RTS3

+ DE KWESTIE: SCHAAPHERDERS IN DE KNEL
MAART 2025
• BELEEF DE NATUUR •
Hoe gebruik
je de natuur
als kompas?
Zuid-
Georgië
Kroonjuweel van
natuurherstel
De unieke adders
van De Meinweg
Lentewandelen
In het Reestdal & op
de Amerongse Berg
Jodelen op stelten
DE WULP
VROEGBLOEIERS
€
SLEUTELBLOEMEN LUIDEN HET VOORJAAR IN
7,50

BRILEIDER OP DRIFT
Op 13 januari werd langs de waddendijk op Texel,
ter hoogte van de IJzeren Kaap, een prachtig uitgedost
mannetje brileider ontdekt. Normaal gesproken dobbert
deze eenden soort in deze periode rond in de Beringzee. Toen
de melding bij de vogelaars op Texel binnenkwam was er ongeloof
want tot op heden was deze iconische vogel nooit zuidelijker dan
Noord-Lapland en Spitsbergen gespot. Om een brileider te zien moet
je naar Alaska, en ook dan is een mannetje maar kort waar te nemen
want hij komt uitsluitend aan land om te paren – broeden en de pullen
verzorgen doet het vrouwtje. Daarom kwamen in het weekend na de
ontdekking duizenden vogelaars naar Texel. Niet alleen uit Europa,
ook uit de Verenigde Staten en Pakistan. Gelukkig voor hen liet de
vogel zich bij vlagen goed zien, ondanks de hardnekkige mist die
het eiland dagenlang teisterde.
Lees op pagina 36 meer over het leven van vogelaars
TEKST PAUL BÖHRE
FOTO DUBI SHAPIRO/AGAMI
MAGAZINE.NL
3

Beterschap
Ze zeggen weleens dat je voorzichtig moet zijn
met wat je wenst. Inderdaad! Onlangs ging ik
op pad om een route uit te stippelen op de
Laarsenberg bij Rhenen, voor de nieuwe Roots
Wandelgids die begin april verschijnt. Ik hoopte
dat de wandeling inspiratie zou bieden voor dit
editorial, niet wetende hoe de dag zou uitpakken.
Bij vertrek uit huis was de lucht strakblauw, maar
al snel reed ik door dikke mist. Eenmaal aan de
wandel bracht de route me langs de achterkant
van Ouwehands Dierenpark en een voetbalveld.
In de verte kondigde een omroeper aan dat er
parachutisten zouden landen. Geen goed plan
met deze mist, was mijn gedachte. Intussen liep ik
verder, genietend van de stilte in het mistige bos.
Die stilte duurde niet lang. In de verte klonken
sirenes. Nietsvermoedend liep ik verder, totdat
achter mij een ambulance met zwaailicht naderde.
Ik stapte van het brede bospad en de ambulance
reed voorbij. Na een minuut of vijf zag ik de ambulance
staan voor het smalle pad waar ik ook overheen
moest. Twee ambulancemedewerkers waren
verderop bezig tussen het struikgewas, en er waren
twee wandelaars ter plekke. Er klonk een ijselijk
gegil en bij het passeren zag ik iemand liggen in
een ongewone houding. Daarna kwam ik nog
afzonderlijk van elkaar twee politieauto’s tegen,
die ik de weg heb gewezen naar de plek des onheils.
Lang verhaal kort: van de twee parachutisten die
op het voetbalveld hadden moeten landen, was
de ene door desoriëntatie in het bos terechtgekomen
en brak daarbij een ruggenwervel. De andere
belandde in het apenverblijf van de dierentuin en
haalde daarmee de krantenkoppen.
Met de route is het goedgekomen, ik hoop van
harte dat dit voor de parachutist uit het bos ook
geldt. Beterschap!
74 Ommetje op de Amerongse Berg
86 Sleutelbloemen
Caroline Vogel,
hoofdredacteur
caroline.vogel@roularta.nl
facebook.com/rootsmag
instagram.com/rootsnl
nl.pinterest.com/rootsmagazinenl
rootsmagazine.nl/podcast
Kijk voor het laatste
natuurnieuws, nog meer
lezersfoto’s en wandelen
fotografietips op
rootsmagazine.nl.
4 MAART 2025
84 Schaapherders in de knel

NATUURHERSTEL
Zuid-Georgi‘
pag. 58
Lezersfoto’s50
De adders in de Meinweg30
BELEVEN & ONTDEKKEN
07 Nu in de natuur
40 De natuur als kompas
80 Podcastvogel van
de maand: de wulp
96 Sterren kijken met
Govert Schilling
FLORA & FAUNA
30 De unieke adders van
de Meinweg
36 In de ban van twitchen
46 Wat een vraag!
58 Zuid-Georgië
84 De kwestie: schaapherders
in de knel
86 Sleutelbloemen
WANDELEN
20 Lentewandelen langs de
Reest (+ routekaart)
74 Natuurommetje over
de Amerongse Berg
inhoud
- Maart -
FOTOGRAFIE
18 Oproep: de Grote Roots
Natuurfotowedstrijd
50 Lezersfoto’s: contrasten
68 Landschappen door
de lens: vennen
COLUMNS
49 Saskia struint
66 De kleintjes van Krekels
72 Beestenboel
ELKE MAAND
06 Post
94 Roots recenseert
98 Colofon & lezersservice
99 Volgende maand
Podcastvogel
de wulp
PAG. 80
COVERONDERWERPEN - COVERFOTO EDWIN GIESBERS
De natuur als kompas40
ACHTERPAGINA (WINTERTALING) NIELS KOOYMAN
MAGAZINE.NL
5

DE
BIJZONDERE
van De Meinweg
De schubben op de bovenkant van
de kop zijn qua groepering en grootte
bij geen twee adders hetzelfde
30 MAART 2025

De adder is de enige gifslang
van Nederland; het dier is ook de
mascotte van het nationale park
De Meinweg, een rijkgeschakeerd
natuurgebied ten oosten van
Roermond. Deze ‘Meinweg adders’
zijn bovendien nét een beetje
anders dan hun soortgenoten
in de rest van Nederland.
TEKST EN FOTO’S FRANK HEINEN
D
e Meinweg is het decor van het
langstlopende adderonderzoek
van Nederland. In de jaren 70 van
de vorige eeuw stortte bioloog Ton
Lenders zich vol overgave op de adder
en legde hij de basis voor een populatiestudie
die nog steeds loopt. “De
fascinatie voor reptielen en amfibieën
zat er bij mij al jong in en de adder
was en is een interessante soort om te
bestuderen. We maken bij het onderzoek
gebruik van individuele herkenning
op basis van kopschildpatronen.
De schubben op de bovenkant van
de kop zijn qua groepering en grootte
namelijk bij geen twee adders hetzelfde
en vormen een uniek herkenningskenmerk
dat te vergelijken is met een
menselijke vingerafdruk.”
Histo risch dieptepunt
Waar in de jaren 70 en 80 nog zo’n
twaalfhonderd adders rondkropen
in het Meinweggebied, is dat aantal
inmiddels gedaald tot zo’n vier­ à
vijfhonderd exemplaren. “Té grootschalig
en verkeerd beheer in het
ver leden kostte veel dieren de kop,
>
MAGAZINE.NL
31

LEZERSFOTO’S
Winnaar
van de
maand
Jong en oud
• Anne Hellings
Deze foto heeft alles mee. Een perfecte
compositie waarbij de symmetrie mooi
wordt doorbroken door de ongelijke
aantallen jonge spreeuwen links en
rechts. Ook fraai zijn de verschillende
houdingen van de vogels, waarbij de
volwassen spreeuw als enige direct naar
de camera is gericht. Het licht is mooi en
in alle ogen is een lichtje te zien.
Het winnende fotomoment
Toen Anne Hellings op visite was bij haar
schoonouders, landde er een groepje
spreeuwen in de tuin. Een volwassen
spreeuw en een aantal jonge exemplaren
dat graag gevoerd wilde worden. Snel
54 MAART 2025

haalde ze haar camera tevoorschijn en
maakte deze bijzondere opname. Gelijk
kwamen er allerlei vragen bij haar op:
Wat zegt de ouder? Wat gaat er om in
het hoofd van jonge vogel die als enige
de andere kant op kijkt?
Camera
Olympus E-M1 met 40-150mm
zoomlens plus 1.4x conveter. Diafragma
f/4.0, sluitertijd 1/1.250, ISO 800.
De prijs
De winnaar van deze maand ontvangt
een Roots-boek naar keuze.
MAGAZINE.NL
55

Een mooie plek op de Elsterkop
om 74even uit
MAART
te rusten
2025

MET
ROUTE-
KAART
natuur
ommetje
- 2 -
AMERONGSE BERG
Pril lentegeluk
op de stuwwal
In samenwerking met Staatsbosbeheer wandelt Roots
in 2025 tien Boswachterspaden. Deze keert verkent journalist
Anne Bonthuis het Boswachterspad Landal Amerongse Berg.
Boswachter Corien Koreman van Staatsbosbeheer wandelt mee als
gids: ‘De vele landschapstypen maken dit mijn favoriete route.’
TEKST EN FOTO’S ANNE BONTHUIS
LARIKS
>
MAGAZINE.NL
75

De wulp
MELANCHOLIEKE JODELAAR
Behalve dat wulpen prachtige,
ranke vogels zijn, is ook hun
geluid heerlijk melancholiek.
Hun zang eindigt met een
ritmische, jodelende triller!
TEKST PAUL BÖHRE FOTO’S GETTY IMAGES
80 MAART 2025

podcastvogel van de maand
Het vrouwtje heeft
een langere snavel dan
het mannetje
Het is een paar winters geleden.
Het is ijs- en ijskoud, maar ik
besluit toch een rondje door
de polders vlak bij ons huis te fietsen.
Wanneer ik op een weiland naar een gemengde
groep steltlopers sta te kijken,
belt mijn vrouw: “Er zit een heel aparte
vogel in de tuin. Hoog op de poten, het
lijkt wel een steltloper, maar dat kan
toch helemaal niet? Hij probeert steeds
op te vliegen, maar dat lukt hem niet.
Kun je gauw komen voordat een kat
hem pakt?” Snel fiets ik terug naar huis.
Onderweg bekijk ik de foto die mijn
vrouw me appt: het is een wulp! Hoe is
die daar nou terechtgekomen? In de
wintermaanden zitten in de buurt van
Schoorl waar ik woon altijd grote groepen
wulpen, soms tot wel honderden
stuks bij elkaar. Vlak bij huis zie ik in
een weiland dan ook een groep soortgenoten
van de onfortuinlijke vogel lopen.
Zijn ze soms pal over ons huis gevlogen
en heeft een roofvogel geprobeerd er
eentje te verschalken? Is de wulp daardoor
in onze tuin gedwarreld?
Eenmaal thuis snap ik meteen waarom
de wulp niet wegkomt. Hij moet een
aanloop nemen om op te vliegen, maar
in de tuin heeft hij daar niet genoeg
ruimte voor. Gelukkig laat de vogel zich
makkelijk oppakken. Voor het eerst van
mijn leven heb ik een wulp in handen!
Zeker groot, maar hij weegt nagenoeg
niets. Met de vogel in een tas fiets ik
snel terug naar de groep wulpen in het
weiland. Gelukkig is de groep daar nog
steeds aan het foerageren. Ik haal de
vogel uit de tas en laat hem voorzichtig
los in het aangrenzende weiland. De
groep wulpen vliegt op, maar landt ten
slotte twee weilanden verder. Onze
‘tuinwulp’ vliegt erachteraan. Eerst een
beetje versuft, maar al snel sluit hij zich
aan bij de groep. Eind goed, al goed.
Melancholisch gejodel
De dag erna ga ik weer op zoek naar
de wulp. Het is al aan het einde van
de middag als ik grote groepen zie
opvliegen. Sommige vogels laten het
bijzonder kenmerkende geluid horen:
een zacht fluitend ‘koer-lie - koer-lie’.
Ze vliegen naar De Putten, een broedvogelreservaat
vlak langs de kust en
achter de Hondsbossche Zeewering.
Samen met honderden, misschien wel
duizenden goudplevieren gaan ze hier
op de eilanden slapen. Daar zijn ze
veilig voor vossen. Terwijl de zon ondergaat
beginnen de goudplevieren zacht
te fluiten, wat klinkt als ‘puuuu’ en
‘tuuuh’, waarna sommige wulpen
daarop reageren en er een paar zelfs
gaan zingen, wat klinkt als een soort
van melancholisch gejodel. Echt een
kippenvelmoment!
MAGAZINE.NL
81

Voorjaarsbloeiers
Sleutel
bloemen
een zeldzame familie
Als de bomen nog kaal zijn en langzaam hun blad beginnen te ontwikkelen,
staan de goudgeel gekleurde slanke sleutelbloemen op lange steeltjes
al prachtig op de kale bosbodem te pronken in het vroege voorjaarszonnetje.
Maar de vrij zeldzame soorten in Nederland hebben een helpende hand
nodig. Onderzoeker Sina Bohm vertelt natuurfotograaf Edwin Giesbers
er alles over.
TEKST EN FOTO’S EDWIN GIESBERS
86 MAART 2025

GULDEN SLEUTELBLOEM
MAGAZINE.NL
87

colofon
Hoofdredacteur
Caroline Vogel
Artdirector
Arnold Ritter (freelance)
Eindredactie
Lia van Looij (freelance), Diederik Plug (freelance)
Redactie
René Alblas, Paul Böhre, Daniël Mulder
Vormgeving
Très Melis (freelance), Bart Smulders (freelance),
Joyce Zethof (freelance)
Verder werkten mee
Hans Adema, Agami, Anne Bonthuis, Dirk Draulans,
Alice van Duijn, Getty Images, Edwin Giesbers,
Frans Glissenaar, Frank Heinen, Karin de Jonge,
René Krekels, Niels Kooyman, Saskia van Loenen,
Bob Luijks, Eric Nevels, Gert Ottens, Aaldrik Pot,
Geert-Jan Roebers, Marjolein van Rotterdam,
Govert Schilling, Anton van Tetering
lezersservice
NIEUWE ABONNEMENTEN
Ga voor alle aanbiedingen naar rootsmagazine.nl/abonneren of
+31 (0)20-8947548 (ma t/m vr 9.00-17.00 uur).
Voor Belgische lezers: +31 (0)20-8945661.
KLANTENSERVICE NEDERLAND EN BELGIË
Voor vragen over bezorging, opzegging betaling, wijzigingen, welkomstgeschenken,
artikelen en passen. Mail naar klantenservice@rootsmagazine.nl of
+31 (0)20-8947548 (ma t/m vr 9.00-17.00 uur)
Voor Belgische lezers: +31 (0)20-8945661.
TIJDSCHRIFT NIET ONTVANGEN OF VERHUISD?
Regel eenvoudig uw abonnementszaken op service.roularta.nl ( adreswijzigingen
dienen uiterlijk drie weken voor de verhuizing bij ons bekend te zijn).
+31 (0)20-8947548 (ma t/m vr 9.00-17.00 uur)
of mail naar klantenservice@rootsmagazine.nl.
LOSSE NUMMERS NABESTELLEN
Verschenen edities zijn na te bestellen op rootsmagazine.nl/bestellen of
+31 (0)20-8947548 (ma t/m vr 9.00-17.00 uur).
COPYRIGHT NOTICE &
AUTEURSRECHT-
VOORBEHOUD
©2025 – Roularta Media
Nederland B.V. Onder voorbehoud
van alle rechten. Niets
uit deze uitgave mag geheel of
gedeeltelijk worden verveelvoudigd,
opgeslagen in een geautomatiseerd
gegevensbestand
of openbaar worden gemaakt op
welke wijze dan ook, zonder
schriftelijke toestemming van
de uitgever. De uitgever sluit elke
aansprakelijkheid voor schade als
gevolg van druk- en zetfouten
uit. Roots is een geregistreerd
merk van Roularta Media
Nederland B.V.
Secretariaat
Anneke Jansema (freelance)
Online
Marloes Blom (freelance)
Marketing
Suzanne van den Berg, Janneke van Deursen,
Joyce van Hout, Merel de Jong, Linsey van Vliet,
Angelique Wilms, Marije Steeman-Zonneveld
Losse verkoop
Tess Brentjens, Patricia de Bruin
Adverteren
Voor informatie: advertising@roularta.nl
of bel +31 (0)20-2105459
Uitgever
Pim Osterhaus
Roots is een uitgave van
Roularta Media Nederland
Redactieadres
Postbus 22693, 1100 DD Amsterdam
E-mailadres: info@rootsmagazine.nl
Website: rootsmagazine.nl
Facebook: facebook.com/rootsmag
Instagram: instagram.com/roots_nl
Pinterest: nl.pinterest.com/rootsmagazine_nl
Podcast: rootsmagazine.nl/podcast
Vragen over abonnementen?
Zie Lezersservice
Druk Roularta Printing
Roots is gedrukt op chloorvrij papier ISSN 2212-5256.
Ons papier heeft het PEFC-keurmerk. Dit keurmerk
wordt verstrekt door de non-profitorganisatie PEFC
(Program For The Endorsement Of Forest Certification)
wanneer zij kan garanderen dat een product
daad werkelijk uit duurzaam bosbeheer afkomstig is.
BEËINDIGING VAN HET ABONNEMENT
Beëindiging van het abonnement kan tegen het einde van de eerste
abonnements termijn door uiterlijk een maand voor het verschijnen van het eerste
nummer van de nieuwe abonnements termijn op te zeggen. Na de eerste abonnementstermijn
kan het abonnement met inacht neming van een opzegtermijn van
een (1) maand worden beeïndigd.
+31 (0)20-8947548 (ma t/m vr 9.00-17.00 uur)
of mail naar klantenservice@rootsmagazine.nl.
Voor Belgische lezers: +31 (0)20-8945661.
ABONNEMENTSPRIJZEN 2025
De prijs van een jaarabonnement bedraagt € 104,50 bij betaling per automatische
incasso (voor andere betaalwijzen wordt € 2,60 administratiekosten gerekend).
Bij een jaarabonnement ontvang je 14 edities (incl. 2x het Roots Vogelmagazine en
2 dubbelnummers. Abonnees lezen met hun abonnement ook meer dan 25 andere
tijdschriften via Mijn Magazines. Bovendien is deze digitale toegang te delen met
twee anderen. Abonnementen buiten Nederland en België zijn op aanvraag, mail
hiervoor naar klantenservice@rootsmagazine.nl.
BETALINGSVOORWAARDEN
Een abonnement geldt voor de opgegeven periode en wordt nadien – behoudens
opzegging – automatisch omgezet in een abonnement voor onbepaalde tijd.
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Een andere betaaltermijn
of -wijze is mogelijk, neem hiervoor contact op met onze Klantenservice. Bij niet
tijdige betaling worden herinneringskosten in rekening gebracht. Prijswijzigingen,
druk- en zetfouten voorbehouden.
LEVERINGSVOORWAARDEN
Levering van tijdschriften en levering en verkoop van premies en handelsartikelen
geschiedt volgens de Leveringsvoorwaarden Roularta Media Nederland B.V. Kijk
voor deze voorwaarden op roularta.nl/voorwaarden. U kunt deze voorwaarden ook
schriftelijk opvragen bij Roularta Media Nederland, Postbus 606, 7000 AP
Doetinchem. Voor bezorgadressen buiten Nederland en België mailt u naar
klantenservice@rootsmagazine.nl.
HANDELSARTIKELEN
Voor alle premies, aanbiedingen en acties in Nederland en België geldt: zolang de
voorraad strekt. Helaas is het bestellen van handelsartikelen vanuit landen buiten
Nederland en België niet mogelijk.
Wekelijks
de natuur in?
Schrijf je nu in voor de
Roots-nieuwsbrief en ontvang
elke donderdag de leukste
natuurberichten. Ga naar
rootsmagazine.nl.
PRIVACY
Roularta Media Nederland B.V.,
de uitgever van Roots, legt
gegevens van haar abonnees
en klanten in het kader van haar
dienstverlening geg evens vast.
Deze persoonsgegevens worden
verwerkt in overeenstemming
met de toepasselijke wet- en
regelgeving, waaronder de
Algemene Verordening Gegevens
bescherming (AVG). Kijk op
roularta.nl/ voorwaarden voor
het privacybeleid van Roularta
Media Nederland B.V. Via
privacy@roularta.nl en/of via
Roularta Media Nederland B.V.,
ter attentie van Afdeling Klantenservice
Privacy, Postbus 44,
3740 AA Baarn, kun je altijd
contact opnemen met vragen
over dit privacybeleid.
DISTRIBUTIE LOSSE
VERKOOP
Aldipress BV, De Meern,
tel. 030-6660611.
LEESPORTEFEUILLE
Zonder schriftelijke toestemming
van de uitgever is het niet
geoor loofd Roots op te nemen in
of ter beschikking te stellen van
een leesportefeuille.
98 MAART 2025

VOLGENDE
MAAND
Het aprilnummer
ligt vanaf 20 maart
in de winkel.
EDWIN GIESBERS
Het wel en wee van een
kleurrijke casanova
En verder: de fotogenieke landschappen van Zuid-Limburg • Weelderig wandelen in
grenspark KempenBroek • Beschermde schoonheid: de bontbekplevier • Plaagbeestjes: van
letterzetter tot heidehaantje • De bekoring van monumentale bomen • En nog veel meer!
ALLE ONDERWERPEN ZIJN ONDER VOORBEHOUD
KARIN DE JONGE
BOB LUIJKS
GETTY IMAGES

• BELEEF DE NATUUR •