Inkijkexemplaar Zin 8-9

BELEEF DE TIJD VAN JE LEVEN
Z
I N D E R E N D
Z O M E R S !
EXTRA
DIK
NUMMER
MAGAZINE
Janine Abbring
‘IK HEB DE LEUKSTE
RELATIE VAN
NEDERLAND’
Lucretia
van der
Vloot
‘Ik ben nu
pas echt op
zoek naar
mijn roots’
LEVEN MET HET WAD
Stoere vrouwen
& hun missie
INEENS ZIJN ZE GEVLOGEN
Zit je met je lege
nest. En dan?
Nr. 8/9 /4 juli - 15 aug. 2024 / Zin.nl / € 8,95
AP
FESTIVALFEEST
Buitenspelen:
voelen dat je lééft!

16I NHOUD
LUCRETIA VAN DER VLOOT
‘De vraag waar
ik nu écht
thuishoor is
gevoelsmatig
nog niet helemaal
beantwoord’
coverbeeld: Mark Uyl (foto Lucretia van der Vloot), Foppe Schut (foto Buitentheater Noord-Holland), Shody Careman (foto Janine Abbring)
4
VERDIEP
6 Gespot door Misja Uitgesproken types
op weg naar iets leuks
16 Interview met Lucretia van der Vloot
‘Misschien egoÏstisch maar ik mis mijn
moeder die zegt: ‘Kom eens lekker bij me”
26 Eerlijk over het lege nest Ineens zijn ze
gevlogen en dat doet heus wel wat met
je, aldus journalist Marije de Jong
33 Voor altijd verbonden met de Wadden
Drie vrouwen vertellen waarom het leven
op de eilanden zo bijzonder is
42 9x Beter focussen
44 (Geen) seks met een fysieke beperking
‘Tuurlijk is goeie seks méér dan
penetratie, maar ik mis juist dat aspect
van het vrijen enorm’
50 Ga Theater, expo, festival en concert
54 Vroegûh was alles beter (of toch niet?)
Lezers vertellen hoe zij terugkijken op
wat geweest is
59 Buitentheater-minigidsje De allerleukste
zomervoorstellingen, per provincie
VERWONDER
68 Lees Fictie & non-fictie
72 Schatkamers Op zoek naar de leukste
vintagewinkels van ons land
74 5 vragen aan Janine Abbring ‘Bij DWDD heb
ik gezien hoe je nÍet leiding moet geven’
80 Vega vol smaak Met de Britse Anna Jones,
queen van de vegetarische keuken
85 Proost! Nicolaas Klei eet vrijwel nooit vlees,
een wijntje daarentegen...
86 Zie Op de bank & in de bios
88 Fashion volgens Liddie Pants on fire!
90 Beauty Manous ontdekt Linda’s geheimen
94 Gezondheid Zon in? Eerst smeren!
VERLANG
100 Huisje in Frankrijk Yolanda leerde er dat het
leven (en de tuin) niet altijd doet wat jij wil
110 Duitsland Op cultuur bij de Oosterbuur
114 Puur geluk Wakker worden in een tentje
116 Roadtripper Afscheid van Sandra en Bobby
120 Welterusten Marianne verkent Zuid-Limburg

59
KLEEDJE MEE, WIJNTJE ERBIJ
Buitentheater door
heel Nederland
26
EN TOEN WAS HET STIL
Dealen met dat
lege nest
74
JANINE ABBRING
‘Een brief posten
was al te veel’
WINNEN
We geven
47 prijzen weg!
(p. 126)
COLUMNS
25 Hanneke Groenteman
79 Stef Bos
98 Mia Luif Over leven na de
dood van haar René
EN OOK
8 Zin in | 14 Post | 40 6x Zin voor
maar € 34 + de nieuwste Nicci
French cadeau | 109 Zin online |
123 Breinbrekers | 126 Win met
Zin | 128 Aanbiedingen | 130
Service & colofon | 131 Volgende
Zin Magazine
WADDENVROUWEN
‘Hier voel ik me
33 een met de zee’
88
DE BROEK AAN
Een hele
zomer lang
5

GESPOT DOOR
Misja
Streetstyleblogger Misja Beijers (1952) spot
uitgesproken types op weg naar iets leuks.
Hun mannen hadden een vriendengroep.
Daar kwamen zij in de loop der tijd bij.
Cadeautje! Mariëlle Strik (1969) en Patty
Woerde (1963) zien elkaar buiten de groep
óók. Ze delen hun passies voor kleding en
interieur. Ik spot ze in Haarlem.
6
Hun mannen zijn sinds hun middelbareschooltijd bevriend
en maken deel uit van een grote vriendengroep, die in
de loop der jaren door de aanhang is uitgedijd tot zo’n
35 mensen. Patty: “Wij hebben onze vriendschap dus
door onze mannen cadeau gekregen.” Mariëlle: “Als groep
hebben we vaste tradities: de pinksterpicknick, de paasbrunch
en we vieren samen Bevrijdingspop. Daarnaast
organiseren de vrouwen om de vijf weken een ladiesnight
en de mannen elke maand een vrijmibo. Geen verplichting,
wie zin heeft sluit aan.” Patty: “Door elkaar met regelmaat
te zien, houd je continuïteit en blijven we bij. Niet alleen
gezellig, we delen lief en leed. Het voelt als een vangnet.”
Op de dag dat ik de vriendinnen spreek, zijn beiden nog
vol van de lezing die een van hun vrienden – Jos Ahlers –
de avond tevoren gaf. Als psycholoog en marketingstrateeg
doet hij, samen met een collega, onderzoek naar verschillende
generaties. Hun nieuwste onderzoek en boek gaat
over Generatie Z. Hij geeft er lezingen over en deed dat nu
speciaal voor zijn familie en de vriendengroep. Mariëlle:
“Heel interessant om te horen wat de specifieke kenmerken
van deze generatie zijn. We hingen aan zijn lippen.”
Mariëlle en Patty treffen elkaar ook buiten de vriendengroep.
Mariëlle: “Ik word altijd blij van Patty. Met haar
kan ik overal over praten.” Patty: “We hebben inderdaad
altijd gespreksstof. Mariëlle inspireert me, omdat zij zo
uitgesproken is in haar kledingstijl. Van haar heb ik
geleerd dat je een truitje best achterstevoren kunt dragen
en prints met elkaar kunt combineren.” Mariëlle: “Ik voed
me met bladen en Pinterest. Patty’s huis is zó verrassend
ingericht. Als ik bij haar thuis kom, is het alsof ik een
tijdschrift instap. Die eigenheid zie ik ook in haar outfits.”
Ze zijn op weg naar Stijlloods, een winkel met tweedehandskleding
én -accessoires voor het interieur.
Meer inspiratie? Bijzondere winkels: Misjab.nl • Misja’s
favoriete adressen: Oog voor stijl (Het Spectrum, € 24,99)
WAT GAAN ZE DOEN?
CULTUUR HAPPEN
Patronaat
• Zijlsingel 2, Haarlem
• Patronaat.nl
ETEN
Het Wapen van Bloemendaal
• Zijlvest 1A, Haarlem
• Hwvb.nl
SHOPPEN
Stijlloods
• Nassaulaan 40, Haarlem
• Stijlloods.com

‘We hebben altijd
gespreksstof; we
inspireren elkaar’
Patty (links) & Mariëlle

Verstopt in het bos
Wakker worden op hoogte van vrolijk
vogelgetjilp vanuit je eigen ‘boomhut’
midden in het bos. Rust en dieren
spotten: op Buitenplaats Koningsweg
op de Veluwe staat De Joffers. De
houten spothut – een tiny house met
plek voor vier – is perfect gecamoufleerd
in het bos. Het hele jaar door
kun je hier verblijven. Er is een
binnen- en buitenkeuken met pizzaoven,
overdekt terras en via een trap
buitenom kom je in je ‘slaapnest’ op
de eerste etage. Vanuit daar klim je
door naar de tweede etage met ruime
woonkamer en ramen rondom. De
Broedplaats is een bijzondere woonwerklocatie
van allerlei creatieve
ondernemers. Ooit was de plek in
handen van de Duitse bezetters. Nu
komen kunst, cultuur, architectuur
en natuur perfect samen.
Spothutdejoffers.nl
beeld: Joppe Douma. architect: Korteknie Stuhlmacher Architecten

ANP/Jean-Pierre Jans
Doorwerker
Het rode rolmutsje is zijn handelsmerk.
Nog steeds. Het verhaal daarachter lees
je samen met nog vele smakelijke, vermakelijke
en spannende anekdotes in
zijn biografie Je loog tegen mij. Zanger
Harry Slinger (1949) – die je vast kent
van de gelijknamige meezinger en Schijn
’n lichtje op mij – zit vol verhalen. Over
zijn kindertijd in de Jordaan, armoede
na de oorlog, vrouw Marijke, band
Drukwerk, café Drukwerk en het dramatische
einde van beide met de nodige
schulden en onderduiktaferelen. Harry
gaat solo verder, acteert in series als
Flodder en Baantjer en vertolkt zelfs de
rol van zijn jeugdheld Jonny Jordaan in
de film De zwarte meteoor. Tegenwoordig
is er weer Drukwerk en staat hij samen
met zoon Bram op de planken. Van Oerol
op Terschelling tot Solexrace Festival
in Heeswijk-Dinther. Harry blijft entertainen.
In Amsterdam kun je zelfs mee
op Slingertocht. Al varend over de
Amsterdamse grachten ervaar je dan de
persoonlijke verhalen en liedjes van heel
dichtbij. Drukwerkdeband.nl

ZIN IN
Samen
Deze armbandjes zijn gemaakt van
gerecycled zilver uit oude telefoons. Voor moeder
en dochter, of oma en kleinkind. De armbandjes
zijn in maat verstelbaar door de knoopjes.
Nowa, Eternal Connection set armbandjes
zilver, € 49,95. Thisisnowa.com
YVE
Eten bij de
boer
Op de boerderij eten met
vers geoogste producten
aan lange tafels. En met een
rondleiding van de boer
over het erf, langs de akkers
en weilanden. Deze zomer
kan dat op biodynamische
boerderijen in het hele land.
Biodyneren, t/m 20
oktober. Bdvereniging.nl/
doe-mee/activiteiten/
biodynamisch-dineren
Getty Images
Vol historie
In de kop van Noord-Holland ligt strandrestaurant
Prince George, genoemd naar een Brits slagschip
dat al meer dan honderd jaar onder het zand ligt. Het
restaurant is open vanaf het ontbijt tot na zonsondergang.
Geniet hier van een ‘ontbijtje George’, frites uit
Zuyd of sliptong met remoulade. Met een beetje
geluk kun je ook zeehonden zien. Princegeorge.nl
Fijn spul
Voor wie het haar regelmatig blond
kleurt, heeft John Frieda een nieuwe
lijn die beschadigd haar repareert in
drie stappen. Een pre-shampoo die
het haar repareert, versterkt en
beschermt, een shampoo voor het
wassen, en een conditioner voor
daarna. John Frieda, Blonde+ Repair
Pre-Shampoo Treatment, 100 ml,
€ 15,49, Blond Building Shampoo,
250 ml, € 13,49, Blond Building
Conditioner, 250 ml, € 13,49.
Johnfrieda.nl
11

Workaholic
Lucretia van der Vloot
‘Ik ben geen
activist,
dat vind ik
too much’
Zangeres en actrice Lucretia van der Vloot
(1968) straalde dit jaar in de musical De
man van La Mancha, werd voor haar rol
genomineerd maar geniet deze zomer vooral
van haar rust. Niet zo makkelijk voor een
workaholic. Ondertussen houdt de vraag waar
ze nu écht thuishoort haar ook flink bezig.
TEKST: INGRID SPELT | BEELD: MARK UYL | VISAGIE: SORAYA MULALA

17

En dan zijn ze gevlogen
Het nest is leeg
Het lege-nestsyndroom, was dat niet iets van zielige vrouwen
die al vroeg op de dag naar de fles grijpen? Die karikatuur
moet voor eens en voor altijd van tafel, vindt journalist Marije
de Jong (1955). Het moment dat je kinderen uitvliegen is een
ingrijpende gebeurtenis in een mensenleven. En zeker geen
ziekte. Dus laten we dat woordje syndroom ook maar vergeten.
TEKST: MARIJE DE JONG | ILLUSTRATIES: ROSA SNIJDERS

27

Anke: “Als ik ’s ochtends de gordijnen opendoe,
zie ik de Waddenzee. Dat gaat nooit gedachteloos,
altijd kijk ik: wat doen de wolken,
wat doet de wind, hoe ligt het water erbij?
En ik realiseer me wat een geluksvogel ik
ben. Ik ben geboren op Ameland. Op de
middelbare school wilde ik met een vriendin op vakantie
naar Terschelling. Dat mocht niet van
mijn ouders: Terschelling was te wild.
Vlieland vonden ze wel goed. De jaren
daarop gingen we weer. Stappen, feesten,
kampvuur op het strand, uitslapen
en hetzelfde rondje opnieuw, zo zagen
onze vakantiedagen eruit. In de Witte
Zeeman zag ik een leuke dj. Die is voor
mij, dacht ik. Ik dacht ook dat hij een van
de vele vakantiekrachten op het eiland
was, maar Dirk bleek Vlielander. Dit jaar
zijn we 34 jaar getrouwd. Ik heb mijn
studie hbo jeugdwelzijnswerk nog afgemaakt,
maar koos voor Dirk en Vlieland.
Ik heb bier getapt, in de bediening
gewerkt en patat verkocht. Daarna was ik jarenlang
educatief medewerker in het bezoekerscentrum en
sinds 1998 ben ik in dienst bij Staatsbosbeheer als
beheerder van natuurkampeerterrein De Lange Paal.
Ik kan vee verzorgen, de waterstand opnemen en met
de motorzaag omgaan, maar als boswachter Publiek
leid ik vooral excursies, zet educatieprogramma’s op
en houd ik de sociale media bij. Daarnaast ben ik
buiten gewoon ambtenaar van de burgerlijke stand.
Ik voltrek huwe lijken, niet alleen in het gemeentehuis
of in de kerk, maar ook op de vuurtoren, de waddendijk
of in het reddingshuisje dat aan het eind van het eiland
op de onmetelijke zandvlakte van de Vliehors staat.
De Vliehors, daar kom ik het liefst elk weekend. Een
Anke Bruin-Kommerij
(1961) is boswachter
en buitengewoon
trouwambtenaar op
Vlieland. Ze geniet van
de natuur en ze geniet
dubbel als ze anderen
meeneemt. Want dan
draagt ze ‘een klein
zandkorreltje’ bij aan de
bewustwording over
het Waddengebied.
En dat is belangrijk.
stuk lopen, wat rondscharrelen, met m’n kont in het
zand naar de wereld koekeloeren, genieten van de
ruimte... Ik ben een rijk mens dat deze natuur bij wijze
van spreken mijn achtertuin is. Vlieland is mijn thuis
en boswachter op Vlieland is de meest fantastische
baan die ik me kan voorstellen. De natuur is elk moment
anders, ik geniet daar ontzettend van. En ik geniet
dubbelop als ik gasten meeneem het
eiland of het wad op en ook hen
ent housiast maak. Ik heb een rugzak
vol verhalen bij me, over meeuwen en
slikgarnalen en alles daartussenin. Na
afloop van een excursie hoor ik vaak:
‘Ik kijk nu anders naar de natuur.’ Dat is
precies de bedoeling: mensen bewust
maken van de kracht en de kwetsbaarheid
van de natuur.
Waddenzee vijftien jaar Unesco Werelderfgoed
doet mij persoonlijk niet zo veel,
behalve dat het meer mensen bewust
maakt van de waarde van dit unieke
gebied; dát is van wezenlijk belang. Ik
zie altijd vooral de positieve dingen, zoals de duinenrij
aan de Noordzee die steeds breder en sterker wordt, en
dat er de laatste jaren weer zeesterren in de Waddenzee
zitten. Maar ik maak me ook zorgen. Wat als ons weer
een containerramp overkomt zoals vijf jaar geleden? En
ik maak me zorgen over de hoeveelheden gif en plastics
die in zee ronddrijven. Het is de hoogste tijd dat economische
belangen niet meer altijd voorrang krijgen. De
natuur is sterk en kan veel tegenslagen opvangen maar
niet als wij haar blijven vergiftigen. Ik kan het verhaal
niet vaak genoeg vertellen: wéét hoe belangrijk en
uniek het Wadden gebied is en bescherm het. Aan die
bewust wording draag ik met heel veel liefde een klein
zandkorreltje bij.” Staatsbosbeheer.nl/vlieland
‘De natuur is elk
moment anders, ik geniet
daar ontzettend van’
34

9x Beter
focussen
Merk je dat je aandacht tijdens het lezen,
film kijken of muziek luisteren steeds
wegglipt? Logisch. In de prikkelrijke
informatiemaatschappij van tegenwoordig
is je concentreren een fikse uitdaging.
En dat geldt nog eens extra als je niet zo
piepjong meer bent. Gelukkig weet Stefan
van der Stigchel – boek: Beter leren kijken –
wat je daaraan kunt doen.
TEKST: LINDE VERHULST

9X GEZONDHEID
Rustige omgeving
Verminder afleiding zoals
achtergrondgeluiden, verkeer
of tv-geluiden en richt een
aparte ruimte in als jouw
‘focusgebied’. Zorg dat daar
geen rommel ligt, zodat er
een gevoel van kalmte over
je komt. Door je te concentreren
als je in die omgeving
bent, merk je vanzelf dat het
beter gaat.
Geheugentechnieken
Er zijn verschillende manieren
om je geheugen te trainen
waardoor je hersenen flexibel
blijven en je je beter kunt
concentreren. Vaak zijn deze
methoden nog leuk ook. Denk
aan het oplossen van puzzels
zoals sudoku’s of gebruik de
app Peak. Die biedt spellen die
je geheugen en concentratie in
een mum verbeteren.
Eet gezond
Eet voedingsmiddelen die
goed zijn voor je hersenen.
Hierbij kun je denken aan
bessen, noten en donkere
bladgroenten, zoals spinazie.
Goede vetten uit bijvoorbeeld
vette vis en vitamine E uit –
alweer – noten, zijn ook goed
voor je denkvermogen. En
helpen je uiteindelijk beter te
concentreren.
Goede nachtrust
Zorg ervoor dat je voldoende
slaapt en genoeg rust krijgt.
Als je niet genoeg slaapt,
kan dat invloed hebben op
je hersenen. En dat leidt
weer tot een belabberde
concentratie, zeker als je wat
ouder wordt. Probeer een
vast slaapritme aan te houden
en ga steeds op dezelfde tijd
naar bed.
Fysieke inspanning
Kom in beweging. Dat is goed
voor je hersenen omdat het de
bloedtoevoer naar je hersenen
verbetert. Dat helpt je weer
helderder te denken en ja hoor:
ook om je beter te concentreren.
Probeer dus elke dag iets
aan lichaamsbeweging te
doen, zoals een wandeling
maken, even zwemmen of
pilates beoefenen.
Meditatie
Ook een goeie: meditatie.
Probeer geregeld, bijvoorbeeld
eens per week, te mediteren
en mindful te zijn. Dat wil
zeggen dat je leert om je
gedachten te controleren en
je minder snel af laat leiden.
Daardoor ga je je uiteindelijk
ook beter concentreren, en
word je bovendien alerter.
Ongeacht je leeftijd.
Eén ding tegelijk
In de wereld waarin we nu
leven, gebeurt er vaak veel
tegelijkertijd. Dat kan overweldigend
werken en het lastig
maken je te concentreren. Om
die overbelasting te verminderen,
is het een goed idee je
activiteiten te beperken. Door
één ding tegelijkertijd te doen,
verbetert je concentratie en
raak je meer gefocust.
Blijf leren
Nieuwe dingen leren, dat
stimuleert je geest en je
hersenen. Volg bijvoorbeeld
een leuke cursus of lees een
boek over iets wat je aanspreekt.
Een lezing bijwonen
werkt ook goed. Door simpelweg
nieuwsgierig te blijven
naar nieuwe dingen houd je
je hersenen actief et voilà: je
kunt je beter concentreren.
Houd een dagboek bij
In een dagboek schrijven klinkt
misschien als iets wat je als
puber deed. Maar opschrijven
wat er in je hoofd omgaat en
hoe je je voelt, kan uitstekend
helpen om te begrijpen wat
er in je leven gebeurt en,
belangrijk, om je gedachten
te organiseren. Z0 ga je je
vanzelf focussen op wat écht
belangrijk is.
GRATIS BOEK?
Kijk op p. 127
en maak kans!
43
beeld: Getty Images

Dat seks voor de meeste stellen
behoorlijk belangrijk is, is geen
nieuws. Dat seks meer is dan
penetratie weten we ook wel.
Maar wat als dat niet meer gaat?
Of als seks überhaupt
niet meer gaat?
TEKST: CHRISTIEN JANSEN

Hád ik maar
hoofdpijn
‘Tijdens een opvlamming is mijn
onderkant een oorlogsgebied’
Willeke (1971) is getrouwd, heeft twee kinderen en een
kleinkind. Door de (waarschijnlijke) auto-immuunziekte
genitale lichen sclerosus is de huid van haar vulva
verkleefd. Daardoor is penetratie onmogelijk geworden.
Om de vulvahuid soepel te houden, smeert Willeke die
dagelijks meerdere keren per dag in met vette zalf en
twee keer per week met hormoonzalf.
“Ik vermoed dat ik als meisje al LS had: ook toen al
had ik zo’n brandende, jeukende pijn aan mijn vulva.
Gelukkig kreeg ik ondanks deze aandoening vrij
probleemloos twee kinderen en had ik jarenlang een
seksleven waarbij een grote rol was weggelegd voor
penetratie, een van mijn favoriete onderdelen van
seks. Tot een jaar of vijf, zes geleden. Toen werd
penetratie steeds pijnlijker en ging mijn huid vaak
bloeden. Als ik terugdenk aan de laatste keer dat we
penetratieseks hadden, word ik weer emotioneel.
Ik lag daar en zei snikkend: ‘Het gaat écht niet meer.
Ik wil wel, maar het kan niet.’ Waarop mijn man mij
naar zich toetrok en aangedaan zei: ‘Als het niet gaat,
dan gaat het niet liefje.’
Ach, die onderkant van mij. Tijdens een opvlamming
is mijn vulva oorlogsgebied. Als ik in een wijde broek
of rok door het huis loop, zonder onderbroek, dan
weet mijn man al: géén seks. Gelukkig is het alweer
een tijd geleden dat er een opvlamming was en
hebben we een prima seksleven waarbij we veel
strelen en creatief zijn met onze monden, handen
en speeltjes. Al wordt klaarkomen voor mij steeds
lastiger omdat mijn clitoris inmiddels langzaamaan
ingekapseld raakt. Zelf kan ik die al nauwelijks meer
vinden. Als ik ernaar zoek, raak ik alleen maar
gefrustreerd en verdrietig. Gelukkig heeft mijn man
een goede tastzin en ziet hij het als een uitdaging om
me altijd een hoogtepunt te bezorgen. Voor hem
maken we het leuk met speeltjes: een soort eitjes
voor over de eikel met aan de binnenkant nopjes en
streepjes, gewoon van Kruidvat, haha. Misschien
klinkt het gek maar dat we geen penetratieseks meer
kunnen hebben, vind ik erger dan mijn man. Want dat
45

Vroegûh
was
alles beter
54
WAT VIND JIJ?
Tijd voor een goed gesprek,
ontspannen samenzijn en een
knetterspannend spel met
de hele familie. Vroeger had je
nog tijd en oog voor elkaar.
Zaten we niet de hele dag
op onze smartphone te
scrollen. En was er niet áltijd
en overal maar geluid. Zalig.
Of… was het vroegûh maar
slaapverwekkend sáái?
Dit zeggen jullie.
PRODUCTIE: DANIËLLE BRONSGEEST | BEELD: PRIVÉ
Even naar Parijs
Meer onbezonnen
Ik heb net een online meeting met collega’s
achter de rug. Een groot voordeel van deze tijd, want
thuiswerken is daardoor goed mogelijk en toch blijf je
in contact met elkaar. Toevallig kwam het onderwerp
‘vroeger was alles beter’ ter sprake. Die goeie oude
tijd: geen mobiele telefoon, niet op elke hoek een
camera, niet de hele dag nieuwsberichten die binnenkomen.
Waarschijnlijk stonden we daardoor ook wat
meer onbezonnen in het leven. Beslissingen werden
snel genomen, zoals ook ons weekend Parijs. Mijn
vriend belde mij op een vrijdag op mijn werk: haal
jij even Franse franken bij de bank? Dan gaan we
vanmiddag naar Parijs! Ja leuk, waarom ook niet. Er
was wel iets met de auto, maar dat mocht de pret niet
drukken. Iets met een lekkage waardoor de koeling
niet meer werkte: elk uur stopten we om met een
fles water onder de motorkap te duiken en iets bij te
vullen. En hup, daar gingen we weer. Parijs bereikt
en hotel ter plekke gezocht, een beetje oud maar
verder prima, van reviews hadden we nog nooit
gehoord. Zo hadden we een heerlijk weekend en zijn
we op dezelfde manier weer naar Nederland teruggereden.
Daar hebben we toen toch maar snel de auto
laten repareren.
Irma Schoordijk (1965)

Tijd van boekenwurmen
Door weer en wind naar de bieb
Op het moment dat ik tegen mijn kinderen wil zeggen dat ‘vroeger
alles beter was’, kom ik doorgaans niet verder dan ‘vroeger’. Ik word
direct de mond gesnoerd! Elk tijdperk heeft uiteraard z’n charme, maar
als doorgewinterde boekenwurm vind ik het vooral heel jammer dat er in
dit tijdperk zo weinig wordt gelezen. Ik stapte in m’n puberjaren wekelijks
op mijn fiets (mind you: geen e-bike!) om door weer en wind naar de plaatselijke
bibliotheek te gaan en mijn stapeltje biebboeken om te wisselen
voor nieuwe. Niks geen computers om te checken welke boeken wel of niet
aanwezig waren, en waar ze stonden. Gewoon langs de rekken struinen
en meenemen wat je tegenkwam. Bij de uitgang een kaartje af laten
stempelen met de datum waarop de boeken weer terug moesten zijn.
Voor mij niet nodig, want ik verslond de boeken binnen een week.
Helaas heb ik door het vele lezen ‘slechte ogen’ gekregen. Dat is dus
níet veranderd ten opzichte van het huidige tijdperk, behalve dan dat mijn
kinderen slechte ogen hebben gekregen door het staren naar hun iPad...
Zoals gezegd, elk tijdperk heeft z’n charme en het heeft geen zin om in het
verleden te blijven hangen. Maar dat vroeger alles beter was als het gaat
om lezen, dat staat buiten kijf!
Pien Lotte (1971)
Irma Schoordijk (1965):
‘Vanmiddag naar Parijs? Ja
leuk, waarom ook niet?’
Liever vroeger
We waren heel snel tevreden
Zodra je over ‘vroeger was alles beter’ begint, typeer je
jezelf als oud. De jeugd heeft de toekomst en lacht om ons
ouderen. Dat deden wij vroeger ook. Toch is er nu een enorm
verschil met ‘vroeger’. De mensen krijgen nu te veel prikkels
binnen, de telefoon lijkt aan hun lijf vastgeplakt terwijl de zogenaamde
sociale media vooral asociaal zijn. Het directe menselijke
contact is enorm verarmd. Vroeger waren we heel snel tevreden.
Bij heel hoge uitzondering kregen we een zakje Treets als mijn
vader voor een vergadering naar Utrecht ging. Dat was feest. De
vakanties brachten we jaar in jaar uit een maand in Katwijk aan
Zee door. Later gingen we naar Luxemburg en nog weer later naar
Oostenrijk of Zwitserland. We waren er dolgelukkig. Vroeger kreeg
ik een tweedehands fiets waar houten blokken op de trappers
werden gezet tot de fiets paste. Toch reed ik supertrots op mijn
nieuwe fiets door Amersfoort. Ja, vroeger was (bijna) alles beter!
Jacqueline Wessels-van der Kamp (1947)
Verhalen
van
lezers
Weinig kansen
Er is nu veel meer mogelijk
Vroeger was alles beter? Zeker
niet! Wie kregen de kansen? Ik
werd zelf geboren in 1946 als
dertiende kind in een arm gezin
van vijftien. Drie meiden in een tweepersoonsbed,
ik lag overdwars aan het
voeteneind. Nooit een eigen kamer
natuurlijk. Eten was er mondjesmaat.
Kleding werd van de oudste naar de
jongste doorgegeven. Een verwassen
zomerjurk was je nachthemd. Een
douche kwam er pas in 1965. Materieel
hadden we het dus matig. Maar liefde
was er plenty, de oudere zussen moederden
mee. Scholing vonden onze ouders
belangrijk. Wie kon, mocht verder leren,
de mulo was wel de top – als er geld
voor was. Ik was de dertiende en omdat
de oudere kinderen inmiddels ook geld
binnenbrachten, mocht ik naar de
kweekschool, bij de nonnen. Er was
geen kamer om mij, mijn studieboeken
of een typemachine een plekje te
geven, dus met 15 jaar ging ik uit huis.
Ziek van heimwee omdat ik iedereen
zo miste. Mijn vader vond het eigenlijk
wel zonde om een meisje te laten
studeren, maar mijn moeder besliste
gelukkig anders. Tot zijn dood aan
toe had mijn trotse vader een briefje
met mijn eindexamencijfers in zijn
portemonnee zitten…
Vakantie was een dagje Katwijk achter
op de fiets bij je grote zus. Mijn kleinkinderen
maken nu wereldreizen.
Mijn oma was analfabeet, mijn ouders
gingen met 12 jaar van school, ik was
met 20 jaar juf. Nu is mijn zoon professor
en studeert zijn oudste zoon aan een
universiteit in Engeland. Vier generaties
verder, en zoveel meer mogelijkheden!
Anoniem (1946)
55

5VRAGEN AAN
Janine
Abbring
‘Ik ben bedachtzaam, zie altijd
nuance en twee kanten’
Oud-Zomergastenpresentator Janine Abbring (1976) ontliep nipt
een burn-out. Ze luistert nu beter naar haar lichaam en verbouwt
een huisje in het Drentse bos. Zen! Na de zomer barst de hectiek
van De avondshow met Arjen Lubach weer los. Maar tot die tijd
heeft ze ‘heerlijk de tijd om te klussen’.
INTERVIEW: INGRID SPELT | BEELD: SHODY CAREMAN
74

Of het interview een maandje
later kan. Want ze maakt tien
weken lang als eindredacteur
bij De avondshow met Arjen
Lubach heel lange dagen. Ik heb vorig
jaar bijna een burn-out gehad dus ben
wat strenger op mijn agenda, mailt ze.
Doen we dat. Abbring was de scherpere
versie van zichzelf toen ze bekend werd
als Jakhals in De wereld draait door
(DWDD). Daarna werd ze gevraagd voor
het radio- en tv-programma Vroege
vogels, een spreekbuis voor het milieu
en advocaat van de natuur, dat net zo
goed bij haar paste. “Nog steeds val ik af
en toe in bij Vroege vogels. Erg leuk om
te doen.” In 2012 werd Abbring wereldnieuws
na een ernstig ongeluk tijdens
de opnames van Wie is de mol? in Zuid-
Afrika. Als kandidaat sprong ze van een
rots in het water en brak haar rug. “Aan
het ongeluk heb ik rugklachten overgehouden,
maar ik zou zo wéér meedoen.”
In 2017 werd ze gevraagd voor Zomergasten
en interviewde ze zes jaar lang
prominente gasten over hun ideale televisieavond.
Voor haar interview met de
inmiddels overleden en destijds doodzieke
burgemeester Eberhard van der
Laan ontving ze de Sonja Barend Award.
In diezelfde zomer overleed haar moeder.
Met Van der Laan sprak ze voorafgaand
aan het memorabele gesprek niet over

Anna Jones is kok, schrijver, de stem van de moderne vegetarische
keuken en auteur van verschillende bestsellers. Haar boeken worden
in tien landen verkocht en zijn in vijf talen vertaald. Eén: pan, plaat,
planeet was een bestseller van de Sunday Times en Vegetarisch
het jaar door won belangrijke prijzen. Anna gelooft dat groenten het
middelpunt van elke tafel zouden moeten zijn.
Smaak
explosies
3X VERRASSEND VEGETARISCH
Supersimpele vegetarische recepten die barsten van de
smaak én vriendelijk zijn voor de planeet? De Britse kok
Anna Jones kent er legio. Sterker nog: ze maakte er haar
specialiteit van en deelt ze allemaal in haar nieuwste
kookboek. Een ware explosie van smaken en culinaire
creativiteit: daar kun jij nu ook mooi indruk mee maken.
PRODUCTIE: DANIËLLE BRONSGEEST | BEELD: MATT RUSSELL, ISSY CROKER (PORTRET ANNA)
80

PAPPARDELLE
met sticky sjalotten
‘De saus smaakt alsof er veel meer
werk in zit dan erin zit.’

(T)huis in Frankrijk
Tuinieren: een vorm van heersen en buigen
Ze zocht rust. En omdat in Nederland alles wat alleen met veel fantasie maar een beetje
líjkt op een vakantiehuis (lees: stacaravan) onbetaalbaar is, week schrijver en journalist
Yolanda Entius (1961) uit naar de Franse Haute-Marne. Voor de stilte, een brandnetelwoud,
kabbelende beekjes en een geweldige tuin. Ofwel: een echt thuis.
TEKST & BEELD: YOLANDA ENTIUS
100

Vakantiehuis
kriebels?
Zie p. 108