Twin 653 nr. 143 7 - 2024

653 carburateurs
NR. 143, AUGUSTUS 2024, JAARGANG 34
YAMAHA 650 TWIN KLUB NEDERLAND
Met o.a. het GKT, onze man in
Indonesië, vallen in Meerkerk,
deel 4 en meer
} zie pagina 32

Volg het nieuwe
Klub-Insta-account!
Het is nog in ontwikkeling en het zal
binnenkort het oude gaan vervangen.
www.instagram.com/yamahaxs650nl
Ook voor de juiste
voorvorkveren+olie!
Hagon Shocks. Een compleet
assortiment schokbrekers van
klassiek tot supersport
● als beste getest
● 2 jaar garantie
● alle maten
MORREN
Import
Tel. 0342-490580 (fax 450992)
www.hagon-shocks.nl E-mail: info@hagon-shocks.nl
Input!
Zonder input geen clubblad. Dus ben je net terug van je motorvakantie, ben je trots op je
custom of heb je een filosofische overpeinzing die je wil delen. Schroom niet en stuur
je materiaal naar de redactie (redactie@xs650.nl).
En als je dat doet graag de foto’s (in een zo hoog mogelijke resolutie) en tekst apart als bijlage bij
de mail aanleveren. Als de totale grootte van het bericht door de foto’s boven de 10 Mb dreigt uit
te komen dan graag de foto’s apart via WeTransfer versturen.
We zijn benieuwd! Want: sharing is caring!
2

INHOUD
#143
6 XS IN DE MEDIA
Verslag door Wim Lange
12 EERSTE DOKUSMIDDAG
Verslag door Wim Lange
14 GKT 2024
Verslag door Wim Lange
22 RACES IN HENGELO
Verslag door Wim Lange
26 MOTORENCULTUUR IN AZIË
Verslag uit Indonesië
32 IK EN MIJN MOTOR
Lenny Leijendekker
38 CARBURATEURS
Deel 4 door Fried Anepool
52 RACEN MET DE RICKMAN
Verslag van Gijs van Hesteren
56 YAMAHABOND
Door Fried Anepool
60 ADVERTENTIE
Onderdelenbank
EN VERDER…
4 Redactioneel • 5 Bestuurtje • 63 Agenda
64 Colofon..
34 HET SEIZOEN VAN 1969
Door H.J. van Kessel
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 3

REDACTIONEEL
Kwestie van tijd.…
DOOR HANS PROST Ruim twintig jaar alweer ben
ik lid van ons knusse XS-genootschap. In
deze twee decennia heb ik als 653-redacteur
vele pagina’s volgeschreven over met name
eigenbouw XS650’s. Vooral om eenieder
maar te overtuigen dat je van een XS-twin
veel meer bouwen kunt dan met Lego.
Zelf heb ik natuurlijk ook op menige originele
XS mijn lusten botgevierd. De laatste die de
garage uitrolde was onderstaande scrambler,
zoals je je wellicht zult herinneren. Dat is
inmiddels drie jaar geleden. Ondertussen is
er privé veel gebeurd, maar ik heb ook enkele
nieuwe projecten gebouwd.
Niet één hiervan had overigens een XS-blok
tussen de framebuizen hangen...
Ook moet ik erkennen dat mijn bijdrage aan
de 653 de laatste jaren minimaal is geweest.
De liefde voor onze XS-twin is er zeker nog
wel hoor, maar als fanatiek eigenbouwer heb
ik even andere uitdagingen en ideeën in m’n
hoofd. Mijn energie gaat momenteel naar
old school choppers, zijspannen en moderne
Triumphs.
Maar om jullie gerust te stellen, nog steeds
staat hier ook mijn XS650B-model in originele
Star Black uitvoering. Ook ligt onder de
werkbank een XS650-blok, dat me af en toe
verleidelijk aankijkt. Wetend dat het XS-vuur
wel weer aangewakkerd wordt en dat dit
gewoon een kwestie van tijd is...
4

BESTUURTJE
DOOR MAURICE BONNE Op het moment dat ik dit
schrijf ligt de langste dag alweer achter ons
en mogelijk dat ik niet de enige ben, maar ik
heb het gevoel dat de zomer voorbij is. Het
regent vaak en de zonnepanelen liggen erbij
en zien geen zon. Gelukkig gaat het met de
klub goed, eigenlijk uitstekend.
Een aantal jaren geleden, in april 2019, heb
ik de ledenadministratie overgenomen van
Jos van Meel. Ook toen zei ik al bij aanvang
dat ik dit drie jaar als vrijwilliger zou doen.
Gelukkig is de administratie voor leden nu
eenvoudiger door de hulp en inzet van Marc
en Paul, die een nieuw programma hebben
geïntroduceerd.
Als opvolger van Jan-Theo Varkevisser, die
zijn werk als penningmeester na de ALV aan
mij overdroeg, ben ik blij met de huidige
financiële situatie van de klub. Ook de structuur
die aangebracht is door het interimbestuur,
met duidelijke lijnen van en naar
het bestuur van onze vereniging, geeft een
duidelijk beeld en handvatten voor het invullen
van de functie van de penningmeester.
De overdracht is helaas nog niet afgerond
op het moment dat ik dit schrijf. Met name
de registratie voor bankzaken (ING) laat nog
op zich wachten. Dit heeft tot gevolg dat
Jan-Theo mij nog vertegenwoordigt voor wat
betreft de bankzaken. Hij heeft aangegeven
hier geen problemen mee te hebben. Dit is
zeer prettig en geeft een fijn gevoel.
In 2022 ben ik na bijna 41 jaar gestopt met
werken, nu nog twee jaar tot mijn AOW. Er
staan twee motoren in de garage en twee in
de extra bijgebouwde schuur. Anders paste
het niet (deze twee, beide oldtimers, een
XS650 bijna-bobber en een Suzuki 400, zijn
van mijn zoons, maar die hebben geen plek
en tijd!)
Afgelopen jaar heb ik bijna alle cursussen
gevolgd die binnen de klub gegeven worden.
Geweldig en complimenten voor de docenten.
Dat geeft een goede basis om zelf te
sleutelen.
Toen ik mijn Yamaha kocht was het een
chopper. Die voorvork is meteen vervangen.
Door een van een Yamaha FZR600. Daarnaast
een andere uitlaat en een ander zadel. Zoals
jullie op de foto kunnen zien is het nog niet
klaar. Dit komt mede omdat ik rijden belangrijker
vind dan afwerken van het project en
omdat ik nog ander vrijwilligerswerk doe.
Graag vestig ik jullie aandacht voor het
volgende: een vereniging kan alleen bestaan
indien leden zich inzetten voor het draaiend
houden van de vereniging. Zonder deze
vrijwilligers geen klubblad, geen 653-service,
geen vertegenwoordiging bij beurzen, geen
treffens, et cetera. Het kan niet zo zijn, als we
meer dan 500 leden hebben, dat er maar een
zeer klein deel actief deelneemt als vrijwilliger.
Bij deze de oproep om je te melden als
vrijwilliger voor een van de commissies. Meld
je door een bericht te sturen aan het bestuur.
bestuur@xs650.nl
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 5

XS IN DE MEDIA
In de media
TEKST: WIM LANGE. FOTO’S: BIKEBOUND EN XS650 CLUB DE FRANCE
Deze keer heb ik de eer om onze vaste rubriek ‘In
de Media’ te verzorgen. Behalve onze eigen Klub-Facebookpagina bezoek ik ook regelmatig
de bladzijden van clubs in andere landen. Na een tip van Fried kijk ik maar weer eens wat
onze Franse XS-vrienden te melden hebben.
ALEX, KUN JE ONS IETS OVER JEZELF, JOUW MOTOR-
VERLEDEN EN JE BEROEP VERTELLEN?
“Ik ben Alex Leathers en ik ben geboren en
opgegroeid in Battle Ground, Washington.
Voor de kost ben ik bestuurder van allerlei
zware machines. Ik kreeg voor mijn vijfde
verjaardag een Honda Z50 en sindsdien ben ik
niet meer gestopt met motorrijden. Meestal
reed ik in de bossen of deed ik mee aan allerlei
motorcrossraces. Maar eigenlijk was dat toch
niet zo mijn ding. Toen ik tijdens ‘Dirt Quake
USA’ in contact kwam met flattrack-racen
wist ik dat dit iets voor mij zou kunnen zijn. Ik
wilde dat wel eens gaan uitzoeken.”
Trots staat Alex bij zijn nieuwe speeltje.
Mijn oog valt op de foto van een fraaie dirttracker
en ik begin verder te neuzen. Na
wat geklik kom ik terecht op de site van
‘BIKEBOUND’, waar je een breed scala aan
verbouwde motoren kunt bewonderen, van
caféracers, scramblers, trackers, tot bratstyle
aan toe. Al snel vind ik het interview met
Alex Leathers, de bouwer en berijder van de
tracker. Enkele jaren geleden stond deze fiets
al eens in deze rubriek, maar ik wil er nu iets
uitgebreider bij stilstaan.
HOE HEB JE DAT AANGEPAKT?
“Ik ben meteen begonnen met een Kawasaki
KX450 DTX, een motorcrossmachine die
geschikt gemaakt was voor flattrack-racen.
Machines zoals deze kun je zien in de AFT Singles-klasse
van American Flat Track. Maar…
toen reed ik even een paar rondjes op een
door een XS650 aangedreven tracker met een
Ray Carrollframe. Toen ik daarna weer op mijn
eigen motor stapte wist ik een ding zeker. De
Kawa gaat er uit en ik ga zelf een klassieke
tracker bouwen. Met een XS650-blok er in.”
WAAR LIGGEN JE INSPIRATIEBRONNEN?
“Ik ben vooral uitgegaan van de XS650’s die
Shell Thuet bouwde voor Kenny Roberts. Maar
ik heb ook ideeën gebruikt van andere framebouwers
die zich in de jaren zeventig van de
6

Kenny Roberts kon al jong goed overweg met XS650 flat-trackers.
vorige eeuw bezig hielden met flattrackers. In
1973 and 1974 verkocht de legendarische racetuner
Shell Thuet zijn in Los Angeles gevestigde
dealerschap om zich te concentreren op
het opbouwen van de Yamaha 650cc staande
twins, die de jonge Kenny Roberts zou gaan
rijden in twee AMA Grand National kampioenschappen.
De rest is geschiedenis. De door
hem getunede XS650-motoren katapulteerden
Roberts uiteindelijk de Grand-Prixwereld
in en verzekerden de XS650 van een plaats in
de flattrackgeschiedenis.”
van het balhoofd en heb het frame ontdaan
van alle onnodige ogen en steuntjes. De fiets
rolt nu op twee 19-inchwielen, natuurlijk met
een moderne schijfrem in het achterwiel.
Mijn vriend Rob Shaeffer heeft het spuitwerk
gedaan. Hij gebruikte daarvoor een prachtige
rode metalflake-lak en daar ben ik dolblij mee!
Ik ben er nog niet mee op het circuit geweest,
maar ik ben ervan overtuigd, dat ik ermee ga
knallen, wanneer het eindelijk zo ver is.”
HOE HEB JE HET VERDER AANGEPAKT?
“Geïnspireerd door de machines van Shell
Thuet kocht ik een XS650 uit 1977. Ik bouwde
het motorblok volledig opnieuw op met standaardmaat
zuigers, een Shell #1 nokkenas en
Mikuni roundslide-carburateurs. Het frame is
een flink aangepast standaardexemplaar met
een steilere balhoofdhoek (25 graden in plaats
van 27,7), voor een wat wendbaarder karakter.
Ik verstevigde meteen ook de hele omgeving
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 7

XS IN DE MEDIA
JAB’s Yamaha XS650
TEKST: WIM LANGE. FOTO’S: PASCAL DRUELLE EN WIM LANGE Misschien ken je wel de houten motor uit het Duitse
Kevelaer. Deze niet bepaald fijnbesnaarde klomp hout lokt daar motorrijders naar de
motorparkeerplaats bij de kerk. Natuurlijk is hout al lang niet meer het voor de hand
liggende materiaal voor het opbouwen van een motorfiets. Mederedacteur Henk tipte mij
om eens op de site www.designboom.com te kijken.
Fransoos Jacques Jouvin van Atelier JAB pakte
het gegeven van een houten motorfiets iets
subtieler en artistieker aan. Hij nam een
XS650 uit 1978 onderhanden. De resulterende
caféracer lijkt te wortelen in de traditie van
Italiaanse sportbotenbouwers van de de jaren
twintig en dertig van de vorige eeuw. Een
mengsel van verchroomd staal, aluminium en
gelakt hout. In 2016 liep Jacques al rond met
de ideeën, maar pas in 2018 vond hij met een
XS 650 de perfecte basis voor zijn plannen.
Hij zei destijds: “De lijnen van de Yamaha
650 twin en vooral het prachtige motorblok
lenen zich uitstekend voor deze creatie.” En
zo begon hij toen al met de realisatie van deze
neo-retrobike.
Het frame werd ontdaan van alle onderdelen
en kreeg een metaalkleurige coating. Op
enkele plaatsen paste hij het aan, opdat hij
het vloeiend gelijnde houten monocoque
beeldhouwwerk erop kon monteren. Ook de
8

enzinetank paste hij aan, zodat deze onder
het houten omhulsel zou passen. Al het hout
werd bedekt met twaalf lagen vernis, voor een
intense hoogglans. Daarna werd het met leer
beklede zadel erop geplaatst en alle bedrading
zorgvuldig weggewerkt. De originele uitlaten
werden vervangen door een volledig RVS uitlaatsysteem.
De knipperlichtjes verwerkte hij
listig in de afgeknotte achterste framelus.
De houten handvatten zijn speciaal gedraaid
en de elektronische snelheidsmeter is gevat
in een omhulsel van aluminium en hout. De
fraai gefreesde aluminium koplampsteunen en
de licht gebogen clip-ons vorm,en daarmee
een smaakvol geheel. Een fijne balans tussen
metaal en hout.
Het motorblok is helemaal op de schop gegaan.
Nieuwe lagers in de versnellingsbak en
voor de nokkenas en krukas. De cilinderkop
werd helemaal gereviseerd en samen met de
cilinder aan de buitenkant getrakteerd op een
hittebestendige matzwarte laklaag. Er werden
nieuwe zuigers geplaatst. De koppeling werd
opgefrist met nieuwe platen en versterkte
veren. Er kwamen nieuwe carburateurs op.
Wanneer je even naar de foto’s kijkt, ontdek
je vast nog meer details, die anders zijn dan je
zou verwachten. Al met al is Jacques er meer
dan duizend uren zoet mee geweest. Mocht
je deze motor helemaal zien zitten, dan kan
ie volgens de hierboven genoemde site voor
vijftigduizend euro’s de jouwe worden.
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 9

XS IN DE MEDIA
Schotse Streettracker
TEKST: WIM LANGE. FOTO’S: NIK (BACK STREET HEROES)
In de Back Street Heroes #478 van begin dit jaar staat de
streettracker van Tommy Sanderson. Hij woont op het Black Isle, een schiereiland ten noorden
van Inverness (Schotland). Dat is volgens de BSH-redactie meteen de reden waarom het zo
lang had geduurd voordat er eindelijk een fotoreportage van deze fiets gemaakt werd.
Hoewel sommige merken, zoals Honda, Indian
en Harley-Davidson, een streettracker in het
programma hebben of hadden, zijn de meeste
straatgeoriënteerde dirttrackers het product
van nijvere huisvlijt. Dit geldt in zekere mate
ook voor die van Tommy. Zijn 650 is gebaseerd
op een XS650 van 1981.
Het frame is ontdaan van allerlei steuntjes en
andere frutsels. Het motorblok werd opnieuw
geverfd en voorzien van K&N flattrack
luchtfilters. De standaard dynamo moest het
veld ruimen ten gunste van een batterijloos
PMA-systeem. En aan de rechterkant kwam er
– naar goed trackgebruik – een twee-in-een
uitlaat op. Verder werd de originele benzinetank
gebruikt en dat was het dan wel wat de
10

XS-onderdelen betreft. Alle andere spullen
zijn gedoneerd door andere motorfietsen of
leveranciers.
De voorvork, bijvoorbeeld, is van een later
model Suzuki Hayabusa en de spaakwielen
komen van een Kawasaki Zephyr 750. De
achterbrug is van een Kawa GPZ750 Turbo,
maar werd omgebouwd naar twee schokdempers.
Het stuur, de Koso snelheidsmeter, het
zitje met FT-kontje en de nummerplaat met
verlichting werden gescoord op E-bay.
Tommy kreeg bij dit project de nodige hulp
van zijn goede maat Cameron Macdonald in
Inverness. Hij maakte de rem-schakelsetjes
en tekende voor de veranderingen aan het
frame en de achterbrug. Ook zorgde hij voor
de montage van de voorvork. Mike Gordon,
ook in Inverness, verzorgde het crèmewitmet-bruine
spuitwerk.
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 11

VERSLAG
Eerste Dokusmiddag
DOOR WIM LANGE
Jarenlang was café Dokus in Best – mede bekend door de Dokusrit – hét
trefpunt bij uitstek voor XS-rijdend Zuid-Nederland en omstreken. Net voordat
Corona roet in het eten gooide gaf kasteleinse Tony al aan dat ze op zoek was naar
een nieuwe eigenaar. Vervolgens holde haar gezondheid zó hard achteruit, dat zij
jammer genoeg niet meer heeft kunnen meemaken wie de nieuwe eigenaren werden.
BEER
Inmiddels is er dit voorjaar – na een intermezzo
van enkele jaren – weer een echte
Dokusrit verreden. Daarover kon je al lezen in
nummer 142. Toen kwam meteen en spontaan
de gedachte op om ook de maandelijkse
Dokusavonden nieuw leven in te blazen. De
enige beer op de weg was het feit, dat het café
vooralsnog alleen overdag geopend was. Maar
dat probleem loste zich snel op door te kiezen
voor de derde zaterdagmiddag van de maand
als ontmoetingsmoment. Tijdens de daaropvolgende
ALV in Ommen bleek overigens, dat
er ook elders in het land behoefte bestaat aan
regionale ontmoetingsplekken.
DUBBELE ZONDVLOED
Inmiddels zit de eerste Dokusmiddag er op.
Op zaterdag 18 mei liep het nog niet meteen
storm, maar de XS650-dichtheid was
enorm met 60%. Zeker wanneer je bedenkt
dat Maurice op loopafstand woont en een en
ander gecombineerd had met een wandeling
met zijn hond. Prachtig zonnig weer en op het
terras was het goed toeven.
Koffie met appeltaart op tafel en een vleugje
E5 in de atmosfeer, wat wil je nog meer? Toch
sloeg na een tijdje de ongerustheid toe, toen
ook andere gasten de benzinedamp roken.
Inspectie leerde ons dat een lekkende carburateur
voor een riante plas van het kostbare
vocht op de dure tegelvloer had gezorgd. We
noemen geen namen, om een aanklacht wegens
een milieudelict te voorkomen.
Nadat de benzinekranen waren dichtgedraaid
stopte de zondvloed. En even later zorgde een
geweldige stortbui voor een keurig schoongespoelde
stoep. Marco, die de bui thuis al
had zien hangen, was wijselijk per auto naar
Dokus afgereisd. En Berry en ik konden voor
diezelfde bui gelukkig schuilen onder het viaduct
van de A50. Maar niet voordat we eerst al
binnen een paar minuten volledig doorweekt
waren. Gelukkig klaarde het snel op, zodat we
onderweg naar huis nog een beetje konden
opdrogen.
12

653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 13

VERSLAG
G.K.T. 2 0 2 4
TEKST: WIM LANGE. FOTO’S: JAN-THEO VARKEVISSER, HENK DE ZWAAN, WIM LANGE.
Het bestelde mooie weer arriveerde net
een dagje te laat, want de locatie van het Grote Klub Treffen moest op het laatste moment
gewijzigd worden, vanwege de zompige weilanden op de oorspronkelijke kampeerplaats.
Maar dat mocht de pret niet drukken. Die eerste dag kwam alles toch nog goed, dankzij de
uitvinding van het waterdichte motorpak.
14

VRIJDAG 21 JULI
De nieuwe camping ligt op een bult in de
Utrechtse heuvelrug en daar kunnen tentjes
en motoren opgezet en gestald worden,
zonder dat ze meteen in het moeras verdwijnen.
Knap last-minutewerk van onze
evenementencommissie, waarvoor hulde! Het
wordt al snel erg druk, want gelukkig laat een
beetje twinner zich niet afschrikken door wat
gespetter. Gaandeweg knapt het weer wat op
en wordt het ouderwets gezellig. Behalve aan
koffie, cola en bier kun je jezelf tegoed doen
aan een heerlijke pastaschotel met salade, terwijl
de reguliere campinggasten onze stoere
motoren vanuit hun ooghoeken bewonderen.
Het heerlijk pastagerecht gaat er wel in.
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 15

ZATERDAG 22 JULI
De pret duurt tot in de kleine uurtjes, ook al
staan er voor de volgende dag al vroeg wat
activiteiten gepland. Bijvoorbeeld omdat het
hele culinaire gebeuren in ons eigen beheer
plaatst vindt. Zelf eieren met spek bakken en
koffiezetten voor het ontbijt, kortom. Niks
mis mee, natuurlijk. Het voordeel is dat je
jouw ontbijthap net zo lekker kunt maken als
je zelf wilt. Verder staat er een landmarkentocht
op het programma. Hans van Leeuwen
zette in de omgeving een toertocht uit door
fraaie landschappen, waarbij je in groepjes een
viertal zogenaamde landmarken aandoet. Dat
kan een gebouw zijn of een andere markante
plek. De bedoeling is om daar dan een foto
van te maken met jouw groepje op de voor- of
achtergrond. Zo kun je laten zien dat je het
landmark inderdaad aangedaan hebt.
De betreffende landmarken.
16

Heerlijk appelgebak bij landmark #4, ons eigen Klubhuis in Barneveld.
Binnendoor van Brabant naar Leersum.
PRACHTIGE ROUTE
Helaas blijkt later dat veel mensen inderhaast
verzuimen om de foto te schieten. Ze vallen
daardoor buiten de prijzen, want de jury
is onverbiddelijk. Maurice, Emiel en ikzelf
komen pas op zaterdagochtend aan op de
camping en kunnen nog net met de laatste
groep meerijden. Ook wij vergeten om foto’s
te maken, maar net zo goed genieten we van
de prachtige route.
Bij terugkomst op de camping wordt alles
minutieus gecontroleerd.
GEZELLIGHEID
Eenmaal terug op de camping is er ruim de
tijd om onder het genot van een koel drankje
bij te kletsen. Er zijn nog meer klubleden, die
alleen vandaag even overkomen. Geeft niks.
Het weer staat vandaag helemaal in de zomerstand
en iedereen geniet. Brommers kiek’n,
lekker wat sleutelen, gezellig met elkaar buurten.
GENIETEN met hoofdletters, dus.
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 17

Altijd leuk, brommers kiek’n...
Therapeutisch sleutelen, het hoort erbij.
18

Waarover praten zij?
Tussen alle solo-XS’en van allerlei pluimage vind je af en toe ook een fiets van een ander merk. Gelukkig dat dit
bij onze Klub kan. En er zijn ook enkele zijspancombi’s te bewonderen.
Een rozet en eeuwige roem.
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 19

DE INWENDIGE MENS
Gelukkig is ook de giftshop present. Zo kan
ik mooi mijn boodschappenlijstje afvinken.
Tijdens de prijsuitreiking van de toertocht
blijkt ons groepje niet in de prijzen te vallen.
Eigen schuld natuurlijk, want we wisten niet
één foto te overleggen. En daarna begint de
voorbereiding van de barbecue-maattijd. De
snij- en kneedhulpjes zorgen ervoor dat er in
no-time een overheerlijke salade wordt bereid
en dat de vleeslapjes en hamburgers de juiste
vorm en smaak krijgen. Dit alles onder de
bezielende leiding van ‘Chef de Cuisine’ Marco
(a.k.a. Boef).
en hamburgers over het veld waaien, komen
de hongerige klubleden al snel naar de voederplaats.
Er zijn allerlei lekkere spullen, zoals
salades, sauzen en stokbrood om je carnivore
behoeftes mee aan te vullen. Al gauw zit iedereen
te smullen.
Daarna gaan de Grillmeesters aan de slag. En
wanneer de geuren van schroeiende worsten
Snijhulpjes (Non Vegan)
Snijhulpjes (Vegan)
Grilmeester Boef
Brand meester, Ben?
20

THANXS!!
Na het eten blijft het nog lang gezellig, maar
Emiel, Maurice en ikzelf vertrekken bijtijds
weer richting Brabant. Ik heb de volgende dag
namelijk al vroeg een optreden met de band
en dan wil ik er op tijd en een beetje fris en
fruitig bij zitten.
Tot slot wil ik onze evenementencommissie
en iedereen die heeft meegeholpen bedanken.
Ze hebben ons getrakteerd op een fantastisch
Groot Klub Treffen. Wanneer je er deze keer
niet bij kon zijn, kun je wel nog nagenieten
door de talloze foto’s van dit top-weekend, te
bekijken op onze website.
Even wachten, maar dan heb je ook wat.
We laten het ons smaken.
Er is ruimschoots genoeg voor iedereen.
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 21

VERSLAG
Races in Hengelo
TEKST: WIM LANGE. FOTO’S: RICHARD POUWELS, WIM LANGE.
Het is prachtig zomerweer op 11 mei j.l. Een
goede reden om er met de motor op uit te trekken. En we hebben een doel, namelijk
Hengelo in Gelderland. Daar wordt juist in dit weekend geracet en daarom gaan uw
redacteuren (Henk Remmits en ik) op onze snelste motoren, de ‘elfjes’ er naar toe.
De eerste kwalificatieronde.
Niet dat we zelf gescheurd hebben op de
heen- en terugweg, integendeel. Gewoon toeristisch
binnendoor via het Duitse Reichswald,
over de roze brug bij Emmerich het Montferland
in. En dan via de mooie Achterhoek naar
het circuit ‘de Varsselring’.
KIM EN RICHARD
De Hengelose Auto en Motor vereniging
(HAMOVE) organiseert daar dit weekend de
56e editie van de internationale Road Races.
Wanneer we bij het circuit aankomen, is net
de laatste kwalificatieronde voor de ‘Northern
Sidecar Cup’ begonnen. Het zijn moderne zijspancombinaties,
die bij het uitkomen van de
haakse bocht vette zwarte rubberstrepen op
het asfalt achterlaten. Ze hebben zoveel vermogen
dat ze het amper op straat kwijt kunnen.
Wel spectaculair. Maar waar we eigenlijk
voor gekomen zijn, is om onze klubgenoot
Richard Pouwels en zijn vriendin/bakkeniste
Kim van Loon te zien racen. (Zie ook de reportage
in #141) En om hen aan te moedigen,
natuurlijk. Wanneer we goed en wel op de
tribune zitten, zien we eerst nog een NK Classics
en een Supersport race en daarna start de
tweede kwalificatieronde voor de Camathias
Cup, waar Richard en Kim in uitkomen. Prachtig
om deze klassieke geweldenaren over het
circuit te zien (en horen!) bulderen.
AFDEPPEN…
Wanneer we na deze tweede kwalificatieronde
het rennerskwartier in wandelen, kijken we
onze ogen uit bij al dat mooie klassieke en
moderne racespul. Als we bij Richard en Kims
22

Beetje oliezweet wegpoetsen.
stekkie aankomen, zien we dat Richard de
deels ontklede zijspancombinatie liefdevol
aan het afdeppen is. Hij grinnikt: “Ja, met dit
warme weer zijn wij niet de enigen, die wat
moeten zweten.” Hij is best tevreden over de
gereden tijden bij beide kwalificaties. “Misschien
zit er straks nog iets meer in bij race,
maar het ging prima, niks te klagen.”
We wensen Kim en Richard succes bij de rest
van het raceweekend en gaan weer op de
tribune zitten om de races te bekijken. Vooral
in de klassen met de moderne motoren wordt
razendsnel gereden. Je moet het maar durven,
vinden wij. Als laatste programmaonderdeel
voor de zaterdag staat race 1 voor de Camathias
Cup gepland. Richard en Kim finishen
verdienstelijk als vijfde in de 750 cc klasse.
Wanneer alle zijspancombinaties zich weer in
het rennerskwartier bevinden, wandelen we
terug naar de parkeerplaats. Onze elfjes staan
geduldig op ons te wachten en brengen ons
- dit keer grotendeels via de snelweg - weer
veilig naar huis.
GESLURP…
Zo goed als het op zaterdag ging, zo begon
het ook op zondagmiddag in de tweede race.
Alles lijkt weer van een leien dakje te gaan.
Maar dan slaat het noodlot toe. De motor valt
ineens uit en wil niks meer. Richard denkt
aan een kromme klepsteel. Later blijkt dat
de oorzaak van het weigerende XS blok zich
bevindt boven de rechter zuiger. Iets wat lijkt
op een stuk gemangeld plastic buisje - misschien
de dop van een pen - is tijdens de race
via de carburateur naar binnen geslurpt en
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 23

Op en top teamwork !
Kwalificatie overzicht.
24

De eerste race verloopt gesmeerd.
De oorzaak..
klem komen zitten tussen de inlaatklep en de
klepzitting. Heel vervelend, want het zorgt
ervoor dat wat begint als een mooi raceweekend
met een domper eindigt. Gelukkig lijkt de
schade verder wel mee te vallen.
Dat het nog véél erger kan, blijkt diezelfde
zondagmiddag tijdens het laatste programma
onderdeel, de tweede race van de Northern
Sidecar Cup. Het Franse duo Franck Bajus en
Christophe Darras raken om onbekende
reden van de baan en komen tot stilstand
in het naastgelegen weiland. De coureur en
bakkenist zijn na snelle en adequate medische
hulpverlening overbracht naar het Radboud
UMC in Nijmegen en het MST in Enschede.
Helaas mogen alle goede zorgen niet baten.
Beide mannen zijn op maandagavond aan de
gevolgen van deze crash overleden.
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 25

26

DEEL 4
Motorencultuur
in Azië
DOOR TEUNIS KAMERMAN
Sinds begin jaren negentig van de vorige eeuw overwinter ik in Indonesië.
Tijdens deze periodes in Azië maakte ik diverse reizen op mijn tweewieler. Na mijn
vierde verhuizing in Indonesië ontdekte ik niet ver van mijn woning een bedrijfje dat zich
bezighoudt met het renoveren en verbouwen van semi-klassiekers.
Daar stond voor het pand een heuse XS650.
Na een praatje met de eigenaar besloot ik een
stukje voor ons clubblad te schrijven, over zijn
bedrijfje en over het motorrijden in Azië. Het
verhaal is nogal lang geworden, daarom is het
een aantal delen geworden. Hierbij deel 4.
DOEL VAN HET MOTORRIJDEN
De vergelijking Azië met de Benelux. In Nederland
is motorrijden voor het grootste deel
van de berijders een vorm van ontspanning.
De motor heeft weer aan populariteit gewonnen.
Alleen liefhebbers en her-opstappers
rijden nog op een motor. Ieder op zijn eigen
manier met zijn of haar persoonlijke voorkeur.
De groep motorrijders die hun tweewieler
voor woon-werkverkeer gebruiken is in de
minderheid. Ze doen dat meestal om de files
te ontwijken.
In Azië is het omgekeerd, de motor is HET
vervoermiddel. Het aantal tweewielers in Azië
is enorm. Het totale aantal geregistreerde
motorvoertuigen in Indonesië bedraagt zelfs
meer dan honderd miljoen. Het aantal nietgeregistreerde
voertuigen is niet bekend,
maar dat zullen er behoorlijk wat zijn.
Op veel kleinere eilanden is er geen of amper
politie, of er geldt: “Ons kent ons”. Vijfentachtig
procent van het totale aantal geregistreerde
motorvoertuigen bestaat uit tweewielers
en de rest bestaat uit bussen, vrachtauto’s en
personenwagens.
Alleen al in Indonesië worden er tussen de zes
en acht miljoen motoren per jaar verkocht. De
groei in de motorenmarkt zit jaarlijks rond de
twaalf procent. Alleen in district Jakarta worden
er al meer dan duizend motoren per dag
verkocht. Ik moet er wel bij vertellen dat de
stad Jakarta ongeveer hetzelfde aantal inwoners
heeft als België, namelijk meer dan acht
miljoen. Het district Jakarta met ruim dertig
miljoen bewoners heeft ongeveer evenveel
inwoners als België en Nederland samen. Vergelijk
je dit met Nederland: het aantal nieuwe
motoren dat in Nederland wordt verkocht
ligt rond de tienduizend per jaar. België zit op
ongeveer hetzelfde aantal.
Het totaal aantal inwoners van Indonesië is
ruim 260 miljoen. Het komt er dus op neer dat
op iedere tien inwoners er vier motorrijders
bij zijn. Een heel gezin, dat bij ons nauwelijks
in een Range Rover zou passen, zit hier op één
motor.
MOTORREGISTRATIE
Als je in Indonesië een motor koopt krijg
je een blauw boekje, een soort bewijs van
eigendom dat je beter thuis kan laten. Want
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 27

ij verlies heb je een probleem. De motor is
dan onverkoopbaar voor de gangbare prijs.
Bij aanschaf van een nieuwe motor kan je dit
boekje na zes maanden ophalen. Een kentekenbewijs
om te mogen rijden krijg je direct
mee.
Je betaalt eens per jaar belasting en verzekering.
Schorsen kennen ze hier niet. Je voertuig
niet gebruiken, is toch betalen. Heb je wat
jaren overgeslagen met je betaling dan moet je
met terugwerkende kracht dubbel terug betalen.
Wat mij dus overkwam omdat ik domweg
vergeten was te betalen. Niet om wakker van
te liggen, want ik betaal omgerekend ongeveer
veertig euro per jaar. Ieder jaar dat er is
betaald wordt een stempel op het kentekenbewijs
gezet. Op de kentekenplaat staan ook
de maand en het jaar. Deze kentekenplaat
mag je vijf jaar gebruiken, daarna moet je een
nieuwe kentekenplaat aanschaffen. Je krijgt
dan ook een nieuw kentekenbewijs, wel met
hetzelfde kenteken-nummer.
Drie jaar geleden was het weer zover en ik
moest mijn motor aanbieden voor de keuring.
Je moet dan met je motor verschijnen op het
bureau voor de kentekenregistratie. Iedere
regio heeft zijn eigen kantoor. Omdat ik
verhuisd was moest ik terug naar het district
waar mijn motor destijds was ingeschreven.
Dat komt neer op meer dan een uur door het
drukke verkeer worstelen naar het district
‘Tabanan’. Het kantoor is een gigantisch gebouw
met vier verdiepingen. Ik zag een paar
honderd motoren geparkeerd staan dus ik zag
de bui al hangen.
Ik kwam voor drie wijzigingen:
1. De vijfjaarlijkse controle met keuring en een
nieuw kentekenbewijs.
2. Overschrijven naar het district waar ik
momenteel woon.
3. En overschrijven op een andere naam.
28

Om te beginnen moet je naar het archief om
de map met alle gegevens van je motor op te
halen. Wat er allemaal in die map zit begreep
ik niet, maar het was een dikke bundel papieren.
Met mijn map heb alle vier verdiepingen
bezocht. Ik moest van het ene naar het andere
loket. De technische keuring wilde ik van
dichtbij zien. Dan was meer naam dan daad.
De keuring houdt in dat het motornummer en
het framenummer worden vergeleken met het
nummer op het kentekenbewijs.
Ik begon in de morgen om negen uur en om
vier uur in de middag had ik aan alles voldaan.
Net op tijd, want om vier uur gaat iedereen
naar huis. De map met documenten kreeg
ik mee. Deze moest ik op kantoor Renon
afgeven. Na een maand kon ik mijn nieuwe
kenteken ophalen bij het kantoor in de buurt.
Tenminste, dat was mij beloofd!
Toen ik na een maand dacht mijn kenteken op
te halen bij mij in de regio, waren de papieren
niet vindbaar in het archief, dus ik moest later
maar eens terugkomen. Na nog drie bezoeken
en lang wachten op het regiokantoor kreeg
ik eindelijk mijn nieuwe kenteken. Alleen al
voor het betalen moest ik langs drie verschillende
loketten. Voor de belasting en verzekering,
voor de administratiekosten en voor
de nieuwe nummerplaten. Ja, toch een ander
kentekennummer, omdat ieder district zijn
eigen code heeft.
In totaal heeft het mij ongeveer vijfentwintig
uren gekost en we hebben er meer dan honderd
kilometer voor moeten rijden. Al met al
zijn we vijf keer op het kantoor geweest. Twee
keer in Tabanan, en drie keer in Renon. Er
kwam een zesde keer, want vier weken later
kon ik het blauwe boekje ophalen.
DE PAPIERBERG
De map met de gegevens van mijn motor heb
ik dus zelf van het districtkantoor Tabanan
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 29

Bijvoorbeeld: B voor Friesland, GZ voor Noord
Holland, HZ voor Zuid Holland, enzovoort.
Niet zo vreemd dat Indonesië een overeenkomstig
systeem heeft, omdat destijds
Indonesië nog bij de ‘overzeese gebiedsdelen’
Nederlands-Indië behoorde. Het verschil is
dat destijds in Nederland het zogenaamde
‘nummerbewijs’ persoonlijk was. Kocht je
een andere motor, dan schroefde je je eigen
kentekenplaat op je nieuwe aanwinst. In 1951
is het systeem veranderd in een kenteken
met kentekenbewijs dat verbonden was aan
het voertuig. In 1963 begon men met het
nummeren van tweewielerkentekens met de
beginletter ‘M’.
naar districtkantoor Renon gebracht. Ik had
de mogelijkheid om de papieren in te zien die
bij een voertuig horen. Ik verbaasde me over
de grote hoeveelheid formulieren die horen
bij een tweewieler. Een aantal formulieren was
in twee-, drie-, of viervoud, met de kleuren
wit, blauw, roze en geel. Ik telde eenentwintig
verschillende documenten. Met de veelvouden
erbij een pak van achtendertig velletjes, in
allerlei afmetingen en kleuren en een heleboel
stempeltjes. En dit voor maar één enkele
motor.
Motoren in Indonesië voeren verplicht een
kentekenplaat aan de voor- en achterkant.
Aan de beginletters is te zien waar het
voertuig vandaan komt. De code per eiland is
verschillend, grotere steden hebben een eigen
code. Bijvoorbeeld: DK voor Bali, AD voor
Centraal/Java, AB voor Yogyakarta, enzovoort.
We kennen dit systeem ook van onze zuiderburen
en oosterburen.
Dit systeem bestond vroeger ook in Nederland.
Het Nederlandse kenteken voor voertuigen
is in 1906 ingevoerd met een bijbehorend
‘nummerbewijs’. Toen kon je nog zien waar het
voertuig was geregistreerd.
Het kenteken begon met één of twee letters.
PRIJZEN
De prijzen in Azië voor scooters en motoren
zijn laag. Modellen die hier geassembleerd
worden zijn naar onze maatstaven goedkoop.
Een eenvoudige scooter van 110cc zit rond
de duizend euro. De wat luxere en zwaardere
modellen kosten 1300 tot 1600 euro. Een
sportmotor van 200cc heb je rond de 1700
euro. De Kawasaki off-the-road 150cc eenpitter
kost 1800 euro. Maar kies je voor zijn grotere
broertje, een 250cc tweepitter, dan ben
je 4400 euro kwijt. Verhoudingsgewijze veel te
duur. Dit heeft met belasting te maken. Maar
een machtig mooi fietsje om te zien en als je
het uitlaatgeluid hoort dan loopt het water je
helemaal in de mond. Wil je een motor importeren,
trek dan maar de buidel. De invoerrechten
bedragen 125% van de nieuwprijs.
RIJBEWIJS
Als toerist kun je beter een internationaal
rijbewijs regelen bij de ANWB. Het systeem is
een farce, maar toch. Veroorzaak je een ongeval,
dan weten ze je te vinden. In het ergste
geval moet je dokken voor het inkomen van
een gezin voor de rest van je leven.
Zelf heb ik een Indonesisch rijbewijs. Dat kan
alleen als je in het bezit ben van een ver-
30

lijfsvergunning. Een rijbewijs regel je hier
bij de politie, op een apart politiebureau,
dat uitsluitend gaat over rijbewijzen. Op dit
bureau was het een chaos van jewelste. Maar
ook hier geldt de tegeltjeswijsheid: “Het maakt
niet uit wat je kan, maar wie je kent”. Naomi
kende een wat oudere agent; die zou ons door
de chaos manoeuvreren. Ik moest vooruitbetalen
aan de agent. Kosten voor een expat:
anderhalf miljoen roepies (negentig euro). De
zoon van Naomi ging ook voor zijn rijbewijs.
Kosten voor Indonesiërs: 275 roepies (achttien
euro). Wil je geen examen doen dan kost dat
anderhalve euro extra.
Een fooitje hoort erbij, anders blijft je aanvraag
onderop de stapel. Ik werd direct naar
een achter zijn computer zittende examinator
gebracht. Ik moest niet vóór, maar naast hem
gaan zitten. Er verschenen wat vragen op het
scherm, die hij voor mij invulde. Er werden
slechts twee vragen aan mij gesteld:
Kijk even op het scherm: “Is uw naam correct
gespeld?”
Vraag twee: “Wat is uw bloedgroep?”
Naast het gebouw was een groot parcours
waar de rijvaardigheidsproef werd afgenomen.
Het gras was een halve meter hoog en
er stond een auto die zo te zien al jaren niet
meer had gereden.
Dat was het. Na twintig minuten werd mijn
naam afgeroepen en kon ik het rijbewijs ophalen.
Je kunt het vergelijken met een visvergunning
in Nederland. Je gaat naar het politiebureau,
je betaalt, zegt je naam en de vergunning
is geregeld. Vroeger was dat een rijksdaalder
voor witvis. Wilde je ook snoeken gaan vangen
dan werd het vijf gulden.
Een grappig voorval tijdens het wachten was
dat we naast een paar Russen zaten. De zoon
van Naomi vroeg aan een Rus wat hij moest
betalen. Dat was twee en een half miljoen
(honderdvijftig euro). Verschil moet er zijn.
Ik heb gehoord dat ongeveer tachtig procent
van de weggebruikers niet over een rijbewijs
beschikt. Dat is dan ook duidelijk te merken
als je aan het verkeer deelneemt. Ik heb al in
veel landen aan het verkeer deelgenomen,
maar wat ik hier zie is het meest chaotisch. Je
bent dus gewaarschuwd. Passief rijden kan je
redden. Maar je moet ook geluk hebben.
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 31

IK & MIJN MOTOR
32

Naam:
Lenny Leijendekker
geboortedatum: 11-11-1980
Lid sinds:
Even denken... rond juni 2022 gok ik
Motor: XS650 SE uit 1979
In bezit sinds: 2000
Beroep:
Eigenaar en trainer. Twee ondernemingen:
‘Lenn-ard Sterk in eigen Kracht’ en
‘weerbaarheidstrainers.nl’
Omgaan met ongewenst en agressief
gedrag, overvaltrainingen, begeleiden van
mensen met trauma’s. Ik reis het hele
land door, soms het buitenland. Trainer
weerbaarheid, zelfverdedigingspecialist,
docent gevaarbeheersing, docent RTGB,
leraar taekwondo en yawara ju-jutsu.
Klubactiviteit: Mijn eerste treffen én de ALV dit jaar.
Sleutelcursussen volgen en naar XS
Service Noord
Hobby’s:
Veel. Rock ’n Roll, muziek, festivals,
training geven, rijden, plezier maken.
Droommotor: Indian.
Foto: Ben Schweers.
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 33

VERSLAG
Het seizoen
van ‘69
AUTEUR: H.J. VAN KESSEL
Ter introductie: In 1966 werkte ik al zo’n vier jaar bij Riemersma, de importeur
van diverse Japanse motoren zoals Yamaha, Honda en Bridgestone. In die periode was ik
al eigenaar geweest van een Yamaha 250 sport en een 350 sport plus een Honda 250 sport.
Bovendien werd mij in het zomerseizoen van 1967 een Bridgestone 175cc ter beschikking
gesteld. Tot zover mijn persoonlijke betrokkenheid met klassieke Japanse motoren.
34

Eind 1968 stopten alle Japanse motorfabrikanten
hun Grand Prix-activiteiten, als protest
tegen de, in hun ogen, veel te ver gaande
beperkingen van de FIM voor de ontwikkeling
van racemotoren. Om toch gebruik te
maken van de enorme publiciteit en reclame
van deze races stelde Yamaha de grootste
importeurs speciale motoren ter beschikking:
uit productiemotoren ontwikkelde racemotoren
in de klassen 125cc, 250cc en 350cc.
Riemersma kreeg zodoende vijf motoren toebedeeld.
Men wilde wel een officieel raceteam
samenstellen, met een tiental Nederlandse
toprenners uit die tijd. Nu men toch bezig was
betrok men ook de cross- en trail-sport er
bij. Zolang men maar zo weinig mogelijk geld
hoefde te investeren.
De oplossing luidde derhalve: “Van Kessel, jij
bent weliswaar geen echte techneut, maar wel
een echte liefhebber, dus jij wordt bij deze de
teammanager, technische man (monteur) en
chauffeur van het team. Als teamleider krijg
je van het bedrijf R. de Groot een opgeknapte
Volkswagenbus voor het transport. Voor het
verblijf in de rennerskwartieren kun je bij ons
een tent kopen; die hebben we nog over van
een promotieactie van Pneumant-banden. De
tijd, die je in dit project mag steken, is de vrij-
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 35

36

dagmiddag vóór het raceweekend plus enkele,
nog te bepalen, dagen voor activiteiten in het
belang van het team (lees: bedrijf Riemersma).
De weekenden zijn voor eigen rekening, want
weliswaar aangewezen ben je toch een vrijwilliger!”
Dat in dit concept het middelmanagement
en de technische begeleiding met zo’n groot
team een schier onmogelijke taak werd was
al direct duidelijk bij R. de Groot, zodat er
gelukkig een jonge, maar ervaren GP-monteur
toegevoegd werd. Dit was Ferry Brouwer.
Naast de rijdersprestaties speelde hij een beslissende
rol bij het grote succes van het team
in het seizoen 1969.
Dit succes was ook bij Yamaha doorgedrongen.
Dit bleek uit het feit dat Yamaha na het
seizoen Riemersma verzocht om mij aan hen
uit te lenen, voor een twee maanden durend
snowmobielenproject. Hetgeen een, voor
Yamaha, onverwacht goed resultaat opleverde,
mede door de hulp van M. Tanaka. De
dank van Riemersma voor het succes kwam
tot uiting door het ontslag per één april 1970,
als verjaardagscadeau. Ik moest het doen met
een dankbrief van het Riemersma racingteam,
via R. de Groot.
Nadat Yamaha vernam dat ik niet meer bij
Riemersma werkte benaderde men mij rechtstreeks
als ze mij nodig hadden. Dat was mede
dankzij het succes van het Yamaha Snowmobielenproject.
In eventuele volgende, meer
interessante artikelen zal ik nader ingaan op
een aantal projecten, zoals het circa drie weken
durende Yamaha 650 XS1 test- en doorontwikkelingsproject
en het eerdergenoemde
snowmobielenproject.
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 37

DEEL 4
Carburateurs
onderzocht
TEKST EN FOTO’S: FRIED ANEPOOL BEWERKING FOTO’S: MARCEL KASIUS TECHNISCH ADVIES: JERRY VAN DER HEIDEN EN MANG YUAN
Dit is
het laatste van vier artikelen over de carburateurs die werden toegepast op de Yamaha
XS en TX650. In dit artikel volgt een overzicht van een aantal onderdelen, dat per
carburateurmodel verschilt en tot slot nog een aantal handige tips bij het onderhoud van
de carburateurs. Ook in dit artikel komen weer heel wat verschillen aan de orde. Waarvan
sommige vóór het schrijven van het artikel niet bij Fried Anepool en zelfs niet bij XSspecialist
Jerry van de Heiden bekend waren.
GASKLEPPEN
Er zijn drie typen gaskleppen toegepast in de
loop der jaren: twee in de 38mm-carburateurs
en één type in de 34mm-carburateurs. De
waardes op de gaskleppen staan voor de
mate van afschuining van de gaskleppen aan
de boven- en de onderkant. De afschuining
van de gaskleppen heeft een zeer belangrijke
functie en dat is dat ze zo goed mogelijk moeten
afsluiten bij een gesloten klep. Dan mag er
nagenoeg geen speling zijn tussen de gasklep
en het gasklephuis, om ‘valse lucht’ te voorkomen.
Als de gasklep geen afschuining zou
hebben zou deze al direct bij het openen in
het carburateurhuis blijven steken. Dat komt
door de radius die de buitenrand van de klep
bij het kantelen beschrijft. Die wordt door het
kantelen groter dan de diameter van het huis.
Bij de eerste modellen XS met 38mm-carburateurs
is de afschuining 12,5°. Daarna is de
afschuining gewijzigd naar 12,0°. Bij de modellen
met 34mm-carburateurs is de afschuining
vergroot naar 13,5°. Een grotere afschuining
geeft meer lucht bij een gelijke gasklepopening.
De opening wordt hierbij gerekend in
graden van de gasklep. Als de gasklep bijvoorbeeld
5 graden wordt geopend zal een gasklep
met 12 graden afschuining minder lucht
doorlaten dan een klep van 12,5 graden. De
motorkarakteristiek bij het langzaam openen
van het gas wordt hierdoor beïnvloed.
De gaskleppen zijn niet als reserve-onderdeel
beschikbaar en hebben daarom geen onderdeelnummer.
38

TABEL 1: OVERZICHT GASKLEPPEN YAMAHA XS & TX650
1 433/533/584/
1E1/1H1/1E5/
1T3/1U3/1V2/
2F0/2G6/2M0/
2M1/2Y8/3N0/
3N1
nr Model Gasklep
Afschuining
(o)
Doorsnedehorizontaal
(mm)
Doorsnede
verticaal
(mm)
34/38? Onderdeelnummer
120 12,0 38,0 39,1 38 geen
2 256/306/366/
476
3 3G0/3G1/3G5/
3L1/3U6/3W6/
4E3/4E4/4G7/
4M4/4N9/4T6/
5A9/5E6/5V4/
5V5
125 12,5 38,0 39,2 38 geen
135 13,5 34,0 35,3 34 geen
GASKLEP # 120:
AFSCHUINING 12°
GASKLEP # 125:
AFSCHUINING 12,5°
GASKLEP # 135:
AFSCHUINING 13,5°
Gaskleppen Yamaha XS & TX650
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 39

HOOFDSPROEIERS
Er zijn maar twee typen hoofdsproeiers
toegepast. In de 38mm-carburateurs heeft
de sproeierkop een diameter van 6 mm, in de
34mm-carburateurs is dat 8 mm. De sproeiers
van de 38mm-carburateurs passen wel in de
34mm-carburateurs. Andersom is niet mogelijk,
omdat de sproeiers met de brede kop niet
in de vlotterbak van de 38mm-carburateurs
passen. De codering op de sproeiers geeft de
maat van de doorgang aan in mm x 100. De
sproeiermaat 122,5 heeft dus een doorgang
van 1,225 mm.
De carburateurs van de achtereenvolgende
modellen XS & TX650 zijn voorzien van een
groot aantal verschillende maten hoofdsproeiers.
En dan vaak ook nog eens verschillende
sproeiermaten voor eenzelfde model, afhankelijk
van het land waarvoor dat bedoeld was.
Welke sproeiermaat in welk land voor welk
model is toegepast, is terug te vinden in het
Modellenoverzicht XS & TX650, de speciale
uitgave van 653 van juni 2021.
TABEL 2: OVERZICHT HOOFDSPROEIERS YAMAHA XS & TX 650
nr Model Ø Kop (mm) 34/38? Onderdeelnummer
1 256/306/476/447/533/1E5/584/1E1/1H1
/1T8/1U3/1V2/2F0/2G62M0/2M1/2Y8/
3N0/3N1
6 38 256-14944-** 1
1 3G0/3G1/3U6/3W6/3G5/3L1/4E3/4E4/
4G7/4N9/4M4/4T6/5A9/5E6/5V4/5V5
8 34 620-14231-**
Hoofdsproeiers Yamaha XS & TX650
1
Laatste twee cijfers zijn indicatie voor sproeiermaat, niet de sproeiermaat zelf
40

STATIONAIRSPROEIERS
Er zijn twee typen stationairsproeiers toegepast.
De eerste 38mm-carburateurs zijn
voorzien van het Mikuni-type BS30/96. Die
sproeiers hebben een versmalling onderin die
de doorsnede heeft van de sproeiermaat. Er
zitten 6 gaten in de zijkant van de sproeierbuis
(zie schema op de volgende pagina).
De latere modellen met 38mm-carburateurs
(vanaf model 584) zijn voorzien van het type
VM22/210. Dat type heeft de versmalling
met de doorsnede van de sproeiermaat juist
bovenaan de sproeier, onder de schroefdraad.
Er zitten geen gaten in de zijkant van de
sproeierbuis.
De 34mm-carburateurs zijn weer voorzien
van het type BS36/96 maar hebben wel een
ander onderdeelnummer, hoewel de sproeiers
exact gelijk zijn. Dit heeft waarschijnlijk iets
te maken met verschillende batches die door
Mikuni aangeleverd zijn.
De twee typen mogen niet verwisseld worden.
Uiteraard zijn er ook bij deze sproeiers verschillende
maten toegepast. Welke sproeiermaat
voor welk model is toegepast, is terug
te vinden in het eerder genoemde modellenoverzicht.
De codering op de sproeiers
geeft de maat van de doorgang aan in mm x
100. De sproeiermaat 42,5 heeft dus een doorgang
van 0,425 mm. De stationairsproeiers in
de latere 34mm-carburateurs, bestemd voor
de USA en Canada (5V4 en 5V5), hebben de
maat 42,5. Voor een goede stationaire loop is
dat eigenlijk te klein. Het is aan te raden ze te
vervangen door stationairsproeiers maat 45.
TABEL 3: OVERZICHT STATIONAIRSPROEIERS YAMAHA XS & TX650
nr Model Mikuni
code
Lengte
(mm)
Gat 34/
38?
Onderdeelnummer
1 256/306/476/447/533/1E5 BS30/96 14 6 38 256-14942-42 2
256-14942-45
2 584/1E1/1H1/1T8/1U3/1V2/2F0/
2G62M0/2M1/2Y8/3N0/3N1
1 3G0/3G1/3G5/3L1/3U6/3W6/4E3/4E4
/4G7/4M4/4N9/4T6/5A9/5 E 6/5V4/5V5
VM22/210 13,6 0 38 584-14142-25
584-14142-27
BS30/96 14 6 34 256-14142-42
256-14142-45
1: BS30/96 2: VM22/210
Stationairsproeiers Yamaha XS & TX650
Verklaring Mikuni stationairsproeiers
Yamaha XS & TX650
2
Laatste twee cijfers van het onderdeelnummer geven de sproeiermaat aan
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 41

SPROEIERNAALDEN
In de 38mm-carburateurs zijn in de loop
der tijd vijf typen sproeiernaald gebruikt. In
de XS1 uit 1970 (model 256) is een sproeiernaald
(4JN15) toegepast die zeer zeldzaam is
en daarom niet gemeten en gefotografeerd
kon worden. Daarom zijn daarover geen
lengte-gegevens bekend. Sproeiernaalden
van 38-carburateurs kunnen niet onderling
verwisseld worden. Het is ook af te raden om
de borgring in een andere groef te monteren
dan die welke door Yamaha wordt voorgeschreven.
Bij de 34mm-carburateurs zijn drie verschillende
typen sproeiernaalden toegepast. De
5HX12 heeft maar 1 groef, waardoor de borgring
niet verplaatst kan worden. Bovendien
geeft die sproeiernaald het armste mengsel.
Deze sproeiernaald kan verwisseld worden
met de 5HX11, waardoor het mengsel wat
rijker wordt.
TABEL 4: OVERZICHT SPROEIERNAALDEN YAMAHA XS & TX650
nr Model Sproeiernaald
Positie Lengte 34/
borgring
38?
3
Onderdeelnummer
- 256 (XS1) 4JN15 3 ? 38 256-14916-00
1 256 (XS1B, XS1F)/306/366/476 4JN19 3 42,3 38 256-14916-19
2 447/533/1E5 4N8 3 47,3 38 341-14916-08
3 584/1E1/1H1/1T3/1U3/1V2 4M1 3 46,4 38 584-14116-01
4 2F0/2G6/2MO/2M1/2Y8/3N0/
3N1
5 3G0/3G1/3G5/3U6/3W6/4E3/
4E4/4M4/4N9/4T6/5A9/5V4/5V5
502 3 51,5 38 2F0-14116-02
5HX12 n.v.t 53,4 34 2H7-14116-12
6 3L1 5HX13 3 52,8 34 2H7-14116-13
7 4G7/5E6 5HX11 3 52,1 34 3G0-14116-11
3
Gemeten van de (stompe) bovenkantvan de sproeiernaald.
42

1: 4JN19 2: 4N8 3: 4M1 4: 502 5: 5HX12 6: 5HX13 7: 5HX11
Sproeiernaalden Yamaha XS & TX650
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 43

NAALDSPROEIERS
Er zijn drie verschillende typen naald-sproeiers
toegepast bij de 38mm-carburateurs. Deze
kunnen onderling niet verwisseld worden.
Bij de 34-carburateurs lijkt sprake van twee
verschillende typen, afgaande op de onderdeelnummers.
Ze hebben echter allebei
de codering Y-0 en zijn volkomen identiek.
Waarom Yamaha twee verschillende onderdeelnummers
hanteert, is niet duidelijk. Deze
naaldsproeiers kunnen onderling verwisseld
worden.
TABEL 5: OVERZICHT NAALDSPROEIERS YAMAHA XS & TX650
Lengte 34/
38?
nr Model Sproeiernaald
Onderdeelnummer
1 256/306/366/476/447/533/1E5 Z-6 35,7 38 256-14941-46
2 584/1E1/1H1/1T3/1U3/1V2 Z-8 30,5 38 341-14941-88
3 2F0/2G6/2MO/2M1/2Y8/3N0/3N1 Z-2 30,5 38 2F0-14941-82
4 3G0/3G1/3G5/3L1/3U6/3W6/
4M4/4N9/4T6/5A9/5V4/5V5
Y-0 40,5 34 2F3-14941-90
5 4E3/4E4/4G7/5E6 Y-0 40,5 34 3G5-14941-90
1: Z-6 2: Z-8 3: Z-2 4: Y-0 5: Y-0
Naaldsproeiers Yamaha XS & TX650
44

VLOTTERNAALD EN -ZITTINGEN
Vlotternaald en -zitting vormen een set en
hebben één onderdeelnummer.
De 38mm-carburateurs hebben allemaal
dezelfde stalen vlotternaald. Alleen model 256
heeft afwijkende zittingen. De doorlaat van de
zitting is daarbij bepalend. De doorlaat is van
1,5 mm bij de XS1 vergroot naar 2,5 mm bij de
XS1B/F. Alle andere modellen met een 38mmcarburateur
hebben een doorlaat van 2 mm.
Yamaha heeft blijkbaar geëxperimenteerd met
de doorlaat van de eerste modellen, waarbij
een doorlaat van 2 mm als optimaal uit de bus
gekomen is.
De 34mm-carburateurs zijn allemaal voorzien
van dezelfde vlotternaald/zitting set. De vlotternaald
is van messing, heeft een rubber tip
en is voorzien van een beugeltje dat over de
afstellip van de vlotter valt. Deze set is voorzien
van een filtertje dat bovenop de zitting
gedrukt is. Deze set dicht beter af en voorkomt
door middel van het kleine filtertje ook
dat vuil uit de tank in de carburateurs belandt.
Het filtertje kan daardoor echter wel verstopt
raken. Als er geen benzine in de carburateurs
komt is dat vaak de oorzaak. Schoonmaken
is dan uiteraard de oplossing. Verder kan de
rubber o-ring van de zitting zijn afdichtende
werking verliezen, waardoor de carburateur(s)
over gaan stromen, terwijl de vlotternaald
toch goed afdicht. Vervangen van de o-ring is
dan de oplossing. De zitting heeft een doorlaat
van 2 mm.
De vlotternaalden van de 38mm- en de
34mm-carburateurs kunnen (helaas) niet
onderling verwisseld worden.
TABEL 6: OVERZICHT VLOTTERNAALDEN EN –ZITTINGEN YAMAHA XS & TX650
nr Model Doorlaat
zitting
(mm)
Tip
naald
34/
38?
Onderdeelnummer
1 256 (XS1) 1.5 staal 38 168-14189-15
2 256 (XS1B/XS1F) 2.5 staal 38 168-14189-25
3 306/366/476/447/533/1E5/584/1E1/1H1/1T3/
1U3/1V2/2F0/2G6/2MO/2M1/2Y8/3N0/3N1
4 3G0/3G1/3G5/3L1/3U6/3W6/4M4/4N9/4T6/5
A9/5V4/5V5/4E3/4E4/4G7/5E6
2.0 staal 38 168-14189-20
2.0 staal 34 3L1-14189-20
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 45

1 2 3
4
Vlotternaalden en –zittingen Yamaha XS & TX650
46

STATIONAIR-LUCHTSCHROEVEN
In de onderdelenboeken van Yamaha worden
vijf verschillende onderdeelnummers
genoemd voor de stationair-luchtschroeven:
drie voor de 38mm- en twee voor de 34mmcarburateurs.
Onderzoek van de verschillende
carburateurs laat zien dat er inderdaad vijf
verschillende luchtschroeven zijn toegepast,
maar dan vier bij de 38mm-carburateurs en
één type bij de 34mm-carburateurs. Bij de
38mm-carburateurs zijn er vreemd genoeg
twee uitvoeringen van het onderdeelnummer
584-14923. Dat is nodig omdat bij de carburateurs
waarin ze zijn toegepast twee in lengte
verschillende vattingen bestaan, waarin de
luchtschroeven gedraaid moeten worden.
Bij de 34mm-carburateurs is sprake van twee
verschillende onderdeelnummers terwijl de
betreffende luchtschroeven exact gelijk zijn.
Die luchtschroeven zijn ook toegepast bij de
laatste modellen 34mm-carburateurs, waarbij
de vatting waarin de luchtschroef gedraaid
wordt, is afgedopt in verband met het verminderen
van de uitstoot. In de onderdelenboeken
is daarom geen onderdeelnummer te
vinden voor die carburateurs.
Verdraaien van de schroeven verandert bij de
38mm-carburateurs de hoeveelheid lucht in
het stationaire benzine/luchtmengsel (kwalitatieve
regeling). Bij de 34mm-carburateurs
verandert dan de hoeveelheid van het benzine/luchtmengsel
in het stationaire systeem
(kwantitatieve regeling).
Stationair-luchtschroeven kunnen onderling
niet verwisseld worden!
TABEL 7: OVERZICHT STATIONAIR-LUCHTSCHROEVEN YAMAHA XS & TX650
nr Model Lengte 34/
38?
Onderdeelnummer
1 256/306/366/476/447/533/1E5 22,1 38 256-14923-00
2a
2b
584/1E1/1H1/1T3/1U3/1V2 26
29
38 584-14923-00
3 2F0/2G6/2MO/2M1/2Y8/3N0/3N1 29,2 38 2F0-14923-00
4 3L1 24,8 34 3F7-14923-00
4 3G0/3G1/3G5/3U6/3W6/4E3/4E4/4G7/5E6 24,8 34 3L1-14923-00
4 4M4/4N9/4T6/5A9/5V4/5V5 24,8 34 geen
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 47

1 2a 2b 3
4
Stationair-luchtschroeven Yamaha XS & TX650
32 mm
38 mm
Houder luchtschroef 2A
Houder luchtschroef 2B
48

Handige tips
ALGEMEEN
• Bij lang stilstaan is het verstandig de vlotterbakken
leeg te laten lopen. Dit voorkomt
indrogen van de benzine en daardoor verstoppen
van de sproeiers. Dit kan afhankelijk van
het type carburateur door het verwijderen
van het aftapboutje of het losdraaien van de
aftapschroef aan de onderkant van de vlotterkamer.
• Alle kruiskopschroeven van de carburateurs
zijn van het JIS-type (Japanese Industrial
Standards). Gebruik daarom altijd JIS-schroevendraaiers
of -bitjes om carburateurs te (de)
monteren.
• De dop van een spuitbus kan gebruikt
worden als aftapbakje voor de carburateurs.
Dat geeft meteen de mogelijkheid om de
hoeveelheid benzine in beide vlotterbakken te
controleren. Die moet uiteraard gelijk zijn.
• Probeer altijd benzine zonder ethanol te
tanken: Superplus 98 E5 (BP Ultimate, Shell
V Power, OK Super Plus 98 Pure en Esso
Synergy Supreme+). Ethanol zorgt voor
vervuiling van de carburateurs en aantasting
van de rubbers. Nog beter is het om speciale
benzine te gebruiken zoals EcoMaxx of Aspen,
maar daaraan hangt wel een aanzienlijk hoger
prijskaartje.
• Gebruik nooit vloeibare pakking op de inlaatrubbers.
Monteer zo nodig een nieuwe pakking
tussen de inlaat op de cilinderkop en het
inlaatrubber en/of nieuwe inlaat-rubbers. Dat
voorkomt valse lucht die ervoor kan zorgen
dat de carburateurs niet goed af te stellen zijn.
• Controleer bij demontage van de carburateurs
altijd de membranen op gaatjes. Een
klein gaatje kan er al voor zorgen dat de carburateurs
niet goed meer werken.
• De membranen zijn voorzien van een uitstulping
die in een uit-sparing van het carburateurhuis
past. Zorg er bij montage altijd
voor dat die uitstulping op de juiste plaats zit
voordat de deksels vastgeschroefd worden.
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 49

• Gebruik nooit perslucht om het stationair
circuit door te spuiten als de carburateurs
niet gede-monteerd zijn. Gebeurt dat wel, dan
kunnen de vlotters ingedrukt worden. Als dat
gebeurt, ver-mindert het drijvend vermogen
van de vlotters waardoor het vlotterniveau
stijgt en het benzine-luchtmengsel te rijk
wordt.
• Als carburateurs overstromen wordt dat
zelden veroorzaakt door een onjuist vlotterniveau.
Meestal komt dat door een versleten,
verstopte of vervuilde vlot-ternaald. Controleren
van het vlotterniveau kan geen kwaad,
maar houd het niveau altijd op de waarde in
de modellengids.
• Luchtfilters met metalen frame kunnen
gereviseerd worden met wasemkapfiltermateriaal.
De luchtdoorlaat van het luchtfilter
kan daardoor wel veranderen, wat aanpassing
van de hoofdsproeier noodzakelijk kan maken.
Het is daarom beter om een nieuw luchtfilter
te monteren.
• Vervuilde en verstopte vlotterbakken kunnen
schoongemaakt worden door ze gedurende
twee tot vier uur te weken in citroenzuur
2-4 % waterige oplossing (20-40 gram
per liter). Na het weken goed afspoelen met
schoon water, omdat het citroenzuur anders
het aluminium van de bakken aantast.
de vorming van gom en andere vaste stoffen,
die carburateurs kunnen verstoppen, wordt
voorkomen. Kapot gedraaide en daardoor
vastzittende sproeiers kunnen losgedraaid
worden door er een Torx-bitje in te slaan. De
diameter daarvan moet iets groter zijn dan die
van de sproeier. Daarna kan de sproeier losgedraaid
worden. Het helpt vaak om de sproeier
eerst een beetje te verhitten, bijvoorbeeld met
een verfstripper. Monteer na het op deze manier
verwijderen altijd een nieuwe sproeier!
• Als de keerringen van de gasklep-asjes vervangen
zijn, moeten de gaskleppen als laatste
gemonteerd en vastgezet worden. Monteer
dus eerst de gasklep-as, draai de moer aan
en buig het borgplaatje om. Duw daarna de
gasklep in de gleuf (het gasklepnummer moet
leesbaar zijn) en zet de twee JIS-kruiskopschroefjes
losvast (bij voorkeur voorzien van
een druppel borgvloeistof). Draai vervolgens
de aanslagschroeven van de gasklep helemaal
terug. Open de gasklep en laat hem een paar
keer dichtslaan. De gasklep centreert zich
daardoor goed. Draai vervolgens de schroefjes
vast en de aanslagschroef weer in tot de
gasklep net open staat.
• Bij lang stilstaan, waardoor benzine indroogt,
wil de chokesproeier in de vlotterbakken
nogal eens verstopt raken. Behandeling
met citroenzuur, thinner of een ultrasoonbad
helpt dan soms niet. Doorprikken met een
lange (stop}naald biedt dan soms uitkomst.
• Toevoeging van StarTron Enzyme superconcentraat
aan de brandstof in de tank stabiliseert
brandstof tot twee jaar lang, waardoor
50

34MM-CARBURATEURS
• Het is aan te raden een tegenwicht te gebruiken
bij losmaken met een doorslag van de
vlotterpen. Die vlotterpen kan erg vastzitten
waardoor bij slaan zonder tegenwicht het aluminium
ophangpunt kan afbreken. Daardoor
wordt de carburateur onbruikbaar.
• Er kan benzinelekkage optreden door een
lekkend T-stuk.
Vervanging is dan noodzakelijk.
• Het rubber afdekdopje waaronder de
stationairsproeier zich bevindt, droogt in de
loop der tijd uit, waardoor het niet meer goed
afdicht. Controleer bij demontage altijd dat
dopje en vervang zo nodig. Het komt de stationaire
loop ten goede.
• Voor een betere stationaire loop kan de 42,5
stationairsproeier, zoals door Yamaha voorgeschreven,
vervangen worden door een 45,0
exemplaar. De luchtschroef moet dan 2,5 tot 3
slagen worden opengedraaid.
38MM-CARBURATEURS
• Ontluchtingsnippels bij 38mm-carburateurs
met externe vlotterbak-ontluchting nooit
verbinden met een slangetje.
• Zorg ervoor dat bij het verwijderen van de
luchtmengselschroef het rubberen en het metalen
ringetje niet kwijtraken. Ze blijven soms
ook klemzitten in de carburateur.
• Het rubber ringetje op de naaldsproeier
droogt vaak uit, waardoor
het niet goed
meer afdicht. Advies is
om altijd een nieuw o-
ringetje te monteren.
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 51

DEEL 1
Rickman Metisse –
vallen in vertraagde tijd
Rennerskwartier Meerkerk. Ik tank de Rickman af. Tajan rolt nog een peukje. Hier weten we nog niet wat er te gebeuren staat.
52

(Foto: Teus Korevaer)
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 53

TEKST: GIJS VAN HESTEREN FOTO’S: TEUS KOREVAER
Het is een jaar of twintig geleden dat ik met
lotgenoten bijeenzat in de kantine van het Circuit van Zandvoort. De instructeur van
de TOMS-wegracecursus zei tegen ons:”Je hebt motorracers die zijn gevallen en je
hebt motorracers die zullen gaan vallen.” We lachten er smakelijk om.
Het voorval gaat door mijn hoofd, terwijl ik
op mijn buik over het Meerkerkse asfalt glijd.
Ik denk nog meer dingen. Zoals: nu gaat ie
breken. Dat slaat op mijn linkeronderbeen,
dat in een rare positie onder mij meeschuift.
En ik denk ook: daar gaat de tank, mijn tank.
Want betekent deze crash het einde van de oh
zo zeldzame aluminium benzinetank van mijn
XS650 Yamaha met Rickman Metisse-chassis?
Racers die bezig zijn met vallen weten het:
de klok gaat steeds langzamer tikken. Elke
seconde duurt tien keer zo lang. Steeds
stroperiger verloopt de tijd. Dat heb ik bij
eerdere valpartijen al eens gemerkt. Ook nu
is het zo. Ergens in de verte kiest de Rickman
koers stuurboord. Krassend aluminium, ook
vertraagd klinkt dat echt niet fijn. Vanuit een
andere ooghoek kijk ik kleine onderdeeltjes
na; ze begeven zich traag naar een baan om
de aarde.
Zelf ga ik bakboord uit. Als een zak met aardappelen
hobbel ik bijzonder onelegant nog
een stukje door. Eindelijk lig ik stil. Mijn rug
wordt gestopt door de airfence. Die heeft de
SAM daar vooruitziend neergelegd.
Pijn voel ik niet. Mijn lijf zit vol adrenaline. Een
tikje duizelig kijk ik om me heen. Recht in de
verschrikte ogen van Michiel Versteegh. “Ik
zag op dat moment eigenlijk niet dat jij het
was, maar ik heb je leven gered”, zei hij later,
“ik kon nog net remmen.” Dat kan je wel zeggen.
Veel verder dan een halve meter is het
dampende voorwielrubber van zijn Triumph
Trident niet van mij verwijderd. En dat met
trommelremmen van anno 1968. Een tikje onbenullig
steek ik mijn duim op. Ik check meteen
even of er nog andere onverlaten zijn die
over me heen willen rijden. De baco’s zwaaien
al met rode vlaggen. Race geneutraliseerd.
Daar zijn mensen uit het publiek, die me
vriendelijk vragen of het gaat. Ja hoor. “Blijf
maar even liggen”, zeggen ze. En daar is ook
Tajan van der Wiel, sinds de Drie Uren van
Oss in 2010 mijn vaste racemaat. Mijn acrobatiek
voerde ik blijkbaar vlak voor zijn ogen uit.
“Ik ben me rot geschrokken. Gaat het wel?”
Ja, ja, ik ben er nog. Het gaat. Dat leg ik in
één moeite door uit aan de mensen van de
ambulancedienst. Die arriveert met zwaaiende
lichten ter plaatse. Handschoenen uit, helm af.
Alles doet het nog. Even kijken. Mijn linkerbeen
voelt niet helemaal lekker. Rechterknie
beetje beurs. Rechterschouder ook. Ik ga
staan. Dat mag nu van de dokter. “Oké?” vraag
hij. “Ja, oké!”
Op eigen voeten wandel ik naar het rennerskwartier
en naar Tajan. Samen bekijken we de
schade aan de Rickman-Yamaha. Het valt mee.
Een piepklein deukje in de aluminium tank
(Aaarrrgh!), kromme voetsteun en rempedaal,
krassen op uitlaatdemper en oliefilterdeksel.
Nog steeds lichtelijk verdoofd door adrenaline
wandel ik nog zeker een kilometer, heen en
weer naar de ambupost, om me nogmaals te
laten vertellen dat ik echt naar de huisarts
moet gaan, maandag.
CHICANE
Wat was er eigenlijk gebeurd, in deze Meerkerkse
chicane? We proberen het terug te
halen. Altijd fijn als je weet waarom iets is
misgegaan. Ik moest weer zo nodig iemand
inhalen. Dat was Michiel, denk ik. Ik had hem
eruit geremd, maar daardoor was mijn rijlijn
anders dan anders. Kwam het achterwiel op
54

één van de spekgladde stroken bitumen, die
de ijverige wegenbouwers overal hadden aangebracht
tussen scheuren in het asfalt?
Of was het zoals Tajan later zei: “Met je voetsteun
raakte je het stoeprandje.” Dat laatste
lijkt het meest waarschijnlijk, want schets plaat
van de voetsteun was na afloop volledig naar
binnen omgebogen. Het effect was hetzelfde:
de motor zette een stap opzij, de band kreeg
weer grip, de motor bokte en floep, weg
was ik.
Och, ik was niet de enige die viel. Het hierboven
beschreven voorval vond plaats in de
500cc-klasse, waar ik met de Rickman in
mocht starten. Echter, in de eerste manche
van de 750cc reed ik met de andere XS, ‘de
gele’. Vlak voor mijn neus viel Arnold Philipsen
met zijn Honda VFR. Hij was aangetikt door
een andere rijder. Ik wist nog net te voorkomen
dat ik over zijn hoofd reed. Leek me niet
de bedoeling.
En in de zijspanklasse greep de bakkenist van
Rob de Jong even mis. Achter de stoeprand
en de struiken bevindt zich kennelijk een
diepe sloot. De Benelli Tornado-combinatie
verdween op het achterwiel na onder water.
We lachten er allemaal smakelijk om, Rob en
bakkenist inbegrepen.
FRACTUURTJE FIBULA
Een paar dagen later. Tajan is al bezig aan
herstel van de Rickman. Wat mijzelf betreft: ik
breng bezoekjes aan het huisartsenspreekuur,
de afdeling radiologie in het Medisch Centrum
en de gipskamer. De radioloog vertelt me dat
er toch een botje gebroken is. “Fractuurtje fibula”,
bevestigt de bottendokter. Het kuitbeen
dus; daarom kan ik nog op mijn been staan.
Het dikkere scheenbeen draagt de last. Gelukkig
krijg ik een drukverband, geen gips. Gips is
zó onhandig! De races te Chimay en Zwaagdijk
moet ik overslaan. In augustus dan maar naar
Gedinne.
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 55

Synoniem voor vloeibare pakking.
56

TECHNIEK
Yamabond
TEKST EN FOTO’S: MANG YUAN EN FRIED ANEPOOL
Onlangs bracht Mang Yuan, gepensioneerd
medewerker van Yamaha Nederland, een bezoek aan Fried Anepool. Op een gegeven
moment kwam het gesprek op Yamabond. Wat dat is en waarom de heren erover van
gedachten wisselden, lees je op de volgende pagina.
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 57

Made in Holland.
BUITENBOORDMOTOR
Mang vertelde Fried dat hij bezig was met de
revisie van een Yamaha buitenboordmotor.
En dat hij daarvoor goede vloeibare pakking
nodig had. Hij vroeg Fried wat hij gebruikte bij
de montage van de XS-blokken. ‘Yamabond’
was het antwoord. Dat is de grijze vloeibare
pakking die Yamaha ooit ook gebruikte bij de
eerste montage van de XS650 blokken, tussen
de twee carterhelften en tussen cilinderkop
en klepdeksel. Lang geleden had Fried een
tube aangeschaft; daar heeft hij tientallen jaren
mee gedaan. Prima spul, waarvan de naam
in de zeventiger jaren in de USA synoniem
was voor vloeibare pakking, zo goed was het.
Net zoals in Indonesië een kleine motor een
Honda genoemd wordt.
AMAZON
Toen Frieds tube uiteindelijk toch helemaal
leeggeknepen was, kon Fried in Nederland
nergens Yamabond krijgen. En dus bestelde
hij het een paar jaar geleden maar via Amazon
in de USA. Daar was het nog wel te koop. Fried
beloofde Mang de link naar de vloeibare pakking
op de Amazonsite op te zoeken en door
te sturen. Zodat Mang het ook kon bestellen
en zijn blok weer met de originele grijze vloeibare
pakking in elkaar kon zetten. Zo gezegd,
zo gedaan.
E-MAIL
Al snel na het doorsturen van de link ontving
Fried het volgende e-mailbericht van Mang:
Het zat mij niet lekker dat ik Yamabond niet
58

in Nederland kan kopen, dus ben ik maar bij
de bron verhaal gaan halen. Het antwoord
is verrassend en ik had het eigenlijk moeten
weten. Het Japanse origineel kan door de hoge
transportkosten vanwege ‘gevaarlijke stoffen’
onmogelijk betaalbaar in Europa ingevoerd
worden. Daarom heeft men bij de fabrikant van
ThreeBond (Japan) naar een oplossing gezocht.
Het Europese hoofdkantoor van ThreeBond zit
in Frankrijk en daar heeft men een producent
gevonden die het artikel voor de gehele
Europese markt volgens Yamaha receptuur
produceert. Origineel zoals het in Iwata aan de
lopende band wordt gebruikt! En die fabrikant
hebben ze nota bene in Nederland gevonden!
Dus daar worden de ThreeBond 1215 tubes (250
gram) vervaardigd met spuitmond en draaisleutel.
Ze zijn te koop of te bestellen bij elke
Yamaha-dealer, tegen een adviesprijs van €
22,71. Bestelnummer: 90890- 85505-00.
Het verhaal vooral delen zodat iedereen ermee
geholpen kan worden!
Mvrgr, Mang Yuan
AANRADER
Alhoewel de naam veranderd is van Yamabond
in ThreeBond gaat het dus om dezelfde geweldige
vloeibare pakking. En een Nederlands
product bovendien. Nu gewoon te bestellen
bij de Yamaha-dealer in Nederland. Echt
een aanrader voor ieder lid dat zijn blok wil
reviseren!
Te bestellen bij elke Yamaha-dealer.
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 59

ONDERDELENBANK
Advertentie
DOOR FRIED ANNEPOOL
Draai je kruiskoppen niet langer kapot met je gewone kruiskopschroevendraaiers!
De Onderdelenbank in Barneveld verkoopt sinds kort handig gereedschap, in het bijzonder
voor het sleutelen aan carburateurs en rempompen.
JIS kruiskopschroevendraaierset
Zie artikel in 653 nr. 134. Vier JIS kruiskopschroevendraaiers voor € 15,00.
Carburateur-reinigingsset
Uitgebreide reinigingsset, eigenlijk bedoeld voor verfspuitpistolen. Uitstekend te gebruiken voor het
schoonmaken van carburateurs en hydraulische rempompen. Complete set voor € 12,50
60

Al meer dan 40 jaar dé XS specialist
www.jerryxs650.nl
info@jerryxs650.nl
het vertrouwde adres voor XS onderdelen
www.heidentuning.com
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 61

Motorhotel / Camping
La Mouche
Motorhotel / Camping La Mouche ligt op de
zuidrand van de Vogezen op 600 km vanuit
midden-Nederland, een gebied rijk aan bergen,
bos en water.
In onze gezellige bar serveren we dagelijks de
daghap en staat het bier natuurlijk koud!
We heten u graag welkom bij La Mouche!
Jos & Anselma
62
Motorhotel La Mouche
3 Les Censeaux
88240 Le Clerjus
Vogezen Frankrijk
+33 329 307263
info@motorhotel.eu
www.motorhotel.eu

AGENDA
6 september
Najaarstreffen 2024
Camping De Hei te
Siebengewald
12 oktober
Cursus alles achter rechter
deksel
Clubhuis Barneveld
09 november
Cursus carburateurs
Clubhuis Barneveld
Iedere 1 e zaterdag
van de maand
Opendag, giftshop
en onderdelenbank
geopend
Klubhuis in
Barneveld
ROLLUIKEN • ELEKTRISCHE AANDRIJVINGEN • MONTAGE • SERVICE • ONDERHOUD
653 NR. 143 AUGUSTUS 2024 63

www.xs650.nl
COLOFON ‘653’ wordt viermaal per jaar uitgegeven door de Yamaha 650 Twin Klub Nederland SLUITINGSDATUM KOPIJ NR. 144: 11 oktober 2024
REDACTIEADRES Voltastraat 18e, 3771 RZ Barneveld - redactie@xs650.nl KLUBBESTUUR Voorzitter: Ewoud Hendriksen, Secretaris: Martin Molenaar,
Penningmeester: Maurice Bonne, Bestuurslid Algemeen: Marco de Boevere, Jan Schoenmaker BLOKKEN Hoofd Blok Techniek: Ben Schweers,
Hoofd Blok Evenementen: Christa Mallinckrodt, Hoofd Blok Communicatie: vacant, Ledenadministratie: Toon Lansdaal HOOFDREDACTIE Vincent Sterk.
EINDREDACTIE Gijs van Hesteren. REDACTIE Hessel Bosch, Jacques Brouwer, Gijs van Hesteren, Wim Lange, Hans Prost, Henk Remmits
OPMAAK Robert-jan Cornet LEDEN-INFO ledenadministratie@xs650.nl