Psychologie Magazine_2024-13_1-pagina's
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
familie<br />
WINTER<br />
special<br />
ZO VERSTERK JE DE BAND MET JE FAMILIE<br />
BIJZONDERE TWEELINGEN • TEST DE RELATIE MET JE MOEDER • THERAPEUT NEDRA<br />
GLOVER TAWWAB: ‘GOEDE GRENZEN ONTBREKEN VAAK’ • IS DIT NOU PARENTIFICATIE?<br />
• DE KRACHT VAN ZELFGEKOZEN FAMILIE • DAGBOEK VAN EEN ADOPTIEOPSTELLING
Houd<br />
me<br />
vast, laat<br />
me los<br />
16 PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong>
ACHTERGROND<br />
ZO KOM JE DICHTER TOT ELKAAR<br />
Afstand nemen, vertrouwen geven, openstaan voor de pijn van de ander: de<br />
band tussen volwassen kinderen en hun ouders kent veel uitdagingen. Hoe kom<br />
je van conflict naar connectie? Het Hold me tight-gesprek biedt uitkomst.<br />
tekst: Heleen Peverelli // illustraties: Ashley Seil Smith<br />
PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong> 17
Zelfgekozen<br />
familie<br />
Ze halen je kind van de crèche als het laat wordt<br />
op je werk, of treuren mee als je pech hebt in de<br />
liefde. Waarom vrienden, collega’s en buren net<br />
zo belangrijk kunnen zijn als familie.<br />
tekst: Peggy van der Lee // foto: Studio Firma<br />
28 PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong>
IN BEELD<br />
Steunpilaar<br />
Op wie val je terug als er verhuisd<br />
moet worden? Wie brengt<br />
je soep als je ziek bent? Met welke<br />
mensen wil je uitgebreid koken<br />
en natafelen? De Britse sociologen<br />
Liz Spencer en Ray Pahl<br />
vroegen het zestig Britten, en die<br />
noemden massaal hun vrienden<br />
als steunpilaar voor het leven.<br />
Midden in de nacht kun je ze<br />
bellen. Ze inspireren je, troosten<br />
je en passen op je kleuter.<br />
Niet dat familie geen rol speelt<br />
in het leven van de deelnemers<br />
aan dit kwalitatieve onderzoek,<br />
maar zoals diverse onder vraagden<br />
stelden: ‘Ik kan me niet zo<br />
vinden in de gangbare definitie<br />
van familie als alleen mensen<br />
met wie je verbonden bent door<br />
een bloedband of huwelijk. Ik<br />
heb ook een zelfgekozen familie,<br />
en dat zijn mijn vrienden.’<br />
PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong> 29
Als je al je genetische materiaal deelt, ben je dan ook<br />
hetzelfde? Drie eeneiïge tweelingen over samen in<br />
het leven staan, je eigen pad kiezen en toch diep verbonden<br />
blijven. ‘We kunnen elkaar volledig lezen.’<br />
tekst: Lilian Roos<br />
PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong> 35
FOTO’S: PRIVÉ-BEZIT<br />
36 PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong>
‘Grenzen<br />
aangeven<br />
is mij<br />
thuis nooit<br />
geleerd’<br />
Je grenzen aangeven is superbelangrijk, maar binnen je familie<br />
al helemaal, weet de Amerikaanse therapeut en relatiedeskundige<br />
Nedra Glover Tawwab. In haar nieuwste<br />
boek Nooit meer drama vertelt ze hoe je dat doet. ‘Ja, het is<br />
ongemakkelijk, maar het draagt bij aan je persoonlijke groei.’<br />
tekst: Angélique Heijligers // foto’s: Denise Benson<br />
44 PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong>
EXPERT<br />
PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong> 45
‘De foto waaruit dit detail komt, is gemaakt in Zwitserland, waar we in<br />
het voorjaar en de zomer altijd wilde bloemen plukten. De kleuren en<br />
het zonnige roepen meteen een gelukzalig jeugdsentiment bij me op.’<br />
66 PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong>
FOTOREPORTAGE<br />
Zussenliefde<br />
Na de zelfdoding van haar zus Maud was fotograaf<br />
Jantien de Bruin bang dat de herinneringen aan haar<br />
steeds verder zouden vervagen. En dus gaf ze vorm aan<br />
hun gedeelde leven in een tentoonstelling en fotoboek.<br />
fotografie: Jantien de Bruin // tekst: Chris Muyres<br />
PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong> 67
TEST<br />
WAT VIND JE<br />
BIJ JE<br />
MOEDER?<br />
Een arm om je heen, een luisterend oor, maar ook hulp bij<br />
praktische zaken zoals een verhuizing: ontdek op welke manier<br />
jouw moeder je steun en toeverlaat is – of was.<br />
tekst: Pieternel Dijkstra // illustraties: Yaroslav Danylchenko<br />
PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong> 75
TEST<br />
Bedenk of je moeders<br />
uitspraken je kunnen<br />
inspireren<br />
PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong> 79
SELFCARE<br />
Met milde blik<br />
Aandachtig, zonder oordeel en met compassie omgaan met je kind, bonusdochter,<br />
moeder, neef of zelfs hond, brengt je meer in verbinding met elkaar. Deze oefeningen<br />
van hoogleraar en mindfulness-deskundige Susan Bögels helpen daarbij.<br />
tekst: Hanneke Karssen // foto’s: Getty Images<br />
PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong> 81
Oefening 1<br />
Volle aandacht<br />
Merk de momenten op waarop je kind, nichtje, puberneef<br />
of zus je vraagt om samen ergens aandacht aan<br />
te besteden: ‘Kijk dit dan!’, ‘Luister even’, ‘Ken je<br />
deze al?’, ‘Je raadt nooit wat er op school gebeurde.’<br />
Probeer dat ook echt je volle aandacht te geven en<br />
neem er de tijd voor, meer dan je normaal gewend<br />
bent om te doen.<br />
Oefening 2<br />
Aandacht naar<br />
binnen<br />
Deze oefening kun je elke keer<br />
doen wanneer zich een conflict of<br />
ergernis met een familielid voordoet<br />
of heeft voorgedaan.<br />
Geef aan dat je even tijd voor jezelf<br />
wilt. Ga op een prettige, rustige<br />
plek zitten, liggen of lopen. Richt<br />
de aandacht naar binnen. Voel<br />
hoe je zit, ligt of loopt. Voel het<br />
contact van je lichaam met de<br />
stoel, kussen, mat of de grond.<br />
Stel jezelf de volgende vragen: hoe<br />
is het nu met me? Hoe voel ik me?<br />
Zijn er gedachten, voel ik de neiging<br />
om iets te gaan doen? Waar<br />
in mijn lichaam voel ik woede of<br />
frustratie (of verdriet of angst)?<br />
De gevoelens die je ervaart, mogen<br />
er zijn. Ze hoeven niet weg en je<br />
hoeft er niets aan te veranderen.<br />
Zeg tegen jezelf: wat ik ook voel,<br />
het is goed, laat het me voelen.<br />
Doe dit minimaal een minuut.<br />
Breng zo goed als je kunt de aandacht<br />
naar je ademhaling. Volg<br />
elke ademhaling de hele weg naar<br />
binnen en de hele weg naar buiten.<br />
Merk ook de pauzes op tussen de<br />
in- en uitademing, en tussen de<br />
Zeg tegen jezelf:<br />
wat ik ook voel,<br />
het is goed, laat het<br />
me voelen<br />
82 PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong>
88 PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong>
DAGBOEK<br />
‘De ene<br />
moeder gaf<br />
mij leven, de<br />
andere gaf<br />
mij liefde’<br />
Ze is geboren als Kalawati in India en opgegroeid als Kathalijn<br />
in Nederland. Pas als ze helemaal vastloopt, beseft ze wat een<br />
diepe wond haar adoptie heeft geslagen. En wat – en vooral ook<br />
wie – ze nodig heeft om die te helen.<br />
tekst: Peggy van der Lee , Kathalijn Vergeer // foto: Cottonbro<br />
PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong> 89
98 PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong>
INSPIRATIE<br />
ritueel<br />
Ons<br />
Rituelen, ook kleine, helpen gezinnen, vrienden en partners<br />
bij een mijlpaal of overgang. Ze verbinden, geven rust en richting<br />
en maken voelbaar wat belangrijk is. Lezers en volgers van<br />
<strong>Psychologie</strong> <strong>Magazine</strong> delen hun familie- en vriendschapsrituelen.<br />
illustratie: Angelina Bambina<br />
Intuïtief weten we dat rituelen goed zijn.<br />
Geliefde tradities uit onze eigen kindertijd<br />
geven we dan ook vaak bewust door, stelt de<br />
Amerikaanse rituelendeskundige Meg Cox.<br />
In The book of new family traditions schrijft ze:<br />
‘Maar de kracht ervan en onze behoefte aan rituelen<br />
zijn vele malen sterker dan we ons realiseren.<br />
Antropologen hebben zelfs nog nooit een cultuur<br />
gevonden zonder ritueel.’ Cox richt zich in haar<br />
boek niet zonder reden specifiek op families. ‘In een<br />
wereld waarin zowel ouders als kinderen constant<br />
worden afgeleid, bieden familierituelen rust en een<br />
basis, waardoor het hele gezin beter functioneert.’<br />
Grapjes en liedjes<br />
Hoe belangrijk juist ook kleine rituelen voor ons zijn,<br />
merkte de Amerikaanse onderzoeker Ellen Galinsky<br />
in haar onderzoek Ask the children, waarvoor ze<br />
meer dan duizend kinderen uithoorde over hun<br />
gezinsleven en het werkleven van hun ouders. Een<br />
van haar vragen was: wat zal je het meest bijblijven<br />
van je jeugd? In tegenstelling tot wat hun ouders<br />
verwachtten, waren dat niet de grote gebeurtenissen,<br />
vakanties of geweldige familieweekenden. Juist de<br />
kleine, alledaagse rituelen sprongen eruit voor de<br />
kinderen. Zelfbedachte verhaaltjes voor het slapengaan,<br />
speciale familiebegroetingen, grapjes en liedjes:<br />
kleine maar persoonlijke gebaren, die hun het<br />
gevoel gaven dat ze een gezin waren. En waardoor<br />
ze zich veilig en geliefd voelden.<br />
Verschillende studies hebben aangetoond dat rituelen<br />
rondom samen eten, verjaardagen, vakanties en feestdagen<br />
niet alleen leiden tot sterkere familiebanden,<br />
maar ook tot meer tevredenheid in het huwelijk,<br />
betere schoolresultaten van kinderen en een stevig<br />
gevoel van identiteit bij pubers. Ook verminderen<br />
ze bij deze laatste groep de kans op drugsgebruik,<br />
depressie en zelfmoordgedachten.<br />
Welke mooie herinneringen we kunnen kweken<br />
met rituelen, blijkt ook uit de bijdragen van onze<br />
volgers en lezers. Laat je inspireren door wat ze ons<br />
daarover mailden.<br />
PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong> 99
GEHEUGEN GEWIST<br />
Door een hersenontsteking raakt Jur al zijn herinneringen<br />
kwijt. Zelfs zijn moeder Bernadette herkent hij niet. Hij overleeft,<br />
maar zij rouwt. ‘Hij heeft hetzelfde lichaam en dezelfde stem,<br />
maar het is een heel andere jongen.’<br />
tekst: Brenda van Osch // foto’s: Brenda van Leeuwen // visagie: Lydia Thann<br />
106 PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong>
WAT IK NU WEET<br />
PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong> 107
ZELFHULP<br />
(Her)schrijf je<br />
levensverhaal<br />
Aan wat er in het verleden gebeurd is, valt niets meer te veranderen.<br />
Maar wel aan je kijk op die gebeurtenissen. Met deze oefeningen uit de<br />
narratieve psychologie schrijf én herschrijf je je levensverhaal. Zo kunnen<br />
oude wonden helen en komt je familie in een nieuw licht te staan.<br />
tekst: Stefanie Rondags, Anne Pek, Marloes Zevenhuizen // illustraties: Malte Mueller<br />
PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong> 1<strong>13</strong>
114 PSYCHOLOGIE MAGAZINE // FAMILIESPECIAL <strong>2024</strong><br />
Als we iets vervelends hebben meegemaakt in onze<br />
jeugd, hebben we vaak de neiging om keer op keer<br />
dezelfde herinneringen op te halen. ‘Mijn moeder<br />
was altijd druk met haar werk. Ze keek niet naar<br />
me om, er was altijd wel een vergadering of project<br />
waaraan ze de voorrang gaf.’ Of: ‘Mijn vader gaf<br />
me nooit eens een compliment, niets wat ik deed<br />
was in zijn ogen goed genoeg.’<br />
Deze neiging kan er volgens psychologen Gerben<br />
Westerhof en Ernst Bohlmeijer van de Universiteit<br />
Twente toe leiden dat we vast blijven zitten in een<br />
verhaal. Een verhaal dat niet voor ons werkt, dat<br />
wrok naar onze ouders en een laag zelfbeeld veroorzaakt<br />
(‘Ik doe er kennelijk niet toe’). Door het<br />
eindeloos vertellen van die ene versie houd je als<br />
het ware een wond open.<br />
Gelukkig is er een manier om rond negatieve herinneringen<br />
een gunstiger verhaal te vertellen, en van<br />
de wond een gesloten litteken te maken. ‘Helende<br />
vragen’ kunnen daarbij helpen, aldus Westerhof<br />
en Bohlmeijer, die de therapeutische levensverhaalmethode<br />
Op verhaal komen ontwikkelden. Het is<br />
nadrukkelijk niet de bedoeling dat je een gebeurtenis<br />
krampachtig door een roze bril gaat zien, maar<br />
wel dat je accepteert hoe het toen is gegaan en aanknopingspunten<br />
ontdekt voor een verhaal waarmee<br />
je verder kunt. Ook is het heilzaam om mooie<br />
momenten op te halen en rijk te beschrijven, zodat<br />
ze meer gewicht krijgen binnen jouw verhaal.<br />
Deze schrijfoefeningen helpen je op weg.
Change language