Fiets 9 - 2024

#9 SEPTEMBER
JAARGANG 43
2024
DWARS DOOR KENIA
NAAR HET HART
VAN AFRIKA
76
BIKEFIT #3
DE OPTIMALE
STUURPOSITIE
42
MTB-KANON
OP DE CHISEL COMP
ZIT JE ALS GEBEITELD
82
FIETSSTELLETJES
HOE HOUD JE HET
GEZELLIG ONDERWEG?

1 JAAR HELDEN voor
slechts €37, 99
13%
KORTING
LEES DE MEEST INSPIRERENDE SPORTVERHALEN OVER PRESTATIES,
PLEZIER, GOUD ÉN DE KEERZIJDE VAN DE MEDAILLE.
GA NAAR HELDEN.MEDIA/FIETS OF SCAN DE QR-CODE

LEAD-OUT FIETS WINACTIE
MAAK KANS OP ÉÉN VAN DE VIJF
EARTHLAB DIRTWASH
& SPRAY WAX COMBI
PACKS!
Maak kennis met EARTHLAB's revolutionaire fietsverzorging. De Spray Wax
beschermt je frame, houdt vuil tegen en laat je fiets glanzen. De plantaardige
Dirtwash verwijdert moeiteloos hardnekkig vuil. Beide producten zijn milieuvriendelijk
en ontwikkeld door experts, zodat je fiets er altijd uitziet als nieuw!
T.W.V.
€ 35,90
5X KANS
SPECIFICATIES:
BESCHERMT JE
FIETS TEGEN VUIL
TOPKWALITEIT
SCHOONMAAKMIDDEL
PLANTAARDIG EN DUS
100% MILIEUVRIENDELIJK
INHOUD: 2X 500 ML
DE VERPAKKING IS
GROTENDEELS VAN
GERECYCLED PLASTIC
GEMAAKT
VOLLEDIGE VERPAKKING
KAN GOED GERECYCLED
WORDEN
100% VRIJ VAN
MICROPLASTICS
PFAS-VRIJ
FIETS.NL/LEADOUT
REAGEER VÓÓR
16 SEPTEMBER 2024

4 INHOUD FIETS 9
EDWIN HAAN
HOOFDREDACTEUR
ONTDEK JE PLEKJE
Terwijl ik dit schrijf, volg ik de liveticker van Garmin
die laat zien waar fietsmaat en redacteur Ronald
Brouwer zich bevindt. Hij fietst in twee dagen van
de ene naar de andere vakantiebestemming in Zuid-
Frankrijk, terwijl de temperatuur oploopt naar 40
graden. In onze appgroep laat Herman zien dat het
ook in de Ardèche prima toeven is met zijn Canyon
Aeroad-testfiets. Ondertussen vraagt Hans vanaf
zijn vakantiebestemming of we nog interesse hebben
in een mountainbike-reisverhaal uit Zwitserland.
Leuk dat iedereen zelfs op vakantie nog met fietsen
bezig is. Op Strava zie ik ook de mooiste plekjes in
Europa langskomen in mijn tijdlijn. Fietsers zien
meer, zo valt me altijd op. Met andere woorden:
fietsen is ontdek je plekje voor gevorderden.
Ik viel laatst in een gesprek tussen twee stelletjes
die niet fietsen. Dame 1 vertelde dat ze zich na een
week altijd wat gaat vervelen op vakantie. Strand en
winkelstraat hebben ze dan wel gezien en de sleur
begint toe te slaan. Heer 1 knikte bevestigend en het
andere echtpaar bleek er ook niet van op te kijken.
Voor mij als fietser is dat een volstrekt onbekend
verschijnsel. Er is altijd wel een nieuw paadje te
ontdekken. Ik heb het er wel vaker over, fietsen
maakt je wereld groter! Tegenwoordig wel heel groot
trouwens, kijk maar eens wat een mooi avontuur
Léon en Eloise beleefden in Kenia. Ik ga mijn tas
inpakken, morgen mag ik zelf op pad. Nu al zin in
al die nieuwe paadjes in Zuid-Frankrijk...
Veel leesplezier!
@edwinhaan
x.com/fietsmagazine
facebook.com/fietsmagazine
fiets.nl • fiets.nl/forum
fiets.nl/podcast
14
14
18
42
62
TESTS
OFFICINE MATTIO
LEMMA RT
Een eigenzinnig staaltje Italiaans
vakmanschap, nog ouderwets
met de hand gemaakt.
MERIDA SCULTURA
ENDURANCE 6000
Het is altijd een goede tijd om
lekker lange tochten te maken,
bijvoorbeeld op deze endurancefiets
met een vleugje aero.
SPECIALIZED CHISEL
COMP
Op het oog lijkt deze aluminium
XC-fully behoorlijk op zijn carbon
broer, de Epic. Maar komt hij qua
rijervaring ook in de buurt?
SENSA ROMAGNA
GRAVEL SE
Zijn voorganger was een prima
gravelbike voor iedereen. Doet
deze nieuwe gravelaar uit Almelo
daar een schepje bovenop?

5 INHOUD FIETS 9
68 22 30
ACHTERGROND
OP DE FIETS
RUBRIEKEN
30
32
46
82
PRANGENDE VRAGEN
Hoe betrouwbaar is je smartwatch
– en meer vragen
beantwoord.
ALS EEN PROF
Sommige amateurs leven
en trainen als een heuse
beroepsrenner. Waar komt
hun drive vandaan? In
gesprek met granfondowinnaar
Pieter Frolichs.
ETEN IS WETEN
Haat je gels? Krijg je na een
rit altijd last van vreetbuien?
Negen oplossingen voor
evenveel voedingskwesties.
ECHTE FIETSLIEFDE
Een fietsende partner klinkt
fantastisch: je kunt je twee
grote liefdes (hij/zij en de
fiets) combineren! Maar hoe
zorg je dat het ook leuk blíjft?
22
52
ULTIEME SOLO
Alex Reuneker fietste alleen
van Schiedam naar Turijn.
Voor wie twijfelt over zo’n
lange solotocht: dóen!
ARDÈCHE: KEIGAAF
De Grande Traversée de
l’Ardèche: een heftige, maar
vooral erg toffe MTB-route.
88 KENIAAL!
Léon ging op gravelreis naar
Kenia, en kwam terug met dit
fantastische fotoverslag.
40
TECHNIEK
CAVS KUNSTJE
Deze aero-ingrepen hielpen
Mark Cavendish aan zijn
recordzege in de Tour.
66 GROEPSGEVOEL
Shimano’s GRX-gravelgroep:
ins & outs, tips & tricks.
06 Startschot
08 Kort-Kort + colofon
28 Top 10: Nederlandse
winnaars in de Vuelta
39 Column Thomas Braun
51 Column Ellen van Dijk
58 Service Course
61 Fietser
68 Gezien & Getest
87 Column Peter Winnen
96 In de wind:
Gouden Pijl Emmen
98 Volgende maand

23 REISVERHAAL SCHIEDAM–TURIJN
SCHIEDAM–TURIJN
DE FIETS VAN
EVGENII
Italië, het land van Fausto Coppi en de Giro. Ik breng er
de fiets van mijn vriend Evgenii heen, van Schiedam
naar Turijn, zo'n 1200 kilometer. Onderweg rijst de vraag
waarom ik dit eigenlijk doe. Tegenslagen worden echter
tenietgedaan door mooie ontmoetingen en fraaie uitzichten.
Er is wel degelijk een antwoord, vrij naar Jan Janssen:
fietsen is mijn medicijn. TEKST & FOTO'S ALEX REUNEKER
Wanneer Evgenii me vorig jaar in een voor
mij moeilijke tijd op zijn gele Duell opzoekt,
vertelt hij dat hij binnenkort naar Turijn verhuist.
Hij is van plan het volgende voorjaar van Rotterdam
naar zijn nieuwe woonplaats te fietsen. We stallen
de fiets in mijn garage en als Evgenii vertrekt, blijft
niet alleen de fiets achter, maar ook de gedachte
aan Turijn.
Dan is het juni 2024. Evgenii zal de reis niet
maken, maar ontvangt me wel graag in Turijn. Is een
soloreis naar Italië niet te lang, te zwaar, te onzeker?
Of juist een uitdaging en een medicijn tegen depressie?
De waarheid ligt waarschijnlijk in het midden – spijt
heb je vooral van de dingen die je niet doet.
Het is zondagochtend en de eerste kilometers
voelen vreemd; ik ben nog zo dicht bij huis dat het
niet voelt alsof ik al op reis ben. Nu omkeren betekent
nog thuis zijn voordat mijn vrouw uit bed komt,
maar ik rijd door, Zuid-Holland uit, Noord-Brabant in
en steek bij Venlo de Duitse grens over. Na 150 kilometer
ben ik weg van huis, maar nog ver verwijderd
van Turijn – ik ben op reis. Door Noordrijn-Westfalen
rijd ik naar Dormagen. De receptie van het onderweg
geboekte hotel zit in een ander hotel, maar de daar
opgehaalde sleutels blijken niet te passen. Ik vloek
even, maar realiseer me daarna dat ik de deur met
mijn eigen huissleutels probeerde open te maken;
blijkbaar ben ik na 230 kilometer niet meer zo scherp.
Ik zet de fiets in de kamer, eet een bord pasta en
val in slaap.
OVERSTROMINGEN
De tweede dag begint bewolkt, maar droog. Net voorbij
Bonn haal ik ergens koffie en ga even zitten bij
een vakwerkhuis. De wegen langs de Rijn blijken
naarmate ik Koblenz nader steeds meer ondergelopen
en dat betekent natte enkels, van de route afwijken
en grindpaden en keien trotseren – geen pretje op
25 millimeter-bandjes. Van dit soort tegenslagen ga
ik zwart-witdenken – alles zit mee, of alles zit tegen.
Wat werkt is de dag opdelen. Ik maak er blokken van
25 kilometer van, want die zijn te overzien en beletten
me de lange dag negatief in te kleuren. Ik ontmoet
veel medewielrenners en langeafstandsfietsers en

ALS
GEBEITELD?
TEKST HANS RAVEN FOTO’S JOËL VINGERLING

43 FIETS MTB-TEST SPECIALIZED CHISEL COMP
FIETS MTB-TEST
SPECIALIZED CHISEL COMP
ONLANGS HEEFT
SPECIALIZED TWEE
NIEUWE ALUMINIUM
FIETSEN IN DE MARKT
GEZET DIE EN PROFIL
EN QUA GEOMETRIE
STERK LIJKEN OP DE
BEKENDE CARBON
VARIANTEN. NAAST
EEN GRAVELBIKE,
DE CRUX DSW, IS ER
OOK EEN NIEUWE ALU
XC-FULLY: DE CHISEL.
MISSEN WE HET
CARBON?
De Chisel ofwel ‘beitel’ (de naam ken je wellicht al van
Specializeds aluminium hardtail die nu Chisel Hardtail
heet) toont heel wat gelijkenissen met zijn veel duurdere carbon
broertje, de Epic 8. De geometrie en kinematica komen
sterk overeen en ook uit het zijaanzicht blijkt dat er voor het
ontwerp gekeken is naar de succesvolle Epic 8, hoewel de
Chisel een slankere schuine onderbuis heeft en de veerweg
achter met 110 millimeter een centimeter korter is. Voelt de
Chisel Comp, die wordt aangeboden voor 3.300 euro, net zo
gebalanceerd en rijdt hij net zo capabel als de aanzienlijk
duurdere ‘echte’ Epic? We gingen ermee op pad op de relatief
vlakke maar bochtige trails die zo kenmerkend zijn voor ons
landje en namen de proef op de som.
SMARTWELD
Voor de constructie van het frame maakt Specialized gebruik
van de eigen D’Aluisio Smartweld-technologie (genoemd naar
de ingenieur achter de techniek) waarmee ze elke aluminium
buis over de gehele lengte precies de eigenschappen kunnen
meegeven die ze nodig achten voor de beste prestaties op
het vlak van sterkte, stijfheid en gewicht. De trapas vormt
één geheel met de zitbuis, net als de veerophanging aan de
zitbuis. Bij de veerophanging aan de bovenbuis zie je wel
lasnaden, iets dat je ook ziet daar waar de verschillende buizen
samenkomen. Specialized claimt dat het frame dankzij
deze techniek aanzienlijk lichter is dan dat van andere aluminium
XC-fully’s. Met 13,2 kilo is de Chisel nog steeds geen
lichtgewicht, maar bijvoorbeeld de in prijs vergelijkbare aluminium
versie van de Scott Spark weegt volgens Scott 15 kilo.
Orbea heeft met de Oiz H30 ook een alu XC-fully in het assortiment,
maar geeft geen inzage in het totaalgewicht. Het
aanbod van full suspension aluminium XC-fietsen is overigens
vrij klein. Terecht, of zou het wat meer mogen zijn?
STANDJE COMFY
Een opvallend detail bij de Chisel is de opwaartse stand van
de stuurpen, waardoor je in combinatie met de riserbar een
fietspositie krijgt die vrij rechtop is, zeker met de drie centimeter
aan spacers. Wil je een sportievere positie creëren,
dan kun je de stuurpen omdraaien, wat spacers weghalen

BETER
ETEN IN
9 STAPPEN
’ S G E T T Y
T E K S T M A R K BAI L EY FOTO
Of je nu energiegels niet kunt verdragen of vreetbuien
na het fietsen krijgt, elke fietser heeft zijn eigen voedingsgewoonten.
We gaan in op de meest voorkomende
problemen en geven tips hoe je ze kunt oplossen.
1IK KAN ’S OCHTENDS
NIET STEVIG ONTBIJTEN
Als je moeite hebt om snel eten
naar binnen te werken voor het
trainen, begin dan met het aanpassen
van je ochtendschema. “Een profrenner
in de Tour de France zal 2000-3000
calorieën innemen voor het ontbijt,
misschien een omelet, ham, kaas,
toast en pap. Voor hen is het een
veel belangrijker ontbijt dan voor een
wielertoerist”, zegt voormalig voedingsdeskundige
van British Cycling en
Team Sky Nigel Mitchell, auteur van
The Cyclist’s Cookbook. “Een groot
verschil is dat zij vier uur voor de koers
eten, terwijl veel clubrenners uit bed
komen, proberen hun mond vol te
proppen en dan meteen op de fiets
stappen. Dat is het echte probleem
waar sommige amateurrenners mee
te maken hebben.”
Probeer dus eerder op te staan of
later te vertrekken om jezelf meer tijd te
geven om wakker te worden, hongerig te
worden, een goed ontbijt voor de rit te
eten en het te verteren. Maar als je nog
steeds misselijk wordt van vast voedsel
in de ochtend, richt je dan op makkelijk
verteerbare opties. “Sommige mensen
kunnen meteen een uitgebreid Engels
ontbijt eten, maar niet iedereen houdt
van vast voedsel, dus bouw het langzaam
op”, adviseert Mitchell. “Kun je pap eten?
Zo niet, kun je rijstepap verdragen? Dat
is een zeer effectieve oplossing. Als zelfs
rijstepap niet aantrekkelijk is, neem dan
een banaan en begin gewoon vroeger op
de fiets te eten. Tijdens een rit met normale
brandstofinname eet je misschien
pas na 60-90 minuten. Maar als je
alleen maar een banaan hebt gegeten
als ontbijt, pas je dan aan door eerder
op de fiets te beginnen met eten.”

47 VOEDING BETER ETEN

52 REISVERHAAL GRANDE TRAVERSÉE DE L’ARDÈCHE
DWARS DOOR DE
RUIGE
TEKST EN FOTO'S RONALD JACOBS
ARDÈCHE
FRANKRIJK
Als rasechte Brabander heeft Ronald Jacobs keiveel zin
in de 335 kilometer lange Grande Traversée de l’Ardèche
in Zuid-Frankrijk. Al snel blijken de keien een stuk groter
te zijn dan thuis. De GTA is een heftige mountainbikeroute,
maar wel keigaaf!

LEKKER
NO-NONSENSE

63 FIETS GRAVELTEST SENSA ROMAGNA GRAVEL SE
FIETS GRAVELTEST
SENSA ROMAGNA GRAVEL SE
Vier jaar geleden figureerde
de Sensa Romagna Gravel in
een test in dit blad met de
titel ‘Gravel voor iedereen’.
Is de nieuwe SE net zo lekker
no-nonsense als zijn voorganger,
of misschien zelfs
nóg lekkerder?
TEKST MENNO GROOTJANS FOTO’S EDWIN HAAN
In de genoemde graveltest schreven we onder andere
dit: ‘Een lekkere no-nonsense fiets’ (…) Een aluminium
geovaliseerd 6061 butted frame, carbon vork en standaard
wielset, niet tubeless ready. Van het hele stel oogt de Sensa
het meest als een normale racefiets’. Nauwelijks vier jaar
later is de markt voor gravelbikes geëxplodeerd, zijn er allerlei
nieuwe typen gravelfietsen ontwikkeld, is er alweer drie
keer een WK gravel georganiseerd en lijken ook steeds meer
fietsers over te stappen van de mountainbike of racer naar
een gravelbike. En Sensa? Ook het Almelose merk onderkent
de toegenomen populariteit. De producent heeft sinds vorig
seizoen de carbon Giulia Gravel Pro en Giulia Gravel Elite in
het assortiment en brengt dit najaar een nieuwe versie van de
Romagna Gravel op de markt: de Romagna Gravel SE.
MEER RUIMTE
Binnen het aanbod van sportieve fietsen vormen de Romagnamodellen
de opstappers. Het framemateriaal is aluminium:
oversized en geovaliseerd 6061 butted, met een aflopende
bovenbuis (nu met deels weggewerkte lasnaden) en een laag
aangezette achtervork met nokjes voor dragers en spatborden.
Uiteraard zijn er steekassen, en verder zien we een flatmountaansluiting,
deels binnendoor lopende kabels en een klassiek
BSA-bracket. En, dat mag gezegd worden, de nieuwe SE zit
niet alleen keurig in de lak, hij oogt ook heel lekker in zijn
tweekleurige van olijfgrijs naar zwart verlopende jasje. Waar
de oude Romagna Gravel banden tot 45 millimeter aankon, is
de nieuwe standaard uitgerust met banden van 47 millimeter.
Daarvoor is er gewoonweg meer ruimte gecreëerd: de ruimte
bij de achtervork is groter en ook is er een voorvork met meer
tyre clearance gestoken. Vergelijken we de geometrie van de
twee modellen, dan zien we dat de wielbasis van de SE een
centimeter langer is. Daarnaast worden de maten nu ook
weergegeven in letters (S, M, L en XL) en niet alleen meer in
getallen. Check wel goed je maat voordat je van het oude op
het nieuwe model overstapt. Waarschijnlijk denk je er niet
snel aan, maar in de praktijk blijkt de nieuwe 53 eigenlijk de
oude 55. Met mijn 1 meter 80 pas ik prima op maat M.
LEKKER DOORKACHELEN
Sensa kiest al jaren voor Shimano als onderdelenleverancier.
Waar de oude Romagna Gravel nog was uitgerust met
11-speed, heeft deze SE de nieuwe GRX 12-speedgroep met
twee kettingbladen vooraan – met 30-tands binnenblad –
en achter een 11-34-cassette (zie ook pagina 66). Het grote
voordeel van de GRX-onderdelen is dat je als fabrikant vrij
makkelijk kunt mixen. Zo komen de derailleurs uit de 820-
serie, de remmen uit de 400-serie en dragen de andere
onderdelen het stempel RX-610. Verder komen veel onderdelen
van het huismerk Supra, zoals het stuur met net
genoeg flare en de wielen met brede velgen (en Shimanonaven).
Zitten doe je op het korte Selle Italia-zadel. De vorm
daarvan is fijn, maar onder het dek zit een kunststof randje
dat killing kan zijn voor je prijzige koersbroek… Nou ja, het is
een onderdeel dat je eventueel makkelijk kunt vervangen.
In totaal weegt de fiets elf kilo. De eerste meters zijn even

88 LÉON VAN BON ZIET KENIA

NAAR HET
HART VAN
AFRIKA
KENIA
Als fotograaf heeft Léon van Bon meer in
zijn mars dan het testen van fietsen, wat hij
overigens elke maand uitmuntend doet. Met
zijn vriendin Eloise trekt hij dwars door Kenia,
in het spoor van gravelraces. En hij valt van
de ene verbazing in de andere. Een exclusief
verslag in foto’s.
TEKST LÉON VAN BON FOTO'S LÉON VAN BON, ELOISE MAVIAN