Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
MAX VERSTAPPEN WERELDKAMPIOEN 2022<br />
Extra dikke<br />
kampioens<br />
editie<br />
108 pagina’s<br />
Altijd op pole!<br />
EXCLUSIEF<br />
JOS VERSTAPPEN<br />
SVEN KRAMER<br />
Rijzende<br />
ster<br />
‘TIJDPERK MAX IS AANGEBROKEN’<br />
NYCK<br />
DE VRIES<br />
IN FORMULE 1<br />
GEDULD BELOOND<br />
15/16<br />
2022<br />
8 718972 280840<br />
00122<br />
AP<br />
Adviesprijs € 8,25 13 okt t/m 2 nov
INH<br />
Extra dikke<br />
kampioens<br />
editie<br />
108 pagina’s<br />
UD<br />
Nummer 15/16 2022<br />
Foto: Getty Images<br />
20<br />
Foto: Motorsport Images<br />
MAX VERSTAPPEN<br />
‘DE BLOEDDRUK WAS MINDER<br />
HOOG DAN VORIG JAAR’<br />
Foto: Motorsport Images<br />
66<br />
GRAND PRIX<br />
VAN JAPAN<br />
LANGE ZIT EN<br />
WOEDE OM<br />
EEN KRAAN OP<br />
DE BAAN<br />
26<br />
JOS VERSTAPPEN<br />
‘ALS IK ER NIET VOORBIJ KWAM, REED<br />
IK EROVERHEEN. DAT DOET MAX NIET’<br />
RUBRIEKEN<br />
3 Voorwoord<br />
6 Gallery Peter van Egmond<br />
16 Start<br />
17 Overstuur: Koen Vergeer<br />
38 Column: Renger van der Zande<br />
42 Interview: Toto Wolff<br />
54 Backstage<br />
84 Monoloog: Churandy Martina<br />
100 IndyCar: Rinus van Kalmthout<br />
106 Column: Amber Brantsen<br />
62<br />
REPORTAGE: GRAND PRIX VAN JAPAN<br />
NA JAPAN HEEFT OOK NETFLIX YUKI TSUNODA ONTDEKT<br />
Foto: Getty Images<br />
04
56<br />
GEDULD NYCK DE<br />
VRIES BELOOND<br />
‘VAN EXCITEMENT NAAR<br />
ZENUWEN EN TERUG’<br />
Foto: ANP<br />
Foto: Getty Images<br />
46<br />
INTERVIEW: SVEN KRAMER<br />
OVER MAX VERSTAPPEN<br />
‘NIEMAND IS VAN STEEN, OOK MAX NIET’<br />
<br />
Uitgave van NewSkoolMedia,<br />
onderdeel van Roularta Media Nederland<br />
Bezoekadres: Spaklerweg 53, 1114 AE Amsterdam<br />
34<br />
REPORTAGE: VIAPLAY<br />
EEN KIJKJE ACHTER DE SCHERMEN<br />
PREVIEW GP VERENIGDE STATEN<br />
OPVOLGER VOOR ROSSI?<br />
102<br />
PREVIEW GP MEXICO<br />
‘HET STADIONGEDEELTE IS NU<br />
VEEL TE LANGZAAM’<br />
104<br />
Abonnementen en klantenservice<br />
Blad niet ontvangen? Verhuisd? Regel eenvoudig<br />
24/7 uw abonnementszaken op:<br />
https://service.newskoolmedia.nl/<br />
Mail: klantenservice@formule1.nl<br />
Post: New Skool Media, Afdeling Klantenservice,<br />
Postbus 606, 7000 AP Doetinchem<br />
Telefoon klantenservice 020 - 894 75 46<br />
Telefoon redactie: 020 - 210 54 14<br />
Uitgever: Léon Bouwman<br />
Hoofdredacteur: André Venema<br />
Chef redactie: Frank Woestenburg<br />
Redactie: redactie@formule1.nl<br />
Daan de Geus (daan@formule1.nl),<br />
Mike Mulder (mike@formule1.nl)<br />
Sjaak Willems (sjaak@formule1.nl)<br />
Laurens Stade, Sander Kamphof (stagiair)<br />
Medewerkers magazine:<br />
Rob van den Heijkant, Rob Kamphues,<br />
Robert van Overbeeke, Ho-Pin Tung,<br />
Noël Ummels, Koen Vergeer,<br />
Jacques Villeneuve, Renger van der Zande<br />
Fotografie en illustraties:<br />
Peter van Egmond, MotorsportImages, ANP,<br />
Getty Images, Graphic News, Andreas Terlaak<br />
Vormgeving: Almar Uilenbroek<br />
Advertenties en samenwerking:<br />
René Zaaijer, sales@newskoolmedia.nl<br />
Marketing:<br />
Marc Bongers<br />
marc.bongers@newskoolmedia.nl<br />
Femke Ooms<br />
femke.ooms@newskoolmedia.nl<br />
Druk: Habo DaCosta<br />
Foto: Motorsport Images<br />
Foto: Getty Images<br />
Distributie:<br />
Nederland: Aldipress BV<br />
België: AMP<br />
05
GALLERY<br />
Peter van egmond<br />
Hoera-foto<br />
“Ik stond tijdens de race<br />
langs de baan en dacht<br />
eigenlijk dat Max Verstappen<br />
sowieso ‘gewoon’ kampioen<br />
was geworden. Omdat ik<br />
ervan uitging dat hij zou<br />
winnen met de snelste ronde<br />
– die hij achteraf niet bleek<br />
te hebben – en automatisch<br />
kampioen zou zijn. Voor mij<br />
was er dus geen verwarring<br />
na afloop, haha! Deze foto<br />
is genomen op het rechte<br />
stuk, waar na een toch al<br />
chaotische middag, de echte<br />
chaos nog moest komen. De<br />
‘hoera-foto’ is een gevecht,<br />
waarbij een flinke dosis<br />
geluk komt kijken. Het is<br />
duwen en trekken, wat op<br />
mijn leeftijd iets lastiger<br />
wordt. Max ging voor de<br />
tweede keer op de schouders,<br />
net als Gianpiero Lambiase.<br />
Ondanks dat de flitser ‘GP’<br />
half bedekt, vind ik het<br />
een mooie foto vanwege de<br />
synergie tussen Max en Lambiase.<br />
Het is natuurlijk een<br />
team effort, maar het leunt<br />
volgens mij ook wel op hoe<br />
die twee elkaar aanvoelen.”<br />
Camera: Nikon Z9<br />
Brandpunt: 30 mm<br />
Iso: 800<br />
Sluitertijd: 1/60<br />
Diafragma: f/7.1
GALLERY<br />
Peter van egmond<br />
Knuffel van Kelly<br />
“Na alle feestelijkheden<br />
ging Max Verstappen naar<br />
zijn privévertrek. Misschien<br />
denk je dat dit een luxueus<br />
onder komen is, dat van alle<br />
gemakken is voorzien, maar<br />
het is een klein hokje waar<br />
je amper je kont kan keren<br />
en daarom is het er ook een<br />
beetje een rommeltje. Ik<br />
heb deze foto door de deuropening<br />
gemaakt, toen Max<br />
even alleen was. Nou ja,<br />
alleen, er stonden nog twee<br />
fotograferen te proberen<br />
een foto te maken. Het was<br />
denk ik het eerste moment<br />
dat Max na afloop even<br />
rust had, tijd voor zichzelf.<br />
Ik heb nog niet eerder zo’n<br />
soort foto gemaakt, omdat ik<br />
hem meestal niet achterna<br />
ga, meer afstand houd en ze<br />
soms te gemaakt vindt. Maar<br />
deze vind ik heel natuurlijk<br />
en niet geposeerd. Het helpt<br />
misschien dat Kelly me bij<br />
het podium al omhelsde,<br />
omdat ze weet dat ik bij het<br />
team hoor, en ik me daarom<br />
meer welkom voelde.”<br />
Camera: Nikon Z9<br />
Brandpunt: 24 mm<br />
Iso: 800<br />
Sluitertijd: 1/80<br />
Diafragma: f/4.5
GALLERY<br />
Peter van egmond<br />
Grondwerk<br />
“Zoals iedereen weet, is<br />
Singapore een avondrace.<br />
Met de huidige kwaliteitscamera’s<br />
en hun hoge ISO<br />
is fotograferen in slechte<br />
lichtomstandigheden geen<br />
probleem meer. Mooie<br />
bijkomstigheid is dat<br />
vonkende auto’s nog mooier<br />
uitkomen dan bij daglicht.<br />
Het werken in Singapore is<br />
lastig, vanwege alle hekken<br />
rond het circuit. Maar lopend<br />
naar bocht 7 vond ik een<br />
gaatje, laag bij de grond,<br />
tussen de betonblokken.<br />
Door het lage standpunt had<br />
ik al het gevoel dat het beeld<br />
er dynamischer zou uitzien<br />
dan wanneer ik hier op ooghoogte<br />
zou fotograferen. Je<br />
komt elk jaar terug en maakt<br />
vaak dezelfde foto’s. Daarom<br />
ben ik extra tevreden, omdat<br />
ik voor mijn gevoel iets<br />
‘nieuws’ heb gemaakt.”<br />
Camera: Nikon Z9<br />
Brandpunt: 50 mm<br />
Iso: 2500<br />
Sluitertijd: 1/1600<br />
Diafragma: f/3.5
GALLERY<br />
Peter van egmond<br />
Overpeinzing<br />
“In 2017 stond ik op de plek<br />
waar Vettel stopte na zijn<br />
startcrash met Räikkönen<br />
en Max. In Singapore heb je<br />
geen serviceroad en moet<br />
een coureur dus lopend terug<br />
naar de pits. Vettel wist de<br />
weg niet en vroeg aan mij<br />
hoe hij naar de pits moest<br />
wandelen. Dit jaar stond ik<br />
op de plaats waar Alonso<br />
met pech uitviel. Hij had<br />
geen zin om terug te lopen<br />
en baalde enorm. Nadat hij<br />
uit de auto was geklommen,<br />
zocht hij een eenzaam plekje<br />
voor zichzelf om de frustratie<br />
te verwerken. Ik vraag me<br />
op deze foto af waar Alonso<br />
over na zit te denken: zal<br />
het volgend jaar bij Aston<br />
Martin beter gaan of had ik<br />
misschien gewoon moeten<br />
stoppen?”<br />
Camera: Nikon Z9<br />
Brandpunt: 200 mm<br />
Iso: 1000<br />
Sluitertijd: 1/200<br />
Diafragma: f/2.8
GALLERY<br />
Peter van egmond<br />
Spider Alley<br />
“Toen ik in 1992 voor het<br />
eerst naar Suzuka ging, wist<br />
ik natuurlijk totaal de weg<br />
niet. Ik vroeg daarom een<br />
ervaren Nederlandse collega<br />
hoe ik van de chicane naar<br />
de R130 kon lopen. Hij zei:<br />
‘O, dat is makkelijk. Via<br />
Spider Alley’. Ik dacht: hoezo,<br />
Spider Alley? Ik had echt<br />
geen idee wat hij daarmee<br />
bedoelde. Maar daar kwam<br />
ik snel achter op weg naar<br />
die fameuze R130. Het is een<br />
supersmal paadje met veel<br />
begroeiing, spinnenwebben<br />
en uiteraard ook spinnen.<br />
Die spinnen heb ik al eens<br />
los op de foto gezet, maar dit<br />
keer zag ik een plek waar ik<br />
ook een Formule 1-auto in<br />
de achtergrond kon krijgen.<br />
Voor mijn gevoel is dit de<br />
perfecte foto van Spider<br />
Alley. Daarna heb ik mijn<br />
statief gepakt om de weg<br />
spinnenwebvrij te maken en<br />
te vervolgen naar de R130.”<br />
Camera: Nikon Z9<br />
Brandpunt: 24 mm<br />
Iso: 1600<br />
Sluitertijd: 1/640<br />
Diafragma: f/22
Niet te<br />
stoppen<br />
Met een straatlengte voorsprong in het WK komt Max Verstappen<br />
naar Suzuka, maar het is toch – ook voor hemzelf – nog een<br />
verrassing als hij na het vallen van de vlag ‘ineens’ op een ietwat<br />
opmerkelijke wijze tot kampioen wordt gekroond. Al gaat daar wel<br />
weer een galavoorstelling aan vooraf die zijn dominante seizoen<br />
samenvat. “Max was dit jaar van een andere planeet.”<br />
Daan de Geus<br />
@daandegeus
MAX VERSTAPPEN<br />
DE WEG NAAR DE TITEL<br />
Foto: Getty Images<br />
21
MAX VERSTAPPEN<br />
DE WEG NAAR DE TITEL<br />
H<br />
et is heilige autosportgrond, en zelf maakte<br />
Max Verstappen er in 2014 zijn eerste<br />
officiële Formule 1-meters. Suzuka is niet<br />
alleen een oldskool circuit, maar ook van<br />
historisch belang, met elf eerdere titels die<br />
er zijn beslist. Voorafgaand aan het<br />
weekend op de Japanse omloop tilt<br />
Verstappen daar zelf echter niet te zwaar<br />
aan. “Het zou heel mooi zijn als het hier<br />
gebeurt”, zegt hij, al zou hij het vooral mooi<br />
vinden voor de mensen van Honda,<br />
Red Bulls motorpartner die ondanks de<br />
officiële exit eind 2021 achter de schermen een steeds grotere rol<br />
speelt. Met ingang van het thuisweekend staat de fabrikant weer<br />
met zijn eigen merknaam op de auto, in plaats van enkel met die<br />
van de racetak Honda Racing Corporation.<br />
Verder, vervolgt Verstappen, wil hij nergens op vooruitlopen. Na een<br />
miserabel weekend in Singapore, waar hij zijn eerste matchpoint en<br />
kans om de titelstrijd te beslissen liet liggen, wil hij in Japan vooral<br />
een goed weekend hebben. Lukt dat niet, ‘dan maar de volgende<br />
race’. De rust en kalmte typeren de kampioen dit seizoen – het<br />
weekend in Singapore uitgezonderd – na het winnen van zijn eerste<br />
titel. Dat wordt natuurlijk mede ingegeven door zijn enorme voorsprong<br />
in het kampioenschap op titelrivaal Charles Leclerc. Al is dat<br />
wel eens anders geweest.<br />
WISKUNDE<br />
Seizoen 2022 is drie races oud als Max Verstappen denkt dat titelprolongatie<br />
er al niet meer in zit. Na de eenzame wandeltocht door<br />
de woestijn na zijn uitvalbeurt tijdens de seizoenopener in Bahrein,<br />
voelt de titel twee races en nóg een nulscore in Australië later,<br />
mijlenver weg. Misschien is het ook wel de afstand, van Melbourne<br />
naar zijn geliefde thuishaven Monaco, die de kloof in het kampioenschap<br />
van 46 punten naar Charles Leclerc zelfs met nog negentien<br />
races te gaan onoverbrugbaar laten voelen. “Want op dit moment<br />
denk ik dat we wel 45 races nodig hebben”, grapt de geboren winnaar<br />
Verstappen zowel scherp als gelaten, als hem wordt gevraagd<br />
of Red Bull en hij de achterstand nog kunnen inlopen. Drie races<br />
later is het tij in elk geval qua punten al gekeerd. Van een leien<br />
dakje gaat het nog niet allemaal, maar een hattrick aan zeges heeft<br />
voor een schommeling van 52 punten gezorgd en een voorsprong<br />
van zes stuks op Leclerc. Er is niettemin genoeg wat nog beter kan,<br />
beklemtoont Verstappen. Red Bulls RB18 is te zwaar, kampt nog met<br />
kinderziekten en is niet per se voor zijn rijstijl op maat gemaakt.<br />
Daarnaast beleeft Red Bull te veel rommelige weekends en laat het<br />
kwalificatietempo te wensen over. Verstappen is ondanks zijn<br />
zegereeks niet bang dat te benoemen en benadrukken – kritisch zijn<br />
kenmerkt zijn enorme winnaars mentaliteit. “Het kan altijd beter,<br />
toch?”, legt hij dat uit. “Als team passen we ons snel aan en lossen<br />
problemen goed op, maar we moeten echt proberen niet te veel<br />
fouten te maken en constant te presteren.” Winnen, dat lukt, maar<br />
domineren, wat hij het liefste doet, nog niet.<br />
Lang is het dan hetzelfde liedje: Ferrari is snel op zaterdag, maar<br />
Red Bull is zondag doorgaans sneller, slimmer of sterker – terwijl<br />
Ferrari ook veel fouten maakt en pech heeft. Verstappen blijft<br />
voorzichtig, wijzend naar hoe snel het kan verkeren, op basis van<br />
het begin van het jaar. Hij krijgt daarna echter stukje bij beetje meer<br />
zijn zin wat betreft zijn wens om te domineren. Hij staat de WK-leiding<br />
na de ommekeer sowieso niet meer af, terwijl de échte competitieve<br />
aardverschuiving in de maak is. Die volgt eigenlijk al voor de<br />
zomerstop, als Verstappen zijn voorsprong uitbreidt naar maar liefst<br />
tachtig punten. Zijn drie races en drie zeges na het zomerreces zijn<br />
daarna de laatste nagels aan de doodskist van Leclercs kampioenschapskansen<br />
en -campagne. En niet alleen door de wiskunde die<br />
erachter steekt. Het is vooral de manier waarop, en de vele loftuitingen<br />
die steeds volgen.<br />
KWESTIE VAN TIJD<br />
Op het snelle Spa sprint Verstappen van een veertiende startplek<br />
met speels gemak door het veld en wint alsnog met een riante<br />
voorsprong. “Max was vandaag buitenaards”, steekt teamgenoot<br />
Sergio Pérez zijn bewondering niet onder stoelen of banken. Thuis<br />
in Nederland weerstaat Verstappen de druk van een strategisch spel<br />
22
Nog een<br />
titel te<br />
winnen<br />
Na het binnenhalen van de<br />
tweede rijderstitel op rij<br />
heeft Red Bull haar vizier<br />
gericht op een prijs die het<br />
sinds 2013 al begeert: de<br />
constructeurstitel. “Dat<br />
is het gevecht dat ons nog<br />
rest”, meldt teambaas<br />
Christian Horner. “De<br />
afgelopen acht jaar heeft<br />
Mercedes deze titel steeds<br />
gewonnen, maar hopelijk<br />
kunnen we deze beker ook<br />
winnen en naar huis brengen.<br />
We moeten onze aandacht<br />
daar dus snel naar verleggen.<br />
Daarnaast willen we graag<br />
tweede worden bij de<br />
coureurs met Sergio Pérez.”<br />
Bij de constructeurs zit<br />
Red Bull op rozen: het staat<br />
165 punten voor op Ferrari<br />
en kan de klus klaren bij<br />
de volgende Grand Prix, in<br />
Amerika. In de strijd om de<br />
tweede stek bij de coureurs<br />
staat Pérez één puntje voor<br />
op Charles Leclerc.<br />
Foto: Getty Images<br />
en late herstart. “Ongelofelijk hoe koel hij bleef”, toont Red Bull-topman<br />
Helmut Marko zich onder de indruk. Na zijn winnende zondagsrit van<br />
zeven naar één op het supersnelle Monza, steekt teambaas Christian<br />
Horner de loftrompet. “Max is on fire, hij was niet te stoppen.” Zijn<br />
stercoureur heeft dit jaar volgens Horner sowieso weer een grote stap<br />
gezet. “Sinds hij vorig jaar kampioen is geworden, heeft hij de lat nog<br />
hoger gelegd.”<br />
Zelfs rivaal Leclerc weet zes raceweekends voor het eind al hoe laat het<br />
is. “Het is een kwestie van tijd voor Max kampioen wordt”, erkent hij in<br />
Singapore. Door het lastige weekend van Verstappen aldaar wordt de<br />
beslissing nog even uitgesteld, maar in Japan is het dan zover. In tegenstelling<br />
tot Abu Dhabi vorig jaar is er nu geen Hollywood-einde na een<br />
blockbuster-seizoen, al heeft het nog wel even iets van Candid Camera.<br />
Winnaar Verstappen wordt gefeliciteerd met de zege, heeft die al met zijn<br />
team gevierd en denkt dat het qua WK-titel dan maar in Austin moet<br />
gebeuren, als er ineens nogmaals gejuich opstijgt in parc fermé: Leclerc<br />
is een plekje teruggezet vanwege afsteken in het duel met Sergio Pérez,<br />
dus Verstappen heeft genoeg punten voor de kroon. Ook omdat, wat de<br />
nodige verwarring veroorzaakt bij Red Bull én de buitenwereld, het volle<br />
pond punten ondanks de kortere raceafstand toch wordt uitgekeerd.<br />
“Toen de monteurs ineens begonnen te juichen omdat niet Charles maar<br />
Sergio tweede was, wist ik nog niet om hoeveel punten het ging en wat<br />
het betekende. Toen bleek ik ineens kampioen te zijn”, lacht Verstappen.<br />
“Daarna zeiden allemaal mensen: ‘Nee, je bent het toch niet’ vanwege de<br />
onduidelijkheid, dus dat was wel raar, maar toen bleek het tóch te<br />
kloppen en waren we weer kampioen. Ik vond het eigenlijk wel grappig.”<br />
Teambaas Horner was ook blij verrast: “Wij gingen er eigenlijk – ten<br />
onrechte – vanuit dat er minder punten uitgedeeld zouden worden,<br />
omdat minder dan 75% van de originele raceafstand was afgelegd – en<br />
we dus één punt tekort zouden komen. Toen bleken we plots toch de grote<br />
23
MAX VERSTAPPEN<br />
DE WEG NAAR DE TITEL<br />
winnaars”, zegt Horner, die hier nota bene achter kwam toen zijn<br />
coureur op het podium door Jenson Button werd aangekondigd als<br />
‘wereldkampioen Max Verstappen’.<br />
MINDER HOGE BLOEDDRUK<br />
Horner, Marko, ontwerpgenie Adrian Newey – het brein achter de<br />
uiteindelijk dominante RB18 – en Verstappens manager Raymond<br />
Vermeulen vallen elkaar na de race in Red Bulls hospitality-onderkomen<br />
in de armen, maar van enorme feestvreugde vol knallende<br />
kurken is geen sprake. In tegenstelling tot een jaar eerder in<br />
Abu Dhabi, toen de feestelijkheden tot diep in de kleine uurtjes doorgingen,<br />
is het gevoel van ontlading anders. Zoals Horner het schetst,<br />
was er vorig jaar naast de euforie ook opluchting na het overleven<br />
van het ‘zwaargewichtengevecht’ met Mercedes en Lewis Hamilton<br />
– inclusief de controversiële slotfase van de seizoensfinale. De<br />
uiteindelijke beslissing ging in 2022 met een stuk minder spanning<br />
gepaard door de lange aanloop én opmerkelijke climax.<br />
“De bloeddruk liep dit keer wat minder hoog op”, grijnst en beaamt<br />
de altijd nerveus met zijn been op de pitmuur tikkende Horner.<br />
Vermeulen, verwijzend naar de finale van vorig jaar: “Het schijnt bij<br />
ons altijd met een verhaal te moeten. Het kwam toch nog als een<br />
verrassing toen we al allemaal bij het hek in parc fermé stonden. We<br />
hoorden via Formula One Management dat overal stond dat Max<br />
kampioen was.”<br />
Volgens Verstappen zelf vallen zijn twee titels niet te vergelijken.<br />
Hoewel: “Deze titel voelt heel anders dan de eerste. De eerste is denk<br />
ik altijd emotioneler, maar deze tweede is denk ik mooier door alle<br />
zeges en geweldige races die we hebben gehad.” Het was wel ‘een<br />
heel ander seizoen’, zegt hij. “Dit jaar was in het begin even<br />
moeilijk, maar hebben we ons goed opgericht.” Natuurlijk, in<br />
Singapore was Verstappen kritisch na de benzineblunder van zijn<br />
team. “Maar dat moet kunnen. Het team mag het mij ook vertellen<br />
als ík het verpest. Zo houden we elkaar scherp en blijven de neuzen<br />
de goede kant op staan. We willen namelijk perfect zijn.”<br />
EEN GOED STEL<br />
Perfectie is wat Verstappen en Red Bull in Suzuka benaderen of<br />
zelfs behalen, terwijl hun hele seizoen (na de valse start) niet<br />
anders dan dan als ijzersterk kan worden gekarakteriseerd. Behalve<br />
Verstappen prijst Horner de teamprestatie, alle knappe technische<br />
koppen. Het merendeel loopt na het vallen van de vlag al snel met<br />
de klaargelegde nieuwe kampioenspetjes op, inclusief rood-witblauw<br />
geschminkt vlaggetje op de wangen voor de wat kleurrijkere<br />
types, onder wie de altijd markante Marko. ‘Een goed stel’, zou<br />
Foto: Peter van Egmond<br />
24
‘Het schijnt<br />
bij ons altijd<br />
met een<br />
verhaal te<br />
moeten’<br />
voetbalcommentator Theo Reitsma het feestvierende en zo goed<br />
ingespeelde team misschien wel hebben genoemd. Red Bull moet het<br />
nu met enthousiaste teksten van de Japanse circuitspeaker doen.<br />
Als het aan Verstappen ligt, blijft de club zeker nog een tijd bij<br />
elkaar. “Dit is een goede groep mensen. Het belangrijkste is nu die<br />
bij elkaar te houden”, toont de tweevoudig wereldkampioen zich ook<br />
als kopman bewust van hoezeer het een teamsport is. “Hopelijk<br />
kunnen we dan samen races en titels blijven winnen.” Wat dit<br />
seizoen betreft, komt hijzelf ook haast woorden te kort. “Wát een jaar<br />
hebben we gehad…”, kan hij het nog niet helemaal geloven, “want<br />
het was ongelofelijk.”<br />
Verstappen is ‘pas’ de tweede Red Bull-kampioen, maar de eerste<br />
– Sebastian Vettel – reeg een kwartet opeenvolgende titels aan<br />
elkaar. De Nederlander ligt nog tot en met 2028 vast bij Red Bull,<br />
met deze tweede titel als hét bewijs dat hij er juist aan heeft<br />
gedaan zijn vertrouwen in de renstal te plaatsen. Op pas 25-jarige<br />
leeftijd is the sky the limit voor Verstappen en het team.<br />
Alles wat we in 2022 hebben gezien, wijst erop dat Verstappen<br />
met meer ervaring alleen maar nóg beter wordt. Zijn rivalen zijn<br />
gewaarschuwd, want zoals Horner het treffend samenvat: “Max<br />
heeft dit kampioenschap gedomineerd. Hij was dit jaar van een<br />
andere planeet.”<br />
‘Speciaal’<br />
Spa-weekend<br />
als hoogtepunt<br />
Als kampioen word je uiteraard<br />
naar je hoogte- en diepte punten<br />
gevraagd. Max Verstappen wijst<br />
naar de seizoenstart en de races in<br />
Bahrein en Australië als grootste<br />
tegenvallers. “Vanwege de uitvalbeurten.<br />
Zelfs als je een slechte<br />
race hebt, is het immers belangrijk<br />
punten te scoren. Uitvallen<br />
is het ergste dat kan gebeuren.”<br />
Voor zijn hoogtepunt van het<br />
jaar kijkt hij dichter bij huis,<br />
naar zijn tweede thuis wedstrijd<br />
op Spa-Francorchamps. “Dat<br />
weekend domineerden we totaal.<br />
Zulke weekends zijn behoorlijk<br />
zeldzaam. Toen ik zondag<br />
thuiskwam en er een beetje op<br />
terugkeek, besefte ik hoe crazy en<br />
speciaal dat eigenlijk was.”<br />
Foto: Getty Images<br />
Foto: Getty Images<br />
25
INTERVIEW<br />
JOS VERSTAPPEN<br />
‘MAX IS GEWOON<br />
26
Met zijn tweede wereldtitel op<br />
zak heeft Max Verstappen zich<br />
in een illuster rijtje kampioenen<br />
gevoegd. Vader Jos kijkt terug op<br />
een nu al bijzonder jaar en vooruit<br />
naar wat nog komt. “Als Max een<br />
competitieve auto heeft, doet hij<br />
elke keer mee om de wereldtitel.”<br />
André Venema<br />
@AndreF1nl<br />
Foto: Peter van Egmond<br />
Jos Verstappen is in opperbeste stemming,<br />
een paar uur voordat in Singapore de<br />
eerste trainingssessie begint. En niet<br />
alleen omdat Jos’ eigen moeder Marianne<br />
en zus Gerda in de privéjet van zijn zoon,<br />
de wereldkampioen, zijn meegereisd. Op<br />
het volle terras van Red Bulls tijdelijke<br />
onderkomen op het Marina Bay Street<br />
Circuit kijkt Verstappen geamuseerd toe<br />
hoe Max zijn zoveelste (kleine)<br />
verjaardags taart krijgt overhandigd en professioneel op<br />
de foto gaat met een tafel vol genodigden. Zo gaat het,<br />
vervolgt hij, vaak tijdens Grands Prix. De agenda van zijn<br />
zoon zit doorgaans mudvol. Hij is immers het onbetwiste<br />
boegbeeld van de energiedrankjesfabrikant.<br />
Zeven jaar heeft de reis naar de wereldtitel Formule 1<br />
sinds Max Verstappens entree in 2015 bij Scuderia Toro<br />
Rosso – als jongste coureur ooit – uiteindelijk geduurd.<br />
Maar de reis erheen duurde veel langer, was intensiever<br />
dan intensief. Het verhaal is genoegzaam bekend: Jos<br />
Verstappen investeerde meer dan tien jaar geld, nog meer<br />
tijd en al zijn liefde en kennis in een haast academische<br />
raceopleiding van zijn zoon. Het werd na afloop van zijn<br />
eigen carrière zijn levenswerk, dat vorig jaar in Abu Dhabi<br />
voor het eerst en zondag in Japan voor de tweede keer<br />
werd bekroond.<br />
HEEL COMPLEET’<br />
27
INTERVIEW<br />
JOS VERSTAPPEN<br />
Jos, zeven jaar geleden zaten we hier ook in Singapore. Het was de<br />
veelbewogen race van Max’ beroemde ‘No!’, de weigering om<br />
collega Carlos Sainz in de race voorbij te laten.<br />
JV: “Dat kan ik me nog goed voor de geest halen. Ik heb er vandaag<br />
toevallig nog een stuk over gelezen, waarin Franz Tost (teambaas,<br />
red.) zei dat hij het helemaal eens was met Max’ beslissing. Zaten<br />
we toch op dezelfde golflengte, haha. Dat verbaasde mij na afloop<br />
destijds ook, ja. Want het was best een heftige race. Wat er toen<br />
gebeurde, had zo zijn redenen. Er speelde van alles binnen het<br />
team. Maar ik denk wel dat Max uiteindelijk gelijk had.”<br />
Met één simpel tweeletterwoord wist de hele wereld in een klap<br />
wie Max Verstappen is. Het was zijn visitekaartje.<br />
“Daar heeft het misschien wel een beetje mee te maken, maar het<br />
moet wel fair zijn. Volgens Max, mij en ook Franz klopte het toen<br />
gewoon niet. En daarom zei hij dat.”<br />
Je vertelde na afloop van die race dat je Max aan zijn oor had<br />
getrokken als hij aan de kant was gegaan.<br />
“Klopt. Maar dat weet hij. Zo staan we er altijd in; zo staat hij er<br />
namelijk zelf ook in. Ik denk dat als het andersom was geweest, hij<br />
dat bij mij ook zou hebben gedaan. Want op dat gebied zitten we op<br />
dezelfde golflengte.” Lachend: “Heeft-ie van thuis meegekregen.”<br />
Moest je dat erin rammen, of zat het er al in?<br />
“Ik moet zeggen dat Max een ontzettend leuke en lieve jongen<br />
– kerel nu – is. Maar zodra hij de helm opzet, verandert hij in een<br />
de andere kant ook heel netjes. Hij kan ontzettend goed met de<br />
banden omgaan. Waar andere coureurs nog wel eens het predicaat<br />
krijgen van bandenfluisteraar, daar draait hij rondjes om hen heen<br />
met nog betere banden. Max is gewoon heel compleet. Dat is het<br />
allermooiste aan hem.”<br />
Ooit maakte je je er zorgen over dat hij misschien te nonchalant<br />
zou zijn.<br />
“Dat is-ie nog steeds. Maar dat is ook wel weer zijn kracht. Ik heb<br />
daar vroeger veel over nagedacht en maakte me zorgen of hij er<br />
genoeg achteraan zat. Zeg maar: zoals ik het deed. Ik was altijd met<br />
de sport bezig, wilde weten wat er speelde, wat er binnen de fabriek<br />
gebeurde… Max heeft dat minder. Maar dat is dus ook zijn kracht,<br />
om er zo relaxed in te staan. Hij maakt zich nergens druk om,<br />
eigenlijk op alle gebieden. Hij is eerder timide.”<br />
Die kracht waar je het nu over hebt, is die vorig jaar mede<br />
bepalend geweest?<br />
“Dat denk ik wel. Hoe hij met sommige dingen omging... Er was<br />
soms op sociale media een bepaald negativisme, daar kon hij<br />
makkelijk mee omgaan en het ook van tafel vegen. En laten we<br />
eerlijk zijn: dat moet soms ook.<br />
De Formule 1 is qua media toch wel een beetje een Engels<br />
georiënteerde sport. Die staan toch achter de Engelse rijders. Daar<br />
moet je je soms wel tegen verdedigen. Ik denk dat Max dat op een<br />
heel mooie manier doet. Hij laat het lekker links liggen, trekt zich<br />
er weinig van aan.”<br />
‘ALS MAX EEN COMPETITIEVE AUTO HEEFT, DOET<br />
HIJ ELKE KEER MEE OM DE WERELDTITEL’<br />
leeuw, zeg maar. Dat is echt zo. Op het circuit was Max altijd heel<br />
anders dan hij privé is. Dat is nu nog zo.”<br />
Herken jij dat?<br />
“Ik was daarin nog veel extremer. Als ik er niet voorbijkwam, reed<br />
ik eroverheen. En dat doet Max niet. Op één keer na dan, vorig jaar.<br />
Max is bedachtzamer, veel verder. Hij weet echt wel tot hoever hij<br />
kan gaan, waar de grens ligt.”<br />
Vind jij Max een mooie coureur om te zien?<br />
Licht verbaasd: “Je vraagt dat aan een vader… Hier gaan de<br />
mensen weer op reageren, maar dat interesseert me toch niet<br />
zoveel: ik vind van wel. Weet je, wat ik mooi vind aan een coureur,<br />
is dat hij zich volledig geeft. Dat hij op de limiet zit en weet wat hij<br />
doet, vanaf het eerste moment. Max heeft ook niemand nodig om<br />
hard te gaan. En dat geldt niet voor iedereen. Anderen hebben<br />
iemand nodig om naartoe te werken. De topcoureurs doen dat uit<br />
gevoel. Dat komt uit henzelf.”<br />
Je bent niet de enige op deze wereld die zijn rijstijl bewondert.<br />
“Nee, dat weet ik. Maar je vraagt het aan zijn vader, hè…. Ik vond<br />
dat hij dat vroeger in de karting al had. Max is agressief, maar aan<br />
Is hij selectiever geworden in omgang met mensen en media?<br />
“O ja. En dat wordt eigenlijk alleen maar erger.”<br />
Een hypothetische vraag. Max heeft vaker gezegd dat hij niet tot<br />
zijn 40e doorgaat. Stel dat hij na dit contract zegt: ‘Ik stop’. Zou je<br />
daar vrede mee hebben als je weet dat hij nog voor titels en<br />
overwinningen kan rijden?<br />
“Ja hoor, maar we zullen in 2028 de balans wel weer opnieuw<br />
opmaken. Het is niet zo dat hij records najaagt. Dat interesseert<br />
hem echt niks, maakt hem niet uit. Daar heeft hij het ook nooit<br />
over.<br />
Ik zou het me wel kunnen voorstellen: je wordt als coureur heel<br />
erg geleefd en dat wordt alleen maar erger naarmate er meer<br />
wedstrijden komen.<br />
Je hebt naast de Formule 1 heel weinig leven, bent er constant mee<br />
bezig. En op een gegeven moment ben je daar zo klaar mee... Af en<br />
toe heb je die rust echt nodig.<br />
Max ook. Dan sluit hij zich compleet af, na het seizoen of in de<br />
zomerstop, en wil hij niet eens meer over Formule 1 praten. In mijn<br />
tijd had je maximaal achttien wedstrijden. Nu zijn het er 22 en<br />
volgend jaar 24. Je kunt ook overdrijven, hè. Te veel is ook niet<br />
goed, het moet toch een beetje exclusief blijven.”<br />
28
Foto: Getty Images<br />
Jij vindt 24 Grands Prix te veel.<br />
“Ja. Kijk naar jezelf en naar mij: je hebt een gezin, familie... Als je<br />
al die wedstrijden moet gaan volgen, ben je nooit thuis, dan heb je<br />
meer een relatie via de telefoon. Er lopen hier duizenden mensen<br />
rond die allemaal familie en kinderen hebben. Zoveel van huis,<br />
dat gaat gewoon niet. Ik vind: maximaal twintig wedstrijden.<br />
Maximaal.”<br />
Jullie praten geregeld met FOM-topman Stefano Domenicali.<br />
Geven jullie dat dan ook aan?<br />
“Dat heeft Max wel gedaan. Ik denk dat dit een van de dingen is,<br />
waardoor Max misschien ooit zou zeggen: dit is te veel.”<br />
Weten gewone stervelingen hoe zwaar het leven van een<br />
Formule 1-coureur met al die verplichtingen is?<br />
“Het is niet zo dat Max zich uit de naad moet werken. Maar het is<br />
het reizen, het constant van huis zijn, tussendoor in de fabriek in<br />
de simulator zitten. En het moeten: je móét daar naartoe, móét naar<br />
sponsors…<br />
Op een gegeven moment wil je dat iets minder, dan heb je het wel<br />
een keer gehad. Vergeet niet, Max zit alweer zeven jaar in de<br />
Formule 1.”<br />
Je kunt opbranden.<br />
“Dat denk ik wel. Dan gaat het plezier weg. Ik denk dat dat het meer<br />
is. Want ik zeg je: Max vindt racen geweldig. Er is voor hem niks<br />
mooiers. Onlangs zijn we in Boedapest met een paar mensen gaan<br />
rijden. Dan zie je hem glunderen, dat vindt hij fijn. Komt-ie naar mij<br />
en zegt: ‘Kom pap, we gaan samen’. Was het een opdrogende baan<br />
met regenbanden en dan vindt hij het leuk om met mij te stoeien.”<br />
Verstappen pakt zijn telefoon en laat een racefoto zien op de<br />
Hungaro ring: hij in een snelle Audi, zijn zoon in een Porsche. ‘Met<br />
de spiegels tegen elkaar’, zoals senior het noemt, op weg naar de<br />
laatste bocht van de Hungaroring. “En echt op volle snelheid, hè.<br />
Dat gaat dan vijf ronden achter elkaar zo door. Komen we binnen en<br />
dan vindt-ie dat zo leuk... Geen camera’s erbij, geen pers, maar<br />
gewoon leukigheid. Dat plezier heeft hij met racen. Ook hier. Maar<br />
alles eromheen, die reuring op sociale media waar iedereen zijn<br />
verhaal kan doen en mensen die negatief zijn… Max leest het niet,<br />
maar je krijgt er altijd iets van mee. Dát is op een gegeven moment<br />
wel iets waar je klaar mee bent.”<br />
Dat is nu toch nog niet aan de orde?<br />
“Weet ik niet, het is nog ver weg. We hebben een contract tot 2029<br />
en zien dan verder. Maar ik vraag me soms wel af wat er gaat<br />
29
INTERVIEW<br />
JOS VERSTAPPEN<br />
gebeuren als het contract afgelopen is. Wil hij dan nog wel verder?<br />
Dat is iets wat we tegen die tijd gaan onderzoeken. We hebben het<br />
hier wel eens over, maar hij wil er nu nog niet over nadenken. Max<br />
weet dat hij tot en met 2028 zeker doorgaat.”<br />
Foto: Motorsport Images<br />
Bij hem is alle aandacht een veelvoud van wat bij jou als coureur<br />
ooit het geval was.<br />
Houdt een centimeter tussen duim en wijsvinger: “Honderd keer<br />
erger. Gisteren was niet normaal hier bij het circuit. Dan zegt hij:<br />
‘Papa, ik vind dit echt te druk’. Het begint al in de hotellobby met<br />
duwen en trekken van enthousiaste fans. En die willen allemaal<br />
wat, hun held zien.”<br />
Jij bent zelf begonnen met het rijden van rally’s. Heeft dat op<br />
sportief gebied een leegte in je leven opgevuld?<br />
“Nou, het is geen leegte. Wat ik het allermooiste vind, is competitie.<br />
Kijk, dit doe je met je zoon. We hebben er alles aan gedaan zover te<br />
komen en wat we nu meemaken gaat onze verwachtingen te boven.<br />
Dat hadden we nooit durven dromen. Maar op een gegeven moment<br />
moet je het loslaten. Het is Max’ leven, zijn werk. Ik weet dat toen ik<br />
zo oud was, ik mijn vader ook niet overal bij wilde hebben. Juist<br />
niet. Dat snap ik. Dan moet je voor jezelf een beetje gaan zoeken.<br />
Het is hartstikke fijn dat je een leuke vrouw en twee lieve kinderen<br />
thuis hebt zitten, maar uiteindelijk wil je wel een uitdaging hebben.<br />
En rally is mijn uitdaging. Ik vind het heel leuk om te doen.”<br />
Heb je altijd al interesse in rally’s gehad?<br />
“Ik ben er twee jaar geleden door toeval mee in aanraking<br />
gekomen. We hadden een uitnodiging om voor een soort van<br />
slip cursusje in een BMW-tje te rijden. Dat vond ik niks. Ik zei:<br />
‘Regel dan ook direct maar een fatsoenlijke rallyauto’. Dat werd<br />
een Mitsubishi Evo. En dat vond ik zó leuk om te doen, het kon<br />
niet genoeg zijn. Zo ben ik steeds wat verder gegaan. Op een<br />
gegeven moment dacht ik: nu wil ik ook wedstrijden gaan doen.<br />
Nu heb ik een heel goed team dat de auto top prepareert. We hebben<br />
al een rally in het WRC (wereldkampioenschap, red.) gedaan, nu<br />
willen we nog meer.”<br />
Iets nieuws, iets avontuurlijks: vanaf nul beginnen.<br />
“Zeker. Kijk, het gevoel met de auto is er wel. Maar het is gewoon<br />
anders, je kunt het niet met Formule 1 vergelijken: andere ondergronden,<br />
smaller, beken, bomen, weilanden… Eigenlijk is het<br />
LIEFHEBBERS VAN PORSCHE<br />
Jos en Max Verstappen zijn groot liefhebber van Porsche. “Een heel<br />
mooi merk”, stelt senior. Red Bull leek lange tijd op een innige<br />
samenwerking met de Duitse fabrikant af te stevenen. Een rentree in<br />
de Formule 1 leek aanstaande. “Het zou mooi zijn voor de Formule 1<br />
als Porsche er zou terugkeren. Maar ja, ik ken de details niet waarom<br />
het geklapt is”, aldus Jos Verstappen. “Max is coureur bij team en<br />
gaat er niet over. Maar wij zijn wel mensen die van Porsche houden,<br />
ja. Van kinds af aan vinden we het een mooi merk en we hebben er<br />
ook een aantal.” Verstappen senior won in 2008 met een Porsche RS<br />
Spyder de 24 Uur van Le Mans in de LMP2-klasse. Hij vindt die auto<br />
nog altijd één van de beste waarin hij ooit heeft gereden.<br />
gewoon gekkenwerk, maar wel heel uitdagend. Het sfeertje op zich<br />
is ook anders, heel relaxed. Ook onderling tussen de coureurs. Je<br />
kunt elkaar niet van de baan rijden, het is een sprint tegen de klok.<br />
Elk foutje wordt direct afgestraft; in de racerij is dat niet altijd zo. Je<br />
moet notes maken en aan de hand daarvan op volle snelheid zitten.<br />
Ik zeg je heel eerlijk: ik heb geen kans tegen die jonge gasten die dit<br />
al langer doen. Maar ik vind het wel leuk om te proberen ernaartoe<br />
te schuiven.”<br />
Je oud-teamgenoot Michael Schumacher was er een meester in om<br />
een team naar zijn hand te zetten. Hoe doet Max dat?<br />
“Daar is hij niet echt mee bezig. Maar hoe zet je een team naar je<br />
hand? Door wedstrijden te winnen: dan trekt iedereen sowieso naar<br />
je toe. Maar om op je vraag terug te komen: Schumacher zat er wel<br />
bovenop, ja. Max is in dat opzicht iets relaxter, dat is zijn manier.<br />
En wat nu de goeie manier is, weet je niet. Eén ding kunnen we wel<br />
zeggen en dat is dat het team blij is dat ze Max hebben. En<br />
andersom ook.”<br />
Is hij daarin gegroeid?<br />
“Als hij naar de fabriek gaat, praat hij met de mensen. Max is<br />
gewoon een leuke kerel om mee om te gaan, staat met twee voeten<br />
op de grond en zegt hoe het ervoor staat. Hij is heel toegankelijk en<br />
sociaal. Je moet ook normaal blijven doen. Met alles. Dat is, vind ik,<br />
altijd het belangrijkste.”<br />
30
‘TOEN IK ZO OUD<br />
WAS ALS MAX,<br />
WILDE IK MIJN<br />
VADER OOK NIET<br />
OVERAL BIJ HEBBEN’<br />
wil altijd een goede voorkant hebben. Die regelt het wel met de<br />
achterkant.”<br />
Wie is in jouw ogen in al die jaren Max’ beste teamgenoot geweest?<br />
“Dat vind ik heel moeilijk om te zeggen. Ik denk wel dat hij<br />
misschien het meeste geleerd heeft van Daniel Ricciardo, een<br />
aardige peer, waar hij het heel goed mee kan vinden. Max was toen<br />
nog een jong ventje en Ricciardo echt goed, een kwalificatiebeest.<br />
Ik denk ook dat de auto hem toen goed lag en dat is nu een beetje<br />
Ricciardo’s probleem. De auto ligt hem niet zo goed. Er zijn dingen<br />
die niet zo goed bij Ricciardo passen en daarom komt het er niet uit.<br />
De jonge garde past zich makkelijker aan. Je weet: een oude boom<br />
moet je niet verplaatsen. Je hebt bij wat oudere coureurs – en dat<br />
geldt voor mij ook – een bepaalde stijl die zo is gegroeid. En die is<br />
moeilijk meer te veranderen. Zo’n jong iemand past zich<br />
makkelijker aan.”<br />
Zijn er nog veel dingen waarin Max kan groeien?<br />
“Niet heel veel, nee. Hij evolueert links en rechts wel een beetje.”<br />
Wie zou je liever als teamgenoot willen, Max of Schumacher?<br />
“Max. Lijkt me logisch, want dat is mijn zoon.”<br />
Hoe moeilijk is het teamgenoot van Max te zijn? Je kunt bijna niet<br />
van hem winnen.<br />
“Ik denk dat Max niet alleen ontzettend goed is, maar dat hij ook<br />
weet wat hij doet. Als ik terugga naar Spa: iedereen heeft vier<br />
weken vakantie gehad en dan stappen ze weer in. En dan rijden ze<br />
de eerste ronde en is het verschil met Max tweeënhalve seconde.<br />
Dan denkt zo iemand: waar haal ik die vandaan? Dat kan best<br />
zwaar zijn. Maar het zegt ook iets over Max, hoe één hij is met zo’n<br />
Formule 1-auto.”<br />
Waarom kan niet iedereen dat?<br />
“Dat heeft met van alles te maken: talent, hoe het in je hoofd zit,<br />
het gevoel… Het is alles bij elkaar en dat maakt dat iemand goed of<br />
minder goed is.”<br />
Is het ondankbaar om Max’ teamgenoot te zijn?<br />
“Hangt er vanaf hoe je ernaar kijkt. Ik denk het niet. Maar als je<br />
zegt: ‘Ik wil mijn teamgenoot verslaan’, dan is het best wel een<br />
ondankbare taak. Een uitdaging, want dat wordt moeilijk. Maar<br />
Sergio Pérez heeft het in het begin van het jaar ook een paar keer<br />
gedaan, al kwam dat ook omdat de auto onderstuur had. Nu dat een<br />
beetje weg is, zie je dat Max wel de betere is. Kijk, een goeie coureur<br />
Hij zit op zijn top?<br />
“Hij zit er tegenaan. Mensen zeggen nu: ‘Max rijdt anders dan vorig<br />
jaar’. Maar het is nu ook een heel andere situatie. Ik ben het er niet<br />
altijd mee eens hoe mensen daarover denken.”<br />
Ben je nog steeds Max’ sparringpartner, zijn uitlaatklep?<br />
“Ik denk dat Max míjn uitlaatklep is, haha. Vanaf het begin toen we<br />
in de Formule 1 kwamen, hebben we afgesproken dat ik altijd zal<br />
blijven zeggen hoe ik het zie. Ik kies alleen wel mijn momenten uit<br />
wanneer ik dat doe. Als ik iets zie, ga ik dat niet direct zeggen. Dat<br />
doe ik op een beter moment. Soms zegt hij niet eens iets terug, maar<br />
weet ik dat hij er wel over nadenkt. Ik hoef ook geen gelijk te<br />
hebben, maar ik attendeer hem op dingen. Ik zeg iets en dan doe je<br />
er verder maar mee wat je wilt.”<br />
Wat vond je dit jaar op de wereldtitel na het mooiste moment?<br />
“Poeh, dat is lastig. De sfeer in Zandvoort was geweldig, de race in<br />
Spa ook. Weet je, ik vind alle races van Max eigenlijk wel mooi. Er is<br />
niet eentje waarvan ik zeg: ‘Dit is ’m.’”<br />
Verwacht je dat Red Bull en Max de komende jaren de toon zullen<br />
blijven zetten?<br />
“Dat hangt er vanaf hoe goed de auto is. Als Max een competitieve<br />
auto heeft, doet hij elke keer mee om de wereldtitel. Er gaat de<br />
komende jaren niet heel veel veranderen. Ik denk dat het veld<br />
alleen maar dichter bij elkaar komt. Dan is de kracht van de coureur<br />
doorslaggevend. En dan zitten wij wel gebeiteld.”<br />
31
‘MAX IS DE<br />
KONING VAN<br />
FORMULE 1’<br />
Zijn tweede titel was er meer een voor de geschiedenisboeken dan<br />
voor een Hollywoodfilm, maar Max Verstappen stak in 2022 met kop en<br />
schouders boven de rest uit. Rust en regelmaat gingen hand in hand<br />
met zijn ongekende talent en winnaarsmentaliteit. De kampioen<br />
ontleed door kenners in de paddock. “Max was beter dan ooit.”<br />
André Venema en Daan de Geus<br />
JOHNNY HERBERT<br />
oud-Formule 1-coureur en<br />
analist Sky Sports<br />
“Max heeft het dit jaar heel goed gedaan en presteerde heel<br />
regelmatig, zoals verwacht. Dat komt ook door de ervaring die<br />
hij heeft sinds hij in 2021 kampioen is geworden en hij zal met<br />
de tijd alleen nog maar sterker worden. Max heeft dit jaar niet<br />
enorm onder druk gestaan. Ferrari kon het gevecht niet écht<br />
met hem aangaan – en zelfs op de momenten dat dit wel lukte,<br />
kon hij ze verslaan. Soms zitten er nou eenmaal ‘makkelijkere’<br />
kampioenschappen tussen, dat zag je ook toen Lewis Hamilton<br />
vooral Valtteri Bottas als rivaal had. Maar alsnog moet je dan de<br />
klus klaren. Max heeft dat ook gedaan op de momenten dat het<br />
niet meezat. Als hij uit het achterveld moest starten, wist hij<br />
nog te winnen.<br />
Ik denk dat Lewis als coureur nog steeds met Max kan knokken.<br />
Charles Leclerc ook, als hij zijn dag heeft en zowel hij als Ferrari<br />
alles op de rit hebben. Lando Norris en George Russell zijn<br />
jongens voor de toekomst, moeten nog betere auto’s krijgen. Om<br />
iemand als een Max, Lewis of vroeger een Michael Schumacher<br />
of Ayrton Senna te verslaan, moet je een perfect weekend<br />
hebben, dan een perfecte maand en vervolgens een perfect<br />
seizoen, want die gasten presteren constant op een extreem<br />
hoog niveau. Ik vind Max nu al great: hij is heel speciaal en ik<br />
denk dat hij door zijn talent en karakter een grootheid in deze<br />
sport wordt, wat je bent als je langere tijd om kampioenschappen<br />
meedoet. Ik geniet van wat Max laat zien.”<br />
TOM KRISTENSEN<br />
negenvoudig winnaar<br />
Le Mans en analist Viaplay<br />
“Max reed dit jaar beter dan ooit, hij is een heel terechte<br />
kampioen. Zijn vertrouwen en rust zijn alleen maar toegenomen<br />
door zijn eerste titel. Hij geeft zichzelf meer ruimte in duels,<br />
‘leest’ situaties meer dan vroeger, toen hij nog wel eens te<br />
agressief of enthousiast was, al was dat geweldig om naar te<br />
kijken! Nu zie ik in duels soms dat hij denkt: ik doe het anders.<br />
Max’ seizoen was fantastisch. Je kan veel hoogtepunten<br />
aanwijzen. Hoewel hij op Spa wellicht op zijn sterkst was, met<br />
een geweldige auto, was Hongarije voor mij zijn beste race.<br />
Vanwege een gesprek dat ik had met Adrian Newey, die uitlegde<br />
dat Max zijn auto moest managen vanwege oververhitting, met<br />
het verkeer moest omgaan en geduld tonen. Hij moest soms<br />
bewust langzamer rijden en Max’ mindset is dat hij altijd de<br />
beste wil zijn, dus dat was een uitdaging. Singapore was zijn<br />
minste weekend. Wat er op zaterdag gebeurde (Red Bull had<br />
hem te weinig benzine gegeven, red.) was ongelukkig. Die<br />
frustratie uitte zich bij Max.<br />
Zijn enorme winnaarsmentaliteit is er altijd, maar het is mooi<br />
om te zien dat Max volwassener en meer ontspannen is en zijn<br />
rivalen meer lijkt te respecteren. Kijkend naar de korte termijn,<br />
ziet het er goed uit voor Max en Red Bull, al vlak ik Ferrari en<br />
Mercedes niet uit: ik hoop op een briljant gevecht. Max is op het<br />
moment de koning van de Formule 1. Het is aan de anderen om<br />
het beter te doen, hem te verslaan.”<br />
32
GP JAPAN<br />
DE WERELDKAMPIOEN ONTLEED<br />
‘Max doet mij<br />
aan Schumacher,<br />
Senna en Fangio<br />
denken’<br />
FELIPE MASSA<br />
oud-Formule 1-coureur<br />
en analist F1TV<br />
“Ik heb jaren met Michael Schumacher bij Ferrari<br />
gereden en Max doet mij erg aan hem denken. Hij<br />
doet me niet alleen aan Michael denken, maar ook<br />
aan Senna, Hamilton en Fangio. Allemaal<br />
grootheden. Max is een topcoureur en ik denk dat je<br />
hem in dezelfde categorie kunt scharen. Wat hem zo<br />
goed maakt, is dat hij zeer compleet is. Max is<br />
ongelofelijk snel op een droge baan, het maakt niet<br />
uit wat voor soort het is. Daarnaast is hij ook in de<br />
regen bijzonder goed. Verder is hij zeer consistent en<br />
kan hij als geen ander inhalen.<br />
Zijn bandenmanagement is eveneens uitzonderlijk.<br />
Soms zeggen mensen: hij is snel omdat hij de banden<br />
bijna niet gebruikt. Maar hij weet die als geen ander<br />
te managen, dat is de kunst. Het is uiteindelijk<br />
gewoon het complete plaatje. Je kunt hem met elke<br />
kampioen uit de moderne Formule 1 vergelijken. Voor<br />
mij is hij de volgende Hamilton, zijn tijdperk is<br />
aangebroken. Lewis won net als Michael een<br />
recordaantal titels (zeven, red). Ik ben ervan<br />
overtuigd dat we het de komende jaren vooral over<br />
hem zullen hebben.<br />
Max heeft een sterke persoonlijkheid. In de auto is hij<br />
agressief, dat is alleen maar goed. Buiten het circuit<br />
is hij een heel lieve jongen. We woonden in Monaco in<br />
hetzelfde gebouw, kwamen elkaar wel eens tegen in<br />
de lift of buiten. Hij was altijd vriendelijk en beleefd.<br />
Max is in Brazilië erg populair, net als Lewis. Maar<br />
waar eigenlijk niet?”<br />
‘Max stond<br />
er ook als het<br />
niet meezat’<br />
Foto: Getty Images<br />
33
WISSELCOLUMN<br />
RENGER VAN DER ZANDE<br />
DOMINEREN<br />
IS NOOIT SAAI<br />
Winnen is wat je wilt<br />
als coureur, domineren<br />
waar je van droomt.<br />
Soms ziet dat er,<br />
zoals nu met Max<br />
Verstappen, makkelijk<br />
uit. Maar dat is het<br />
nooit, legt Renger<br />
van der Zande uit.<br />
De manier waarop Max dit jaar<br />
domineert, is heel indrukwekkend.<br />
Het is ook grappig nu het verschil te<br />
zien tussen Max en Lewis Hamilton.<br />
Ik heb de laatste jaren vaak gezegd:<br />
‘Hamilton heeft het geluk van een<br />
kampioen’. Dat je net met een vleugeltje ergens<br />
tegenaan rijdt, maar dat het niet stukgaat. Dat<br />
soort geluk op momenten dat het er toe doet, zie je<br />
nu ook bij Max.<br />
Het geluk van een kampioen is te vergelijken met<br />
wanneer je in een casino on a roll bent; dat alles<br />
nét goed valt. Dat je vierde rijdt, maar de nummer<br />
één en twee botsen en je alsnog wint. Of je een<br />
onmogelijke inhaalactie doet die tóch lukt. Dat<br />
komt ook doordat mensen anders tegen je rijden,<br />
aangezien je domineert. Als Max achter iemand<br />
rijdt, weet iedereen: hij komt er toch wel langs,<br />
dat duurt niet lang. Maar bij zijn teamgenoot<br />
Sergio Pérez denken ze: die kan ik misschien wel<br />
hebben.<br />
Als je in zo’n flow zit, zie je dat de ‘energie’ van<br />
alle kanten jouw kant op komt. Het wordt als<br />
dominante coureur ook makkelijker. Je gaat<br />
minder ‘overpushen’. Je zit op de limiet, maar<br />
hebt het zelfvertrouwen dat je sterk bent, dus<br />
alles ‘wringt’ wat minder. In plaats van die halve<br />
tiende eruit te persen bij het ingaan van een bocht<br />
en er dan twee tienden te verliezen bij de exit,<br />
38
RENGER VAN DER ZANDE (36) is tweevoudig winnaar van de illustere 24 Uur van<br />
Daytona, werd in 2016 IMSA-kampioen en rijdt in 2022 voor IMSA-topteam Cadillac Chip<br />
Ganassi Racing. Van der Zande geeft in deze column inzicht vanuit coureursperspectief.<br />
ontstaat er een balans. Alles lijkt makkelijker te<br />
gaan. Lijkt, want écht makkelijk is het nooit. Het<br />
is enorm moeilijk in zo’n winnend ritme te komen<br />
en alles moet elke keer weer kloppen om erin te<br />
blijven. Daarom is het als je domineert nooit saai.<br />
Zulke periodes van dominantie zijn alleen de<br />
Hamiltons, Fernando Alonso’s, Ayrton Senna’s en<br />
nu Max gegeven. Jongens van een andere klasse,<br />
die dat beetje extra hebben, waardoor ze een<br />
tiende meer eruit halen in de kwalificatie en toch<br />
net verder vooraan staan bij de start. Jongens die<br />
gewaagdere acties maken, omdat wat voor de één<br />
gewaagd is, dat voor iemand als Max niet is.<br />
Daarnaast hebben dit soort kampioenen zelden<br />
off-weekends.<br />
Dan kom ik weer bij Hamilton: ik vind het niet<br />
cool om te zien, maar je vraagt je af of hij over zijn<br />
top is. Zijn auto is minder, maar zijn inhaalacties<br />
zijn niet meer zo overtuigend als voorheen; je ziet<br />
twijfel in zijn rijden. Wellicht een combinatie van<br />
de leeftijd en dat hij het momentum kwijt is. Max,<br />
daarentegen, is zó vol vertrouwen dat hij<br />
bepalende acties kan ondernemen én een uitweg<br />
heeft als het niet lukt. Tegelijkertijd weet je, ook<br />
met alle goede resultaten, dat het ooit weer een<br />
keer tegenzit. Na zon komt regen en andersom.<br />
Dat heb ik zelf vaak meegemaakt en Max zal het<br />
eveneens in zijn achterhoofd hebben. Zo zijn de<br />
sport en het casino ook…<br />
Foto: IMSA<br />
‘Hamiltons<br />
inhaalacties<br />
zijn niet meer<br />
zo overtuigend<br />
als voorheen’
XXXXX<br />
XXXXXXXXXXXXXX<br />
Alberto Ascara leidt in 1955 in Monaco, vóór zijn Italiaanse landgenoot Cesare Perdisa.<br />
Later deze race zou hij met zijn bolide in het water belanden, na een fout bij de chicane na de tunnel.<br />
Ascara hield aan het ongeval slechts een gebroken neus over. Vier dagen later liep het minder goed af voor<br />
Ascari tijdens een test op Monza. Een slip in de snelle bocht Curva de Vialone werd hem fataal.<br />
Foto: ANP<br />
MAX STIJGT MET STIP OP DE<br />
LADDER DER F1-KAMPIOENEN<br />
Met zijn tweede wereldtitel op rij klimt Max Verstappen<br />
verder omhoog op de hiërarchische ladder van Formule 1-<br />
kampioenen. Slechts tien coureurs in de geschiedenis<br />
veroverden meer dan twee titels. De ranglijst wordt nog altijd<br />
aangevoerd door Lewis Hamilton en Michael Schumacher.<br />
Beiden sleepten zeven wereldtitels in de wacht.<br />
Verstappen deelt de elfde plek met zes<br />
andere illustere coureurs: Alberto<br />
Ascari, Graham Hill, Jim Clark,<br />
Emerson Fittipaldi, Mika Häkkinen<br />
en Fernando Alonso. De laatste is<br />
samen met de Limburger de enige die nog actief is<br />
en dus – in theorie – nog verder kan klimmen. De<br />
Spanjaard rijdt volgend seizoen bij Aston Martin.<br />
Alle wereldkampioen in chronologische volgorde<br />
1950 Farina<br />
1951 Fangio<br />
1952 Ascari<br />
1953 Ascari<br />
1954 Fangio<br />
1955 Fangio<br />
1956 Fangio<br />
1957 Fangio<br />
1958 Hawthorn<br />
1959 Brabham<br />
1960 Brabham<br />
1961 P. Hill<br />
1962 G. Hill<br />
1963 Clark<br />
1964 Surtees<br />
1965 Clark<br />
1966 Brabham<br />
1967 Hulme<br />
1968 G. Hill<br />
1969 Stewart<br />
1970 Rindt<br />
1971 Stewart<br />
1972 Fittipaldi<br />
1973 Stewart<br />
1974 Fittipaldi<br />
1975 Lauda<br />
1976 Hunt<br />
1977 Lauda<br />
1978 Andretti<br />
1979 Scheckter<br />
1980 Jones<br />
1981 Piquet<br />
1982 K. Rosberg<br />
1983 Piquet<br />
1984 Lauda<br />
1985 Prost<br />
1986 Prost<br />
1987 Piquet<br />
1988 Senna<br />
1989 Prost<br />
1990 Senna<br />
1991 Senna<br />
40
TITEL MAX<br />
IN HISTORISCH PERSPECTIEF<br />
Op gelijke hoogte met Max<br />
Alberto Ascari<br />
Hij is in de jaren vijftig samen met<br />
Fangio de smaakmaker van de<br />
Formule 1. In 1952 en 1953 sleept<br />
hij bij Ferrari de eerste kampioenschappen<br />
binnen. Na een uitstapje<br />
bij Maserati keert hij al snel weer<br />
terug bij het Italiaanse team, maar<br />
destijds was Formule 1 veel<br />
minder veilig. Ascari crasht 1955<br />
in Monaco tegen een vangrail en<br />
rijdt het water in. Wonder boven<br />
wonder is een gebroken neus de<br />
enige schade. Vier dagen later, in<br />
Monza, stapt Ascari alweer in de<br />
auto. Ook hier crasht hij, maar dit<br />
keer wordt het hem wel fataal.<br />
Jim Clark<br />
Zijn vader is schapenboer en met<br />
drie zussen verwacht iedereen dat<br />
hij het bedrijf overneemt, maar<br />
niet is minder waar. Na een<br />
Formule 1-test bij Lotus blaast<br />
Clark de concurrentie weg. Vanaf<br />
1960 mag Jim Clark aantreden in<br />
de koningsklasse, waar hij hoge<br />
ogen gooit. Niet alleen door zijn<br />
kwaliteiten, maar ook door zijn<br />
vriendelijke persoonlijkheid. In<br />
1963 wint hij zijn eerste wereldkampioenschap<br />
en leidt hij 71%<br />
van alle rondes, een record dat nog<br />
steeds staat. Clark streeft Fangio in<br />
1968 voorbij als coureur met de<br />
Graham Hill<br />
De definitie van een laatbloeier,<br />
dat is Graham Hill. Lang is de<br />
vader van Damon alleen geïnteresseerd<br />
in roeien, maar daar komt<br />
midden in de jaren vijftig verandering<br />
in. Pas op 29-jarige leeftijd<br />
maakt Hill zijn debuut in de<br />
Formule 1. Tot op de dag van<br />
vandaag is hij de enige die de<br />
Triple Crown (Monaco, Le Mans en<br />
de Indy 500) op zijn naam heeft<br />
staan. Tot Ayrton Senna vriend en<br />
vijand verbaast in de jaren 80<br />
werd Graham Hill altijd ‘Mister Monaco’<br />
genoemd. Voor de charismatische<br />
Hill blijft het uiteindelijk bij<br />
Zij wonnen de meeste wereldtitels<br />
Lewis Hamilton 7<br />
Michael Schumacher 7<br />
Juan Manuel Fangio 5<br />
Alain Prost 4<br />
Sebastian Vettel 4<br />
Jack Brabham 3<br />
Jackie Stewart 3<br />
Niki Lauda 3<br />
Nelson Piquet 3<br />
Ayrton Senna 3<br />
Alberto Ascari 2<br />
Graham Hill 2<br />
Jim Clark 2<br />
Emerson Fittipaldi 2<br />
Mika Hakkinen 2<br />
Fernando Alonso 2<br />
MAX VERSTAPPEN 2<br />
Giuseppe Farina 1<br />
Mike Hawthorn 1<br />
Phill Hill 1<br />
John Surtees 1<br />
Denny Hulme 1<br />
Emerson Fittipaldi<br />
Emerson Fittipaldi staakt in 1969<br />
zijn opleiding werktuigbouwkunde<br />
om in Europa te gaan racen. Hij<br />
doet een paar tests voor Lotus-eigenaar<br />
Colin Chapman en door de<br />
tragische dood van Jochen Rindt<br />
wordt een jonge Fittipaldi al snel<br />
eerste coureur bij Lotus. In Italië<br />
1972 wint Fittipaldi zijn eerste<br />
titel, twee jaar later wint hij met<br />
McLaren zijn tweede en laatste.<br />
Het komt als een shock als hij er<br />
eind 1975 voor kiest het grote<br />
McLaren te verlaten en samen met<br />
broer Wilson een eigen team op te<br />
starten. Succes blijft uit, maar tot<br />
Mika Häkkinen<br />
‘The Flying Fin’ wordt Mika<br />
Häkkinen ook wel genoemd. De<br />
Finse coureur maakt in 1991 zijn<br />
debuut voor Lotus, maar moet lang<br />
wachten op zijn eerste overwinning.<br />
Zes jaar maar liefst. In 1997<br />
wint hij dan eindelijk zijn eerste<br />
grand prix op het circuit van Jerez.<br />
In de twee jaren die volgen vecht<br />
Häkkinen met Ferrari-coureurs<br />
Schumacher en Irvine om de titel.<br />
Beide jaren trekt Häkkinen aan het<br />
langste eind. De goede vriendschap<br />
tussen Hakkinen en Schumacher<br />
is wat men het meest is<br />
bijgebleven van zijn tijd.<br />
Fernando Alonso<br />
Razendsnel vecht een jonge<br />
Fernando Alonso zich in de autosportwereld<br />
naar de top. In 2001 is<br />
hij met zijn negentien jaar de op<br />
één na jongste coureur uit de<br />
geschiedenis. Bij Minardi weet hij<br />
– door slechter materiaal – weinig<br />
potten te breken, maar in de<br />
kwalificatie staat hij regelmatig<br />
voor betere teams. Bij Renault kent<br />
Alonso zijn hoogtijdagen. Na een<br />
vierde plaats in 2004 is de Renault<br />
in 2005 en 2006 een kampioenswaardige<br />
auto en de Spanjaard<br />
neemt in 2005 het stokje over van<br />
Emerson Fittipaldi als jongste<br />
Jochen Rindt 1<br />
Mario Andretti 1<br />
James Hunt 1<br />
Jody Scheckter 1<br />
Alan Jones 1<br />
Keke Rosberg 1<br />
Nigel Mansell 1<br />
Damon Hill 1<br />
Jacques Villeneuve 1<br />
Kimi Räikkönen 1<br />
Jenson Button 1<br />
Nico Rosberg 1<br />
1992 Mansell<br />
1993 Prost<br />
1994 Schumacher<br />
1995 Schumacher<br />
1996 Hill<br />
1997 Villeneuve<br />
1998 Häkkinen<br />
1999 Häkkinen<br />
2000 Schumacher<br />
2001 Schumacher<br />
2002 Schumacher<br />
2003 Schumacher<br />
2004 Schumacher<br />
2005 Alonso<br />
2006 Alonso<br />
2007 Räikkönen<br />
2008 Hamilton<br />
2009 Button<br />
2010 Vettel<br />
2011 Vettel<br />
2012 Vettel<br />
2013 Vettel<br />
2014 Hamilton<br />
2015 Hamilton<br />
2016 N. Rosberg<br />
2017 Hamilton<br />
2018 Hamilton<br />
2019 Hamilton<br />
2020 Hamilton<br />
2021 Verstappen<br />
2022 Verstappen<br />
41
Foto: Getty Images
INTERVIEW<br />
TOTO WOLFF<br />
Toto Wolff:<br />
‘WE ZIJN<br />
FLINK WAKKER<br />
GESCHUD’<br />
Een seizoen zonder één enkele overwinning, het is de Formule 1-renstal van<br />
Mercedes in 2011 voor het laatst overkomen. Vooralsnog staat de teller deze<br />
jaargang nog op nul. Ondanks de sportieve dominantie van Red Bull Racing<br />
en Max Verstappen gelooft Mercedes-teambaas Toto Wolff in een sportieve<br />
wederopstanding. “Geloof me, dit is niet het einde van onze hegemonie, dit is<br />
slechts een onderbreking”, stelt de Oostenrijker.<br />
Frank Woestenburg<br />
43
INTERVIEW<br />
TOTO WOLFF<br />
Na acht constructeurstitels<br />
(2014-2021) en<br />
zeven rijderstitels<br />
(2014-2020) op rij is<br />
Mercedes dit jaar<br />
diep gevallen. Dat is<br />
een hard gelag voor<br />
het team van de<br />
coureurs Lewis<br />
Hamilton en George<br />
Russell, hoewel de tweede seizoenshelft<br />
voor beiden iets beter verliep dan de<br />
eerste en het team nog altijd uitzicht<br />
heeft op de tweede plaats in het<br />
constructeurskampioenschap. Ferrari<br />
en Mercedes staan echter ook hier een<br />
straatlengte achter op Red Bull Racing.<br />
“We hebben op verschillende vlakken de<br />
bal laten vallen, die we eerder nog zo<br />
stevig in handen hadden”, concludeert<br />
Toto Wolff, sinds 2013 alweer teambaas,<br />
CEO en aandeelhouder (33%) van het<br />
F1-team van Mercedes. “We zijn ver<br />
teruggevallen, ik kan dat niet<br />
ontkennen. Max Verstappen heeft<br />
zich niet voor niets al zo<br />
vroeg verzekerd van het<br />
kampioenschap. De<br />
conclusie is dat we nederig<br />
moeten zijn en ons moeten<br />
herpakken.”<br />
Wolff (50) zegt de druk op<br />
zijn schouders te voelen. Hij<br />
wordt geacht om ervoor te<br />
zorgen dat Mercedes op korte termijn<br />
(lees: volgend seizoen) weer succesvol<br />
wordt. Hoe? Door in ieder geval de<br />
zogenoemde ‘no blame-cultuur’ binnen<br />
de renstal, zijn stokpaardje, in stand te<br />
houden. Bij Mercedes is en blijft het<br />
verboden om bij een fout met een<br />
beschuldigende vinger te wijzen,<br />
benadrukt hij in het motorhome van zijn<br />
team. “Als er iets misgaat, geven wij de<br />
schuld aan het probleem, niet aan de<br />
persoon.” Volgens Wolff was deze cultuur<br />
een belangrijke pijler onder het succes in<br />
het afgelopen decennium en is het juist<br />
nu, ten tijde van sportieve tegenspoed,<br />
zaak om hieraan vast te houden. Oftewel:<br />
teamwork makes the dream work. En met<br />
ruim 1300 medewerkers op de fabriek in<br />
Brackley blijft de slag- en innovatiekracht<br />
onverminderd groot, meent Wolff.<br />
“Onze ‘no blame-cultuur’ is iets moois,<br />
iets om te koesteren. Het heeft ons veel<br />
gebracht. Alleen als je voor je mensen<br />
een veilige werkomgeving creëert om<br />
dingen te proberen, te innoveren en<br />
risico’s te nemen, kun je als organisatie<br />
succesvol zijn, zeker in de Formule 1.<br />
Juist nu moeten we uitzoeken wat beter<br />
kan en risico’s nemen; daar zijn we bij<br />
Mercedes altijd sterk in geweest. We<br />
moeten vooral geen gekke dingen gaan<br />
doen.”<br />
Hij vervolgt: “Formule 1 is in zekere zin<br />
nog steeds een combinatie van wetenschap,<br />
bouwkunde en natuurkunde. We<br />
hebben op al die vlakken de beste<br />
mensen in huis. We hebben de kennis, de<br />
capaciteiten, de faciliteiten en de support<br />
van onze aandeelhouders en partners en<br />
we hebben twee goede coureurs. Anders<br />
gezegd: de puzzel is compleet. De reden<br />
waarom we niet naar verwachting<br />
gepresteerd hebben, is dat we de puzzelstukjes<br />
niet goed neergelegd hebben. Het<br />
is nu zaak het team bijeen te houden,<br />
collectief de rug te rechten en de puzzel<br />
opnieuw te gaan leggen. De dynamiek en<br />
synergie binnen het team zijn nog steeds<br />
positief. Ja, de druk is er. Dat voelt<br />
‘DE PUZZEL IS COMPLEET,<br />
WE HEBBEN ALLEEN DE STUKJES<br />
NIET GOED GELEGD’<br />
iedereen. Maar we voelen de druk die we<br />
onszelf opleggen. We willen terugkeren<br />
naar de plek waar we thuishoren en<br />
winnen op eigen kracht.”<br />
Volgens Wolff is de terugval van<br />
Mercedes in zekere zin wel te verklaren.<br />
Eerder vertelde hij al eens zich verdiept<br />
te hebben in de geschiedenis van de<br />
topsport en dan vooral in de reden<br />
waarom succesvolle teams niet eindeloos<br />
succesvol blijven, waarbij het Manchester<br />
United van sir Alex Ferguson interessant<br />
studiemateriaal was. “Er is geen team in<br />
welke sport dan ook dat vaker dan acht<br />
keer op rij wereldkampioen is geworden.<br />
Daar zijn meerdere redenen voor, maar<br />
de sleutelfactor is de mens.”, vertelt<br />
Wolff. “De mens wordt bij langdurig<br />
succes zelfingenomen. Het heilige vuur<br />
wordt dan minder. Dat is geen verwijt<br />
aan iemand, dat is een conclusie. En het<br />
is logisch, zo werkt de menselijke geest<br />
nu eenmaal.”<br />
Als teambaas probeer je dat moment van<br />
verzadiging zo lang mogelijk uit te<br />
stellen. “Maar als je meer dan honderd<br />
races wint en je wint achtmaal op rij de<br />
constructeurstitel, dan wordt dat de<br />
norm. En als iets de norm wordt, dan<br />
beleef je daar minder voldoening aan.<br />
Inmiddels zijn we flink wakkergeschud,<br />
kun je wel stellen. We weten nu dat het<br />
niet de norm was. We hebben geleerd.<br />
Vanaf nu zullen successen, podiums,<br />
polepositions en zeges ons weer beter<br />
smaken. Soms moet je even nederig zijn.<br />
Winnen is niet vanzelfsprekend. Maar<br />
zaken kunnen snel veranderen. For<br />
better and for worse.”<br />
Wolff geeft toe dat hij dit seizoen wel<br />
moeilijke momenten heeft beleefd. Met<br />
gevoel voor understatement: “Ik leef niet<br />
iedere dag mijn droom.” Los van de<br />
prestaties van zijn eigen team heeft hij<br />
bovendien de intensiteit in de titelstrijd<br />
gemist. Of dat komt door het feit dat<br />
Mercedes geen rol van betekenis speelde<br />
of dat het tussen Max Verstappen en<br />
Charles Leclerc maar een paar races<br />
spannend was, hij weet het<br />
niet. “Maar zeker is wel dat<br />
dit seizoen minder tot de<br />
verbeelding spreekt dan<br />
vorig seizoen. Spanning is<br />
goed voor onze sport. We<br />
leven van sponsorgelden en<br />
tv-gelden. Voor iedereen<br />
was het goed geweest als de<br />
titelstrijd opnieuw in Abu Dhabi was<br />
beslist, zoals vorig jaar.”<br />
Hij brengt het zelf ter sprake: het verlies<br />
van de wereldtitel vorig seizoen. De<br />
zinderende ontknoping van de titelstrijd<br />
blijft waarschijnlijk voor altijd een open<br />
wond bij Toto Wolff. De crash van<br />
Nicholas Latifi, de daaropvolgende<br />
safetycar situatie, de in zijn ogen verkeerde<br />
beslissing van wedstrijdleider<br />
Michael Masi, de inhaalactie van Max<br />
Verstappen bij Lewis Hamilton en de<br />
protesten en de controverses na afloop.<br />
“Het was een spijtig einde van het<br />
seizoen. Wat er na de laatste race allemaal<br />
is gebeurd, de controverses en de<br />
polarisatie, is niet goed geweest voor de<br />
sport. Maar laat ik vooropstellen dat Max<br />
de verdiende kampioen was vanwege zijn<br />
optredens over het gehele seizoen. Dat<br />
heb ik nooit willen betwisten.”<br />
Wolff heeft nog steeds het gevoel dat<br />
Mercedes en met name Lewis Hamilton<br />
die bewuste avond onrecht is aangedaan.<br />
“Ik hou van de eerlijkheid van de stop<br />
44
watch. Formule 1 is eerlijk, maar wat in<br />
Abu Dhabi gebeurde, was in mijn ogen niet<br />
eerlijk. De waarden van de sport zijn geweld<br />
aangedaan. Ik heb het er met Lewis niet<br />
meer over gehad; het is nog te vers, bij hem<br />
en bij mij. Ik kan er nog steeds niet naar<br />
kijken op tv. Of het een trauma is voor me?<br />
Ik heb trauma’s meegemaakt in mijn leven<br />
en geloof me, ik weet hoe dat voelt. Dit<br />
voelde anders, maar op sportief gebied was<br />
dit een enorme teleurstelling.” In die zin valt<br />
dit afgelopen seizoen lichter te verteren voor<br />
Wolff. Er waren weliswaar controverses<br />
tussen Mercedes en Red Bull, bijvoorbeeld<br />
over porpoising (het gestuiter van de auto’s<br />
op de baan, waar vooral de Mercedes-bolides<br />
hinder van ondervonden) en de recente<br />
commotie over de budget cap, maar zo intens<br />
als een jaar eerder werd het geen moment.<br />
Mercedes blijft vooralsnog in de rol van<br />
jager. De uitdaging is groot, erkent Wolff. En<br />
in zekere zin geeft dat veel voldoening.<br />
“Maar of terugvechten meer voldoening<br />
geeft dan jarenlang race na race winnen?<br />
Nou nee. Ik win liever race na race na race…”<br />
Bij voorkeur blijft Wolff dat voorlopig doen<br />
met Lewis Hamilton in een van de twee<br />
bolides. De Brit heeft nog een contract tot<br />
en met het einde van volgend seizoen.<br />
De speculaties over een vervroegde<br />
pensionering van Hamilton werden rondom<br />
de Belgische Grand Prix op Spa door de<br />
hoofdpersoon zelf de kop ingedrukt. Tot<br />
vreugde van Wolff.<br />
“Lewis houdt van de sport en hij gaat door<br />
tot het moment dat hij er geen plezier meer<br />
aan beleeft. Dat moment had kunnen<br />
ontstaan omdat wij hem niet de juiste auto<br />
hebben gegeven, maar dit is niet het moment<br />
om te stoppen. Dat weet Lewis ook. Ik denk<br />
dat hij het verdient om die achtste wereldtitel<br />
in de wacht te slepen. We hebben nog<br />
iets om samen voor te vechten.”<br />
Wolff heeft er vertrouwen in dat hij het tij<br />
kan keren. “We moeten zorgen dat het<br />
Formule 1-seizoen 2023 een heel andere film<br />
wordt. Ik zou hier niet meer zijn als ik zou<br />
denken dat we daarin niet zouden slagen.<br />
We geven niet op.” En dat ondanks de<br />
huidige suprematie van Max Verstappen,<br />
benadrukt Wolff. “We moeten niet<br />
manisch-depressief worden. Max is nu heel<br />
dominant, dat is zo. Maar in de Formule 1<br />
leeft men vaak volgens de waan van de dag.<br />
De laatste race is wat het is en zo blijft het tot<br />
in de eeuwigheid. Maar zo werkt het niet.<br />
Dingen kunnen snel veranderen. Geloof me,<br />
dit is niet het einde van onze hegemonie. Dit<br />
is slechts een onderbreking.”<br />
FERRARI IS OP<br />
DE WEG TERUG,<br />
ONDANKS<br />
STRATEGISCHE<br />
MISSERS<br />
Ferrari-teambaas Mattia<br />
Binotto wierp vorige maand,<br />
nota bene tijdens de thuisrace<br />
van Ferrari op Monza, al<br />
de handdoek in de ring door<br />
hardop te stellen dat Max<br />
Verstappen ‘onmogelijk nog<br />
te verslaan was’. Maar hij zei<br />
dat wel in de wetenschap dat<br />
zijn eigen team de opgaande<br />
lijn te pakken heeft, in ieder<br />
geval ten opzichte van vorig<br />
seizoen.<br />
De punten spreken wat dat<br />
betreft voor zich. In 2021<br />
eindigde de Italiaanse<br />
renstal als derde in de WKstand<br />
met 323,5 punten,<br />
achter respectievelijk<br />
Mercedes en Red Bull. Na<br />
18 races stond de teller<br />
voor Ferrari toen op 268,5<br />
punten. Dit seizoen sleepte<br />
het team van Carlos Sainz en<br />
Charles Leclerc in 17 races<br />
al aanzienlijk meer punten<br />
in de wacht, ondanks een<br />
aantal in het oog springende<br />
strategische missers, die<br />
Binotto intern overigens<br />
zwaar worden aangerekend.<br />
Binotto heeft gezaaid, de<br />
vraag blijft nog even of hij<br />
de tijd krijgt om te oogsten.<br />
Zelf is hij daarover hoopvol.<br />
“Max is dit seizoen oppermachtig,<br />
maar wij hebben<br />
grote stappen gemaakt. En<br />
alles wat we dit seizoen<br />
hebben geleerd, gaat ons<br />
volgend jaar helpen.”<br />
Volg<br />
ons<br />
ook via<br />
de app!<br />
Foto: ANP<br />
45
INTERVIEW<br />
SVEN KRAMER<br />
‘DAT RUWE<br />
RANDJE AAN<br />
MAX VIND<br />
IK MOOI’<br />
Hij trad in de voetsporen van zijn vader om<br />
hem vervolgens ver achter zich te laten en<br />
uit te groeien tot een grootheid in zijn sport.<br />
Nee, we hebben het niet over Max Verstappen,<br />
maar over Sven Kramer. Hij was de koning van<br />
het schaatsen, totdat hij het vorig seizoen na<br />
achttien jaar, negen olympische, twaalf Europese<br />
en dertig wereldtitels voor gezien hield.<br />
Een gesprek met de kampioen van het ijs over<br />
de kampioen van het asfalt.<br />
Frank Woestenburg<br />
@FrankWoestF1<br />
46
Foto: Andreas Terlaak
INTERVIEW<br />
SVEN KRAMER<br />
S<br />
ven Kramer (36) stond te boek als een mondige<br />
sporter, die over alles en iedereen een mening had<br />
en niet schuwde die te geven. Voor hem geen<br />
mediatrainingen, hij zei gewoon wat hij vond.<br />
Ook in zijn nieuwe rol als directeur business<br />
development bij de schaats- en wielerploeg van<br />
Jumbo-Visma en als sportliefhebber blijft Kramer<br />
zeggen waar het op staat.<br />
Ook over de Formule 1 is hij uitgesproken. Eén van zijn<br />
ergernissen? “Sport is emotie. Ik vind dat sporters zich altijd<br />
moeten durven uit te spreken. Max doet dat, maar verder zie<br />
je dat lang niet altijd terug. Het is tegenwoordig vaak zo<br />
keurig, zo politiek correct. Overigens geldt dat ook voor<br />
andere sporten. Het mag soms best een beetje schuren.<br />
Zonder wrijving geen glans. Het is mooi als een sporter baalt<br />
na een nederlaag. Het gaat toch om winnen?”<br />
De Fries volgt al van jongs af aan de Formule 1. Al ver voor<br />
het Max Verstappen-tijdperk zelfs. “Ik kan me herinneren<br />
dat ik thuis in Oudeschoot naast mijn vader op de bank tv<br />
zat te kijken toen de Benetton van Jos Verstappen in brand<br />
vloog”, aldus Kramer. Het incident vond in 1994 plaats op<br />
Hockenheim. Kramer was toen acht jaar.<br />
Ook daarna bleef hij de sport altijd met interesse volgen, zij<br />
het van een afstand, niet in de laatste plaats vanwege zijn<br />
eigen volle wedstrijdkalender. “Formule 1 is een totaal<br />
andere sport dan schaatsen, maar ik denk dat nog steeds<br />
veel mensen onderschatten hoe groot de fysieke belasting is<br />
van een F1-coureur. Ik ken Nyck de Vries vrij goed. Maar<br />
zoals hij laatst in Italië bij zijn debuut na de race helemaal<br />
naar de klote was en niet meer op eigen kracht uit de auto<br />
kon komen, dat is echt niet omdat het zo makkelijk is. En<br />
dan zie je ook meteen het verschil tussen al die andere<br />
klassen en de Formule 1. De Formule 1 is het summum, dat<br />
heeft me altijd getrokken.”<br />
De successen van Max Verstappen hebben zijn interesse in<br />
de sport wel een nieuwe impuls gegeven, erkent Kramer op<br />
zijn kantoor, onder het genot van een kop koffie en verse<br />
croissantjes.<br />
“Wat me vooral zo fascineert aan Max, is dat hij in zijn<br />
eentje de kar trekt. De hele sport, zeker in Nederland, draait<br />
om hem. Sterker nog, er is een miljoeneneconomie om hem<br />
heen ontstaan. Heel veel mensen hebben een verdienmodel<br />
dankzij hem. Van oud-coureurs tot handige zakenmensen op<br />
het vlak van merchandise en events. En dat is logisch ook.<br />
‘Veel mensen hebben<br />
een verdienmodel<br />
dankzij Max’<br />
En terecht. Want hij is gewoon één van de allerbelangrijkste<br />
stakeholders van de Formule 1. Max verkoopt en hij spreekt<br />
aan door hoe hij is en wat hij doet. Het hele plaatje bij Max<br />
klopt. Maar het knapste is dat Max ondertussen gewoon<br />
blijft leveren en winnen.”<br />
Want hoe knap is dat voor een jongen van net 25 jaar?<br />
“Ongelooflijk knap. Ik heb daar onwijs veel respect voor.<br />
Winnen en blijven winnen, dat laatste is nog het moeilijkste.<br />
En cool blijven. Hoewel hij misschien best af en toe de boel<br />
kort en klein mept na een race, bij wijze van spreken.<br />
Iedereen heeft af en toe een uitlaatklep nodig. Alleen dat<br />
zien we dan niet op tv.”<br />
Max is door zijn vader Jos klaargestoomd voor het grote<br />
werk en zat al in een kart toen hij nog niet kon lopen.<br />
Jij bent de zoon van Yep Kramer, zelf een voormalig<br />
topschaatser. In hoeverre is zo’n topsportachtergrond<br />
en -opvoeding een blijvend voordeel in je carrière?<br />
“Veel zaken zijn aangeleerd en worden je met de paplepel<br />
ingegoten. Maar daarnaast neem je in je onderbewustzijn al<br />
zoveel mee, zonder dat je erop geattendeerd wordt, zonder<br />
dat het uitgesproken wordt of zonder dat er extra aandacht<br />
voor is. Zelf zat ik altijd in de kleedkamer. Ik ging gewoon<br />
altijd mee naar de ijsbaan. Daar steek je zoveel van op. Voor<br />
mijn eigen carrière is dat van onschatbare waarde geweest.<br />
Dat zal voor Max niet anders zijn geweest. Je weet hoe<br />
dingen eraan toegaan. Het is toch heel anders dan wanneer<br />
je een talent bent uit een corporate gezin en je moet op je<br />
achttiende eerst de wetten van de kleedkamer nog leren<br />
kennen. Dan stoot je eerst een paar keer lelijk je neus.”<br />
De wetten van thuis mag je ook niet vergeten, lijkt me.<br />
“Ook dat. Je leert thuis wat je ervoor moet doen en vooral<br />
moet laten. Gezond eten, veel slapen, niet stappen. De way of<br />
life van een topsporter hoeft niet meer geaccepteerd te<br />
worden. Die is er al.”<br />
“Natuurlijk heb ik veel aan mijn vader gehad vanwege zijn<br />
carrière als topschaatser, maar zeker ook aan mijn moeder.<br />
Zij deed het hele huishouden. Ik weet hoe ik was als jong<br />
talent: je komt thuis, je flikkert je tas neer, smijt je kleren in<br />
een hoek, gaat eten en daarna naar bed. En voor de rest doe<br />
je he-le-maal niets. En dat kon gewoon. Ik vond het in die<br />
tijd normaal, maar ik heb ook met sporters in Jong Oranje<br />
48
Foto: ANP<br />
gezeten van wie de ouders het niet goed vonden dat ze<br />
’s middags gingen slapen tussen de trainingen door. Bij ons<br />
thuis werd het belang van voldoende rust begrepen, dat kan<br />
bepalend zijn voor je carrière. Wat dat betreft durf ik wel te<br />
zeggen dat zowel Max als ik ongelooflijk veel geluk heeft<br />
gehad dat we in een topsportomgeving zijn opgegroeid.”<br />
Jos Verstappen heeft Max kunnen behoeden voor de fouten<br />
die hij in zijn carrière zelf heeft gemaakt, ook naast de<br />
baan. Dat zal met jou en je vader niet anders zijn geweest.<br />
“Dat klopt gedeeltelijk. De schaatswereld kan ook wel een<br />
slangenkuil zijn soms, maar het is volgens mij wel iets<br />
minder een jungle dan de Formule 1. Bovendien is het een<br />
andere orde van grootte. Het grootste verschil is dat er in het<br />
schaatsen minder afhankelijkheden zijn. Het scorebord liegt<br />
nooit. Als je 6.10 minuten rijdt op de vijf kilometer, ben je<br />
gewoon de beste. Je wordt door niemand van de baan<br />
geveegd en je hebt geen last van politieke spelletjes. Sterker<br />
nog, als je hard rijdt, heb je nergens last van. Zeker in mijn<br />
beginjaren was ik zo dominant, dan bepaal je het spel van A<br />
tot Z. In alle facetten, zowel commercieel als sportief.<br />
Mijn ouders hebben me al heel vroeg veel eigen<br />
verantwoordelijkheid gegeven en daar vervolgens de juiste<br />
mensen bij gezocht. Mijn vader zei toen ik 18 was: ‘Ik ga je<br />
niet meer helpen. Dit is Ron Mulder. Je kent hem nog niet,<br />
maar hij gaat vanaf nu alles voor je regelen’. Jos heeft in feite<br />
hetzelfde gedaan door Raymond Vermeulen naar voren te<br />
schuiven. En dat is sterk. Want zoiets moet je als vader wel<br />
kunnen. Je moet dan over je eigen schaduw heen stappen en<br />
ruimte maken voor een ander, die op bepaalde vlakken meer<br />
kennis heeft. Ja, dat klinkt logisch, maar er zijn er genoeg<br />
die die navelstreng niet durven door te knippen en alles bij<br />
zich willen houden. En dat blijkt zelden de juiste oplossing,<br />
want dan word je als talent beperkt in je ontwikkeling. Dat<br />
heeft zowel mijn vader als Jos heel sterk gedaan, vind ik. Op<br />
een gegeven moment moet je afstand nemen.”<br />
Een andere parallel tussen jou en Max Verstappen is dat<br />
jullie op jonge leeftijd doorbraken en bekend werden. Van<br />
veelbelovend talent tot jeugdidool in korte tijd. Heb je dat<br />
ooit als lastig ervaren?<br />
“In de beginjaren wel. Ineens heeft iedereen een mening<br />
over je, zowel positief als negatief. Als je wat ouder bent, kun<br />
je dat wel relativeren en een plek geven. Dan draai je je een<br />
keer om in bed en slaap je weer verder. Maar als je 18 bent,<br />
kan dat best heftig zijn. Dan merk je ook hoe populair en<br />
bekend schaatsen is.”<br />
Kramer staat op, trekt de capuchon van zijn vest diep over<br />
zijn hoofd, buigt overdreven zijn schouders naar voren en zet<br />
een paar stappen in de kamer. “Ik liep op een gegeven<br />
moment echt zó door de stad. Ik was degene die de gouden<br />
generatie met mannen als Ids Postma, Rintje Ritsma en<br />
49
‘In mijn<br />
beginjaren<br />
was ik zo<br />
dominant,<br />
dan bepaal<br />
je gewoon<br />
het spel van<br />
A tot Z’<br />
Foto: Andreas Terlaak
INTERVIEW<br />
SVEN KRAMER<br />
Gianni Romme er ineens af reed en ook niet bang was om<br />
iets te zeggen. Dat sprak veel mensen aan. Max heeft dat<br />
eveneens. Die is ook niet bang en heeft ook altijd een goed<br />
verhaal.”<br />
Lachend: “Ik weet nog dat hij een paar jaar terug iemand bij<br />
de strot greep in een pitbox. Esteban Ocon was dat. Dat vind<br />
ik wel mooi, dat ruwe randje aan hem. Dat hoort ook zo. Het<br />
hoeft niet allemaal te lief of te braaf te zijn, dat zie ik al te<br />
vaak in de sport tegenwoordig.<br />
Ik denk trouwens wel dat het heel goed is voor Max dat hij in<br />
Monaco woont. De privacy die hij daar heeft, weegt veel<br />
zwaarder dan de fiscale voordelen, dat weet ik zeker. In<br />
Monaco kun je als bekende sporter gewoon jezelf zijn en<br />
anoniem over straat. Ik heb daar wel eens met hem op een<br />
terras gezeten, samen met Steven Kruijswijk. Nou, helemaal<br />
niets aan de hand hoor. Niemand gaf een kik, heel relaxed<br />
was dat.”<br />
Over bekendheid gesproken: niet alleen voor de sportmedia<br />
ben je interessant, maar ook voor de roddelbladen.<br />
Daar weten jullie ook allebei alles van.<br />
“De pure topsporter wil maar één ding: de beste worden. En<br />
geloof me, die heeft niet de ambitie om een BN-er te worden<br />
of veel geld te verdienen. Alles wat erbij komt kijken, is een<br />
gevolg van de prestatie. En die categorie zit niet te wachten<br />
op aandacht in de roddelbladen, maar je moet er nu eenmaal<br />
wel mee dealen.<br />
Het is echt niet leuk wanneer er in je privéleven wordt<br />
gespeurd. Maar oké, het is mijn werk en het hoort er dus bij.<br />
Alleen, mijn gezin, familie en vrienden hebben er niet voor<br />
gekozen en worden er dan toch in meegetrokken, zowel<br />
positief als negatief. Ik kom uit een redelijk traditioneel en<br />
nuchter gezin uit Friesland, maar ik kan me wel voorstellen<br />
dat mijn moeder en mijn zusje er ongemerkt wel eens last<br />
van hebben gehad. Zelf word je er op een gegeven moment<br />
immuun voor. Dan denk je: fuck it, morgen ligt de vis erin en<br />
toedeledokie.”<br />
Jij en Max hebben wel het voordeel een partner te hebben<br />
die de topsport door en door kent. Jij met Naomi (Van As,<br />
oud-hockeyster, red.), Max met Kelly (Piquet, de dochter<br />
van oud-wereldkampioen Formule 1 Nelson).<br />
“Het is zeker handig thuis iemand te hebben die weet wat<br />
sport inhoudt plus alle randzaken die erbij horen. Het lijkt<br />
vanaf de buitenkant allemaal fantastisch, maar het vergt<br />
veel. Ook van de mensen om je heen. En het is gewoon lekker<br />
dat je niet altijd alles hoeft uit te leggen.<br />
Jij bent de boeken ingegaan als de succesvolste schaatser<br />
uit de geschiedenis. In de Formule 1 is Max Verstappen<br />
records aan het verzamelen. Was jij bezig met statistieken?<br />
“Nee joh, statistieken zijn leuk voor later, als je gaat terugkijken.<br />
Het mooiste zijn de momenten dat je een grote race<br />
wint en dat je vervolgens de hele nacht wakker ligt van<br />
blijdschap.<br />
Weet je wat ik op een bepaald moment wel als lastig heb<br />
ervaren? Dat ik op een gegeven moment zo goed was, dat een<br />
tweede of derde plek niet meer werd geaccepteerd. Ook niet<br />
door mezelf. Waardoor alles – behalve winnen – een teleurstelling<br />
was. En als dat het geval is, dan voelt winnen dus<br />
niet meer als blijdschap, maar als opluchting. Dat heeft mij<br />
soms wel een beetje het plezier in de sport ontnomen. En dat<br />
laatste is bij Max nu ook aan de hand, natuurlijk. Hij moet<br />
winnen, winnen en nog eens winnen. Ik ben er bijna zeker<br />
van dat hij ook opluchting voelt als hij na een winnende race<br />
uit de auto stapt. Zo in de trant van: pff, het is weer gelukt.<br />
Dat gevoel moet je proberen te voorkomen, maar dat is<br />
eigenlijk niet te doen.”<br />
Die prestatiedruk waar je het over hebt, beschrijf dat<br />
gevoel eens.<br />
“Als je al succesvol en dominant bent, dan wordt het<br />
verwachtingspatroon zó hoog. Je bent niet meer de jager,<br />
maar de gevestigde orde. Je draagt een groot kruis op je rug<br />
en iedereen jaagt daarop. In feite kun je dan alleen maar<br />
Van links naar rechts Sven Kramer, Max Verstappen<br />
en Steven Kruijswijk in Monaco. “Niemand<br />
herkende ons, heel relaxed was dat.”<br />
Foto: Jasper Faber / HELDEN<br />
51
INTERVIEW<br />
SVEN KRAMER<br />
Foto: Andreas Terlaak<br />
verliezen. En veel mensen hopen dat je gaat verliezen, dat<br />
heb ik altijd wel gevoeld. Vaak is het niet eens persoonlijk<br />
– soms wel, trouwens – maar mensen kiezen nu eenmaal<br />
voor de underdog.<br />
Voor de Winterspelen van 2010 werd Vancouver omgedoopt<br />
tot Svencouver. Achteraf weet ik niet of we daar goed aan<br />
hebben gedaan. Vanuit mijn eigen ervaring zou ik zoiets in<br />
ieder geval nooit adviseren. Dan zadel je iemand met te veel<br />
druk op. Hoewel, te veel... Als we dat akkefietje (de veelbesproken<br />
wisselfout, red.) niet hadden gehad, was het<br />
alsnog Svencouver geworden.”<br />
Over omgaan met teleurstellingen gesproken.<br />
“Ja, dit was een heel grote, maar deze heeft me wel gevormd.<br />
In het begin van je carrière gaat vaak alles van een leien<br />
dakje en sta je er niet bij stil, maar het is wel zo: de dag dat<br />
je gaat verliezen, komt elke dag dichterbij. Ik heb die wissel<br />
meegemaakt. Dat is heftig op het moment zelf, maar het<br />
vormt de sporter die goed met dat soort tegenslagen omgaat.<br />
Sterker, zoiets zegt aan het eind meer over een sporter dan<br />
over het aantal prijzen dat hij of zij heeft gewonnen. Voor de<br />
wind zeilen kunnen we allemaal. Maar Vancouver, dat was<br />
me er wel één zeg. Ik denk dat 90 procent van de mensen in<br />
Nederland nog weet waar ze op dat moment waren.”<br />
Dat zijn van die legendarische sportmomenten die altijd<br />
terugkomen in ieder jaaroverzicht. Zoals ook de winnende<br />
race van Max Verstappen vorig seizoen in Abu Dhabi.<br />
Lachend: “No, Mikey. No!”<br />
Ik heb thuis gekeken. Wat een bizarre en fantastische<br />
ontknoping was dat! Een ‘once in a lifetime’ kun je wel<br />
zeggen. Max had maar een paar rondjes om het te doen en<br />
dan is het zo knap dat hij het ook gewoon daadwerkelijk<br />
deed. Zo’n inhaalactie vergeet je van je leven niet meer. Dat<br />
moment, die actie herinnert Max zich over 50 jaar beter dan<br />
de beker of de podium ceremonie. Dat soort momenten maakt<br />
de sport.”<br />
Nog even over de prestatiedruk. In Abu Dhabi vorig jaar,<br />
maar eerder dit jaar ook bij de Dutch Grand Prix op<br />
Zandvoort. Als je dan ziet hoe hij in die oranjegekte zo’n<br />
beetje als enige het hoofd koel houdt…<br />
“Dat is ook wel een beetje de buitenkant, hoor. Ik weet het,<br />
Max schijnt er niet minder om geslapen te hebben, maar<br />
niemand kan mij wijsmaken dat hij niet zenuwachtig was.<br />
Tuurlijk, hij is cool. Extreem cool zelfs. Maar dan nog, hij<br />
heeft echt wel zenuwen gevoeld. Niemand is van steen, ook<br />
Max niet. Ik denk trouwens wel dat de gekte in Zandvoort<br />
deels langs hem heen is gegaan, omdat hij in zijn eigen<br />
bubbel zat. Als hij over een paar jaar nog eens de beelden<br />
terugkijkt en dan die helikoptershots ziet van die oranje<br />
mensenmassa, zal hij denken: ik wist niet dat het toen zo<br />
groot was.”<br />
Dit seizoen was de spanning in het kampioenschap minder<br />
groot dan vorig seizoen, maar zijn overmacht groter. Wat is<br />
in jouw ogen de sterkste eigenschap van Max?<br />
“Dat hij zijn hoofd koel houdt op de momenten dat het ertoe<br />
doet, maar vooral ook zijn intrinsieke motivatie. Max is een<br />
echte liefhebber. Als hij thuis is, doet hij de race op de<br />
simulator gewoon nog een keer over. Dat vind ik mooi. Het<br />
allerbelangrijkste is dat die liefde voor de sport blijft. Dat is<br />
uiteindelijk de sleutel voor een lange, succesvolle carrière.<br />
Alles begint met passie.”<br />
52
FUEL YOUR<br />
MOMENT<br />
Voor de vijfde keer hebben Max Verstappen,<br />
Red Bull Racing en Puma de handen ineengeslagen<br />
voor een nieuwe lijn casual sportkleding. Deze Max<br />
Verstappen X Red Bull Racing collectie is exclusief<br />
verkrijgbaar bij Verstappen.com.<br />
De collectie bestaat uit verschillende items,<br />
waaronder polo’s, T-shirts, vesten en broeken.<br />
Het design hanteert een no-nonsense mentaliteit<br />
en focust zich op de eenvoud en kracht van de<br />
herkenbare logo’s van Max Verstappen en Red Bull<br />
Racing in combinatie met de premium kwaliteit<br />
sportkleding van Puma.<br />
Exclusief verkrijgbaar op
Samenstelling: Laurens Stade<br />
Na het binnenhalen van zijn tweede wereldtitel stroomden op sociale media de felicitaties voor Max Verstappen<br />
en Red Bull binnen. Zo krijgt de tweevoudig wereldkampioen de felicitaties van Mercedes en is zusje Victoria<br />
uiteraard superblij met de prestatie van haar broer. Een kleine greep uit de reacties op deze historische titel.<br />
54
BACKSTAGE<br />
F1 OP SOCIAL MEDIA<br />
55
Foto: Red Bull
REPORTAGE<br />
NYCK DE VRIES<br />
Droom De Vries komt uit<br />
met racezitje bij AlphaTauri<br />
‘DE BESTE KEUZE WIJST<br />
ZICH VAAK VANZELF’<br />
Het komt niet alleen door zijn steroptreden bij zijn Formule 1-debuut,<br />
zo benadrukt Nyck de Vries, maar sinds dat mooie weekend op Monza is<br />
alles in ‘een stroomversnelling’ geraakt, met als eindresultaat een<br />
zitje bij AlphaTauri voor 2023. Het is een droom die uitkomt voor<br />
Nederlands nieuwste Formule 1-coureur.<br />
Daan de Geus<br />
Zo mag De Vries zichzelf immers noemen,<br />
na zijn eerste race – inclusief eerste punten<br />
– als Williams-invaller op Monza én nu hij<br />
een zitje op zak heeft. Het Monza-weekend<br />
zelf, vertelt hij, ging ‘in een flits’ voorbij,<br />
en leidde tot een reeks hectische weken,<br />
waarna hij nog geen maand later in Japan<br />
door AlphaTauri werd aangekondigd als<br />
nieuwe aanwinst. “De Formule 1 is altijd<br />
mijn droom geweest en ik ben heel<br />
dankbaar dat die nu uitkomt”, zegt hij.<br />
Tijdens een drukbezochte persconferentie<br />
in de hospitalitytent van zijn aanstaande<br />
team doet de 27-jarige De Vries uitgebreid<br />
en zichtbaar gelukkig zijn verhaal. “We<br />
hebben er 22 jaar naartoe gewerkt”, doelt<br />
hij op zichzelf en zijn familie. “Ik wil het niet romantiseren,<br />
maar als je met deze reis begint, is de Formule 1 waar je alles<br />
voor doet, voor over hebt en voor leeft. Dat bereiken zie ik niet<br />
als persoonlijk succes, maar als iets wat we als team en familie<br />
hebben bereikt.”<br />
LUNCHEN MET DR. MARKO<br />
Het pad dat De Vries naar de koningsklasse van de autosport<br />
heeft bewandeld, is zoals hijzelf erkent na het winnen van de<br />
Formule 2-titel in 2019 ‘iets anders’ geweest dan dat van veel<br />
van zijn aanstaande collega’s bij wie diezelfde prijs op het<br />
palmares prijkt. Zonder zicht op een racezitje in de Formule 1<br />
ging hij het avontuur aan in de elektrische Formule E en de<br />
endurance-racerij. In 2021 werd hij tot wereldkampioen<br />
Formule E gekroond, terwijl hij ook zijn sporen verdiende in de<br />
langeafstands-discipline. “Er waren momenten dat het er<br />
57
INTERVIEW<br />
NYCK DE VRIES<br />
Foto: Getty Images<br />
minder waarschijnlijk uitzag”, zegt hij over zijn kans om de<br />
Formule 1 te halen, “maar ik heb de droom nooit opgegeven.”<br />
Zoals gezegd had De Vries een droomdebuut op Monza, als<br />
vervanger van de met een blindedarmontsteking kampende<br />
Alexander Albon, en hoewel hij ook daarvoor bij verschillende<br />
teams in beeld was, zorgde Monza er wel voor dat het daarna<br />
sneller ging. “Al maakte ik al wel langer deel uit van de rijderscarrousel<br />
in de Formule 1”, haalt hij aan. Het zogenaamde silly<br />
season ontbrandde toen de zomerstop inging en Fernando<br />
Alonso besloot Alpine in te ruilen voor Aston Martin. Op Monza<br />
reed De Vries zichzelf daarbij met een knappe negende plaats<br />
verder in de kijker. “Monza heeft, denk ik, de potentiële vraagtekens<br />
weggehaald waar mensen misschien mee zaten.”<br />
De Vries was zodoende in beeld bij Williams en Alpine, maar het<br />
werd duidelijk dat ook AlphaTauri een oogje op hem had, toen<br />
hij werd gespot tijdens een bezoek aan Dr. Helmut Marko in<br />
Oostenrijk. “Toen was dat dus geen geheim meer”, lacht hij. De<br />
meeting met Marko werd mede ingegeven door Max Verstappen,<br />
die op de maandag na Monza tijdens een etentje met De Vries<br />
suggereerde dat hij de topman én het hoofd van Red Bulls<br />
rijdersprogramma misschien eens moest bellen. Met geruchten<br />
die rondgonsden over een transfer van Pierre Gasly naar Alpine,<br />
zou bij Red Bull-zusterteam AlphaTauri immers een vacature<br />
kunnen ontstaan. Van het een kwam het ander en zo belandde<br />
De Vries later die week in Graz. Hij kende Marko nog niet<br />
persoonlijk, maar daar kwam dus snel verandering in. “We zijn<br />
twee dagen met elkaar opgetrokken. Ik verbleef in één van zijn<br />
hotels bij hem in de buurt.” Het bezoek verliep goed. “Het was<br />
eigenlijk, oprecht, hartstikke gezellig. We hebben veel lokaal<br />
eten gegeten, veel over de toekomst gesproken. Al gaat het als je<br />
twee dagen samen bent, natuurlijk ook over andere dingen.”<br />
Daarna, vervolgt hij, ‘was het duidelijk welke kant het op zou<br />
gaan’. Hij had de week daarna nog wel een test met Alpine op de<br />
Hungaroring, die al ruim van tevoren was gepland, en stond<br />
nog in contact met Williams. “Naast Mercedes-reserve ben ik<br />
ook al twee jaar Williams-reserve, dus je bouwt een relatie op<br />
met zo’n team en het is altijd een nauwe band geweest. We<br />
hebben gesprekken gevoerd, maar dan tekent zich de best<br />
mogelijke beslissing af”, doelt De Vries op zijn uiteindelijke<br />
AlphaTauri-deal. “Ik heb sowieso vaak de indruk dat de beste<br />
optie met de tijd altijd wel duidelijk wordt.” Al ging het in dit<br />
geval, zegt hij, rap. “Want we hebben snel gehandeld.”<br />
RECHTERVOET TUSSEN DE DEUR<br />
Zoals Verstappen zegt, die nog een goed woordje voor De Vries<br />
deed, twijfelt Marko nooit lang om een coureur de kans te geven<br />
als hij iets in hem ziet. De Vries tekende zodoende nog voor de<br />
Grand Prix van Singapore zijn contract met AlphaTauri. “In die<br />
58
REPORTAGE<br />
NYCK DE VRIES<br />
‘Het verleden<br />
herhaalde zich’<br />
Met Max Verstappen en<br />
Nyck de Vries stonden er in<br />
Monza voor het eerst sinds<br />
Brazilië 2006 (Christijan<br />
Albers en Robert Doornbos)<br />
weer twee Nederlanders op<br />
de grid. Voor De Vries voelde<br />
het een beetje alsof ‘het<br />
verleden zich herhaalde’, want<br />
Verstappen en hij hebben<br />
veel van hun kartjaren samen<br />
door gebracht. Hoewel de<br />
tweeënhalf jaar oudere Fries<br />
in hogere leeftijdsklassen<br />
racete, kwamen Verstappen<br />
en hij elkaar vaak tegen. “We<br />
zijn samen opgegroeid in de<br />
kartwereld. We gingen met<br />
onze vaders Europa door, waren<br />
allebei Nederlander, raceten in<br />
dezelfde weekends en hadden<br />
zelfs dezelfde busjes: Mercedes<br />
Sprinters”, weet De Vries nog.<br />
De Vries en Verstappen leerden<br />
elkaar ook buiten het racen<br />
kennen (‘Max kwam geregeld<br />
bij ons over de vloer’), terwijl<br />
ze hun gedrevenheid op de baan<br />
deelden. “We waren allebei<br />
geen types die met een rol koffer<br />
op het circuit aan kwamen,<br />
raceten en weer vertrokken. We<br />
leefden op eenzelfde manier<br />
voor de sport. Onze vaders<br />
waren er ook erg bij betrokken,<br />
waren vaak aan het sleutelen.<br />
Al hebben ze ook zeker avonden<br />
samen in de kantine gezeten.”<br />
In Monza op de Formule 1-grid<br />
staan met Verstappen, met wie<br />
hij nog steeds een goede band<br />
heeft, was dus bijzonder. “Hij<br />
kwam vooraf even naar me toe,<br />
dat was mooi.”<br />
Hoe Verstappen de top van<br />
de Formule 1 heeft bereikt,<br />
vindt De Vries indrukwekkend.<br />
“De rust en zekerheid die hij<br />
uitstraalt en hoe hij en het team<br />
elk weekend presteren, is<br />
bewonderingswaardig.”<br />
Foto: Frits van Eldik<br />
Met vader Hendrik Jan de Vries, die het ‘grootste klankbord’ is van Nyck de Vries.<br />
“Ik overleg alles met mijn vader en soms met wat anderen uit ‘het wereldje’.”<br />
week”, bevestigt hij. Daarvoor was het volgens<br />
De Vries ‘jongleren’ qua kansen binnen en buiten de<br />
Formule 1, zoals een mogelijke toekomst in het WEC<br />
of vervolg van zijn Formule E-loopbaan. “Het is fijn<br />
dat die fase achter de rug is.”<br />
Volgens De Vries is het niet zo dat één ding, zoals het<br />
belletje aan Marko, ‘de sleutel tot alles was’. De Vries’<br />
nieuwe teambaas Franz Tost maakt, in klare taal als<br />
altijd, daarbij meteen één ding duidelijk: “Dat<br />
Verstappen een goed woordje voor hem deed, was<br />
niet noodzakelijk. Nyck dankt dit zitje aan zijn<br />
rechtervoet. Dat was zijn belangrijkste argument: dat<br />
hij snel is.”<br />
De Vries heeft met zijn snelheid, professionaliteit en<br />
resultaten in andere raceklassen ondanks zijn<br />
alternatieve route naar de Formule 1 zo altijd een<br />
(rechter)voetje tussen de deur gehouden. Teambaas<br />
Tost haalt eveneens aan dat niet alles om Monza<br />
draaide. “Het had natuurlijk wel invloed, want hij liet<br />
daar zijn potentieel zien.” Maar: “Het was ook weer<br />
geen eye-opener. Nyck stond daarvoor al op de<br />
radar.” Met alle andere ontwikkelingen op de<br />
rijdersmarkt in ogenschouw genomen ziet hij de<br />
coureur uit Sneek als ‘de beste optie’ voor het team.<br />
Tost hielp bij AlphaTauri-voorloper Toro Rosso eerder<br />
om onder meer Verstappen, Carlos Sainz en Sebastian<br />
Vettel tot topcoureurs te kneden. Hij rekent erop dat<br />
zijn nieuwste pupil zich ook snel zal laten gelden,<br />
zodra hij zijn fulltime-entree maakt, ook door de<br />
overige autosportervaring die de debutant meeneemt.<br />
“Ik verwacht dat Nycks leerperiode beperkt zal zijn<br />
tot enkele tests. Dat betekent dat ik erop reken dat hij<br />
vanaf de eerste race van 2023 competitief zal zijn.”<br />
VADER ALS KLANKBORD<br />
Red Bull-topman Marko gaat er zelfs vanuit dat<br />
De Vries door de technische bagage die hij mede door<br />
zijn rol als reserve- en simulatorcoureur opgedaan<br />
heeft, gelijk een leidende rol kan spelen, vertelt hij<br />
Motorsport.com. De lat ligt dus hoog, maar: “Ik zie<br />
dat maar als een compliment, bedankt”, reageert<br />
De Vries. “Ik denk ook niet dat je per se Formule 1-<br />
ervaring nodig hebt om een leider te zijn. Ik denk dat<br />
dit ook vanuit je persoonlijkheid en karakter kan<br />
komen. Ik heb weliswaar nog geen seizoen gedaan,<br />
maar denk dat ik weet wat ik nodig heb van de auto<br />
en mensen om me heen om samen te presteren. Daar<br />
heb ik wel vertrouwen in.”<br />
Over hoelang het contract met AlphaTauri is, laat De<br />
Vries zich niet uit. Behalve: “Zolang ik presteer, kan<br />
het een lange samenwerking worden.” Duidelijk is<br />
dat De Vries niet over één nacht ijs is gegaan. Zijn<br />
vader Hendrik Jan, met wie hij de internationale<br />
kartbanen jarenlang afliep (zie kader), is zijn ‘belangrijkste<br />
klankbord’. “Ik overleg alles met mijn vader,<br />
en soms met andere, vertrouwde mensen uit ‘het<br />
wereldje’. Je kijkt naar de opties, maakt afwegingen.<br />
Maar”, herhaalt hij, “vaak wijst de meest voor de<br />
hand liggende keuze zich vanzelf.” Dat is dus Alpha-<br />
Tauri geworden. Daarmee gaat zijn langgekoesterde<br />
Formule 1-droom in vervulling. Toch mag De Vries<br />
nog niet gelijk voor zijn nieuwe team aan de slag. Pas<br />
op 1 januari is zijn Mercedes-deal afgelopen en begint<br />
zijn nieuwe contract. Al zal hij op die dag, een<br />
zondag, niet gelijk voor de poort staan in Faenza.<br />
“Waarschijnlijk niet, maar het zal wel snel duidelijk<br />
worden wanneer – en snel zijn.”<br />
Foto: Peter van Egmond<br />
59
ANALYSE<br />
HO-PIN TUNG<br />
Waarin onderscheidt Max Verstappen zich van zijn collega’s,<br />
wat maakt hem nou zo goed? Volgens Ho-Pin Tung heeft dat<br />
niet alleen met natuurlijk talent te maken. Een analyse door de<br />
Le Mans-winnaar: niet gebaseerd op data, wel op inzicht,<br />
waarneming en (technische) kennis.<br />
EEN UNIEKE GAVE<br />
André Venema<br />
‘N<br />
genen, maar ook door het natuurlijk talent. Dat speelt een heel<br />
atuurlijk is Max Verstappen zo goed, omdat hij Jos Verstappen<br />
als vader en Sophie Kumpen als moeder heeft. Jos was de<br />
succesvolste Formule 1-coureur van Nederland vóór Max en<br />
Sophie een begenadigd kartster. Het komt niet alleen door die<br />
grote rol. Daarnaast is racen Max met de paplepel ingegoten. Jos is van<br />
jongs af aan met Max in de weer geweest om van hem de best mogelijke,<br />
complete autocoureur te maken.<br />
Wat je vaak ziet, is dat een coureur heel hard een rondje kan rijden. Maar<br />
bij Max zie je dat hij heel compleet is. Dat zien we nu vooral bovenkomen,<br />
omdat hij zich qua volwassenheid in de auto enorm ontwikkeld heeft.<br />
Meer rust heeft hij ook. Op diverse momenten zie je dat heel mooi. Zoals<br />
op Spa-Francorchamps, waar hij verder naar achteren moest starten. Hoe<br />
berekenend hij reed, hoe hij constant overal de ruimte wist te zoeken en<br />
voelde waar de auto’s om zich heen zaten, meteen anticipeerde op de<br />
bewegingen die anderen zouden maken, terwijl je andere coureurs dan<br />
door het grind zag gaan omdat er een auto voor hen spinde of naast de<br />
baan kwam. Dat inzicht, dat gevoel heb je van nature, maar is ook zo<br />
getraind. Dat inzicht van alles wat er om hem heen gebeurt, geeft hem<br />
extra capaciteit en zorgt er ook voor dat hij zo’n onwijs goede racer is.<br />
Als ik wat meer naar zijn rijstijl kijk: het is algemeen bekend dat Max van<br />
een auto houdt die wat meer overstuur heeft, wat ‘nerveus’ is bij het<br />
ingaan van een bocht, heel direct reageert op stuur bewegingen. Het<br />
resultaat daarvan is dat de achterkant wat ‘losser’ is, maar daar kan hij<br />
heel goed mee rijden. Dat is, denk ik, de crux van het verhaal.<br />
Een coureur heeft altijd zijn voorkeuren. De een houdt van een auto die<br />
iets stabieler is, wat meer onderstuur heeft, de ander van een wat meer<br />
‘nerveuze’ auto. Op papier is een auto met overstuur eigenlijk altijd<br />
sneller. Want als je instuurt en de achterkant is wat ‘los’, dan staat de<br />
neus altijd sneller in de goede richting. Bij een auto die onderstuur heeft,<br />
moet je juist wachten. En we weten dat in de autosport wachten meestal<br />
niet goed is.<br />
Maar je kunt je voorstellen dat bij een Formule 1-auto die wat overstuurd<br />
is, de achterbanden vaak kritiek zijn. Want je creëert slip in de band. Je<br />
gaat glijden, daarmee genereer je temperatuur en ook meer slijtage. Er<br />
gaat al heel veel energie door de achteras heen, omdat daar ook de<br />
aandrijving zit en als je dan ook nog gaat glijden, werkt het dubbelop.<br />
Een soort domino-effect. Je bent sneller, maar kunt dat dus vaak niet<br />
lang volhouden. Eén van de redenen waarom Verstappen zo ontiegelijk<br />
goed is, is dat hij uitstekend de dunne lijn kan vinden tussen een auto die<br />
goed ‘op de neus is’ en snel roteert, en het desondanks tegelijkertijd<br />
managen van de banden. Die combinatie is heel tegenstrijdig en in de<br />
autosport best uniek, want keuzes qua balans, performance en slijtage<br />
zijn altijd met elkaar verbonden en daarom vaak een compromis. Maar<br />
als je dat kunt managen zoals Max kan, heb je het beste van twee<br />
werelden. Het heeft niet alleen te maken met het sturen door een bocht,<br />
het heeft ook te maken met de manier waarop je remt, de transitie van<br />
remmen naar sturen, hoe je weer op je gas gaat, het instellen van de<br />
auto... Het ligt niet aan één ding, maar aan het hele pakket.<br />
Als je kijkt naar alle grote kampioenen, dan hadden die allemaal min of<br />
meer dezelfde rijstijl. Ze beheersten dat ‘trucje’. Ga maar na: Verstappen<br />
is iemand die van een auto houdt die heel erg ‘op de neus’ is. Vettel ook,<br />
Michael Schumacher, Senna en Hamilton: al die iconische namen uit de<br />
sport van laatste decennia hadden allemaal die rijstijl, die gave.<br />
Verstappen heeft dat tot in de perfectie in zijn vingers. Bovendien is hij<br />
in staat om gelijke of zelfs minder bandenslijtage te hebben. Ik denk dat<br />
dat hem zo bijzonder maakt: hij heeft als geen ander het gevoel waar de<br />
grens zit hoeveel slip hij op de band kan toelaten en zo de performance<br />
dus kan maximaliseren.<br />
Waarom hij er zo met kop en schouders bovenuit steekt, is zeker dit jaar<br />
nog duidelijker te zien. Omdat de auto’s zwaarder zijn geworden, een stuk<br />
stijver qua vering en door de 18-inch banden nog meer energie door de<br />
band krijgen en slijtage met overstuur, wordt het nog meer uitvergroot<br />
dan in het verleden.<br />
Tot vorig jaar had Max niet altijd de winnende auto. Toen ging hij er<br />
extremer in om die performance eruit te halen. Daar kom je soms mee<br />
weg, maar vaak ook niet. Maar vanaf het moment dat Max een auto had<br />
waarvan hij wist dat het een winnende was, heeft hij altijd de races<br />
gecontroleerd. Hij is op dit moment de allerbeste. In de autosport is er<br />
altijd die discussie: in hoeverre ligt het aan de auto? Natuurlijk, de auto is<br />
essentieel. Dat blijft-ie ook, want de auto is een ontzettend belangrijke<br />
schakel. Maar het is een gave – en ook die hebben de besten die de sport<br />
gekend heeft – om de auto altijd weten te draaien naar de rijstijl die je<br />
wilt en dat pakket dan ook te kunnen optimaliseren.’<br />
61
›››››››››››››››››››››<br />
reportage<br />
GP japan<br />
62
››››››››››››››››››››››<br />
Eerst naar<br />
de kapper<br />
André Venema<br />
@AndreF1nl<br />
Yuki Tsunoda is de grootste ster bij zijn<br />
thuisrace in Suzuka. Op vrijdag zijn alle<br />
caps, shirts en vlaggen met zijn naam,<br />
nummer of logo in de fanshops op<br />
het circuit overal al bijna uitverkocht.<br />
“Japanse journalisten vroegen hem<br />
zelfs wat hij als ontbijt had gegeten.”<br />
Foto: ANP<br />
Donderdagmiddag, 15.45 uur. Yuki<br />
Tsunoda is met zijn gevolg van<br />
AlphaTauris’s engineers en sociale<br />
mediateam begonnen aan de<br />
traditionele track walk, de circuitverkenning<br />
te voet. De Japanner is het middelpunt<br />
van de groep en heeft het hoogste woord.<br />
Er wordt veel gelachen, hoewel dit een serieuze<br />
aangelegenheid is. Onderweg wordt duidelijk<br />
hoe populair Tsunoda in zijn vaderland is.<br />
Overal langs het circuit scanderen fans zijn<br />
naam, de coureur zwaait met weidse gebaren<br />
beleefd terug.<br />
De Grand Prix op het Suzuka International<br />
Circuit, een meesterlijk ontwerp van de<br />
Nederlander Hans Hugenholtz en eigendom<br />
van Honda, wordt de eerste voor Tsunoda in<br />
een Formule 1-auto. Hij heeft er het hele jaar<br />
63
›››››››››››››››› ››››››<br />
REPORTAGE GP JAPAN<br />
Foto: Red Bull<br />
naar uitgekeken, meent Carolyn Paterson, bij<br />
AlphaTauri zijn vaste persbegeleidster op de<br />
circuits. Vooral naar dat eerste rondje, de<br />
outlap. “Yuki zei bij Sky Sports dat hij daarin<br />
zijn ronderecord op Suzuka met 45 seconden<br />
zou gaan verbreken”, lacht Peterson.<br />
De laatste keer dat Tsunoda op de fameuze<br />
baan reed, was in een Formule 4-auto.<br />
Vandaar. “Toen ik de garage uitreed, werd ik<br />
emotioneel”, bekent Tsunoda. “Vooral toen ik<br />
voor bocht 2 instuurde. Daar stond ik, toen ik<br />
hier de laatste keer als fan was.”<br />
EVEN WENNEN<br />
Op het glooiende circuit ontkom je<br />
nergens aan de Japanse coureur, Honda’s<br />
protegé is werkelijk overal. Op de achterkant<br />
van de hoofdtribune sieren drie grote<br />
vaandels met zijn portret erop de grijze<br />
betonstroken, zijn shirt met nummer 22 is<br />
met afstand het meest gedragen. De<br />
aandacht voor hem van de Japanse media<br />
is enorm, stelt Paterson. Een sessie met alleen<br />
Japanse journalisten trekt op donderdagochtend<br />
een vol huis in AlphaTauri’s motorhome.<br />
“Was best even wennen voor hem”,<br />
aldus Peterson. “Dit hadden we nooit eerder<br />
gedaan. ‘Wow, zijn die er allemaal voor mij?’,<br />
vroeg hij. Normaal gesproken zijn er bij de<br />
races nooit veel Japanse journalisten.”<br />
De vragen zijn divers, Tsunoda krijgt er een<br />
flink aantal op zich afgevuurd. Beschaafd,<br />
zoals kenmerkend is voor de Japanse cultuur.<br />
“De meeste vragen duurden langer dan het<br />
Foto’s: Red Bull<br />
antwoord”, verklapt Peterson, die een tolk<br />
naast zich had zitten. Want met Yuki weet je<br />
het maar nooit. Soms verbaast ze zich wel<br />
eens over wat hij nu weer antwoordt. “Hij<br />
heeft geen filter, is zo oprecht en eerlijk.” De<br />
vraag die haar het meest is bijgebleven, is die<br />
naar wat hij bij zijn bezoek in Japan als ontbijt<br />
heeft gegeten.<br />
Het is waarschijnlijk geen toeval dat Tsunoda<br />
daarnaar wordt gevraagd. De Japanner is een<br />
fervent liefhebber van eten, een publiek<br />
geheim, en zou later wel zijn eigen restaurant<br />
64
››››››››››››››››››››››<br />
André in Suzuka<br />
willen beginnen. Het is de voornaamste reden<br />
waarom hij in tegenstelling tot al zijn collega’s,<br />
inclusief die van de communicatieafdeling,<br />
woensdag niet comfortabel met de shinkansen<br />
(hogesnelheidstrein) van Tokio naar Suzuka<br />
reist, maar met de auto samen met zijn trainer.<br />
“Yuki wilde per se met de auto gaan”, zegt<br />
Peterson. “Volgens hem heb je in Japan langs<br />
de snelweg om de vijf kilometer restaurantjes<br />
waar je geweldig kunt eten.” Dat buitenkansje<br />
wil hij zich, nu hij al jaren in Europa woont,<br />
niet laten ontglippen.<br />
AVONDJE TOKIO<br />
De Japanse GP voelt voor Tsunoda als een<br />
warm bad. Zijn programma zit na aankomst<br />
uit Singapore overvol. Het eerste wat hij doet?<br />
Een kapper naar de hotelkamer laten komen.<br />
“Japans haar schijnt wat moeilijker te<br />
behandelen zijn”, zegt Paterson. “Yuki is dit<br />
jaar in Bahrein naar de kapper geweest. Daar<br />
was hij niet zo tevreden over.” Voor de Japanse<br />
GP verschijnt hij met een fris, hip kapsel.<br />
Dinsdag is Tsunoda samen met teamgenoot<br />
Pierre Gasly te gast in een talkshow van DAZN,<br />
een streamingsdienst die hem sponsort.<br />
Tsunoda wordt daarin wekelijks geïnterviewd,<br />
maar is nu voor het eerst in de studio aanwezig.<br />
Buiten wemelt het van de fans. ’s<br />
Avonds heeft hij de mensen die bij Alphatauri<br />
nauw met hem werken uitgenodigd voor een<br />
diner met karaoke als afsluiter. “Yuki is soms<br />
gereserveerd, maar heel genereus”, aldus<br />
Paterson. “Hij wilde ons Tokio laten zien en<br />
een leuke avond bezorgen.”<br />
Het idee voor een karaokeavond ontstond pas<br />
enkele weken geleden, na de Italiaanse GP.<br />
Paterson: “We hadden vlak daarna een filmdag<br />
in Imola. Pierre zei voor de grap tegen Yuki dat<br />
we in Japan zeker naar een karaokebar<br />
moesten.” Dat vond hij zelf eigenlijk ook wel.<br />
Na het etentje verraste hij zijn naast collega’s<br />
én Gasly door ze naar een karaoketent te<br />
slepen. Tsunoda had het hoogstpersoonlijk<br />
geregeld. “Dat was geweldig leuk”, verzekert<br />
Paterson. Het filmpje dat ervan gemaakt werd<br />
(zie YouTube), is hilarisch.<br />
GUNFACTOR<br />
Hoewel Tsunoda het volgens Paterson zelf niet<br />
eens in de gaten had, is hij een grote meneer in<br />
Japan. Bij de opening van een pop-up store in<br />
Tokio staan mensen uren in de rij om hem te<br />
begroeten. “Dat verraste hem”, bekent<br />
Paterson, “want volgens Yuki steunen<br />
Japanners je alleen als je heel goed presteert.”<br />
Zijn optredens zijn (nog) te wisselvallig, hij<br />
heeft onmiskenbaar de gunfactor. Niet alleen<br />
in Japan. “Hij zegt zelf ook: ik heb nog nooit<br />
zoveel fans voor mij gezien, word ook veel<br />
meer herkend dan vroeger.”<br />
Netflix’ hitserie Drive to Survive is daar,<br />
beweert Paterson, een van de belangrijkste<br />
oorzaken van. De documentaire-reeks die de<br />
Formule 1 in Amerika in een paar jaar razend<br />
populair heeft gemaakt, wordt ook in Japan<br />
veel bekeken. In Suzuka wordt Tsunoda vijf<br />
dagen lang op de voet door de camera’s van<br />
Netflix gevolgd voor een ongetwijfeld smeuïge<br />
aflevering in het volgende seizoen. “Het is<br />
ongelofelijk hoe populair niet alleen Yuki,<br />
maar ook Red Bull in Japan is”, meent<br />
Red Bulls topman Dr. Helmut Marko. “Overal<br />
zie je de fans in onze shirts lopen.”<br />
Het motorhome van AlphaTauri zit drie dagen<br />
lang vol. Met Tsunoda’s trotse ouders en een<br />
keur aan Japanse beroemdheden en sporters,<br />
waarvan Paterson de namen en status niet<br />
exact kent. Maar ze willen graag in de nabijheid<br />
van de Formule 1-coureur zijn. “Dit is een<br />
droom die uitkomt”, beweert Tsunoda, die<br />
volgens Marko zaterdag ondanks problemen<br />
met de remmen een sterke kwalificatie kent.<br />
“Het is heel bijzonder om al die fans te zien. Ik<br />
heb nog nooit zoveel fans in onze teamkleding<br />
en met mijn caps op gezien. In elke bocht<br />
klappen ze zo hard: fantastisch, het geeft me<br />
een echte kick.”<br />
Een etmaal later is er de ontnuchtering,<br />
Tsunoda’s bliksemstart is niets waard. Door de<br />
regen wordt de show flink verkort, hij finisht<br />
na de herstart net buiten de punten. ‘Welcome<br />
back’, luidt de slogan van de Japanse GP voor<br />
2022. Die kan volgend jaar zo weer gebruikt<br />
worden.<br />
ONLY IN JAPAN!<br />
Günther Steiner valt niet vaak stil, maar<br />
zondagochtend tijdens een interview op<br />
het grote podium in de fanzone achter de<br />
hoofdtribune wordt Haas’ teambaas even<br />
van zijn stuk gebracht. In het publiek zit<br />
een Japanse vrouw van middelbare<br />
leeftijd die via een tekst op een stuk<br />
karton vraagt of Steiner met haar wil<br />
trouwen.<br />
Wanneer de interviewer hem op het<br />
verzoek wijst, begint de Italiaan wat<br />
ongemakkelijk te glimlachen en te<br />
stotteren. Maar hij redt zich er vervolgens<br />
netjes uit. “Ze heeft een verkeerd shirt<br />
aan”, antwoordt Steiner, al jaren gelukkig<br />
getrouwd met Gertraud. “Dat gaat dus<br />
niet.” Hilariteit alom, er klinkt applaus<br />
vanuit het publiek.<br />
De sessie met Steiner is een van de vele<br />
die er dagelijks in de fanzone worden<br />
gehouden. Het hele plein stroomt dan vol<br />
met duizenden fans, of het nu voor de<br />
teambaas van Haas, Max Verstappen of<br />
Honda- en Indycar-ster Takuma Sato is.<br />
Zelfs in de stromende regen. Japanners<br />
weten wat afzien is en blijken daar geen<br />
enkele moeite mee te hebben. Na drie jaar<br />
is de Formule 1 terug en dat feestje laten<br />
de fans niet vergallen door een paar<br />
buien. Op regen kun je je toch kleden?<br />
Only in Japan: je moet het zien om te<br />
geloven.<br />
André Venema<br />
Foto: Motorsport Images<br />
Foto: Red Bull<br />
65
de race<br />
GP japan<br />
EVEN<br />
GEDULD<br />
AUB<br />
66
Bijna gaat het feest niet door. Na drie<br />
jaar is de Formule 1 eindelijk terug<br />
in het autosportmaffe Japan, maar<br />
aanhoudende regen dreigt roet in<br />
het eten te gooien. Na uren wachten<br />
krijgen de fans alsnog een ingekorte<br />
race voorgeschoteld, met bovendien<br />
een gedroomde winnaar en wereldkampioen.<br />
De GP van Japan in drie<br />
bedrijven.<br />
Mike Mulder<br />
@MulderMike1<br />
Foto: Getty Images<br />
67
GP JAPAN<br />
DE RACE<br />
Foto: Peter van Egmond<br />
01<br />
FLASHBACK GASLY<br />
Pierre Gasly kent geen lekkere opbouw<br />
naar de Japanse Grand Prix. De<br />
Fransman wordt zaterdag weliswaar als<br />
nieuwe coureur aangekondigd bij<br />
Alpine, maar krijgt op Suzuka zijn<br />
AlphaTauri AT03 steeds niet onder<br />
controle. Hij start de race vanuit de<br />
pitstraat, nadat onder andere zijn<br />
voorvleugel is vervangen. Die vleugel<br />
wordt er direct in de eerste ronde<br />
afgereden als hij over een losgeraakt<br />
reclamebord rijdt. Na een nieuwe neus<br />
te hebben gehaald, knalt Gasly in de<br />
dichte spray opeens bijna tegen een<br />
bergingsvoertuig aan. De shovel is de<br />
baan opgekomen om het wrak van de<br />
gecrashte Carlos Sainz weg te halen.<br />
Gasly schrikt zich rot en is in gedachten<br />
weer bij het ongeluk in 2014, waarbij<br />
zijn goede vriend Jules Bianchi op<br />
Suzuka zwaargewond raakte en later<br />
overleed. “Mijn God, wat doet die kraan<br />
op de baan? Dit is onacceptabel! Laten<br />
we niet vergeten wat er is gebeurd! Ik<br />
kan dit niet geloven! We willen nooit<br />
meer een kraan op de baan zien.”<br />
‘We willen<br />
nooit meer<br />
een kraan op<br />
de baan zien’<br />
Pierre Gasly<br />
Na drie jaar start de<br />
Japanse GP weer. Max<br />
Verstappen wordt<br />
direct flink op de<br />
huid gezeten door<br />
Charles Leclerc, maar<br />
houdt de Monegask<br />
via de buitenste lijn<br />
achter zich.<br />
En daar is de eerste<br />
serieuze crash op de<br />
kletsnatte baan: Carlos<br />
Sainz is de controle over<br />
zijn Ferrari kwijtgeraakt en<br />
belandt met een forse klap<br />
in de muur. Ook Alexander<br />
Albon gaat eraf. Voor hem is<br />
de race eveneens voorbij.<br />
Pierre Gasly is woedend, als<br />
hij een bergingsvoertuig op<br />
de baan ziet verschijnen die<br />
de auto van Sainz wegsleept.<br />
De Fransman raast met<br />
250 km/u voorbij. Het doet<br />
hem denken aan de tragische<br />
crash van Jules Bianchi in<br />
2014, ook met zo'n voertuig.<br />
De safetycar is al<br />
op de baan, maar<br />
de wedstrijdleiding<br />
besluit de race<br />
toch te staken. De<br />
gecrashte bolides<br />
moeten veilig<br />
kunnen worden<br />
weggehaald.<br />
Na twee rondjes achter<br />
de safetycar en een<br />
pauze van bijna 2,5 uur<br />
wordt de race hervat.<br />
Verstappen behoudt de<br />
leiding, Sebastian Vettel<br />
en Nicholas Latifi schieten<br />
direct naar binnen voor<br />
intermediate banden.<br />
68
02<br />
VETTEL WEET VAN<br />
GEEN WIJKEN<br />
Sebastian Vettel houdt van Suzuka. Dat zuigen<br />
we niet uit onze duim, het is echt zo.<br />
De Duitser wint in zijn rijke loopbaan vier keer<br />
in Japan en wordt er in 2011 wereldkampioen.<br />
De liefde gaat zover dat de afscheidnemende<br />
Duitser aangeeft dat hij in de toekomst<br />
beschikbaar is voor een invalbeurt op Suzuka,<br />
mocht er toevallig een invaller gezocht<br />
worden.<br />
Op zondag blijkt hoeveel Vettel van Suzuka<br />
houdt. De Duitser start de race vanaf de<br />
negende plaats. Hij heeft een prima start,<br />
maar schiet na een lichte touché met Fernando<br />
Foto: Motorsport Images<br />
Alonso even van de baan. Vettel laat zich niet<br />
afleiden, rijdt geconcentreerd naar voren en<br />
komt tegen het einde van de race opnieuw<br />
Alonso tegen. De twee vechten in de laatste<br />
ronde om de zesde plaats en rijden zij aan zij<br />
op de finish af. Vettel geeft niet op en weet zijn<br />
neus een fractie eerder over de lijn te drukken.<br />
Het verschil? 0,011 seconden.<br />
Verstappen haalt ook intermediates<br />
op, direct gevolgd<br />
door Leclerc en bijna het hele<br />
veld. Fernando Alonso stopt<br />
niet voor ander rubber en leidt<br />
de dans voor Mick Schumacher<br />
en Daniel Ricciardo.<br />
Haas laat Schumacher, die als<br />
derde rijdt, als enige buiten.<br />
‘We hopen op een safetycar.<br />
Blijf pushen’, krijgt hij te horen.<br />
Het gokje pakt verkeerd uit. Op<br />
zijn regenbanden zakt hij snel<br />
en ver terug.<br />
Sebastian Vettel rijdt zijn<br />
laatste race op Suzuka, dat<br />
volgens hem door God moet<br />
zijn ontworpen. De Duitser is<br />
net aan een straf ontsnapt door<br />
een vermeende unsafe release,<br />
maar is snel en ligt zesde.<br />
George Russell schuift<br />
op naar de achtste plek.<br />
Hij neemt via de buitenkant<br />
in bocht 1 Nicholas<br />
Latifi te grazen. De<br />
Canadees ligt nog wel<br />
op puntenkoers.<br />
Met een voorsprong<br />
van bijna een halve<br />
minuut na 28 ronden<br />
wint Max Verstappen<br />
voor het eerst de<br />
Japanse GP, vóór<br />
Leclerc en Sergio Pérez.<br />
03<br />
LATIFI KAN EINDELIJK EENS LACHEN<br />
Eindelijk is Nicholas Latifi van die gehate nul af. De<br />
Canadees heeft al weken geleden van Williams te<br />
horen gekregen dat het na drie seizoenen Formule 1<br />
uit is met de pret. Hij zal het team uit Grove vanwege<br />
een gebrek aan resultaten moeten verlaten. Sommige<br />
coureurs laten vanaf het moment dat ze een dergelijke<br />
onheilstijding te horen krijgen het hoofd hangen,<br />
maar Latifi geeft niet op. Op vrijdag wordt hij nog<br />
bespot als hij op Suzuka – in de regen – een verkeerde<br />
afslag neemt en ook zijn kwalificatie (twintigste)<br />
voorspelt niet veel goeds. Maar op zondag gaat de<br />
27-jarige coureur er eens goed voor zitten. Hij weet in<br />
de zwaar verregende race uit de problemen te blijven<br />
en waar teamgenoot Alex Albon uitvalt, daar finisht<br />
Latifi op een keurige negende plaats. Het levert hem<br />
eindelijk die felbegeerde punten op en daarom kan er<br />
eindelijk weer eens een lachje vanaf.<br />
Foto: Williams Racing<br />
69
DATUM: ZONDAG 9 OKTOBER 2022 WEER: REGEN, 19° C CIRCUIT: SUZUKA INTERNATIONAL RACING COURSE, SUZUKA LENGTE CIRCUIT: 5,807 KM RACEAF<br />
raceuitslag<br />
POSITIE COUREUR TEAM TIJD achterstand PUNTEN<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
9<br />
10<br />
11<br />
12<br />
13<br />
14<br />
15<br />
16<br />
17<br />
18<br />
STATISTIEKEN<br />
GP JAPAN<br />
Max verstappen » Red Bull » 3:01:44.004 » »<br />
25<br />
Sergio pérez » Red Bull » 3:02:11.070 » + 27.066 »<br />
18<br />
Charles leclerc** » Ferrari » 3:02:15.767 » + 31.763 »<br />
15<br />
Esteban ocon » Alpine » 3:02:23.689 » + 39.685 »<br />
12<br />
Lewis hamilton » Mercedes » 3:02.24.330 » + 40.326 »<br />
10<br />
Sebastian vettel » Aston Martin » 3:02:30.362 » + 46.358 »<br />
8<br />
Fernando alonso » Alpine » 3:02:30.373 » +46.369 »<br />
6<br />
George russell » Mercedes » 3:02:31.665 » + 47.661 »<br />
4<br />
Nicholas latifi » Williams » 3:02:54.147 » + 70.143 »<br />
2<br />
Lando norris » McLaren » 3:02:54.786 » + 70.782 »<br />
1<br />
Daniel ricciardo » McLaren » 3:02:56.881 » + 72.877 »<br />
0<br />
Lance stroll » Aston Martin » 3:02:57.908 » + 73.904 »<br />
0<br />
Yuki tsunoda » AlphaTauri » 3:02:59.603 » 75.599 »<br />
0<br />
Kevin magnussen » Haas » 3:03:10.020 » + 76.016 »<br />
0<br />
Valtteri bottas » Alfa Romeo » 3:03:10.500 » + 76.496 »<br />
0<br />
Guanyu zhou » Alfa Romeo » 3:03:11.047 » + 77.043 »<br />
0*<br />
Mick schumacher » Haas » 3:03:16.527 » + 92.523 »<br />
0<br />
Pierre gasly*** » AlphaTauri » 3:03:32.095 » + 78.091 »<br />
0<br />
** Charles Leclerc: vijf seconden tijdstraf wegens voordeel halen uit het verlaten van de baan<br />
*** Pierre Gasly: twintig seconden tijdstraf wegens te hard rijden achter de safety car.<br />
uitvallers<br />
Carlos sainz » Ferrarri » ronde 0 » Crash<br />
Alexander albon » Williams » ronde 0 » Technisch probleem<br />
**Snelste ronde » guanyu zhou » 1:44.411 » in ronde 20<br />
STARTOPSTELLING<br />
1<br />
Max<br />
Verstappen<br />
1:29.304<br />
3<br />
Carlos<br />
Sainz<br />
+ 0.057<br />
5<br />
Esteban<br />
Ocon<br />
+ 0.861<br />
7<br />
Fernando<br />
Alonso<br />
+ 1.018<br />
9<br />
Sebastian<br />
Vettel<br />
+ 1.250<br />
11<br />
Daniel<br />
Ricciardo<br />
+ 1.355<br />
13<br />
Yuki<br />
Tsunoda<br />
+ 1.504<br />
15<br />
Mick<br />
Schumacher<br />
+ 2.135<br />
17<br />
Kevin<br />
Magnussen<br />
+ 2.048<br />
19<br />
Nicholas<br />
Latifi<br />
+ 2.207<br />
2<br />
Charles<br />
Leclerc<br />
+ 0.010<br />
4<br />
Sergio<br />
Pérez<br />
+ 0.405<br />
6<br />
Lewis<br />
Hamilton<br />
+ 0.957<br />
8<br />
George<br />
Russell<br />
+ 1.085<br />
10<br />
Lando<br />
Norris<br />
+ 1.699<br />
12<br />
Valtteri<br />
Bottas<br />
+ 1.405<br />
14<br />
Guanyu<br />
Zhou<br />
+ 1.649<br />
16<br />
Alexander<br />
Albon<br />
+ 2.007<br />
18<br />
Lance<br />
Stroll<br />
+ 2.115<br />
20<br />
Pierre<br />
Gasly*<br />
+ 2.018<br />
** De AlphaTauri van Pierre Gasly kreeg in parc fermé een nieuwe neus en dus moest hij uit de pitstraat starten
STAND: 28 RONDEN (162,296 KM) GEMIDDELDE SNELHEID WINNAAR: 53,582 KM/U SAFETYCARFASES: 1 SNELSTE PITSTOP: 23,756 SEC YUKI TSUNODA<br />
kwalificatieduels<br />
Verstappen-Pérez 14-4<br />
Hamilton-Russell 11-7<br />
Leclerc-Sainz 14-4<br />
Norris-Ricciardo 16-2<br />
Alonso-Ocon 10-8<br />
Gasly-Tsunoda 11-7<br />
Stroll-Vettel 6-10<br />
Stroll-Hülkenberg* 1-1<br />
Albon-Latifi 15-2<br />
De Vries-Latifi** 1-0<br />
Bottas-Zhou 12-6<br />
Magnussen-Schumacher 13-5<br />
Gridstraffen en sprintraces niet meegerekend.<br />
* Nico Hülkenberg verving in Bahrein en Saoedi-Arabië<br />
de door corona getroffen Sebastian Vettel.<br />
** Nyck de Vries verving in Italië de door een blindedarmontsteking<br />
getroffen Alexander Albon<br />
Pitstops & bandenstrategie<br />
COUREUR P 1 P 2 P 3 P 4<br />
Verstappen 2 In Wn (2) In (7)<br />
Pérez 2 In Wn (2) In (7)<br />
Leclerc 2 In Wn (2) In (7)<br />
Ocon 2 In Wn (2) In (7)<br />
Hamilton 2 Iu Wn (2) Iu (7)<br />
Vettel 2 In Wn (2) In (5)<br />
Alonso 3 In Wn (2) In (8) In (22)<br />
Russell 2 In Wn (2) Iu (7)<br />
Latifi 2 In Wn (2) In (5)<br />
Norris 2 In Wn (2) In (6)<br />
Riccardo 2 In Wn (2) In (8)<br />
Stroll 3 In Wn (2) In (7) In (19)<br />
Tsunoda 3 In Wn (2) In (7) In (20)<br />
Magnussen 2 In Wn (2) In (7)<br />
Bottas 2 In Wn (2) In (6)<br />
Zhou 3 In Wn (2) In (9) In (19)<br />
Gasly 4 In Wn (1) Wn (2) In (7) In (19)<br />
Schumacher 2 In Wn (2) In (11)<br />
Albon 0 In<br />
Sainz 0 In<br />
S= Soft (C3), M= Medium (C2), H= Hard (C1), I= Intermediates,<br />
W= Wet. n= nieuw, u= gebruikt. Tussen haakjes de ronde van<br />
de stop.<br />
Nicholas Latifi finishte in Japan op de<br />
negende plaats en werd zo eindelijk<br />
van die hatelijke nul punten verlost.<br />
tussenstand wk<br />
TEAMS<br />
bah sau aus ita1 usa1 spa mon aze can eng oos fra hon bel ned ita2 sin jap usa2 mex sau bra abu totaal<br />
1 Verstappen - 25 - 34 26 25 15 25 25 6 27 25 25 26 26 25 6 25 366<br />
3 Pérez - 12 18 24 12 19 25 19 - 18 4 12 10 18 10 9 25 18 253<br />
2 Leclerc 26 19 26 15 18 - 12 - 10 12 32 - 8 8 15 18 18 15 252<br />
4 Russell 12 10 15 12 10 15 10 15 12 - 17 15 15 12 18 15 - 4 207<br />
5 Sainz 18 15 - 5 15 12 18 - 19 25 6 11 12 15 4 12 15 - 202<br />
6 Hamilton 15 1 12 - 8 10 4 12 15 16 16 18 19 - 12 10 2 10 180<br />
7 Norris - 6 10 19 - 4 9 2 - 8 6 6 6 - 6 6 12 1 101<br />
8 Ocon 6 8 6 - 4 6 - 1 8 - 13 4 2 6 2 - - 12 78<br />
9 Alonso 2 - - - - 2 6 6 2 10 1 8 4 10 8 - - 6 65<br />
10 Bottas 8 - 4 12 6 8 2 - 6 - - - - - - - - - 46<br />
11 Vettel dns dns - 4 - - 1 8 - 2 - - 1 4 - - 4 8 32<br />
12 Ricciardo - - 8 3 - - - 4 - - 2 2 - - - - 10 - 29<br />
13 Gasly - 4 2 - - - - 10 - - - - - 2 - 4 1 - 23<br />
14 Magnussen 10 2 3 - - - - - 1 6 - - - - - - - 22<br />
15 Stroll - - - 1 1 - - - 1 - - 1 - - 1 - 8 - 13<br />
16 Schumacher - - - - - - - - - 4 8 - - - - - - - 12<br />
17 Tsunoda 4 - - 6 - 1 - - - - - - - - - - - - 11<br />
18 Zhou 1 - - - - - - - 4 - - - - - - 1 - - 6<br />
19 Albon - - 1 - 2 - - - - - - - - 1 - - - - 4<br />
20 Latifi - - - - - - - - - - - - - - - - - 2 2<br />
21 De Vries 2 2<br />
22 Hülkenberg - - 0<br />
Vetgedrukt markeert extra punt voor de snelste ronde.<br />
CONSTRUCTEURS bah sau aus ita1 usa1 spa mon aze can eng oos fra hon bel ned ita2 sin jap usa2 mex sau bra abu totaal<br />
1 Red Bull - 37 18 58 38 44 40 44 25 24 31 37 35 44 36 34 31 43 619<br />
2 Ferrari 44 34 26 20 33 12 30 - 29 37 38 11 20 23 19 30 33 15 454<br />
3 Mercedes 27 11 27 12 18 25 14 27 27 16 33 33 34 12 30 25 2 14 387<br />
4 Alpine 8 8 6 - 4 8 6 7 10 10 14 12 6 16 10 - - 18 143<br />
4 McLaren - 6 18 22 - 4 9 6 - 8 8 8 6 - 6 6 22 1 130<br />
6 Alfa Romeo 9 - 4 12 6 8 2 - 10 - - - - - - 1 - - 52<br />
7 Aston Martin - - - 5 1 - 1 8 1 2 - 1 1 4 - - 12 8 45<br />
8 Haas 10 2 - 3 - - - - - 5 14 - - - - - - - 34<br />
9 AlphaTauri 4 4 2 6 - 1 - 10 - - - - - 2 - 4 1 - 34<br />
10 Williams - - 1 - 2 - - - - - - - - 1 1 2 - 2 8 6<br />
Foto: Motorsport Images<br />
Volg ons ook<br />
via de app!<br />
Het laatste Formule 1-nieuws,<br />
exclusieve columns, liveblogs,<br />
de beste winacties, het<br />
mooiste racebeeld en alles<br />
over Max Verstappen:<br />
volg en lees FORMULE 1<br />
Magazine digitaal via de app.<br />
Dan sta je altijd op pole!<br />
www.formule1.nl<br />
@formule1<br />
@Formule1.nl<br />
formule1.nl<br />
71
72<br />
de race<br />
GP Singapore
Even dreigt de terugkeer van de GP Singapore in<br />
het water te vallen, maar na een uur oponthoud<br />
vanwege de zware regen, kan er laat op de avond<br />
eindelijk na drie jaar weer worden geracet op het<br />
Marina Bay Street Circuit. Vooral tot plezier van<br />
Sergio Pérez. De GP van Singapore in drie bedrijven.<br />
Mike Mulder<br />
Foto: Motorsport Images<br />
MAN VAN<br />
DE STRAAT<br />
73
GP SINGAPORE<br />
DE RACE<br />
Foto: Getty Images<br />
01<br />
MCLAREN RICHT ZICH IN DE NACHT OP<br />
De resultaten van McLaren<br />
kunnen dit seizoen gerust als<br />
tegenvallend bestempeld worden,<br />
maar in Singapore richt de<br />
voormalige kampioensstal zich<br />
op. De meegebrachte updates<br />
blijken te werken en waar de<br />
buitenwacht vooraf vooral<br />
rekening houdt met punten voor<br />
rivaal Alpine, is het McLaren dat<br />
verrast: Lando Norris eindigt de<br />
race op een prima vierde stek,<br />
terwijl Daniel Ricciardo zichzelf<br />
overtreft en van de zestiende<br />
naar de vijfde plaats rijdt. Het<br />
levert het team 22 belangrijke<br />
punten op en door de dubbele<br />
uitvalbeurt van Alpine stijgt<br />
McLaren zelfs een plekje in het<br />
constructeurskampioenschap.<br />
Daarin staat het team nu vierde,<br />
tot vreugde van teambaas<br />
Andreas Seidl. “Wat een race van<br />
Lando en Daniel! Het was lastig,<br />
maar ze deden niets fout. We zijn<br />
terug in de wedstrijd.”<br />
‘We zijn<br />
terug in de<br />
wedstrijd’<br />
Mclaren-teambaas<br />
Andreas Seidl<br />
Max Verstappen heeft een<br />
slechte start. Zijn RB18<br />
komt nauwelijks van zijn<br />
plaats en de Nederlander<br />
valt terug van de achtste<br />
naar de twaalfde plaats.<br />
Het kost hem elf ronden<br />
om terug te keren naar die<br />
achtste positie.<br />
Vooraan zijn het<br />
Sergio Pérez en<br />
Charles Leclerc die<br />
de dienst uitmaken.<br />
De twee slaan in<br />
enkele ronden een<br />
gat van ruim zes<br />
seconden naar de<br />
rest van het veld.<br />
Hoewel het<br />
nauwelijks nog<br />
regent, blijven<br />
de omstandigheden<br />
listig.<br />
“Het droogt<br />
niet erg snel<br />
op”, zegt<br />
Lando Norris.<br />
Guanyu Zhou en Nicholas<br />
Latifi worden de eerste<br />
uitvallers als ze elkaar<br />
raken bij een inhaalpoging<br />
van de Chinees op de<br />
Canadees. De auto van<br />
Zhou strandt en moet<br />
worden weggesleept.<br />
Safetycar!<br />
Carlos Sainz geeft aan<br />
binnen afzienbare tijd<br />
naar slicks over te kunnen<br />
stappen, maar Verstappen<br />
ziet dat na een vraag daarover<br />
van race-engineer<br />
Gianpiero Lambiase niet<br />
zitten: “Het is nog steeds<br />
te nat.”<br />
74
Foto: Peter van Egmond<br />
02<br />
CHECO PÉREZ, DE<br />
STRAATVECHTER<br />
Waar alle ogen in Singapore zijn gericht op<br />
Max Verstappen en zijn aanstaande<br />
kampioenschap, daar kan Sergio Pérez op<br />
zaterdag in alle rust een tweede startplek<br />
achter Charles Leclerc voor zich opeisen. Die<br />
positie vormt de ideale springplank naar<br />
succes. Pérez weet bij de start de wielspin op<br />
het natte asfalt het beste te beperken en duikt<br />
als raceleider de eerste bocht in. Wat er verder<br />
tijdens de race van hem wordt verwacht, hoef<br />
je hem niet uit te leggen. Pérez is na eerdere<br />
zeges in Monaco en Azerbeidzjan (2021) een<br />
ervaren straatvechter en mag na twee uur en<br />
één ronde racen (de maximale tijd die er voor<br />
een Grand Prix staat) naar het bovenste treetje<br />
van het podium. Het is nog wel even billen<br />
knijpen. Pérez moet namelijk naar de<br />
wedstrijdleiding omdat hij tijdens een<br />
neutralisatie de safetycar te ver weg zou<br />
hebben laten wegrijden, krijgt straf, maar kan<br />
dankzij zijn voorsprong zijn zege behouden.<br />
George Russell gaat als eerste<br />
naar slicks, maar moet dat meteen<br />
bezuren. Bij het uitrijden<br />
van de pitstraat verliest hij bijna<br />
direct zijn W13. “Geen grip!”,<br />
meldt de Engelsman, die wonderwel<br />
op de baan weet te blijven.<br />
Safetycar! Einde verhaal<br />
voor Yuki Tsunoda. De<br />
Japanner verliest zijn wagen<br />
in bocht 10 en<br />
parkeert ’m in de tecpro<br />
barrier. Opnieuw moet Bernd<br />
Mayländer de baan op.<br />
Herstart! Verstappen verremt<br />
zich bij een inhaalpoging op<br />
Norris en schiet de uitloopstrook<br />
in. Hij keert terug op<br />
de baan als achtste, maar<br />
zijn banden zijn aan barrels,<br />
dus moet hij naar binnen.<br />
Finish! Pérez wint met 7,595<br />
seconden voorsprong de<br />
spectaculaire race, maar hij is<br />
under investigation voor een<br />
mogelijke fout bij de laatste<br />
herstart. Die zou hem nog een<br />
tijdstraf kunnen opleveren.<br />
De wedstrijdleiding<br />
komt na urenlang<br />
delibereren tot een<br />
uitspraak: Pérez krijgt<br />
een tijdstraf van vijf<br />
seconden en mag zijn<br />
zege dus behouden.<br />
03<br />
ALONSO RIDDER TE VOET BIJ JUBILEUMRACE<br />
Fernando Alonso rijdt zich op het Marina Bay Street<br />
Circuit definitief de Formule 1-geschiedenis in. De<br />
41-jarige Spanjaard verschijnt in Singapore voor de<br />
350ste keer aan de start van een Grand Prix en verdringt<br />
zo Kimi Räikkönen als coureur met de meeste starts<br />
achter zijn naam. Om een en ander in perspectief te<br />
plaatsen: de race in Singapore is de 1074ste race in de<br />
Formule 1-geschiedenis. Alonso, in 2001 debuterend in<br />
de koningsklasse, verscheen in zijn loopbaan dus aan de<br />
start van maar liefst éénderde van alle F1-races die ooit<br />
werden verreden. Echt feest wordt de race op het Marina<br />
Bay Street Circuit niet voor Alonso. De Alpine-coureur<br />
kwalificeert zich op de vijfde plaats, maar kan in de race<br />
geen potten breken. Rondenlang knokt hij met de achter<br />
hem rijdende Verstappen, maar in de tweeëntwintigste<br />
ronde is het over en uit. Alonso valt uit met een kapotte<br />
motor en is ridder te voet.<br />
Foto: Peter van Egmond<br />
75
DATUM: ZONDAG 2 OKTOBER 2022 WEER: REGEN, 25° C CIRCUIT: MARINA BAY STREET CIRCUIT, SINGAPORE LENGTE CIRCUIT: 5,063 KM RACEAFSTAND: 59 R<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
9<br />
10<br />
11<br />
12<br />
13<br />
14<br />
STATISTIEKEN<br />
GP SINGAPORE<br />
raceuitslag<br />
POSITIE COUREUR TEAM TIJD achterstand PUNTEN<br />
Sergio pérez** » Red Bull » 2:02:20.238 » »<br />
25<br />
Charles leclerc » Ferrari » 2:02:22.833 » + 2.595 »<br />
18<br />
Carlos sainz » Ferrari » 2:02:30.543 » + 10.305 »<br />
15<br />
Lando norris » McLaren » 2:02:41.371 » + 21.133 »<br />
12<br />
Daniel ricciardo » McLaren » 2:03:13.520 » + 53.282 »<br />
10<br />
Lance stroll » Aston Martin » 2:03:16.568 » + 56.330 »<br />
8<br />
Max verstappen » Red Bull » 2:03:19.063 » +58.825 »<br />
6<br />
Sebastian vettel » Aston Martin » 2:03:20.270 » + 60.032 »<br />
4<br />
Lewis hamilton » Mercedes » 2:03:21.753 » + 61.515 »<br />
2<br />
Pierre gasly » AlphaTauri » 2:03:29.814 » + 69.576 »<br />
1<br />
Valtteri bottas » Alfa Romeo » 2:03:49.082 » + 88.844 »<br />
0<br />
Kevin magnussen » Haas » 2:03:52.848 » + 92.610 »<br />
0<br />
Mick schumacher » Haas » 2:03:37.778 » + 1 ronde »<br />
0<br />
George russell » Mercedes » 2:02:16.723 » + 2 ronden »<br />
0<br />
** Sergio Pérez: vijf seconden tijdstraf na de race wegens het overtreden van het safetycar-reglement<br />
uitvallers<br />
Yuki tsunoda » AlphaTauri » ronde 34 » Schade na crash<br />
Esteban ocon » Alpine » ronde 26 » Krachtbron<br />
Alexander albon » Williams » ronde 25 » Schade na crash<br />
Fernando alonso » Alpine » ronde 20 » Krachtbron<br />
Nicholas latifi » Williams » ronde 7 » Schade na crash<br />
Guanyu zhou » Alfa Romeo » ronde 6 » Schade na crash<br />
**Snelste ronde » george russell » 1:46.458 » in ronde 54<br />
STARTOPSTELLING<br />
1<br />
Charles<br />
Leclerc<br />
1:49.412<br />
3<br />
Lewis<br />
Hamilton<br />
+ 0.054<br />
5<br />
Fernando<br />
Alonso<br />
+ 0.554<br />
7<br />
Pierre<br />
Gasly<br />
+ 1.799<br />
9<br />
Kevin<br />
Magnussen<br />
+ 2.161<br />
11<br />
Lance<br />
Stroll<br />
+ 4.799<br />
13<br />
Sebastian<br />
Vettel<br />
+ 4.968<br />
15<br />
Valtteri<br />
Bottas<br />
+ 6.671<br />
17<br />
Esteban<br />
Ocon<br />
+ 6.925<br />
19<br />
Nicholas<br />
Latifi<br />
+ 8.120<br />
2<br />
Sergio<br />
Pérez<br />
+ 0.022<br />
4<br />
Carlos<br />
Sainz<br />
+ 0.171<br />
6<br />
Lando<br />
Norris<br />
+ 1.172<br />
8<br />
Max<br />
Verstappen<br />
+ 1.983<br />
10<br />
Yuki<br />
Tsunoda<br />
+ 2.571<br />
12<br />
Mick<br />
Schumacher<br />
+ 4.958<br />
14<br />
Guanyu<br />
Zhou<br />
+ 6.106<br />
16<br />
Daniel<br />
Ricciardo<br />
+ 6.814<br />
18<br />
Alexander<br />
Albon<br />
+ 7.573<br />
20<br />
George<br />
Russell*<br />
+ 4.600<br />
* De Mercedes van George Russell kreeg in parc fermé een nieuwe krachtbron. Hij moest daarom uit de pitstraat starten.
ONDEN (298,580 KM) GEMIDDELDE SNELHEID WINNAAR: 146,437 KM/U SAFETYCARFASES: 4 (2 X VSC) SNELSTE PITSTOP: 29,407 SEC (MAX VERSTAPPEN)<br />
kwalificatieduels<br />
Verstappen-Pérez 13-4<br />
Hamilton-Russell 10-7<br />
Leclerc-Sainz 13-4<br />
Norris-Ricciardo 15-2<br />
Alonso-Ocon 10-7<br />
Gasly-Tsunoda 11-6<br />
Stroll-Vettel 6-9<br />
Stroll-Hülkenberg* 1-1<br />
Albon-Latifi 14-2<br />
De Vries-Latifi** 1-0<br />
Bottas-Zhou 11-6<br />
Magnussen-Schumacher 13-4<br />
Gridstraffen en sprintraces niet meegerekend.<br />
* Nico Hülkenberg verving in Bahrein en Saoedi-Arabië<br />
de door corona getroffen Sebastian Vettel.<br />
** Nyck de Vries verving in Italië de door een blindedarmontsteking<br />
getroffen Alexander Albon<br />
Pitstops & bandenstrategie<br />
COUREUR P 1 P 2 P 3 P 4<br />
Pérez 1 In Mn (35)<br />
Leclerc 1 In Mn (34)<br />
Sainz 1 In Mn (35)<br />
Norris 1 In Mn (36)<br />
Ricciardo 1 In Sn (36)<br />
Stroll 1 In Mn (35)<br />
Verstappen 2 In Mn (35) Sn (40)<br />
Vettel 1 In Mn (34)<br />
Hamilton 1 In Mn (34)<br />
Gasly 1 Iu Mn (33)<br />
Bottas 1 In Sn (33)<br />
Magnussen 2 In Iu (7) Mn (33)<br />
Schumacher 2 In Mn (34) Sn (41)<br />
Russell 4 In Mn (21) Mn (35) Sn (41) Sn (51)<br />
Tsunoda 1 Iu Mn (33)<br />
Ocon 0 In<br />
Albon 0 In<br />
Alonso 0 In<br />
Latifi 0 In<br />
Zhou 0 In<br />
S= Soft (C5), M= Medium (C4), H= Hard (C3), I= Intermediates.<br />
n= nieuw, u= gebruikt. Tussen haakjes de ronde van de stop.<br />
De Grand Prix van Singapore deed zijn<br />
reputatie eer aan. De race werd ontsierd door<br />
maar liefst vier (virtual) safetycar-fases.<br />
Foto: Getty Images<br />
tussenstand wk<br />
TEAMS<br />
bah sau aus ita1 usa1 spa mon aze can eng oos fra hon bel ned ita2 sin jap usa2 mex sau bra abu totaal<br />
1 Verstappen - 25 - 34 26 25 15 25 25 6 27 25 25 26 26 25 6 341<br />
2 Leclerc 26 19 26 15 18 - 12 - 10 12 32 - 8 8 15 18 18 237<br />
3 Pérez - 12 18 24 12 19 25 19 - 18 4 12 10 18 10 9 25 235<br />
4 Russell 12 10 15 12 10 15 10 15 12 - 17 15 15 12 18 15 - 203<br />
5 Sainz 18 15 - 5 15 12 18 - 19 25 6 11 12 15 4 12 15 202<br />
6 Hamilton 15 1 12 - 8 10 4 12 15 16 16 18 19 - 12 10 2 170<br />
7 Norris - 6 10 19 - 4 9 2 - 8 6 6 6 - 6 6 12 100<br />
8 Ocon 6 8 6 - 4 6 - 1 8 - 13 4 2 6 2 - - 66<br />
9 Alonso 2 - - - - 2 6 6 2 10 1 8 4 10 8 - - 59<br />
10 Bottas 8 - 4 12 6 8 2 - 6 - - - - - - - - 46<br />
11 Ricciardo - - 8 3 - - - 4 - - 2 2 - - - - 10 29<br />
12 Vettel dns dns - 4 - - 1 8 - 2 - - 1 4 - - 4 24<br />
13 Gasly - 4 2 - - - - 10 - - - - - 2 - 4 1 23<br />
14 Magnussen 10 2 3 - - - - - 1 6 - - - - - - 22<br />
15 Stroll - - - 1 1 - - - 1 - - 1 - - 1 - 8 13<br />
16 Schumacher - - - - - - - - - 4 8 - - - - - - 12<br />
17 Tsunoda 4 - - 6 - 1 - - - - - - - - - - - 11<br />
18 Zhou 1 - - - - - - - 4 - - - - - - 1 - 6<br />
19 Albon - - 1 - 2 - - - - - - - - 1 - - - 4<br />
20 De Vries 2 2<br />
21 Latifi - - - - - - - - - - - - - - - - - 0<br />
22 Hülkenberg - - 0<br />
Vetgedrukt markeert extra punt voor de snelste ronde.<br />
CONSTRUCTEURS bah sau aus ita1 usa1 spa mon aze can eng oos fra hon bel ned ita2 sin jap usa2 mex sau bra abu totaal<br />
1 Red Bull - 37 18 58 38 44 40 44 25 24 31 37 35 44 36 34 31 576<br />
2 Ferrari 44 34 26 20 33 12 30 - 29 37 38 11 20 23 19 30 33 439<br />
3 Mercedes 27 11 27 12 18 25 14 27 27 16 33 33 34 12 30 25 2 373<br />
4 McLaren - 6 18 22 - 4 9 6 - 8 8 8 6 - 6 6 22 129<br />
5 Alpine 8 8 6 - 4 8 6 7 10 10 14 12 6 16 10 - - 125<br />
6 Alfa Romeo 9 - 4 12 6 8 2 - 10 - - - - - - 1 - 52<br />
7 Aston Martin - - - 5 1 - 1 8 1 2 - 1 1 4 - - 12 37<br />
8 Haas 10 2 - 3 - - - - - 5 14 - - - - - - 34<br />
9 AlphaTauri 4 4 2 6 - 1 - 10 - - - - - 2 - 4 1 34<br />
10 Williams - - 1 - 2 - - - - - - - - 1 1 2 - 6<br />
Volg ons ook<br />
via de app!<br />
Het laatste Formule 1-nieuws,<br />
exclusieve columns, liveblogs,<br />
de beste winacties, het<br />
mooiste racebeeld en alles<br />
over Max Verstappen:<br />
volg en lees FORMULE 1<br />
Magazine digitaal via de app.<br />
Dan sta je altijd op pole!<br />
www.formule1.nl<br />
@formule1<br />
@Formule1.nl<br />
formule1.nl<br />
77
de race<br />
GP Italië<br />
SLAPSTICK IN DE<br />
SNELHEIDSTEMPEL<br />
78
Tienduizenden tifosi fluiten<br />
en schreeuwen hun kelen<br />
na afloop op het Autodromo<br />
Nazionale schor. Ze zijn<br />
boos, omdat het gedroomde<br />
duel van Max Verstappen<br />
met hun Ferrari-favoriet<br />
Charles Leclerc door een<br />
finish achter de safetycar<br />
wordt vergald. De Italiaanse<br />
GP in drie bedrijven.<br />
André Venema<br />
@AndreF1nl<br />
Foto: Motorsport Images<br />
79
GP ITALIË<br />
DE RACE<br />
Foto: Peter van Egmond<br />
01<br />
ASTON MARTINS LANGE LIJDENSWEG<br />
Aston Martin staat in het<br />
constructeurskampioenschap<br />
voorlaatste. En daar blijft de Britse<br />
renstal, vetgemest met de miljoenen<br />
van de Canadese miljardair en<br />
modekoning Lawrence Stroll, na de<br />
Italiaanse voorstelling ook staan.<br />
Zowel Sebastian Vettel als Lance<br />
Stroll haalt de finish in het<br />
koninklijke Parco di Monza niet.<br />
De voortekenen voor een<br />
– andermaal – lastig weekend<br />
kondigen zich in de kwalificatie al<br />
aan. Hoewel Vettel het (opnieuw)<br />
niet kan geloven, vliegt hij er net als<br />
zijn teamgenoot in de eerste sessie<br />
uit. Een dag later vergaat het de<br />
twee niet veel beter. Vettel valt na<br />
elf ronden uit met een technisch<br />
probleem, Stroll wordt iets later uit<br />
voorzorg naar binnen geroepen<br />
(motor). “We merkten al snel dat<br />
punten er niet in zouden zitten”,<br />
bekent teambaas Mike Krack.<br />
Stroll: “In Singapore komen we<br />
waarschijnlijk beter voor de dag.”<br />
‘We merkten<br />
al snel dat<br />
punten er<br />
niet in zouden<br />
zitten’<br />
Max Verstappen start<br />
vanaf de zevende plek<br />
uitstekend, Lando Norris<br />
bar slecht. Na de openingsronde<br />
is de wereldkampioen<br />
al opgeschoven<br />
naar de derde plaats achter<br />
George Russell en leider<br />
Charles Leclerc.<br />
Vanuit de achterhoede<br />
raast een rode tornado<br />
door het veld: Carlos Sainz<br />
is ontketend. De Spanjaard<br />
die door gridstraffen<br />
achteraan is gestart, rolt<br />
de ene concurrent na de<br />
andere op, begeleid door<br />
juichkoren op de tribune.<br />
Bij Ferrari worden de<br />
eerste plannen voor de<br />
racestrategie over de boordradio<br />
gesmeed. “Als Verstappen<br />
naar plan C gaat,<br />
zullen wij dan overgaan<br />
op plan B?”, wordt Leclerc<br />
gevraagd. “Ja”, klinkt het<br />
kort en krachtig.<br />
Daar is-ie weer: de bijna<br />
onvermijdelijke virtual<br />
safetycar (VSC). Sebastian<br />
Vettel heeft geen vermogen<br />
meer en moet zijn Aston<br />
Martin direct parkeren.<br />
Dat doet de Duitser op een<br />
keurige plek, vlak bij een<br />
uitgang naast de vangrails.<br />
Twee wereldkampioenen<br />
die in Spa verbaal nogal<br />
overhoop lagen, vechten<br />
nu opnieuw een verbeten<br />
duel uit. Fernando Alonso<br />
probeert wat hij kan,<br />
maar is kansloos als Lewis<br />
Hamilton zijn DRS kan<br />
openzetten.<br />
80
02<br />
LECLERC PIEKT<br />
DAG TE VROEG<br />
Charles Leclerc bewijst op een warme<br />
zaterdagmiddag dat hij de kunst van het<br />
kwalificeren als geen ander beheerst. Precies<br />
op het juiste moment knoopt hij de winnende<br />
ronde aan elkaar, waardoor hij net voor Max<br />
Verstappen eindigt.<br />
De tifosi zijn uitzinnig, warmen zich alvast op<br />
voor een feestje de volgende dag. Drie jaar na<br />
zijn eerste zege in Monza lonkt de tweede voor<br />
Ferrari’s kopman. Verstappen, die door een<br />
gridstraf vertrekt vanaf P7, maakt zich echter<br />
geen zorgen. Zijn RB18 is afgesteld op de race,<br />
niet zozeer op de kwalificatie. Daardoor wordt<br />
Foto: Peter van Egmond<br />
de race nooit spannend. Wanneer Verstappen<br />
de leiding heeft heroverd, is het een kwestie<br />
van beheersen. Het duel waarop iedereen heeft<br />
gehoopt, komt er niet. Omdat de gestrande auto<br />
van Daniel Ricciardo niet tijdig weggesleept<br />
kan worden, eindigt de Italiaanse GP op het<br />
100-jarige Monza achter de safetycar. Een<br />
anticlimax. Behalve voor Verstappen.<br />
Nyck de Vries is na een<br />
serie pitstops op de<br />
twaalfde plek beland. De<br />
Fries imponeert bij zijn<br />
debuut in een DRS-trein<br />
en koerst soeverein af op<br />
zijn eerste WK-punten.<br />
De ellende bij Aston Martin<br />
houdt niet op. Nadat eerder<br />
Vettel is uitgevallen, volgt<br />
Lance Stroll zijn voorbeeld.<br />
De Canadees moet door<br />
motorproblemen voorgoed<br />
op de rem trappen.<br />
Sergio Pérez komt weer naar<br />
binnen voor een set banden.<br />
De Mexicaan speelt geen rol<br />
van betekenis vooraan, maar<br />
pikt wel een extra puntje<br />
mee voor de snelste ronde.<br />
Precies volgens plan.<br />
Safetycar! Daniel Ricciardo’s<br />
auto is kapot en staat volgens<br />
de wedstrijdleiding op een<br />
vrij gevaarlijke plek. De hulpdiensten<br />
krijgen de McLaren<br />
bij het routineklusje echter<br />
niet van zijn plek gesleept.<br />
De Italiaanse fans zijn ziedend<br />
dat de race eindigt in een anticlimax.<br />
Achter de safetycar rolt<br />
Verstappen als eerste over de<br />
finish, voor Leclerc en Russell.<br />
De Vries scoort bij zijn debuut<br />
twee WK-punten.<br />
03<br />
DE DAG WAAROP DE VRIES LANG HAD GEWACHT<br />
Foto: Peter van Egmond<br />
Op donderdagmiddag voltooit Nyck de Vries samen met<br />
Sebastian Vettel de verkenningsronde van het circuit in<br />
Monza. Een dag later mag hij immers bij Aston Martin<br />
instappen voor een trainingssessie, die de Fries met goed<br />
gevolg aflegt. Zijn voornaamste klus zit erop, denkt hij.<br />
Maar omdat Alex Albon geveld wordt door een acute<br />
blindedarmontsteking, wordt De Vries opgeroepen de GP<br />
namens Williams af te maken. Na een hectische dag<br />
belandt hij mede door een regen aan gridstraffen voor de<br />
race uiteindelijk op P8. De Vries bestuurt zijn auto daarin<br />
anderhalf uur foutloos over de hogesnelheidstempel en<br />
scoort bij zijn debuut twee WK-punten. “Ik kon de<br />
afgelopen nacht niet slapen”, verklapt hij na de race.<br />
Teambaas Jost Capito is uitzinnig. “Natuurlijk staat hij bij<br />
ons op de radar”, knipoogt Capito naar het racestoeltje<br />
van Nicholas Latifi, dat in 2023 vacant komt. De Vries<br />
heeft goede reclame voor zichzelf gemaakt.<br />
81
DATUM: ZONDAG 11 SEPTEMBER 2022 WEER: ZONNIG, 30° C CIRCUIT: AUTODROMO NAZIONALE MONZA, MONZA LENGTE CIRCUIT: 5,793 KM RACEAFSTAND<br />
raceuitslag<br />
POSITIE COUREUR TEAM TIJD achterstand PUNTEN<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
9<br />
10<br />
11<br />
12<br />
13<br />
14<br />
15<br />
16<br />
uitvallers<br />
STATISTIEKEN<br />
GP ITALIË<br />
Max Verstappen » Red Bull » 1:20:27.511 » »<br />
25<br />
Charles leclerc » Ferrari » 1:20:29.957 » + 2.446 »<br />
18<br />
George russell » Mercedes » 1:20:30.916 » + 3.405 »<br />
15<br />
Carlos sainz » Ferrari » 1:20:32.572 » + 5.061 »<br />
12<br />
Lewis hamilton » Mercedes » 1:20:32.891 » + 5.380 »<br />
10<br />
Sergio Pérez » Red Bull » 1:20:33.602 » + 6.091 »<br />
9*<br />
Lando norris » McLaren » 1:20:33.718 » +6.207 »<br />
6<br />
Pierre gasly » AlphaTauri » 1:20:33.907 » + 6.396 »<br />
4<br />
Nyck de vries » Williams » 1:20:34.633 » + 7.122 »<br />
2<br />
Guanyu zhou » Alfa Romeo » 1:20:35.421 » + 7.910 »<br />
1<br />
Esteban ocon » Alpine » 1:20:35.834 » + 8.323 »<br />
0<br />
Mick schumacher » Haas » 1:20:36.060 » + 8.549 »<br />
0<br />
Valtteri bottas » Alfa Romeo » 1:20:27.928 » + 1 ronde »<br />
0<br />
Yuki tsunoda » AlphaTauri » 1:20:28.871 » + 1 ronde »<br />
0<br />
Nicholas latifi » Williams » 1:20:30.303 » + 1 ronde »<br />
0<br />
Kevin magnussen » Haas » 1:20:32.157 » + 1 ronde »<br />
0<br />
Daniel Ricciardo » McLaren » ronde 45 » Olielek<br />
Lance stroll » Aston Martin » ronde 39 » Technisch probleem<br />
Fernando alonso » Alpine » ronde 31 » technisch probleem<br />
Sebastian vettel » Aston Martin » ronde 10 » Technisch probleem<br />
STARTOPSTELLING<br />
1<br />
Charles<br />
Leclerc<br />
1:20.161<br />
3<br />
Lando<br />
Norris<br />
+ 1.423<br />
5<br />
Pierre<br />
Gasly<br />
+ 2.487<br />
7<br />
Max<br />
Verstappen*<br />
+ 0.145<br />
9<br />
Guanyu<br />
Zhou<br />
+2.416<br />
11<br />
Sebastian<br />
Vettel<br />
+ 2.475<br />
13<br />
Sergio<br />
Pérez**<br />
+ 1.045<br />
15<br />
Valtteri<br />
Bottas***<br />
+ 2.074<br />
17<br />
Mick<br />
Schumacher ***<br />
+ 2.844<br />
19<br />
Lewis<br />
Hamilton****<br />
+ 1.363<br />
2<br />
George<br />
Russell<br />
+ 1.381<br />
4<br />
Daniel<br />
Ricciardo<br />
+ 1.764<br />
6<br />
Fernando<br />
Alonso<br />
-<br />
8<br />
Nyck<br />
De Vries<br />
+ 2.310<br />
10<br />
Nicholas<br />
Latifi<br />
+ 2.426<br />
12<br />
Lance<br />
Stroll<br />
+ 2.587<br />
14<br />
Esteban<br />
Ocon*<br />
+ 1.969<br />
16<br />
Kevin<br />
Magnussen***<br />
+ 2.747<br />
18<br />
Carlos<br />
Sainz****<br />
+ 0.268<br />
20<br />
Yuki<br />
Tsunoda*****<br />
* Verstappen en Ocon: 5 plaatsen gridstraf wegens het wisselen van motorcomponenten. ** Pérez: 10 plaatsen gridstraf wegens het wisselen van motorcomponenten. *** Bottas, Magnussen en Schumacher: 15 plaatsen gridstraf wegens het wisselen van motorcomponenten<br />
**** Sainz en Hamilton: startten achteraan wegens het wisselen van motorcomponenten. ***** Yuki Tsunoda: startte achteraan wegens vijf officiële waarschuwingen en wisselen motorcomponenten.<br />
**Snelste ronde » sergio pérez » 1:24.030 » in ronde 46
: 53 RONDEN (306,720 KM) GEMIDDELDE SNELHEID WINNAAR: 228,729 KM/U SAFETYCARFASES: 2 ( 1 X VSC) SNELSTE PITSTOP: 23,299 SEC SERGIO PÉREZ<br />
kwalificatieduels<br />
Verstappen-Pérez 13-3<br />
Hamilton-Russell 9-7<br />
Leclerc-Sainz 12-4<br />
Norris-Ricciardo 14-2<br />
Alonso-Ocon 9-7<br />
Gasly-Tsunoda 10-6<br />
Stroll-Vettel 5-9<br />
Stroll-Hülkenberg* 1-1<br />
Albon-Latifi 13-2<br />
De Vries-Latifi** 1-0<br />
Bottas-Zhou 11-5<br />
Magnussen-Schumacher 12-4<br />
Gridstraffen en sprintraces niet meegerekend.<br />
* Nico Hülkenberg verving in Bahrein en Saoedi-Arabië<br />
de door corona getroffen Sebastian Vettel.<br />
** Nyck de Vries verving in Italië de door een blindedarmontsteking<br />
getroffen Alexander Albon.<br />
Pitstops & bandenstrategie<br />
COUREUR P 1 P 2 P 3<br />
Verstappen 2 Sn Mn (25) Sn (48)<br />
Leclerc 3 Sn Mn (12) Sn (33) Su (48)<br />
Russell 2 Sn Hn (23) Su (47)<br />
Sainz 2 Mn Sn (30) Sn (47)<br />
Hamilton 1 Mn Sn (33)<br />
Pérez 2 Mn Hn (7) Sn (42)<br />
Norris 2 Mn Su (35) Su (47)<br />
Gasly 1 Mn Hu (18)<br />
De Vries 1 Sn Mn (19)<br />
Zhou 1 Mn Hn (18)<br />
Ocon 1 Sn Hn (19)<br />
Schumacher 1 Mn Sn (33)<br />
Bottas 1 Mn Sn (35)<br />
Tsunoda 2 Mn Hu (19) Su (47)<br />
Latifi 2 Mn Hn (15) Sn (47)<br />
Magnussen 2 Mn Hn (24) Sn (46)<br />
Ricciardo 1 Mn Hn (19)<br />
Stroll 1 Mu Hu (18)<br />
Alonso 0 Mn<br />
Vettel 0 Mu<br />
S= Soft (C4), M= Medium (C3), H= Hard (C2). n= nieuw,<br />
u= gebruikt. Tussen haakjes de ronde van de stop.<br />
Fernando Alonso rijdt op Monza zijn 349ste<br />
Grand Prix en komt daarmee op gelijke<br />
hoogte als recordhouder Kimi Räikkönen.<br />
tussenstand wk<br />
TEAMS<br />
bah sau aus ita1 usa1 spa mon aze can eng oos fra hon bel ned ita2 sin jap usa2 mex sau bra abu totaal<br />
1 Verstappen - 25 - 34 26 25 15 25 25 6 27 25 25 26 26 25 335<br />
2 Leclerc 26 19 26 15 18 - 12 - 10 12 32 - 8 8 15 18 219<br />
3 Pérez - 12 18 24 12 19 25 19 - 18 4 12 10 18 10 9 210<br />
4 Russell 12 10 15 12 10 15 10 15 12 - 17 15 15 12 18 15 203<br />
5 Sainz 18 15 - 5 15 12 18 - 19 25 6 11 12 15 4 12 187<br />
6 Hamilton 15 1 12 - 8 10 4 12 15 16 16 18 19 - 12 10 168<br />
7 Norris - 6 10 19 - 4 9 2 - 8 6 6 6 - 6 6 88<br />
8 Ocon 6 8 6 - 4 6 - 1 8 - 13 4 2 6 2 - 66<br />
9 Alonso 2 - - - - 2 6 6 2 10 1 8 4 10 8 - 59<br />
10 Bottas 8 - 4 12 6 8 2 - 6 - - - - - - - 46<br />
11 Gasly - 4 2 - - - - 10 - - - - - 2 - 4 22<br />
12 Magnussen 10 2 3 - - - - - 1 6 - - - - - 22<br />
13 Vettel dns dns - 4 - - 1 8 - 2 - - 1 4 - - 20<br />
14 Ricciardo - - 8 3 - - - 4 - - 2 2 - - - - 19<br />
15 Schumacher - - - - - - - - - 4 8 - - - - - 12<br />
16 Tsunoda 4 - - 6 - 1 - - - - - - - - - - 11<br />
17 Zhou 1 - - - - - - - 4 - - - - - - 1 6<br />
18 Stroll - - - 1 1 - - - 1 - - 1 - - 1 - 5<br />
19 Albon - - 1 - 2 - - - - - - - - 1 - - 4<br />
20 De Vries 2 2<br />
21 Latifi - - - - - - - - - - - - - - - - 0<br />
22 Hülkenberg - - 0<br />
Vetgedrukt markeert extra punt voor de snelste ronde.<br />
CONSTRUCTEURS bah sau aus ita1 usa1 spa mon aze can eng oos fra hon bel ned ita2 sin jap usa2 mex sau bra abu totaal<br />
1 Red Bull - 37 18 58 38 44 40 44 25 24 31 37 35 44 36 34 545<br />
2 Ferrari 44 34 26 20 33 12 30 - 29 37 38 11 20 23 19 30 406<br />
3 Mercedes 27 11 27 12 18 25 14 27 27 16 33 33 34 12 30 25 371<br />
4 Alpine 8 8 6 - 4 8 6 7 10 10 14 12 6 16 10 - 125<br />
5 McLaren - 6 18 22 - 4 9 6 - 8 8 8 6 - 6 6 107<br />
6 Alfa Romeo 9 - 4 12 6 8 2 - 10 - - - - - - 1 52<br />
7 Haas 10 2 - 3 - - - - - 5 14 - - - - - 34<br />
8 AlphaTauri 4 4 2 6 - 1 - 10 - - - - - 2 - 4 33<br />
9 Aston Martin - - - 5 1 - 1 8 1 2 - 1 1 4 - - 25<br />
10 Williams - - 1 - 2 - - - - - - - - 1 1 2 6<br />
Foto: Getty Images<br />
Volg ons ook<br />
via de app!<br />
Het laatste Formule 1-nieuws,<br />
exclusieve columns, liveblogs,<br />
de beste winacties, het<br />
mooiste racebeeld en alles<br />
over Max Verstappen:<br />
volg en lees FORMULE 1<br />
Magazine digitaal via de app.<br />
Dan sta je altijd op pole!<br />
www.formule1.nl<br />
@formule1<br />
@Formule1.nl<br />
formule1.nl<br />
83
Foto: ANP<br />
‘F1 IS NET SCHAKEN,<br />
MAAR DAN EEN<br />
SNELLE VARIANT’<br />
De tweede wereldtitel van Max Verstappen wordt niet alleen in Nederland met<br />
gejuich ontvangen, maar ook in andere delen van het Koninkrijk der Nederlanden.<br />
Zoals op Curaçao. Oud-topsprinter Churandy Martina, bekend van zijn eeuwige lach,<br />
volgt de sport al van jongs af aan. Exclusief voor FORMULE 1 Magazine vertelt hij<br />
over de Max-koorts op de eilanden. Een monoloog.<br />
Frank Woestenburg
MONOLOOG<br />
CHURANDY MARTINA<br />
‘Naar Max kijken met je<br />
voeten in het zand – beter<br />
kan het niet, hè?’<br />
Als “<br />
het even kan, kijk ik alle Formule<br />
1-races en de kwalificaties live op<br />
televisie. En als het een keer niet<br />
past qua tijd, dan kijk ik later de<br />
race liefst in zijn geheel terug. Ik<br />
durf mezelf wel een echte liefhebber te noemen. Dat lijkt me<br />
ook niet vreemd. Ik ben een sprinter, net als Max geboren met<br />
‘the need for speed’. Ik hou van alles waar snelheid in zit:<br />
MotoGP, dragraces, NASCAR en Formule 1 natuurlijk.<br />
Vergis je niet, Formule 1 is ook op Curaçao populair. Er zijn<br />
natuurlijk altijd veel Nederlanders die fan zijn van Max, maar<br />
los daarvan is Formule 1 een sport die veel Antillianen<br />
aanspreekt. Vanwege het tijdsverschil met Europa is het een<br />
beetje wisselend hoe wij op Curaçao de races beleven. Soms<br />
thuis, maar ook wel vaak in cafés. Of op het strand. Op<br />
Mambo Beach staan de tv’s vaak op Formule 1 ingesteld. Naar<br />
Max kijken met een drankje in je hand en je voeten in het<br />
zand – veel beter kan het niet, hè?<br />
Ik volg de Formule 1 al heel lang. De veelzijdigheid en<br />
complexiteit van de sport spreken mij aan, los van de pure<br />
snelheid. Formule 1 is veel meer dan alleen instappen, sturen<br />
en gas geven. Het is een kwestie van slim zijn en cool blijven,<br />
zowel op, maar zeker ook naast de baan. En van strategie,<br />
natuurlijk. Harde banden, zachte banden, pitstops, er zijn<br />
zoveel zaken die een rol spelen.<br />
Als je je erin verdiept, kom je erachter hoe gecompliceerd en<br />
veelzijdig Formule 1 is. En dat vind ik mooi. Het is net<br />
schaken, maar dan een snelle variant.<br />
Zelf heb ik helaas nog nooit een Formule 1-race bezocht.<br />
Zoiets staat nog hoog op mijn verlanglijstje. Ik heb een huis in<br />
Clermont, Florida, dus een bezoek aan de GP van Miami ligt<br />
dan wellicht voor de hand, maar eerlijk gezegd zou ik liever<br />
voor een race in het Midden-Oosten kiezen. In Miami weet ik<br />
wat ik kan verwachten en de stad Las Vegas ken ik ook al,<br />
Formule 1 in het Midden-Oosten lijkt me prachtig om bij te<br />
zijn. Een avontuur.<br />
Uiteraard heb ik wel al eens in snelle auto’s gereden. Zelf rijd<br />
ik een Pontiac GTO, een mooie, snelle auto. Je zou me kunnen<br />
typeren als een sportieve rijder, maar wel één die zich op de<br />
openbare weg aan de regels houdt. Veiligheid boven alles. In<br />
Orlando Speed World heb ik in 2012 wel eens een paar rondjes<br />
in een NASCAR gereden, samen met een paar atleten uit mijn<br />
trainingsgroep. Dat was een mooie ervaring. Of ik destijds de<br />
snelste laptime had, kan ik me niet meer herinneren.<br />
Echt niet…<br />
Ik ben Formule 1 begonnen te volgen in het tijdperk van<br />
Michael Schumacher. De races waren niet altijd even<br />
spannend vanwege zijn dominantie, maar in mijn<br />
herinnering maakte hij zelden een fout. Bijna alsof hij voorgeprogrammeerd<br />
was om te winnen. Voor mij was Michael the<br />
man, mijn idool! Hij is maar liefst zeven keer wereldkampioen<br />
Formule 1 geworden, dan ben je een grootheid!<br />
Voor Max staat de teller nu op twee, maar hij is nog jong. Max<br />
kan absoluut in de voetsporen treden van Schumi, zeker als<br />
hij zo blijft doorgaan en dezelfde passie blijft houden. Wat me<br />
persoonlijk in Max aanspreekt, is dat hij altijd de aanval durft<br />
te kiezen, hoe klein het gaatje ook is. Hij gaat er gewoon voor.<br />
Ayrton Senna zei ooit: ‘If you no longer go for a gap that<br />
exists, you are no longer a racing driver’. Dat had Max ook<br />
kunnen zeggen. Hij gaat er altijd voor. Hij gaat ervoor en<br />
hij wint.<br />
En Max blijft altijd rustig en raakt nooit in paniek, zoals vorig<br />
seizoen bij de laatste race in Abu Dhabi. Of zoals ook dit jaar<br />
weer tijdens zijn thuisrace op Zandvoort. Er zijn er genoeg die<br />
op zo’n moment zouden bezwijken, maar Max geeft geen<br />
krimp. Dan ben je cool. Net als ik.<br />
Een Formule 1-coureur moet in topconditie zijn, zowel fysiek<br />
als mentaal, om onder druk te kunnen presteren. Maar<br />
datzelfde geldt voor een sprinter. Eigenlijk denk ik dat ik best<br />
een goede coureur had kunnen worden, wanneer ik net als<br />
Max als peuter al in de kart was gaan zitten. Ik heb vroeger op<br />
Curaçao wel eens gekart, maar toen was ik al een jaar of acht,<br />
negen en veel meer met atletiek bezig. Het kiezen van de<br />
juiste lijnen en het geschikte moment afwachten voor het<br />
plaatsen van een aanval, dat vond ik prachtig. En volgens mij<br />
had ik er ook wel gevoel voor. Kortom, als het leven iets<br />
anders was gelopen, had ik het Max wel eens knap lastig<br />
kunnen maken op het circuit…<br />
Voor alle duidelijkheid: dat laatste is een grapje. Max is van<br />
de buitencategorie.”<br />
85
HELMDESIGNER<br />
KENNY VERDAASDONK<br />
VAN MAX<br />
Een spelletje Pokémon op<br />
de kartbaan in Genk vormde<br />
de eerste kennismaking van<br />
Kenny Verdaasdonk met<br />
Max Verstappen. Kinderen<br />
waren ze nog. Bijna twintig<br />
jaar later is de Nederlander<br />
een wereldster, de Belg zijn<br />
helmdesigner. “De V van<br />
Verstappen zal er altijd op<br />
blijven staan.”<br />
André Venema<br />
@AndreF1nl<br />
utodromo Nazionale Monza, begin<br />
september 2022. Kenny Verdaasdonk<br />
geniet er met een collega van het<br />
aangename zomerweer, de rituelen in<br />
Red Bulls garage, de raceauto’s en de<br />
drukte in het rennerskwartier. Zoals<br />
gebruikelijk is de paddock in Monza één<br />
grote catwalk: uiterlijk telt in Italië. In dat ene septemberweekend<br />
per jaar waar de Milanese chic opzichtig flaneert, wil<br />
iedere dame of heer van stand de show stelen. En daarvoor wordt<br />
alles, van uniform tot exclusieve hakken, uit de kast getrokken.<br />
Verdaasdonk valt met zijn jeans en beschaafde polo nauwelijks<br />
op in het modegeweld. Maar hij is op de klassieke Italiaanse<br />
racegrond, 100 jaar jong, wel één van de belangrijkste gasten<br />
van Max Verstappen, de tweevoudig wereldkampioen Formule 1.<br />
“Ik ben al vaker bij Grands Prix geweest”, vertelt de Belg,<br />
inmiddels bijna twee jaar de ontwerper van Verstappens helmen.<br />
“Maar het blijft elke keer leuk om er te zijn.”<br />
Volgens Verdaasdonk was hij niet voorbestemd om designer te<br />
worden. De Brusselaar met Nederlandse overgrootvader wilde<br />
zijn toekomst aanvankelijk verbinden aan een economische<br />
studie, een veilige keus. Het liep alleen iets anders. “Ik ben<br />
altijd wel creatief geweest”, verzekert hij. “Op mijn vijftiende,<br />
zestiende ben ik begonnen met mijn eigen ontwerpen voor<br />
helmen en auto’s voor games. Dat ging steeds beter. Ik vond het<br />
leuk en had er gevoel voor. En dan wil je vooruit, hè”, lacht hij.<br />
“Ermee verder. Mensen die ik kende uit het karten vroegen of ik<br />
hun helm wilde ontwerpen. Zo ben ik er eigenlijk in gerold.”<br />
VERRAST<br />
Stoffel Vandoorne was één van die kennissen. “Hij heeft voor het<br />
kartteam van mijn familie gereden. Al vanaf de juniorseries<br />
ontwerp ik zijn helmen, voor Max sinds eind 2020.” Verdaasdonk<br />
was verrast toen de Nederlander hem benaderde, zo bekent hij.<br />
86
87<br />
Foto: Peter van Egmond
HELMDESIGNER<br />
KENNY VERDAASDONK<br />
“Ik had wat dingetjes voor een eSport-team gedaan. Hij<br />
vond het leuk wat ik maakte, vervolgens vroeg hij me of ik<br />
ook zijn helm wilde gaan ontwerpen.” De vraag stellen was<br />
hem beantwoorden.<br />
De samenwerking met Verstappen heeft veel deuren voor<br />
hem geopend, zo zegt Verdaasdonk. Vrij logisch, gelooft hij.<br />
“Tuurlijk, het is wel Max, één van de beste en populairste<br />
coureurs ter wereld. Hij heeft veel relaties in de motorsport<br />
die contact met mij hebben opgenomen. Zo heb ik met<br />
vooral via die van Verstappen. De wereldkampioen heeft<br />
een enorm bereik op sociale media. De filmpjes waarop hij<br />
de nieuwe ontwerpen presenteert, worden ontelbaar vaak<br />
bekeken. Volgens de Belg zijn er enkele vaste elementen die<br />
onmisbaar zijn in het helmdesign. “De V van Verstappen<br />
zal er altijd op blijven staan. Die moet er gewoon op, het is<br />
de branding van de familie. Zijn vader reed ook al met zo’n<br />
V.” Een ander, vast terugkerend element op de helm is het<br />
rood-wit-blauw of oranje: herkenbare Nederlandse kleuren.<br />
Brazilië 2021<br />
Lando Norris gewerkt, Marcus Ericsson en voor Bell<br />
(helmen merk, red.) een project met Lewis Hamilton<br />
gedaan.” Guanyu Zhou is dit jaar ook klant van hem<br />
geworden en voor het Nederlandse raceteam GP Elite<br />
schetste hij eerder de livery. “Ik heb aardig wat opdrachtgevers<br />
en meer werk gekregen door de samenwerking met<br />
Max. Het is wat dat betreft net als bij een artiest, hè:<br />
wanneer je iets goed doet, komt er vanzelf meer interesse.”<br />
Zijn ontwerpen gaan tegenwoordig de hele wereld over.<br />
Niet alleen door de uitingen op zijn eigen kanalen, maar<br />
“Het gaat om nuances”, meent Verdaasdonk. Soms zijn die,<br />
bekent hij, met het blote oog nauwelijks waar te nemen.<br />
HELMFETISJIST<br />
Voor de Belgische autodidact en zijn collega-ontwerpers<br />
zijn het gouden tijden. In 2014 voerde de internationale<br />
autosportfederatie (FIA) een regel in waardoor coureurs<br />
een standaardontwerp voor het hele seizoen moesten<br />
gebruiken en er slechts één keer van mochten afwijken.<br />
Diverse rijders, onder wie Sebastian Vettel die als helm-<br />
Stiermarken 2021<br />
Miami 2022<br />
88<br />
Foto: Peter van Egmond
Foto: Red Bull<br />
Van blauw<br />
naar wit,<br />
een bewuste<br />
keuze<br />
Max Verstappen is zoals<br />
alle coureurs trots op<br />
zijn helmen en speciale<br />
ontwerpen. Een aantal<br />
jaar geleden ruilde hij zijn<br />
overwegend blauwe hoofddeksel<br />
in voor een spierwit<br />
model. Een bewuste keuze,<br />
verklaart hij. Niet omdat<br />
wit zijn lievelingskleur zou<br />
zijn. “Een witte helm valt<br />
op”, oordeelt Verstappen.<br />
“Het contrasteert goed met<br />
de blauwe auto. Vandaar.”<br />
Helm Dutch GP 2021.<br />
Helm Stoffel Vandoorne en logo KV.<br />
fetisjist bijna elke race een nieuw design had,<br />
vonden het maar niks. Tegenwoordig mogen<br />
de coureurs zo vaak van ontwerp wisselen als<br />
ze willen. Verstappen maakt regelmatig<br />
gebruik van die vrijheid. Het proces voor<br />
speciale ontwerpen verloopt eigenlijk vrij<br />
simpel, zo stelt Verdaasdonk. “Aan het begin<br />
van een seizoen weet Max al hoeveel speciale<br />
helmen hij wil en voor welke Grands Prix.<br />
Vaak zijn dat races die een speciale betekenis<br />
voor hem hebben, zoals Oostenrijk, Spa,<br />
natuurlijk Nederland en vorig jaar Brazilië.<br />
Soms varieert het ook: dit jaar had hij in Miami<br />
een speciaal ontwerp. Hoe zo’n ontwerp<br />
eruitziet, hangt ook van de race af”, doceert<br />
Verdaasdonk. “Soms weet Max heel duidelijk<br />
wat hij wil, soms geef ik een hint en kom met<br />
Foto: Motorsport Images<br />
wat ideetjes die bij een bepaalde Grand Prix<br />
passen. Brazilië bijvoorbeeld, daar hadden we<br />
niet eerder een ontwerp voor gemaakt. Dan<br />
probeer ik iets vrolijks en kleurrijks te bedenken.<br />
De helm in Zandvoort dit jaar was een<br />
idee van Max en Raymond Vermeulen (Verstappens<br />
manager, red.) om zo een eerbetoon<br />
aan zijn vader te brengen. Veel fans vonden<br />
het een heel mooie helm.”<br />
Verdaasdonk ook. Hij schaart het hoofddeksel<br />
waarmee Verstappen de Dutch GP dit jaar won<br />
onder één van zijn favorieten. Die van vorig<br />
jaar trouwens ook. Maar er is nog een helm<br />
waaraan hij warme herinneringen koestert.<br />
“De helm waarmee Stoffel zijn eerste Belgische<br />
Grand Prix op Spa-Francorchamps reed”,<br />
verklapt Verdaasdonk. “Dat was mijn eerste<br />
speciale livery en ook nog voor mijn thuisrace.<br />
Heel bijzonder.”<br />
Elk ontwerp begint met uiteraard met een idee.<br />
Van de coureur zelf of van Verdaasdonk.<br />
De procedure is volgens de Belg als volgt:<br />
ontwerper en coureur praten met elkaar,<br />
wisselen ideeën uit. Verdaasdonk gaat aan de<br />
slag. “Ik begin met de hand te tekenen”, legt<br />
hij uit. “Dat vind ik makkelijker, het gaat ook<br />
sneller en het is voor mij de beste manier om<br />
creatief te worden. Pas daarna vertaal ik het<br />
naar de computer en begin met de kleuren te<br />
spelen.” Het eerste concept wordt daarna<br />
opgestuurd (‘Soms bellen we, maar meestal<br />
gaat het via de mail, want Max heeft het vrij<br />
druk’) met de vraag: wat gaan we doen? “Dan<br />
gaan we finetunen”, aldus Verdaasdonk. Een<br />
andere kleur of ontwerp? Komt niet vaak voor,<br />
bekent de Belg. “Max weet heel goed wat hij<br />
wil.” Met een lach: “Nee, hij heeft mij nog nooit<br />
verteld dat hij een ontwerp niet mooi vindt.”<br />
AANPASSINGEN<br />
Al met al is hij, zegt Verdaasdonk, een uur of<br />
acht bezig met het voltooien van een nieuw<br />
ontwerp. “Als er tenminste geen grote update<br />
is”, nuanceert hij. “Normaal is het ongeveer<br />
twee dagen werk, maar voor Max’ helmen ben<br />
ik iets langer bezig dan voor die van een<br />
reguliere klant. Kijk, het design van een helm<br />
staat meestal voor het hele seizoen wel vast.<br />
Aan het begin van het jaar gaan we ermee aan<br />
de slag. Voor de races waarvoor er een speciale<br />
helm moet komen, hoef je meestal alleen maar<br />
kleine dingen aan te passen.” Zoals kleuren<br />
en/of logo’s.<br />
Over logo’s gesproken: er staan natuurlijk<br />
nogal wat sponsoruitingen op de helmen van<br />
coureurs. Daar dient Verdaasdonk altijd<br />
rekening mee te houden en omheen te werken.<br />
“Zonder veel logo’s word je creatiever, kun je<br />
meer kwijt. Sommige sponsors nemen veel<br />
ruimte in, dan is het moeilijk om je design aan<br />
89
Foto: Getty Images<br />
HELMDESIGNER<br />
KENNY VERDAASDONK<br />
te passen. Alle formaten van de logo’s en<br />
andere uitingen staan vast. Daar kun je niet<br />
mee spelen.” Wel met de kleuren, al is niet elk<br />
team daarvan gecharmeerd. “Soms willen ze<br />
het gewoon niet”, weet Verdaasdonk uit<br />
ervaring. “Dan moet je kijken hoe je het kunt<br />
aanpassen en oplossen.” Een lastige klus,<br />
soms. Want de Belg weet dat elk nieuw<br />
ontwerp en elke nieuwe kleurstelling van<br />
tevoren door het team wordt geïnspecteerd.<br />
“Het logo van Red Bull is groot, waardoor er<br />
minder ruimte op de helm overblijft. Maar het<br />
is een goed en agressief logo van een goed<br />
merk en het past ook uitstekend in het design.<br />
Uiteraard heeft Max altijd het laatste woord.”<br />
Inspiratie voor een nieuw ontwerp is er altijd.<br />
Foto: Red Bull<br />
Helm Dutch GP 2021.<br />
Verdaasdonk barst van de ideeën. “Inspiratie<br />
kan overal vandaan komen”, zegt hij. “Zeker<br />
voor de speciale helmen: van raceposters, een<br />
cultureel element van een bepaald land… Het<br />
kan echt van alles zijn.” De inbreng van een<br />
coureur wordt daarbij zeer op prijs gesteld.<br />
“Elk idee dat ik van coureurs krijg, is goed”,<br />
beweert Verdaasdonk. “Dat geeft mij een<br />
handvat om mee te werken. Soms zijn de<br />
wensen best lastig, soms kan ik ermee verder.”<br />
COMPETITIE<br />
Naast Verdaasdonk zijn er andere ontwerpers<br />
die Formule 1-coureurs bedienen. Jens Munser<br />
is er één van. De Duitser werkte voorheen met<br />
Verstappen en spuit diens helmen nog steeds.<br />
Munser is het brein achter de vele helmen van<br />
Vettel. Van competitie tussen de ontwerpers is,<br />
aldus Verdaasdonk, weinig sprake. “Hoewel<br />
we allemaal ons eigen bedrijfje hebben, helpen<br />
we elkaar als we iets nodig hebben. De sfeer<br />
onderling is goed. Het is ook mooi om te zien<br />
hoe creatief iedereen is.” Ontwerpen zijn geen<br />
egotripperij of identiteit van de bedenkers,<br />
benadrukt Verdaasdonk. “Een helm<br />
vertegenwoordigt niet de ontwerper, maar de<br />
coureur. Coureurs zijn trots op hun helm.”<br />
Trots is ook Verdaasdonk. Op zichzelf, in alle<br />
bescheidenheid, ‘dat hij zover gekomen is’.<br />
“Iedereen zegt tegen mij: knap dat je met niets<br />
bent begonnen en nu voor Formule 1-coureurs<br />
helmen ontwerpt.” De Belg neemt zijn werk<br />
zeer serieus, zal echter nooit beweren dat hij<br />
de beste is. Grootspraak past hem ook niet.<br />
Bescheidenheid is een deugd. Misschien heeft<br />
Verstappen Verdaasdonk daarom ook wel<br />
benaderd. Wat ooit begon met een spelletje<br />
Pokémon op de kartbaan in Genk, heeft bijna<br />
twintig jaar later geleid tot een professionele<br />
werkrelatie. Verstappen inmiddels als wereldster,<br />
Verdaasdonk als zijn helmontwerper.<br />
“Ik hoop dat de toekomst nog veel moois<br />
brengt en Max zo doorgaat”, zegt de Belg. “Ooit<br />
herinnerde Max mij eraan dat we in onze jonge<br />
jaren eens samen Pokémon hadden gespeeld.<br />
Grappig, toch?”<br />
90
DOOR DE LENS VAN PETER<br />
DE JONGE GOD IN<br />
DE HEKSENKETEL<br />
Hij is er altijd bij. Kijk goed langs<br />
de baan en de kans is groot dat<br />
je Peter van Egmond ziet staan.<br />
Behalve dat hij dé huisfotograaf<br />
van FORMULE 1 Magazine is,<br />
werkt Van Egmond ook voor<br />
Max Verstappen en zijn partners,<br />
dus heeft hij ongekende toegang<br />
en is zijn focus duidelijk.<br />
Waar Verstappen gaat, gaat<br />
Van Egmond vaak ook. Zo ook<br />
onderweg naar de tweede titel.<br />
Daan de Geus<br />
Peter van egmond | huisfotograaf formule 1 magazine<br />
93
DOOR DE LENS VAN PETER<br />
Handje geholpen<br />
“Max reed met een speciale helm in<br />
Zandvoort, als eerbetoon aan zijn vader.<br />
Jos’ oude logo stond achterop. Dat moest<br />
ik erop hebben, dus om eerlijk te zijn heb<br />
ik die helm iets rechter gezet. Zo heb ik<br />
deze compositie een handje geholpen, al<br />
was het nog afwachten of Max mijn kant<br />
op zou kijken. Ik ga dan niet roepen:<br />
‘Kijk hierheen’. Je kan het verder niet<br />
regisseren; het is altijd een beetje chaos<br />
in de pits en alles gaat snel.”<br />
Peter van egmond | huisfotograaf formule 1 magazine<br />
Vierkante meter<br />
“Max heeft in de garage zijn vaste<br />
plek aan de werkbank, waar zijn<br />
spullen liggen. Hij hangt daar dus<br />
vaak rond. Net als Helmut Marko,<br />
omdat daar veel dataschermen hangen.<br />
Er zit één vierkante meter tussen de auto<br />
en de werkbank, dus ik sta aan de andere<br />
kant, want ze vinden het vast niet fijn als<br />
ik er écht tussen sta met mijn camera.<br />
Waar Max, Marko en Jonathan Wheatley<br />
over kletsen, weet ik niet. Het mooie is dat<br />
als Max lacht, hij dat heel uitbundig doet,<br />
hier met dat vingertje erbij.”<br />
94
Rustpunt<br />
“Als je héél goed<br />
kijkt, zie je dat<br />
het 2:32:32 is,<br />
minder dan een<br />
halfuur voor de<br />
start in Monaco.<br />
De garage is dan<br />
Max’ rustpunt,<br />
want op de grid<br />
is het, zeker in<br />
Monaco, een<br />
heksenketel.<br />
Niet lang hierna<br />
was het trouwens<br />
chaos in<br />
de pits: het ging<br />
hard regenen,<br />
dus de monteurs<br />
moesten snel<br />
andere banden<br />
klaarzetten.”<br />
De bokser<br />
“De bokser die<br />
naar de ring<br />
loopt, dat is<br />
mijn gevoel bij<br />
deze foto. Alleen<br />
is dat altijd<br />
heel hectisch,<br />
en deze foto<br />
is clean. Mede<br />
dankzij die spiegelende<br />
panelen<br />
in de pits die<br />
Red Bull toen<br />
nog had. Door<br />
hem ‘in te flitsen’<br />
is dat effect<br />
versterkt, kijkt<br />
Max naar mij en<br />
is er contact.”<br />
95
DOOR DE LENS VAN PETER<br />
Traditie met<br />
een twist<br />
“De traditionele overwinningsfoto,<br />
inclusief<br />
juich-capes die Red Bulls<br />
marketingafdeling<br />
uitdeelde. Ik kreeg er ook<br />
een, vond het eigenlijk<br />
onzin, maar heb hem<br />
toch aangedaan. Net als<br />
iedereen, zelfs teambaas<br />
Christian Horner,<br />
behalve Max volgens<br />
mij, die op het laatste<br />
moment aankwam,<br />
haha. Normaal maken<br />
ze deze foto’s in de pits.<br />
In Zandvoort werd de<br />
boel al zo enthousiast<br />
afgebouwd, dat ze het<br />
voor de tribune deden.<br />
Daar zaten nog veel fans<br />
en daardoor zie je dat<br />
het Zandvoort is. Het is<br />
een leuk kijkplaatje, met<br />
iedereen die elkaar een<br />
Red Bull-douche geeft.”<br />
Brandweerman Max<br />
“Ik zat in Australië op de starttoren voor fotografen en Max parkeerde zijn auto veel eerder dan me lief<br />
was pal onder me. Dan ben je blij dat je de foto hebt, maar baal je dat hij uitvalt. Max treedt hier op als<br />
assistent-brandweerman. Hij kent zijn auto natuurlijk van haver tot gort en weet beter dan die brandweerman<br />
waar het probleem kan zitten. Zo is hij zuinig op zijn auto.”<br />
96
Lijnenspel<br />
“Monaco vanboven, met dank aan Mercedes: ik<br />
ben bevriend met de Duitse Mercedes-fotograaf en<br />
hij hielp me een dakterras op dat Mercedes had<br />
gehuurd. Dit is de pit-uitgang, zie de gele lijn. Het<br />
mooie van deze hoge hoek is dat je de auto bijna<br />
zonder vervorming hebt, de snelheid erin blijft en<br />
je zowel de schaduw ziet van de bomen die er staan<br />
als de lijnen van de aerodynamica van de auto.”<br />
De juiste winnaar<br />
“Vorig jaar heb ik deze foto van dezelfde plek gemaakt.<br />
Ik wist dat het vuurwerk zou komen. Het is geen lastige<br />
foto, en een heerlijke om te maken met Max als de ‘juiste’<br />
winnaar in Nederland.”<br />
Peter van egmond | huisfotograaf formule 1 magazine<br />
97
GALLERY<br />
Miami Heat<br />
“Dit is na Max’ zege in Miami. Een erg pittige<br />
race qua temperatuur en luchtvochtigheid. Ik<br />
had het er zwaar mee, maar als ik onze jonge<br />
god dan zo zie uitpuffen, voel ik mezelf ook<br />
weer een beetje jonger! Het mooie aan deze<br />
foto is hoe onbevangen hij erbij zit. Een beetje<br />
met mixed feelings als je z’n gezicht zo ziet:<br />
blij met de overwinning, en nu even lekker<br />
moe zijn. Het laat zien dat hij er ook voor heeft<br />
moeten knokken dit jaar en het heus niet<br />
alleen met twee vingers in zijn neus ging.”<br />
98
DOOR DE LENS VAN PETER<br />
Intense blik<br />
“Ik ben geen ‘helmenverzamelaar’, maar hoe langer ik naar deze<br />
Miami-helm keek, hoe mooier ik hem vond. Max heeft normaal<br />
een lichte helm, deze is donkerder. Zijn ogen komen er daardoor<br />
mooi uit, in combinatie met hoe hij de lens in kijkt. Ik wilde close<br />
gaan, maar wel zo veel mogelijk helm tonen.”<br />
Kroon op het werk<br />
“Vaak baal je van de reclames in de achtergrond,<br />
maar deze van Rolex heb ik bewust gebruikt als<br />
kroon op Max’ werk voor het succesvol verdedigen<br />
van de titel. Ook al is hij eerder dit jaar gemaakt.”<br />
Peter van egmond | huisfotograaf formule 1 magazine<br />
99
INDYCAR<br />
Arie Luyendyk houdt<br />
in de VS een scherp<br />
oog op Indycarcoureur<br />
Rinus van<br />
Kalmthout, maar de<br />
tweevoudig Indy<br />
500-winnaar volgt<br />
Max Verstappens<br />
internationale<br />
zegetocht ook<br />
nauwlettend. “We<br />
mogen blij zijn met<br />
zulke Nederlandse<br />
talenten.”<br />
Foto: Getty Images<br />
Daan de Geus<br />
@daandegeus<br />
Trots op<br />
Voor de goede orde: Luyendyk<br />
Dat de jonge Van Kalmthout (22) tóch<br />
schaart ook coureurs als Robin uitschieters produceert, vindt Luyendyk knap.<br />
Frijns (‘die wordt soms wat<br />
Zeker op het grootste podium van de illustere<br />
vergeten’), Nyck de Vries en<br />
Indy 500, laat de Hoofddorper zich steevast<br />
Richard Verschoor onder die<br />
van zijn beste kant zien. “Rinus heeft daar al<br />
talentencategorie. “En dan vergeet ik er<br />
drie keer supergoed gekwalificeerd. Dit jaar<br />
misschien nog één of twee.” Al is dat geen ook, maar toen lag hij er als eerste uit door een<br />
schande, aangezien Luyendyk het ook nu zijn crash waarvan ik op basis van de beelden blijf<br />
helm al jaren aan de wilgen hangt, druk<br />
zeggen dat het er vreemd uitzag, dat er iets<br />
genoeg heeft. De al decennia in de VS<br />
met de auto was. Verder had hij dit seizoen<br />
woonachtige Luyendyk verdiende zijn strepen goede momenten en ook wat foutjes, maar dat<br />
in de IndyCars, waar hij tegenwoordig steward vind ik oké. De situatie waarin hij zit, is niet te<br />
is én mentor van Rinus van Kalmthout.<br />
vergelijken met die van een Josef Newgarden<br />
Waar Verstappen furore maakt in de<br />
bij topteam Penske. Rinus moet er harder voor<br />
Formule 1, doet Van Kalmthout dat in de werken, worstelt meer met het materiaal dat<br />
Amerikaanse serie. Al ontgaat dat het grote hij krijgt. Dan is een foutje soms best<br />
Nederlandse publiek – en de media –<br />
aanvaardbaar, maar hij wordt steeds meer<br />
misschien weleens, meent Luyendyk. “Het is volwassen en ervaren.” Daar speelt Luyendyk<br />
soms moeilijk te begrijpen dat het hartstikke ook een rol bij. “De foutjes die hij maakt, heb<br />
knap is als hij achtste of negende rijdt, omdat ik ook gemaakt, maar toen ik veel ouder en<br />
IndyCar bloody competitive is. Men verwacht langer bezig was. Dat vertel ik hem dan ook:<br />
soms meer, omdat Rinus ook wel eens verder ‘Jongen, hier leer je alleen maar van! Prent het<br />
naar voren zit, maar in de top 10 zitten ís in je hoofd, door naar de volgende race’. Hoe<br />
gewoon heel goed.” Om meerdere reden, zoals hij zich ontwikkelt, ook mentaal, is mooi om<br />
dat het ‘een soort spec series’ is met weinig te zien.”<br />
verschil tussen de auto’s en motoren en een<br />
dicht op elkaar zittend veld. Maar ook<br />
SCHUMACHER-SITUATIE<br />
vanwege het team waarvoor Van Kalmthout Wie zich de afgelopen jaren natuurlijk enorm<br />
rijdt: ECR. “Zij kunnen niet week in, week uit heeft ontwikkeld, is dat andere jonge<br />
een top 10-auto voor Rinus neerzetten.”<br />
Nederlandse racetalent, aan de andere kant<br />
van de oceaan: Max Verstappen. Gevraagd of<br />
hij de Formule 1 een beetje kan volgen,<br />
reageert Luyendyk direct. “Ik zie alles.”<br />
Verstappen en Van Kalmthout vergelijken,<br />
daar is volgens de tweevoudig Indy 500-<br />
winnaar, die in Amerika een heldenstatus<br />
geniet, geen beginnen aan. De disciplines zijn<br />
té verschillend. “Als ik naar Rinus kijk, zie ik<br />
dat hij enorm getalenteerd is. Max heeft<br />
ondertussen allang bewezen dat hij enorm<br />
goed is. Daar had ik het laatst met iemand<br />
over: als het zo doorgaat, kijken straks veel<br />
minder Nederlanders Formule 1. Want als Max<br />
altijd wint, gaat het net als met Michael<br />
Schumacher: toen keek ook niemand meer.”<br />
Dat gezegd hebbende, vindt Luyendyk het<br />
‘prachtig’ als Verstappen wint. “Maar niet<br />
alles”, herhaalt hij lachend. “Althans, niet<br />
zomaar. In het belang van de sport wil je dat<br />
100
INDYCAR<br />
ARIE LUYENDYK<br />
talenten<br />
Luyendyk over<br />
Van Kalmthout<br />
Op formule1.nl lees je een uitgebreid<br />
interview met Arie Luyendyk over<br />
het IndyCar-seizoen van Rinus van<br />
Kalmthout, zijn toekomst en wat<br />
hem zo speciaal maakt!<br />
Scan de QR-code voor<br />
het artikel!<br />
Foto: Road to Indy<br />
hij ervoor moet vechten. Dan is het cool, dan<br />
mag hij van mij alles winnen, haha.”<br />
De manier waarop Verstappen richting zijn<br />
tweede titel gaat, vindt Luyendyk<br />
indrukwekkend. “In het begin viel hij een<br />
paar keer uit, daarna ging het geweldig. Het<br />
lijkt bij hem zo makkelijk te gaan”, al weet<br />
de ex-coureur dat schijn kan bedriegen. Hij<br />
prijst bovendien hoe volwassen de onlangs<br />
pas 25 jaar geworden kampioen is. “Dat<br />
verbaast me altijd.”<br />
“Wat je ook ziet”, vervolgt Luyendyk, “is dat<br />
het, ongeacht hoe getalenteerd iemand is,<br />
altijd even duurt voor iemand die positieve<br />
‘groove’ te pakken heeft. In het begin zag je<br />
nog wel foutjes bij Max. Zelfs vorig jaar nog,<br />
bij die kwalificatie in Jeddah (Verstappen<br />
raakte onderweg naar pole de muur, red.), al<br />
vind ik dat ‘mooie’ foutjes. Zoiets laat zien<br />
hoe competitief hij is, hoezeer hij op de<br />
limiet zit. Dat soort foutjes maakt iedere<br />
topcoureur soms, dat is juist wel mooi.” Voor<br />
Luyendyk springt verder Verstappens<br />
thuiszege op Zandvoort, waar de laatste<br />
bocht zijn naam draagt, eruit. “Hoe hij daar<br />
reed: fantastisch. Hij heeft zoveel mooie<br />
dingen laten zien. Het is geweldig om zijn<br />
verrichtingen te volgen.”<br />
Verstappen kan ook op een steeds grotere<br />
aanhang in Amerika rekenen. Hoewel hij tot<br />
op heden geen hoofdrol heeft gespeeld in de<br />
populaire docudrama Drive to Survive van<br />
Netflix (al verleent hij wél medewerking aan<br />
de nieuwe reeks), is zijn ster er rijzende.<br />
Vooral door zijn successen en Formule 1’s<br />
Amerikaanse expansie. “Hoe populair Max<br />
hier is, vind ik lastig in te schatten”, zegt<br />
Luyendyk. “Dat zijn naam hier herkend<br />
wordt, betekent echter heel wat. Omdat hij<br />
nu veel wint en in beeld is, is de erkenning<br />
groter dan vier, vijf jaar geleden. Dat<br />
eigenaar Liberty Media de sport een push<br />
geeft, speelt mee. Kijk wat ze hier aan races<br />
organiseren: Austin, Miami en straks Las<br />
Vegas – dat wordt een feest. Al zijn Miami en<br />
Las Vegas denk ik geen races die eeuwig op<br />
de kalender blijven. Hoewel”, corrigeert hij<br />
zichzelf, “money talks, natuurlijk.”<br />
101
LEES MEE TOT DE FINISH<br />
Profiteer van 50% korting op een<br />
abonnement op FORMULE 1 Magazine<br />
Lees mee tot de finish en mis niets van Max Verstappens jacht op de titel.<br />
Omdat we bij elke Grand Prix aanwezig zijn, bieden we jou exclusieve content<br />
met een uniek kijkje achter de schermen van de Formule 1. Daarnaast ontvang<br />
je als abonnee het extra dikke Jaaroverzicht (t.w.v. €15,99), zodat je het<br />
volledige raceseizoen na afloop nog eens kunt herbeleven!<br />
50%<br />
korting<br />
SCAN DE QR-CODE OF GA NAAR<br />
FORMULE1.NL/FINISH<br />
Deze aanbieding is geldig t/m 8 december <strong>2024</strong>. Na de actieperiode betaal je de reguliere prijs en geldt een opzegtermijn van 1 maand.<br />
De korting wordt berekend o.b.v. de gemiddelde winkelverkoopprijs (€ 7,08). Op deze verkoopovereenkomst zijn de leveringsvoorwaarden<br />
en het privacybeleid van Roularta Media Nederland BV van toepassing. De prijs is incl. verzendkosten. Beeldvorming: Foto’s Freepik