2024 04 04 Verpletterend minimal - The Monochrome Project

Vr 4 apr 2025
Grote Zaal
20.15 uur
Minimal Music
Special
Verpletterend minimal
The Monochrome
Project
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale
programmaboekje is een extra service
ter voorbereiding op het concert. Het is
uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie
tijdens het concert te raadplegen via je mobiele
telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de
andere concertbezoekers.
Bij voorbaat dank.

Programma
Verpletterend minimal
The Monochrome Project
Minimal Music
Special
Vr 4 apr 2025
Grote Zaal
20.15 – 22.05 uur
ca. 40 minuten voor de pauze
ca. 50 minuten na de pauze
Marco Blaauw trompet
Christine Chapman trompet
Christopher Collings trompet
Mathilde Conley trompet
Lucy Humphris trompet
Bob Koertshuis trompet
Anders Nyqvist trompet
Laura Vukobratovič trompet
met speciale gast:
Dirk Rothbrust slagwerk
Dit concert wordt opgenomen
door de NTR voor een latere
uitzending op NPO Klassiek
Staat je mobiele telefoon al uit?
Dank je wel.
2

Programma
Wadada Leo Smith (1941)
The Celebration of Unity with the Indigenous People’s Nations Across the USA (2025)
The Flight of the Eagle: The Sonic Memorial of Jiddu Krishnamurti (2024)
Pauze
Elena Rykova (1991)
No Grid in the Sky (2025; wereldpremière)*
Justė Janulytė (1982)
Unanime (2020)
* De wereldpremière van Elena Rykova
komt tot stand met steun van Ammodo
3

Toelichting
De meeste stervelingen zouden niet snel op het idee komen om een ensemble te vormen dat
bestaat uit acht trompetten. Maar de meeste stervelingen zijn ook niet Marco Blaauw, een van
de avontuurlijkste trompettisten van onze tijd en de oprichter van The Monochrome Project.
Die monochromie (‘eenkleurigheid’) is
dubbelzinnig, want hoewel het ensemble
uit louter trompetten bestaat, weet het een
waaier aan klankkleuren te creëren. Vanavond
spelen Blaauw en zijn groep vier stukken
die speciaal voor hen geschreven zijn: twee
werken van Wadada Leo Smith, Unanime van
Justė Janulytė en een wereldpremière van
Elena Rykova.
Blaauw: ‘De ruimte is deel
van ons ensemble en is
eigenlijk het negende
instrument.’
Het idee voor The Monochrome Project gaat
al terug naar de jaren 90, vertelt Blaauw. Hij
wilde graag de dronemuziek van La Monte
Youngs The Second Dream of The High-
Tension Line Stepdown Transformer uitvoeren
met uitsluitend trompetten. In die tijd had
Blaauw een trompetkwartet met onder meer
Markus Stockhausen, de zoon van componist
Karlheinz Stockhausen. Blaauw speelde met
de gedachte om het kwartet uit te breiden tot
een octet, maar dat kwam er toen niet van.
In 2015 richtte hij The Monochrome Project
op voor uitvoeringen van La Monte Youngs
klassieker.
De aantrekkingskracht van de opvallende
bezetting schuilt voor Blaauw in twee
aspecten. Enerzijds is het mogelijk om
klanken eindeloos te verlengen zonder
dat er een breuk hoorbaar is, doordat ze
worden voortgebracht door acht spelers
die op verschillende momenten ademhalen.
Anderzijds treden er fascinerende akoestische
effecten op. Wanneer zoveel trompetten
dezelfde tonen aanhouden, worden bepaalde
boventonen uit het spectrum dermate
versterkt dat er méér tonen klinken dan er
gespeeld worden. ‘De ruimte wordt zo deel
van het ensemble,’ zegt Blaauw. ‘De ruimte is
eigenlijk ons negende instrument.’
Wadada Leo Smith
The Celebration of Unity / The Flight of the
Eagle
Wadada Leo Smith (1941) heeft een
enorme staat van dienst als trompettist
en componist in de Amerikaanse jazz
en nieuwe muziek. Blaauw omschrijft
hem als een ‘elder’ in de internationale
trompetgemeenschap, een ‘wijze’ die op
grond van zijn ervaring en talent de jongere
generaties tot voorbeeld strekt.
Als componist was Smith in 2013 een van
de finalisten voor de Pulitzerprijs, met
het monumentale project Ten Freedom
4

Toelichting
Summers. Blaauw vroeg Smith om een werk
voor The Monochrome Project te schrijven.
Dat werd The Flight of the Eagle, een
eerbetoon aan de Indiase spiritueel leider
Jiddu Krishnamurti, dat vorig jaar in première
ging tijdens het nieuwemuziekfestival van
Huddersfield in Engeland. ‘Wadada weet heel
goed hoe je voor trompet moet componeren
– dat merk je aan alles. Zijn partituur is exact
genoteerd, maar de notatie is vooral een
uitnodiging om op een creatieve manier met
het materiaal aan de slag te gaan. Hij houdt
niet van de term improvisatie, liever heeft
hij het over ‘creatieve momenten’. En om die
momenten is het hem te doen’, zegt Blaauw.
In The Flight of the Eagle heeft Smith het
octet opgedeeld in twee kwartetten, die
tegenover elkaar op het podium staan. Elk
kwartet heeft zijn eigen materiaal, zijn eigen
tempo en melodielijnen, met veel herhaling en
steeds kleine veranderingen. ‘Zo ontstaat er
een complexe textuur van twee kwartetten,
elk met een eigen klankwereld, die soms
samenkomen en dan weer uit de pas raken’,
zegt Blaauw. De verschillende secties van
het werk worden gepunteerd door een
slagwerker die vier grote trommen bespeeld.
‘Bij de première vorig jaar in Huddersfield
vond Wadada het effect van die grancassa’s
zo tof dat hij na afloop zei: ik ga er een
solo voor schrijven. We hadden er daarna
niet meer over gesproken, maar een paar
weken geleden stuurde hij de partituur op,’
zegt Blaauw opgetogen. De slagwerksolo
heet The Celebration of Unity with the
Indigenous People’s Nations Across the
USA en opent het programma, voorafgaand
aan The Flight of the Eagle. Het stuk wordt
gespeeld door gastmusicus Dirk Rothbrust,
de slagwerkcollega van Blaauw uit het
vooraanstaande Ensemble Musikfabrik.
Elena Rykova
No Grid in the Sky
Na de pauze klinkt een wereldpremière
van Elena Rykova, een in Rusland geboren
componiste die via Keulen in de Verenigde
Staten is beland. Blaauw kent haar uit de tijd
dat ze in Keulen bij Ensemble Musikfabrik
deelnam aan een componistenworkshop, en
later kwamen ze elkaar opnieuw tegen aan
de Harvard universiteit.
Voor Rykova is de partituur – die ze zelf
tekent, op zo’n beeldschone manier dat haar
handschriften zelfs worden tentoongesteld
– geen voorschrift, maar een middel om de
uitvoerder te inspireren. Blaauw speelde
eerder Rykova’s trio Whispering to the Stars,
waarna ze een solo voor hem componeerde
die begint met het materiaal waarmee het trio
eindigt. Haar nieuwe werk voor Monochrome,
No Grid in the Sky, begint dan weer met het
slotmateriaal van die solo. De leidraad in
het werk is een op boventonen gebaseerd
klankbeeld. Enerzijds zijn er een soort
‘multiphonics’, oftewel twee of meer tonen
die tegelijktijdig op één instrument klinken.
In tegenstelling tot bij een saxofoon of een
klarinet klinken multiphonics op een trompet
heel zacht, met veel ruis. Anderzijds spelen de
trompettisten tonen die vlak bij elkaar liggen,
5

Toelichting
zodat er een zacht zwevend, pulserend effect
ontstaat dat ‘beating’ wordt genoemd.
Het werk is tot stand gekomen in
verschillende workshops van het ensemble
en Rykova. ‘Je kunt als componist alles aan je
bureau verzinnen, maar je weet nooit precies
hoe het werkt in een ruimte. Elena schept
vrijheid voor het hier en nu,’ zegt Blaauw.
No Grid in the Sky begint in de foyer, met
een expositie van het boventonenmateriaal,
waarna de spelers zich onder het publiek
begeven, voor een uitzonderlijk intieme
muzikale ervaring.
harmonische spanning. ‘Bewegende
consonantie’ noemt Blaauw dat. Het werk
begint fluisterzacht, bereikt halverwege een
hoogtepunt en keert dan geleidelijk weer
terug tot stilte. ‘Het klinkt eenvoudig, maar
het hele ensemble is voortdurend bezig en
het vergt veel concentratie om bij elkaar te
blijven. Gelukkig hebben alle frasen een goede
lengte voor de adem, en voor de zekerheid
geef ik bij elke nieuwe cyclus een teken,’ zegt
Blaauw.
Joep Stapel
Justė Janulytė
Unanime
Unanime van de Litouwse componiste
Justė Janulytė is het oudste werk op dit
programma: The Monochrome Project
bracht het in april 2020 in première tijdens
de Wittener Tage für neue Kammermusik, en
hield een jaar later ook de definitieve versie
ten doop.
Unanime past in de Baltische klankwereld
van bekende componisten als Arvo Pärt,
maar Janulytė geeft daaraan een heel eigen
wending. Ze laat het ensemble ademen als
één organisme, in een continue drone-muziek
van langzaam verglijdende akkoorden.
De harmonische wereld is consonant,
maar doordat de muziek voortdurend in
beweging is en er telkens twee akkoorden
tegelijk klinken ontstaat er een fascinerende
6

Biografieën
Componisten
Wadada Leo Smith
Wadada Leo Smith
(1941) geboren in Leland,
Mississippi, is een
Amerikaanse trompettist,
componist en bandleider,
vooral bekend om zijn
bijdrage aan de avantgarde
jazz en de creatieve
muziekbeweging.
Smith begon zijn carrière
in de jaren 60 en was
een prominent lid van
de Association for the
Advancement of Creative
Musicians (AACM), een
collectief dat experimentele
jazz en vrije improvisatie
promootte. Hij ontwikkelde
een unieke muzikale taal
genaamd Ankhrasmation,
een visuele notatiemethode
die vrijheid en structuur
combineert. Zijn werk
omspant verschillende
stijlen, van soloimprovisaties
tot grote
orkestrale composities, vaak
met politieke en spirituele
thema’s. Hij was finalist voor
de Pulitzer Price in 2013
met Ten Freedom Summers,
waarvoor hij diverse andere
onderscheidingen ontving.
In 2013 werd hij uitgeroepen
tot componist van het jaar
door DownBeat Magazine.
Smith ontving talloze
awards en onder andere een
eredoctoraat van CalArts. Hij
is lid van de historische en
legendarische Association
for the Advancement of
Creative Musicians en van
ASCAP.
7

Biografieën
Elena Rykova
Als componist,
performancekunstenaar
en klankzoeker verkent
Elena Rykova (1991)
een breed scala aan
genres binnen muziek en
beeldende kunst, variërend
van interdisciplinaire
en performancekunst
tot kamermuziek,
ensemblewerken en
elektro-akoestische muziek.
Rykova combineert
muziekinstrumenten met
alledaagse voorwerpen en
gebruikt ze op een nieuwe
manier, waardoor ze elkaar
versterken of veranderen.
Zo creëert ze speelse en
onverwachte muzikale
situaties, waarbij ook de
bewegingen en het visuele
aspect van de uitvoering
een belangrijke rol spelen.
Haar partituren worden
gekenmerkt door innovatief
gebruik van niet-traditionele
notatie en zijn internationaal
tentoongesteld in
kunstmusea. Rykova heeft
solowerken, kamermuziek
en ensemblewerken
gecomponeerd en elektroakoestische
werken,
8
muziektheaterstukken en
muzikale performances voor
vooraanstaande ensembles
binnen de hedendaagse
muziekwereld. Daarnaast
schreef ze muziek voor film
en visuele media. Rykova
behaalde haar Ph.D. aan
Harvard University, waar
ze ook compositie en
elektro-akoestische muziek
doceerde als Teaching
Fellow. Momenteel woont
Rykova in Lausanne,
Zwitserland. Ze is lid van
de programmacommissie
van de Société de Musique
foto: Miri Davidovitz
Contemporaine (SMC)
en bestuurslid van Suisse
Music Edition (SME). Vanaf
augustus 2024 is ze artistiek
directeur van het in Bazel
gevestigde ensemble
Lemniscate.

Biografieën
Justė Janulytė
De Litouwse componiste
Justė Janulytė richt
zich op monochrome
ensembles – werken
voor uitsluitend strijkers,
blazers of zangstemmen.
Haar muziek verkent de
perceptie van tijd en ruimte
via gelaagde texturen en
geleidelijke transformaties,
en balanceert tussen
minimalisme, spectralisme
en akoestische elektronica.
Janulytė creëert klankmetaforen
van optische
fenomenen (Here at the
Quiet Limit, The Colour of
Water, Was there a Swan?)
en onderzoekt de visuele
aspecten van muziek
door klank en beeld te
combineren (Breathing
Music, Sandglasses). Ze
won prestigieuze prijzen,
waaronder de International
Rostrum of Composers
(2009), de Lithuanian National
Arts and Culture Prize (2017)
en Musica Femina München
(2019). Haar muziek wordt
wereldwijd uitgevoerd door
toonaangevende orkesten,
ensembles en solisten, zoals
het Konzerthausorchester
Berlin, BBC Symphony
Orchestra, Ensemble Modern
en de London Sinfonietta.
Ze was te horen op grote
festivals, waaronder het
Holland Festival, de Biënnale
van Venetië, Sydney Festival
en MaerzMusik. Ook schrijft
ze filmmuziek. Janulytė is
actief als docent compositie
aan de Litouwse Academie
voor Muziek en Theater en
geeft masterclasses over de
hele wereld. Ze is ook lid van
de Musical Council van de
Fondation Prince Pierre de
Monaco.
foto: Dmitry Matveyev
9

Biografieën
Uitvoerenden
The Monochrome
Project
The Monochrome Project is
een ensemble dat bestaat
uit 8 trompetten, opgericht
door Marco Blaauw in
2015 om de klanken en
speeltechnieken van de
trompet te verkennen door
middel van uiteenlopende
projecten en de
ontwikkeling van nieuwe
composities.
Het ensemble richt zich
uitsluitend op de klank
van de trompet en werkt
met doublures, dichte
klankvelden, subtiele
kleurveranderingen,
geleidelijke en extreme
dynamische buigingen,
beweging, verschuivende
afstanden en perspectieven.
Het enkele timbre wordt
zowel het akoestische
fundament als het
accentuerende hoogtepunt.
The Monochrome Project
bewijst dat minder ook meer
kan zijn. Begin 2015 werkte
het ensemble samen met
La Monte Young en trad het
door heel Europa op als het
Theatre of Eternal Music
Brass Ensemble. In 2018
bracht The Monochrome
Project de Europese
première van composition
no. 103 van Anthony
Braxton en kreeg lovende
kritieken van het publiek
op de Ruhrtriennale en het
Huddersfield Contemporary
Music Festival. Tijdens de
coronalockdowns van 2020
en 2021 ontwikkelde het
ensemble nieuw repertoire
en produceerde het videoen
audio-opnames voor
de West-Duitse Radio in
Keulen, evenals een video
voor de Philharmonie Köln,
met werken van Elnaz
Seyedi, Márton Illés, Martin
Smolka en Justė Janulytė. In
2022 gaven de BBC en het
Huddersfield Contemporary
Music festival de Pulitzer
Prize winnaar Raven Chacon
de opdracht een 30 minuten
durende compositie te
schrijven voor 8 trompetten.
In november 2022 bracht
het ensemble Call for the
Company, in the Morning
in première in het Verenigd
Koninkrijk, gevolgd door de
Italiaanse première op het
Angelica Festival in Bologna.
10

Biografieën
foto: Janet Sinica
11

Biografieën
Marco Blaauw
Aanvoerder
nam zes soloalbums op en
deed talloze radio-, cd- en
video-opnames. Naast zijn
werk met The Monochrome
Project en Ensemble
Musikfabrik, initieerde Blaauw
het onderzoeksproject Global
Breath, waarin hij zijn passie
voor de trompet naar nieuwe
kennis- en prestatieniveaus
brengt. Vanaf 2026 zal Blaauw
de artistieke leiding op zich
nemen van het Klangspuren
Schwaz, het Tiroler festival
voor nieuwe muziek.
op nieuwe muziek. Van
2001 tot 2008 speelde hij
in het Kammerensemble
Neue Musik Berlin. Sinds
2005 is hij vast lid van het
Ensemble Musikfabrik in
Noordrijn-Westfalen. Met
deze ensembles en als solist
trad hij op tijdens prominente
Europese festivals voor
hedendaagse muziek.
12
foto: Jose Verhaagh
Marco Blaauw (1965)
treedt al meer dan 30 jaar
op als trompetsolist,
gespecialiseerd in hedendaagse
muziek. Als solist
en als lid van Ensemble
Musikfabrik staat hij in de
voorhoede van muzikale
innovaties.
Blaauw werkt aan nieuw
repertoire en experimenteert
met avontuurlijke uitvoeringsformats,
steeds in nauwe
samenwerking met zowel
gevestigde als jonge
componisten. Hij trad op als
solist met toonaangevende
orkesten en ensembles en
Dirk Rothbrust
Slagwerk
Dirk Rothbrust (1968)
is een vooraanstaand
slagwerker, gespecialiseerd
in hedendaagse en
geïmproviseerde muziek. Op
elfjarige leeftijd ontdekte
hij zijn passie voor het
slagwerk. Hij studeerde
van 1986 tot 1994 aan
de muziekacademies in
Saarbrücken en Karlsruhe
onder leiding van Franz
Lang en Isao Nakamura.
In 1995 werd Rothbrust lid
van het Schlagquartett Köln,
waarmee hij zich toelegde
foto: Astrid Ackermann
Hij werkte samen met
vooraanstaande componisten
en musici zoals Pierre-
Laurent Aimard, Martha
Argerich, Maurizio Pollini,
Peter Brötzmann en het
elektronische duo Mouse on
Mars. Naast zijn uitvoerende
activiteiten is Rothbrust
sinds 2019 docent aan de
Hochschule für Musik und
Tanz in Keulen.

Seizoen
25/26
nu online
Bestel
je tickets met
vroegboekkorting
muziekgebouw.nl/2526
13

Verwacht
April
Sonate Marathon
za 5 apr
17.00 uur
Sonate Marathon I
Tamara Stefanovich
19.00 uur
Sonate Marathon II
Tamara Stefanovich
21.00 uur
Sonate Marathon III
Tamara Stefanovich
Kijk Muziek
zo 6 apr
13.30 uur
Muziekfabriek (6+)
Calefax
13.30 + 15.30 uur
Kleine Zaal
Naar het bos (2+)
Dianto Reed Quintet
wo 9 apr / 20.15 uur
De stem van de spiritualiteit
Amsterdams Andalusisch
Orkest
do 10 apr / 12.30 uur
Lunchconcert
i.s.m. de Sweelinck Academie
do 10 apr / 20.15 uur
Schönberg & Padding
New European Ensemble +
Maria Milstein
vr 11 apr / 13.30 + 15.30 uur
Kleine Zaal
Curiosa (6-18 maanden)
Theater de Spiegel
vr 11 apr / 20.15 uur
Melike Şahin
za 12 apr / 09.30, 11.30 +
14.00 uur / Kleine Zaal
Curiosa (6-18 maanden)
Theater de Spiegel
za 12 apr / 19.00 uur
Matthäus Passion
Nederlandse
Bachvereniging
zo 13 apr / 20.15 uur
Passie van Shishani
Pynarello + Shishani
wo 16 apr / 20.15 uur
Path of Miracles
Tenebrae
do 17 apr / 12.30 uur
Dokwerk Saxophone
Quartet + CvA-sax
Lunchconcert i.s.m.
Conservatorium van
Amsterdam
SoundLAB Workshop
Maak je eigen muziek met de
wonderlijkste instrumenten.
Voor kinderen (7+) met
volwassenen in de Atriumzaal
om 13.00 uur op verschillende
zondagen. Kaartjes via
muziekgebouw.nl/soundlab
WannaSwing
Op de kade voor het
Muziekgebouw staat de
interactieve muziekinstallatie
WannaSwing van theatermaakster
Caecilia Thunissen
en scenograaf Jan Boiten. Acht
schommels sturen composities
aan van hedendaagse
componisten als Joey Roukens,
Mayke Nas en Rob Zuidam.
Zie voor meer informatie
muziekgebouw.nl/wannaswing
Huil van de Wolff
Elke 22e van de maand
klinkt om 20.00 uur het
geluidsmonument Huil van
de Wolff van Martijn Padding
ter herinnering aan oprichter
van het Muziekgebouw
Jan Wolff (1941 - 2012).
muziekgebouw. nl/
huilvandewolff
Geheimtips
Bijzondere concerten
die je niet mag missen.
muziekgebouw.nl/geheimtips
14

Foto: Erik van Gurp
Op de hoogte blijven?
Mis geen enkel concert en schrijf je
in voor onze nieuwsbrief! Scan de
QR-code of ga naar muziekgebouw.
nl/nieuwsbrief. Of volg ons via
Facebook, LinkedIn of Instagram.
Dudok aan ‘t IJ
Kom voor of na het concert eten
in Dudok aan ‘t IJ. Reserveren:
020 788 2090 of dudokaanhetij.nl.
Rondom het concert
- Na aanvang van het concert heb je
geen toegang meer tot de zaal.
- Zet je mobiele telefoon uit voor
aanvang van het concert.
- Het maken van beeld- of
geluidsopnamen in de zaal alleen
met schriftelijke toestemming.
- Algemene Bezoekersvoorwaarden
zijn na te lezen op muziekgebouw.nl
Bij de prijs inbegrepen
Reserveringskosten zijn bij de
kaartprijs inbegrepen.
Ook een drankje, tenzij anders
vermeld op je concertkaartje.
Word Vriend
Inkomsten uit kaartverkoop dekken
ten dele onze kosten.
Word vriend: met jouw steun
kunnen we concerten op het
hoogste niveau blijven organiseren.
Meer informatie:
muziekgebouw.nl/wordvriend
Dank!
Wij kunnen niet zonder de steun van
onze vaste subsidiënten en Vrienden
van het Muziekgebouw. Wij zijn hen
daarvoor zeer erkentelijk.
Druk binnenwerk
druk & printservice
15