PS_Digipub_24-14_300-pagina's

Wat al die REVIEWS
met ons doen
Als de schok van
OVERSPEL traumatisch is
NEEM DE TIJD
Go with the slow
Wat is
jouw
seksmotief?
DOE DE
TEST
Milouska
Meulens
‘Ik verborg
mijn schaamte
door stoer
en stralend
te zijn’
Anders
ademen
ZO BEÏNVLOED JE JE EMOTIES

PSYCHE
Mentale hulp
voor mannen
Om aandacht te vragen voor de mentale gezondheid van mannen liep
Anton Nootenboom (37) uit Goes, bekend als The Barefoot Dutchman,
blootvoets van Los Angeles naar New York City. Hij deed achtenhalve
maand over deze tocht van meer dan 5100 kilometer, een wereldrecord.
tekst: Stefanie Rondags // foto: Paedii Luchs
14 PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024

‘Wij mannen
moeten het gesprek
aangaan en moeilijke
dingen durven te
benoemen’
Waarom gaat de mentale gezondheid
van mannen je zo aan het
hart?
‘Wereldwijd overlijdt elke minuut
een man aan zelfdoding. Zelf heb
ik op mijn 31e ook duistere gedachten
gehad. Ik had tien jaar lang
bij de krijgsmacht van defensie
gewerkt. Een intense tijd, maar ik
voelde me on top of the world.
Daarna ging ik reizen en ben ik
geëmigreerd naar Australië. Daar
kwamen een aantal zaken samen:
een baan in de bouw die ver afstond
van wat ik voor mezelf voor
ogen had, financiële druk, een
slechte woonplek en liefdesverdriet.
Ik had het gevoel dat ik mijn
identiteit verloren was en kreeg last
van paniekaanvallen en huilbuien.
Daar lag ik dan, in een stapelbedje
van een hostel, met vijf reislustige
jonge mannen op een kamer. Op
een dag ben ik die kamer uit gevlucht
en radeloos gaan lopen.
Echt een dieptepunt.’
Wat heeft jou geholpen om uit
de depressie te komen?
‘In eerste instantie wilde ik geen
hulp. Ik was toch geen watje? Een
vriendin raadde me aan om toch
eens met een coach te praten. Met
tegenzin maakte ik een afspraak
voor één sessie, meer geld had ik
niet. De coach adviseerde mij een
boek en app over mindfulness en
meditatie. Ik vond het maar zweverig,
maar besloot het toch te proberen.
Ik had tenslotte niks te
verliezen. Het bleek een lichtpuntje
in mijn donkere tunnel. Ik las nog
veel meer, ging ademwerk doen en
naar truffelceremonies. Op die
matjes lag ik te huilen en lachen tegelijk.
Ook leerde ik er praten over
mijn gevoelens. Toen besefte ik: dit
is wat wij mannen nodig hebben.
Het gesprek aangaan en moeilijke
dingen durven te benoemen.’
Hoe kwam je erbij om zo’n extreme
tocht te ondernemen?
‘Bij defensie had ik geleerd dat ik
fysiek en mentaal veel aankon. Nadat
ik me stukken beter voelde, wilde
ik andere mannen helpen die
ook door een donkere tijd gaan.
Omdat ik heel graag reis, besloot ik
die zaken te combineren: al reizend
geld inzamelen voor goede doelen
zoals Movember, Mind en mijn eigen
stichting Brave Men Talk. Ik beklom
de Mount Everest, door kruiste
Australië en liep van west naar oost
door de VS. Alle tochten blootsvoets.
Omdat ik hiermee wereldrecords
verbrak, genereerde ik veel
aandacht. Op dit moment heb ik
geen nieuwe tocht in de planning,
maar probeer ik mijn boodschap
verder te verspreiden met mijn boek
The Barefoot Dutchman en door
trainingen en lezingen te geven.’
ZIE BRAVEMENTALK.COM
Kamp je met gedachten aan zelfdoding?
Bel gratis en anoniem
0800-0113 of chat via www.113.nl
PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024 15

Adem je vrij
Door anders te gaan ademen, ga je je anders
voelen. Dat klinkt simpel, maar het is een oeroude
waarheid. Al is het nog niet zo eenvoudig
om je manier van ademhalen te veranderen.
tekst: Judith van Ankeren // illustraties: Sarah Ashleen
16 PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024

VERDIEPING
PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024 17

‘Dat ik
genoeg heb
aan mezelf,
was een
belangrijke
les’
Schaamte liep als een rode draad door het
leven van schrijver Milouska Meulens. Totdat
ze besloot haar verhaal te delen. ‘Ik verzwijg
de pijn die me is aangedaan niet meer.’
tekst: Brenda van Osch // foto’s: Maarten Kools
visagie: Kim Stegeman // styling: Maureen Powel
30 PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024

INZICHTEN
JURK: ASOS DESIGN, RING: H&M STUDIO, ARMBANDEN: ZARA, OORBELLEN: ZARA,
PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024 31

AAN
TAFEL!
Uren en uren tafelen, dat is wat veel mensen
doen met de feestdagen. Zie je daar een tikje
tegenop? Deze vijf voordelen van samen tafelen
maken dat je het (nog meer) waardeert.
tekst: Chantal van der Leest, Judith van Ankeren // foto: Anna Malgina
38 PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024

SOCIAAL
Het is verbindend
Of het nou met je hele familie, een groep
vrienden of met z’n tweeën is: samen eten
is een uitstekende manier om nader tot
elkaar te komen – en dan vooral als het in
huiselijke sfeer is. Waarschijnlijk ligt de
basis hiervoor in vroegere tijden waarin we
eten met onze stam deelden. Daarmee gaven
we impliciet te kennen het welzijn van
de anderen belangrijk te vinden.
En ook in onze tijd van overvloed gaat dat
nog op, blijkt onder meer uit een Brits onderzoek
onder tweeduizend mensen. Deelnemers
die aangaven vaker samen
te eten, voelden zich gelukkiger en tevredener
met hun leven, hadden meer vertrouwen
in zichzelf en een grotere sociale groep
om op terug te vallen.
Een andere reden waarom eten verbindt, is
dat het de ideale gelegenheid is om verhalen
uit te wisselen en herinneringen op te halen.
Op die manier bouwen we een gedeelde
geschiedenis op.
PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024 39

Vijf sterren
voor dit
artikel
Natuurlijk zijn reviews behulpzaam,
maar al dat beoordelen heeft wel veel impact.
Vijf psychische gevolgen van onze
‘meet cultuur’ – en hoe het beter kan.
tekst: Eveline van Gils // illustratie: Fieke Ruitinga
44 PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024

ACTUEEL
In 2016 schetste Netflixserie
Black mirror in aflevering
‘Nosedive’ een wereld waarin
mensen elkaar na elke interactie
beoordelen op een schaal van
1 tot 5. Acht jaar na deze aflevering
is er nog maar weinig sciencefiction
aan dit plot. Chirurgen, nagelstylisten,
huizen, taxichauffeurs, standbeelden:
we beoordelen alles. Volgens hoog -
leraar en onderzoeker Berend van der
Kolk, auteur van De meet maatschap
pij, reduceren we onszelf metend
en ratend tot prestatiemachines.
Dat dit pijn kan doen, ondervond ik
in de zomer van 2021. Mijn huis, dat
ik daarvoor nog als authentiek en
knus beschouwde, werd door Airbnbgast
Timo als ‘vies, verloederd en
vooral niet de moeite waard’ omschreven.
De losse wc-bril, geblakerde
raamkozijnen, stekkers met tape erop:
ineens zag ik het. Die ene recensie
kantelde mijn zelfbeeld van vrolijk
slordig naar zorgwek kend onaan gepast.
Hongerig naar begrip zocht ik
lotgenoten. En die waren er. Een bevriende
arts checkt wekelijks zijn
score op zorgkaart ne der land.nl, een
vriendin was geobse deerd door haar
Vinted-rating en weer een ander bleek
reviews te gebruiken als wraakmiddel
tegen krenkend horecapersoneel.
Volgens Berend van der Kolk zijn de
onderlinge verhoudingen veranderd
nu iedereen oordeelt en beoordeeld
wordt. Dat artiesten recensies krijgen,
is van alle tijden, maar dat een
yogadocent twee sterren ontvangt
omdat haar stem ‘een beetje schel’
klonk, is nieuw. Wat zijn de gevolgen
van al dat meten en raten?
• We voelen ons expert –
maar zijn dat niet
In plaats van een klein groepje
recensenten mag iedereen met een
toetsenbord binnen handbereik een
oordeel vellen. Op fitnessplatform
Classpass worden gebruikers zelfs
gedwongen sterren te geven. Maar
terwijl een professionele recensent
erin getraind is zijn mening te vormen,
zijn wij allesbehalve objectief.
Onderzoek toont aan dat stemming
en tijd grote invloed hebben op recensies.
‘Hoe langer de tijd tussen
iets ervaren en erover schrijven, hoe
milder de review wordt,’ zegt Van
der Kolk. ‘Ook zijn mensen met extreme
meningen eerder geneigd een
recensie achter te laten. Door deze
brag-and-moan bias staan sites vol
met 1- en 5-sterrenrecensies.’
Kortom, het internet heeft iedereen
tot ‘expert’ verheven, en we vinden
overal wat van – zelfs van zaken die
we helemaal niet goed kunnen inschatten.
De zorg, bijvoorbeeld, valt
onder wat economen credence good
noemen: iets waarvan de ontvanger
de kwaliteit niet kan beoordelen.
‘We zijn redelijk in staat een taxirit
te beoordelen, maar niet een openhart
operatie,’ zegt Van der Kolk.
‘Een patiënt kan zeggen dat de
wachtka mer bankjes hard waren,
maar niet of de medische ingreep
goed was.’ Desondanks staan op
zorgkaart nederland.nl vele reviews
waarin artsen door patiënten op
hun werk worden beoordeeld.
• Met feedback omgaan
krijgt een nieuwe dimensie
Voorheen werd ons zelfbeeld overwegend
gevoed door naasten en collega’s
– nu krijgen we input van een
hele rits vreemden. De impact daarvan
verschilt per persoon, volgens
Van der Kolk: de een legt de schuld
van een slechte beoordeling makkelijker
buiten zichzelf, de ander trekt
zich er juist (te) veel van aan.
Tot die laatste categorie hoorde
Rocycle-instructeur Babette Kales.
Inmiddels is ze na drieduizend lessen
WIE EEN EXTREME
MENING HEEFT, IS EERDER
GENEIGD EEN RECENSIE
ACHTER TE LATEN
wel wat gewend, maar toen ze zeven
jaar geleden begon, schrok ze van de
reviews op Classpass. ‘Mensen zijn
meedogenloos. Zo las een collega dat
ze “heel erg stonk”. En mij werd gevraagd
of ik mijn mond kon houden.’
Inmiddels trekt ze het zich minder
aan. ‘Ik weet dat het voortkomt uit
onwetendheid en egoïsme, maar dat
neemt niet weg dat het hard kan aankomen.’
Van een coach leerde ze beter
omgaan met het reviewgeweld. ‘Het is
vooral een kwestie van smaak, weet
ik nu. Ik hou van zingen tijdens mijn
les, en voor wie zich daaraan stoort,
zijn er genoeg andere sportklassen.’
PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024 45

HOE GA JE
VERDER NA
ONTROUW?
Vreemdgaan kan zo beschadigend zijn, dat de bedrogene een
‘betrayal trauma’ oploopt en overal aan gaat twijfelen, inclusief
zichzelf. Groepssessies met lotgenoten kunnen dan helpen.
tekst: Francisca Kramer // illustraties: Marta Lebek
50 PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024

REPORTAGE
PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024 51

66 PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024

WERK
ANDER
LEVEN,
ANDERE
BAAN
Niet meer zo blij met je baan?
Iets anders gaan doen is minder
drastisch (en eng) dan het misschien
lijkt. En vrijwel altijd verrijkend.
Annemiek Leclaire // illustraties: Deborah van der Schaaf
PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024 67

Test
WAT IS JOUW
SEKSMOTIEF?
Waarom heb je eigenlijk seks? Dat is een goede vraag om aan jezelf én je
bedpartner te stellen. Jullie antwoorden zeggen namelijk veel over hoe
fijn het is in bed en of je niet ‘langs elkaar heen vrijt’.
tekst: Pieternel Dijkstra // illustraties: Marta Lebek
76 PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024

TEST
PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024 77

Het
is
nooit
te
laat
Deze drie gingen op latere leeftijd in
therapie. Hoe is dat ze bevallen?
tekst: Christel Don // foto’s: Rosalien Wilting
80 PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024

PORTRETTEN
‘Ik kreeg
kortsluiting in
mijn hoofd, zei
de therapeut’
Adrie Leenaars (64) verloor de controle over zijn
leven en raakte depressief. Therapie gaf hem een
nieuw toekomstperspectief.
‘Vanaf mijn 18e heb ik vijf jaar in het leger gezeten,
waar ik heel gestructureerd heb leren werken. Daarvan
heb ik heel mijn leven profijt gehad; zo gaf het netjes
bijhouden van de dossiers op mijn werk me houvast.
Ook was ik een echte multitasker, ik schakelde ogenschijnlijk
makkelijk van de ene naar de andere taak en
had bakken energie. Wat ik me toen echter niet realiseerde,
is hoeveel energie me dat óók kostte. Dat besef
kwam pas toen het misging.
Er gebeurde iets ingrijpends in mijn privésfeer, met als
gevolg dat ik mogelijk zonder werk zou komen te zitten,
dat we ons huis zouden moeten verkopen en ik
de studie van mijn dochter niet meer zou kunnen betalen.
De controle die ik altijd had gehad was in één
klap verdwenen. Mijn therapeut zei later: je kreeg kortsluiting
in je hoofd waardoor de manier van leven en
werken zoals je die gewend was niet meer lukte. En dat
klopte, want ik werd steeds somberder, gleed twee
keer in een depressie en wilde op zeker moment niet
meer leven.
Ik wist dat ik deze spiraal niet zonder
hulp kon doorbreken. Gelukkig ben ik nooit
bang geweest om in therapie te gaan. Toen mijn therapeut
mijn verhaal hoorde, dacht hij meteen aan
ADHD. Dat kon ik eerst bijna niet geloven, maar toen
ik in een behandelgroep ervaringen uitwisselde met
lotgenoten herkende ik verrassend veel. Dat mijn
vrouw me niet moet storen als ik aan het koken ben,
bijvoorbeeld, omdat ze anders mijn planning doorkruist
en we ruzie krijgen. Al die keren dat ik op weg
was naar een taak, maar afgeleid raakte en iets heel
anders ging doen. En ik dacht altijd
dat ik geweldig kon plannen, maar
het omgekeerde bleek het geval. Ik
had to do-lijsten in mijn hoofd die
nooit afkwamen, wat onbewust
enorm veel stress opleverde.
Therapie heeft me verlossing
gebracht, ik ben niet meer
bang om opnieuw in een depressie
te schieten. Op mijn werk geef ik
nu consequent aan wat ik wel en
niet kan oppakken, en ik heb meer
begrip voor anderen, zoals mijn
collega’s, maar ook mijn dochter
en bonuszoon. De een heeft ADD,
de ander net als ik ADHD; ik snap
nu veel beter waar zij tegenaan lopen
en wat ze nodig hebben. Zoals
ik mezelf accepteer, zo accepteer ik
hen ook, en ze doen het geweldig.’
Praten over zelfmoordgedachten kan anoniem:
chat via www.113.nl, bel 113 of bel gratis 0800-
0113.
PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024 81

Tijd
om te
vertragen
Langzamer leven, dingen met je volle aandacht doen,
minder prikkels ervaren: in onze alsmaar versnellende
wereld is die behoefte groter dan ooit. Nu de praktijk
nog: trap op de rem en go with the slow.
tekst: Grete Simkuté // foto’s: Tina Sosna
86 PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024

ACHTERGROND
PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024 87

TOOL-
KIT
LEKKER GEZELLIG
EEN DECEMBER OM
NOOIT TE VERGETEN
Wil je dit jaar écht een ontspannen feestmaand
met je gezin? Met deze toolkit
wordt december voor iedereen leuk.
tekst: Hanneke Karssen
PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024 91

3 VRAGEN
AAN DE
EXPERT
WAAROM IS HET BELANG­
RIJK OM DE FEESTDAGEN TE
VIEREN?
‘Met kinderen heb je vaak een
hectisch leven en zeker als ze
wat ouder zijn, gaan ze hun eigen
gang. De feestdagen kunnen
momenten van verbinding
zijn: je hebt echt contact, er
hoeft even niets, je maakt het
samen gezellig. De tradities die
je in deze tijd hebt – wat die ook
zijn – dat zijn dingen die kinderen
zich later zullen herinneren.
Kijk wel goed naar wat jullie aankunnen:
de kinderen, maar ook
jullie als ouders. Je hoeft niet
overal bij te zijn, dus maak keuzes.
Oudere kinderen kun je
daarbij betrekken. Waarvan
wordt hij of zij blij? Vast niet van
drie keer Sinterklaas vieren of
twee propvolle kerstdagen.’
TOT WELKE LEEFTIJD ‘MOET’
EEN KIND MEE?
‘Daar is geen leeftijd aan te hangen.
Het gaat erom dat iedereen
het naar z’n zin heeft. Jij wilt misschien
het kerstdiner met de hele
familie in ere houden, maar bekijk
het eens door de ogen van je kinderen:
wat maakt het voor hen
leuk? Neem voor jonge kinderen
spelletjes mee voor aan tafel. En
breek de lange zit op in stukjes: na
elke gang even buitenspelen, bijvoorbeeld.
Pubers willen graag een stem hebben,
dus laat hen bijvoorbeeld
meebeslissen over het dessert,
meehelpen bij de vuurkorf in de
tuin of nummers toevoegen aan de
playlist. Leg ook uit waarom die
momenten samen belangrijk voor
jou zijn. En dat ze het soms gewoon
voor opa en oma moeten
doen.’
HOE OM TE GAAN MET
SCHERMTIJD TIJDENS GEZA­
MENLIJKE EETMOMENTEN?
‘Idealiter maak je daarover vooraf
afspraken met de andere ouders,
zodat voor alle kinderen hetzelfde
geldt. Lukt dat niet, dan zul je
als ouder zelf afspraken moeten
maken met je kind. Voor jonge
kinderen vind ik beeldschermen
sowieso geen goed idee; zorg
voor voldoende ander vermaak.
Met wat oudere kinderen kun je
wel afspraken maken. Ga er samen
voor zitten en laat je kind
meedenken over wat redelijk is.
Jouw argument kan bijvoorbeeld
zijn dat je het aan tafel
veel gezelliger vindt als iedereen
met elkaar praat en zijn telefoon
op stil zet. Natuurlijk geef je zelf
het goede voorbeeld.’
Tischa Neve is kinderpsycholoog
en opvoedkundige,
maakt de podcast ‘Even over
je kind’ en droeg als expert
bij aan de opvoedtrainingen
van Psychologie Magazine.
92 PSYCHOLOGIE MAGAZINE 14 // 2024