03.01.2025 Views

Preview Eden 81 NL

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.


Kasteel Jourdain in Kraainem, toegankelijk voor het publiek

Sinds 2008 ontwerpen en produceren wij

metalen serres op maat in allerlei afmetingen

en vormen. Hierdoor kan uw wintertuin niet

alleen dienen als kas voor biologische groenten,

kleinfruit en zaaigoed, maar ook als aangename

werk- en rustruimte met een bijzondere

lichtinval.

Licht en extra ruimte werken inspirerend voor

creatieve mensen!

Wij bieden een ruime keuze aan vrijstaande

serres, aanbouw-serres, terrasoverkappingen….

ook in zelfbouwpakket!

Vraag vrijblijvend een offerte via

Regio Tielt

www.dbgclassics.be

+32 (0)478 529 454 - info@dbgclassics.be

Regio Ooike


EDEN EDITO

KUNNEN PLANTEN DE WERELD REDDEN?

We leven in, wat je op zijn zachtst gezegd, zou kunnen omschrijven

als verwarrende tijden. Elke dag opnieuw worden we overspoeld

met verontrustende informatie, berichten en beelden die maken

dat we ons onzeker, rusteloos en verward voelen. Dat maakt dat

steeds meer mensen continu stress ervaren, burn-outs krijgen en

op zoek gaan naar een uitweg.

Zo’n uitweg of oplossing bestaat. En die is groen.

Terwijl er steeds meer in onze omgeving en onze samenleving

verandert, sneller moet of fout loopt, blijven planten (voorlopig)

nog trouw aan het ritme van de seizoenen, gehoorzaam aan dag

en nacht en groeien ze niks overhaast maar harmonieus op hun

eigen ritme.

Misschien hebben

we daarom meer

nood aan groen,

aan planten. Gewoon

vlak bij, rond ons.

Kamerplanten binnen,

balkonplanten buiten,

enkele potten op het

terras, een begroeide

voorgevel of een klein

stadstuintje. Een boom

in de straat, een tuin

rond het huis, een park

of het ultieme gevoel

van open ruimte in de

ons resterende natuur;

allemaal groen.

Tuinen en parken in onze sterk verstedelijkte gebieden hebben

voor een belangrijk deel de functie van de natuur overgenomen.

Laten we ze daarom koesteren. Geef ze de ruimte, haal wat beton

weg en offer die autostaanplaats op voor groen. Je zult verrast

worden als je merkt hoe elk nieuw stukje ’aarde’ dat zo tevoorschijn

komt, spontaan ingenomen wordt door groen. Wilde en inheemse

planten vormen vaak de pioniers van zo’n nieuw te veroveren

groen gebied en bereiden zo de grond voor op meer. Laten we

op die manier nieuwe tuinen maken. Eenmaal veroverd komt er

plaats voor struiken en bomen die op hun beurt met hun wortels

en bladeren opnieuw humus en meer voeding aanbrengen voor

meer groen.

En laten we die nieuwe tuinen invullen zoals onze samenleving is

opgebouwd. Met diversiteit, met inheemse én exotische planten

die zich hier thuisvoelen, met wilde planten en gecultiveerde

exemplaren, met sierlijk en eetbaar, met helend en geurend,

bloeiend maar vooral groeiend. Want met elke nieuwe plant is er

hoop. Hoop op een nieuw seizoen met de belofte van groei en bloei,

op het ritme van

zomer en winter,

spontaan en

niks overhaast of

ondoordacht.

Misschien dat

planten en tuinen

zo de wereld

kunnen redden

dichtbij, rondom

ons of als inspiratie

ver weg om van te

dromen of als basis

of uitnodiging om

te reizen. Dat is

wat we bij ’Eden

magazine’ al die

jaren al proberen,

om lezers te begeleiden naar meer groen.

Want met elke nieuwe plant, in huis, in de tuin of in de wereld

kunnen we zo onszelf en tegelijk ook de wereld een beetje redden.

Peter Bauwens


La Feuillerie in Celles,

EEN UNIEK LANDGOED over te dragen !

La Feuillerie is vooral het passioneel verhaal van Solange en

Palick van Hövell, die het al 40 jaar beheren met een tuin in

Engelse stijl, verscholen achter een statig herenhuis aan de

rand van het dorp.

Palick is landschapsarchitect, net als zijn voorganger Louis

Fuchs die het park in de 19e eeuw ontwierp. Voor Palick is

het creëren van een Eden, het tekenen van perspectieven en

harmonieuze lijnen vanzelfsprekend.

Op 3,5 hectare staan momenteel meer dan 2000 zorgvuldig

geselecteerde planten. De collectie omvat volgroeide

rododendrons, kornoeljes, viburnums, hortensia’s en

uitzonderlijke bomen, zoals tulpenbomen, valse christusdoorn,

vaantjesboom, bijenboom, karamelboom, moerascipres

en talrijke bodembedekkers om het onderhoud te vereenvoudigen.

Sinds 1986 organiseren de eigenaars in het voor- en najaar

open- tuin-dagen voor gespecialiseerde plantenkwekers uit

binnen- en buitenland, die met hun exclusieve collectie op dit

plantenfeest de talrijke tuinfanaten verwelkomen. Het is dan

ook geen toeval dat het park 3 jaar geleden het waardevolle

label “Jardin Remarquable” kreeg van de vereniging Parcs

& Jardins de Wallonie, lid van de Association des Amis des

Jardins Remarquables Européens (AAJRE).

De tijd is gekomen voor Solange en Palick om dit schitterend

project door andere liefhebbers met dezelfde passie te laten

beheren.

Ontdek deze magische plek ! www.lafeuillerie.be


8 20 28 38 46

INHOUD

ARCHITECTUUR

MEDITERRANE TUIN

EIGEN PLUKTUIN

KUNSTENAAR

NATUUR

JAPAN

MOESTUIN

WALES

STRUIK

LECTUUR

DUURZAME TUINEN

TUINIER VAN EDEN

VORMSNOEI

Piet Blanckaert’s passie voor tuinen

Rob en Aad’s droomplek in het dorpje Flayosc

Zelf prachtige plukbloemen kweken

Tuinige schilderingen van José Aerts

Ijsland, een betoverend land van vuur en ijs

De kleur rood voor ‘veel geluk’ planten

Kunnen bonen de wereld redden?

Wees welkom in magische kastelen en tuinen

Herfst- en winterbloeiende Camellia

‘Garden and metaphor ‘ volgens Saskia de Wit

Sterke beplanting met nauwelijks onderhoud

‘De Verwondering’ van Arjan en Geertje Van Dijk

‘Mont des Récollets’ in Noord-Frankrijk

8

20

28

38

46

56

64

72

82

90

92

98

106

72 82

92 98 106


8 EDEN


HET LANDSCHAP EN ZIJN LIJNEN

VOLGENS PIET BLANCKAERT

ARCHITECTUUR

In zijn boek ‘Piet Blanckaert Gardens’ reist hij door veertig privétuinen

en deelt hij met ons vier decennia van zijn passie

voor pure landschapsarchitectuur

t

In deze tuin aan de rand

van Brugge, Rhododendron

‘Catawbiense Grandiflorum’,

Rhododendron ‘Cosmopolitan’,

Rhododendron ‘Germania’,

Rhododendron ponticum.

Piet Blanckaert heeft een grote verscheidenheid aan vaste planten in zijn tuin geplant, volgens de seizoenen

(rechts: Aconitum napellus).

Hoe kun je een decennialange carrière samenvatten die begon met een baanbrekende

stage in het Deense Jutland? Als je een portret van Piet Blanckaert zou moeten opstellen

aan de hand van twee hoofdthema’s, dan zouden dat er twee zijn: de primitieve kunsten,

geërfd van dezelfde passie van zijn vader, en tuinen, te beginnen met alle grote en kleine

wonderen van Engeland.

Deze invloeden waren aanwezig in de eerste twee tuinen die hij ontwierp en nu allebei

verdwenen zijn: de gestructureerde Brugse tuin van gesnoeide buxushagen voor zijn

moeder, en de Japanse tuin van zijn vader in Brussel, rond een huis ontworpen door de

architect Marc Corbiau.

Tekst & Foto’s : JEAN-PIERRE GABRIEL

EDEN 9


1 2

3

XXX

EDEN


MEDITERRANE TUIN

Foto’s voorgaande pagina’s: Deze lange aflopende border voor het huis is omzoomd met welig tierende Santolina chamaecyparissus, Gaura, taxus en

Nieuw-Zeelands vlas (Phormium tenax). De bomen, waaronder kurk- en steeneiken en pijnbomen, op de helling bieden beschutting tegen de mistral.

Rob en Adrienne woonden op talloze plekken in Europa en in thuisland Nederland.

Sinds 2021 heeft het echtpaar hun vaste stek gevonden

en zijn ze helemaal geaard in het pittoreske Provençaalse dorpje Flayosc.

Boven op een heuvel lieten ze hun droomhuis bouwen, met prachtig uitzicht en dito tuin.

Flayosc (‘Flaio’ op z’n Provençaals) staat bekend als een van de

mooiste dorpjes in het departement Var. Het ligt op een rots, met

weids uitzicht over de imposante bergen van het Massif des Maures,

begroeid met talloze pijnbomen, steen- en kurkeiken en cipressen. In

de omgeving liggen ook vele wijn- en olijfgaarden.

Rob en Adrienne (‘Aad’ voor intimi, afgeleid van haar doopnaam

Adriaantje) kwamen er terecht via vrienden in Normandië. Rob: ‘Daar

woonde ik vijf jaar met mijn eerste vrouw, want voor mijn werk voor

Philips werd ik naar landen in heel Europa uitgezonden. Een aantal

Franse buren had een tweede woning in de Provence. Dat wekte

onze belangstelling. Via een Nederlandse collega in Lorgues gingen

we op onderzoek uit. In 2000 kochten we een perceel en vier jaar

later startte ik met Aad de bouw van onze woning, waarvoor we de

lokale architect Michel Zisman hebben ingeschakeld.’

Intussen woonde het stel in Hamburg, vanwaar ze een keer in de drie,

vier maanden naar de Provence reisden voor overleg ter plaatse. Na

een intensief traject van twee jaar was hun droomhuis klaar, inclusief

zwembad en gastenverblijf.

Aad: ‘Onze doortastende architect, die we altijd “De kleine Napoleon”

noemden, speelde een rol in het creëren van onze vijfduizend

vierkante meter grote tuin. Geen makkelijke opgave, want de grond

bestaat uit ‘argile’ (klei) en is heel rotsachtig. Bovendien hebben we hier

te maken met steile hellingen.’ Zisman liet drie ‘restangues’, terrassen,

aanleggen. Met grote rotsblokken zijn er muren opgetrokken en

er zijn overal traptreden aangebracht om de hoogteverschillen te

overbruggen. ‘Ze hebben keurig om de aanwezige bomen heen

gewerkt, zodat er de tuin nog steeds heel natuurlijk oogt.’ Toch is

er ook een flink aantal bomen gekapt. ‘Ja, veertig pijnbomen zijn

verdwenen. Ze produceren niet alleen heel veel naalden en zorgen

daarmee voor brandgevaar, maar ze groeien erg hard en drukken

daardoor de andere beplanting weg. Bovendien zijn ze niet inheems,

waren ze deels beschadigd door de bouwwerkzaamheden en

belemmerden ze het uitzicht.

Er staan nog genoeg in de omgeving...’

1

2

3

De bladhoudende Agapanthus ‘Marijke’ langs het pad is een van de favoriete

planten van Aad. Ze kocht er maar liefst vijftig exemplaren van bij een kwekerij in

de buurt van Gent.

De door Aad en Rob geliefde palmboom moet intensief worden beschermd

tegen de palmmot. De Gaura aan de voet ervan gedijt uitstekend in het

mediterrane klimaat.

De enorme vijgcactus is door Aad opgekweekt uit een stek die ze meenam

van Sicilië. Erachter glansmispel Photinia x fraseri ‘Red Robin’.

PALMEN EN MOTTEN

Toen het huis klaar was benaderden Rob en Aad een lokaal tuincentrum.

Met hulp van Dalmasso werd een ontwerp gemaakt en

begonnen met de beplanting rond het huis. Met veel mediterrane

planten en struiken, zoals oleander, rozemarijn, lavendel en laurier,

en andere gewassen die goed gedijen bij de vele zonuren en

droge omstandigheden, zoals Teucrium, Elaeagnus, Guave en de

glansmispel Photinia x fraseri ‘Red Robin’. ‘Eerlijk gezegd hadden we

geen idee waar we moesten beginnen. Ik heb altijd van tuinieren

gehouden en ideeën en tips uit tuinbladen opgedaan. Zoals de

beplanting en het ontwerp van een Mediterrane tuin in Eden

Magazine 56.

Hier in de Var ben ik lid van een tuinclub, met alleen maar Nederlandse

dames en heren trouwens. We bezoeken elkaars tuinen, lezingen en

kwekers, waar ik veel van opsteek. En inmiddels heb ik de nodige

praktijkervaring, gewoon door dingen te proberen’, aldus Aad.

‘Later hebben we daar, samen met kwekerij Savoir Vert, vedergras,

Gaura, Nieuw-Zeelands vlas en agapanthussen gezet. De Afrikaanse

lelie is een van mijn favorieten. Bij de kwekerij van Tim Wyckstandt

bij Gent kocht ik vijftig exemplaren van de ‘Marijke’. Je hebt er zo

ongelooflijk veel soorten in. In tuincentrum Flayosquet vond ik laatst

de kleine ‘l’Amour d’Eté’, alleen al vanwege de naam!’ Verder hebben

we olijfbomen en een palmboom bijgeplant, want die horen hier

natuurlijk. Helaas hebben we last van de palmmot. De afgelopen

tien jaar zijn er ook verderop, langs de Côte d’Azur, monumentale

palmen gesneuveld. We besproeien onze palm nu van april tot en

met oktober om de drie weken met nematoden. Een dure grap, maar

noodzakelijk om de palm te behouden. En er zijn in onze tuin grote

agaven ten onder gegaan door het werk van de snuitkever. In het

begin frustrerend, maar zo gaat het in de natuur.’

Enthousiast vervolgt Aad: ‘De tuin verandert constant, is elk jaar

anders, bijna iedere dag ontdek ik weer iets nieuws. Na ruim vijftien

jaar hebben de oleanders het in het tuintje voor het gastenverblijf

begeven. We willen daar een tweede palmboom planten en gaan een

kijkje nemen bij de nieuwe specialist in Draguignan, Tropical House.

Voor een harmonieus effect laten we nu bewust bepaalde boomen

plantensoorten her en der terugkeren in de tuin. Zo werden de

enorm uitgedijde agapanthussen vermeerderd en op verschillende

plekken uitgeplant, net zoals de “kinderen” van de grote agaves.’

Tekst: MARIEKE VAN GESSEL

Foto’s: ADRIENNE DEN OUDEN, JINGE LIM

EDEN 23



EIGEN PLUKTUIN

Een goed gevulde pluktuin, door op rijtjes

q te kweken wordt het onderhoud eenvoudiger.

zelf PLUKBLOEMEN

KWEKEN

Het is fijn om bloemen te kunnen plukken uit je eigen tuin.

Dahlia’s, heerlijk geurende rozen, goudsbloemen,

Zinnia’s en nog veel meer.

Met de aanleg van een pluktuin kun je in de winter

of het vroege voorjaar al beginnen.

Na een rondje door de pluktuin zijn er al voldoende bloemen

voor een vrolijk tuinboeket.

Je kunt natuurlijk enkele bloemen uit de border verzamelen, maar in een

aparte pluktuin is alle ruimte bestemd voor boeketten, en daar pluk je toch

wat makkelijker. Dus is er een plekje over in de tuin? Maak dan nu plannen

om je eigen plukbloemen te gaan kweken. Om armen vol te kunnen oogsten

voor zelfgemaakte boeketten en kransen. Rijk bloeiende eenjarigen, dahlia’s

in knallende kleuren, romantische rozen maar ook bijvoorbeeld siergrassen en

hortensia’s. Seizoensbloemen uit eigen tuin zijn bovendien veel duurzamer dan

snijbloemen uit een verwarmde kas, vaak bespoten met bestrijdingsmiddelen,

of vanuit Afrika ingevlogen rozen en hortensia’s. Bedenk voor je een pluktuin

gaat aanleggen wat de beste plek is, hoe de tuin eruit moet zien, welke planten

je wenst te kweken en hoe je ze gaat combineren.

Tekst & Foto’s MODESTE HERWIG

EDEN 29


Plant van de

toekomst

Uniek assortiment

geklimatiseerde soorten

Elfensering / Lagerstroemia

Vlaamse laurier

Laurus noblis uniek assortiment

uw tuinpartner in elk seizoen

Productie en verkoop van bomen, struiken, vaste planten en eenjarigen.

U vindt bij ons zeker een bijzondere selectie om uw borders te verfraaien!

Advies en aanleg van tuinen

Rue du Puits 37 • B-1341 Ottignies • +32 (0) 10 61 40 92

info@letry.be www.letry.be

FLORALIA BRUSSELS

4/04 - 2/05/2025

KASTEEL VAN GROOT-BIJGAARDEN

CHÂTEAU DE GRAND-BIGARD

ISIDOOR VAN BEVERENSTRAAT 5

1702 GROOT-BIJGAARDEN

WWW.FLORALIA-BRUSSELS.BE


“Eeuwige Passie” (VISkavepas)

mijn lievelingsroos

Bol opgaande en doorbloeiende struik

met sterke stengels die trossen met lang

bloeiende, dubbele dieproze en heerlijk

geurende bloemen dragen. Zelfreinigend

en perfect ziekteresistent.

Hoge struik : in vroege voorjaar

terugsnoeien tot 1/3 of ½.

Lage struik : tot 5-10 cm (aanbevolen).

Prachtig in bloemenborder per 3 of

in een ruime pot.

Bezoek onze 10.000 m 2 rozenvelden

vol kleuren en geuren en laat u adviseren

voor de juiste bodembedekker, heester of

klimroos.

In de rozentoontuin bloeien 1001 soorten

waarvan een eigen rozenteelt.

Specialiteiten: Erica, Calluna en Daboecia

Grote collectie Wisteria, Eriobotrya, Taxodium, Metasequoia …

Leliestraat 2, B-2580 Putte (Mechelen)

+32 (0)15 75 69 20 info@casteelsrozen.be

www.casteelsrozen.be

Open : tot 15 november op donderdag,

vrijdag, zaterdag 9 – 18 u.

Rozenfeest op 15 augustus

www.rozenkopen.be

Niet ver van: • Arboretum Kalmthout • Arboretum Trompenburg (Rotterdam Nl)

• Plantentuin De Kleine Boerderij (met heidetuin)

www.henkjanheideboer.be

@henkvan_beek

Henk-Jan Heideboer

Maxburgdreef 21,

B-2990 Loenhout


XXX

EDEN


t Een veld met Scheuchers wollegras in de Landmannalaugar, een van de meest grandioze vulkaangebieden van Ijsland.

ONDER DE POOLCIRKEL,

IJSLAND,

EEN LAND VAN VUUR EN IJS

q Fjorden, rivieren en watervallen verlevendigen dit verlaten en indrukwekkend landschap.

NATUUR

EDEN

XXX


64 EDEN


MOESTUIN

KUNNEN

bonen

DE WERELD REDDEN?

Wereldwijd werken er momenteel een paar duizend onderzoekers en wetenschappers aan

de eiwittransitie. Meer plantaardige in plaats van dierlijke voeding moet onze ecologische voetafdruk

en CO2 uitstoot verminderen en de klimaatsverandering afremmen. Tegelijk werken we zo aan

meer voedselzekerheid en de volksgezondheid. Al die inspanningen zorgen voor een brede waaier

aan uiteenlopende resultaten, experimenten en verwachtingen. Hamburgers uit de printer, melk

gemaakt op basis van gras, eetbare schimmels en wieren... .

Allemaal heel boeiend maar eigenlijk bestaat er al een perfecte oplossing.

Niks nieuw, weinig experimenteel en nauwelijks verrassend.

Gewoon bonen.

Alle peulvruchten, niet enkel bonen maar ook erwten, kikkererwten

en linzen bevatten een grote hoeveelheid plantaardige eiwitten.

Ze zijn makkelijk te telen en hebben ook allemaal de bijzondere

eigenschap om tijdens hun groei stikstof uit de lucht te halen en

die op hun wortels vast te zetten. Op die wijze komt die stikstof als

plantenvoeding beschikbaar voor een volgende teelt. Dus bonen

zorgen niet enkel voor eiwitrijke voeding voor ons, maar ook voor

een perfecte oplossing voor het milieu. Tegelijk zijn peulvruchten

makkelijk te telen en geven een grote opbrengst zonder veel extra

bemesting. Je kunt bonen vers oogsten en eten, vrij eenvoudig

invriezen en inmaken of eenmaal gedroogd onbeperkt en zonder

verdere energieverbruik bewaren. Verder zijn bonen eenvoudig te

bereiden, eenvoudig in smaak en bruikbaar in een brede waaier van

culinaire toepassingen.

Meer bonen dus, op onze velden, in onze tuinen en op onze tafels.

Voor wie nog twijfelt geven we hier een overzicht van enkele van

de meest populaire soorten die je gewoon in je eigen tuin kunt

kweken. Je start met makkelijke grote dikke zaden. Ze vragen verder

nauwelijks aandacht, stellen weinig eisen aan de grond of standplaats

en kunnen ook in potten of bakken gewoon op je terras. Laat je dus

verrassen door de veelzijdigheid en enkele opvallende kenmerken.

Of je nu gewoon even experimenteert of voluit heel je tuin vol zet,

bonen horen gewoon in elke tuin.

Tekst & Foto’s PETER BAUWENS

EDEN 65


MOESTUIN

Tinbonen

(Vicia faba)

SOJA VOOR HET NOORDEN

Je kunt ook in onze koele streken al vlug starten met bonen

wanneer je voor tuinbonen kiest. Die maken geen probleem van

koele temperaturen of nog een keertje nachtvorst. Vaak kunnen ze

tijdens een zachte periode eind februari al gezaaid worden. De echte

bonenfanaten zaaien ze zelfs voor onder glas om begin maart al een

mooie jonge plant te hebben. Die komen op 10 tot 20 cm in de rij en

met rijen op 50 cm uit elkaar in de tuin.

Er is, zoals bij de meeste bonen, een ruime keuze in variëteiten: van

dwergsoorten die amper 25 cm hoog groeien tot stevige sterke

groeiers van ruim 1m hoog. Deze laatste moet je wel tijdens de groei

een keer flink aanaarden en ze hebben wel een beetje steun nodig in

de vorm van stokken en draden.

In april zijn de meeste planten volwassen en gaan ze bloeien. Dat is

meteen het eerste moment om te genieten. Vaak bloeien ze samen

met de laatste tulpen en zo brengen ze meteen wat

kleur in de moestuin. Klassiek bloeien ze bont

zwart/wit, maar er zijn ook zuivere witte,

roze, dieprode en zelfs zachtblauw getinte selecties.

Behalve extra kleur, brengen ze een beetje

onverwacht ook volop geur tijdens hun bloei.

Het is natuurlijk niet allemaal puur genieten,

want tuinbonen kunnen zeker wanneer het wat warmer wordt, flink

problemen krijgen met zwarte luis in de jonge sappige toppen van

de planten. Dat kun je voorkomen door vroeg te zaaien of door de

jonge toppen van de volwassen bloeiende planten weg te nemen.

Die jonge toppen vormen trouwens de eerste oogst. In tegenstelling

tot de andere bonen kun je van tuinbonen ook de bladeren eten. Het

jonge blad kun je kort roerbakken in wat olijfolie en knoflook en als

voorjaarsgroente serveren. Het blad smaak naar… jonge tuinbonen.

Van zodra de eerste jonge peulen gevormd zijn kun je starten met

oogsten door de kleine onvolgroeide peulen als mangetout te

gebruiken. Wat later en wat verder ontwikkeld oogst je peulen met

binnenin de dikke dopbonen of je laat de peulen gewoon hangen

en drogen aan de planten om ze als volwassen droge dopboon te

oogsten voor gebruik in de wintermaanden. Een nachtje weken en

dan ruim een uur koken met enkele takjes bonenkruid

maakt ze opnieuw eetbaar. Het oorspronkelijk

recept voor de populaire humus was op basis van

tuinbonen maar ze zijn dus ook bruikbaar

als bladgroente, voor hun jonge peultjes,

als dop- en als bewaarbonen.

66 EDEN


won bonen

(Phaseolus vulgaris)

MOESTUIN

VAAK HEEL BIJZONDER

De gewone boon is heel terecht de meest populaire boon in onze

tuinen. In tegenstelling tot de tuinboon hebben ze wel nood aan

warmte en een hekel aan teveel nat. Traditioneel zaai je bonen

midden tot eind mei want ’bonen mogen de meimaand niet zien’.

Is die periode nog koud en kil, stel het zaaien dan gewoon enkele

weken uit. Er is keuze uit compacte struikvormen of metershoge

klimmers waarbij die laatste nood hebben aan flinke bonenstaken

van ruim tweeënhalf tot drie meter hoog. De meeste mensen telen

boontjes voor de oogst in hun jonge groene versie waarbij je de

peulen met nog nauwelijks ontwikkelde zaden binnenin oogst.

Die vormen een uitstekende groente en culinair een

topproduct, maar in deze jonge verse vorm scoren de

bonen wat eiwitten betreft niet echt hoog. Ga je voor het

hoge eiwitgehalte dan kies je voor speciale verse dopbonen

of droogbonen. Flageolets,

Borlotti’s, bruine, witte of rode

nierbonen geven wat

voedingswaarde betreft het

beste resultaat. Maar ook hier

is de keuze enorm en de variatie

onbeperkt. Groene, gele, roze en

bonte boontjes kun je zo kweken en oogsten. Rauwe, ongekookte

bonen zijn niet eetbaar. Vers geoogst, met de dikke bonen mooi

volgroeid in de zachte peul, kun je ze makkelijk doppen om

vervolgens 10 tot 15 minuten te koken (mét bonenkruid) voor

een heerlijk culinair resultaat. Eenmaal de peulen gedroogd zullen

de bonen binnen ook droog zijn en kun je ze oogsten voor een

wintervoorraad.

Ze zijn perfect voor klassieke bonenschotels, een voedzame

en verwarmende winterse bonensoep of gewoon als basis bij

Mexicaanse of mediterrane gerechten.

EDEN 67


MOESTUIN

Pronkbonen

(Phaseolus coccineus)

BONEN OP HUN MOOIST

Als we moeten kiezen voor de mooiste bonen dan is de keuze snel

gemaakt. De oude Latijnse naam ’Phaseolus multiflorus’, ’de boon

met veel bloemen’, maakt dat al meteen duidelijk. Pronkbonen of

Spaanse bonen komen net als Phaseolus vulgaris uit de Nieuwe

Wereld en werden dus pas na de ontdekking van het Amerikaanse

continent hier via Spanje geïntroduceerd. In tegenstelling tot de

gewone bonen kwamen de pronkbonen uit wat hogere en koelere

gebieden wat maakt dat hun eisen voor temperatuur en groei wat

lager liggen. Ook deze bonen start je best gewoon eind mei, maar

waar de andere bonen een open en warme standplaats eisen kunnen

pronkbonen ook in lichte schaduw of op een wat koelere plaats in

de tuin gekweekt worden. Is de zomer extra nat en koel, dan zul je

merken dat deze planten het veel beter doen dan wanneer we een

droge en hete zomer hebben. Wil je elk jaar gegarandeerd succes

met bonen, teel dan verschillende soorten bonen naast elkaar.

Opnieuw is er hier keuze uit de weinig geteeld en aangeboden

struikvormen en populaire sterkgroeiende, soms tot 4 meter hoge

klimmers. Die sterke groeikracht maakt dat pronkbonen ook

uitermate geschikt zijn om langs pergola’s of complete

tuinconstructies te groeien. Na de sterke groei verschijnt

de uitbundige en opvallende bloei. Die kan wit, roze, rood of wit/rood

zijn en vaak bloeien de planten tot midden oktober. Van alle bonen

worden deze het drukst bezocht door hommels en bijen. Na de bloei

verschijnen de dikke grove peulen. Die kun je opnieuw jong oogsten

als een soort sperzieboon of snijboon of je wacht geduldig tot ze

helemaal dik en volgroeid zijn. Wanneer de groene peulen bleek

verkleuren is het moment aangebroken om de verse dopbonen te

oogsten. Pronkbonen vormen de grootste bonen in ons klimaat en

sommige variëteiten zoals de bekende ’boerentenen’ gaan tot bijna

5 cm lang. Wat je niet oogst en aan de planten laat hangen droogt zo

voor wintergebruik. De bonen binnenin zijn al even kleurrijk als de

bloei, met witte, zwarte, roze en gevlekte varianten. Van alle bonen

geven ze de makkelijkste en snelste plukoogst want met een tiental

peulen vol verse dopbonen heb je zo een maaltje bij elkaar. Behalve

voor de sierlijke bloei zijn er selecties met ongewoon geel-groen

blad en vormen met paarse peulen.

Vers gedopte dikke pronkbonen kun je 15 minuten koken voor een

heerlijk zachte en smaakvolle boon. Ideaal voor wie graag veel bonen

eet.

68 EDEN


Sabonen

(Glycine max)

MOESTUIN

LEKKERST VERS

De sojaboon lijkt misschien een beetje vreemd in deze reeks maar

de groeiende populariteit van verse edamame sojaboontjes maakt

dat steeds meer mensen deze vorm van Glycine max in de tuin gaan

kweken. Ook voor deze teelt wacht je geduldig op warm weer en

wanneer mei en begin juni nog koel zijn stel je het zaaien best nog

even uit. Je kunt wel onder glas voorzaaien zodat je de jonge planten

op 20 cm in de rij kunt uitplanten. Geen klimmers bij sojabonen,

enkel struikvormen maar ook die kunnen nog variëren van 30 tot 100

cm hoogte, waarbij je net als bij de tuinbonen de

hoogste groeiers enkele keren kunt aanaarden

en eventueel wat stokken en draden moet geven

als steun.

Wanneer de zomer en de groei op gang komt is er

net als bij de andere bonen verder geen werk aan,

behalve wat aanaarden en onkruidvrij houden.

Vanaf augustus kun je de eerste boontjes oogsten

wanneer de peulen aan de planten mooi dik

gezwollen zijn. De laatste selecties geven een oogst in oktober.

De peulen zijn niet eetbaar en rauwe peulen kun je ook niet doppen.

Je kookt de dikke edamame peulen 7 minuten in licht gezouten

water, spoelt ze vervolgens met koud water en serveert ze meteen

om zo uit de hand te eten. Het vraagt de nodige handigheid om

de gekookte peulen te openen naar de mond te brengen en zo de

dopboontjes te eten, maar ze vormen het ideale fingerfood. Kinderen

vinden het vaak erg spannend, maar het is meestal de zachte, licht

zoete smaak ergens tussen pindanootjes en verse doperwten in dat

deze boontjes onweerstaanbaar maakt. Wat je niet oogst rijpt verder

tot droge sojabonen die je opnieuw met weken en

koken kunt eten. Maar vers verdienen ze uiteraard

de voorkeur.

EDEN 69


Limabonen

(Phaseolus lunatus)

CULINAIR TOP

Voor wie nog een stapje verder wil gaan in het bonenverhaal kan

op zoek gaan naar Phaseolus lunatus of limabonen. Ze worden

niet vaak aangeboden en dat is jammer want hun reputatie als

’butterbean’ maakt duidelijk dat ze culinair bijzonder zijn. Van alle

bonen voor onze regio’s vragen ze de meeste warmte. Dus enkel

in een warme omsloten tuin, tegen een zuiderse warme muur of

onder de extra beschutting van glas of een folietunnel geven ze elk

jaar goede resultaten. Onze steeds warmere zomers helpen ook een

flink stuk. Ook hier is keuze uit wat vroeger afrijpende struikvormen

en metershoge klimmers. Voorzaaien is bijna een noodzaak en zaai

niet te vroeg zodat de planten wanneer ze starten ook meteen flink

kunnen doorgroeien zonder onderbreking van koelere periodes.

Halfweg juni is vaak een goede keuze. Voorzie onder glas voldoende

ruimte want het zijn net als alle bonen stevige groeiers. Maar in

tegenstelling tot gewone bonen maken ze geen probleem van

periodes met extreem hoge temperaturen. Vanaf september kun je

oogsten. De struikvormen geven kleine dopboontjes, de klimmers

gaan van klein tot middelgrote of extra grote bonen, vaak in heel

opvallende bonte kleuren en tekeningen. Uiteraard weer vers op zijn

best, maar ook prima geschikt als droogboon en als wintervoorraad.

Ze zijn ideaal voor meer verfijnde culinaire toepassingen, perfect als

bonen op zich en mooi in combinatie met paprika en tomaat.

BESLUIT

Kunnen bonen de wereld redden? Als het

om de wereld voeden gaat, in elk geval wel.

De eenvoudige teelt, hoge opbrengst en

voedingswaarde en hun impact op lucht en

grond maakt bonen dé teelt van de toekomst.

Er is maar één probleem. We eten te weinig

bonen. Nederland heeft zijn bruine bonen, de

Engelsen hun witte bonen in tomatensaus, de

Italianen zijn dol op hun Borlotti’s en de Fransen

pronken met hun flageolets. In België blijven we

een beetje achter. Dus laten we ons openstellen

voor de recepten uit de ons omringende landen

plus de inspiratie uit landen met een rijke traditie

met bonen. Voor de overvloed aan peulvruchten

uit India en Midden-Amerika of de talrijke

toepassingen uit het middenoosten. Maar laten

we vooral gewoon zelf aan de slag gaan met

bonen, in onze tuin, op onze velden en vooral

in onze keuken. Gewoon omdat iedereen én het

milieu er beter van wordt en misschien dat we

zo samen met de bonen de wereld een stukje

kunnen redden. □


www.torcpots.com

torc_pots


PLAS NEWYDD

residentie van de Markies

van Anglesey

Het eiland Anglesey ligt in het noordwesten van Wales. Plas Newydd

is een laat 18e-eeuws kasteel in een idyllische omgeving aan de

rand van de Menai Strait, die het eiland scheidt van Wales. Het

wordt beheerd door de National Trust en herbergt een klein militair

museum. Het herinnert aan de heldhaftige acties van de 1e Markies

van Anglesey, Sir Henry William Paget, bekend als Lord Uxbridge,

die de Britse cavalerie leidde tijdens de Slag bij Waterloo in 1815 en

daarbij een been verloor. Bij de ingang van het park herinnert een

gigantische zuil met een bronzen standbeeld van de markies aan

deze glorieuze daad. Het park werd aan het einde van de 18e eeuw

ontworpen door de landschapsarchitect Humphry Repton volgens

de grote traditie van Engelse landschapstuinen, met bomen die de

tuinen beschermden tegen de sterke winden, gazons die aflopen

naar de waterkant, rododendronbossen en prachtige vergezichten.

Vele bomen die Repton liet planten, waaronder linde, beuk, eik,

kastanje en esdoorn, zijn bewaard gebleven. De monumentale

haag van Osmanthus delavayi bij de ingang van het kasteel dateert

mogelijk ook uit deze periode.

Beschut tegen de wind wordt een arboretum bevolkt door

rododendrons, magnolia’s en hortensia’s, evenals zeldzame

exemplaren van het zuidelijk halfrond, eucalyptus en Nothofagus.

Er zijn ook vorstgevoelige Chileense vuurbomen, Embothrium

coccineum en smetteloze Eucryphia. Een bed van agapanthus loopt

over de lengte van de terrastuin en vormt een blauwe rivier die

doet denken aan het turquoise water van de Menai Strait beneden.

Twee perken met vaste planten liggen tegenover elkaar. De Hot

Border combineert alstroemeria’s, goudsbloemen, salvia’s en dahlia’s

in een overvloed aan rood, oranje en geel, terwijl de Cool Border,

in pasteltinten blauw, roze en wit, geraniums, rozen en nepeta’s

combineert. Op het bovenste terras wordt een schaduwrijke grot

omgeven door een hekwerk met een fontein als verkoeling.

78 EDEN


WALES

PLAS BRONDANW

t De tuin van Plas Brondawn

is geïnspireerd op de

arts-and-craftsbeweging en

is verdeeld in groene kamers.

q Plas Brondanw werd in de

16e eeuw gebouwd en

was het huis van Sir Claugh

Williams-Ellis, de ontwerper

van het dorp Portmeirion.

qq Perfect gesnoeide taxushagen

en topiaries geven

structuur aan

de terrastuin.

t Plas Newydd ligt aan de kust van het eiland Anglesey, met een

uitzonderlijk uitzicht over de zeestraat van Menai.

q Het park is ontworpen aan het einde van de 18e eeuw en heeft een

mooie collectie azalea’s, rododendrons, Pieris en Japanse esdoorns.

qq De terrastuin is beplant met Italiaanse cipressen, palmen en

exotische planten.

vergeten door de wereld

Het is moeilijk voor te stellen dat Plas Brondanw het familiehuis was

van Sir Claugh Williams-Ellis, een excentrieke architect die vooral

bekend is voor het ontwerp van Portmeirion. Terwijl dit vakantiedorp

in Italiaanse stijl, met zijn pastiche en kitsch, de grootste massa’s

toeristen aantrekt, is Plas Brondanw, dat niet ver weg ligt, richting

het dorp Garreg, daarentegen een vredig verblijf, alsof het door de

wereld vergeten is. Het grote huis van grijze steen dateert uit de 16e

en 17e eeuw. Het landhuis ligt op een heuvel en wordt omringd door

een charmante tuin met romantisch uitzicht op de bergketen van

het Snowdonia National Park. De tuin bestaat uit een reeks terrassen

en groene kamers, gestructureerd door taxus topiaries en stenen

muren volgens de Arts and Crafts beweging en Italiaanse parken.

Er zijn weinig bloemen, maar wel een reeks fonteinen, beelden en

kunstwerken. Je zult waarschijnlijk maar een of twee bezoekers

tegenkomen en één tuinman die de gazons maait, de heggen en

topiaries snoeit, de trappen repareert, de beelden verzorgt en de

hekken en leuningen opnieuw schildert.

Het is niet de meest weelderige tuin in Wales, maar misschien wel de

meest ontroerende. Een echte favoriet.

EDEN 79


t

q

De tuinen van Cae Hir

liggen in een voormalige

weide en zijn ontworpen in

verschillende kleurvakken

volgens thema’s.

De tuinen zijn een mix van

bomen, struiken en kruidachtige

planten en combineren wilde

en gecultiveerde bloemen.

CAE HIR GARDENS

familietuin

Caer Hir, verspreid over twee hectare heuvels aan de voet van de

Cambrian Mountains, is een familietuin van pretentieloze schoonheid

die Nederlandse stijl combineert met een traditioneel Welsh tintje.

De tuinen werden in 1985 aangelegd door Wil Akkermans uit

Nederland. Zijn voorvader Johannus Akkermans stichtte de eerste

kwekerij bij Breda in het begin van de 18e eeuw. Geïnspireerd door

een bezoek aan de RHS-tuin in Wisley legden Wil en zijn half-Engelse,

half-Welshe vrouw Gillian een tuin aan in de voormalige weiden van

Cae Hir Farm. Vandaag, dertig jaar nadat de tuin werd opengesteld

voor het publiek, wordt deze populaire tuin onderhouden door Wil’s

kinderen, Stuart en Julie. De structuur van de tuin is in drie delen

ontworpen, zodat bezoekers altijd verrast en verrukt zijn. Talloze

wilde bloemen, Silene, Geranium robertianum, boshyacinten en

vingerhoedskruid worden gezaaid waar ze maar willen, vermengd

met vaste planten en heesters. In deze bescheiden tuin wordt de

natuur zachtjes geregeerd en biedt hij bezoekers een oase van rust

en sereniteit. □

80 EDEN

BEZOEK WALES

www.visitwales.com en www.cadw.wales.gov.uk en

www.gardensnorthwales.co.uk

TUINEN OM TE BEZOEKEN

Powis Castle, Welshpool, Powis SY21 8RF.

www.nationaltrust.org.uk/visit/wales/powis-castle-and-garden/

Bodnant Garden, Tal-y-Cafn, Colwyn Bay, Conwy LL28 5RE.

www.nationaltrust.org.uk/visit/wales/bodnant-garden

Bodysgallen Hall & Spa, Llandudno LL30 1RS.

www.bodysgallen.com/

Plas Newydd, Llanfairpwll, Anglesey LL61 6DQ.

www.nationaltrust.org.uk/visit/wales/plas-newydd-house-and-garden

Plas Brondanw, Llanfrothen, Penrhyndeudraeth, Gwynedd LL48 6SW.

www.historichouses.org/house/plas-brondanw/visit/ en

www.cloughwilliamsellis.org/

Cae Hir Garden, Lampeter, Ceredigion, SA48 7NG.

www.caehirgardens.com/


info@coolstuinaanleg.be

www.coolstuinaanleg.be


Camellia sasanqua ‘Option’

XXX

EDEN


WINTERBLOEIENDE

Camellia

EDEN

XXX


De Verwondering

XXX

EDEN


TUINIER VAN EDEN

Verwondering, verbazing

en sprakeloosheid

OMSCHRIJVEN DEZE BETOVERENDE TUIN

VAN ARJAN EN GEERTJE VAN DIJK

TEN NOORDEN VAN BREDA

Vaste planten vormen

de ruggengraat van

deze naturalistische tuin.

t

Met grassen zijn beweging en

luchtigheid gegarandeerd.

Sommige tuinen zijn onvergetelijk. Die van Arjan en Geertje is er zo een. Je voelt

je hier direct thuis en weet dat je ervan gaat houden. Achter een rietendaken

boerderij staan een paar potten vol grassen op een binnenplaats die geplaveid

is met klinkers, wat gebruikelijk is in Nederland. Voor het hoofdgebouw, springt

een van de grotere potten in het oog: een Tetrapanax papyrifer met exotische

bladeren lijkt ons te verwelkomen. Dit detail verbaast ons niet, want we zijn

onder kenners. Na twee dagen dwalen door de charmante tuinen aan de andere

kant van de Moerdijk; na de tuin van Piet Oudolf bij het Voorlinden Museum, de

Hortus botanicus in Leiden, de Japanse tuin bij Clingendael in Den Haag of de

moestuin bij Villa Augustus in Dordrecht, is deze tuin de kers op de taart.

Tekst : MARIE-NOËLLE CRUYSMANS

Foto’s : ARJAN VAN DIJK, DIANE ADRIAENSSEN EN MARIE-NOËLLE CRUYSMANS

EDEN 99


Het familiebedrijf Cools ontwerpt reeds 30 jaar prachtige tuinen

met ecologische zwemvijvers, waarin visjes wel of niet kunnen

meezwemmen.

Terecht draagt Cools daarom ook het label van “Beste

zwemvijverbouwer van het jaar”.

De referentie voor tuin-en landschapsarchitectuur

in heel België en Nederland.

Op afspraak zijn de gevarieerde toontuinen op onderstaand

adres te bezoeken.

Schriek 10 B-2910 Essen +32(0) 67 28 58

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!