24.10.2024 Views

2024-Inkijkexemplaar-NB-Bevestiging

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

MAX VERSTAPPEN WERELDKAMPIOEN 2022<br />

Extra dikke<br />

kampioens<br />

editie<br />

108 pagina’s<br />

Altijd op pole!<br />

EXCLUSIEF<br />

JOS VERSTAPPEN<br />

SVEN KRAMER<br />

Rijzende<br />

ster<br />

‘TIJDPERK MAX IS AANGEBROKEN’<br />

NYCK<br />

DE VRIES<br />

IN FORMULE 1<br />

GEDULD BELOOND<br />

15/16<br />

2022<br />

8 718972 280840<br />

00122<br />

AP<br />

Adviesprijs € 8,25 13 okt t/m 2 nov


INH<br />

Extra dikke<br />

kampioens<br />

editie<br />

108 pagina’s<br />

UD<br />

Nummer 15/16 2022<br />

Foto: Getty Images<br />

20<br />

Foto: Motorsport Images<br />

MAX VERSTAPPEN<br />

‘DE BLOEDDRUK WAS MINDER<br />

HOOG DAN VORIG JAAR’<br />

Foto: Motorsport Images<br />

66<br />

GRAND PRIX<br />

VAN JAPAN<br />

LANGE ZIT EN<br />

WOEDE OM<br />

EEN KRAAN OP<br />

DE BAAN<br />

26<br />

JOS VERSTAPPEN<br />

‘ALS IK ER NIET VOORBIJ KWAM, REED<br />

IK EROVERHEEN. DAT DOET MAX NIET’<br />

RUBRIEKEN<br />

3 Voorwoord<br />

6 Gallery Peter van Egmond<br />

16 Start<br />

17 Overstuur: Koen Vergeer<br />

38 Column: Renger van der Zande<br />

42 Interview: Toto Wolff<br />

54 Backstage<br />

84 Monoloog: Churandy Martina<br />

100 IndyCar: Rinus van Kalmthout<br />

106 Column: Amber Brantsen<br />

62<br />

REPORTAGE: GRAND PRIX VAN JAPAN<br />

NA JAPAN HEEFT OOK NETFLIX YUKI TSUNODA ONTDEKT<br />

Foto: Getty Images<br />

04


56<br />

GEDULD NYCK DE<br />

VRIES BELOOND<br />

‘VAN EXCITEMENT NAAR<br />

ZENUWEN EN TERUG’<br />

Foto: ANP<br />

Foto: Getty Images<br />

46<br />

INTERVIEW: SVEN KRAMER<br />

OVER MAX VERSTAPPEN<br />

‘NIEMAND IS VAN STEEN, OOK MAX NIET’<br />

<br />

Uitgave van NewSkoolMedia,<br />

onderdeel van Roularta Media Nederland<br />

Bezoekadres: Spaklerweg 53, 1114 AE Amsterdam<br />

34<br />

REPORTAGE: VIAPLAY<br />

EEN KIJKJE ACHTER DE SCHERMEN<br />

PREVIEW GP VERENIGDE STATEN<br />

OPVOLGER VOOR ROSSI?<br />

102<br />

PREVIEW GP MEXICO<br />

‘HET STADIONGEDEELTE IS NU<br />

VEEL TE LANGZAAM’<br />

104<br />

Abonnementen en klantenservice<br />

Blad niet ontvangen? Verhuisd? Regel eenvoudig<br />

24/7 uw abonnementszaken op:<br />

https://service.newskoolmedia.nl/<br />

Mail: klantenservice@formule1.nl<br />

Post: New Skool Media, Afdeling Klantenservice,<br />

Postbus 606, 7000 AP Doetinchem<br />

Telefoon klantenservice 020 - 894 75 46<br />

Telefoon redactie: 020 - 210 54 14<br />

Uitgever: Léon Bouwman<br />

Hoofdredacteur: André Venema<br />

Chef redactie: Frank Woestenburg<br />

Redactie: redactie@formule1.nl<br />

Daan de Geus (daan@formule1.nl),<br />

Mike Mulder (mike@formule1.nl)<br />

Sjaak Willems (sjaak@formule1.nl)<br />

Laurens Stade, Sander Kamphof (stagiair)<br />

Medewerkers magazine:<br />

Rob van den Heijkant, Rob Kamphues,<br />

Robert van Overbeeke, Ho-Pin Tung,<br />

Noël Ummels, Koen Vergeer,<br />

Jacques Villeneuve, Renger van der Zande<br />

Fotografie en illustraties:<br />

Peter van Egmond, MotorsportImages, ANP,<br />

Getty Images, Graphic News, Andreas Terlaak<br />

Vormgeving: Almar Uilenbroek<br />

Advertenties en samenwerking:<br />

René Zaaijer, sales@newskoolmedia.nl<br />

Marketing:<br />

Marc Bongers<br />

marc.bongers@newskoolmedia.nl<br />

Femke Ooms<br />

femke.ooms@newskoolmedia.nl<br />

Druk: Habo DaCosta<br />

Foto: Motorsport Images<br />

Foto: Getty Images<br />

Distributie:<br />

Nederland: Aldipress BV<br />

België: AMP<br />

05


GALLERY<br />

Peter van egmond<br />

Hoera-foto<br />

“Ik stond tijdens de race<br />

langs de baan en dacht<br />

eigenlijk dat Max Verstappen<br />

sowieso ‘gewoon’ kampioen<br />

was geworden. Omdat ik<br />

ervan uitging dat hij zou<br />

winnen met de snelste ronde<br />

– die hij achteraf niet bleek<br />

te hebben – en automatisch<br />

kampioen zou zijn. Voor mij<br />

was er dus geen verwarring<br />

na afloop, haha! Deze foto<br />

is genomen op het rechte<br />

stuk, waar na een toch al<br />

chaotische middag, de echte<br />

chaos nog moest komen. De<br />

‘hoera-foto’ is een gevecht,<br />

waarbij een flinke dosis<br />

geluk komt kijken. Het is<br />

duwen en trekken, wat op<br />

mijn leeftijd iets lastiger<br />

wordt. Max ging voor de<br />

tweede keer op de schouders,<br />

net als Gianpiero Lambiase.<br />

Ondanks dat de flitser ‘GP’<br />

half bedekt, vind ik het<br />

een mooie foto vanwege de<br />

synergie tussen Max en Lambiase.<br />

Het is natuurlijk een<br />

team effort, maar het leunt<br />

volgens mij ook wel op hoe<br />

die twee elkaar aanvoelen.”<br />

Camera: Nikon Z9<br />

Brandpunt: 30 mm<br />

Iso: 800<br />

Sluitertijd: 1/60<br />

Diafragma: f/7.1


GALLERY<br />

Peter van egmond<br />

Knuffel van Kelly<br />

“Na alle feestelijkheden<br />

ging Max Verstappen naar<br />

zijn privévertrek. Misschien<br />

denk je dat dit een luxueus<br />

onder komen is, dat van alle<br />

gemakken is voorzien, maar<br />

het is een klein hokje waar<br />

je amper je kont kan keren<br />

en daarom is het er ook een<br />

beetje een rommeltje. Ik<br />

heb deze foto door de deuropening<br />

gemaakt, toen Max<br />

even alleen was. Nou ja,<br />

alleen, er stonden nog twee<br />

fotograferen te proberen<br />

een foto te maken. Het was<br />

denk ik het eerste moment<br />

dat Max na afloop even<br />

rust had, tijd voor zichzelf.<br />

Ik heb nog niet eerder zo’n<br />

soort foto gemaakt, omdat ik<br />

hem meestal niet achterna<br />

ga, meer afstand houd en ze<br />

soms te gemaakt vindt. Maar<br />

deze vind ik heel natuurlijk<br />

en niet geposeerd. Het helpt<br />

misschien dat Kelly me bij<br />

het podium al omhelsde,<br />

omdat ze weet dat ik bij het<br />

team hoor, en ik me daarom<br />

meer welkom voelde.”<br />

Camera: Nikon Z9<br />

Brandpunt: 24 mm<br />

Iso: 800<br />

Sluitertijd: 1/80<br />

Diafragma: f/4.5


GALLERY<br />

Peter van egmond<br />

Grondwerk<br />

“Zoals iedereen weet, is<br />

Singapore een avondrace.<br />

Met de huidige kwaliteitscamera’s<br />

en hun hoge ISO<br />

is fotograferen in slechte<br />

lichtomstandigheden geen<br />

probleem meer. Mooie<br />

bijkomstigheid is dat<br />

vonkende auto’s nog mooier<br />

uitkomen dan bij daglicht.<br />

Het werken in Singapore is<br />

lastig, vanwege alle hekken<br />

rond het circuit. Maar lopend<br />

naar bocht 7 vond ik een<br />

gaatje, laag bij de grond,<br />

tussen de betonblokken.<br />

Door het lage standpunt had<br />

ik al het gevoel dat het beeld<br />

er dynamischer zou uitzien<br />

dan wanneer ik hier op ooghoogte<br />

zou fotograferen. Je<br />

komt elk jaar terug en maakt<br />

vaak dezelfde foto’s. Daarom<br />

ben ik extra tevreden, omdat<br />

ik voor mijn gevoel iets<br />

‘nieuws’ heb gemaakt.”<br />

Camera: Nikon Z9<br />

Brandpunt: 50 mm<br />

Iso: 2500<br />

Sluitertijd: 1/1600<br />

Diafragma: f/3.5


GALLERY<br />

Peter van egmond<br />

Overpeinzing<br />

“In 2017 stond ik op de plek<br />

waar Vettel stopte na zijn<br />

startcrash met Räikkönen<br />

en Max. In Singapore heb je<br />

geen serviceroad en moet<br />

een coureur dus lopend terug<br />

naar de pits. Vettel wist de<br />

weg niet en vroeg aan mij<br />

hoe hij naar de pits moest<br />

wandelen. Dit jaar stond ik<br />

op de plaats waar Alonso<br />

met pech uitviel. Hij had<br />

geen zin om terug te lopen<br />

en baalde enorm. Nadat hij<br />

uit de auto was geklommen,<br />

zocht hij een eenzaam plekje<br />

voor zichzelf om de frustratie<br />

te verwerken. Ik vraag me<br />

op deze foto af waar Alonso<br />

over na zit te denken: zal<br />

het volgend jaar bij Aston<br />

Martin beter gaan of had ik<br />

misschien gewoon moeten<br />

stoppen?”<br />

Camera: Nikon Z9<br />

Brandpunt: 200 mm<br />

Iso: 1000<br />

Sluitertijd: 1/200<br />

Diafragma: f/2.8


GALLERY<br />

Peter van egmond<br />

Spider Alley<br />

“Toen ik in 1992 voor het<br />

eerst naar Suzuka ging, wist<br />

ik natuurlijk totaal de weg<br />

niet. Ik vroeg daarom een<br />

ervaren Nederlandse collega<br />

hoe ik van de chicane naar<br />

de R130 kon lopen. Hij zei:<br />

‘O, dat is makkelijk. Via<br />

Spider Alley’. Ik dacht: hoezo,<br />

Spider Alley? Ik had echt<br />

geen idee wat hij daarmee<br />

bedoelde. Maar daar kwam<br />

ik snel achter op weg naar<br />

die fameuze R130. Het is een<br />

supersmal paadje met veel<br />

begroeiing, spinnenwebben<br />

en uiteraard ook spinnen.<br />

Die spinnen heb ik al eens<br />

los op de foto gezet, maar dit<br />

keer zag ik een plek waar ik<br />

ook een Formule 1-auto in<br />

de achtergrond kon krijgen.<br />

Voor mijn gevoel is dit de<br />

perfecte foto van Spider<br />

Alley. Daarna heb ik mijn<br />

statief gepakt om de weg<br />

spinnenwebvrij te maken en<br />

te vervolgen naar de R130.”<br />

Camera: Nikon Z9<br />

Brandpunt: 24 mm<br />

Iso: 1600<br />

Sluitertijd: 1/640<br />

Diafragma: f/22


Niet te<br />

stoppen<br />

Met een straatlengte voorsprong in het WK komt Max Verstappen<br />

naar Suzuka, maar het is toch – ook voor hemzelf – nog een<br />

verrassing als hij na het vallen van de vlag ‘ineens’ op een ietwat<br />

opmerkelijke wijze tot kampioen wordt gekroond. Al gaat daar wel<br />

weer een galavoorstelling aan vooraf die zijn dominante seizoen<br />

samenvat. “Max was dit jaar van een andere planeet.”<br />

Daan de Geus<br />

@daandegeus


MAX VERSTAPPEN<br />

DE WEG NAAR DE TITEL<br />

Foto: Getty Images<br />

21


MAX VERSTAPPEN<br />

DE WEG NAAR DE TITEL<br />

H<br />

et is heilige autosportgrond, en zelf maakte<br />

Max Verstappen er in 2014 zijn eerste<br />

officiële Formule 1-meters. Suzuka is niet<br />

alleen een oldskool circuit, maar ook van<br />

historisch belang, met elf eerdere titels die<br />

er zijn beslist. Voorafgaand aan het<br />

weekend op de Japanse omloop tilt<br />

Verstappen daar zelf echter niet te zwaar<br />

aan. “Het zou heel mooi zijn als het hier<br />

gebeurt”, zegt hij, al zou hij het vooral mooi<br />

vinden voor de mensen van Honda,<br />

Red Bulls motorpartner die ondanks de<br />

officiële exit eind 2021 achter de schermen een steeds grotere rol<br />

speelt. Met ingang van het thuisweekend staat de fabrikant weer<br />

met zijn eigen merknaam op de auto, in plaats van enkel met die<br />

van de racetak Honda Racing Corporation.<br />

Verder, vervolgt Verstappen, wil hij nergens op vooruitlopen. Na een<br />

miserabel weekend in Singapore, waar hij zijn eerste matchpoint en<br />

kans om de titelstrijd te beslissen liet liggen, wil hij in Japan vooral<br />

een goed weekend hebben. Lukt dat niet, ‘dan maar de volgende<br />

race’. De rust en kalmte typeren de kampioen dit seizoen – het<br />

weekend in Singapore uitgezonderd – na het winnen van zijn eerste<br />

titel. Dat wordt natuurlijk mede ingegeven door zijn enorme voorsprong<br />

in het kampioenschap op titelrivaal Charles Leclerc. Al is dat<br />

wel eens anders geweest.<br />

WISKUNDE<br />

Seizoen 2022 is drie races oud als Max Verstappen denkt dat titelprolongatie<br />

er al niet meer in zit. Na de eenzame wandeltocht door<br />

de woestijn na zijn uitvalbeurt tijdens de seizoenopener in Bahrein,<br />

voelt de titel twee races en nóg een nulscore in Australië later,<br />

mijlenver weg. Misschien is het ook wel de afstand, van Melbourne<br />

naar zijn geliefde thuishaven Monaco, die de kloof in het kampioenschap<br />

van 46 punten naar Charles Leclerc zelfs met nog negentien<br />

races te gaan onoverbrugbaar laten voelen. “Want op dit moment<br />

denk ik dat we wel 45 races nodig hebben”, grapt de geboren winnaar<br />

Verstappen zowel scherp als gelaten, als hem wordt gevraagd<br />

of Red Bull en hij de achterstand nog kunnen inlopen. Drie races<br />

later is het tij in elk geval qua punten al gekeerd. Van een leien<br />

dakje gaat het nog niet allemaal, maar een hattrick aan zeges heeft<br />

voor een schommeling van 52 punten gezorgd en een voorsprong<br />

van zes stuks op Leclerc. Er is niettemin genoeg wat nog beter kan,<br />

beklemtoont Verstappen. Red Bulls RB18 is te zwaar, kampt nog met<br />

kinderziekten en is niet per se voor zijn rijstijl op maat gemaakt.<br />

Daarnaast beleeft Red Bull te veel rommelige weekends en laat het<br />

kwalificatietempo te wensen over. Verstappen is ondanks zijn<br />

zegereeks niet bang dat te benoemen en benadrukken – kritisch zijn<br />

kenmerkt zijn enorme winnaars mentaliteit. “Het kan altijd beter,<br />

toch?”, legt hij dat uit. “Als team passen we ons snel aan en lossen<br />

problemen goed op, maar we moeten echt proberen niet te veel<br />

fouten te maken en constant te presteren.” Winnen, dat lukt, maar<br />

domineren, wat hij het liefste doet, nog niet.<br />

Lang is het dan hetzelfde liedje: Ferrari is snel op zaterdag, maar<br />

Red Bull is zondag doorgaans sneller, slimmer of sterker – terwijl<br />

Ferrari ook veel fouten maakt en pech heeft. Verstappen blijft<br />

voorzichtig, wijzend naar hoe snel het kan verkeren, op basis van<br />

het begin van het jaar. Hij krijgt daarna echter stukje bij beetje meer<br />

zijn zin wat betreft zijn wens om te domineren. Hij staat de WK-leiding<br />

na de ommekeer sowieso niet meer af, terwijl de échte competitieve<br />

aardverschuiving in de maak is. Die volgt eigenlijk al voor de<br />

zomerstop, als Verstappen zijn voorsprong uitbreidt naar maar liefst<br />

tachtig punten. Zijn drie races en drie zeges na het zomerreces zijn<br />

daarna de laatste nagels aan de doodskist van Leclercs kampioenschapskansen<br />

en -campagne. En niet alleen door de wiskunde die<br />

erachter steekt. Het is vooral de manier waarop, en de vele loftuitingen<br />

die steeds volgen.<br />

KWESTIE VAN TIJD<br />

Op het snelle Spa sprint Verstappen van een veertiende startplek<br />

met speels gemak door het veld en wint alsnog met een riante<br />

voorsprong. “Max was vandaag buitenaards”, steekt teamgenoot<br />

Sergio Pérez zijn bewondering niet onder stoelen of banken. Thuis<br />

in Nederland weerstaat Verstappen de druk van een strategisch spel<br />

22


Nog een<br />

titel te<br />

winnen<br />

Na het binnenhalen van de<br />

tweede rijderstitel op rij<br />

heeft Red Bull haar vizier<br />

gericht op een prijs die het<br />

sinds 2013 al begeert: de<br />

constructeurstitel. “Dat<br />

is het gevecht dat ons nog<br />

rest”, meldt teambaas<br />

Christian Horner. “De<br />

afgelopen acht jaar heeft<br />

Mercedes deze titel steeds<br />

gewonnen, maar hopelijk<br />

kunnen we deze beker ook<br />

winnen en naar huis brengen.<br />

We moeten onze aandacht<br />

daar dus snel naar verleggen.<br />

Daarnaast willen we graag<br />

tweede worden bij de<br />

coureurs met Sergio Pérez.”<br />

Bij de constructeurs zit<br />

Red Bull op rozen: het staat<br />

165 punten voor op Ferrari<br />

en kan de klus klaren bij<br />

de volgende Grand Prix, in<br />

Amerika. In de strijd om de<br />

tweede stek bij de coureurs<br />

staat Pérez één puntje voor<br />

op Charles Leclerc.<br />

Foto: Getty Images<br />

en late herstart. “Ongelofelijk hoe koel hij bleef”, toont Red Bull-topman<br />

Helmut Marko zich onder de indruk. Na zijn winnende zondagsrit van<br />

zeven naar één op het supersnelle Monza, steekt teambaas Christian<br />

Horner de loftrompet. “Max is on fire, hij was niet te stoppen.” Zijn<br />

stercoureur heeft dit jaar volgens Horner sowieso weer een grote stap<br />

gezet. “Sinds hij vorig jaar kampioen is geworden, heeft hij de lat nog<br />

hoger gelegd.”<br />

Zelfs rivaal Leclerc weet zes raceweekends voor het eind al hoe laat het<br />

is. “Het is een kwestie van tijd voor Max kampioen wordt”, erkent hij in<br />

Singapore. Door het lastige weekend van Verstappen aldaar wordt de<br />

beslissing nog even uitgesteld, maar in Japan is het dan zover. In tegenstelling<br />

tot Abu Dhabi vorig jaar is er nu geen Hollywood-einde na een<br />

blockbuster-seizoen, al heeft het nog wel even iets van Candid Camera.<br />

Winnaar Verstappen wordt gefeliciteerd met de zege, heeft die al met zijn<br />

team gevierd en denkt dat het qua WK-titel dan maar in Austin moet<br />

gebeuren, als er ineens nogmaals gejuich opstijgt in parc fermé: Leclerc<br />

is een plekje teruggezet vanwege afsteken in het duel met Sergio Pérez,<br />

dus Verstappen heeft genoeg punten voor de kroon. Ook omdat, wat de<br />

nodige verwarring veroorzaakt bij Red Bull én de buitenwereld, het volle<br />

pond punten ondanks de kortere raceafstand toch wordt uitgekeerd.<br />

“Toen de monteurs ineens begonnen te juichen omdat niet Charles maar<br />

Sergio tweede was, wist ik nog niet om hoeveel punten het ging en wat<br />

het betekende. Toen bleek ik ineens kampioen te zijn”, lacht Verstappen.<br />

“Daarna zeiden allemaal mensen: ‘Nee, je bent het toch niet’ vanwege de<br />

onduidelijkheid, dus dat was wel raar, maar toen bleek het tóch te<br />

kloppen en waren we weer kampioen. Ik vond het eigenlijk wel grappig.”<br />

Teambaas Horner was ook blij verrast: “Wij gingen er eigenlijk – ten<br />

onrechte – vanuit dat er minder punten uitgedeeld zouden worden,<br />

omdat minder dan 75% van de originele raceafstand was afgelegd – en<br />

we dus één punt tekort zouden komen. Toen bleken we plots toch de grote<br />

23


MAX VERSTAPPEN<br />

DE WEG NAAR DE TITEL<br />

winnaars”, zegt Horner, die hier nota bene achter kwam toen zijn<br />

coureur op het podium door Jenson Button werd aangekondigd als<br />

‘wereldkampioen Max Verstappen’.<br />

MINDER HOGE BLOEDDRUK<br />

Horner, Marko, ontwerpgenie Adrian Newey – het brein achter de<br />

uiteindelijk dominante RB18 – en Verstappens manager Raymond<br />

Vermeulen vallen elkaar na de race in Red Bulls hospitality-onderkomen<br />

in de armen, maar van enorme feestvreugde vol knallende<br />

kurken is geen sprake. In tegenstelling tot een jaar eerder in<br />

Abu Dhabi, toen de feestelijkheden tot diep in de kleine uurtjes doorgingen,<br />

is het gevoel van ontlading anders. Zoals Horner het schetst,<br />

was er vorig jaar naast de euforie ook opluchting na het overleven<br />

van het ‘zwaargewichtengevecht’ met Mercedes en Lewis Hamilton<br />

– inclusief de controversiële slotfase van de seizoensfinale. De<br />

uiteindelijke beslissing ging in 2022 met een stuk minder spanning<br />

gepaard door de lange aanloop én opmerkelijke climax.<br />

“De bloeddruk liep dit keer wat minder hoog op”, grijnst en beaamt<br />

de altijd nerveus met zijn been op de pitmuur tikkende Horner.<br />

Vermeulen, verwijzend naar de finale van vorig jaar: “Het schijnt bij<br />

ons altijd met een verhaal te moeten. Het kwam toch nog als een<br />

verrassing toen we al allemaal bij het hek in parc fermé stonden. We<br />

hoorden via Formula One Management dat overal stond dat Max<br />

kampioen was.”<br />

Volgens Verstappen zelf vallen zijn twee titels niet te vergelijken.<br />

Hoewel: “Deze titel voelt heel anders dan de eerste. De eerste is denk<br />

ik altijd emotioneler, maar deze tweede is denk ik mooier door alle<br />

zeges en geweldige races die we hebben gehad.” Het was wel ‘een<br />

heel ander seizoen’, zegt hij. “Dit jaar was in het begin even<br />

moeilijk, maar hebben we ons goed opgericht.” Natuurlijk, in<br />

Singapore was Verstappen kritisch na de benzineblunder van zijn<br />

team. “Maar dat moet kunnen. Het team mag het mij ook vertellen<br />

als ík het verpest. Zo houden we elkaar scherp en blijven de neuzen<br />

de goede kant op staan. We willen namelijk perfect zijn.”<br />

EEN GOED STEL<br />

Perfectie is wat Verstappen en Red Bull in Suzuka benaderen of<br />

zelfs behalen, terwijl hun hele seizoen (na de valse start) niet<br />

anders dan dan als ijzersterk kan worden gekarakteriseerd. Behalve<br />

Verstappen prijst Horner de teamprestatie, alle knappe technische<br />

koppen. Het merendeel loopt na het vallen van de vlag al snel met<br />

de klaargelegde nieuwe kampioenspetjes op, inclusief rood-witblauw<br />

geschminkt vlaggetje op de wangen voor de wat kleurrijkere<br />

types, onder wie de altijd markante Marko. ‘Een goed stel’, zou<br />

Foto: Peter van Egmond<br />

24


‘Het schijnt<br />

bij ons altijd<br />

met een<br />

verhaal te<br />

moeten’<br />

voetbalcommentator Theo Reitsma het feestvierende en zo goed<br />

ingespeelde team misschien wel hebben genoemd. Red Bull moet het<br />

nu met enthousiaste teksten van de Japanse circuitspeaker doen.<br />

Als het aan Verstappen ligt, blijft de club zeker nog een tijd bij<br />

elkaar. “Dit is een goede groep mensen. Het belangrijkste is nu die<br />

bij elkaar te houden”, toont de tweevoudig wereldkampioen zich ook<br />

als kopman bewust van hoezeer het een teamsport is. “Hopelijk<br />

kunnen we dan samen races en titels blijven winnen.” Wat dit<br />

seizoen betreft, komt hijzelf ook haast woorden te kort. “Wát een jaar<br />

hebben we gehad…”, kan hij het nog niet helemaal geloven, “want<br />

het was ongelofelijk.”<br />

Verstappen is ‘pas’ de tweede Red Bull-kampioen, maar de eerste<br />

– Sebastian Vettel – reeg een kwartet opeenvolgende titels aan<br />

elkaar. De Nederlander ligt nog tot en met 2028 vast bij Red Bull,<br />

met deze tweede titel als hét bewijs dat hij er juist aan heeft<br />

gedaan zijn vertrouwen in de renstal te plaatsen. Op pas 25-jarige<br />

leeftijd is the sky the limit voor Verstappen en het team.<br />

Alles wat we in 2022 hebben gezien, wijst erop dat Verstappen<br />

met meer ervaring alleen maar nóg beter wordt. Zijn rivalen zijn<br />

gewaarschuwd, want zoals Horner het treffend samenvat: “Max<br />

heeft dit kampioenschap gedomineerd. Hij was dit jaar van een<br />

andere planeet.”<br />

‘Speciaal’<br />

Spa-weekend<br />

als hoogtepunt<br />

Als kampioen word je uiteraard<br />

naar je hoogte- en diepte punten<br />

gevraagd. Max Verstappen wijst<br />

naar de seizoenstart en de races in<br />

Bahrein en Australië als grootste<br />

tegenvallers. “Vanwege de uitvalbeurten.<br />

Zelfs als je een slechte<br />

race hebt, is het immers belangrijk<br />

punten te scoren. Uitvallen<br />

is het ergste dat kan gebeuren.”<br />

Voor zijn hoogtepunt van het<br />

jaar kijkt hij dichter bij huis,<br />

naar zijn tweede thuis wedstrijd<br />

op Spa-Francorchamps. “Dat<br />

weekend domineerden we totaal.<br />

Zulke weekends zijn behoorlijk<br />

zeldzaam. Toen ik zondag<br />

thuiskwam en er een beetje op<br />

terugkeek, besefte ik hoe crazy en<br />

speciaal dat eigenlijk was.”<br />

Foto: Getty Images<br />

Foto: Getty Images<br />

25


INTERVIEW<br />

JOS VERSTAPPEN<br />

‘MAX IS GEWOON<br />

26


Met zijn tweede wereldtitel op<br />

zak heeft Max Verstappen zich<br />

in een illuster rijtje kampioenen<br />

gevoegd. Vader Jos kijkt terug op<br />

een nu al bijzonder jaar en vooruit<br />

naar wat nog komt. “Als Max een<br />

competitieve auto heeft, doet hij<br />

elke keer mee om de wereldtitel.”<br />

André Venema<br />

@AndreF1nl<br />

Foto: Peter van Egmond<br />

Jos Verstappen is in opperbeste stemming,<br />

een paar uur voordat in Singapore de<br />

eerste trainingssessie begint. En niet<br />

alleen omdat Jos’ eigen moeder Marianne<br />

en zus Gerda in de privéjet van zijn zoon,<br />

de wereldkampioen, zijn meegereisd. Op<br />

het volle terras van Red Bulls tijdelijke<br />

onderkomen op het Marina Bay Street<br />

Circuit kijkt Verstappen geamuseerd toe<br />

hoe Max zijn zoveelste (kleine)<br />

verjaardags taart krijgt overhandigd en professioneel op<br />

de foto gaat met een tafel vol genodigden. Zo gaat het,<br />

vervolgt hij, vaak tijdens Grands Prix. De agenda van zijn<br />

zoon zit doorgaans mudvol. Hij is immers het onbetwiste<br />

boegbeeld van de energiedrankjesfabrikant.<br />

Zeven jaar heeft de reis naar de wereldtitel Formule 1<br />

sinds Max Verstappens entree in 2015 bij Scuderia Toro<br />

Rosso – als jongste coureur ooit – uiteindelijk geduurd.<br />

Maar de reis erheen duurde veel langer, was intensiever<br />

dan intensief. Het verhaal is genoegzaam bekend: Jos<br />

Verstappen investeerde meer dan tien jaar geld, nog meer<br />

tijd en al zijn liefde en kennis in een haast academische<br />

raceopleiding van zijn zoon. Het werd na afloop van zijn<br />

eigen carrière zijn levenswerk, dat vorig jaar in Abu Dhabi<br />

voor het eerst en zondag in Japan voor de tweede keer<br />

werd bekroond.<br />

HEEL COMPLEET’<br />

27


INTERVIEW<br />

JOS VERSTAPPEN<br />

Jos, zeven jaar geleden zaten we hier ook in Singapore. Het was de<br />

veelbewogen race van Max’ beroemde ‘No!’, de weigering om<br />

collega Carlos Sainz in de race voorbij te laten.<br />

JV: “Dat kan ik me nog goed voor de geest halen. Ik heb er vandaag<br />

toevallig nog een stuk over gelezen, waarin Franz Tost (teambaas,<br />

red.) zei dat hij het helemaal eens was met Max’ beslissing. Zaten<br />

we toch op dezelfde golflengte, haha. Dat verbaasde mij na afloop<br />

destijds ook, ja. Want het was best een heftige race. Wat er toen<br />

gebeurde, had zo zijn redenen. Er speelde van alles binnen het<br />

team. Maar ik denk wel dat Max uiteindelijk gelijk had.”<br />

Met één simpel tweeletterwoord wist de hele wereld in een klap<br />

wie Max Verstappen is. Het was zijn visitekaartje.<br />

“Daar heeft het misschien wel een beetje mee te maken, maar het<br />

moet wel fair zijn. Volgens Max, mij en ook Franz klopte het toen<br />

gewoon niet. En daarom zei hij dat.”<br />

Je vertelde na afloop van die race dat je Max aan zijn oor had<br />

getrokken als hij aan de kant was gegaan.<br />

“Klopt. Maar dat weet hij. Zo staan we er altijd in; zo staat hij er<br />

namelijk zelf ook in. Ik denk dat als het andersom was geweest, hij<br />

dat bij mij ook zou hebben gedaan. Want op dat gebied zitten we op<br />

dezelfde golflengte.” Lachend: “Heeft-ie van thuis meegekregen.”<br />

Moest je dat erin rammen, of zat het er al in?<br />

“Ik moet zeggen dat Max een ontzettend leuke en lieve jongen<br />

– kerel nu – is. Maar zodra hij de helm opzet, verandert hij in een<br />

de andere kant ook heel netjes. Hij kan ontzettend goed met de<br />

banden omgaan. Waar andere coureurs nog wel eens het predicaat<br />

krijgen van bandenfluisteraar, daar draait hij rondjes om hen heen<br />

met nog betere banden. Max is gewoon heel compleet. Dat is het<br />

allermooiste aan hem.”<br />

Ooit maakte je je er zorgen over dat hij misschien te nonchalant<br />

zou zijn.<br />

“Dat is-ie nog steeds. Maar dat is ook wel weer zijn kracht. Ik heb<br />

daar vroeger veel over nagedacht en maakte me zorgen of hij er<br />

genoeg achteraan zat. Zeg maar: zoals ik het deed. Ik was altijd met<br />

de sport bezig, wilde weten wat er speelde, wat er binnen de fabriek<br />

gebeurde… Max heeft dat minder. Maar dat is dus ook zijn kracht,<br />

om er zo relaxed in te staan. Hij maakt zich nergens druk om,<br />

eigenlijk op alle gebieden. Hij is eerder timide.”<br />

Die kracht waar je het nu over hebt, is die vorig jaar mede<br />

bepalend geweest?<br />

“Dat denk ik wel. Hoe hij met sommige dingen omging... Er was<br />

soms op sociale media een bepaald negativisme, daar kon hij<br />

makkelijk mee omgaan en het ook van tafel vegen. En laten we<br />

eerlijk zijn: dat moet soms ook.<br />

De Formule 1 is qua media toch wel een beetje een Engels<br />

georiënteerde sport. Die staan toch achter de Engelse rijders. Daar<br />

moet je je soms wel tegen verdedigen. Ik denk dat Max dat op een<br />

heel mooie manier doet. Hij laat het lekker links liggen, trekt zich<br />

er weinig van aan.”<br />

‘ALS MAX EEN COMPETITIEVE AUTO HEEFT, DOET<br />

HIJ ELKE KEER MEE OM DE WERELDTITEL’<br />

leeuw, zeg maar. Dat is echt zo. Op het circuit was Max altijd heel<br />

anders dan hij privé is. Dat is nu nog zo.”<br />

Herken jij dat?<br />

“Ik was daarin nog veel extremer. Als ik er niet voorbijkwam, reed<br />

ik eroverheen. En dat doet Max niet. Op één keer na dan, vorig jaar.<br />

Max is bedachtzamer, veel verder. Hij weet echt wel tot hoever hij<br />

kan gaan, waar de grens ligt.”<br />

Vind jij Max een mooie coureur om te zien?<br />

Licht verbaasd: “Je vraagt dat aan een vader… Hier gaan de<br />

mensen weer op reageren, maar dat interesseert me toch niet<br />

zoveel: ik vind van wel. Weet je, wat ik mooi vind aan een coureur,<br />

is dat hij zich volledig geeft. Dat hij op de limiet zit en weet wat hij<br />

doet, vanaf het eerste moment. Max heeft ook niemand nodig om<br />

hard te gaan. En dat geldt niet voor iedereen. Anderen hebben<br />

iemand nodig om naartoe te werken. De topcoureurs doen dat uit<br />

gevoel. Dat komt uit henzelf.”<br />

Je bent niet de enige op deze wereld die zijn rijstijl bewondert.<br />

“Nee, dat weet ik. Maar je vraagt het aan zijn vader, hè…. Ik vond<br />

dat hij dat vroeger in de karting al had. Max is agressief, maar aan<br />

Is hij selectiever geworden in omgang met mensen en media?<br />

“O ja. En dat wordt eigenlijk alleen maar erger.”<br />

Een hypothetische vraag. Max heeft vaker gezegd dat hij niet tot<br />

zijn 40e doorgaat. Stel dat hij na dit contract zegt: ‘Ik stop’. Zou je<br />

daar vrede mee hebben als je weet dat hij nog voor titels en<br />

overwinningen kan rijden?<br />

“Ja hoor, maar we zullen in 2028 de balans wel weer opnieuw<br />

opmaken. Het is niet zo dat hij records najaagt. Dat interesseert<br />

hem echt niks, maakt hem niet uit. Daar heeft hij het ook nooit<br />

over.<br />

Ik zou het me wel kunnen voorstellen: je wordt als coureur heel<br />

erg geleefd en dat wordt alleen maar erger naarmate er meer<br />

wedstrijden komen.<br />

Je hebt naast de Formule 1 heel weinig leven, bent er constant mee<br />

bezig. En op een gegeven moment ben je daar zo klaar mee... Af en<br />

toe heb je die rust echt nodig.<br />

Max ook. Dan sluit hij zich compleet af, na het seizoen of in de<br />

zomerstop, en wil hij niet eens meer over Formule 1 praten. In mijn<br />

tijd had je maximaal achttien wedstrijden. Nu zijn het er 22 en<br />

volgend jaar 24. Je kunt ook overdrijven, hè. Te veel is ook niet<br />

goed, het moet toch een beetje exclusief blijven.”<br />

28


Foto: Getty Images<br />

Jij vindt 24 Grands Prix te veel.<br />

“Ja. Kijk naar jezelf en naar mij: je hebt een gezin, familie... Als je<br />

al die wedstrijden moet gaan volgen, ben je nooit thuis, dan heb je<br />

meer een relatie via de telefoon. Er lopen hier duizenden mensen<br />

rond die allemaal familie en kinderen hebben. Zoveel van huis,<br />

dat gaat gewoon niet. Ik vind: maximaal twintig wedstrijden.<br />

Maximaal.”<br />

Jullie praten geregeld met FOM-topman Stefano Domenicali.<br />

Geven jullie dat dan ook aan?<br />

“Dat heeft Max wel gedaan. Ik denk dat dit een van de dingen is,<br />

waardoor Max misschien ooit zou zeggen: dit is te veel.”<br />

Weten gewone stervelingen hoe zwaar het leven van een<br />

Formule 1-coureur met al die verplichtingen is?<br />

“Het is niet zo dat Max zich uit de naad moet werken. Maar het is<br />

het reizen, het constant van huis zijn, tussendoor in de fabriek in<br />

de simulator zitten. En het moeten: je móét daar naartoe, móét naar<br />

sponsors…<br />

Op een gegeven moment wil je dat iets minder, dan heb je het wel<br />

een keer gehad. Vergeet niet, Max zit alweer zeven jaar in de<br />

Formule 1.”<br />

Je kunt opbranden.<br />

“Dat denk ik wel. Dan gaat het plezier weg. Ik denk dat dat het meer<br />

is. Want ik zeg je: Max vindt racen geweldig. Er is voor hem niks<br />

mooiers. Onlangs zijn we in Boedapest met een paar mensen gaan<br />

rijden. Dan zie je hem glunderen, dat vindt hij fijn. Komt-ie naar mij<br />

en zegt: ‘Kom pap, we gaan samen’. Was het een opdrogende baan<br />

met regenbanden en dan vindt hij het leuk om met mij te stoeien.”<br />

Verstappen pakt zijn telefoon en laat een racefoto zien op de<br />

Hungaro ring: hij in een snelle Audi, zijn zoon in een Porsche. ‘Met<br />

de spiegels tegen elkaar’, zoals senior het noemt, op weg naar de<br />

laatste bocht van de Hungaroring. “En echt op volle snelheid, hè.<br />

Dat gaat dan vijf ronden achter elkaar zo door. Komen we binnen en<br />

dan vindt-ie dat zo leuk... Geen camera’s erbij, geen pers, maar<br />

gewoon leukigheid. Dat plezier heeft hij met racen. Ook hier. Maar<br />

alles eromheen, die reuring op sociale media waar iedereen zijn<br />

verhaal kan doen en mensen die negatief zijn… Max leest het niet,<br />

maar je krijgt er altijd iets van mee. Dát is op een gegeven moment<br />

wel iets waar je klaar mee bent.”<br />

Dat is nu toch nog niet aan de orde?<br />

“Weet ik niet, het is nog ver weg. We hebben een contract tot 2029<br />

en zien dan verder. Maar ik vraag me soms wel af wat er gaat<br />

29


INTERVIEW<br />

JOS VERSTAPPEN<br />

gebeuren als het contract afgelopen is. Wil hij dan nog wel verder?<br />

Dat is iets wat we tegen die tijd gaan onderzoeken. We hebben het<br />

hier wel eens over, maar hij wil er nu nog niet over nadenken. Max<br />

weet dat hij tot en met 2028 zeker doorgaat.”<br />

Foto: Motorsport Images<br />

Bij hem is alle aandacht een veelvoud van wat bij jou als coureur<br />

ooit het geval was.<br />

Houdt een centimeter tussen duim en wijsvinger: “Honderd keer<br />

erger. Gisteren was niet normaal hier bij het circuit. Dan zegt hij:<br />

‘Papa, ik vind dit echt te druk’. Het begint al in de hotellobby met<br />

duwen en trekken van enthousiaste fans. En die willen allemaal<br />

wat, hun held zien.”<br />

Jij bent zelf begonnen met het rijden van rally’s. Heeft dat op<br />

sportief gebied een leegte in je leven opgevuld?<br />

“Nou, het is geen leegte. Wat ik het allermooiste vind, is competitie.<br />

Kijk, dit doe je met je zoon. We hebben er alles aan gedaan zover te<br />

komen en wat we nu meemaken gaat onze verwachtingen te boven.<br />

Dat hadden we nooit durven dromen. Maar op een gegeven moment<br />

moet je het loslaten. Het is Max’ leven, zijn werk. Ik weet dat toen ik<br />

zo oud was, ik mijn vader ook niet overal bij wilde hebben. Juist<br />

niet. Dat snap ik. Dan moet je voor jezelf een beetje gaan zoeken.<br />

Het is hartstikke fijn dat je een leuke vrouw en twee lieve kinderen<br />

thuis hebt zitten, maar uiteindelijk wil je wel een uitdaging hebben.<br />

En rally is mijn uitdaging. Ik vind het heel leuk om te doen.”<br />

Heb je altijd al interesse in rally’s gehad?<br />

“Ik ben er twee jaar geleden door toeval mee in aanraking<br />

gekomen. We hadden een uitnodiging om voor een soort van<br />

slip cursusje in een BMW-tje te rijden. Dat vond ik niks. Ik zei:<br />

‘Regel dan ook direct maar een fatsoenlijke rallyauto’. Dat werd<br />

een Mitsubishi Evo. En dat vond ik zó leuk om te doen, het kon<br />

niet genoeg zijn. Zo ben ik steeds wat verder gegaan. Op een<br />

gegeven moment dacht ik: nu wil ik ook wedstrijden gaan doen.<br />

Nu heb ik een heel goed team dat de auto top prepareert. We hebben<br />

al een rally in het WRC (wereldkampioenschap, red.) gedaan, nu<br />

willen we nog meer.”<br />

Iets nieuws, iets avontuurlijks: vanaf nul beginnen.<br />

“Zeker. Kijk, het gevoel met de auto is er wel. Maar het is gewoon<br />

anders, je kunt het niet met Formule 1 vergelijken: andere ondergronden,<br />

smaller, beken, bomen, weilanden… Eigenlijk is het<br />

LIEFHEBBERS VAN PORSCHE<br />

Jos en Max Verstappen zijn groot liefhebber van Porsche. “Een heel<br />

mooi merk”, stelt senior. Red Bull leek lange tijd op een innige<br />

samenwerking met de Duitse fabrikant af te stevenen. Een rentree in<br />

de Formule 1 leek aanstaande. “Het zou mooi zijn voor de Formule 1<br />

als Porsche er zou terugkeren. Maar ja, ik ken de details niet waarom<br />

het geklapt is”, aldus Jos Verstappen. “Max is coureur bij team en<br />

gaat er niet over. Maar wij zijn wel mensen die van Porsche houden,<br />

ja. Van kinds af aan vinden we het een mooi merk en we hebben er<br />

ook een aantal.” Verstappen senior won in 2008 met een Porsche RS<br />

Spyder de 24 Uur van Le Mans in de LMP2-klasse. Hij vindt die auto<br />

nog altijd één van de beste waarin hij ooit heeft gereden.<br />

gewoon gekkenwerk, maar wel heel uitdagend. Het sfeertje op zich<br />

is ook anders, heel relaxed. Ook onderling tussen de coureurs. Je<br />

kunt elkaar niet van de baan rijden, het is een sprint tegen de klok.<br />

Elk foutje wordt direct afgestraft; in de racerij is dat niet altijd zo. Je<br />

moet notes maken en aan de hand daarvan op volle snelheid zitten.<br />

Ik zeg je heel eerlijk: ik heb geen kans tegen die jonge gasten die dit<br />

al langer doen. Maar ik vind het wel leuk om te proberen ernaartoe<br />

te schuiven.”<br />

Je oud-teamgenoot Michael Schumacher was er een meester in om<br />

een team naar zijn hand te zetten. Hoe doet Max dat?<br />

“Daar is hij niet echt mee bezig. Maar hoe zet je een team naar je<br />

hand? Door wedstrijden te winnen: dan trekt iedereen sowieso naar<br />

je toe. Maar om op je vraag terug te komen: Schumacher zat er wel<br />

bovenop, ja. Max is in dat opzicht iets relaxter, dat is zijn manier.<br />

En wat nu de goeie manier is, weet je niet. Eén ding kunnen we wel<br />

zeggen en dat is dat het team blij is dat ze Max hebben. En<br />

andersom ook.”<br />

Is hij daarin gegroeid?<br />

“Als hij naar de fabriek gaat, praat hij met de mensen. Max is<br />

gewoon een leuke kerel om mee om te gaan, staat met twee voeten<br />

op de grond en zegt hoe het ervoor staat. Hij is heel toegankelijk en<br />

sociaal. Je moet ook normaal blijven doen. Met alles. Dat is, vind ik,<br />

altijd het belangrijkste.”<br />

30


‘TOEN IK ZO OUD<br />

WAS ALS MAX,<br />

WILDE IK MIJN<br />

VADER OOK NIET<br />

OVERAL BIJ HEBBEN’<br />

wil altijd een goede voorkant hebben. Die regelt het wel met de<br />

achterkant.”<br />

Wie is in jouw ogen in al die jaren Max’ beste teamgenoot geweest?<br />

“Dat vind ik heel moeilijk om te zeggen. Ik denk wel dat hij<br />

misschien het meeste geleerd heeft van Daniel Ricciardo, een<br />

aardige peer, waar hij het heel goed mee kan vinden. Max was toen<br />

nog een jong ventje en Ricciardo echt goed, een kwalificatiebeest.<br />

Ik denk ook dat de auto hem toen goed lag en dat is nu een beetje<br />

Ricciardo’s probleem. De auto ligt hem niet zo goed. Er zijn dingen<br />

die niet zo goed bij Ricciardo passen en daarom komt het er niet uit.<br />

De jonge garde past zich makkelijker aan. Je weet: een oude boom<br />

moet je niet verplaatsen. Je hebt bij wat oudere coureurs – en dat<br />

geldt voor mij ook – een bepaalde stijl die zo is gegroeid. En die is<br />

moeilijk meer te veranderen. Zo’n jong iemand past zich<br />

makkelijker aan.”<br />

Zijn er nog veel dingen waarin Max kan groeien?<br />

“Niet heel veel, nee. Hij evolueert links en rechts wel een beetje.”<br />

Wie zou je liever als teamgenoot willen, Max of Schumacher?<br />

“Max. Lijkt me logisch, want dat is mijn zoon.”<br />

Hoe moeilijk is het teamgenoot van Max te zijn? Je kunt bijna niet<br />

van hem winnen.<br />

“Ik denk dat Max niet alleen ontzettend goed is, maar dat hij ook<br />

weet wat hij doet. Als ik terugga naar Spa: iedereen heeft vier<br />

weken vakantie gehad en dan stappen ze weer in. En dan rijden ze<br />

de eerste ronde en is het verschil met Max tweeënhalve seconde.<br />

Dan denkt zo iemand: waar haal ik die vandaan? Dat kan best<br />

zwaar zijn. Maar het zegt ook iets over Max, hoe één hij is met zo’n<br />

Formule 1-auto.”<br />

Waarom kan niet iedereen dat?<br />

“Dat heeft met van alles te maken: talent, hoe het in je hoofd zit,<br />

het gevoel… Het is alles bij elkaar en dat maakt dat iemand goed of<br />

minder goed is.”<br />

Is het ondankbaar om Max’ teamgenoot te zijn?<br />

“Hangt er vanaf hoe je ernaar kijkt. Ik denk het niet. Maar als je<br />

zegt: ‘Ik wil mijn teamgenoot verslaan’, dan is het best wel een<br />

ondankbare taak. Een uitdaging, want dat wordt moeilijk. Maar<br />

Sergio Pérez heeft het in het begin van het jaar ook een paar keer<br />

gedaan, al kwam dat ook omdat de auto onderstuur had. Nu dat een<br />

beetje weg is, zie je dat Max wel de betere is. Kijk, een goeie coureur<br />

Hij zit op zijn top?<br />

“Hij zit er tegenaan. Mensen zeggen nu: ‘Max rijdt anders dan vorig<br />

jaar’. Maar het is nu ook een heel andere situatie. Ik ben het er niet<br />

altijd mee eens hoe mensen daarover denken.”<br />

Ben je nog steeds Max’ sparringpartner, zijn uitlaatklep?<br />

“Ik denk dat Max míjn uitlaatklep is, haha. Vanaf het begin toen we<br />

in de Formule 1 kwamen, hebben we afgesproken dat ik altijd zal<br />

blijven zeggen hoe ik het zie. Ik kies alleen wel mijn momenten uit<br />

wanneer ik dat doe. Als ik iets zie, ga ik dat niet direct zeggen. Dat<br />

doe ik op een beter moment. Soms zegt hij niet eens iets terug, maar<br />

weet ik dat hij er wel over nadenkt. Ik hoef ook geen gelijk te<br />

hebben, maar ik attendeer hem op dingen. Ik zeg iets en dan doe je<br />

er verder maar mee wat je wilt.”<br />

Wat vond je dit jaar op de wereldtitel na het mooiste moment?<br />

“Poeh, dat is lastig. De sfeer in Zandvoort was geweldig, de race in<br />

Spa ook. Weet je, ik vind alle races van Max eigenlijk wel mooi. Er is<br />

niet eentje waarvan ik zeg: ‘Dit is ’m.’”<br />

Verwacht je dat Red Bull en Max de komende jaren de toon zullen<br />

blijven zetten?<br />

“Dat hangt er vanaf hoe goed de auto is. Als Max een competitieve<br />

auto heeft, doet hij elke keer mee om de wereldtitel. Er gaat de<br />

komende jaren niet heel veel veranderen. Ik denk dat het veld<br />

alleen maar dichter bij elkaar komt. Dan is de kracht van de coureur<br />

doorslaggevend. En dan zitten wij wel gebeiteld.”<br />

31


‘MAX IS DE<br />

KONING VAN<br />

FORMULE 1’<br />

Zijn tweede titel was er meer een voor de geschiedenisboeken dan<br />

voor een Hollywoodfilm, maar Max Verstappen stak in 2022 met kop en<br />

schouders boven de rest uit. Rust en regelmaat gingen hand in hand<br />

met zijn ongekende talent en winnaarsmentaliteit. De kampioen<br />

ontleed door kenners in de paddock. “Max was beter dan ooit.”<br />

André Venema en Daan de Geus<br />

JOHNNY HERBERT<br />

oud-Formule 1-coureur en<br />

analist Sky Sports<br />

“Max heeft het dit jaar heel goed gedaan en presteerde heel<br />

regelmatig, zoals verwacht. Dat komt ook door de ervaring die<br />

hij heeft sinds hij in 2021 kampioen is geworden en hij zal met<br />

de tijd alleen nog maar sterker worden. Max heeft dit jaar niet<br />

enorm onder druk gestaan. Ferrari kon het gevecht niet écht<br />

met hem aangaan – en zelfs op de momenten dat dit wel lukte,<br />

kon hij ze verslaan. Soms zitten er nou eenmaal ‘makkelijkere’<br />

kampioenschappen tussen, dat zag je ook toen Lewis Hamilton<br />

vooral Valtteri Bottas als rivaal had. Maar alsnog moet je dan de<br />

klus klaren. Max heeft dat ook gedaan op de momenten dat het<br />

niet meezat. Als hij uit het achterveld moest starten, wist hij<br />

nog te winnen.<br />

Ik denk dat Lewis als coureur nog steeds met Max kan knokken.<br />

Charles Leclerc ook, als hij zijn dag heeft en zowel hij als Ferrari<br />

alles op de rit hebben. Lando Norris en George Russell zijn<br />

jongens voor de toekomst, moeten nog betere auto’s krijgen. Om<br />

iemand als een Max, Lewis of vroeger een Michael Schumacher<br />

of Ayrton Senna te verslaan, moet je een perfect weekend<br />

hebben, dan een perfecte maand en vervolgens een perfect<br />

seizoen, want die gasten presteren constant op een extreem<br />

hoog niveau. Ik vind Max nu al great: hij is heel speciaal en ik<br />

denk dat hij door zijn talent en karakter een grootheid in deze<br />

sport wordt, wat je bent als je langere tijd om kampioenschappen<br />

meedoet. Ik geniet van wat Max laat zien.”<br />

TOM KRISTENSEN<br />

negenvoudig winnaar<br />

Le Mans en analist Viaplay<br />

“Max reed dit jaar beter dan ooit, hij is een heel terechte<br />

kampioen. Zijn vertrouwen en rust zijn alleen maar toegenomen<br />

door zijn eerste titel. Hij geeft zichzelf meer ruimte in duels,<br />

‘leest’ situaties meer dan vroeger, toen hij nog wel eens te<br />

agressief of enthousiast was, al was dat geweldig om naar te<br />

kijken! Nu zie ik in duels soms dat hij denkt: ik doe het anders.<br />

Max’ seizoen was fantastisch. Je kan veel hoogtepunten<br />

aanwijzen. Hoewel hij op Spa wellicht op zijn sterkst was, met<br />

een geweldige auto, was Hongarije voor mij zijn beste race.<br />

Vanwege een gesprek dat ik had met Adrian Newey, die uitlegde<br />

dat Max zijn auto moest managen vanwege oververhitting, met<br />

het verkeer moest omgaan en geduld tonen. Hij moest soms<br />

bewust langzamer rijden en Max’ mindset is dat hij altijd de<br />

beste wil zijn, dus dat was een uitdaging. Singapore was zijn<br />

minste weekend. Wat er op zaterdag gebeurde (Red Bull had<br />

hem te weinig benzine gegeven, red.) was ongelukkig. Die<br />

frustratie uitte zich bij Max.<br />

Zijn enorme winnaarsmentaliteit is er altijd, maar het is mooi<br />

om te zien dat Max volwassener en meer ontspannen is en zijn<br />

rivalen meer lijkt te respecteren. Kijkend naar de korte termijn,<br />

ziet het er goed uit voor Max en Red Bull, al vlak ik Ferrari en<br />

Mercedes niet uit: ik hoop op een briljant gevecht. Max is op het<br />

moment de koning van de Formule 1. Het is aan de anderen om<br />

het beter te doen, hem te verslaan.”<br />

32


GP JAPAN<br />

DE WERELDKAMPIOEN ONTLEED<br />

‘Max doet mij<br />

aan Schumacher,<br />

Senna en Fangio<br />

denken’<br />

FELIPE MASSA<br />

oud-Formule 1-coureur<br />

en analist F1TV<br />

“Ik heb jaren met Michael Schumacher bij Ferrari<br />

gereden en Max doet mij erg aan hem denken. Hij<br />

doet me niet alleen aan Michael denken, maar ook<br />

aan Senna, Hamilton en Fangio. Allemaal<br />

grootheden. Max is een topcoureur en ik denk dat je<br />

hem in dezelfde categorie kunt scharen. Wat hem zo<br />

goed maakt, is dat hij zeer compleet is. Max is<br />

ongelofelijk snel op een droge baan, het maakt niet<br />

uit wat voor soort het is. Daarnaast is hij ook in de<br />

regen bijzonder goed. Verder is hij zeer consistent en<br />

kan hij als geen ander inhalen.<br />

Zijn bandenmanagement is eveneens uitzonderlijk.<br />

Soms zeggen mensen: hij is snel omdat hij de banden<br />

bijna niet gebruikt. Maar hij weet die als geen ander<br />

te managen, dat is de kunst. Het is uiteindelijk<br />

gewoon het complete plaatje. Je kunt hem met elke<br />

kampioen uit de moderne Formule 1 vergelijken. Voor<br />

mij is hij de volgende Hamilton, zijn tijdperk is<br />

aangebroken. Lewis won net als Michael een<br />

recordaantal titels (zeven, red). Ik ben ervan<br />

overtuigd dat we het de komende jaren vooral over<br />

hem zullen hebben.<br />

Max heeft een sterke persoonlijkheid. In de auto is hij<br />

agressief, dat is alleen maar goed. Buiten het circuit<br />

is hij een heel lieve jongen. We woonden in Monaco in<br />

hetzelfde gebouw, kwamen elkaar wel eens tegen in<br />

de lift of buiten. Hij was altijd vriendelijk en beleefd.<br />

Max is in Brazilië erg populair, net als Lewis. Maar<br />

waar eigenlijk niet?”<br />

‘Max stond<br />

er ook als het<br />

niet meezat’<br />

Foto: Getty Images<br />

33


WISSELCOLUMN<br />

RENGER VAN DER ZANDE<br />

DOMINEREN<br />

IS NOOIT SAAI<br />

Winnen is wat je wilt<br />

als coureur, domineren<br />

waar je van droomt.<br />

Soms ziet dat er,<br />

zoals nu met Max<br />

Verstappen, makkelijk<br />

uit. Maar dat is het<br />

nooit, legt Renger<br />

van der Zande uit.<br />

De manier waarop Max dit jaar<br />

domineert, is heel indrukwekkend.<br />

Het is ook grappig nu het verschil te<br />

zien tussen Max en Lewis Hamilton.<br />

Ik heb de laatste jaren vaak gezegd:<br />

‘Hamilton heeft het geluk van een<br />

kampioen’. Dat je net met een vleugeltje ergens<br />

tegenaan rijdt, maar dat het niet stukgaat. Dat<br />

soort geluk op momenten dat het er toe doet, zie je<br />

nu ook bij Max.<br />

Het geluk van een kampioen is te vergelijken met<br />

wanneer je in een casino on a roll bent; dat alles<br />

nét goed valt. Dat je vierde rijdt, maar de nummer<br />

één en twee botsen en je alsnog wint. Of je een<br />

onmogelijke inhaalactie doet die tóch lukt. Dat<br />

komt ook doordat mensen anders tegen je rijden,<br />

aangezien je domineert. Als Max achter iemand<br />

rijdt, weet iedereen: hij komt er toch wel langs,<br />

dat duurt niet lang. Maar bij zijn teamgenoot<br />

Sergio Pérez denken ze: die kan ik misschien wel<br />

hebben.<br />

Als je in zo’n flow zit, zie je dat de ‘energie’ van<br />

alle kanten jouw kant op komt. Het wordt als<br />

dominante coureur ook makkelijker. Je gaat<br />

minder ‘overpushen’. Je zit op de limiet, maar<br />

hebt het zelfvertrouwen dat je sterk bent, dus<br />

alles ‘wringt’ wat minder. In plaats van die halve<br />

tiende eruit te persen bij het ingaan van een bocht<br />

en er dan twee tienden te verliezen bij de exit,<br />

38


RENGER VAN DER ZANDE (36) is tweevoudig winnaar van de illustere 24 Uur van<br />

Daytona, werd in 2016 IMSA-kampioen en rijdt in 2022 voor IMSA-topteam Cadillac Chip<br />

Ganassi Racing. Van der Zande geeft in deze column inzicht vanuit coureursperspectief.<br />

ontstaat er een balans. Alles lijkt makkelijker te<br />

gaan. Lijkt, want écht makkelijk is het nooit. Het<br />

is enorm moeilijk in zo’n winnend ritme te komen<br />

en alles moet elke keer weer kloppen om erin te<br />

blijven. Daarom is het als je domineert nooit saai.<br />

Zulke periodes van dominantie zijn alleen de<br />

Hamiltons, Fernando Alonso’s, Ayrton Senna’s en<br />

nu Max gegeven. Jongens van een andere klasse,<br />

die dat beetje extra hebben, waardoor ze een<br />

tiende meer eruit halen in de kwalificatie en toch<br />

net verder vooraan staan bij de start. Jongens die<br />

gewaagdere acties maken, omdat wat voor de één<br />

gewaagd is, dat voor iemand als Max niet is.<br />

Daarnaast hebben dit soort kampioenen zelden<br />

off-weekends.<br />

Dan kom ik weer bij Hamilton: ik vind het niet<br />

cool om te zien, maar je vraagt je af of hij over zijn<br />

top is. Zijn auto is minder, maar zijn inhaalacties<br />

zijn niet meer zo overtuigend als voorheen; je ziet<br />

twijfel in zijn rijden. Wellicht een combinatie van<br />

de leeftijd en dat hij het momentum kwijt is. Max,<br />

daarentegen, is zó vol vertrouwen dat hij<br />

bepalende acties kan ondernemen én een uitweg<br />

heeft als het niet lukt. Tegelijkertijd weet je, ook<br />

met alle goede resultaten, dat het ooit weer een<br />

keer tegenzit. Na zon komt regen en andersom.<br />

Dat heb ik zelf vaak meegemaakt en Max zal het<br />

eveneens in zijn achterhoofd hebben. Zo zijn de<br />

sport en het casino ook…<br />

Foto: IMSA<br />

‘Hamiltons<br />

inhaalacties<br />

zijn niet meer<br />

zo overtuigend<br />

als voorheen’


XXXXX<br />

XXXXXXXXXXXXXX<br />

Alberto Ascara leidt in 1955 in Monaco, vóór zijn Italiaanse landgenoot Cesare Perdisa.<br />

Later deze race zou hij met zijn bolide in het water belanden, na een fout bij de chicane na de tunnel.<br />

Ascara hield aan het ongeval slechts een gebroken neus over. Vier dagen later liep het minder goed af voor<br />

Ascari tijdens een test op Monza. Een slip in de snelle bocht Curva de Vialone werd hem fataal.<br />

Foto: ANP<br />

MAX STIJGT MET STIP OP DE<br />

LADDER DER F1-KAMPIOENEN<br />

Met zijn tweede wereldtitel op rij klimt Max Verstappen<br />

verder omhoog op de hiërarchische ladder van Formule 1-<br />

kampioenen. Slechts tien coureurs in de geschiedenis<br />

veroverden meer dan twee titels. De ranglijst wordt nog altijd<br />

aangevoerd door Lewis Hamilton en Michael Schumacher.<br />

Beiden sleepten zeven wereldtitels in de wacht.<br />

Verstappen deelt de elfde plek met zes<br />

andere illustere coureurs: Alberto<br />

Ascari, Graham Hill, Jim Clark,<br />

Emerson Fittipaldi, Mika Häkkinen<br />

en Fernando Alonso. De laatste is<br />

samen met de Limburger de enige die nog actief is<br />

en dus – in theorie – nog verder kan klimmen. De<br />

Spanjaard rijdt volgend seizoen bij Aston Martin.<br />

Alle wereldkampioen in chronologische volgorde<br />

1950 Farina<br />

1951 Fangio<br />

1952 Ascari<br />

1953 Ascari<br />

1954 Fangio<br />

1955 Fangio<br />

1956 Fangio<br />

1957 Fangio<br />

1958 Hawthorn<br />

1959 Brabham<br />

1960 Brabham<br />

1961 P. Hill<br />

1962 G. Hill<br />

1963 Clark<br />

1964 Surtees<br />

1965 Clark<br />

1966 Brabham<br />

1967 Hulme<br />

1968 G. Hill<br />

1969 Stewart<br />

1970 Rindt<br />

1971 Stewart<br />

1972 Fittipaldi<br />

1973 Stewart<br />

1974 Fittipaldi<br />

1975 Lauda<br />

1976 Hunt<br />

1977 Lauda<br />

1978 Andretti<br />

1979 Scheckter<br />

1980 Jones<br />

1981 Piquet<br />

1982 K. Rosberg<br />

1983 Piquet<br />

1984 Lauda<br />

1985 Prost<br />

1986 Prost<br />

1987 Piquet<br />

1988 Senna<br />

1989 Prost<br />

1990 Senna<br />

1991 Senna<br />

40


TITEL MAX<br />

IN HISTORISCH PERSPECTIEF<br />

Op gelijke hoogte met Max<br />

Alberto Ascari<br />

Hij is in de jaren vijftig samen met<br />

Fangio de smaakmaker van de<br />

Formule 1. In 1952 en 1953 sleept<br />

hij bij Ferrari de eerste kampioenschappen<br />

binnen. Na een uitstapje<br />

bij Maserati keert hij al snel weer<br />

terug bij het Italiaanse team, maar<br />

destijds was Formule 1 veel<br />

minder veilig. Ascari crasht 1955<br />

in Monaco tegen een vangrail en<br />

rijdt het water in. Wonder boven<br />

wonder is een gebroken neus de<br />

enige schade. Vier dagen later, in<br />

Monza, stapt Ascari alweer in de<br />

auto. Ook hier crasht hij, maar dit<br />

keer wordt het hem wel fataal.<br />

Jim Clark<br />

Zijn vader is schapenboer en met<br />

drie zussen verwacht iedereen dat<br />

hij het bedrijf overneemt, maar<br />

niet is minder waar. Na een<br />

Formule 1-test bij Lotus blaast<br />

Clark de concurrentie weg. Vanaf<br />

1960 mag Jim Clark aantreden in<br />

de koningsklasse, waar hij hoge<br />

ogen gooit. Niet alleen door zijn<br />

kwaliteiten, maar ook door zijn<br />

vriendelijke persoonlijkheid. In<br />

1963 wint hij zijn eerste wereldkampioenschap<br />

en leidt hij 71%<br />

van alle rondes, een record dat nog<br />

steeds staat. Clark streeft Fangio in<br />

1968 voorbij als coureur met de<br />

Graham Hill<br />

De definitie van een laatbloeier,<br />

dat is Graham Hill. Lang is de<br />

vader van Damon alleen geïnteresseerd<br />

in roeien, maar daar komt<br />

midden in de jaren vijftig verandering<br />

in. Pas op 29-jarige leeftijd<br />

maakt Hill zijn debuut in de<br />

Formule 1. Tot op de dag van<br />

vandaag is hij de enige die de<br />

Triple Crown (Monaco, Le Mans en<br />

de Indy 500) op zijn naam heeft<br />

staan. Tot Ayrton Senna vriend en<br />

vijand verbaast in de jaren 80<br />

werd Graham Hill altijd ‘Mister Monaco’<br />

genoemd. Voor de charismatische<br />

Hill blijft het uiteindelijk bij<br />

Zij wonnen de meeste wereldtitels<br />

Lewis Hamilton 7<br />

Michael Schumacher 7<br />

Juan Manuel Fangio 5<br />

Alain Prost 4<br />

Sebastian Vettel 4<br />

Jack Brabham 3<br />

Jackie Stewart 3<br />

Niki Lauda 3<br />

Nelson Piquet 3<br />

Ayrton Senna 3<br />

Alberto Ascari 2<br />

Graham Hill 2<br />

Jim Clark 2<br />

Emerson Fittipaldi 2<br />

Mika Hakkinen 2<br />

Fernando Alonso 2<br />

MAX VERSTAPPEN 2<br />

Giuseppe Farina 1<br />

Mike Hawthorn 1<br />

Phill Hill 1<br />

John Surtees 1<br />

Denny Hulme 1<br />

Emerson Fittipaldi<br />

Emerson Fittipaldi staakt in 1969<br />

zijn opleiding werktuigbouwkunde<br />

om in Europa te gaan racen. Hij<br />

doet een paar tests voor Lotus-eigenaar<br />

Colin Chapman en door de<br />

tragische dood van Jochen Rindt<br />

wordt een jonge Fittipaldi al snel<br />

eerste coureur bij Lotus. In Italië<br />

1972 wint Fittipaldi zijn eerste<br />

titel, twee jaar later wint hij met<br />

McLaren zijn tweede en laatste.<br />

Het komt als een shock als hij er<br />

eind 1975 voor kiest het grote<br />

McLaren te verlaten en samen met<br />

broer Wilson een eigen team op te<br />

starten. Succes blijft uit, maar tot<br />

Mika Häkkinen<br />

‘The Flying Fin’ wordt Mika<br />

Häkkinen ook wel genoemd. De<br />

Finse coureur maakt in 1991 zijn<br />

debuut voor Lotus, maar moet lang<br />

wachten op zijn eerste overwinning.<br />

Zes jaar maar liefst. In 1997<br />

wint hij dan eindelijk zijn eerste<br />

grand prix op het circuit van Jerez.<br />

In de twee jaren die volgen vecht<br />

Häkkinen met Ferrari-coureurs<br />

Schumacher en Irvine om de titel.<br />

Beide jaren trekt Häkkinen aan het<br />

langste eind. De goede vriendschap<br />

tussen Hakkinen en Schumacher<br />

is wat men het meest is<br />

bijgebleven van zijn tijd.<br />

Fernando Alonso<br />

Razendsnel vecht een jonge<br />

Fernando Alonso zich in de autosportwereld<br />

naar de top. In 2001 is<br />

hij met zijn negentien jaar de op<br />

één na jongste coureur uit de<br />

geschiedenis. Bij Minardi weet hij<br />

– door slechter materiaal – weinig<br />

potten te breken, maar in de<br />

kwalificatie staat hij regelmatig<br />

voor betere teams. Bij Renault kent<br />

Alonso zijn hoogtijdagen. Na een<br />

vierde plaats in 2004 is de Renault<br />

in 2005 en 2006 een kampioenswaardige<br />

auto en de Spanjaard<br />

neemt in 2005 het stokje over van<br />

Emerson Fittipaldi als jongste<br />

Jochen Rindt 1<br />

Mario Andretti 1<br />

James Hunt 1<br />

Jody Scheckter 1<br />

Alan Jones 1<br />

Keke Rosberg 1<br />

Nigel Mansell 1<br />

Damon Hill 1<br />

Jacques Villeneuve 1<br />

Kimi Räikkönen 1<br />

Jenson Button 1<br />

Nico Rosberg 1<br />

1992 Mansell<br />

1993 Prost<br />

1994 Schumacher<br />

1995 Schumacher<br />

1996 Hill<br />

1997 Villeneuve<br />

1998 Häkkinen<br />

1999 Häkkinen<br />

2000 Schumacher<br />

2001 Schumacher<br />

2002 Schumacher<br />

2003 Schumacher<br />

2004 Schumacher<br />

2005 Alonso<br />

2006 Alonso<br />

2007 Räikkönen<br />

2008 Hamilton<br />

2009 Button<br />

2010 Vettel<br />

2011 Vettel<br />

2012 Vettel<br />

2013 Vettel<br />

2014 Hamilton<br />

2015 Hamilton<br />

2016 N. Rosberg<br />

2017 Hamilton<br />

2018 Hamilton<br />

2019 Hamilton<br />

2020 Hamilton<br />

2021 Verstappen<br />

2022 Verstappen<br />

41


Foto: Getty Images


INTERVIEW<br />

TOTO WOLFF<br />

Toto Wolff:<br />

‘WE ZIJN<br />

FLINK WAKKER<br />

GESCHUD’<br />

Een seizoen zonder één enkele overwinning, het is de Formule 1-renstal van<br />

Mercedes in 2011 voor het laatst overkomen. Vooralsnog staat de teller deze<br />

jaargang nog op nul. Ondanks de sportieve dominantie van Red Bull Racing<br />

en Max Verstappen gelooft Mercedes-teambaas Toto Wolff in een sportieve<br />

wederopstanding. “Geloof me, dit is niet het einde van onze hegemonie, dit is<br />

slechts een onderbreking”, stelt de Oostenrijker.<br />

Frank Woestenburg<br />

43


INTERVIEW<br />

TOTO WOLFF<br />

Na acht constructeurstitels<br />

(2014-2021) en<br />

zeven rijderstitels<br />

(2014-2020) op rij is<br />

Mercedes dit jaar<br />

diep gevallen. Dat is<br />

een hard gelag voor<br />

het team van de<br />

coureurs Lewis<br />

Hamilton en George<br />

Russell, hoewel de tweede seizoenshelft<br />

voor beiden iets beter verliep dan de<br />

eerste en het team nog altijd uitzicht<br />

heeft op de tweede plaats in het<br />

constructeurskampioenschap. Ferrari<br />

en Mercedes staan echter ook hier een<br />

straatlengte achter op Red Bull Racing.<br />

“We hebben op verschillende vlakken de<br />

bal laten vallen, die we eerder nog zo<br />

stevig in handen hadden”, concludeert<br />

Toto Wolff, sinds 2013 alweer teambaas,<br />

CEO en aandeelhouder (33%) van het<br />

F1-team van Mercedes. “We zijn ver<br />

teruggevallen, ik kan dat niet<br />

ontkennen. Max Verstappen heeft<br />

zich niet voor niets al zo<br />

vroeg verzekerd van het<br />

kampioenschap. De<br />

conclusie is dat we nederig<br />

moeten zijn en ons moeten<br />

herpakken.”<br />

Wolff (50) zegt de druk op<br />

zijn schouders te voelen. Hij<br />

wordt geacht om ervoor te<br />

zorgen dat Mercedes op korte termijn<br />

(lees: volgend seizoen) weer succesvol<br />

wordt. Hoe? Door in ieder geval de<br />

zogenoemde ‘no blame-cultuur’ binnen<br />

de renstal, zijn stokpaardje, in stand te<br />

houden. Bij Mercedes is en blijft het<br />

verboden om bij een fout met een<br />

beschuldigende vinger te wijzen,<br />

benadrukt hij in het motorhome van zijn<br />

team. “Als er iets misgaat, geven wij de<br />

schuld aan het probleem, niet aan de<br />

persoon.” Volgens Wolff was deze cultuur<br />

een belangrijke pijler onder het succes in<br />

het afgelopen decennium en is het juist<br />

nu, ten tijde van sportieve tegenspoed,<br />

zaak om hieraan vast te houden. Oftewel:<br />

teamwork makes the dream work. En met<br />

ruim 1300 medewerkers op de fabriek in<br />

Brackley blijft de slag- en innovatiekracht<br />

onverminderd groot, meent Wolff.<br />

“Onze ‘no blame-cultuur’ is iets moois,<br />

iets om te koesteren. Het heeft ons veel<br />

gebracht. Alleen als je voor je mensen<br />

een veilige werkomgeving creëert om<br />

dingen te proberen, te innoveren en<br />

risico’s te nemen, kun je als organisatie<br />

succesvol zijn, zeker in de Formule 1.<br />

Juist nu moeten we uitzoeken wat beter<br />

kan en risico’s nemen; daar zijn we bij<br />

Mercedes altijd sterk in geweest. We<br />

moeten vooral geen gekke dingen gaan<br />

doen.”<br />

Hij vervolgt: “Formule 1 is in zekere zin<br />

nog steeds een combinatie van wetenschap,<br />

bouwkunde en natuurkunde. We<br />

hebben op al die vlakken de beste<br />

mensen in huis. We hebben de kennis, de<br />

capaciteiten, de faciliteiten en de support<br />

van onze aandeelhouders en partners en<br />

we hebben twee goede coureurs. Anders<br />

gezegd: de puzzel is compleet. De reden<br />

waarom we niet naar verwachting<br />

gepresteerd hebben, is dat we de puzzelstukjes<br />

niet goed neergelegd hebben. Het<br />

is nu zaak het team bijeen te houden,<br />

collectief de rug te rechten en de puzzel<br />

opnieuw te gaan leggen. De dynamiek en<br />

synergie binnen het team zijn nog steeds<br />

positief. Ja, de druk is er. Dat voelt<br />

‘DE PUZZEL IS COMPLEET,<br />

WE HEBBEN ALLEEN DE STUKJES<br />

NIET GOED GELEGD’<br />

iedereen. Maar we voelen de druk die we<br />

onszelf opleggen. We willen terugkeren<br />

naar de plek waar we thuishoren en<br />

winnen op eigen kracht.”<br />

Volgens Wolff is de terugval van<br />

Mercedes in zekere zin wel te verklaren.<br />

Eerder vertelde hij al eens zich verdiept<br />

te hebben in de geschiedenis van de<br />

topsport en dan vooral in de reden<br />

waarom succesvolle teams niet eindeloos<br />

succesvol blijven, waarbij het Manchester<br />

United van sir Alex Ferguson interessant<br />

studiemateriaal was. “Er is geen team in<br />

welke sport dan ook dat vaker dan acht<br />

keer op rij wereldkampioen is geworden.<br />

Daar zijn meerdere redenen voor, maar<br />

de sleutelfactor is de mens.”, vertelt<br />

Wolff. “De mens wordt bij langdurig<br />

succes zelfingenomen. Het heilige vuur<br />

wordt dan minder. Dat is geen verwijt<br />

aan iemand, dat is een conclusie. En het<br />

is logisch, zo werkt de menselijke geest<br />

nu eenmaal.”<br />

Als teambaas probeer je dat moment van<br />

verzadiging zo lang mogelijk uit te<br />

stellen. “Maar als je meer dan honderd<br />

races wint en je wint achtmaal op rij de<br />

constructeurstitel, dan wordt dat de<br />

norm. En als iets de norm wordt, dan<br />

beleef je daar minder voldoening aan.<br />

Inmiddels zijn we flink wakkergeschud,<br />

kun je wel stellen. We weten nu dat het<br />

niet de norm was. We hebben geleerd.<br />

Vanaf nu zullen successen, podiums,<br />

polepositions en zeges ons weer beter<br />

smaken. Soms moet je even nederig zijn.<br />

Winnen is niet vanzelfsprekend. Maar<br />

zaken kunnen snel veranderen. For<br />

better and for worse.”<br />

Wolff geeft toe dat hij dit seizoen wel<br />

moeilijke momenten heeft beleefd. Met<br />

gevoel voor understatement: “Ik leef niet<br />

iedere dag mijn droom.” Los van de<br />

prestaties van zijn eigen team heeft hij<br />

bovendien de intensiteit in de titelstrijd<br />

gemist. Of dat komt door het feit dat<br />

Mercedes geen rol van betekenis speelde<br />

of dat het tussen Max Verstappen en<br />

Charles Leclerc maar een paar races<br />

spannend was, hij weet het<br />

niet. “Maar zeker is wel dat<br />

dit seizoen minder tot de<br />

verbeelding spreekt dan<br />

vorig seizoen. Spanning is<br />

goed voor onze sport. We<br />

leven van sponsorgelden en<br />

tv-gelden. Voor iedereen<br />

was het goed geweest als de<br />

titelstrijd opnieuw in Abu Dhabi was<br />

beslist, zoals vorig jaar.”<br />

Hij brengt het zelf ter sprake: het verlies<br />

van de wereldtitel vorig seizoen. De<br />

zinderende ontknoping van de titelstrijd<br />

blijft waarschijnlijk voor altijd een open<br />

wond bij Toto Wolff. De crash van<br />

Nicholas Latifi, de daaropvolgende<br />

safetycar situatie, de in zijn ogen verkeerde<br />

beslissing van wedstrijdleider<br />

Michael Masi, de inhaalactie van Max<br />

Verstappen bij Lewis Hamilton en de<br />

protesten en de controverses na afloop.<br />

“Het was een spijtig einde van het<br />

seizoen. Wat er na de laatste race allemaal<br />

is gebeurd, de controverses en de<br />

polarisatie, is niet goed geweest voor de<br />

sport. Maar laat ik vooropstellen dat Max<br />

de verdiende kampioen was vanwege zijn<br />

optredens over het gehele seizoen. Dat<br />

heb ik nooit willen betwisten.”<br />

Wolff heeft nog steeds het gevoel dat<br />

Mercedes en met name Lewis Hamilton<br />

die bewuste avond onrecht is aangedaan.<br />

“Ik hou van de eerlijkheid van de stop­<br />

44


watch. Formule 1 is eerlijk, maar wat in<br />

Abu Dhabi gebeurde, was in mijn ogen niet<br />

eerlijk. De waarden van de sport zijn geweld<br />

aangedaan. Ik heb het er met Lewis niet<br />

meer over gehad; het is nog te vers, bij hem<br />

en bij mij. Ik kan er nog steeds niet naar<br />

kijken op tv. Of het een trauma is voor me?<br />

Ik heb trauma’s meegemaakt in mijn leven<br />

en geloof me, ik weet hoe dat voelt. Dit<br />

voelde anders, maar op sportief gebied was<br />

dit een enorme teleurstelling.” In die zin valt<br />

dit afgelopen seizoen lichter te verteren voor<br />

Wolff. Er waren weliswaar controverses<br />

tussen Mercedes en Red Bull, bijvoorbeeld<br />

over porpoising (het gestuiter van de auto’s<br />

op de baan, waar vooral de Mercedes-bolides<br />

hinder van ondervonden) en de recente<br />

commotie over de budget cap, maar zo intens<br />

als een jaar eerder werd het geen moment.<br />

Mercedes blijft vooralsnog in de rol van<br />

jager. De uitdaging is groot, erkent Wolff. En<br />

in zekere zin geeft dat veel voldoening.<br />

“Maar of terugvechten meer voldoening<br />

geeft dan jarenlang race na race winnen?<br />

Nou nee. Ik win liever race na race na race…”<br />

Bij voorkeur blijft Wolff dat voorlopig doen<br />

met Lewis Hamilton in een van de twee<br />

bolides. De Brit heeft nog een contract tot<br />

en met het einde van volgend seizoen.<br />

De speculaties over een vervroegde<br />

pensionering van Hamilton werden rondom<br />

de Belgische Grand Prix op Spa door de<br />

hoofdpersoon zelf de kop ingedrukt. Tot<br />

vreugde van Wolff.<br />

“Lewis houdt van de sport en hij gaat door<br />

tot het moment dat hij er geen plezier meer<br />

aan beleeft. Dat moment had kunnen<br />

ontstaan omdat wij hem niet de juiste auto<br />

hebben gegeven, maar dit is niet het moment<br />

om te stoppen. Dat weet Lewis ook. Ik denk<br />

dat hij het verdient om die achtste wereldtitel<br />

in de wacht te slepen. We hebben nog<br />

iets om samen voor te vechten.”<br />

Wolff heeft er vertrouwen in dat hij het tij<br />

kan keren. “We moeten zorgen dat het<br />

Formule 1-seizoen 2023 een heel andere film<br />

wordt. Ik zou hier niet meer zijn als ik zou<br />

denken dat we daarin niet zouden slagen.<br />

We geven niet op.” En dat ondanks de<br />

huidige suprematie van Max Verstappen,<br />

benadrukt Wolff. “We moeten niet<br />

manisch-depressief worden. Max is nu heel<br />

dominant, dat is zo. Maar in de Formule 1<br />

leeft men vaak volgens de waan van de dag.<br />

De laatste race is wat het is en zo blijft het tot<br />

in de eeuwigheid. Maar zo werkt het niet.<br />

Dingen kunnen snel veranderen. Geloof me,<br />

dit is niet het einde van onze hegemonie. Dit<br />

is slechts een onderbreking.”<br />

FERRARI IS OP<br />

DE WEG TERUG,<br />

ONDANKS<br />

STRATEGISCHE<br />

MISSERS<br />

Ferrari-teambaas Mattia<br />

Binotto wierp vorige maand,<br />

nota bene tijdens de thuisrace<br />

van Ferrari op Monza, al<br />

de handdoek in de ring door<br />

hardop te stellen dat Max<br />

Verstappen ‘onmogelijk nog<br />

te verslaan was’. Maar hij zei<br />

dat wel in de wetenschap dat<br />

zijn eigen team de opgaande<br />

lijn te pakken heeft, in ieder<br />

geval ten opzichte van vorig<br />

seizoen.<br />

De punten spreken wat dat<br />

betreft voor zich. In 2021<br />

eindigde de Italiaanse<br />

renstal als derde in de WKstand<br />

met 323,5 punten,<br />

achter respectievelijk<br />

Mercedes en Red Bull. Na<br />

18 races stond de teller<br />

voor Ferrari toen op 268,5<br />

punten. Dit seizoen sleepte<br />

het team van Carlos Sainz en<br />

Charles Leclerc in 17 races<br />

al aanzienlijk meer punten<br />

in de wacht, ondanks een<br />

aantal in het oog springende<br />

strategische missers, die<br />

Binotto intern overigens<br />

zwaar worden aangerekend.<br />

Binotto heeft gezaaid, de<br />

vraag blijft nog even of hij<br />

de tijd krijgt om te oogsten.<br />

Zelf is hij daarover hoopvol.<br />

“Max is dit seizoen oppermachtig,<br />

maar wij hebben<br />

grote stappen gemaakt. En<br />

alles wat we dit seizoen<br />

hebben geleerd, gaat ons<br />

volgend jaar helpen.”<br />

Volg<br />

ons<br />

ook via<br />

de app!<br />

Foto: ANP<br />

45


INTERVIEW<br />

SVEN KRAMER<br />

‘DAT RUWE<br />

RANDJE AAN<br />

MAX VIND<br />

IK MOOI’<br />

Hij trad in de voetsporen van zijn vader om<br />

hem vervolgens ver achter zich te laten en<br />

uit te groeien tot een grootheid in zijn sport.<br />

Nee, we hebben het niet over Max Verstappen,<br />

maar over Sven Kramer. Hij was de koning van<br />

het schaatsen, totdat hij het vorig seizoen na<br />

achttien jaar, negen olympische, twaalf Europese<br />

en dertig wereldtitels voor gezien hield.<br />

Een gesprek met de kampioen van het ijs over<br />

de kampioen van het asfalt.<br />

Frank Woestenburg<br />

@FrankWoestF1<br />

46


Foto: Andreas Terlaak


INTERVIEW<br />

SVEN KRAMER<br />

S<br />

ven Kramer (36) stond te boek als een mondige<br />

sporter, die over alles en iedereen een mening had<br />

en niet schuwde die te geven. Voor hem geen<br />

mediatrainingen, hij zei gewoon wat hij vond.<br />

Ook in zijn nieuwe rol als directeur business<br />

development bij de schaats- en wielerploeg van<br />

Jumbo-Visma en als sportliefhebber blijft Kramer<br />

zeggen waar het op staat.<br />

Ook over de Formule 1 is hij uitgesproken. Eén van zijn<br />

ergernissen? “Sport is emotie. Ik vind dat sporters zich altijd<br />

moeten durven uit te spreken. Max doet dat, maar verder zie<br />

je dat lang niet altijd terug. Het is tegenwoordig vaak zo<br />

keurig, zo politiek correct. Overigens geldt dat ook voor<br />

andere sporten. Het mag soms best een beetje schuren.<br />

Zonder wrijving geen glans. Het is mooi als een sporter baalt<br />

na een nederlaag. Het gaat toch om winnen?”<br />

De Fries volgt al van jongs af aan de Formule 1. Al ver voor<br />

het Max Verstappen-tijdperk zelfs. “Ik kan me herinneren<br />

dat ik thuis in Oudeschoot naast mijn vader op de bank tv<br />

zat te kijken toen de Benetton van Jos Verstappen in brand<br />

vloog”, aldus Kramer. Het incident vond in 1994 plaats op<br />

Hockenheim. Kramer was toen acht jaar.<br />

Ook daarna bleef hij de sport altijd met interesse volgen, zij<br />

het van een afstand, niet in de laatste plaats vanwege zijn<br />

eigen volle wedstrijdkalender. “Formule 1 is een totaal<br />

andere sport dan schaatsen, maar ik denk dat nog steeds<br />

veel mensen onderschatten hoe groot de fysieke belasting is<br />

van een F1-coureur. Ik ken Nyck de Vries vrij goed. Maar<br />

zoals hij laatst in Italië bij zijn debuut na de race helemaal<br />

naar de klote was en niet meer op eigen kracht uit de auto<br />

kon komen, dat is echt niet omdat het zo makkelijk is. En<br />

dan zie je ook meteen het verschil tussen al die andere<br />

klassen en de Formule 1. De Formule 1 is het summum, dat<br />

heeft me altijd getrokken.”<br />

De successen van Max Verstappen hebben zijn interesse in<br />

de sport wel een nieuwe impuls gegeven, erkent Kramer op<br />

zijn kantoor, onder het genot van een kop koffie en verse<br />

croissantjes.<br />

“Wat me vooral zo fascineert aan Max, is dat hij in zijn<br />

eentje de kar trekt. De hele sport, zeker in Nederland, draait<br />

om hem. Sterker nog, er is een miljoeneneconomie om hem<br />

heen ontstaan. Heel veel mensen hebben een verdienmodel<br />

dankzij hem. Van oud-coureurs tot handige zakenmensen op<br />

het vlak van merchandise en events. En dat is logisch ook.<br />

‘Veel mensen hebben<br />

een verdienmodel<br />

dankzij Max’<br />

En terecht. Want hij is gewoon één van de allerbelangrijkste<br />

stakeholders van de Formule 1. Max verkoopt en hij spreekt<br />

aan door hoe hij is en wat hij doet. Het hele plaatje bij Max<br />

klopt. Maar het knapste is dat Max ondertussen gewoon<br />

blijft leveren en winnen.”<br />

Want hoe knap is dat voor een jongen van net 25 jaar?<br />

“Ongelooflijk knap. Ik heb daar onwijs veel respect voor.<br />

Winnen en blijven winnen, dat laatste is nog het moeilijkste.<br />

En cool blijven. Hoewel hij misschien best af en toe de boel<br />

kort en klein mept na een race, bij wijze van spreken.<br />

Iedereen heeft af en toe een uitlaatklep nodig. Alleen dat<br />

zien we dan niet op tv.”<br />

Max is door zijn vader Jos klaargestoomd voor het grote<br />

werk en zat al in een kart toen hij nog niet kon lopen.<br />

Jij bent de zoon van Yep Kramer, zelf een voormalig<br />

topschaatser. In hoeverre is zo’n topsportachtergrond<br />

en -opvoeding een blijvend voordeel in je carrière?<br />

“Veel zaken zijn aangeleerd en worden je met de paplepel<br />

ingegoten. Maar daarnaast neem je in je onderbewustzijn al<br />

zoveel mee, zonder dat je erop geattendeerd wordt, zonder<br />

dat het uitgesproken wordt of zonder dat er extra aandacht<br />

voor is. Zelf zat ik altijd in de kleedkamer. Ik ging gewoon<br />

altijd mee naar de ijsbaan. Daar steek je zoveel van op. Voor<br />

mijn eigen carrière is dat van onschatbare waarde geweest.<br />

Dat zal voor Max niet anders zijn geweest. Je weet hoe<br />

dingen eraan toegaan. Het is toch heel anders dan wanneer<br />

je een talent bent uit een corporate gezin en je moet op je<br />

achttiende eerst de wetten van de kleedkamer nog leren<br />

kennen. Dan stoot je eerst een paar keer lelijk je neus.”<br />

De wetten van thuis mag je ook niet vergeten, lijkt me.<br />

“Ook dat. Je leert thuis wat je ervoor moet doen en vooral<br />

moet laten. Gezond eten, veel slapen, niet stappen. De way of<br />

life van een topsporter hoeft niet meer geaccepteerd te<br />

worden. Die is er al.”<br />

“Natuurlijk heb ik veel aan mijn vader gehad vanwege zijn<br />

carrière als topschaatser, maar zeker ook aan mijn moeder.<br />

Zij deed het hele huishouden. Ik weet hoe ik was als jong<br />

talent: je komt thuis, je flikkert je tas neer, smijt je kleren in<br />

een hoek, gaat eten en daarna naar bed. En voor de rest doe<br />

je he-le-maal niets. En dat kon gewoon. Ik vond het in die<br />

tijd normaal, maar ik heb ook met sporters in Jong Oranje<br />

48


Foto: ANP<br />

gezeten van wie de ouders het niet goed vonden dat ze<br />

’s middags gingen slapen tussen de trainingen door. Bij ons<br />

thuis werd het belang van voldoende rust begrepen, dat kan<br />

bepalend zijn voor je carrière. Wat dat betreft durf ik wel te<br />

zeggen dat zowel Max als ik ongelooflijk veel geluk heeft<br />

gehad dat we in een topsportomgeving zijn opgegroeid.”<br />

Jos Verstappen heeft Max kunnen behoeden voor de fouten<br />

die hij in zijn carrière zelf heeft gemaakt, ook naast de<br />

baan. Dat zal met jou en je vader niet anders zijn geweest.<br />

“Dat klopt gedeeltelijk. De schaatswereld kan ook wel een<br />

slangenkuil zijn soms, maar het is volgens mij wel iets<br />

minder een jungle dan de Formule 1. Bovendien is het een<br />

andere orde van grootte. Het grootste verschil is dat er in het<br />

schaatsen minder afhankelijkheden zijn. Het scorebord liegt<br />

nooit. Als je 6.10 minuten rijdt op de vijf kilometer, ben je<br />

gewoon de beste. Je wordt door niemand van de baan<br />

geveegd en je hebt geen last van politieke spelletjes. Sterker<br />

nog, als je hard rijdt, heb je nergens last van. Zeker in mijn<br />

beginjaren was ik zo dominant, dan bepaal je het spel van A<br />

tot Z. In alle facetten, zowel commercieel als sportief.<br />

Mijn ouders hebben me al heel vroeg veel eigen<br />

verantwoordelijkheid gegeven en daar vervolgens de juiste<br />

mensen bij gezocht. Mijn vader zei toen ik 18 was: ‘Ik ga je<br />

niet meer helpen. Dit is Ron Mulder. Je kent hem nog niet,<br />

maar hij gaat vanaf nu alles voor je regelen’. Jos heeft in feite<br />

hetzelfde gedaan door Raymond Vermeulen naar voren te<br />

schuiven. En dat is sterk. Want zoiets moet je als vader wel<br />

kunnen. Je moet dan over je eigen schaduw heen stappen en<br />

ruimte maken voor een ander, die op bepaalde vlakken meer<br />

kennis heeft. Ja, dat klinkt logisch, maar er zijn er genoeg<br />

die die navelstreng niet durven door te knippen en alles bij<br />

zich willen houden. En dat blijkt zelden de juiste oplossing,<br />

want dan word je als talent beperkt in je ontwikkeling. Dat<br />

heeft zowel mijn vader als Jos heel sterk gedaan, vind ik. Op<br />

een gegeven moment moet je afstand nemen.”<br />

Een andere parallel tussen jou en Max Verstappen is dat<br />

jullie op jonge leeftijd doorbraken en bekend werden. Van<br />

veelbelovend talent tot jeugdidool in korte tijd. Heb je dat<br />

ooit als lastig ervaren?<br />

“In de beginjaren wel. Ineens heeft iedereen een mening<br />

over je, zowel positief als negatief. Als je wat ouder bent, kun<br />

je dat wel relativeren en een plek geven. Dan draai je je een<br />

keer om in bed en slaap je weer verder. Maar als je 18 bent,<br />

kan dat best heftig zijn. Dan merk je ook hoe populair en<br />

bekend schaatsen is.”<br />

Kramer staat op, trekt de capuchon van zijn vest diep over<br />

zijn hoofd, buigt overdreven zijn schouders naar voren en zet<br />

een paar stappen in de kamer. “Ik liep op een gegeven<br />

moment echt zó door de stad. Ik was degene die de gouden<br />

generatie met mannen als Ids Postma, Rintje Ritsma en<br />

49


‘In mijn<br />

beginjaren<br />

was ik zo<br />

dominant,<br />

dan bepaal<br />

je gewoon<br />

het spel van<br />

A tot Z’<br />

Foto: Andreas Terlaak


INTERVIEW<br />

SVEN KRAMER<br />

Gianni Romme er ineens af reed en ook niet bang was om<br />

iets te zeggen. Dat sprak veel mensen aan. Max heeft dat<br />

eveneens. Die is ook niet bang en heeft ook altijd een goed<br />

verhaal.”<br />

Lachend: “Ik weet nog dat hij een paar jaar terug iemand bij<br />

de strot greep in een pitbox. Esteban Ocon was dat. Dat vind<br />

ik wel mooi, dat ruwe randje aan hem. Dat hoort ook zo. Het<br />

hoeft niet allemaal te lief of te braaf te zijn, dat zie ik al te<br />

vaak in de sport tegenwoordig.<br />

Ik denk trouwens wel dat het heel goed is voor Max dat hij in<br />

Monaco woont. De privacy die hij daar heeft, weegt veel<br />

zwaarder dan de fiscale voordelen, dat weet ik zeker. In<br />

Monaco kun je als bekende sporter gewoon jezelf zijn en<br />

anoniem over straat. Ik heb daar wel eens met hem op een<br />

terras gezeten, samen met Steven Kruijswijk. Nou, helemaal<br />

niets aan de hand hoor. Niemand gaf een kik, heel relaxed<br />

was dat.”<br />

Over bekendheid gesproken: niet alleen voor de sportmedia<br />

ben je interessant, maar ook voor de roddelbladen.<br />

Daar weten jullie ook allebei alles van.<br />

“De pure topsporter wil maar één ding: de beste worden. En<br />

geloof me, die heeft niet de ambitie om een BN-er te worden<br />

of veel geld te verdienen. Alles wat erbij komt kijken, is een<br />

gevolg van de prestatie. En die categorie zit niet te wachten<br />

op aandacht in de roddelbladen, maar je moet er nu eenmaal<br />

wel mee dealen.<br />

Het is echt niet leuk wanneer er in je privéleven wordt<br />

gespeurd. Maar oké, het is mijn werk en het hoort er dus bij.<br />

Alleen, mijn gezin, familie en vrienden hebben er niet voor<br />

gekozen en worden er dan toch in meegetrokken, zowel<br />

positief als negatief. Ik kom uit een redelijk traditioneel en<br />

nuchter gezin uit Friesland, maar ik kan me wel voorstellen<br />

dat mijn moeder en mijn zusje er ongemerkt wel eens last<br />

van hebben gehad. Zelf word je er op een gegeven moment<br />

immuun voor. Dan denk je: fuck it, morgen ligt de vis erin en<br />

toedeledokie.”<br />

Jij en Max hebben wel het voordeel een partner te hebben<br />

die de topsport door en door kent. Jij met Naomi (Van As,<br />

oud-hockeyster, red.), Max met Kelly (Piquet, de dochter<br />

van oud-wereldkampioen Formule 1 Nelson).<br />

“Het is zeker handig thuis iemand te hebben die weet wat<br />

sport inhoudt plus alle randzaken die erbij horen. Het lijkt<br />

vanaf de buitenkant allemaal fantastisch, maar het vergt<br />

veel. Ook van de mensen om je heen. En het is gewoon lekker<br />

dat je niet altijd alles hoeft uit te leggen.<br />

Jij bent de boeken ingegaan als de succesvolste schaatser<br />

uit de geschiedenis. In de Formule 1 is Max Verstappen<br />

records aan het verzamelen. Was jij bezig met statistieken?<br />

“Nee joh, statistieken zijn leuk voor later, als je gaat terugkijken.<br />

Het mooiste zijn de momenten dat je een grote race<br />

wint en dat je vervolgens de hele nacht wakker ligt van<br />

blijdschap.<br />

Weet je wat ik op een bepaald moment wel als lastig heb<br />

ervaren? Dat ik op een gegeven moment zo goed was, dat een<br />

tweede of derde plek niet meer werd geaccepteerd. Ook niet<br />

door mezelf. Waardoor alles – behalve winnen – een teleurstelling<br />

was. En als dat het geval is, dan voelt winnen dus<br />

niet meer als blijdschap, maar als opluchting. Dat heeft mij<br />

soms wel een beetje het plezier in de sport ontnomen. En dat<br />

laatste is bij Max nu ook aan de hand, natuurlijk. Hij moet<br />

winnen, winnen en nog eens winnen. Ik ben er bijna zeker<br />

van dat hij ook opluchting voelt als hij na een winnende race<br />

uit de auto stapt. Zo in de trant van: pff, het is weer gelukt.<br />

Dat gevoel moet je proberen te voorkomen, maar dat is<br />

eigenlijk niet te doen.”<br />

Die prestatiedruk waar je het over hebt, beschrijf dat<br />

gevoel eens.<br />

“Als je al succesvol en dominant bent, dan wordt het<br />

verwachtingspatroon zó hoog. Je bent niet meer de jager,<br />

maar de gevestigde orde. Je draagt een groot kruis op je rug<br />

en iedereen jaagt daarop. In feite kun je dan alleen maar<br />

Van links naar rechts Sven Kramer, Max Verstappen<br />

en Steven Kruijswijk in Monaco. “Niemand<br />

herkende ons, heel relaxed was dat.”<br />

Foto: Jasper Faber / HELDEN<br />

51


INTERVIEW<br />

SVEN KRAMER<br />

Foto: Andreas Terlaak<br />

verliezen. En veel mensen hopen dat je gaat verliezen, dat<br />

heb ik altijd wel gevoeld. Vaak is het niet eens persoonlijk<br />

– soms wel, trouwens – maar mensen kiezen nu eenmaal<br />

voor de underdog.<br />

Voor de Winterspelen van 2010 werd Vancouver omgedoopt<br />

tot Svencouver. Achteraf weet ik niet of we daar goed aan<br />

hebben gedaan. Vanuit mijn eigen ervaring zou ik zoiets in<br />

ieder geval nooit adviseren. Dan zadel je iemand met te veel<br />

druk op. Hoewel, te veel... Als we dat akkefietje (de veelbesproken<br />

wisselfout, red.) niet hadden gehad, was het<br />

alsnog Svencouver geworden.”<br />

Over omgaan met teleurstellingen gesproken.<br />

“Ja, dit was een heel grote, maar deze heeft me wel gevormd.<br />

In het begin van je carrière gaat vaak alles van een leien<br />

dakje en sta je er niet bij stil, maar het is wel zo: de dag dat<br />

je gaat verliezen, komt elke dag dichterbij. Ik heb die wissel<br />

meegemaakt. Dat is heftig op het moment zelf, maar het<br />

vormt de sporter die goed met dat soort tegenslagen omgaat.<br />

Sterker, zoiets zegt aan het eind meer over een sporter dan<br />

over het aantal prijzen dat hij of zij heeft gewonnen. Voor de<br />

wind zeilen kunnen we allemaal. Maar Vancouver, dat was<br />

me er wel één zeg. Ik denk dat 90 procent van de mensen in<br />

Nederland nog weet waar ze op dat moment waren.”<br />

Dat zijn van die legendarische sportmomenten die altijd<br />

terugkomen in ieder jaaroverzicht. Zoals ook de winnende<br />

race van Max Verstappen vorig seizoen in Abu Dhabi.<br />

Lachend: “No, Mikey. No!”<br />

Ik heb thuis gekeken. Wat een bizarre en fantastische<br />

ontknoping was dat! Een ‘once in a lifetime’ kun je wel<br />

zeggen. Max had maar een paar rondjes om het te doen en<br />

dan is het zo knap dat hij het ook gewoon daadwerkelijk<br />

deed. Zo’n inhaalactie vergeet je van je leven niet meer. Dat<br />

moment, die actie herinnert Max zich over 50 jaar beter dan<br />

de beker of de podium ceremonie. Dat soort momenten maakt<br />

de sport.”<br />

Nog even over de prestatiedruk. In Abu Dhabi vorig jaar,<br />

maar eerder dit jaar ook bij de Dutch Grand Prix op<br />

Zandvoort. Als je dan ziet hoe hij in die oranjegekte zo’n<br />

beetje als enige het hoofd koel houdt…<br />

“Dat is ook wel een beetje de buitenkant, hoor. Ik weet het,<br />

Max schijnt er niet minder om geslapen te hebben, maar<br />

niemand kan mij wijsmaken dat hij niet zenuwachtig was.<br />

Tuurlijk, hij is cool. Extreem cool zelfs. Maar dan nog, hij<br />

heeft echt wel zenuwen gevoeld. Niemand is van steen, ook<br />

Max niet. Ik denk trouwens wel dat de gekte in Zandvoort<br />

deels langs hem heen is gegaan, omdat hij in zijn eigen<br />

bubbel zat. Als hij over een paar jaar nog eens de beelden<br />

terugkijkt en dan die helikoptershots ziet van die oranje<br />

mensenmassa, zal hij denken: ik wist niet dat het toen zo<br />

groot was.”<br />

Dit seizoen was de spanning in het kampioenschap minder<br />

groot dan vorig seizoen, maar zijn overmacht groter. Wat is<br />

in jouw ogen de sterkste eigenschap van Max?<br />

“Dat hij zijn hoofd koel houdt op de momenten dat het ertoe<br />

doet, maar vooral ook zijn intrinsieke motivatie. Max is een<br />

echte liefhebber. Als hij thuis is, doet hij de race op de<br />

simulator gewoon nog een keer over. Dat vind ik mooi. Het<br />

allerbelangrijkste is dat die liefde voor de sport blijft. Dat is<br />

uiteindelijk de sleutel voor een lange, succesvolle carrière.<br />

Alles begint met passie.”<br />

52


FUEL YOUR<br />

MOMENT<br />

Voor de vijfde keer hebben Max Verstappen,<br />

Red Bull Racing en Puma de handen ineengeslagen<br />

voor een nieuwe lijn casual sportkleding. Deze Max<br />

Verstappen X Red Bull Racing collectie is exclusief<br />

verkrijgbaar bij Verstappen.com.<br />

De collectie bestaat uit verschillende items,<br />

waaronder polo’s, T-shirts, vesten en broeken.<br />

Het design hanteert een no-nonsense mentaliteit<br />

en focust zich op de eenvoud en kracht van de<br />

herkenbare logo’s van Max Verstappen en Red Bull<br />

Racing in combinatie met de premium kwaliteit<br />

sportkleding van Puma.<br />

Exclusief verkrijgbaar op


Samenstelling: Laurens Stade<br />

Na het binnenhalen van zijn tweede wereldtitel stroomden op sociale media de felicitaties voor Max Verstappen<br />

en Red Bull binnen. Zo krijgt de tweevoudig wereldkampioen de felicitaties van Mercedes en is zusje Victoria<br />

uiteraard superblij met de prestatie van haar broer. Een kleine greep uit de reacties op deze historische titel.<br />

54


BACKSTAGE<br />

F1 OP SOCIAL MEDIA<br />

55


Foto: Red Bull


REPORTAGE<br />

NYCK DE VRIES<br />

Droom De Vries komt uit<br />

met racezitje bij AlphaTauri<br />

‘DE BESTE KEUZE WIJST<br />

ZICH VAAK VANZELF’<br />

Het komt niet alleen door zijn steroptreden bij zijn Formule 1-debuut,<br />

zo benadrukt Nyck de Vries, maar sinds dat mooie weekend op Monza is<br />

alles in ‘een stroomversnelling’ geraakt, met als eindresultaat een<br />

zitje bij AlphaTauri voor 2023. Het is een droom die uitkomt voor<br />

Nederlands nieuwste Formule 1-coureur.<br />

Daan de Geus<br />

Zo mag De Vries zichzelf immers noemen,<br />

na zijn eerste race – inclusief eerste punten<br />

– als Williams-invaller op Monza én nu hij<br />

een zitje op zak heeft. Het Monza-weekend<br />

zelf, vertelt hij, ging ‘in een flits’ voorbij,<br />

en leidde tot een reeks hectische weken,<br />

waarna hij nog geen maand later in Japan<br />

door AlphaTauri werd aangekondigd als<br />

nieuwe aanwinst. “De Formule 1 is altijd<br />

mijn droom geweest en ik ben heel<br />

dankbaar dat die nu uitkomt”, zegt hij.<br />

Tijdens een drukbezochte persconferentie<br />

in de hospitalitytent van zijn aanstaande<br />

team doet de 27-jarige De Vries uitgebreid<br />

en zichtbaar gelukkig zijn verhaal. “We<br />

hebben er 22 jaar naartoe gewerkt”, doelt<br />

hij op zichzelf en zijn familie. “Ik wil het niet romantiseren,<br />

maar als je met deze reis begint, is de Formule 1 waar je alles<br />

voor doet, voor over hebt en voor leeft. Dat bereiken zie ik niet<br />

als persoonlijk succes, maar als iets wat we als team en familie<br />

hebben bereikt.”<br />

LUNCHEN MET DR. MARKO<br />

Het pad dat De Vries naar de koningsklasse van de autosport<br />

heeft bewandeld, is zoals hijzelf erkent na het winnen van de<br />

Formule 2-titel in 2019 ‘iets anders’ geweest dan dat van veel<br />

van zijn aanstaande collega’s bij wie diezelfde prijs op het<br />

palmares prijkt. Zonder zicht op een racezitje in de Formule 1<br />

ging hij het avontuur aan in de elektrische Formule E en de<br />

endurance-racerij. In 2021 werd hij tot wereldkampioen<br />

Formule E gekroond, terwijl hij ook zijn sporen verdiende in de<br />

langeafstands-discipline. “Er waren momenten dat het er<br />

57


INTERVIEW<br />

NYCK DE VRIES<br />

Foto: Getty Images<br />

minder waarschijnlijk uitzag”, zegt hij over zijn kans om de<br />

Formule 1 te halen, “maar ik heb de droom nooit opgegeven.”<br />

Zoals gezegd had De Vries een droomdebuut op Monza, als<br />

vervanger van de met een blindedarmontsteking kampende<br />

Alexander Albon, en hoewel hij ook daarvoor bij verschillende<br />

teams in beeld was, zorgde Monza er wel voor dat het daarna<br />

sneller ging. “Al maakte ik al wel langer deel uit van de rijderscarrousel<br />

in de Formule 1”, haalt hij aan. Het zogenaamde silly<br />

season ontbrandde toen de zomerstop inging en Fernando<br />

Alonso besloot Alpine in te ruilen voor Aston Martin. Op Monza<br />

reed De Vries zichzelf daarbij met een knappe negende plaats<br />

verder in de kijker. “Monza heeft, denk ik, de potentiële vraagtekens<br />

weggehaald waar mensen misschien mee zaten.”<br />

De Vries was zodoende in beeld bij Williams en Alpine, maar het<br />

werd duidelijk dat ook AlphaTauri een oogje op hem had, toen<br />

hij werd gespot tijdens een bezoek aan Dr. Helmut Marko in<br />

Oostenrijk. “Toen was dat dus geen geheim meer”, lacht hij. De<br />

meeting met Marko werd mede ingegeven door Max Verstappen,<br />

die op de maandag na Monza tijdens een etentje met De Vries<br />

suggereerde dat hij de topman én het hoofd van Red Bulls<br />

rijdersprogramma misschien eens moest bellen. Met geruchten<br />

die rondgonsden over een transfer van Pierre Gasly naar Alpine,<br />

zou bij Red Bull-zusterteam AlphaTauri immers een vacature<br />

kunnen ontstaan. Van het een kwam het ander en zo belandde<br />

De Vries later die week in Graz. Hij kende Marko nog niet<br />

persoonlijk, maar daar kwam dus snel verandering in. “We zijn<br />

twee dagen met elkaar opgetrokken. Ik verbleef in één van zijn<br />

hotels bij hem in de buurt.” Het bezoek verliep goed. “Het was<br />

eigenlijk, oprecht, hartstikke gezellig. We hebben veel lokaal<br />

eten gegeten, veel over de toekomst gesproken. Al gaat het als je<br />

twee dagen samen bent, natuurlijk ook over andere dingen.”<br />

Daarna, vervolgt hij, ‘was het duidelijk welke kant het op zou<br />

gaan’. Hij had de week daarna nog wel een test met Alpine op de<br />

Hungaroring, die al ruim van tevoren was gepland, en stond<br />

nog in contact met Williams. “Naast Mercedes-reserve ben ik<br />

ook al twee jaar Williams-reserve, dus je bouwt een relatie op<br />

met zo’n team en het is altijd een nauwe band geweest. We<br />

hebben gesprekken gevoerd, maar dan tekent zich de best<br />

mogelijke beslissing af”, doelt De Vries op zijn uiteindelijke<br />

AlphaTauri-deal. “Ik heb sowieso vaak de indruk dat de beste<br />

optie met de tijd altijd wel duidelijk wordt.” Al ging het in dit<br />

geval, zegt hij, rap. “Want we hebben snel gehandeld.”<br />

RECHTERVOET TUSSEN DE DEUR<br />

Zoals Verstappen zegt, die nog een goed woordje voor De Vries<br />

deed, twijfelt Marko nooit lang om een coureur de kans te geven<br />

als hij iets in hem ziet. De Vries tekende zodoende nog voor de<br />

Grand Prix van Singapore zijn contract met AlphaTauri. “In die<br />

58


REPORTAGE<br />

NYCK DE VRIES<br />

‘Het verleden<br />

herhaalde zich’<br />

Met Max Verstappen en<br />

Nyck de Vries stonden er in<br />

Monza voor het eerst sinds<br />

Brazilië 2006 (Christijan<br />

Albers en Robert Doornbos)<br />

weer twee Nederlanders op<br />

de grid. Voor De Vries voelde<br />

het een beetje alsof ‘het<br />

verleden zich herhaalde’, want<br />

Verstappen en hij hebben<br />

veel van hun kartjaren samen<br />

door gebracht. Hoewel de<br />

tweeënhalf jaar oudere Fries<br />

in hogere leeftijdsklassen<br />

racete, kwamen Verstappen<br />

en hij elkaar vaak tegen. “We<br />

zijn samen opgegroeid in de<br />

kartwereld. We gingen met<br />

onze vaders Europa door, waren<br />

allebei Nederlander, raceten in<br />

dezelfde weekends en hadden<br />

zelfs dezelfde busjes: Mercedes<br />

Sprinters”, weet De Vries nog.<br />

De Vries en Verstappen leerden<br />

elkaar ook buiten het racen<br />

kennen (‘Max kwam geregeld<br />

bij ons over de vloer’), terwijl<br />

ze hun gedrevenheid op de baan<br />

deelden. “We waren allebei<br />

geen types die met een rol koffer<br />

op het circuit aan kwamen,<br />

raceten en weer vertrokken. We<br />

leefden op eenzelfde manier<br />

voor de sport. Onze vaders<br />

waren er ook erg bij betrokken,<br />

waren vaak aan het sleutelen.<br />

Al hebben ze ook zeker avonden<br />

samen in de kantine gezeten.”<br />

In Monza op de Formule 1-grid<br />

staan met Verstappen, met wie<br />

hij nog steeds een goede band<br />

heeft, was dus bijzonder. “Hij<br />

kwam vooraf even naar me toe,<br />

dat was mooi.”<br />

Hoe Verstappen de top van<br />

de Formule 1 heeft bereikt,<br />

vindt De Vries indrukwekkend.<br />

“De rust en zekerheid die hij<br />

uitstraalt en hoe hij en het team<br />

elk weekend presteren, is<br />

bewonderingswaardig.”<br />

Foto: Frits van Eldik<br />

Met vader Hendrik Jan de Vries, die het ‘grootste klankbord’ is van Nyck de Vries.<br />

“Ik overleg alles met mijn vader en soms met wat anderen uit ‘het wereldje’.”<br />

week”, bevestigt hij. Daarvoor was het volgens<br />

De Vries ‘jongleren’ qua kansen binnen en buiten de<br />

Formule 1, zoals een mogelijke toekomst in het WEC<br />

of vervolg van zijn Formule E-loopbaan. “Het is fijn<br />

dat die fase achter de rug is.”<br />

Volgens De Vries is het niet zo dat één ding, zoals het<br />

belletje aan Marko, ‘de sleutel tot alles was’. De Vries’<br />

nieuwe teambaas Franz Tost maakt, in klare taal als<br />

altijd, daarbij meteen één ding duidelijk: “Dat<br />

Verstappen een goed woordje voor hem deed, was<br />

niet noodzakelijk. Nyck dankt dit zitje aan zijn<br />

rechtervoet. Dat was zijn belangrijkste argument: dat<br />

hij snel is.”<br />

De Vries heeft met zijn snelheid, professionaliteit en<br />

resultaten in andere raceklassen ondanks zijn<br />

alternatieve route naar de Formule 1 zo altijd een<br />

(rechter)voetje tussen de deur gehouden. Teambaas<br />

Tost haalt eveneens aan dat niet alles om Monza<br />

draaide. “Het had natuurlijk wel invloed, want hij liet<br />

daar zijn potentieel zien.” Maar: “Het was ook weer<br />

geen eye-opener. Nyck stond daarvoor al op de<br />

radar.” Met alle andere ontwikkelingen op de<br />

rijdersmarkt in ogenschouw genomen ziet hij de<br />

coureur uit Sneek als ‘de beste optie’ voor het team.<br />

Tost hielp bij AlphaTauri-voorloper Toro Rosso eerder<br />

om onder meer Verstappen, Carlos Sainz en Sebastian<br />

Vettel tot topcoureurs te kneden. Hij rekent erop dat<br />

zijn nieuwste pupil zich ook snel zal laten gelden,<br />

zodra hij zijn fulltime-entree maakt, ook door de<br />

overige autosportervaring die de debutant meeneemt.<br />

“Ik verwacht dat Nycks leerperiode beperkt zal zijn<br />

tot enkele tests. Dat betekent dat ik erop reken dat hij<br />

vanaf de eerste race van 2023 competitief zal zijn.”<br />

VADER ALS KLANKBORD<br />

Red Bull-topman Marko gaat er zelfs vanuit dat<br />

De Vries door de technische bagage die hij mede door<br />

zijn rol als reserve- en simulatorcoureur opgedaan<br />

heeft, gelijk een leidende rol kan spelen, vertelt hij<br />

Motorsport.com. De lat ligt dus hoog, maar: “Ik zie<br />

dat maar als een compliment, bedankt”, reageert<br />

De Vries. “Ik denk ook niet dat je per se Formule 1-<br />

ervaring nodig hebt om een leider te zijn. Ik denk dat<br />

dit ook vanuit je persoonlijkheid en karakter kan<br />

komen. Ik heb weliswaar nog geen seizoen gedaan,<br />

maar denk dat ik weet wat ik nodig heb van de auto<br />

en mensen om me heen om samen te presteren. Daar<br />

heb ik wel vertrouwen in.”<br />

Over hoelang het contract met AlphaTauri is, laat De<br />

Vries zich niet uit. Behalve: “Zolang ik presteer, kan<br />

het een lange samenwerking worden.” Duidelijk is<br />

dat De Vries niet over één nacht ijs is gegaan. Zijn<br />

vader Hendrik Jan, met wie hij de internationale<br />

kartbanen jarenlang afliep (zie kader), is zijn ‘belangrijkste<br />

klankbord’. “Ik overleg alles met mijn vader,<br />

en soms met andere, vertrouwde mensen uit ‘het<br />

wereldje’. Je kijkt naar de opties, maakt afwegingen.<br />

Maar”, herhaalt hij, “vaak wijst de meest voor de<br />

hand liggende keuze zich vanzelf.” Dat is dus Alpha-<br />

Tauri geworden. Daarmee gaat zijn langgekoesterde<br />

Formule 1-droom in vervulling. Toch mag De Vries<br />

nog niet gelijk voor zijn nieuwe team aan de slag. Pas<br />

op 1 januari is zijn Mercedes-deal afgelopen en begint<br />

zijn nieuwe contract. Al zal hij op die dag, een<br />

zondag, niet gelijk voor de poort staan in Faenza.<br />

“Waarschijnlijk niet, maar het zal wel snel duidelijk<br />

worden wanneer – en snel zijn.”<br />

Foto: Peter van Egmond<br />

59


ANALYSE<br />

HO-PIN TUNG<br />

Waarin onderscheidt Max Verstappen zich van zijn collega’s,<br />

wat maakt hem nou zo goed? Volgens Ho-Pin Tung heeft dat<br />

niet alleen met natuurlijk talent te maken. Een analyse door de<br />

Le Mans-winnaar: niet gebaseerd op data, wel op inzicht,<br />

waarneming en (technische) kennis.<br />

EEN UNIEKE GAVE<br />

André Venema<br />

‘N<br />

genen, maar ook door het natuurlijk talent. Dat speelt een heel<br />

atuurlijk is Max Verstappen zo goed, omdat hij Jos Verstappen<br />

als vader en Sophie Kumpen als moeder heeft. Jos was de<br />

succesvolste Formule 1-coureur van Nederland vóór Max en<br />

Sophie een begenadigd kartster. Het komt niet alleen door die<br />

grote rol. Daarnaast is racen Max met de paplepel ingegoten. Jos is van<br />

jongs af aan met Max in de weer geweest om van hem de best mogelijke,<br />

complete autocoureur te maken.<br />

Wat je vaak ziet, is dat een coureur heel hard een rondje kan rijden. Maar<br />

bij Max zie je dat hij heel compleet is. Dat zien we nu vooral bovenkomen,<br />

omdat hij zich qua volwassenheid in de auto enorm ontwikkeld heeft.<br />

Meer rust heeft hij ook. Op diverse momenten zie je dat heel mooi. Zoals<br />

op Spa-Francorchamps, waar hij verder naar achteren moest starten. Hoe<br />

berekenend hij reed, hoe hij constant overal de ruimte wist te zoeken en<br />

voelde waar de auto’s om zich heen zaten, meteen anticipeerde op de<br />

bewegingen die anderen zouden maken, terwijl je andere coureurs dan<br />

door het grind zag gaan omdat er een auto voor hen spinde of naast de<br />

baan kwam. Dat inzicht, dat gevoel heb je van nature, maar is ook zo<br />

getraind. Dat inzicht van alles wat er om hem heen gebeurt, geeft hem<br />

extra capaciteit en zorgt er ook voor dat hij zo’n onwijs goede racer is.<br />

Als ik wat meer naar zijn rijstijl kijk: het is algemeen bekend dat Max van<br />

een auto houdt die wat meer overstuur heeft, wat ‘nerveus’ is bij het<br />

ingaan van een bocht, heel direct reageert op stuur bewegingen. Het<br />

resultaat daarvan is dat de achterkant wat ‘losser’ is, maar daar kan hij<br />

heel goed mee rijden. Dat is, denk ik, de crux van het verhaal.<br />

Een coureur heeft altijd zijn voorkeuren. De een houdt van een auto die<br />

iets stabieler is, wat meer onderstuur heeft, de ander van een wat meer<br />

‘nerveuze’ auto. Op papier is een auto met overstuur eigenlijk altijd<br />

sneller. Want als je instuurt en de achterkant is wat ‘los’, dan staat de<br />

neus altijd sneller in de goede richting. Bij een auto die onderstuur heeft,<br />

moet je juist wachten. En we weten dat in de autosport wachten meestal<br />

niet goed is.<br />

Maar je kunt je voorstellen dat bij een Formule 1-auto die wat overstuurd<br />

is, de achterbanden vaak kritiek zijn. Want je creëert slip in de band. Je<br />

gaat glijden, daarmee genereer je temperatuur en ook meer slijtage. Er<br />

gaat al heel veel energie door de achteras heen, omdat daar ook de<br />

aandrijving zit en als je dan ook nog gaat glijden, werkt het dubbelop.<br />

Een soort domino-effect. Je bent sneller, maar kunt dat dus vaak niet<br />

lang volhouden. Eén van de redenen waarom Verstappen zo ontiegelijk<br />

goed is, is dat hij uitstekend de dunne lijn kan vinden tussen een auto die<br />

goed ‘op de neus is’ en snel roteert, en het desondanks tegelijkertijd<br />

managen van de banden. Die combinatie is heel tegenstrijdig en in de<br />

autosport best uniek, want keuzes qua balans, performance en slijtage<br />

zijn altijd met elkaar verbonden en daarom vaak een compromis. Maar<br />

als je dat kunt managen zoals Max kan, heb je het beste van twee<br />

werelden. Het heeft niet alleen te maken met het sturen door een bocht,<br />

het heeft ook te maken met de manier waarop je remt, de transitie van<br />

remmen naar sturen, hoe je weer op je gas gaat, het instellen van de<br />

auto... Het ligt niet aan één ding, maar aan het hele pakket.<br />

Als je kijkt naar alle grote kampioenen, dan hadden die allemaal min of<br />

meer dezelfde rijstijl. Ze beheersten dat ‘trucje’. Ga maar na: Verstappen<br />

is iemand die van een auto houdt die heel erg ‘op de neus’ is. Vettel ook,<br />

Michael Schumacher, Senna en Hamilton: al die iconische namen uit de<br />

sport van laatste decennia hadden allemaal die rijstijl, die gave.<br />

Verstappen heeft dat tot in de perfectie in zijn vingers. Bovendien is hij<br />

in staat om gelijke of zelfs minder bandenslijtage te hebben. Ik denk dat<br />

dat hem zo bijzonder maakt: hij heeft als geen ander het gevoel waar de<br />

grens zit hoeveel slip hij op de band kan toelaten en zo de performance<br />

dus kan maximaliseren.<br />

Waarom hij er zo met kop en schouders bovenuit steekt, is zeker dit jaar<br />

nog duidelijker te zien. Omdat de auto’s zwaarder zijn geworden, een stuk<br />

stijver qua vering en door de 18-inch banden nog meer energie door de<br />

band krijgen en slijtage met overstuur, wordt het nog meer uitvergroot<br />

dan in het verleden.<br />

Tot vorig jaar had Max niet altijd de winnende auto. Toen ging hij er<br />

extremer in om die performance eruit te halen. Daar kom je soms mee<br />

weg, maar vaak ook niet. Maar vanaf het moment dat Max een auto had<br />

waarvan hij wist dat het een winnende was, heeft hij altijd de races<br />

gecontroleerd. Hij is op dit moment de allerbeste. In de autosport is er<br />

altijd die discussie: in hoeverre ligt het aan de auto? Natuurlijk, de auto is<br />

essentieel. Dat blijft-ie ook, want de auto is een ontzettend belangrijke<br />

schakel. Maar het is een gave – en ook die hebben de besten die de sport<br />

gekend heeft – om de auto altijd weten te draaien naar de rijstijl die je<br />

wilt en dat pakket dan ook te kunnen optimaliseren.’<br />

61


›››››››››››››››››››››<br />

reportage<br />

GP japan<br />

62


››››››››››››››››››››››<br />

Eerst naar<br />

de kapper<br />

André Venema<br />

@AndreF1nl<br />

Yuki Tsunoda is de grootste ster bij zijn<br />

thuisrace in Suzuka. Op vrijdag zijn alle<br />

caps, shirts en vlaggen met zijn naam,<br />

nummer of logo in de fanshops op<br />

het circuit overal al bijna uitverkocht.<br />

“Japanse journalisten vroegen hem<br />

zelfs wat hij als ontbijt had gegeten.”<br />

Foto: ANP<br />

Donderdagmiddag, 15.45 uur. Yuki<br />

Tsunoda is met zijn gevolg van<br />

AlphaTauris’s engineers en sociale<br />

mediateam begonnen aan de<br />

traditionele track walk, de circuitverkenning<br />

te voet. De Japanner is het middelpunt<br />

van de groep en heeft het hoogste woord.<br />

Er wordt veel gelachen, hoewel dit een serieuze<br />

aangelegenheid is. Onderweg wordt duidelijk<br />

hoe populair Tsunoda in zijn vaderland is.<br />

Overal langs het circuit scanderen fans zijn<br />

naam, de coureur zwaait met weidse gebaren<br />

beleefd terug.<br />

De Grand Prix op het Suzuka International<br />

Circuit, een meesterlijk ontwerp van de<br />

Nederlander Hans Hugenholtz en eigendom<br />

van Honda, wordt de eerste voor Tsunoda in<br />

een Formule 1-auto. Hij heeft er het hele jaar<br />

63


›››››››››››››››› ››››››<br />

REPORTAGE GP JAPAN<br />

Foto: Red Bull<br />

naar uitgekeken, meent Carolyn Paterson, bij<br />

AlphaTauri zijn vaste persbegeleidster op de<br />

circuits. Vooral naar dat eerste rondje, de<br />

outlap. “Yuki zei bij Sky Sports dat hij daarin<br />

zijn ronderecord op Suzuka met 45 seconden<br />

zou gaan verbreken”, lacht Peterson.<br />

De laatste keer dat Tsunoda op de fameuze<br />

baan reed, was in een Formule 4-auto.<br />

Vandaar. “Toen ik de garage uitreed, werd ik<br />

emotioneel”, bekent Tsunoda. “Vooral toen ik<br />

voor bocht 2 instuurde. Daar stond ik, toen ik<br />

hier de laatste keer als fan was.”<br />

EVEN WENNEN<br />

Op het glooiende circuit ontkom je<br />

nergens aan de Japanse coureur, Honda’s<br />

protegé is werkelijk overal. Op de achterkant<br />

van de hoofdtribune sieren drie grote<br />

vaandels met zijn portret erop de grijze<br />

betonstroken, zijn shirt met nummer 22 is<br />

met afstand het meest gedragen. De<br />

aandacht voor hem van de Japanse media<br />

is enorm, stelt Paterson. Een sessie met alleen<br />

Japanse journalisten trekt op donderdagochtend<br />

een vol huis in AlphaTauri’s motorhome.<br />

“Was best even wennen voor hem”,<br />

aldus Peterson. “Dit hadden we nooit eerder<br />

gedaan. ‘Wow, zijn die er allemaal voor mij?’,<br />

vroeg hij. Normaal gesproken zijn er bij de<br />

races nooit veel Japanse journalisten.”<br />

De vragen zijn divers, Tsunoda krijgt er een<br />

flink aantal op zich afgevuurd. Beschaafd,<br />

zoals kenmerkend is voor de Japanse cultuur.<br />

“De meeste vragen duurden langer dan het<br />

Foto’s: Red Bull<br />

antwoord”, verklapt Peterson, die een tolk<br />

naast zich had zitten. Want met Yuki weet je<br />

het maar nooit. Soms verbaast ze zich wel<br />

eens over wat hij nu weer antwoordt. “Hij<br />

heeft geen filter, is zo oprecht en eerlijk.” De<br />

vraag die haar het meest is bijgebleven, is die<br />

naar wat hij bij zijn bezoek in Japan als ontbijt<br />

heeft gegeten.<br />

Het is waarschijnlijk geen toeval dat Tsunoda<br />

daarnaar wordt gevraagd. De Japanner is een<br />

fervent liefhebber van eten, een publiek<br />

geheim, en zou later wel zijn eigen restaurant<br />

64


››››››››››››››››››››››<br />

André in Suzuka<br />

willen beginnen. Het is de voornaamste reden<br />

waarom hij in tegenstelling tot al zijn collega’s,<br />

inclusief die van de communicatieafdeling,<br />

woensdag niet comfortabel met de shinkansen<br />

(hogesnelheidstrein) van Tokio naar Suzuka<br />

reist, maar met de auto samen met zijn trainer.<br />

“Yuki wilde per se met de auto gaan”, zegt<br />

Peterson. “Volgens hem heb je in Japan langs<br />

de snelweg om de vijf kilometer restaurantjes<br />

waar je geweldig kunt eten.” Dat buitenkansje<br />

wil hij zich, nu hij al jaren in Europa woont,<br />

niet laten ontglippen.<br />

AVONDJE TOKIO<br />

De Japanse GP voelt voor Tsunoda als een<br />

warm bad. Zijn programma zit na aankomst<br />

uit Singapore overvol. Het eerste wat hij doet?<br />

Een kapper naar de hotelkamer laten komen.<br />

“Japans haar schijnt wat moeilijker te<br />

behandelen zijn”, zegt Paterson. “Yuki is dit<br />

jaar in Bahrein naar de kapper geweest. Daar<br />

was hij niet zo tevreden over.” Voor de Japanse<br />

GP verschijnt hij met een fris, hip kapsel.<br />

Dinsdag is Tsunoda samen met teamgenoot<br />

Pierre Gasly te gast in een talkshow van DAZN,<br />

een streamingsdienst die hem sponsort.<br />

Tsunoda wordt daarin wekelijks geïnterviewd,<br />

maar is nu voor het eerst in de studio aanwezig.<br />

Buiten wemelt het van de fans. ’s<br />

Avonds heeft hij de mensen die bij Alphatauri<br />

nauw met hem werken uitgenodigd voor een<br />

diner met karaoke als afsluiter. “Yuki is soms<br />

gereserveerd, maar heel genereus”, aldus<br />

Paterson. “Hij wilde ons Tokio laten zien en<br />

een leuke avond bezorgen.”<br />

Het idee voor een karaokeavond ontstond pas<br />

enkele weken geleden, na de Italiaanse GP.<br />

Paterson: “We hadden vlak daarna een filmdag<br />

in Imola. Pierre zei voor de grap tegen Yuki dat<br />

we in Japan zeker naar een karaokebar<br />

moesten.” Dat vond hij zelf eigenlijk ook wel.<br />

Na het etentje verraste hij zijn naast collega’s<br />

én Gasly door ze naar een karaoketent te<br />

slepen. Tsunoda had het hoogstpersoonlijk<br />

geregeld. “Dat was geweldig leuk”, verzekert<br />

Paterson. Het filmpje dat ervan gemaakt werd<br />

(zie YouTube), is hilarisch.<br />

GUNFACTOR<br />

Hoewel Tsunoda het volgens Paterson zelf niet<br />

eens in de gaten had, is hij een grote meneer in<br />

Japan. Bij de opening van een pop-up store in<br />

Tokio staan mensen uren in de rij om hem te<br />

begroeten. “Dat verraste hem”, bekent<br />

Paterson, “want volgens Yuki steunen<br />

Japanners je alleen als je heel goed presteert.”<br />

Zijn optredens zijn (nog) te wisselvallig, hij<br />

heeft onmiskenbaar de gunfactor. Niet alleen<br />

in Japan. “Hij zegt zelf ook: ik heb nog nooit<br />

zoveel fans voor mij gezien, word ook veel<br />

meer herkend dan vroeger.”<br />

Netflix’ hitserie Drive to Survive is daar,<br />

beweert Paterson, een van de belangrijkste<br />

oorzaken van. De documentaire-reeks die de<br />

Formule 1 in Amerika in een paar jaar razend<br />

populair heeft gemaakt, wordt ook in Japan<br />

veel bekeken. In Suzuka wordt Tsunoda vijf<br />

dagen lang op de voet door de camera’s van<br />

Netflix gevolgd voor een ongetwijfeld smeuïge<br />

aflevering in het volgende seizoen. “Het is<br />

ongelofelijk hoe populair niet alleen Yuki,<br />

maar ook Red Bull in Japan is”, meent<br />

Red Bulls topman Dr. Helmut Marko. “Overal<br />

zie je de fans in onze shirts lopen.”<br />

Het motorhome van AlphaTauri zit drie dagen<br />

lang vol. Met Tsunoda’s trotse ouders en een<br />

keur aan Japanse beroemdheden en sporters,<br />

waarvan Paterson de namen en status niet<br />

exact kent. Maar ze willen graag in de nabijheid<br />

van de Formule 1-coureur zijn. “Dit is een<br />

droom die uitkomt”, beweert Tsunoda, die<br />

volgens Marko zaterdag ondanks problemen<br />

met de remmen een sterke kwalificatie kent.<br />

“Het is heel bijzonder om al die fans te zien. Ik<br />

heb nog nooit zoveel fans in onze teamkleding<br />

en met mijn caps op gezien. In elke bocht<br />

klappen ze zo hard: fantastisch, het geeft me<br />

een echte kick.”<br />

Een etmaal later is er de ontnuchtering,<br />

Tsunoda’s bliksemstart is niets waard. Door de<br />

regen wordt de show flink verkort, hij finisht<br />

na de herstart net buiten de punten. ‘Welcome<br />

back’, luidt de slogan van de Japanse GP voor<br />

2022. Die kan volgend jaar zo weer gebruikt<br />

worden.<br />

ONLY IN JAPAN!<br />

Günther Steiner valt niet vaak stil, maar<br />

zondagochtend tijdens een interview op<br />

het grote podium in de fanzone achter de<br />

hoofdtribune wordt Haas’ teambaas even<br />

van zijn stuk gebracht. In het publiek zit<br />

een Japanse vrouw van middelbare<br />

leeftijd die via een tekst op een stuk<br />

karton vraagt of Steiner met haar wil<br />

trouwen.<br />

Wanneer de interviewer hem op het<br />

verzoek wijst, begint de Italiaan wat<br />

ongemakkelijk te glimlachen en te<br />

stotteren. Maar hij redt zich er vervolgens<br />

netjes uit. “Ze heeft een verkeerd shirt<br />

aan”, antwoordt Steiner, al jaren gelukkig<br />

getrouwd met Gertraud. “Dat gaat dus<br />

niet.” Hilariteit alom, er klinkt applaus<br />

vanuit het publiek.<br />

De sessie met Steiner is een van de vele<br />

die er dagelijks in de fanzone worden<br />

gehouden. Het hele plein stroomt dan vol<br />

met duizenden fans, of het nu voor de<br />

teambaas van Haas, Max Verstappen of<br />

Honda- en Indycar-ster Takuma Sato is.<br />

Zelfs in de stromende regen. Japanners<br />

weten wat afzien is en blijken daar geen<br />

enkele moeite mee te hebben. Na drie jaar<br />

is de Formule 1 terug en dat feestje laten<br />

de fans niet vergallen door een paar<br />

buien. Op regen kun je je toch kleden?<br />

Only in Japan: je moet het zien om te<br />

geloven.<br />

André Venema<br />

Foto: Motorsport Images<br />

Foto: Red Bull<br />

65


de race<br />

GP japan<br />

EVEN<br />

GEDULD<br />

AUB<br />

66


Bijna gaat het feest niet door. Na drie<br />

jaar is de Formule 1 eindelijk terug<br />

in het autosportmaffe Japan, maar<br />

aanhoudende regen dreigt roet in<br />

het eten te gooien. Na uren wachten<br />

krijgen de fans alsnog een ingekorte<br />

race voorgeschoteld, met bovendien<br />

een gedroomde winnaar en wereldkampioen.<br />

De GP van Japan in drie<br />

bedrijven.<br />

Mike Mulder<br />

@MulderMike1<br />

Foto: Getty Images<br />

67


GP JAPAN<br />

DE RACE<br />

Foto: Peter van Egmond<br />

01<br />

FLASHBACK GASLY<br />

Pierre Gasly kent geen lekkere opbouw<br />

naar de Japanse Grand Prix. De<br />

Fransman wordt zaterdag weliswaar als<br />

nieuwe coureur aangekondigd bij<br />

Alpine, maar krijgt op Suzuka zijn<br />

AlphaTauri AT03 steeds niet onder<br />

controle. Hij start de race vanuit de<br />

pitstraat, nadat onder andere zijn<br />

voorvleugel is vervangen. Die vleugel<br />

wordt er direct in de eerste ronde<br />

afgereden als hij over een losgeraakt<br />

reclamebord rijdt. Na een nieuwe neus<br />

te hebben gehaald, knalt Gasly in de<br />

dichte spray opeens bijna tegen een<br />

bergingsvoertuig aan. De shovel is de<br />

baan opgekomen om het wrak van de<br />

gecrashte Carlos Sainz weg te halen.<br />

Gasly schrikt zich rot en is in gedachten<br />

weer bij het ongeluk in 2014, waarbij<br />

zijn goede vriend Jules Bianchi op<br />

Suzuka zwaargewond raakte en later<br />

overleed. “Mijn God, wat doet die kraan<br />

op de baan? Dit is onacceptabel! Laten<br />

we niet vergeten wat er is gebeurd! Ik<br />

kan dit niet geloven! We willen nooit<br />

meer een kraan op de baan zien.”<br />

‘We willen<br />

nooit meer<br />

een kraan op<br />

de baan zien’<br />

Pierre Gasly<br />

Na drie jaar start de<br />

Japanse GP weer. Max<br />

Verstappen wordt<br />

direct flink op de<br />

huid gezeten door<br />

Charles Leclerc, maar<br />

houdt de Monegask<br />

via de buitenste lijn<br />

achter zich.<br />

En daar is de eerste<br />

serieuze crash op de<br />

kletsnatte baan: Carlos<br />

Sainz is de controle over<br />

zijn Ferrari kwijtgeraakt en<br />

belandt met een forse klap<br />

in de muur. Ook Alexander<br />

Albon gaat eraf. Voor hem is<br />

de race eveneens voorbij.<br />

Pierre Gasly is woedend, als<br />

hij een bergingsvoertuig op<br />

de baan ziet verschijnen die<br />

de auto van Sainz wegsleept.<br />

De Fransman raast met<br />

250 km/u voorbij. Het doet<br />

hem denken aan de tragische<br />

crash van Jules Bianchi in<br />

2014, ook met zo'n voertuig.<br />

De safetycar is al<br />

op de baan, maar<br />

de wedstrijdleiding<br />

besluit de race<br />

toch te staken. De<br />

gecrashte bolides<br />

moeten veilig<br />

kunnen worden<br />

weggehaald.<br />

Na twee rondjes achter<br />

de safetycar en een<br />

pauze van bijna 2,5 uur<br />

wordt de race hervat.<br />

Verstappen behoudt de<br />

leiding, Sebastian Vettel<br />

en Nicholas Latifi schieten<br />

direct naar binnen voor<br />

intermediate banden.<br />

68


02<br />

VETTEL WEET VAN<br />

GEEN WIJKEN<br />

Sebastian Vettel houdt van Suzuka. Dat zuigen<br />

we niet uit onze duim, het is echt zo.<br />

De Duitser wint in zijn rijke loopbaan vier keer<br />

in Japan en wordt er in 2011 wereldkampioen.<br />

De liefde gaat zover dat de afscheidnemende<br />

Duitser aangeeft dat hij in de toekomst<br />

beschikbaar is voor een invalbeurt op Suzuka,<br />

mocht er toevallig een invaller gezocht<br />

worden.<br />

Op zondag blijkt hoeveel Vettel van Suzuka<br />

houdt. De Duitser start de race vanaf de<br />

negende plaats. Hij heeft een prima start,<br />

maar schiet na een lichte touché met Fernando<br />

Foto: Motorsport Images<br />

Alonso even van de baan. Vettel laat zich niet<br />

afleiden, rijdt geconcentreerd naar voren en<br />

komt tegen het einde van de race opnieuw<br />

Alonso tegen. De twee vechten in de laatste<br />

ronde om de zesde plaats en rijden zij aan zij<br />

op de finish af. Vettel geeft niet op en weet zijn<br />

neus een fractie eerder over de lijn te drukken.<br />

Het verschil? 0,011 seconden.<br />

Verstappen haalt ook intermediates<br />

op, direct gevolgd<br />

door Leclerc en bijna het hele<br />

veld. Fernando Alonso stopt<br />

niet voor ander rubber en leidt<br />

de dans voor Mick Schumacher<br />

en Daniel Ricciardo.<br />

Haas laat Schumacher, die als<br />

derde rijdt, als enige buiten.<br />

‘We hopen op een safetycar.<br />

Blijf pushen’, krijgt hij te horen.<br />

Het gokje pakt verkeerd uit. Op<br />

zijn regenbanden zakt hij snel<br />

en ver terug.<br />

Sebastian Vettel rijdt zijn<br />

laatste race op Suzuka, dat<br />

volgens hem door God moet<br />

zijn ontworpen. De Duitser is<br />

net aan een straf ontsnapt door<br />

een vermeende unsafe release,<br />

maar is snel en ligt zesde.<br />

George Russell schuift<br />

op naar de achtste plek.<br />

Hij neemt via de buitenkant<br />

in bocht 1 Nicholas<br />

Latifi te grazen. De<br />

Canadees ligt nog wel<br />

op puntenkoers.<br />

Met een voorsprong<br />

van bijna een halve<br />

minuut na 28 ronden<br />

wint Max Verstappen<br />

voor het eerst de<br />

Japanse GP, vóór<br />

Leclerc en Sergio Pérez.<br />

03<br />

LATIFI KAN EINDELIJK EENS LACHEN<br />

Eindelijk is Nicholas Latifi van die gehate nul af. De<br />

Canadees heeft al weken geleden van Williams te<br />

horen gekregen dat het na drie seizoenen Formule 1<br />

uit is met de pret. Hij zal het team uit Grove vanwege<br />

een gebrek aan resultaten moeten verlaten. Sommige<br />

coureurs laten vanaf het moment dat ze een dergelijke<br />

onheilstijding te horen krijgen het hoofd hangen,<br />

maar Latifi geeft niet op. Op vrijdag wordt hij nog<br />

bespot als hij op Suzuka – in de regen – een verkeerde<br />

afslag neemt en ook zijn kwalificatie (twintigste)<br />

voorspelt niet veel goeds. Maar op zondag gaat de<br />

27-jarige coureur er eens goed voor zitten. Hij weet in<br />

de zwaar verregende race uit de problemen te blijven<br />

en waar teamgenoot Alex Albon uitvalt, daar finisht<br />

Latifi op een keurige negende plaats. Het levert hem<br />

eindelijk die felbegeerde punten op en daarom kan er<br />

eindelijk weer eens een lachje vanaf.<br />

Foto: Williams Racing<br />

69


DATUM: ZONDAG 9 OKTOBER 2022 WEER: REGEN, 19° C CIRCUIT: SUZUKA INTERNATIONAL RACING COURSE, SUZUKA LENGTE CIRCUIT: 5,807 KM RACEAF<br />

raceuitslag<br />

POSITIE COUREUR TEAM TIJD achterstand PUNTEN<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

8<br />

9<br />

10<br />

11<br />

12<br />

13<br />

14<br />

15<br />

16<br />

17<br />

18<br />

STATISTIEKEN<br />

GP JAPAN<br />

Max verstappen » Red Bull » 3:01:44.004 » »<br />

25<br />

Sergio pérez » Red Bull » 3:02:11.070 » + 27.066 »<br />

18<br />

Charles leclerc** » Ferrari » 3:02:15.767 » + 31.763 »<br />

15<br />

Esteban ocon » Alpine » 3:02:23.689 » + 39.685 »<br />

12<br />

Lewis hamilton » Mercedes » 3:02.24.330 » + 40.326 »<br />

10<br />

Sebastian vettel » Aston Martin » 3:02:30.362 » + 46.358 »<br />

8<br />

Fernando alonso » Alpine » 3:02:30.373 » +46.369 »<br />

6<br />

George russell » Mercedes » 3:02:31.665 » + 47.661 »<br />

4<br />

Nicholas latifi » Williams » 3:02:54.147 » + 70.143 »<br />

2<br />

Lando norris » McLaren » 3:02:54.786 » + 70.782 »<br />

1<br />

Daniel ricciardo » McLaren » 3:02:56.881 » + 72.877 »<br />

0<br />

Lance stroll » Aston Martin » 3:02:57.908 » + 73.904 »<br />

0<br />

Yuki tsunoda » AlphaTauri » 3:02:59.603 » 75.599 »<br />

0<br />

Kevin magnussen » Haas » 3:03:10.020 » + 76.016 »<br />

0<br />

Valtteri bottas » Alfa Romeo » 3:03:10.500 » + 76.496 »<br />

0<br />

Guanyu zhou » Alfa Romeo » 3:03:11.047 » + 77.043 »<br />

0*<br />

Mick schumacher » Haas » 3:03:16.527 » + 92.523 »<br />

0<br />

Pierre gasly*** » AlphaTauri » 3:03:32.095 » + 78.091 »<br />

0<br />

** Charles Leclerc: vijf seconden tijdstraf wegens voordeel halen uit het verlaten van de baan<br />

*** Pierre Gasly: twintig seconden tijdstraf wegens te hard rijden achter de safety car.<br />

uitvallers<br />

Carlos sainz » Ferrarri » ronde 0 » Crash<br />

Alexander albon » Williams » ronde 0 » Technisch probleem<br />

**Snelste ronde » guanyu zhou » 1:44.411 » in ronde 20<br />

STARTOPSTELLING<br />

1<br />

Max<br />

Verstappen<br />

1:29.304<br />

3<br />

Carlos<br />

Sainz<br />

+ 0.057<br />

5<br />

Esteban<br />

Ocon<br />

+ 0.861<br />

7<br />

Fernando<br />

Alonso<br />

+ 1.018<br />

9<br />

Sebastian<br />

Vettel<br />

+ 1.250<br />

11<br />

Daniel<br />

Ricciardo<br />

+ 1.355<br />

13<br />

Yuki<br />

Tsunoda<br />

+ 1.504<br />

15<br />

Mick<br />

Schumacher<br />

+ 2.135<br />

17<br />

Kevin<br />

Magnussen<br />

+ 2.048<br />

19<br />

Nicholas<br />

Latifi<br />

+ 2.207<br />

2<br />

Charles<br />

Leclerc<br />

+ 0.010<br />

4<br />

Sergio<br />

Pérez<br />

+ 0.405<br />

6<br />

Lewis<br />

Hamilton<br />

+ 0.957<br />

8<br />

George<br />

Russell<br />

+ 1.085<br />

10<br />

Lando<br />

Norris<br />

+ 1.699<br />

12<br />

Valtteri<br />

Bottas<br />

+ 1.405<br />

14<br />

Guanyu<br />

Zhou<br />

+ 1.649<br />

16<br />

Alexander<br />

Albon<br />

+ 2.007<br />

18<br />

Lance<br />

Stroll<br />

+ 2.115<br />

20<br />

Pierre<br />

Gasly*<br />

+ 2.018<br />

** De AlphaTauri van Pierre Gasly kreeg in parc fermé een nieuwe neus en dus moest hij uit de pitstraat starten


STAND: 28 RONDEN (162,296 KM) GEMIDDELDE SNELHEID WINNAAR: 53,582 KM/U SAFETYCARFASES: 1 SNELSTE PITSTOP: 23,756 SEC YUKI TSUNODA<br />

kwalificatieduels<br />

Verstappen-Pérez 14-4<br />

Hamilton-Russell 11-7<br />

Leclerc-Sainz 14-4<br />

Norris-Ricciardo 16-2<br />

Alonso-Ocon 10-8<br />

Gasly-Tsunoda 11-7<br />

Stroll-Vettel 6-10<br />

Stroll-Hülkenberg* 1-1<br />

Albon-Latifi 15-2<br />

De Vries-Latifi** 1-0<br />

Bottas-Zhou 12-6<br />

Magnussen-Schumacher 13-5<br />

Gridstraffen en sprintraces niet meegerekend.<br />

* Nico Hülkenberg verving in Bahrein en Saoedi-Arabië<br />

de door corona getroffen Sebastian Vettel.<br />

** Nyck de Vries verving in Italië de door een blindedarmontsteking<br />

getroffen Alexander Albon<br />

Pitstops & bandenstrategie<br />

COUREUR P 1 P 2 P 3 P 4<br />

Verstappen 2 In Wn (2) In (7)<br />

Pérez 2 In Wn (2) In (7)<br />

Leclerc 2 In Wn (2) In (7)<br />

Ocon 2 In Wn (2) In (7)<br />

Hamilton 2 Iu Wn (2) Iu (7)<br />

Vettel 2 In Wn (2) In (5)<br />

Alonso 3 In Wn (2) In (8) In (22)<br />

Russell 2 In Wn (2) Iu (7)<br />

Latifi 2 In Wn (2) In (5)<br />

Norris 2 In Wn (2) In (6)<br />

Riccardo 2 In Wn (2) In (8)<br />

Stroll 3 In Wn (2) In (7) In (19)<br />

Tsunoda 3 In Wn (2) In (7) In (20)<br />

Magnussen 2 In Wn (2) In (7)<br />

Bottas 2 In Wn (2) In (6)<br />

Zhou 3 In Wn (2) In (9) In (19)<br />

Gasly 4 In Wn (1) Wn (2) In (7) In (19)<br />

Schumacher 2 In Wn (2) In (11)<br />

Albon 0 In<br />

Sainz 0 In<br />

S= Soft (C3), M= Medium (C2), H= Hard (C1), I= Intermediates,<br />

W= Wet. n= nieuw, u= gebruikt. Tussen haakjes de ronde van<br />

de stop.<br />

Nicholas Latifi finishte in Japan op de<br />

negende plaats en werd zo eindelijk<br />

van die hatelijke nul punten verlost.<br />

tussenstand wk<br />

TEAMS<br />

bah sau aus ita1 usa1 spa mon aze can eng oos fra hon bel ned ita2 sin jap usa2 mex sau bra abu totaal<br />

1 Verstappen - 25 - 34 26 25 15 25 25 6 27 25 25 26 26 25 6 25 366<br />

3 Pérez - 12 18 24 12 19 25 19 - 18 4 12 10 18 10 9 25 18 253<br />

2 Leclerc 26 19 26 15 18 - 12 - 10 12 32 - 8 8 15 18 18 15 252<br />

4 Russell 12 10 15 12 10 15 10 15 12 - 17 15 15 12 18 15 - 4 207<br />

5 Sainz 18 15 - 5 15 12 18 - 19 25 6 11 12 15 4 12 15 - 202<br />

6 Hamilton 15 1 12 - 8 10 4 12 15 16 16 18 19 - 12 10 2 10 180<br />

7 Norris - 6 10 19 - 4 9 2 - 8 6 6 6 - 6 6 12 1 101<br />

8 Ocon 6 8 6 - 4 6 - 1 8 - 13 4 2 6 2 - - 12 78<br />

9 Alonso 2 - - - - 2 6 6 2 10 1 8 4 10 8 - - 6 65<br />

10 Bottas 8 - 4 12 6 8 2 - 6 - - - - - - - - - 46<br />

11 Vettel dns dns - 4 - - 1 8 - 2 - - 1 4 - - 4 8 32<br />

12 Ricciardo - - 8 3 - - - 4 - - 2 2 - - - - 10 - 29<br />

13 Gasly - 4 2 - - - - 10 - - - - - 2 - 4 1 - 23<br />

14 Magnussen 10 2 3 - - - - - 1 6 - - - - - - - 22<br />

15 Stroll - - - 1 1 - - - 1 - - 1 - - 1 - 8 - 13<br />

16 Schumacher - - - - - - - - - 4 8 - - - - - - - 12<br />

17 Tsunoda 4 - - 6 - 1 - - - - - - - - - - - - 11<br />

18 Zhou 1 - - - - - - - 4 - - - - - - 1 - - 6<br />

19 Albon - - 1 - 2 - - - - - - - - 1 - - - - 4<br />

20 Latifi - - - - - - - - - - - - - - - - - 2 2<br />

21 De Vries 2 2<br />

22 Hülkenberg - - 0<br />

Vetgedrukt markeert extra punt voor de snelste ronde.<br />

CONSTRUCTEURS bah sau aus ita1 usa1 spa mon aze can eng oos fra hon bel ned ita2 sin jap usa2 mex sau bra abu totaal<br />

1 Red Bull - 37 18 58 38 44 40 44 25 24 31 37 35 44 36 34 31 43 619<br />

2 Ferrari 44 34 26 20 33 12 30 - 29 37 38 11 20 23 19 30 33 15 454<br />

3 Mercedes 27 11 27 12 18 25 14 27 27 16 33 33 34 12 30 25 2 14 387<br />

4 Alpine 8 8 6 - 4 8 6 7 10 10 14 12 6 16 10 - - 18 143<br />

4 McLaren - 6 18 22 - 4 9 6 - 8 8 8 6 - 6 6 22 1 130<br />

6 Alfa Romeo 9 - 4 12 6 8 2 - 10 - - - - - - 1 - - 52<br />

7 Aston Martin - - - 5 1 - 1 8 1 2 - 1 1 4 - - 12 8 45<br />

8 Haas 10 2 - 3 - - - - - 5 14 - - - - - - - 34<br />

9 AlphaTauri 4 4 2 6 - 1 - 10 - - - - - 2 - 4 1 - 34<br />

10 Williams - - 1 - 2 - - - - - - - - 1 1 2 - 2 8 6<br />

Foto: Motorsport Images<br />

Volg ons ook<br />

via de app!<br />

Het laatste Formule 1-nieuws,<br />

exclusieve columns, liveblogs,<br />

de beste winacties, het<br />

mooiste racebeeld en alles<br />

over Max Verstappen:<br />

volg en lees FORMULE 1<br />

Magazine digitaal via de app.<br />

Dan sta je altijd op pole!<br />

www.formule1.nl<br />

@formule1<br />

@Formule1.nl<br />

formule1.nl<br />

71


72<br />

de race<br />

GP Singapore


Even dreigt de terugkeer van de GP Singapore in<br />

het water te vallen, maar na een uur oponthoud<br />

vanwege de zware regen, kan er laat op de avond<br />

eindelijk na drie jaar weer worden geracet op het<br />

Marina Bay Street Circuit. Vooral tot plezier van<br />

Sergio Pérez. De GP van Singapore in drie bedrijven.<br />

Mike Mulder<br />

Foto: Motorsport Images<br />

MAN VAN<br />

DE STRAAT<br />

73


GP SINGAPORE<br />

DE RACE<br />

Foto: Getty Images<br />

01<br />

MCLAREN RICHT ZICH IN DE NACHT OP<br />

De resultaten van McLaren<br />

kunnen dit seizoen gerust als<br />

tegenvallend bestempeld worden,<br />

maar in Singapore richt de<br />

voormalige kampioensstal zich<br />

op. De meegebrachte updates<br />

blijken te werken en waar de<br />

buitenwacht vooraf vooral<br />

rekening houdt met punten voor<br />

rivaal Alpine, is het McLaren dat<br />

verrast: Lando Norris eindigt de<br />

race op een prima vierde stek,<br />

terwijl Daniel Ricciardo zichzelf<br />

overtreft en van de zestiende<br />

naar de vijfde plaats rijdt. Het<br />

levert het team 22 belangrijke<br />

punten op en door de dubbele<br />

uitvalbeurt van Alpine stijgt<br />

McLaren zelfs een plekje in het<br />

constructeurskampioenschap.<br />

Daarin staat het team nu vierde,<br />

tot vreugde van teambaas<br />

Andreas Seidl. “Wat een race van<br />

Lando en Daniel! Het was lastig,<br />

maar ze deden niets fout. We zijn<br />

terug in de wedstrijd.”<br />

‘We zijn<br />

terug in de<br />

wedstrijd’<br />

Mclaren-teambaas<br />

Andreas Seidl<br />

Max Verstappen heeft een<br />

slechte start. Zijn RB18<br />

komt nauwelijks van zijn<br />

plaats en de Nederlander<br />

valt terug van de achtste<br />

naar de twaalfde plaats.<br />

Het kost hem elf ronden<br />

om terug te keren naar die<br />

achtste positie.<br />

Vooraan zijn het<br />

Sergio Pérez en<br />

Charles Leclerc die<br />

de dienst uitmaken.<br />

De twee slaan in<br />

enkele ronden een<br />

gat van ruim zes<br />

seconden naar de<br />

rest van het veld.<br />

Hoewel het<br />

nauwelijks nog<br />

regent, blijven<br />

de omstandigheden<br />

listig.<br />

“Het droogt<br />

niet erg snel<br />

op”, zegt<br />

Lando Norris.<br />

Guanyu Zhou en Nicholas<br />

Latifi worden de eerste<br />

uitvallers als ze elkaar<br />

raken bij een inhaalpoging<br />

van de Chinees op de<br />

Canadees. De auto van<br />

Zhou strandt en moet<br />

worden weggesleept.<br />

Safetycar!<br />

Carlos Sainz geeft aan<br />

binnen afzienbare tijd<br />

naar slicks over te kunnen<br />

stappen, maar Verstappen<br />

ziet dat na een vraag daarover<br />

van race-engineer<br />

Gianpiero Lambiase niet<br />

zitten: “Het is nog steeds<br />

te nat.”<br />

74


Foto: Peter van Egmond<br />

02<br />

CHECO PÉREZ, DE<br />

STRAATVECHTER<br />

Waar alle ogen in Singapore zijn gericht op<br />

Max Verstappen en zijn aanstaande<br />

kampioenschap, daar kan Sergio Pérez op<br />

zaterdag in alle rust een tweede startplek<br />

achter Charles Leclerc voor zich opeisen. Die<br />

positie vormt de ideale springplank naar<br />

succes. Pérez weet bij de start de wielspin op<br />

het natte asfalt het beste te beperken en duikt<br />

als raceleider de eerste bocht in. Wat er verder<br />

tijdens de race van hem wordt verwacht, hoef<br />

je hem niet uit te leggen. Pérez is na eerdere<br />

zeges in Monaco en Azerbeidzjan (2021) een<br />

ervaren straatvechter en mag na twee uur en<br />

één ronde racen (de maximale tijd die er voor<br />

een Grand Prix staat) naar het bovenste treetje<br />

van het podium. Het is nog wel even billen<br />

knijpen. Pérez moet namelijk naar de<br />

wedstrijdleiding omdat hij tijdens een<br />

neutralisatie de safetycar te ver weg zou<br />

hebben laten wegrijden, krijgt straf, maar kan<br />

dankzij zijn voorsprong zijn zege behouden.<br />

George Russell gaat als eerste<br />

naar slicks, maar moet dat meteen<br />

bezuren. Bij het uitrijden<br />

van de pitstraat verliest hij bijna<br />

direct zijn W13. “Geen grip!”,<br />

meldt de Engelsman, die wonderwel<br />

op de baan weet te blijven.<br />

Safetycar! Einde verhaal<br />

voor Yuki Tsunoda. De<br />

Japanner verliest zijn wagen<br />

in bocht 10 en<br />

parkeert ’m in de tecpro<br />

barrier. Opnieuw moet Bernd<br />

Mayländer de baan op.<br />

Herstart! Verstappen verremt<br />

zich bij een inhaalpoging op<br />

Norris en schiet de uitloopstrook<br />

in. Hij keert terug op<br />

de baan als achtste, maar<br />

zijn banden zijn aan barrels,<br />

dus moet hij naar binnen.<br />

Finish! Pérez wint met 7,595<br />

seconden voorsprong de<br />

spectaculaire race, maar hij is<br />

under investigation voor een<br />

mogelijke fout bij de laatste<br />

herstart. Die zou hem nog een<br />

tijdstraf kunnen opleveren.<br />

De wedstrijdleiding<br />

komt na urenlang<br />

delibereren tot een<br />

uitspraak: Pérez krijgt<br />

een tijdstraf van vijf<br />

seconden en mag zijn<br />

zege dus behouden.<br />

03<br />

ALONSO RIDDER TE VOET BIJ JUBILEUMRACE<br />

Fernando Alonso rijdt zich op het Marina Bay Street<br />

Circuit definitief de Formule 1-geschiedenis in. De<br />

41-jarige Spanjaard verschijnt in Singapore voor de<br />

350ste keer aan de start van een Grand Prix en verdringt<br />

zo Kimi Räikkönen als coureur met de meeste starts<br />

achter zijn naam. Om een en ander in perspectief te<br />

plaatsen: de race in Singapore is de 1074ste race in de<br />

Formule 1-geschiedenis. Alonso, in 2001 debuterend in<br />

de koningsklasse, verscheen in zijn loopbaan dus aan de<br />

start van maar liefst éénderde van alle F1-races die ooit<br />

werden verreden. Echt feest wordt de race op het Marina<br />

Bay Street Circuit niet voor Alonso. De Alpine-coureur<br />

kwalificeert zich op de vijfde plaats, maar kan in de race<br />

geen potten breken. Rondenlang knokt hij met de achter<br />

hem rijdende Verstappen, maar in de tweeëntwintigste<br />

ronde is het over en uit. Alonso valt uit met een kapotte<br />

motor en is ridder te voet.<br />

Foto: Peter van Egmond<br />

75


DATUM: ZONDAG 2 OKTOBER 2022 WEER: REGEN, 25° C CIRCUIT: MARINA BAY STREET CIRCUIT, SINGAPORE LENGTE CIRCUIT: 5,063 KM RACEAFSTAND: 59 R<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

8<br />

9<br />

10<br />

11<br />

12<br />

13<br />

14<br />

STATISTIEKEN<br />

GP SINGAPORE<br />

raceuitslag<br />

POSITIE COUREUR TEAM TIJD achterstand PUNTEN<br />

Sergio pérez** » Red Bull » 2:02:20.238 » »<br />

25<br />

Charles leclerc » Ferrari » 2:02:22.833 » + 2.595 »<br />

18<br />

Carlos sainz » Ferrari » 2:02:30.543 » + 10.305 »<br />

15<br />

Lando norris » McLaren » 2:02:41.371 » + 21.133 »<br />

12<br />

Daniel ricciardo » McLaren » 2:03:13.520 » + 53.282 »<br />

10<br />

Lance stroll » Aston Martin » 2:03:16.568 » + 56.330 »<br />

8<br />

Max verstappen » Red Bull » 2:03:19.063 » +58.825 »<br />

6<br />

Sebastian vettel » Aston Martin » 2:03:20.270 » + 60.032 »<br />

4<br />

Lewis hamilton » Mercedes » 2:03:21.753 » + 61.515 »<br />

2<br />

Pierre gasly » AlphaTauri » 2:03:29.814 » + 69.576 »<br />

1<br />

Valtteri bottas » Alfa Romeo » 2:03:49.082 » + 88.844 »<br />

0<br />

Kevin magnussen » Haas » 2:03:52.848 » + 92.610 »<br />

0<br />

Mick schumacher » Haas » 2:03:37.778 » + 1 ronde »<br />

0<br />

George russell » Mercedes » 2:02:16.723 » + 2 ronden »<br />

0<br />

** Sergio Pérez: vijf seconden tijdstraf na de race wegens het overtreden van het safetycar-reglement<br />

uitvallers<br />

Yuki tsunoda » AlphaTauri » ronde 34 » Schade na crash<br />

Esteban ocon » Alpine » ronde 26 » Krachtbron<br />

Alexander albon » Williams » ronde 25 » Schade na crash<br />

Fernando alonso » Alpine » ronde 20 » Krachtbron<br />

Nicholas latifi » Williams » ronde 7 » Schade na crash<br />

Guanyu zhou » Alfa Romeo » ronde 6 » Schade na crash<br />

**Snelste ronde » george russell » 1:46.458 » in ronde 54<br />

STARTOPSTELLING<br />

1<br />

Charles<br />

Leclerc<br />

1:49.412<br />

3<br />

Lewis<br />

Hamilton<br />

+ 0.054<br />

5<br />

Fernando<br />

Alonso<br />

+ 0.554<br />

7<br />

Pierre<br />

Gasly<br />

+ 1.799<br />

9<br />

Kevin<br />

Magnussen<br />

+ 2.161<br />

11<br />

Lance<br />

Stroll<br />

+ 4.799<br />

13<br />

Sebastian<br />

Vettel<br />

+ 4.968<br />

15<br />

Valtteri<br />

Bottas<br />

+ 6.671<br />

17<br />

Esteban<br />

Ocon<br />

+ 6.925<br />

19<br />

Nicholas<br />

Latifi<br />

+ 8.120<br />

2<br />

Sergio<br />

Pérez<br />

+ 0.022<br />

4<br />

Carlos<br />

Sainz<br />

+ 0.171<br />

6<br />

Lando<br />

Norris<br />

+ 1.172<br />

8<br />

Max<br />

Verstappen<br />

+ 1.983<br />

10<br />

Yuki<br />

Tsunoda<br />

+ 2.571<br />

12<br />

Mick<br />

Schumacher<br />

+ 4.958<br />

14<br />

Guanyu<br />

Zhou<br />

+ 6.106<br />

16<br />

Daniel<br />

Ricciardo<br />

+ 6.814<br />

18<br />

Alexander<br />

Albon<br />

+ 7.573<br />

20<br />

George<br />

Russell*<br />

+ 4.600<br />

* De Mercedes van George Russell kreeg in parc fermé een nieuwe krachtbron. Hij moest daarom uit de pitstraat starten.


ONDEN (298,580 KM) GEMIDDELDE SNELHEID WINNAAR: 146,437 KM/U SAFETYCARFASES: 4 (2 X VSC) SNELSTE PITSTOP: 29,407 SEC (MAX VERSTAPPEN)<br />

kwalificatieduels<br />

Verstappen-Pérez 13-4<br />

Hamilton-Russell 10-7<br />

Leclerc-Sainz 13-4<br />

Norris-Ricciardo 15-2<br />

Alonso-Ocon 10-7<br />

Gasly-Tsunoda 11-6<br />

Stroll-Vettel 6-9<br />

Stroll-Hülkenberg* 1-1<br />

Albon-Latifi 14-2<br />

De Vries-Latifi** 1-0<br />

Bottas-Zhou 11-6<br />

Magnussen-Schumacher 13-4<br />

Gridstraffen en sprintraces niet meegerekend.<br />

* Nico Hülkenberg verving in Bahrein en Saoedi-Arabië<br />

de door corona getroffen Sebastian Vettel.<br />

** Nyck de Vries verving in Italië de door een blindedarmontsteking<br />

getroffen Alexander Albon<br />

Pitstops & bandenstrategie<br />

COUREUR P 1 P 2 P 3 P 4<br />

Pérez 1 In Mn (35)<br />

Leclerc 1 In Mn (34)<br />

Sainz 1 In Mn (35)<br />

Norris 1 In Mn (36)<br />

Ricciardo 1 In Sn (36)<br />

Stroll 1 In Mn (35)<br />

Verstappen 2 In Mn (35) Sn (40)<br />

Vettel 1 In Mn (34)<br />

Hamilton 1 In Mn (34)<br />

Gasly 1 Iu Mn (33)<br />

Bottas 1 In Sn (33)<br />

Magnussen 2 In Iu (7) Mn (33)<br />

Schumacher 2 In Mn (34) Sn (41)<br />

Russell 4 In Mn (21) Mn (35) Sn (41) Sn (51)<br />

Tsunoda 1 Iu Mn (33)<br />

Ocon 0 In<br />

Albon 0 In<br />

Alonso 0 In<br />

Latifi 0 In<br />

Zhou 0 In<br />

S= Soft (C5), M= Medium (C4), H= Hard (C3), I= Intermediates.<br />

n= nieuw, u= gebruikt. Tussen haakjes de ronde van de stop.<br />

De Grand Prix van Singapore deed zijn<br />

reputatie eer aan. De race werd ontsierd door<br />

maar liefst vier (virtual) safetycar-fases.<br />

Foto: Getty Images<br />

tussenstand wk<br />

TEAMS<br />

bah sau aus ita1 usa1 spa mon aze can eng oos fra hon bel ned ita2 sin jap usa2 mex sau bra abu totaal<br />

1 Verstappen - 25 - 34 26 25 15 25 25 6 27 25 25 26 26 25 6 341<br />

2 Leclerc 26 19 26 15 18 - 12 - 10 12 32 - 8 8 15 18 18 237<br />

3 Pérez - 12 18 24 12 19 25 19 - 18 4 12 10 18 10 9 25 235<br />

4 Russell 12 10 15 12 10 15 10 15 12 - 17 15 15 12 18 15 - 203<br />

5 Sainz 18 15 - 5 15 12 18 - 19 25 6 11 12 15 4 12 15 202<br />

6 Hamilton 15 1 12 - 8 10 4 12 15 16 16 18 19 - 12 10 2 170<br />

7 Norris - 6 10 19 - 4 9 2 - 8 6 6 6 - 6 6 12 100<br />

8 Ocon 6 8 6 - 4 6 - 1 8 - 13 4 2 6 2 - - 66<br />

9 Alonso 2 - - - - 2 6 6 2 10 1 8 4 10 8 - - 59<br />

10 Bottas 8 - 4 12 6 8 2 - 6 - - - - - - - - 46<br />

11 Ricciardo - - 8 3 - - - 4 - - 2 2 - - - - 10 29<br />

12 Vettel dns dns - 4 - - 1 8 - 2 - - 1 4 - - 4 24<br />

13 Gasly - 4 2 - - - - 10 - - - - - 2 - 4 1 23<br />

14 Magnussen 10 2 3 - - - - - 1 6 - - - - - - 22<br />

15 Stroll - - - 1 1 - - - 1 - - 1 - - 1 - 8 13<br />

16 Schumacher - - - - - - - - - 4 8 - - - - - - 12<br />

17 Tsunoda 4 - - 6 - 1 - - - - - - - - - - - 11<br />

18 Zhou 1 - - - - - - - 4 - - - - - - 1 - 6<br />

19 Albon - - 1 - 2 - - - - - - - - 1 - - - 4<br />

20 De Vries 2 2<br />

21 Latifi - - - - - - - - - - - - - - - - - 0<br />

22 Hülkenberg - - 0<br />

Vetgedrukt markeert extra punt voor de snelste ronde.<br />

CONSTRUCTEURS bah sau aus ita1 usa1 spa mon aze can eng oos fra hon bel ned ita2 sin jap usa2 mex sau bra abu totaal<br />

1 Red Bull - 37 18 58 38 44 40 44 25 24 31 37 35 44 36 34 31 576<br />

2 Ferrari 44 34 26 20 33 12 30 - 29 37 38 11 20 23 19 30 33 439<br />

3 Mercedes 27 11 27 12 18 25 14 27 27 16 33 33 34 12 30 25 2 373<br />

4 McLaren - 6 18 22 - 4 9 6 - 8 8 8 6 - 6 6 22 129<br />

5 Alpine 8 8 6 - 4 8 6 7 10 10 14 12 6 16 10 - - 125<br />

6 Alfa Romeo 9 - 4 12 6 8 2 - 10 - - - - - - 1 - 52<br />

7 Aston Martin - - - 5 1 - 1 8 1 2 - 1 1 4 - - 12 37<br />

8 Haas 10 2 - 3 - - - - - 5 14 - - - - - - 34<br />

9 AlphaTauri 4 4 2 6 - 1 - 10 - - - - - 2 - 4 1 34<br />

10 Williams - - 1 - 2 - - - - - - - - 1 1 2 - 6<br />

Volg ons ook<br />

via de app!<br />

Het laatste Formule 1-nieuws,<br />

exclusieve columns, liveblogs,<br />

de beste winacties, het<br />

mooiste racebeeld en alles<br />

over Max Verstappen:<br />

volg en lees FORMULE 1<br />

Magazine digitaal via de app.<br />

Dan sta je altijd op pole!<br />

www.formule1.nl<br />

@formule1<br />

@Formule1.nl<br />

formule1.nl<br />

77


de race<br />

GP Italië<br />

SLAPSTICK IN DE<br />

SNELHEIDSTEMPEL<br />

78


Tienduizenden tifosi fluiten<br />

en schreeuwen hun kelen<br />

na afloop op het Autodromo<br />

Nazionale schor. Ze zijn<br />

boos, omdat het gedroomde<br />

duel van Max Verstappen<br />

met hun Ferrari-favoriet<br />

Charles Leclerc door een<br />

finish achter de safetycar<br />

wordt vergald. De Italiaanse<br />

GP in drie bedrijven.<br />

André Venema<br />

@AndreF1nl<br />

Foto: Motorsport Images<br />

79


GP ITALIË<br />

DE RACE<br />

Foto: Peter van Egmond<br />

01<br />

ASTON MARTINS LANGE LIJDENSWEG<br />

Aston Martin staat in het<br />

constructeurskampioenschap<br />

voorlaatste. En daar blijft de Britse<br />

renstal, vetgemest met de miljoenen<br />

van de Canadese miljardair en<br />

modekoning Lawrence Stroll, na de<br />

Italiaanse voorstelling ook staan.<br />

Zowel Sebastian Vettel als Lance<br />

Stroll haalt de finish in het<br />

koninklijke Parco di Monza niet.<br />

De voortekenen voor een<br />

– andermaal – lastig weekend<br />

kondigen zich in de kwalificatie al<br />

aan. Hoewel Vettel het (opnieuw)<br />

niet kan geloven, vliegt hij er net als<br />

zijn teamgenoot in de eerste sessie<br />

uit. Een dag later vergaat het de<br />

twee niet veel beter. Vettel valt na<br />

elf ronden uit met een technisch<br />

probleem, Stroll wordt iets later uit<br />

voorzorg naar binnen geroepen<br />

(motor). “We merkten al snel dat<br />

punten er niet in zouden zitten”,<br />

bekent teambaas Mike Krack.<br />

Stroll: “In Singapore komen we<br />

waarschijnlijk beter voor de dag.”<br />

‘We merkten<br />

al snel dat<br />

punten er<br />

niet in zouden<br />

zitten’<br />

Max Verstappen start<br />

vanaf de zevende plek<br />

uitstekend, Lando Norris<br />

bar slecht. Na de openingsronde<br />

is de wereldkampioen<br />

al opgeschoven<br />

naar de derde plaats achter<br />

George Russell en leider<br />

Charles Leclerc.<br />

Vanuit de achterhoede<br />

raast een rode tornado<br />

door het veld: Carlos Sainz<br />

is ontketend. De Spanjaard<br />

die door gridstraffen<br />

achteraan is gestart, rolt<br />

de ene concurrent na de<br />

andere op, begeleid door<br />

juichkoren op de tribune.<br />

Bij Ferrari worden de<br />

eerste plannen voor de<br />

racestrategie over de boordradio<br />

gesmeed. “Als Verstappen<br />

naar plan C gaat,<br />

zullen wij dan overgaan<br />

op plan B?”, wordt Leclerc<br />

gevraagd. “Ja”, klinkt het<br />

kort en krachtig.<br />

Daar is-ie weer: de bijna<br />

onvermijdelijke virtual<br />

safetycar (VSC). Sebastian<br />

Vettel heeft geen vermogen<br />

meer en moet zijn Aston<br />

Martin direct parkeren.<br />

Dat doet de Duitser op een<br />

keurige plek, vlak bij een<br />

uitgang naast de vangrails.<br />

Twee wereldkampioenen<br />

die in Spa verbaal nogal<br />

overhoop lagen, vechten<br />

nu opnieuw een verbeten<br />

duel uit. Fernando Alonso<br />

probeert wat hij kan,<br />

maar is kansloos als Lewis<br />

Hamilton zijn DRS kan<br />

openzetten.<br />

80


02<br />

LECLERC PIEKT<br />

DAG TE VROEG<br />

Charles Leclerc bewijst op een warme<br />

zaterdagmiddag dat hij de kunst van het<br />

kwalificeren als geen ander beheerst. Precies<br />

op het juiste moment knoopt hij de winnende<br />

ronde aan elkaar, waardoor hij net voor Max<br />

Verstappen eindigt.<br />

De tifosi zijn uitzinnig, warmen zich alvast op<br />

voor een feestje de volgende dag. Drie jaar na<br />

zijn eerste zege in Monza lonkt de tweede voor<br />

Ferrari’s kopman. Verstappen, die door een<br />

gridstraf vertrekt vanaf P7, maakt zich echter<br />

geen zorgen. Zijn RB18 is afgesteld op de race,<br />

niet zozeer op de kwalificatie. Daardoor wordt<br />

Foto: Peter van Egmond<br />

de race nooit spannend. Wanneer Verstappen<br />

de leiding heeft heroverd, is het een kwestie<br />

van beheersen. Het duel waarop iedereen heeft<br />

gehoopt, komt er niet. Omdat de gestrande auto<br />

van Daniel Ricciardo niet tijdig weggesleept<br />

kan worden, eindigt de Italiaanse GP op het<br />

100-jarige Monza achter de safetycar. Een<br />

anticlimax. Behalve voor Verstappen.<br />

Nyck de Vries is na een<br />

serie pitstops op de<br />

twaalfde plek beland. De<br />

Fries imponeert bij zijn<br />

debuut in een DRS-trein<br />

en koerst soeverein af op<br />

zijn eerste WK-punten.<br />

De ellende bij Aston Martin<br />

houdt niet op. Nadat eerder<br />

Vettel is uitgevallen, volgt<br />

Lance Stroll zijn voorbeeld.<br />

De Canadees moet door<br />

motorproblemen voorgoed<br />

op de rem trappen.<br />

Sergio Pérez komt weer naar<br />

binnen voor een set banden.<br />

De Mexicaan speelt geen rol<br />

van betekenis vooraan, maar<br />

pikt wel een extra puntje<br />

mee voor de snelste ronde.<br />

Precies volgens plan.<br />

Safetycar! Daniel Ricciardo’s<br />

auto is kapot en staat volgens<br />

de wedstrijdleiding op een<br />

vrij gevaarlijke plek. De hulpdiensten<br />

krijgen de McLaren<br />

bij het routineklusje echter<br />

niet van zijn plek gesleept.<br />

De Italiaanse fans zijn ziedend<br />

dat de race eindigt in een anticlimax.<br />

Achter de safetycar rolt<br />

Verstappen als eerste over de<br />

finish, voor Leclerc en Russell.<br />

De Vries scoort bij zijn debuut<br />

twee WK-punten.<br />

03<br />

DE DAG WAAROP DE VRIES LANG HAD GEWACHT<br />

Foto: Peter van Egmond<br />

Op donderdagmiddag voltooit Nyck de Vries samen met<br />

Sebastian Vettel de verkenningsronde van het circuit in<br />

Monza. Een dag later mag hij immers bij Aston Martin<br />

instappen voor een trainingssessie, die de Fries met goed<br />

gevolg aflegt. Zijn voornaamste klus zit erop, denkt hij.<br />

Maar omdat Alex Albon geveld wordt door een acute<br />

blindedarmontsteking, wordt De Vries opgeroepen de GP<br />

namens Williams af te maken. Na een hectische dag<br />

belandt hij mede door een regen aan gridstraffen voor de<br />

race uiteindelijk op P8. De Vries bestuurt zijn auto daarin<br />

anderhalf uur foutloos over de hogesnelheidstempel en<br />

scoort bij zijn debuut twee WK-punten. “Ik kon de<br />

afgelopen nacht niet slapen”, verklapt hij na de race.<br />

Teambaas Jost Capito is uitzinnig. “Natuurlijk staat hij bij<br />

ons op de radar”, knipoogt Capito naar het racestoeltje<br />

van Nicholas Latifi, dat in 2023 vacant komt. De Vries<br />

heeft goede reclame voor zichzelf gemaakt.<br />

81


DATUM: ZONDAG 11 SEPTEMBER 2022 WEER: ZONNIG, 30° C CIRCUIT: AUTODROMO NAZIONALE MONZA, MONZA LENGTE CIRCUIT: 5,793 KM RACEAFSTAND<br />

raceuitslag<br />

POSITIE COUREUR TEAM TIJD achterstand PUNTEN<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

8<br />

9<br />

10<br />

11<br />

12<br />

13<br />

14<br />

15<br />

16<br />

uitvallers<br />

STATISTIEKEN<br />

GP ITALIË<br />

Max Verstappen » Red Bull » 1:20:27.511 » »<br />

25<br />

Charles leclerc » Ferrari » 1:20:29.957 » + 2.446 »<br />

18<br />

George russell » Mercedes » 1:20:30.916 » + 3.405 »<br />

15<br />

Carlos sainz » Ferrari » 1:20:32.572 » + 5.061 »<br />

12<br />

Lewis hamilton » Mercedes » 1:20:32.891 » + 5.380 »<br />

10<br />

Sergio Pérez » Red Bull » 1:20:33.602 » + 6.091 »<br />

9*<br />

Lando norris » McLaren » 1:20:33.718 » +6.207 »<br />

6<br />

Pierre gasly » AlphaTauri » 1:20:33.907 » + 6.396 »<br />

4<br />

Nyck de vries » Williams » 1:20:34.633 » + 7.122 »<br />

2<br />

Guanyu zhou » Alfa Romeo » 1:20:35.421 » + 7.910 »<br />

1<br />

Esteban ocon » Alpine » 1:20:35.834 » + 8.323 »<br />

0<br />

Mick schumacher » Haas » 1:20:36.060 » + 8.549 »<br />

0<br />

Valtteri bottas » Alfa Romeo » 1:20:27.928 » + 1 ronde »<br />

0<br />

Yuki tsunoda » AlphaTauri » 1:20:28.871 » + 1 ronde »<br />

0<br />

Nicholas latifi » Williams » 1:20:30.303 » + 1 ronde »<br />

0<br />

Kevin magnussen » Haas » 1:20:32.157 » + 1 ronde »<br />

0<br />

Daniel Ricciardo » McLaren » ronde 45 » Olielek<br />

Lance stroll » Aston Martin » ronde 39 » Technisch probleem<br />

Fernando alonso » Alpine » ronde 31 » technisch probleem<br />

Sebastian vettel » Aston Martin » ronde 10 » Technisch probleem<br />

STARTOPSTELLING<br />

1<br />

Charles<br />

Leclerc<br />

1:20.161<br />

3<br />

Lando<br />

Norris<br />

+ 1.423<br />

5<br />

Pierre<br />

Gasly<br />

+ 2.487<br />

7<br />

Max<br />

Verstappen*<br />

+ 0.145<br />

9<br />

Guanyu<br />

Zhou<br />

+2.416<br />

11<br />

Sebastian<br />

Vettel<br />

+ 2.475<br />

13<br />

Sergio<br />

Pérez**<br />

+ 1.045<br />

15<br />

Valtteri<br />

Bottas***<br />

+ 2.074<br />

17<br />

Mick<br />

Schumacher ***<br />

+ 2.844<br />

19<br />

Lewis<br />

Hamilton****<br />

+ 1.363<br />

2<br />

George<br />

Russell<br />

+ 1.381<br />

4<br />

Daniel<br />

Ricciardo<br />

+ 1.764<br />

6<br />

Fernando<br />

Alonso<br />

-<br />

8<br />

Nyck<br />

De Vries<br />

+ 2.310<br />

10<br />

Nicholas<br />

Latifi<br />

+ 2.426<br />

12<br />

Lance<br />

Stroll<br />

+ 2.587<br />

14<br />

Esteban<br />

Ocon*<br />

+ 1.969<br />

16<br />

Kevin<br />

Magnussen***<br />

+ 2.747<br />

18<br />

Carlos<br />

Sainz****<br />

+ 0.268<br />

20<br />

Yuki<br />

Tsunoda*****<br />

* Verstappen en Ocon: 5 plaatsen gridstraf wegens het wisselen van motorcomponenten. ** Pérez: 10 plaatsen gridstraf wegens het wisselen van motorcomponenten. *** Bottas, Magnussen en Schumacher: 15 plaatsen gridstraf wegens het wisselen van motorcomponenten<br />

**** Sainz en Hamilton: startten achteraan wegens het wisselen van motorcomponenten. ***** Yuki Tsunoda: startte achteraan wegens vijf officiële waarschuwingen en wisselen motorcomponenten.<br />

**Snelste ronde » sergio pérez » 1:24.030 » in ronde 46


: 53 RONDEN (306,720 KM) GEMIDDELDE SNELHEID WINNAAR: 228,729 KM/U SAFETYCARFASES: 2 ( 1 X VSC) SNELSTE PITSTOP: 23,299 SEC SERGIO PÉREZ<br />

kwalificatieduels<br />

Verstappen-Pérez 13-3<br />

Hamilton-Russell 9-7<br />

Leclerc-Sainz 12-4<br />

Norris-Ricciardo 14-2<br />

Alonso-Ocon 9-7<br />

Gasly-Tsunoda 10-6<br />

Stroll-Vettel 5-9<br />

Stroll-Hülkenberg* 1-1<br />

Albon-Latifi 13-2<br />

De Vries-Latifi** 1-0<br />

Bottas-Zhou 11-5<br />

Magnussen-Schumacher 12-4<br />

Gridstraffen en sprintraces niet meegerekend.<br />

* Nico Hülkenberg verving in Bahrein en Saoedi-Arabië<br />

de door corona getroffen Sebastian Vettel.<br />

** Nyck de Vries verving in Italië de door een blindedarmontsteking<br />

getroffen Alexander Albon.<br />

Pitstops & bandenstrategie<br />

COUREUR P 1 P 2 P 3<br />

Verstappen 2 Sn Mn (25) Sn (48)<br />

Leclerc 3 Sn Mn (12) Sn (33) Su (48)<br />

Russell 2 Sn Hn (23) Su (47)<br />

Sainz 2 Mn Sn (30) Sn (47)<br />

Hamilton 1 Mn Sn (33)<br />

Pérez 2 Mn Hn (7) Sn (42)<br />

Norris 2 Mn Su (35) Su (47)<br />

Gasly 1 Mn Hu (18)<br />

De Vries 1 Sn Mn (19)<br />

Zhou 1 Mn Hn (18)<br />

Ocon 1 Sn Hn (19)<br />

Schumacher 1 Mn Sn (33)<br />

Bottas 1 Mn Sn (35)<br />

Tsunoda 2 Mn Hu (19) Su (47)<br />

Latifi 2 Mn Hn (15) Sn (47)<br />

Magnussen 2 Mn Hn (24) Sn (46)<br />

Ricciardo 1 Mn Hn (19)<br />

Stroll 1 Mu Hu (18)<br />

Alonso 0 Mn<br />

Vettel 0 Mu<br />

S= Soft (C4), M= Medium (C3), H= Hard (C2). n= nieuw,<br />

u= gebruikt. Tussen haakjes de ronde van de stop.<br />

Fernando Alonso rijdt op Monza zijn 349ste<br />

Grand Prix en komt daarmee op gelijke<br />

hoogte als recordhouder Kimi Räikkönen.<br />

tussenstand wk<br />

TEAMS<br />

bah sau aus ita1 usa1 spa mon aze can eng oos fra hon bel ned ita2 sin jap usa2 mex sau bra abu totaal<br />

1 Verstappen - 25 - 34 26 25 15 25 25 6 27 25 25 26 26 25 335<br />

2 Leclerc 26 19 26 15 18 - 12 - 10 12 32 - 8 8 15 18 219<br />

3 Pérez - 12 18 24 12 19 25 19 - 18 4 12 10 18 10 9 210<br />

4 Russell 12 10 15 12 10 15 10 15 12 - 17 15 15 12 18 15 203<br />

5 Sainz 18 15 - 5 15 12 18 - 19 25 6 11 12 15 4 12 187<br />

6 Hamilton 15 1 12 - 8 10 4 12 15 16 16 18 19 - 12 10 168<br />

7 Norris - 6 10 19 - 4 9 2 - 8 6 6 6 - 6 6 88<br />

8 Ocon 6 8 6 - 4 6 - 1 8 - 13 4 2 6 2 - 66<br />

9 Alonso 2 - - - - 2 6 6 2 10 1 8 4 10 8 - 59<br />

10 Bottas 8 - 4 12 6 8 2 - 6 - - - - - - - 46<br />

11 Gasly - 4 2 - - - - 10 - - - - - 2 - 4 22<br />

12 Magnussen 10 2 3 - - - - - 1 6 - - - - - 22<br />

13 Vettel dns dns - 4 - - 1 8 - 2 - - 1 4 - - 20<br />

14 Ricciardo - - 8 3 - - - 4 - - 2 2 - - - - 19<br />

15 Schumacher - - - - - - - - - 4 8 - - - - - 12<br />

16 Tsunoda 4 - - 6 - 1 - - - - - - - - - - 11<br />

17 Zhou 1 - - - - - - - 4 - - - - - - 1 6<br />

18 Stroll - - - 1 1 - - - 1 - - 1 - - 1 - 5<br />

19 Albon - - 1 - 2 - - - - - - - - 1 - - 4<br />

20 De Vries 2 2<br />

21 Latifi - - - - - - - - - - - - - - - - 0<br />

22 Hülkenberg - - 0<br />

Vetgedrukt markeert extra punt voor de snelste ronde.<br />

CONSTRUCTEURS bah sau aus ita1 usa1 spa mon aze can eng oos fra hon bel ned ita2 sin jap usa2 mex sau bra abu totaal<br />

1 Red Bull - 37 18 58 38 44 40 44 25 24 31 37 35 44 36 34 545<br />

2 Ferrari 44 34 26 20 33 12 30 - 29 37 38 11 20 23 19 30 406<br />

3 Mercedes 27 11 27 12 18 25 14 27 27 16 33 33 34 12 30 25 371<br />

4 Alpine 8 8 6 - 4 8 6 7 10 10 14 12 6 16 10 - 125<br />

5 McLaren - 6 18 22 - 4 9 6 - 8 8 8 6 - 6 6 107<br />

6 Alfa Romeo 9 - 4 12 6 8 2 - 10 - - - - - - 1 52<br />

7 Haas 10 2 - 3 - - - - - 5 14 - - - - - 34<br />

8 AlphaTauri 4 4 2 6 - 1 - 10 - - - - - 2 - 4 33<br />

9 Aston Martin - - - 5 1 - 1 8 1 2 - 1 1 4 - - 25<br />

10 Williams - - 1 - 2 - - - - - - - - 1 1 2 6<br />

Foto: Getty Images<br />

Volg ons ook<br />

via de app!<br />

Het laatste Formule 1-nieuws,<br />

exclusieve columns, liveblogs,<br />

de beste winacties, het<br />

mooiste racebeeld en alles<br />

over Max Verstappen:<br />

volg en lees FORMULE 1<br />

Magazine digitaal via de app.<br />

Dan sta je altijd op pole!<br />

www.formule1.nl<br />

@formule1<br />

@Formule1.nl<br />

formule1.nl<br />

83


Foto: ANP<br />

‘F1 IS NET SCHAKEN,<br />

MAAR DAN EEN<br />

SNELLE VARIANT’<br />

De tweede wereldtitel van Max Verstappen wordt niet alleen in Nederland met<br />

gejuich ontvangen, maar ook in andere delen van het Koninkrijk der Nederlanden.<br />

Zoals op Curaçao. Oud-topsprinter Churandy Martina, bekend van zijn eeuwige lach,<br />

volgt de sport al van jongs af aan. Exclusief voor FORMULE 1 Magazine vertelt hij<br />

over de Max-koorts op de eilanden. Een monoloog.<br />

Frank Woestenburg


MONOLOOG<br />

CHURANDY MARTINA<br />

‘Naar Max kijken met je<br />

voeten in het zand – beter<br />

kan het niet, hè?’<br />

Als “<br />

het even kan, kijk ik alle Formule<br />

1-races en de kwalificaties live op<br />

televisie. En als het een keer niet<br />

past qua tijd, dan kijk ik later de<br />

race liefst in zijn geheel terug. Ik<br />

durf mezelf wel een echte liefhebber te noemen. Dat lijkt me<br />

ook niet vreemd. Ik ben een sprinter, net als Max geboren met<br />

‘the need for speed’. Ik hou van alles waar snelheid in zit:<br />

MotoGP, dragraces, NASCAR en Formule 1 natuurlijk.<br />

Vergis je niet, Formule 1 is ook op Curaçao populair. Er zijn<br />

natuurlijk altijd veel Nederlanders die fan zijn van Max, maar<br />

los daarvan is Formule 1 een sport die veel Antillianen<br />

aanspreekt. Vanwege het tijdsverschil met Europa is het een<br />

beetje wisselend hoe wij op Curaçao de races beleven. Soms<br />

thuis, maar ook wel vaak in cafés. Of op het strand. Op<br />

Mambo Beach staan de tv’s vaak op Formule 1 ingesteld. Naar<br />

Max kijken met een drankje in je hand en je voeten in het<br />

zand – veel beter kan het niet, hè?<br />

Ik volg de Formule 1 al heel lang. De veelzijdigheid en<br />

complexiteit van de sport spreken mij aan, los van de pure<br />

snelheid. Formule 1 is veel meer dan alleen instappen, sturen<br />

en gas geven. Het is een kwestie van slim zijn en cool blijven,<br />

zowel op, maar zeker ook naast de baan. En van strategie,<br />

natuurlijk. Harde banden, zachte banden, pitstops, er zijn<br />

zoveel zaken die een rol spelen.<br />

Als je je erin verdiept, kom je erachter hoe gecompliceerd en<br />

veelzijdig Formule 1 is. En dat vind ik mooi. Het is net<br />

schaken, maar dan een snelle variant.<br />

Zelf heb ik helaas nog nooit een Formule 1-race bezocht.<br />

Zoiets staat nog hoog op mijn verlanglijstje. Ik heb een huis in<br />

Clermont, Florida, dus een bezoek aan de GP van Miami ligt<br />

dan wellicht voor de hand, maar eerlijk gezegd zou ik liever<br />

voor een race in het Midden-Oosten kiezen. In Miami weet ik<br />

wat ik kan verwachten en de stad Las Vegas ken ik ook al,<br />

Formule 1 in het Midden-Oosten lijkt me prachtig om bij te<br />

zijn. Een avontuur.<br />

Uiteraard heb ik wel al eens in snelle auto’s gereden. Zelf rijd<br />

ik een Pontiac GTO, een mooie, snelle auto. Je zou me kunnen<br />

typeren als een sportieve rijder, maar wel één die zich op de<br />

openbare weg aan de regels houdt. Veiligheid boven alles. In<br />

Orlando Speed World heb ik in 2012 wel eens een paar rondjes<br />

in een NASCAR gereden, samen met een paar atleten uit mijn<br />

trainingsgroep. Dat was een mooie ervaring. Of ik destijds de<br />

snelste laptime had, kan ik me niet meer herinneren.<br />

Echt niet…<br />

Ik ben Formule 1 begonnen te volgen in het tijdperk van<br />

Michael Schumacher. De races waren niet altijd even<br />

spannend vanwege zijn dominantie, maar in mijn<br />

herinnering maakte hij zelden een fout. Bijna alsof hij voorgeprogrammeerd<br />

was om te winnen. Voor mij was Michael the<br />

man, mijn idool! Hij is maar liefst zeven keer wereldkampioen<br />

Formule 1 geworden, dan ben je een grootheid!<br />

Voor Max staat de teller nu op twee, maar hij is nog jong. Max<br />

kan absoluut in de voetsporen treden van Schumi, zeker als<br />

hij zo blijft doorgaan en dezelfde passie blijft houden. Wat me<br />

persoonlijk in Max aanspreekt, is dat hij altijd de aanval durft<br />

te kiezen, hoe klein het gaatje ook is. Hij gaat er gewoon voor.<br />

Ayrton Senna zei ooit: ‘If you no longer go for a gap that<br />

exists, you are no longer a racing driver’. Dat had Max ook<br />

kunnen zeggen. Hij gaat er altijd voor. Hij gaat ervoor en<br />

hij wint.<br />

En Max blijft altijd rustig en raakt nooit in paniek, zoals vorig<br />

seizoen bij de laatste race in Abu Dhabi. Of zoals ook dit jaar<br />

weer tijdens zijn thuisrace op Zandvoort. Er zijn er genoeg die<br />

op zo’n moment zouden bezwijken, maar Max geeft geen<br />

krimp. Dan ben je cool. Net als ik.<br />

Een Formule 1-coureur moet in topconditie zijn, zowel fysiek<br />

als mentaal, om onder druk te kunnen presteren. Maar<br />

datzelfde geldt voor een sprinter. Eigenlijk denk ik dat ik best<br />

een goede coureur had kunnen worden, wanneer ik net als<br />

Max als peuter al in de kart was gaan zitten. Ik heb vroeger op<br />

Curaçao wel eens gekart, maar toen was ik al een jaar of acht,<br />

negen en veel meer met atletiek bezig. Het kiezen van de<br />

juiste lijnen en het geschikte moment afwachten voor het<br />

plaatsen van een aanval, dat vond ik prachtig. En volgens mij<br />

had ik er ook wel gevoel voor. Kortom, als het leven iets<br />

anders was gelopen, had ik het Max wel eens knap lastig<br />

kunnen maken op het circuit…<br />

Voor alle duidelijkheid: dat laatste is een grapje. Max is van<br />

de buitencategorie.”<br />

85


HELMDESIGNER<br />

KENNY VERDAASDONK<br />

VAN MAX<br />

Een spelletje Pokémon op<br />

de kartbaan in Genk vormde<br />

de eerste kennismaking van<br />

Kenny Verdaasdonk met<br />

Max Verstappen. Kinderen<br />

waren ze nog. Bijna twintig<br />

jaar later is de Nederlander<br />

een wereldster, de Belg zijn<br />

helmdesigner. “De V van<br />

Verstappen zal er altijd op<br />

blijven staan.”<br />

André Venema<br />

@AndreF1nl<br />

utodromo Nazionale Monza, begin<br />

september 2022. Kenny Verdaasdonk<br />

geniet er met een collega van het<br />

aangename zomerweer, de rituelen in<br />

Red Bulls garage, de raceauto’s en de<br />

drukte in het rennerskwartier. Zoals<br />

gebruikelijk is de paddock in Monza één<br />

grote catwalk: uiterlijk telt in Italië. In dat ene septemberweekend<br />

per jaar waar de Milanese chic opzichtig flaneert, wil<br />

iedere dame of heer van stand de show stelen. En daarvoor wordt<br />

alles, van uniform tot exclusieve hakken, uit de kast getrokken.<br />

Verdaasdonk valt met zijn jeans en beschaafde polo nauwelijks<br />

op in het modegeweld. Maar hij is op de klassieke Italiaanse<br />

racegrond, 100 jaar jong, wel één van de belangrijkste gasten<br />

van Max Verstappen, de tweevoudig wereldkampioen Formule 1.<br />

“Ik ben al vaker bij Grands Prix geweest”, vertelt de Belg,<br />

inmiddels bijna twee jaar de ontwerper van Verstappens helmen.<br />

“Maar het blijft elke keer leuk om er te zijn.”<br />

Volgens Verdaasdonk was hij niet voorbestemd om designer te<br />

worden. De Brusselaar met Nederlandse overgrootvader wilde<br />

zijn toekomst aanvankelijk verbinden aan een economische<br />

studie, een veilige keus. Het liep alleen iets anders. “Ik ben<br />

altijd wel creatief geweest”, verzekert hij. “Op mijn vijftiende,<br />

zestiende ben ik begonnen met mijn eigen ontwerpen voor<br />

helmen en auto’s voor games. Dat ging steeds beter. Ik vond het<br />

leuk en had er gevoel voor. En dan wil je vooruit, hè”, lacht hij.<br />

“Ermee verder. Mensen die ik kende uit het karten vroegen of ik<br />

hun helm wilde ontwerpen. Zo ben ik er eigenlijk in gerold.”<br />

VERRAST<br />

Stoffel Vandoorne was één van die kennissen. “Hij heeft voor het<br />

kartteam van mijn familie gereden. Al vanaf de juniorseries<br />

ontwerp ik zijn helmen, voor Max sinds eind 2020.” Verdaasdonk<br />

was verrast toen de Nederlander hem benaderde, zo bekent hij.<br />

86


87<br />

Foto: Peter van Egmond


HELMDESIGNER<br />

KENNY VERDAASDONK<br />

“Ik had wat dingetjes voor een eSport-team gedaan. Hij<br />

vond het leuk wat ik maakte, vervolgens vroeg hij me of ik<br />

ook zijn helm wilde gaan ontwerpen.” De vraag stellen was<br />

hem beantwoorden.<br />

De samenwerking met Verstappen heeft veel deuren voor<br />

hem geopend, zo zegt Verdaasdonk. Vrij logisch, gelooft hij.<br />

“Tuurlijk, het is wel Max, één van de beste en populairste<br />

coureurs ter wereld. Hij heeft veel relaties in de motorsport<br />

die contact met mij hebben opgenomen. Zo heb ik met<br />

vooral via die van Verstappen. De wereldkampioen heeft<br />

een enorm bereik op sociale media. De filmpjes waarop hij<br />

de nieuwe ontwerpen presenteert, worden ontelbaar vaak<br />

bekeken. Volgens de Belg zijn er enkele vaste elementen die<br />

onmisbaar zijn in het helmdesign. “De V van Verstappen<br />

zal er altijd op blijven staan. Die moet er gewoon op, het is<br />

de branding van de familie. Zijn vader reed ook al met zo’n<br />

V.” Een ander, vast terugkerend element op de helm is het<br />

rood-wit-blauw of oranje: herkenbare Nederlandse kleuren.<br />

Brazilië 2021<br />

Lando Norris gewerkt, Marcus Ericsson en voor Bell<br />

(helmen merk, red.) een project met Lewis Hamilton<br />

gedaan.” Guanyu Zhou is dit jaar ook klant van hem<br />

geworden en voor het Nederlandse raceteam GP Elite<br />

schetste hij eerder de livery. “Ik heb aardig wat opdrachtgevers<br />

en meer werk gekregen door de samenwerking met<br />

Max. Het is wat dat betreft net als bij een artiest, hè:<br />

wanneer je iets goed doet, komt er vanzelf meer interesse.”<br />

Zijn ontwerpen gaan tegenwoordig de hele wereld over.<br />

Niet alleen door de uitingen op zijn eigen kanalen, maar<br />

“Het gaat om nuances”, meent Verdaasdonk. Soms zijn die,<br />

bekent hij, met het blote oog nauwelijks waar te nemen.<br />

HELMFETISJIST<br />

Voor de Belgische autodidact en zijn collega-ontwerpers<br />

zijn het gouden tijden. In 2014 voerde de internationale<br />

autosportfederatie (FIA) een regel in waardoor coureurs<br />

een standaardontwerp voor het hele seizoen moesten<br />

gebruiken en er slechts één keer van mochten afwijken.<br />

Diverse rijders, onder wie Sebastian Vettel die als helm-<br />

Stiermarken 2021<br />

Miami 2022<br />

88<br />

Foto: Peter van Egmond


Foto: Red Bull<br />

Van blauw<br />

naar wit,<br />

een bewuste<br />

keuze<br />

Max Verstappen is zoals<br />

alle coureurs trots op<br />

zijn helmen en speciale<br />

ontwerpen. Een aantal<br />

jaar geleden ruilde hij zijn<br />

overwegend blauwe hoofddeksel<br />

in voor een spierwit<br />

model. Een bewuste keuze,<br />

verklaart hij. Niet omdat<br />

wit zijn lievelingskleur zou<br />

zijn. “Een witte helm valt<br />

op”, oordeelt Verstappen.<br />

“Het contrasteert goed met<br />

de blauwe auto. Vandaar.”<br />

Helm Dutch GP 2021.<br />

Helm Stoffel Vandoorne en logo KV.<br />

fetisjist bijna elke race een nieuw design had,<br />

vonden het maar niks. Tegenwoordig mogen<br />

de coureurs zo vaak van ontwerp wisselen als<br />

ze willen. Verstappen maakt regelmatig<br />

gebruik van die vrijheid. Het proces voor<br />

speciale ontwerpen verloopt eigenlijk vrij<br />

simpel, zo stelt Verdaasdonk. “Aan het begin<br />

van een seizoen weet Max al hoeveel speciale<br />

helmen hij wil en voor welke Grands Prix.<br />

Vaak zijn dat races die een speciale betekenis<br />

voor hem hebben, zoals Oostenrijk, Spa,<br />

natuurlijk Nederland en vorig jaar Brazilië.<br />

Soms varieert het ook: dit jaar had hij in Miami<br />

een speciaal ontwerp. Hoe zo’n ontwerp<br />

eruitziet, hangt ook van de race af”, doceert<br />

Verdaasdonk. “Soms weet Max heel duidelijk<br />

wat hij wil, soms geef ik een hint en kom met<br />

Foto: Motorsport Images<br />

wat ideetjes die bij een bepaalde Grand Prix<br />

passen. Brazilië bijvoorbeeld, daar hadden we<br />

niet eerder een ontwerp voor gemaakt. Dan<br />

probeer ik iets vrolijks en kleurrijks te bedenken.<br />

De helm in Zandvoort dit jaar was een<br />

idee van Max en Raymond Vermeulen (Verstappens<br />

manager, red.) om zo een eerbetoon<br />

aan zijn vader te brengen. Veel fans vonden<br />

het een heel mooie helm.”<br />

Verdaasdonk ook. Hij schaart het hoofddeksel<br />

waarmee Verstappen de Dutch GP dit jaar won<br />

onder één van zijn favorieten. Die van vorig<br />

jaar trouwens ook. Maar er is nog een helm<br />

waaraan hij warme herinneringen koestert.<br />

“De helm waarmee Stoffel zijn eerste Belgische<br />

Grand Prix op Spa-Francorchamps reed”,<br />

verklapt Verdaasdonk. “Dat was mijn eerste<br />

speciale livery en ook nog voor mijn thuisrace.<br />

Heel bijzonder.”<br />

Elk ontwerp begint met uiteraard met een idee.<br />

Van de coureur zelf of van Verdaasdonk.<br />

De procedure is volgens de Belg als volgt:<br />

ontwerper en coureur praten met elkaar,<br />

wisselen ideeën uit. Verdaasdonk gaat aan de<br />

slag. “Ik begin met de hand te tekenen”, legt<br />

hij uit. “Dat vind ik makkelijker, het gaat ook<br />

sneller en het is voor mij de beste manier om<br />

creatief te worden. Pas daarna vertaal ik het<br />

naar de computer en begin met de kleuren te<br />

spelen.” Het eerste concept wordt daarna<br />

opgestuurd (‘Soms bellen we, maar meestal<br />

gaat het via de mail, want Max heeft het vrij<br />

druk’) met de vraag: wat gaan we doen? “Dan<br />

gaan we finetunen”, aldus Verdaasdonk. Een<br />

andere kleur of ontwerp? Komt niet vaak voor,<br />

bekent de Belg. “Max weet heel goed wat hij<br />

wil.” Met een lach: “Nee, hij heeft mij nog nooit<br />

verteld dat hij een ontwerp niet mooi vindt.”<br />

AANPASSINGEN<br />

Al met al is hij, zegt Verdaasdonk, een uur of<br />

acht bezig met het voltooien van een nieuw<br />

ontwerp. “Als er tenminste geen grote update<br />

is”, nuanceert hij. “Normaal is het ongeveer<br />

twee dagen werk, maar voor Max’ helmen ben<br />

ik iets langer bezig dan voor die van een<br />

reguliere klant. Kijk, het design van een helm<br />

staat meestal voor het hele seizoen wel vast.<br />

Aan het begin van het jaar gaan we ermee aan<br />

de slag. Voor de races waarvoor er een speciale<br />

helm moet komen, hoef je meestal alleen maar<br />

kleine dingen aan te passen.” Zoals kleuren<br />

en/of logo’s.<br />

Over logo’s gesproken: er staan natuurlijk<br />

nogal wat sponsoruitingen op de helmen van<br />

coureurs. Daar dient Verdaasdonk altijd<br />

rekening mee te houden en omheen te werken.<br />

“Zonder veel logo’s word je creatiever, kun je<br />

meer kwijt. Sommige sponsors nemen veel<br />

ruimte in, dan is het moeilijk om je design aan<br />

89


Foto: Getty Images<br />

HELMDESIGNER<br />

KENNY VERDAASDONK<br />

te passen. Alle formaten van de logo’s en<br />

andere uitingen staan vast. Daar kun je niet<br />

mee spelen.” Wel met de kleuren, al is niet elk<br />

team daarvan gecharmeerd. “Soms willen ze<br />

het gewoon niet”, weet Verdaasdonk uit<br />

ervaring. “Dan moet je kijken hoe je het kunt<br />

aanpassen en oplossen.” Een lastige klus,<br />

soms. Want de Belg weet dat elk nieuw<br />

ontwerp en elke nieuwe kleurstelling van<br />

tevoren door het team wordt geïnspecteerd.<br />

“Het logo van Red Bull is groot, waardoor er<br />

minder ruimte op de helm overblijft. Maar het<br />

is een goed en agressief logo van een goed<br />

merk en het past ook uitstekend in het design.<br />

Uiteraard heeft Max altijd het laatste woord.”<br />

Inspiratie voor een nieuw ontwerp is er altijd.<br />

Foto: Red Bull<br />

Helm Dutch GP 2021.<br />

Verdaasdonk barst van de ideeën. “Inspiratie<br />

kan overal vandaan komen”, zegt hij. “Zeker<br />

voor de speciale helmen: van raceposters, een<br />

cultureel element van een bepaald land… Het<br />

kan echt van alles zijn.” De inbreng van een<br />

coureur wordt daarbij zeer op prijs gesteld.<br />

“Elk idee dat ik van coureurs krijg, is goed”,<br />

beweert Verdaasdonk. “Dat geeft mij een<br />

handvat om mee te werken. Soms zijn de<br />

wensen best lastig, soms kan ik ermee verder.”<br />

COMPETITIE<br />

Naast Verdaasdonk zijn er andere ontwerpers<br />

die Formule 1-coureurs bedienen. Jens Munser<br />

is er één van. De Duitser werkte voorheen met<br />

Verstappen en spuit diens helmen nog steeds.<br />

Munser is het brein achter de vele helmen van<br />

Vettel. Van competitie tussen de ontwerpers is,<br />

aldus Verdaasdonk, weinig sprake. “Hoewel<br />

we allemaal ons eigen bedrijfje hebben, helpen<br />

we elkaar als we iets nodig hebben. De sfeer<br />

onderling is goed. Het is ook mooi om te zien<br />

hoe creatief iedereen is.” Ontwerpen zijn geen<br />

egotripperij of identiteit van de bedenkers,<br />

benadrukt Verdaasdonk. “Een helm<br />

vertegenwoordigt niet de ontwerper, maar de<br />

coureur. Coureurs zijn trots op hun helm.”<br />

Trots is ook Verdaasdonk. Op zichzelf, in alle<br />

bescheidenheid, ‘dat hij zover gekomen is’.<br />

“Iedereen zegt tegen mij: knap dat je met niets<br />

bent begonnen en nu voor Formule 1-coureurs<br />

helmen ontwerpt.” De Belg neemt zijn werk<br />

zeer serieus, zal echter nooit beweren dat hij<br />

de beste is. Grootspraak past hem ook niet.<br />

Bescheidenheid is een deugd. Misschien heeft<br />

Verstappen Verdaasdonk daarom ook wel<br />

benaderd. Wat ooit begon met een spelletje<br />

Pokémon op de kartbaan in Genk, heeft bijna<br />

twintig jaar later geleid tot een professionele<br />

werkrelatie. Verstappen inmiddels als wereldster,<br />

Verdaasdonk als zijn helmontwerper.<br />

“Ik hoop dat de toekomst nog veel moois<br />

brengt en Max zo doorgaat”, zegt de Belg. “Ooit<br />

herinnerde Max mij eraan dat we in onze jonge<br />

jaren eens samen Pokémon hadden gespeeld.<br />

Grappig, toch?”<br />

90


DOOR DE LENS VAN PETER<br />

DE JONGE GOD IN<br />

DE HEKSENKETEL<br />

Hij is er altijd bij. Kijk goed langs<br />

de baan en de kans is groot dat<br />

je Peter van Egmond ziet staan.<br />

Behalve dat hij dé huisfotograaf<br />

van FORMULE 1 Magazine is,<br />

werkt Van Egmond ook voor<br />

Max Verstappen en zijn partners,<br />

dus heeft hij ongekende toegang<br />

en is zijn focus duidelijk.<br />

Waar Verstappen gaat, gaat<br />

Van Egmond vaak ook. Zo ook<br />

onderweg naar de tweede titel.<br />

Daan de Geus<br />

Peter van egmond | huisfotograaf formule 1 magazine<br />

93


DOOR DE LENS VAN PETER<br />

Handje geholpen<br />

“Max reed met een speciale helm in<br />

Zandvoort, als eerbetoon aan zijn vader.<br />

Jos’ oude logo stond achterop. Dat moest<br />

ik erop hebben, dus om eerlijk te zijn heb<br />

ik die helm iets rechter gezet. Zo heb ik<br />

deze compositie een handje geholpen, al<br />

was het nog afwachten of Max mijn kant<br />

op zou kijken. Ik ga dan niet roepen:<br />

‘Kijk hierheen’. Je kan het verder niet<br />

regisseren; het is altijd een beetje chaos<br />

in de pits en alles gaat snel.”<br />

Peter van egmond | huisfotograaf formule 1 magazine<br />

Vierkante meter<br />

“Max heeft in de garage zijn vaste<br />

plek aan de werkbank, waar zijn<br />

spullen liggen. Hij hangt daar dus<br />

vaak rond. Net als Helmut Marko,<br />

omdat daar veel dataschermen hangen.<br />

Er zit één vierkante meter tussen de auto<br />

en de werkbank, dus ik sta aan de andere<br />

kant, want ze vinden het vast niet fijn als<br />

ik er écht tussen sta met mijn camera.<br />

Waar Max, Marko en Jonathan Wheatley<br />

over kletsen, weet ik niet. Het mooie is dat<br />

als Max lacht, hij dat heel uitbundig doet,<br />

hier met dat vingertje erbij.”<br />

94


Rustpunt<br />

“Als je héél goed<br />

kijkt, zie je dat<br />

het 2:32:32 is,<br />

minder dan een<br />

halfuur voor de<br />

start in Monaco.<br />

De garage is dan<br />

Max’ rustpunt,<br />

want op de grid<br />

is het, zeker in<br />

Monaco, een<br />

heksenketel.<br />

Niet lang hierna<br />

was het trouwens<br />

chaos in<br />

de pits: het ging<br />

hard regenen,<br />

dus de monteurs<br />

moesten snel<br />

andere banden<br />

klaarzetten.”<br />

De bokser<br />

“De bokser die<br />

naar de ring<br />

loopt, dat is<br />

mijn gevoel bij<br />

deze foto. Alleen<br />

is dat altijd<br />

heel hectisch,<br />

en deze foto<br />

is clean. Mede<br />

dankzij die spiegelende<br />

panelen<br />

in de pits die<br />

Red Bull toen<br />

nog had. Door<br />

hem ‘in te flitsen’<br />

is dat effect<br />

versterkt, kijkt<br />

Max naar mij en<br />

is er contact.”<br />

95


DOOR DE LENS VAN PETER<br />

Traditie met<br />

een twist<br />

“De traditionele overwinningsfoto,<br />

inclusief<br />

juich-capes die Red Bulls<br />

marketingafdeling<br />

uitdeelde. Ik kreeg er ook<br />

een, vond het eigenlijk<br />

onzin, maar heb hem<br />

toch aangedaan. Net als<br />

iedereen, zelfs teambaas<br />

Christian Horner,<br />

behalve Max volgens<br />

mij, die op het laatste<br />

moment aankwam,<br />

haha. Normaal maken<br />

ze deze foto’s in de pits.<br />

In Zandvoort werd de<br />

boel al zo enthousiast<br />

afgebouwd, dat ze het<br />

voor de tribune deden.<br />

Daar zaten nog veel fans<br />

en daardoor zie je dat<br />

het Zandvoort is. Het is<br />

een leuk kijkplaatje, met<br />

iedereen die elkaar een<br />

Red Bull-douche geeft.”<br />

Brandweerman Max<br />

“Ik zat in Australië op de starttoren voor fotografen en Max parkeerde zijn auto veel eerder dan me lief<br />

was pal onder me. Dan ben je blij dat je de foto hebt, maar baal je dat hij uitvalt. Max treedt hier op als<br />

assistent-brandweerman. Hij kent zijn auto natuurlijk van haver tot gort en weet beter dan die brandweerman<br />

waar het probleem kan zitten. Zo is hij zuinig op zijn auto.”<br />

96


Lijnenspel<br />

“Monaco vanboven, met dank aan Mercedes: ik<br />

ben bevriend met de Duitse Mercedes-fotograaf en<br />

hij hielp me een dakterras op dat Mercedes had<br />

gehuurd. Dit is de pit-uitgang, zie de gele lijn. Het<br />

mooie van deze hoge hoek is dat je de auto bijna<br />

zonder vervorming hebt, de snelheid erin blijft en<br />

je zowel de schaduw ziet van de bomen die er staan<br />

als de lijnen van de aerodynamica van de auto.”<br />

De juiste winnaar<br />

“Vorig jaar heb ik deze foto van dezelfde plek gemaakt.<br />

Ik wist dat het vuurwerk zou komen. Het is geen lastige<br />

foto, en een heerlijke om te maken met Max als de ‘juiste’<br />

winnaar in Nederland.”<br />

Peter van egmond | huisfotograaf formule 1 magazine<br />

97


GALLERY<br />

Miami Heat<br />

“Dit is na Max’ zege in Miami. Een erg pittige<br />

race qua temperatuur en luchtvochtigheid. Ik<br />

had het er zwaar mee, maar als ik onze jonge<br />

god dan zo zie uitpuffen, voel ik mezelf ook<br />

weer een beetje jonger! Het mooie aan deze<br />

foto is hoe onbevangen hij erbij zit. Een beetje<br />

met mixed feelings als je z’n gezicht zo ziet:<br />

blij met de overwinning, en nu even lekker<br />

moe zijn. Het laat zien dat hij er ook voor heeft<br />

moeten knokken dit jaar en het heus niet<br />

alleen met twee vingers in zijn neus ging.”<br />

98


DOOR DE LENS VAN PETER<br />

Intense blik<br />

“Ik ben geen ‘helmenverzamelaar’, maar hoe langer ik naar deze<br />

Miami-helm keek, hoe mooier ik hem vond. Max heeft normaal<br />

een lichte helm, deze is donkerder. Zijn ogen komen er daardoor<br />

mooi uit, in combinatie met hoe hij de lens in kijkt. Ik wilde close<br />

gaan, maar wel zo veel mogelijk helm tonen.”<br />

Kroon op het werk<br />

“Vaak baal je van de reclames in de achtergrond,<br />

maar deze van Rolex heb ik bewust gebruikt als<br />

kroon op Max’ werk voor het succesvol verdedigen<br />

van de titel. Ook al is hij eerder dit jaar gemaakt.”<br />

Peter van egmond | huisfotograaf formule 1 magazine<br />

99


INDYCAR<br />

Arie Luyendyk houdt<br />

in de VS een scherp<br />

oog op Indycarcoureur<br />

Rinus van<br />

Kalmthout, maar de<br />

tweevoudig Indy<br />

500-winnaar volgt<br />

Max Verstappens<br />

internationale<br />

zegetocht ook<br />

nauwlettend. “We<br />

mogen blij zijn met<br />

zulke Nederlandse<br />

talenten.”<br />

Foto: Getty Images<br />

Daan de Geus<br />

@daandegeus<br />

Trots op<br />

Voor de goede orde: Luyendyk<br />

Dat de jonge Van Kalmthout (22) tóch<br />

schaart ook coureurs als Robin uitschieters produceert, vindt Luyendyk knap.<br />

Frijns (‘die wordt soms wat<br />

Zeker op het grootste podium van de illustere<br />

vergeten’), Nyck de Vries en<br />

Indy 500, laat de Hoofddorper zich steevast<br />

Richard Verschoor onder die<br />

van zijn beste kant zien. “Rinus heeft daar al<br />

talentencategorie. “En dan vergeet ik er<br />

drie keer supergoed gekwalificeerd. Dit jaar<br />

misschien nog één of twee.” Al is dat geen ook, maar toen lag hij er als eerste uit door een<br />

schande, aangezien Luyendyk het ook nu zijn crash waarvan ik op basis van de beelden blijf<br />

helm al jaren aan de wilgen hangt, druk<br />

zeggen dat het er vreemd uitzag, dat er iets<br />

genoeg heeft. De al decennia in de VS<br />

met de auto was. Verder had hij dit seizoen<br />

woonachtige Luyendyk verdiende zijn strepen goede momenten en ook wat foutjes, maar dat<br />

in de IndyCars, waar hij tegenwoordig steward vind ik oké. De situatie waarin hij zit, is niet te<br />

is én mentor van Rinus van Kalmthout.<br />

vergelijken met die van een Josef Newgarden<br />

Waar Verstappen furore maakt in de<br />

bij topteam Penske. Rinus moet er harder voor<br />

Formule 1, doet Van Kalmthout dat in de werken, worstelt meer met het materiaal dat<br />

Amerikaanse serie. Al ontgaat dat het grote hij krijgt. Dan is een foutje soms best<br />

Nederlandse publiek – en de media –<br />

aanvaardbaar, maar hij wordt steeds meer<br />

misschien weleens, meent Luyendyk. “Het is volwassen en ervaren.” Daar speelt Luyendyk<br />

soms moeilijk te begrijpen dat het hartstikke ook een rol bij. “De foutjes die hij maakt, heb<br />

knap is als hij achtste of negende rijdt, omdat ik ook gemaakt, maar toen ik veel ouder en<br />

IndyCar bloody competitive is. Men verwacht langer bezig was. Dat vertel ik hem dan ook:<br />

soms meer, omdat Rinus ook wel eens verder ‘Jongen, hier leer je alleen maar van! Prent het<br />

naar voren zit, maar in de top 10 zitten ís in je hoofd, door naar de volgende race’. Hoe<br />

gewoon heel goed.” Om meerdere reden, zoals hij zich ontwikkelt, ook mentaal, is mooi om<br />

dat het ‘een soort spec series’ is met weinig te zien.”<br />

verschil tussen de auto’s en motoren en een<br />

dicht op elkaar zittend veld. Maar ook<br />

SCHUMACHER-SITUATIE<br />

vanwege het team waarvoor Van Kalmthout Wie zich de afgelopen jaren natuurlijk enorm<br />

rijdt: ECR. “Zij kunnen niet week in, week uit heeft ontwikkeld, is dat andere jonge<br />

een top 10-auto voor Rinus neerzetten.”<br />

Nederlandse racetalent, aan de andere kant<br />

van de oceaan: Max Verstappen. Gevraagd of<br />

hij de Formule 1 een beetje kan volgen,<br />

reageert Luyendyk direct. “Ik zie alles.”<br />

Verstappen en Van Kalmthout vergelijken,<br />

daar is volgens de tweevoudig Indy 500-<br />

winnaar, die in Amerika een heldenstatus<br />

geniet, geen beginnen aan. De disciplines zijn<br />

té verschillend. “Als ik naar Rinus kijk, zie ik<br />

dat hij enorm getalenteerd is. Max heeft<br />

ondertussen allang bewezen dat hij enorm<br />

goed is. Daar had ik het laatst met iemand<br />

over: als het zo doorgaat, kijken straks veel<br />

minder Nederlanders Formule 1. Want als Max<br />

altijd wint, gaat het net als met Michael<br />

Schumacher: toen keek ook niemand meer.”<br />

Dat gezegd hebbende, vindt Luyendyk het<br />

‘prachtig’ als Verstappen wint. “Maar niet<br />

alles”, herhaalt hij lachend. “Althans, niet<br />

zomaar. In het belang van de sport wil je dat<br />

100


INDYCAR<br />

ARIE LUYENDYK<br />

talenten<br />

Luyendyk over<br />

Van Kalmthout<br />

Op formule1.nl lees je een uitgebreid<br />

interview met Arie Luyendyk over<br />

het IndyCar-seizoen van Rinus van<br />

Kalmthout, zijn toekomst en wat<br />

hem zo speciaal maakt!<br />

Scan de QR-code voor<br />

het artikel!<br />

Foto: Road to Indy<br />

hij ervoor moet vechten. Dan is het cool, dan<br />

mag hij van mij alles winnen, haha.”<br />

De manier waarop Verstappen richting zijn<br />

tweede titel gaat, vindt Luyendyk<br />

indrukwekkend. “In het begin viel hij een<br />

paar keer uit, daarna ging het geweldig. Het<br />

lijkt bij hem zo makkelijk te gaan”, al weet<br />

de ex-coureur dat schijn kan bedriegen. Hij<br />

prijst bovendien hoe volwassen de onlangs<br />

pas 25 jaar geworden kampioen is. “Dat<br />

verbaast me altijd.”<br />

“Wat je ook ziet”, vervolgt Luyendyk, “is dat<br />

het, ongeacht hoe getalenteerd iemand is,<br />

altijd even duurt voor iemand die positieve<br />

‘groove’ te pakken heeft. In het begin zag je<br />

nog wel foutjes bij Max. Zelfs vorig jaar nog,<br />

bij die kwalificatie in Jeddah (Verstappen<br />

raakte onderweg naar pole de muur, red.), al<br />

vind ik dat ‘mooie’ foutjes. Zoiets laat zien<br />

hoe competitief hij is, hoezeer hij op de<br />

limiet zit. Dat soort foutjes maakt iedere<br />

topcoureur soms, dat is juist wel mooi.” Voor<br />

Luyendyk springt verder Verstappens<br />

thuiszege op Zandvoort, waar de laatste<br />

bocht zijn naam draagt, eruit. “Hoe hij daar<br />

reed: fantastisch. Hij heeft zoveel mooie<br />

dingen laten zien. Het is geweldig om zijn<br />

verrichtingen te volgen.”<br />

Verstappen kan ook op een steeds grotere<br />

aanhang in Amerika rekenen. Hoewel hij tot<br />

op heden geen hoofdrol heeft gespeeld in de<br />

populaire docudrama Drive to Survive van<br />

Netflix (al verleent hij wél medewerking aan<br />

de nieuwe reeks), is zijn ster er rijzende.<br />

Vooral door zijn successen en Formule 1’s<br />

Amerikaanse expansie. “Hoe populair Max<br />

hier is, vind ik lastig in te schatten”, zegt<br />

Luyendyk. “Dat zijn naam hier herkend<br />

wordt, betekent echter heel wat. Omdat hij<br />

nu veel wint en in beeld is, is de erkenning<br />

groter dan vier, vijf jaar geleden. Dat<br />

eigenaar Liberty Media de sport een push<br />

geeft, speelt mee. Kijk wat ze hier aan races<br />

organiseren: Austin, Miami en straks Las<br />

Vegas – dat wordt een feest. Al zijn Miami en<br />

Las Vegas denk ik geen races die eeuwig op<br />

de kalender blijven. Hoewel”, corrigeert hij<br />

zichzelf, “money talks, natuurlijk.”<br />

101


LEES MEE TOT DE FINISH<br />

Profiteer van 50% korting op een<br />

abonnement op FORMULE 1 Magazine<br />

Lees mee tot de finish en mis niets van Max Verstappens jacht op de titel.<br />

Omdat we bij elke Grand Prix aanwezig zijn, bieden we jou exclusieve content<br />

met een uniek kijkje achter de schermen van de Formule 1. Daarnaast ontvang<br />

je als abonnee het extra dikke Jaaroverzicht (t.w.v. €15,99), zodat je het<br />

volledige raceseizoen na afloop nog eens kunt herbeleven!<br />

50%<br />

korting<br />

SCAN DE QR-CODE OF GA NAAR<br />

FORMULE1.NL/FINISH<br />

Deze aanbieding is geldig t/m 8 december <strong>2024</strong>. Na de actieperiode betaal je de reguliere prijs en geldt een opzegtermijn van 1 maand.<br />

De korting wordt berekend o.b.v. de gemiddelde winkelverkoopprijs (€ 7,08). Op deze verkoopovereenkomst zijn de leveringsvoorwaarden<br />

en het privacybeleid van Roularta Media Nederland BV van toepassing. De prijs is incl. verzendkosten. Beeldvorming: Foto’s Freepik

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!