Bramon
ambassadeurs voor het leven. Om iedereen die niet de
kans heeft op safari te gaan, kennis te laten maken met
de schoonheid van wild Afrika. Je kunt verschillende tours
doen, waaronder een heuse fotosafari,
www.tenikwa.co.za
Bij The Elephant Sanctuary kun je hand in slurf lopen met
de vriendelijke grijze reuzen. Dieronvriendelijk? Sollen met
olifanten? Nee, maakt The Sanctuary duidelijk. De olifanten
staan niet aan kettingen en zijn niet voor de toeristen uit
het wild gehaald. Erop rijden mag niet meer. Het summum
is de Elephant keeper for a day-experience waarin je een
dag lang met de olifanten optrekt en er alles over leert,
www.elephantsanctuary.co.za
Zowel Monkeyland als Birds of Eden bieden in een prachtige
omgeving een nieuw leven aan apen en vogels uit de hele
Monkeyland
wereld, die elders in barre omstandigheden verbleven. In
kooitjes, gevangen en gehouden door onwetende mensen.
In een prachtig woud wandel je tussen ruim 500 apen die
hier hun relatieve vrijheid genieten. Er zijn natuurlijk de
Afrikaanse meerkatten, maar ook de iconische lemuren,
kapucijnaapjes en de ondeugende gibbons.
Adembenemend is het Birds of Eden complex dat eraan
grenst. Het is de grootste volière ter wereld. Op een
oppervlakte van 23.000 vierkante meter is op een hoogte
van 50 meter een net gespannen. Zo is een “dome”’
ontstaan waar je door het subtropische woud wandelt,
terwijl meer dan 3500 vogels rondvliegen, zwemmen en op
de voederplateaus afkomen. Een handige identificatiegids
legt alle 280 verschillende soorten uit,
www.monkeyland.co.za en www.birdsofeden.co.za

Wijn in The Crags
Nog een verrassing die je zomaar zou passeren. Er wordt
wijn verbouwd in The Crags. Net als in de zo gewilde
Kaapse wijnlanden, vind je hier topwijnen die zijn gekust
door de krachtige zon en koele oceaanbries. Hoe heerlijk
is het als je in de schaduw van de witte parasols, tussen
de wijnranken geniet van een tapasachtige lunch en een
begeleidende bubbly bij de eerste winery in The Crags,
Bramon, www.bramonwines.co.za
Aan Redford Road vind je inmiddels acht wine estates die
behalve tastings ook (bijna) allemaal lunches aanbieden.
En als extra attractie kun je ze bezoeken met een paard en
wagen, www.horseridinggardenroute.com.
Bezoek in ieder geval Lodestone Wine & Olives,
https://lodestonewines.co.za en Kay + Monty Vineyards,
www.kayandmonty.com
147
OOG VOOR AFRIKA
Etappe 5:
Van Plettenberg Bay naar Tsitsikamma
De plek van overvloedig water
Dit is een gebied dat erom smeekt om lopend of per kano
ontdekt te worden. De mooiste wandelroute is de Otter Trail,
een 42,5 kilometer lange tocht langs de kust van de Storms
River Mouth naar Nature’s Valley. Om de kwetsbare natuur
en het dierenleven niet te veel te verstoren worden dagelijks
maar twaalf mensen toegelaten. Iets toegankelijker is de
Dolphin Trail, www.hikingsouthafrica.co.za.
Het National Park Tsitsikamma op de grens van de West- en
Oostkaap noemt zich wel de ‘echte tuin’ van de Garden
Route. In de taal van de Khoisan, de eerste bewoners van
wat nu Zuid-Afrika heet, betekent de naam Tsitsikamma
“de plek van overvloedig water” en dat is er dan ook.
Rivieren en getijdestromen doorkruisen oeroude bossen.
In de oceaan zijn regelmatig scholen dolfijnen te
bewonderen. Wie geluk heeft, ziet de zeldzame Kaapse
otter. Vogelliefhebbers zullen genieten van de zwarte
oystercatcher, een zeldzame kustvogel, en de Knysna
loerie. »

Big Tree
Suspension Bridge

149
OOG VOOR AFRIKA
Bloukans Bridge
Big Tree
In het Tsitsikamma Forest staat naar verluidt de oudste boom
van Zuid-Afrika, een yellowwood die tussen de 600 en 800 jaar
wordt geschat. De dwarsdoorsnede van de stam is zo’n negen
meter, de hoogte rond 37 meter. Vanaf de parkeerplaats aan
de N2 loop je er in ongeveer tien minuten naartoe.
En actie…
Storms River Village met de Suspension Bridge aan het
begin van het Tsitsikamma NP is het kloppende hart voor
alle activiteiten die je in dit gebied kunt ondernemen.
www.stormsriver.com
En wat te denken van het Segway Forest Adventure waarbij
je op een segway door de bossen gaat en onderweg de Big
Tree bezoekt, www.segwayfun.co.za
Of tubing, waarbij je op een minivlot, een autoband of tube
over het zwarte water van de rivier raast. Of kajakken en
paddleboarden naar de Storms River Gorge,
www.untouchedadventures.com en
www.blackwatertubing.net
Met een canopytour zweef je tussen de boomtoppen,
www.capecanopytour.co.za en de beroemdste plek in Zuid-
Afrika om te bungeejumpen is de Bloukrans Bridge waarbij je je
216 meter naar beneden stort, https://bloukransbungy.com »

Etappe 6:
Van Tsitsikamma naar Port Elizabeth
Vanuit Tsitsikamma op weg naar Port Elizabeth passeer je
de twee fameuze surfmekka’s: St. Francis Bay en Jeffreys
Bay, heerlijke, slaperige vakantiedorpen aan de Indische
oceaan.
Port Elizabeth (Gqeberha)
Het begin of het einde?
In 1820 vestigden de eerste kolonisten zich in Port
Elizabeth of PE dat inmiddels is omgedoopt tot
Gqeberha, als eerbetoon aan de Xhosa geschiedenis en
de iconische rivier. De stad heeft daardoor een aantal
historische bezienswaardigheden als Fort Frederick en
het negentiende-eeuwse stadhuis. De Donkin Heritage
Trail is een vijf kilometer lange wandelroute die je naar
meer dan 50 belangrijke historische plekken in Gqeberha
brengt, zoals de Campanile toren, het marktplein en St
Mary’s Anglican Cathedral. Bezoek ook de Route 67, een
eerbetoon aan de 67 jaren die Nelson Mandela heeft gewijd
aan de Zuid-Afrikaanse vrijheidsstrijd, www.nmbt.co.za
Ook zien: The Red Location Museum in de township New
Brighton * Het Jewish Pioneer Memorial Museum * Nelson
Mandela Bay Stadium * Van Staden’s Wild Flower Reserve *
Kragga Kamma Game Park
Donkin vuurtoren

151
OOG VOOR AFRIKA
Voting Line
Zand en strand
Naast Algoa Bay zijn Kings Beach, Humewood Beach en
Hobie Beach populaire stranden, het laatste vooral bij
zeilers en surfers. Natuurlijk neem je ook je board onder je
arm en ga je de prachtige zandduinen aan de monding van
de Sundays River of bij Sardinia Bay waar de locals graag
naartoe gaan, te lijf voor een rondje sandboarden.
Loop als je even de benen wilt strekken de Sacramento
Trail. Deze populaire wandelroute van ongeveer 8 kilometer
begint bij Schoenmakerskop en eindigt bij Sardinia Bay.
Toch even vermelden: Addo Elephant Park
Ten noorden van Port Elizabeth ligt het Addo Elephant
National Park, het enige Big Seven Park in Zuid-Afrika,
dankzij de aanwezigheid van walvissen en witte haaien,
www.addoelephantpark.info. Het marine life, met orka’s,
dolfijnen, walvissen en witte haaien ontdek je met Raggy
Charters, www.raggycharters.co.za. ˙
Addo Elephant Park

The Retreat offers for the happy few an exclusive hide away, fully equipped designer style cottage situated in the historic village
of Swellendam - Western Cape - South Africa. Ideally situated halfway Cape Town and the Garden Route between wines, whales,
nature & game reserves. An ideal destination to explore the region for a couple of days.
The Retreat Swellendam is part of De Kloof Heritage Estate Est 1801
accommodation collection Swellendam South Africa. Info: www.dekloof.co.za
Ons cadeau: Reserveer je verblijf met kortingskode "OogvoorAfrika" en profiteer direct
van 10% korting op je boeking.
WWW.DEKLOOF.CO.ZA

De geheimtips
van Zuid-Afrika experts
‘Onze geheimtip is zonder meer Tswalu Kalahari Reserve: een van de
laatst overgebleven wildernissen van Afrika. Quality is not expensive; it’s
priceless!’
Marcello Piacenti, BMS-Travellers
153
OOG VOOR AFRIKA
‘Eigenlijk staat deze hele editie vol met geheimtips. Ik voeg er nog
twee aan toe. Tsaarbank, aan het einde van het West Coast National
Park. Mijn geluksmoment daar was met een glas bubbels kijken naar
drie walvissen die in de golven speelden. Mijn ontdekking die ik zou
willen delen is de Embizweni Cottage in het Karoo National Park, 45
km van de hoofdingang van het park aan de Nuweveld Trail. Een plek in
het niets met een uitzicht op alles. Een goede auto en stuurmanskunst
zijn gewenst, maar dan beleef je het ultieme alleen op de wereldgevoel,
midden in de wildernis. Ik wilde er nooit meer weg’,
https://www.sanparks.org/parks/karoo/accommodation
Marjolein Westerterp, OOG VOOR AFRIKA
‘Reizigers gaan tijdens hun vakantie steeds meer op zoek naar rust midden in de natuur. Mijn tip is dan ook, bezoek de
Baviaanskloof. Een stuk ongerepte wildernis aan het einde van de (geheime tip op de) Tuinroute!’
https://www.goafrica.nl/alles-wat-je-moet-weten-over-de-baviaanskloof/
Ingrid Gorter, GoAfrica.nl
‘Echte aanraders hebben te maken met gevoel. En verrassing. Ik kies uiteindelijk
voor het Kosi Bay Nature Reserve in het uiterste noorden van het iSimangaliso
Wetland Park. Het is een stukje wildernis vlak bij de Indische Oceaan. De Kosi
Lakes zijn vier meren die met elkaar verbonden zijn door smalle waterwegen.
Je bereikt ze na een wandeling door het grootste woud met raffia palmen ter
wereld. Op de meren zie je nog traditionele vissersvallen. Niet ver ervandaan
liggen Thonga Beach en Mabibi Bay tussen uitgestrekte cashewplantages. Op
de stranden van Thonga leggen schildpadden hun eieren. En er is bijna niemand.
Het voelde als een stukje van het paradijs’,
https://www.isibindi.co.za
Peter Boshuijzen, OOG VOOR AFRIKA

or ER Riller STROKIESVERHA
oen SLAP TJIPS Vonkelwyn BOERBOK Takbok VERKLE
IEKOUSE Amperbroekie KLEEFBROEK Plakkies SWEET
isversierder BLOKKIESVLOER Spindroer WINSKOPIE V
IESVERHAAL Broeikasbaba ALLEENLOPER Bottelstoo
onkelwyn BOERBOK Takbok VERKLEURMANNETJIE
roekie KLEEFBROEK Plakkies SWEETPAK Paddavoete S
IESVLOER Spindroer WINSKOPIE Vuurhoutjie PAPWI
sbaba ALLEENLOPER Bottelstoor STADIG Vinnig PEU
OK Takbok VERKLEURMANNETJIE Bobbejaan KAME
BROEK Plakkies SWEETPAK Paddavoete SWEMPET Aft
oer WINSKOPIE Vuurhoutjie PAPWIEL Vulstasie AFRIG
NLOPER Bottelstoor STADIG Vinnig PEUSELHAPPIE S
LEURMANNETJIE Bobbejaan KAMEELPERD Voelstruis
TPAK Paddavoete SWEMPET Aftree-oord HYSBAK Binn
outjie PAPWIEL Vulstasie AFRIGTER Riller STROKIESV
IG Vinnig PEUSELHAPPIE Suurlemoen SLAP TJIPS Von
jaan KAMEELPERD Voelstruis BROEKIEKOUSE Amper
PET Aftree-oord HYSBAK Binnehuisversierder BLOKKI
IEL Vulstasie AFRIGTER Riller STROKIESVERHAAL B
g PEUSELHAPPIE Suurlemoen SLAP TJIPS Vonkelwyn B
EELPERD Voelstruis BROEKIEKOUSE Amperbroekie KL
e-oord HYSBAK Binnehuisversierder BLOKKIESVLOER
GTER Riller STROKIESVERHAAL Broeikasbaba ALLEE
emoen SLAP TJIPS Vonkelwyn BOERBOK Takbok VERK
EKIEKOUSE Amperbroekie KLEEFBROEK Plakkies SWE
ehuisversierder BLOKKIESVLOER Spindroer WINSKOP
KIESVERHAAL Broeikasbaba ALLEENLOPER Bottels
S Vonkelwyn BOERBOK Takbok VERKLEURMANNETJ
erbroekie KLEEFBROEK Plakkies SWEETPAK Paddavoe
KKIESVLOER Spindroer WINSKOPIE Vuurhoutjie PAPW
ikasbaba ALLEENLOPER Bottelstoor STADIG Vinnig P
RBOK Takbok VERKLEURMANNETJIE Bobbejaan KA
EFBROEK Plakkies SWEETPAK Paddavoete SWEMPET
droer WINSKOPIE Vuurhoutjie PAPWIEL Vulstasie AFR
EENLOPER Bottelstoor STADIG Vinnig PEUSELHAPP
RKLEURMANNETJIE Bobbejaan KAMEELPERD Voelst
EETPAK Paddavoete SWEMPET Aftree-oord HYSBAK B
lstasie AFRIGTER Riller STROKIE
TJIPS V
Een monument
voor een taal
Voor een Nederlander of Vlaming is een van de bijzondere dingen van een bezoek aan
Zuid-Afrika dat je op een afstaand van bijna 10.000 kilometer mensen ontmoet die een taal
spreken die je met een beetje moeite kunt verstaan en lezen.
Zuid-Afrika kent 11 talen; naast het Afrikaans en het
Engels zijn sinds de invoering van de democratie in 1994
ook negen talen van de diverse stammen zoals Xhosa en
Zoeloe officieel verklaard. Het Afrikaans is ontstaan uit de
talen van de bonte mengeling van volken die vroeger in de
Kaapkolonie leefden. Naast de blanke Europese bewoners
en de inheemse Khoisan waren er slaven uit Zuid- en
Zuidoost-Azië en West- en Oost-Afrika, die vooral Maleis en
Portugees spraken, de gangbare handelstalen in Oost-Indië.
Het monument
Gelegen op een heuvel met uitzicht op de stad Paarl
in de provincie Westkaap bevindt zich een van de twee
taalmonumenten in de hele wereld. Het Afrikaans
Taalmonument, ontworpen door Jan van Wyk, werd officieel
geopend in 1975 en herdenkt het halve eeuwfeest van het
uitroepen van het Afrikaans tot officiële taal van Zuid-Afrika
in 1925 dankzij de Eerste Afrikaanse Taalbeweging. Het
werd ook opgericht op de 100e verjaardag van de oprichting
van Genootskap van Regte Afrikaners (de Vereniging van
Echte Afrikaners) in Paarl, de organisatie die hielp de
identiteit van Afrikaners en hun trots op hun eigen taal te
versterken.
Het andere taalmonument vind je in Burgersdorp, de
oudste stad in de Oostkaap. Dit monument werd opgericht
in 1893 en is gewijd aan de Nederlandse taal met als motto
de overwinning van de Hollandsche taal.
Het monument in Paarl bestaat uit verschillende taps
toelopende bolle en holle structuren, die de invloeden van
Tekst: Marjolein Westerterp

PAK Paddavoete SWEMPE
uurhoutjie PAPWIEL Vulstasie AFRIGTER Riller
r STADIG Vinnig PEUSELHAPPIE Suurlemoen SLAP
Bobbejaan KAMEELPERD Voelstruis BROEKIEKOUSE
WEMPET Aftree-oord HYSBAK Binnehuisversierder
EL Vulstasie AFRIGTER Riller STROKIESVERHAAL
SELHAPPIE Suurlemoen SLAP TJIPS Vonkelwyn
ELPERD Voelstruis BROEKIEKOUSE Amperbroekie
ree-oord HYSBAK Binnehuisversierder BLOKKIESVLOE
TER Riller STROKIESVERHAAL Broeikasbaba
uurlemoen SLAP TJIPS Vonkelwyn BOERBOK Takbok
BROEKIEKOUSE Amperbroekie KLEEFBROEK Plakkie
ehuisversierder BLOKKIESVLOER Spindroer WINSKOP
ERHAAL Broeikasbaba ALLEENLOPER Bottelstoor
kelwyn BOERBOK Takbok VERKLEURMANNETJIE
broekie KLEEFBROEK Plakkies SWEETPAK Paddavoete
ESVLOER Spindroer WINSKOPIE Vuurhoutjie
roeikasbaba ALLEENLOPER Bottelstoor STADIG
OERBOK Takbok VERKLEURMANNETJIE Bobbejaan
EEFBROEK Plakkies SWEETPAK Paddavoete SWEMPE
Spindroer WINSKOPIE Vuurhoutjie PAPWIEL Vulstasie
NLOPER Bottelstoor STADIG Vinnig PEUSELHAPPIE
LEURMANNETJIE Bobbejaan KAMEELPERD Voelstru
ETPAK Paddavoete SWEMPET Aftree-oord HYSBAK
IE Vuurhoutjie PAPWIEL Vulstasie AFRIGTER Riller
toor STADIG Vinnig PEUSELHAPPIE Suurlemoen SLAP
IE Bobbejaan KAMEELPERD Voelstruis BROEKIEKOUS
te SWEMPET Aftree-oord HYSBAK Binnehuisversierder
IEL Vulstasie AFRIGTER Riller STROKIESVERHAAL
EUSELHAPPIE Suurlemoen SLAP TJIPS Vonkelwyn
MEELPERD Voelstruis BROEKIEKOUSE Amperbroekie
Aftree-oord HYSBAK Binnehuisversierder BLOKKIESVL
IGTER Riller STROKIESVERHAAL Broeikasbaba
IE Suurlemoen SLAP TJIPS Vonkelwyn BOERBOK Takbo
ruis BROEKIEKOUSE Amperbroekie KLEEFBROEK Plak
innehuisversierder BLOKKIESVLOER Spindroer WINSK
SVERHAAL Broeikasbaba ALLEENLOPER Bottelstoor
onkelwyn BOERBOK Takbok VERKLEURMANNETJIE
ROEK Plakkies SWEETPAK Paddavo
tjie
verschillende talen en culturen op het Afrikaans zelf
symboliseren. Op een grote plaquette bij de ingang staan
twee citaten van prominente dichters die in het Afrikaans
schrijven:
Het Afrikaans is de taal die West-Europa en Afrika
verbindt... Het vormt een brug tussen het grote, stralende
Westen en het magische Afrika... En wat voor grootse
dingen er uit hun vereniging kunnen voortkomen - dat is
misschien wat er voor het Afrikaans in het verschiet ligt om
te ontdekken. Maar wat we nooit mogen vergeten, is dat
deze verandering van land en landschap deze nieuwe taal
heeft aangescherpt, gekneed en gebreid... En zo werd het
Afrikaans in staat om vanuit dit nieuwe land te spreken...
Onze taak ligt in het gebruik dat we maken en zullen maken
van dit glanzende voertuig...
- N.P. van Wyk Louw
Piet van Sterkenburg, die al
meer dan 15 jaar samenwerkt
met het Woordeboek
van die Afrikaanse Taal in
Stellenbosch, laat zien wat
er met het Nederlands in het
Afrikaans gebeurd is.
Waarom heet iemand die zijn
haar helemaal in de war heeft
een bossiekop, bijvoorbeeld?
€ 17,50
Leuke woorden
Huis & tuin:
Aftree-oord – complex met
bejaardenwoningen
Hysbak – lift
Binnehuisversierder –
binnenhuisarchitect
Blokkiesvloer – parket
Spindroer – centrifuge
Winskopie – aanbieding
Vuurhoutjie – lucifer
Papwiel – lekke band
Vulstasie – benzinepomp
Afrigter – trainer
Riller – thriller
Strokiesverhaal – stripverhaal
Broeikasbaba – couvesuebaby
Alleenloper – vrijgezel
Bottelstoor – slijterij
Stadig – langzaam
Vinnig – snel
Dieren:
Boerbok – geit
Takbok – hert
Verkleurmannetjie – kameleon
Bobbejaan – baviaan
Kameelperd – giraf
Voelstruis – struisvogel
Ons skryf soos ons praat
Het Afrikaans stond in de twintigste eeuw symbool
voor onderdrukking en racisme. In 1976 protesteerden
duizenden scholieren tegen de gedwongen invoering
van de Afrikaanse taal op zwarte scholen. Nederlandse
antiapartheidsbewegingen zorgden er vervolgens voor
dat “Apartheid” wereldwijd het bekendste Nederlandse
woord is geworden. Op het gebied van grammatica
en spelling zijn de verschillen met het Nederlands heel
groot. Uitgangspunt van het Afrikaans is: ‘Ons skryf soos
ons praat.’ ˙
‘Jy sal merk als jy reg stadig
praat, dat hulle jou makkelik
versta’
Kleding:
Broekiekouse – panties
Amperbroekie – string
Kleefbroek – legging
Plakkies – slippers
Sweetpak – joggingpak
Paddavoete – zwemvliezen
Swempet – badmuts
Eten:
Peuselhappie – snack
Suurlemoen – citroen
Slap tjips - patates frites
Vonkelwyn – champagne
155
OOG VOOR AFRIKA

Kriskras door
Zuid-Afrika
De hele wereld in één land. Elke keer worden wij - en
onze lezers - weggeblazen door de magisch mooie
landschappen. Ontdek zelf waarom wij Zuid-Afrika
onze droombestemming noemen.
Tekst: Marjolein Westerterp

OOG IN OOG MET
DE AFRIKAANSE
PINGUÏN
In Boulders Beach in False Bay
leeft een kolonie Afrikaanse
pinguïns. Ontmoet ze in hun
waggelende glorie op het
prachtige strand. Het is met
Betty’s Bay de enige plek ter
wereld waar je dicht bij deze
fascinerende dieren kunt komen.

CHAPMAN’S PEAK
WEST KAAP
Deze tolweg die in 1922 werd
geopend is uitgehakt in de
bijna verticale bergwand aan
de westkant van het Kaapse
Schiereiland en is daarmee een
van de meest spectaculaire
kustwegen ter wereld. De
kronkelige 9 km lange weg
van Noordhoek naar Hout Bay
heeft 114 bochten en biedt
spectaculaire uitzichten op de
Atlantische Oceaan, waar je in het
seizoen ook walvissen kunt zien.
Het duurde 7 jaar om de route te
voltooien.

COFFEE BAY
OOSTKAAP
Coffee Bay is een kleine
gemeenschap ten zuiden van
Durban aan de Wild Coast van
de Oostkaap. Het gebied is
vernoemd naar de honderden
koffiestruiken, maar beroemd om
de Hole-in-the-Wall rotsformatie.
De plaatselijke bevolking gelooft
dat het een poort is naar de
wereld van hun voorouders.
NATUURRESERVAAT
DE MOND
WESTKAAP
De Mond is een ongerept natuurreservaat
aan de kust bij de monding van de
rivier de Heuningnes. Dit UNESCO
Werelderfgoedgebied ligt aan de
zuidwestkust van de Westkaap, tussen
de kustplaatsjes Arniston en Struisbaai.
Hier vind je ook groepen roze flamingo’s
die tegen de achtergrond van de
spierwitte duinen, het blauwe water en
de azuurblauwe lucht prachtige foto’s
opleveren.

CONTRADICTIE IN
DE WESTKAAP
Inverdoorn is de naam van dit
bijzondere game reserve, vlakbij
Ceres. In de winter kan er sneeuw
vallen op de hogere bergtoppen.
Een fenomeen dat veel bezoekers
naar de Ceresvallei brengt, die
ook wel ‘het Zwitserland van Zuid-
Afrika’ wordt genoemd.

HET STRAND VAN
NOORDHOEK
WESTKAAP
Het plaatsje Noordhoek aan
de westkust van het Kaapse is
vooral bekend om zijn kustlijn
en het lange, brede zandstrand,
dat zich zuidwaarts uitstrekt tot
het naburige dorp Kommetjie.
Aan de zuidkant van dit strand
ligt het wrak van het stoomschip
“Kakapo”, dat in 1900 aan de
grond liep toen de kapitein
Chapman’s Peak aanzag voor
Kaap de Goede Hoop.
PILANESBERG
NATIONAL PARK
- NORTHWEST
PROVINCE
De vulkaankrater waarin dit
park ligt, is het resultaat van
een uitbarsting die ongeveer 1,2
miljard jaar geleden plaatsvond.
Meer dan 40 jaar geleden werd
het wildverplaatsingsproject
Operation Genesis opgezet om
de wildpopulatie in het gebied
te vergroten. Meer dan 6000
dieren werden geherintroduceerd.
Dit park bekijken vanuit een
heteluchtballon hoog in de lucht is
een ongelooflijke ervaring.

KOKERBOMEN IN
DE NOORDKAAP
Waar de Kalahari en de Nama-
Karoo woestijn samenkomen,
stroomt de Great Gariep rivier.
Volg hier de Quiver Tree Route
langs plaatsen als Keimoes,
Kanoneiland, Kenhardt,
Augrabies, Upington and
Marchand. De Quiver Tree is een
van de boeiendste botanische
symbolen van deze regio.
https://experiencenortherncape.com/
DE VUURTOREN
VAN
KOMMETJIE
WESTKAAP
Slangkop (1919) is de hoogste
gietijzeren toren aan de Zuid-
Afrikaanse kust. De 33 meter
hoge toren kijkt uit over de
surfers, vissers en duikers in
het Westkaapse kustdorpje
Kommetjie. Door de jaren heen
diende hij om schepen rond de
gevaarlijke rotsen en verborgen
riffen van de Atlantische Oceaan
te sturen.

TSITSIKAMMA
NATIONAAL PARK
Het Tsitsikamma National Park is
een beschermd, ongerept gebied
aan de beroemde Garden Route.
Het kustreservaat staat bekend
om zijn inheemse bossen en
dramatische kustlijn, waarvan
Storms River Mouth, met zijn
beroemde hangbrug, het meest
bekend is.

DE TWAALF
APOSTELEN
WESTKAAP
Deze bergketen loopt ruwweg
van Kloof Nek (het zadel tussen
de Tafelberg en Lion’s Head) naar
Hout Bay. Maar waarom staat
deze bergketen van achttien
pieken nu bekend als de Twaalf
Apostelen? De theorie hierachter
is dat alleen de twaalf steunberen
(de rotsachtige uitsteeksels die
een of meer pieken ondersteunen)
werden geteld en niet de pieken
zelf.
VALLEI DER
VERLATENHEID
OOSTKAAP
In het hart van de Oostkaap ligt
het historische plaatsje Graaff-
Reinet, een dorp dat helemaal
omringd is door natuurparken.
Een ervan is de Valley of
Desolation. De vallei staat bekend
om z’n bizarre rotsformaties
waarvan sommige meer dan
120 meter boven de bodem
uittorenen

Colofon
OOG VOOR AFRIKA
is een uitgave van MW media en TekstBeeld/haarlem
Uitgever en hoofdredactie
Marjolein Westerterp
M. info@mw-media.nl
T. +31 (0)6 404 161 88
I. www.oogvoorafrika.nl
Fotografie
Peter Boshuijzen
TekstBeeld/haarlem
M. tekstbeeld@upcmail.nl
T. +31 (0)6 408 760 06
I. www.oogvoorafrika.nl
Acquisitie en advertentiemarketing
Marjolein Westerterp
M. marjoleinwesterterp@gmail.com
T. +31 (0)6 404 161 88
Medewerkers, met dank aan
Anne Ariesen, Niels Bakker, Anneli Bronkhorst,
Bureaux.co.za – Greg Lee, Henk Kroneberg, Henna
Renfurm, Shutterstock – www.shutterstock.com,
Harold Schoonbeek – Studio Harnas, Adrienne
Southey, Ruud Troost, Hanneke de Vries, Gerhard
van der Westhuizen
Nieuws- en persberichten
info@mw-media.nl
Drukkerij
Printall AS, Estland
Distributie losse verkoop
Betapress BV
Burgemeester Krollaan 14
5126 PT Gilze
www.betapress.nl
Abonnementenservice
Jaarabonnement (zie pagina 51) € 25,-
Digitaal abonnement 3 nummers voor € 10,-.
Prijswijzigingen voorbehouden.
Opgave en vragen over abonnementen:
Abonnementenland
Postbus 20
1910 AA Uitgeest
NL: +31 (0)251 257 924
(tijdens werkdagen van 9.00 - 17.00 uur)
What’s app: 06 46 55 80 54
Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of
www.aboland.nl voor adreswijzigingen en
opzeggingen. Abonnementenland is ook bereikbaar
via Twitter. Stuur uw tweet naar: @Aboland_klanten
Opgave en vragen over abonnementen BE:
Abonnementenland
Ambachtenlaan 21 Unit 2A
3001 Heverlee
Tel. +32 (0)28 08 55 23
Fax +32 (0)28 08 70 05
Site: www.bladenbox.be voor abonneren of
www.aboland.be voor adreswijzigingen en
opzeggingen.
Kijk ook voor alle informatie en contact over uw
abonnement op
https://www.oogvoorafrika.nl/abonnee-service/
Beëindigen abonnement:
Opzeggingen dienen 4 weken voor afloop van
de abonnementsperiode in ons bezit te zijn.
Opzeggen doet u schriftelijk, minimaal 4 weken voor
beëindiging van de termijn bij Abonnementenland.
U kunt ook gebruikmaken van de Abonneeservice op
onze website
www.oogvoorafrika.nl
Social media
Volg ons op Facebook.com/OOGVOORAFRIKA,
Twitter@OOGVOORAFRIKA en
www.oogvoorafrika.nl
Adverteerders
BMS-Travellers, www.bms-travellers.nl
De Kloof Luxury Estate, www.dekloof.co.za
Gemsbok Reisarchitecten, www.gemsbok.nl
GoAfrica, www.goafrica.nl
Mapesu Private Game Reserve, https://mapesu.com
Copyright Notice & Auteursrecht voorbehoud
© 2024– MW media, Nederland. Niets uit deze uitgave
mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd,
opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of
openbaar worden gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder
schriftelijke toestemming van de uitgever.
Prijswijzigingen voorbehouden.

“Collecting Memories”
Families, bedrijven, honeymooners en vele
individuele reizigers weten GoAfrica.nl
inmiddels te vinden. Een reis geboekt door
GoAfrica.nl is altijd eersteklas maatwerk.
Botswana
Bestemmingen
Mozambique
Kenia
Tanzania
Oeganda
Madagascar
Mauritius
Zuid-Afrika
Namibië
Botswana
Zimbabwe
En waar gaat uw droomreis naartoe?
Zelf rijden door divers Zuid-Afrika of
uitgestrekt Namibië? Een Fly In safari
door Botswana of het nog onontdekte
Zimbabwe? Bijzondere projecten
bezoeken in Oost-Afrika, of misschien
wel op expeditie door Angola of
Madagascar? Laat u verrassen en neem
vandaag nog contact met ons op!
Namibië
Zuid-Afrika
Mozambique
Neem contact met ons op voor uw droomreis:
info@goafrica.nl of bel 020-2382939 of kijk
voor reisideeën op https://goafrica.nl

www.oogvoorafrika.nl