Ordner1inkijk

SLIM GENIETEN HET GROOTSTE
MAANDBLAD VAN
NEDERLAND
Plus Magazine • Mei 2025 • Nr. 5 Jaargang 36 • €6,50 • www.plusonline.nl
65% slaapt niet
door. De neuroloog
legt het uit
Protheses
Leven met een
kunstoog, plakneus
en klikoor
Lekker fietsen
in Limburg
en Groningen
SLAAP-
ONDERZOEK
Doe-het-zelf-
TESTAMENT
Hoe werkt dat?
Familie
• Moederdag zonder schuldgevoel • Het nieuwe wonen
• Ik leende geld aan mijn kind • Familie Ten Napel & familie
Hamersma • Mantelzorger Lenny: ‘Wat helpt, zijn vrienden en
familie’ • Zoon weigert erfenis • Familie in oorlogstijden
2X
WINNEN
hotelarrangement

EDITORIAL
Foto Linelle Deunk
Op de redactie van Plus Magazine in
Amsterdam lunchen we met elkaar in een
kleine keuken. Er staan een paar formicatafeltjes,
een koelkast, een magnetron
en een tosti-ijzer. Het ruikt er soms naar aangebrande
boterhammen. Vast van collega’s die nog even iets
wilden afmaken. De ene collega neemt een broodtrommel
mee, de ander een tupperwarebakje met een
gezonde salade.
Tijdens de middagpauze hebben we het vaak over
onze persoonlijke levens. Zo zat ik tijdens een zonnige
lentedag tegenover collega Lenny Langerveld.
U kent haar vast van haar mooie columns in de Plusmix.
Lenny zei: “Mijn man Anton is al 25 jaar ziek en
ik ben zijn mantelzorger. Hij lijdt aan een zeldzame
en ongeneeslijke ziekte.” Ik ben nu ruim een jaar
hoofdredacteur bij Plus, maar kende de privésituatie
van Lenny nog niet. Ze vertelde openhartig, eerlijk en
liefdevol hoe haar leven er thuis uitziet. Hoe ze soms
verlangt naar de man op wie ze verliefd werd en hoe
lastig ze het soms vindt om hem bij nieuwe vrienden
te introduceren. Die kennen immers de vitale Anton
van vroeger niet. Maar ze sprak vooral vol liefde en
respect over hoe ze iedere dag genieten van de kleine
momenten, zoals samen de krant lezen met een lekker
ontbijtje.
Ik vroeg haar hoe ze haar eigen energie en optimisme
in balans houdt. En hoe ze het zware afwisselt met
het lichte. Lenny zei toen lachend: “Ik heb de afspraak
met mijzelf dat ik één keer per dag geïrriteerd
Eerlijk en liefdevol
mag zijn.” Ik moest ook een beetje lachen om haar
antwoord, want zo streng ken ik Lenny niet. Sterker
nog: ze is zonder overdrijven de meest zachtaardige
en bezorgde collega die we in ons midden hebben.
Zo kwam het dat ik haar durfde te vragen of ze een
verhaal wilde maken over 25 jaar mantelzorgen voor
Anton. Dat Lenny mooi kon schrijven wist ik natuurlijk
al, maar soms, meestal als het persoonlijk wordt,
kan iemand boven zichzelf uitstijgen. En dan lees je
een verhaal dat je je leven lang blijft herinneren. Op
pagina 34 leest u het verhaal van Lenny en Anton.
In dit nummer vol familieverhalen staat nóg een
Soms lees je een verhaal
dat je je leven lang blijft
herinneren
reportage die me ontroert: het verhaal, geschreven
door Robert Heukels, over de broederliefde tussen
onze wijnexpert en columnist Harold Hamersma en
zijn jongere broer Jeroen. Zij vertellen over hun
jeugd: “Ons gezin was nette armoe”, over hun gezamenlijke
wijnpassie en hoe het wijnvirus is overgeslagen
naar de volgende generatie. En vooral dus
over broederliefde. “De Hamersma’s maken veel lawaai.
En ze houden van elkaar, door alles heen.”
Ik wens u veel familieliefde en leesplezier.
Anneliese Bergman
Hoofdredacteur

140
INHOUD
Mensen
6 Plusmix
10 Het Plus Jubileumfeest
Columnistenquiz, Karin Bloemen en wijnproeverij
14 Mijn verhaal
‘Extra pijnlijk was het dat de baas dol was op mijn
vervangster’
16 Bloedverwanten
De broers Hamersma en vader en dochter
Ten Napel: “Ik ben trots op wie je bent”
26 80 jaar Bevrijding
Acht onvergetelijke oorlogsfoto’s en -verhalen
34 Lenny is mantelzorger voor haar man
“Onze verbondenheid is alleen maar groter
geworden”
40 Wat zal ik doen?
‘Ik wil zo graag mijn eigen Moederdag’
42 Verbinding in de buurt
Hoe een een wijk in een grote stad uitgroeide
tot een hechte buurtgemeenschap
Reizen
50 Voorbij de kaasmarkt
Stedentrip in Alkmaar én maak kans op een
hotelarrangement
56 Fietsen door Groningen en Limburg
Ruig grasland en glooiende heuvels
64 Reiswijzer
Gezondheid
92 Gezondheidsnieuws
94 Plus Onderzoek: zo slapen wij
Vaak ’s nachts eruit, toch een voldoende
MEI
16
78
56
107
4 www.plusonline.nl

PRAKTISCHE EN ONAFHANKELIJKE INFORMATIE OVER FINANCIEN EN JURIDISCHE ZAKEN
PAGINA 72
PAGINA 78
PAGINA 84
PAGINA 89
Plus Magazine mei 2025
PLUS MAGAZINE MEI 2025
94
132
102 Uit de praktijk
‘Je kunt veroudering niet omdraaien, wel afremmen’
107 Leven met een aangezichtsprothese
‘Ik heb mijn gezicht weer terug’
116 Spreekuur
Columns
25 Noraly Beyer
33 Charles Groenhuijsen
47 Yvonne Kroonenberg
120 Bram Bakker
137 Harold Hamersma
Cultuur
121 Agenda De leukste tips voor theater,
museum, muziek, films en boeken
126 Lenny Kuhr
‘Ik wil open en nieuwsgierig blijven’
130 Expo
De eeuw van de vrouwelijke vorstin
Lifestyle
100 Shopping Gezond & wel
132 Keukenklassiekers
Aspergesoep
136 Shopping Kookpunt
139 Shopping Mode & beauty
140 Tuinieren met Romke
Koningin Waterlelie
145 Shopping Tuin & balkon
146 Digitaal
Berichten bewerken of verwijderen in
WhatsApp
Aanbiedingen
48 Word abonnee 1 jaar Plus Magazine
voor maar €40
66 Met Plus op reis Italië in de nazomer
67 Met Plus op reis Ontdek Noord-Spanje
68 Met Plus op reis Luxe safari in Zuid-Afrika
90 Zomer Vakantieboek voor maar €9,99
106 Een jaar vol gezondheid voor maar €17
En ook nogÉ
3 Welkom
148 Prijspuzzel Win een hotelovernachting in
Egmond aan Zee t.w.v. €325
150 Logische puzzels
152 PlusZoekertjes
155 Oplossingen logische puzzels
157 Colofon/Lezersservice
159 Volgende maand
Geld & Recht
20 pagina’s met financiële
en juridische informatie
70 Kort
72 Doe-het-zelf-testament:
hoe werkt dat?
76 Geldkwesties
78 Geld lenen aan je kind:
pak het zakelijk aan
84 Fietsverzekering: nodig
of niet?
86 Is deze erfenis te redden?
89 Mr. Frank Visser
GELD
LENEN AAN
JE KIND?
• Online testament
Dat scheelt geld! Maar
zijn er ook nadelen?
geld&
recht
• Fietsverzekering
Voorkom teleurstelling,
vergelijk de aanbieders
Foto Getty Images
• Mr. Frank Visser
Ze mocht geen afscheid
nemen van haar zus
69
Plus Magazine mei 2025
5

MENSEN
Brieven, reacties en tips voor en door Pluslezers
Zoekt u mee? De foto die hier
gebruikt is voor het woord ‘Plusmix’,
is ergens in deze editie in zijn geheel te
vinden. Oplossing in het colofon.
Brief
van de maand
MAATJE OP DE FIETS
Ik had de duofietsen van Fietsmaatje
al eens gezien en dat leek me wel wat.
En zo werd ik fietsmaatje van Peter,
een man van begin 80 die in een
verpleeghuis woonde. We gingen samen
fietsen op de rolstoelfiets met trapondersteuning.
Weer of geen weer: hij
moest naar buiten. “We zijn toch niet
van suiker”, zei hij dan. We haalden
nogal eens een nat pak, maar dat
deerde hem niet. We deelden een grote
voorliefde voor haring en iedere fietstocht
eindigde dus bij de plaatselijke
haringkar. Eind vorig jaar is hij plotseling
overleden. Zijn zus vertelde dat
de wekelijkse fietstochten lichtpuntjes
in zijn week waren geweest. En nu? Ik
ben verslingerd geraakt aan die mooie
ontmoetingen op de fiets. Met ieder
maatje ontstaat een ander soort band.
En het brengt mijn fietsmaatjes vrijheid
en de wind door hun haren.
Gerard Kerkhof, Oegstgeest
Vakantievrienden voor het leven
Dankzij Plus Magazine hebben wij
het vakantieparadijs Finca el Morelajo
in Andalusië ontdekt. Wij boekten
daar voor het eerst in 2015 bij
Peter en Nice. De Nederlandse Peter
is getrouwd met de Colombiaanse
Nice. Nice spreekt vloeiend Nederlands,
ik spreek Spaans. Wij gaan er
al voor het tiende jaar op vakantie
en houden tussendoor óók contact.
47%
van de Pluslezers
bestelt boodschappen
van de supermarkt
online
“Wel zielig voor die jongens als ze mijn boodschappen op
eenhoog moeten bezorgen.”
Bron: Peiling op Plusonline, 1075 reacties.
Inmiddels zijn we opgenomen in de
familie. Ik ben zelfs drie jaar geleden
in Colombia geweest waar ik de
grote familie heb leren kennen.
Familieleden uit Colombia hebben
op hun beurt bij ons thuis in Nederland
gelogeerd. Dankzij Plus Magazine
hebben wij er vrienden voor
het leven bij gekregen.
Lucy Meijer, Geldermalsen
6 www.plusonline.nl

Wij vieren feest
omdat we 35 jaar bestaan.
En wat viert u?
ZIJN NAAM OP DE EREZUIL
Elisabeth Quint de Wit, Eindhoven: “Deze maand
zal de naam van mijn zoon Jeroen Quint bijgeschreven
worden op de erezuil in het Koninklijk Concertgebouw
te Amsterdam. In de eregalerij staan alle namen van de
orkestleden die 25 jaar of langer lid zijn het orkest. Ik
weet nog precies hoe hij mij belde in 1999 om te vertellen
dat hij de auditie bij het Concertgebouworkest had
gewonnen en hoe blij hij daarmee was. Jeroen is lid van
de groep altviolisten. Ik ben apetrots op hem.”
MIJN EIGEN FILE
LENNY
Ik reed ’s morgens vroeg op de snelweg
naar de redactie. Het stormde, regende
en het was pikdonker. Tot zover was alles
normaal. Maar toen ik gas gaf, gebeurde
er niets. Ongeloof, nog een keer proberen,
nog meer ongeloof. Ik zwenkte naar rechts
tussen twee vrachtwagens door, en kwam
op de vluchtstrook tot stilstand. Toen
leerde ik een paar belangrijke lessen
die ik graag met u deel: Altijd je telefoon
opladen voor vertrek, altijd je leesbril
mee, anders heb je niets aan die telefoon,
en vooraf héél goed weten waar het gele
hesje ligt. Want als je ’m nodig hebt, wil
je misschien kalm zijn als een bergmeer of
onverschrokken als een aanvoerder van
een Mongools leger, maar de praktijk
leert dat je een trillend hertje bent met
wijd opengesperde neusgaten vanwege
naderend gevaar. Ik stapte uit en mocht
van mijzelf een beetje huilen. Daar was ik
nét mee begonnen toen er een autootje
van Rijkswaterstaat stopte. Een jonge
gast stapte uit, sprak een paar troostende
woorden, belde een bergingsbedrijf en
scheurde weg, want hij had haast. Twintig
minuten later kwam er, helemaal voor
mij alleen, een bergingstruck aangereden.
Het eerste wat de man deed was een rood
kruis regelen op de matrixborden boven
de rechterbaan. Die ochtend had de file
op de A2 mijn naam. Mijn bestaan was
niet onopgemerkt gebleven.
Lenny Langerveld,
redacteur mens & samenleving
lenny.langerveld@roularta.nl
Plus Magazine mei 2025
7
▶

MENSEN
Het grote
jubileumfeest
Wat een feest!
Klinkende glazen en
meer dan 200 lachende
gezichten van Pluslezers
in het prachtige Hotel
Theater Figi in Zeist.
Tekst Erik Bogaards, Lenny Langerveld
Fotografie Ruben May
10 www.plusonline.nl

LENNY
LANGERVELD
PRESENTEERT
DE GROTE
COLUMNISTEN-
QUIZ
Natuurlijk
was er koffe,
taart en heel
veel plezier.
En al onze
columnisten
vierden mee.
KARIN
BLOEMEN
SCHITTERT!
▶
Plus Magazine mei 2025
11

MENSEN
80 JAAR BEVRIJDING
MIJN
BIJZONDERE
OORLOGS-
FOTO
Nog altijd maken herinneringen uit de
oorlogsjaren indruk en raken ze ons.
Zoals deze acht persoonlijke foto’s,
vergezeld van ontroerende verhalen,
én een column van Koos Postema.
Tekst Bram de Graaf | Foto’s Nationaal Archief, NIOD, privébezit
26 www.plusonline.nl

❶
Traumatische mars
met verzetsvrouwen
In Kamp Westerbork zat in april 1945
een groep van 116 vrouwelijke politieke
gevangenen opgesloten. Toen de
bevrijders naderden, werden ze op een
mars gestuurd. Begeleid door ongeveer
250 soldaten van de Wehrmacht
trokken ze drie dagen door Drenthe en
Groningen voor ze bij Grijpskerk op
14 april werden vrijgelaten. De oma van
Ika van Doorn was een van hen.
IKA: “Mijn oma Nonny zat bij een
verzetsgroep in Veenendaal, waarvoor
ze koerierswerk deed. Mijn opa
Tom, met wie ze toen verloofd was,
zat er ook bij. Toen een Veluwse
verzetsleider werd opgepakt met een
namenarchief in huis, verraadde hij
de boel om zijn eigen leven te redden.
Zo kwam oma op 21 november 1944
in handen van de Duitsers. Mijn opa
ontsnapte door toeval, maar zijn
ouders en broer werden wél meegenomen.
De SD (Sicherheitsdienst) heeft oma
ruw verhoord, details heeft ze nooit
willen geven. Evenmin over haar
ervaringen tijdens de Vrouwenmars.
Ook in een boekje, dat ze ooit met
mijn moeder publiceerde over die
tijd, gaat ze er nauwelijks op in. Maar
het moet verschrikkelijk zijn geweest.
Ik heb geprobeerd te reconstrueren
wat er écht is gebeurd en hoe de mars
met de verzetsvrouwen uit heel
Nederland is verlopen.
Na hun vrijlating op 14 april ging
Nonny meteen lopend terug naar
Veenendaal. Zodoende staat ze niet
op de foto met prins Bernhard, die
toevallig enkele dagen later langs de
vrouwen reed en met hen poseerde.
Haar schoonmoeder, mijn overgrootmoeder,
moet er wel tussen staan.
Na de oorlog wilde mijn oma die tijd
vergeten, erover praten was te pijnlijk.
Pas in de laatste jaren van haar
leven, toen ze dementeerde, kwam
die oorlog in alle hevigheid terug. Ze
had nachtmerries, zag verzorgers aan
voor bewakers. Heel naar om te zien.
Maar daarvoor leidde ze een heel
mondain leven. Ze leefde voluit en
liet zich door niemand commanderen,
deed waar ze zin in had. Ik ken
haar als sterk, vrijgevochten en vrolijk,
al ging er dus iets schuil achter
haar lach. Ze is voor mij een voorbeeld
van emancipatie en onafhankelijkheid.
Haar vrijgevochtenheid leidde
soms tot problemen en die bleken
overdrachtelijk: die zitten ook in mij.
Dat wilde ik voor mezelf proberen op
te lossen. Ook daarover gaat dit boek.
Het opschrijven was voor mij een
manier om dingen af te sluiten.”
Van Ika van Doorn verscheen het
boek Nonny (Lebowski). ▶
❷
❶ Groepsfoto met prins Bernhard
(rechts van het midden op de tweede rij
van boven), na de vrijlating bij Grijpskerk,
18 april 1945.
❷ 1949. Nonny ontvangt het Kruis van
Verdienste van Prins Bernhard.
‘In de laatste
jaren van haar
leven kwam
de oorlog in
alle hevigheid
terug’
Plus Magazine mei 2025
27

34 www.plusonline.nl

MENSEN
MANTELZORG
‘Onze
verbondenheid
is alleen
maar groter
geworden’
Plusredacteur Lenny
Langerveld is mantelzorger
voor haar echtgenoot Anton
die een hersenaandoening
heeft. Ze vertelt wat dit
voor hen beiden betekent.
Tekst Lenny Langerveld | Foto's Brenda van
Leeuwen | Visagie Arfana Tahir
Plus Magazine mei 2025
35

REIZEN
Tekst Joost Brantjes | Foto’s Roel Backaert, Dienske Fotografie, Hart van Noord-Holland, Hey Frits, Ed van de Pol
CITYTRIP ALKMAAR
Ooit geweten dat het grootste Beatlesmuseum
van de wereld in Alkmaar is? En er
valt hier nog meer te ontdekken. Van het glasin-loodraam
van de Gotische Kerk tot een
zonnig stadsstrand en een gloednieuwe wijk.
Voorbij de
KAASMARKT
50 www.plusonline.nl

Het terras van
Soepp.
Vrijdagochtend:
kaasmarkt!
Plus Magazine mei 2025
51

Doe
het
zelf
testament
HOE WERKT DAT?
Voor een geldig testament is altijd ondertekening bij
een notaris nodig. Maar je kunt ook zelf aan de slag op
internet. Dat is goedkoper en je kunt er zoveel tijd
voor nemen als je wilt. Hoe zit dat en in welke gevallen
loont dat de moeite? Tekst José Mast | Illustraties Getty Images
72 www.geldenrecht.nl

&
geld recht
Een testament maken is niet altijd nodig,
maar er zijn situaties waarin je het
maar beter niet te lang kunt uitstellen.
Zoals bijvoorbeeld als je samenwoont
en wilt dat je partner van je erft; als je
een deel van je nalatenschap gunt aan een vriend,
buurvrouw of goed doel; als je een kind wilt onterven
of schoonfamilie wilt uitsluiten – of als je erfbelasting
wilt besparen met een testament.
Voor veel mensen werpt de prijs van een testament
een drempel op. Notarissen rekenen al snel €200
per uur en daar komen nog verschillende kosten en
btw bij, waardoor één testament meestal boven de
€500 uitkomt. Wie maatwerk nodig heeft of in een
dure stad woont, kan zelfs €900 of meer kwijt zijn.
Doe je het ook écht zelf?
Een online ‘doe-het-zelftestament’ is veel goedkoper
dan een testament bij de gemiddelde notaris, maar
de naam is een beetje misleidend: je stelt zo’n testament
niet helemaal zelf op, maar je doet wel veel
voorwerk. Dat komt doordat het online testament de
volgorde omdraait. Je begint niet met een kostbaar
gesprek, maar met het beantwoorden van vragen op
de website van een online aanbieder. Hier vind je
naast een stapsgewijze aanpak om een testament
samen te stellen ook uitgebreide uitleg en toelichting.
Op basis van deze informatie maak je zelf je keuzes.
Heb je nog steeds vragen, dan kun je bellen, mailen
of chatten. Pas als je helemaal klaar bent, is het tijd
om de notaris te laten meekijken en de handtekening
te zetten. Deze afspraak kan daardoor beperkt blijven
tot ongeveer een halfuurtje.
Vaste prijs op internet
Plus Magazine vergeleek de prijzen en mogelijkheden
bij drie aanbieders met een min of meer
landelijke dekking: Thuisnotaris, NuNotariaat en
Doehetzelfnotaris (zie tabel op pagina 75). Thuisnotaris
is samen met Doehetzelfnotaris de goedkoopste
met een testament voor een alleenstaande
(€298/€299), maar het duurste met een testament
voor een koppel (€550). Dat komt doordat Thuisnotaris
in dat geval altijd uitgaat van twee verschillende
testamenten, terwijl de andere aanbieders voor
een koppel twee gelijkluidende testamenten maken.
De genoemde prijzen zijn standaardprijzen, alleen
rekent NuNotariaat een meerprijs voor een kleinkindlegaat.
Met zo’n legaat kun je ervoor zorgen
dat kleinkinderen na je overlijden belastingvrij een
bedrag krijgen. Dit geld gaat van de erfenis voor
de kinderen af, maar er blijft zo netto meer over.
Daarbij is het goed om rekening te houden met de
kans dat er in de toekomst kleinkinderen bij komen
en dat in het ene gezin misschien meer kleinkinderen
worden geboren dan in het andere. NuNotariaat
vindt het belangrijk om daarover te adviseren, vandaar
de meerprijs.
Pas als je
helemaal klaar
bent, kijkt de
notaris mee
Doehetzelfnotaris laat weten dat de aangesloten
notarissen een meerprijs kunnen rekenen voor het
toepassen van het zogenoemde ouderenprotocol.
Het verschilt per notaris bij welke leeftijd dit protocol
in werking treedt, vaak is dat vanaf 75 jaar. Het is
bedoeld om vast te stellen of iemand wilsbekwaam
is, en om ouderenmisbruik te voorkomen. De notaris
gaat onder andere na of je nog zelf je administratie
doet en of je nog zelfstandig woont. Bij NuNotariaat
en Thuisnotaris zijn de kosten voor het doorlopen
van het ouderenprotocol bij de prijs inbegrepen.
Zo werkt het
Een online testament maken begint met een reeks
vragen over je situatie en wat je wilt regelen. De uitkomst
kan zijn dat je geen online testament kan maken,
bijvoorbeeld als je kinderen hebt uit een eerder
huwelijk of als je kinderen wilt onterven. Alleen ▶
Plus Magazine mei 2025
73

GEZONDHEID
Zo
slapen wij
Als je ouder wordt, heb je toch minder slaap
nodig? “Dat is een hardnekkige mythe”, zegt
neuroloog en slaapexpert Inge Declercq. “Het
gaat vooral om de kwaliteit van je slaap.” En die
is volgens de deelnemers aan ons onderzoek dik
in orde, ondanks de nodige slaapproblemen.
Tekst Ilona Meernik | Foto’s Getty Images
94 www.plusonline.nl

Over hun slaap zijn onze lezers best
tevreden, blijkt uit ons online onderzoek.
Er hebben 1429 50-plussers aan
deelgenomen en gemiddeld geven ze
hun nachtrust een ruime voldoende als
rapportcijfer: een 6.8. Maar op de vraag ‘Ervaart u
slaapproblemen?’ geeft toch 65 procent ‘ja’ als antwoord.
Vooral doorslapen is een groot probleem:
ruim 45 procent heeft daar moeite mee. 14 procent
ervaart problemen met in slaap komen en 6 procent
wordt vroeg wakker. De ondervraagden geven aan
midden in de nacht wakker te worden van klachten
als pijn en jeuk, maar verreweg de meest voorkomende
klacht is nachtelijk plassen. Mannen hebben
hier vaker last van dan vrouwen. Zo zegt maar liefst
68 procent van de mannen er ’s nachts minstens één
keer uit te moeten voor een toiletbezoek. Bij de vrouwen
ligt dit met 60 procent iets lager.
Nachtelijk plassen
Uroloog Dick Janssen is werkzaam in het Radboudumc
en in het Blaascentrum van Andros Clinics.
Hij is onder andere gespecialiseerd in een overactieve
blaas. Voor hem is deze uitkomst geen verrassing.
“Nachtelijk plassen komt ontzettend veel voor. Het
merendeel van de mensen boven de 60 moet er één
tot twee keer per nacht uit. Dat is eigenlijk vrij normaal.
Bij mannen speelt de prostaat vaak een grote
rol. Die wordt groter naarmate je ouder wordt, waardoor
de plasbuis blokkeert en de blaas harder moet
werken. Als die wat ontregeld raakt, krijg je last van
een overactieve blaas, waardoor je vaker naar het
toilet zal moeten. Bij vrouwen is de grootste oorzaak
van nachtelijk plassen een verzakking van de blaas.
Zo’n 40 procent van de vrouwen wereldwijd heeft
een vorm van verzakking. Ook mensen met hart- en
vaatziekten moeten er ’s nachts vaker uit. Bij mensen
met een verminderde pompfunctie of spataderen,
hoopt dat vocht zich overdag op in de benen. Als
mensen dan gaan slapen en dus liggen, komt dat
vocht weer in de bloedbaan en wordt het door de
nieren uitgescheiden. Dus dat wat je normaal gesproken
overdag uit zou plassen wordt er in één keer
’s nachts wel uitgewerkt.”
Er zijn verschillende methoden – afhankelijk van de
klacht – om nachtelijk plassen te behandelen, maar
dat is volgens Janssen lang niet altijd nodig. “We hebben
meerdere mogelijkheden om de blaas rustiger te
krijgen, van medicatie tot botox. Maar waar het om
gaat is kwaliteit van leven. Dus als mensen het niet
als een probleem of last ervaren, hebben we niet altijd
een reden om er wat aan te doen. Als besloten wordt
er wél iets aan te doen, zijn er tegenwoordig veel technieken
mogelijk. Allereerst zullen we kijken naar de
algemene fitheid van de patiënt, om vervolgens te
bepalen welke behandeling de meest geschikte is. Dat
varieert van enkel medicatie tot een operatie.”
8 uur slaap
Hoewel er regelmatig niet aan één stuk door wordt
geslapen, geeft 32 procent van de respondenten aan
gemiddeld zeven uur per nacht te slapen. Dat is best
veel, want als je ouder wordt, heb je toch minder
slaap nodig? “Nee, dat is een hardnekkige mythe”,
zegt dr. Inge Declercq, neuroloog en slaapexpert.
“Van 18 tot 64 jaar heb je gemiddeld 7 tot 9
uur slaap per nacht nodig en boven de 65 jaar is dat
nog altijd gemiddeld 7 à 8 uur. Dus de hoeveelheid
65% ervaart
slaapproblemen,
vooral met
doorslapen
slaap die je nodig hebt, neemt niet zo drastisch af
bij het ouder worden. Wat vooral belangrijk is, is de
kwaliteit van je slaap. Soms kan minder meer zijn.
Er wordt nogal veel aandacht gegeven aan het aantal
uren, maar herstellende slaap steunt op drie pijlers:
kwaliteit, hoeveelheid en het slaap-waakritme. Die
slaapbehoefte neemt niet zo heel sterk af als je ouder
wordt, maar dat is natuurlijk ook afhankelijk van hoe ▶
Plus Magazine mei 2025
95

CULTUUR
In de maand van het Eurovisie Songfestival gaan
onze gedachten steevast naar de mede-winnares
van 1969, Lenny Kuhr. Eeuwig jong van geest
werkt ze aan een nieuw album en een nieuwe
concertreeks. De vitale troubadour: “Nieuwe
inspiratie dient zich altijd als vanzelf aan.”
Tekst Robert Heukels | Foto’s ANP, Annabel Oosteweeghel/Lumen
‘Ik wil open en
nieuwsgierig blijven’
LENNY KUHR
(1950, Eindhoven) won op
17-jarige leeftijd het Cabaret
der Onbekenden met Laat
maar. Twee jaar later was ze
één van de vier winnaars van
het Songfestival met De
troubadour. Ze werkt met vele
internationale sterren samen,
zoals Georges Brassens en Les
Poppys, heeft in 1980 een
megahit met Visite, het nummer
staat op de veelgeprezen
lp Dromentrein. Talloze liedjes
en 33 (!) albums later is er nu
de EP Licht en in september
gaat een nieuwe tour van start.
lennykuhr.com
U zong als 19-jarige in Madrid De troubadour. Dat lied heeft 56 jaar later
nog niets aan kracht ingeboet en u als zangeres ook niet. Hoe doet u dat?
“Ongelooflijk hè, als je die getallen zo noemt. Zo lang leef ik al! Maar ik
leef en zing nog altijd met hetzelfde enthousiasme. Weliswaar enigszins
wijzer geworden kan ik me nog altijd als een kind verheugen op spelen,
zingen, het schrijven van een nieuw lied. Een mens gaat door periodes
heen, krijgt nieuwe inzichten en schrijft nieuwe verhalen. Een troubadour
staat nooit stil, die gaat steeds verder en past zijn repertoire aan,
aan de veranderende tijd en gelegenheid. Dat is wat ik doe, ik zie optreden
ook echt als delen. Samensmelten met je publiek. Hoe ik me uit is
één met hoe ik leef en beleef, daar zit geen verschil in. Ik ben nooit op
zoek naar een lied dat een hit zou kunnen zijn, ik zoek naar het lied dat
recht uit mijn hart komt. Dat is, denk ik, de kracht van wat ik doe.”
Waarin schuilt de magie van dat samenzijn met uw publiek?
“Een album maken is iets vastleggen, dan bestaat het, voor altijd. Optreden
is dat ene moment van samenzijn, dat is dynamisch en zo bijzonder.
Met mijn muzikanten en de mensen in de zaal zoek ik naar harmonie. In
de kern is dat wat alle mensen willen: harmonisch leven. Als je als artiest
dan iets van harmonie geeft in een lied of met je muziek, herinner je
mensen aan hun staat van zijn en aan hun diepste verlangen. Ik heb die
eenwording van een klank of een akkoord met het publiek weleens een
‘gezamenlijk jubelen’ genoemd. Als zowel de muzikanten als de toehoorders
dit voelen, is er een feest van herkenning.” ▶
126 www.plusonline.nl

‘Een troubadour
staat nooit stil, die gaat
steeds verder en past
zijn repertoire aan’

140 www.plusonline.nl

TUINIEREN
Waterlelies zijn zo mooi, je zou er bijna een
vijver voor aanleggen. Dan krijg je bovendien
libellen, salamanders en vogels op bezoek. Eén
ding: stel een verbod in voor goudvissen.
Tekst Romke van de Kaa Foto's Getty Images,
Nick van Ormondt (portret), Shutterstock
ROMKE
Bloeier in de vijver
Koningin
Waterlelie
In het vroege voorjaar moet je vijvers met rust laten. Al was het maar
omdat het water dan nog veel te koud is. Maar in mei kun je aan
de slag. Heb je geen vijver, dan kun je er een aanleggen. Want zelfs
met een piepklein vijvertje waar je met gemak overheen springt, vergroot
je de biodiversiteit van je tuin enorm. Water doet wonderen.
Handig waterplantenmandje
Vijvers hebben grote voordelen. Zo hoef je in een vijver nooit te wieden.
Helemaal waar is dat niet, want waterplanten kunnen net zo goed
woekeren als planten op het droge. Maar dat woekeren kun je gemakkelijk
voorkomen door waterplanten in mandjes te planten en die
mandjes af te zinken.
Laten we de waterlelie als voorbeeld nemen. Waterlelies hebben luchtkamers
in hun wortels waardoor die blijven drijven. Dat is een slim
systeem van de plant om op de stroom van a naar b te dobberen. Maar
in een vijver heb je daar niets aan. Handel dus als volgt: Neem een waterplantenmandje.
Dat is bij de meeste tuincentra te koop. Vul dat mandje
met klei, waarin je de waterlelie plant. Op die klei komt een laag
grind om te voorkomen dat de waterlelie gaat drijven. Knutsel een
hengsel van ijzerdraad of touw aan het mandje, haak het aan een hark
of een stok en laat het voorzichtig in de vijver zakken. Als het op de
bodem staat maak je het voorzichtig los. ▶
❶ Stralend in de
zomerzon.
❷ De witte waterlelie is
niet alleen heel sterk,
maar voorkomt ook de
vorming van algen.
❷

COLOFON
magazine
Hoofdredacteur
Anneliese Bergman
Adjunct-hoofdredacteur
Erik Bogaards
Art Director
Noor Knegtel
Coördinatie
Sandra Kottman
Eindredactie
Ida Aguado, Rebekka van Rij
Redactie
Erik Bogaards (geld & recht), Franca van Dalen
(gezondheid), Thijs Joosten, Sandra Kottman a.i.
(reizen), Lenny Langerveld (mensen)
Online redactie
Aukeline van Dorp, Ilona Meernik, Lot Noordzij,
David de Wilde
Redactie-ondersteuning
Marjolein Beijderwellen
Aan dit nummer werkten mee
Bram Bakker, Noraly Beyer, Helen van Binsbergen,
Charles Groenhuijsen, Harold Hamersma, Robert
Heukels, Ronald Huisinga, Yvonne Kroonenberg,
Annemarie Maarhuis, Lindsay Munster, Caroline
Schuller tot Peursum, Judith Postema, Saga
Soborg, Frank Visser
Redactieadres
Redactie Plus Magazine
Postbus 22693
1100 DD Amsterdam
E-mail redactie: redactie@plusmagazine.nl
(alléén voor redactionele vragen)
E-mail online redactie:
online-redactie@plusonline.nl
Pluswinkel
Franco Lai
Marketing
Tineke van Bakel, Sophie de Bie, Nicole
Boekema, Emma de Jong, Ivonne van Keulen,
Julia Siudak
Advertentie-exploitatie
Roularta Advertising, T 020-210 54 59
E-mail: advertising@roularta.nl
Druk
Roularta Printing
Losse verkoop en distributie
Aldipress, Utrecht
Jaargang 36 | nummer 5 | mei 2025
Plus Magazine is een uitgave van Roularta Media Nederland BV
Uitgever Tjangja Galdeij, Léon Bouwman (a.i.)
Prijzen en voorwaarden
Los exemplaar €6,50. Een abonnement kost €16,95
per 3 maanden. Een abonnement met Plus Gezond
kost €19,95 per 3 maanden. Een abonnement
met Plus Gezond en Plus Lekker kost €21,95 per 3
maanden. Betaling in termijnen is alleen mogelijk
via automatische afschrijving. Prijswijzigingen
voor behouden. Bij een jaarabonnement ontvang
je 11x Plus Magazine (inclusief 1 dubbelnummer).
Abonnees kunnen met hun abonnement ook
meer dan 25 andere tijdschriften lezen via Mijn
Magazines. Bovendien is deze digitale toegang
te delen met twee anderen. Nieuwe abonnees
mogen het laatste halfjaar geen abonnement op
Plus Magazine hebben gehad. Het abonnement
geldt tot wederopzegging tenzij anders vermeld.
Beëindiging van het abonnement kan schriftelijk,
per e-mail of telefonisch met vermelding van
naam en adres tot 4 weken voor afloop van de
abonnementsperiode, anders volgt automatische
verlenging. Levering van tijdschriften geschiedt volgens
de Leveringsvoorwaarden abonnementen en
artike-len. U kunt deze vinden op www.plusonline.
nl/ leveringsvoorwaarden. U kunt de voorwaarden
ook schriftelijk opvragen via de klantenservice.
Abonneegegevens
Wij nemen uw gegevens, zoals naam, adres en
telefoonnummer, op in een gegevensbestand.
De verwerking van uw gegevens is aangemeld bij
het College Bescherming Persoons gegevens te
Den Haag door Roularta Media Nederland BV, de
verantwoordelijke voor uw gegevens. Uw gegevens
worden gebruikt voor de uitvoering van met u
gesloten overeenkomsten, zoals de abonnementenadministratie.
Daarnaast kunnen wij uw gegevens
gebruiken om u op de hoogte te houden van
interessante informatie en/of aanbiedingen. Verder
kunnen uw gegevens worden geanalyseerd, om de
informatie en/of aanbiedingen zoveel mogelijk op
uw interesses af te stemmen. Uw adresgegevens
kunnen eveneens worden verstrekt aan zorgvuldig
geselecteerde andere bedrijven voor het geven van
informatie en/of aanbiedingen. U kunt bij het opgeven
van uw gegevens bezwaar maken tegen beschikbaarstelling
van uw gegevens aan derden. Ook
kunt u uw eigen gegevens opvragen en verzoeken
om ze te laten corrigeren of verwijderen. Stuurt u
hiertoe een kaartje aan Plus Magazine, Klantenservice,
Postbus 606, 7000 AP Doetinchem.
Copyright © 2025 Roularta Media Nederland BV.
Niets van deze uitgave mag worden overgenomen
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming
van de uitgever.
Oplossing zoekplaatje Plusmix:
de gebruikte foto staat op pagina 142.
COVERFOTO
Foto Brenda van Leeuwen
Styling Maartje van den Broek
Visagie Bianca Fabrie
Model Sjimmy (2R Model
Management)
Kleding Jurk (Semicouture),
oorbellen (Orelia)
Online klantenservice
Afsluiten (cadeau)abonnement, doorgeven adreswijziging,
verhuizing, checken betaalstatus en vragen
over uw abonnement.
service.roularta.nl
Postbus 606, 7000 AP Doetinchem
klantenservice@plusmagazine.nl
020-894 74 88 (lokaal tarief)
Bereikbaar van 9 tot 17 uur
VERKOOPINFORMATIE
Gezond & wel (pag. 100)
• Dappr www.dapprcare.com • Etos www.etos.nl
• Flying Tiger www.flyingtiger.com • Hema www.
hema.nl • Loveli www.loveli.care • Moodies Undies
www.moodiesundies.com • Organic Shop www.
kruidvat.nl, www.trekpleister.nl, www.plein.nl, www.
bol.com
Kookpunt (pag. 136)
• Brabantia www.brabantia.com • Hema www.hema.
nl • Primark www.primark.com • Villeroy & Boch
www.villeroy-boch.nl • Westmark bij kookwinkels en
www.bol.com
Mode & Beauty (pag. 139)
• A fish named Fred www.afishnamedfred.com
• Beach-Street www.beach-street.com • Douglas
www.douglas.nl • Maybelline www.etos.nl, www.
kruidvat.nl • MEXX Parfum bij drogist en parfumerie
• Melyon bij Skins, www.skins.nl • The Alpha Men
www.thealphamen.nl
Tuin & balkon (pag. 145)
• Flying Tiger www.flyingtiger.com, www.petsplace.nl
• Hema www.hema.nl • Karwei www.karwei.nl • Lidl
www.lidl.nl • Nature bij tuincentrum en bouwmarkt,
www.ubbinkgarden.com
metplusopreis
Erna Schenkel
Informatie: T 020-894 74 85 op werkdagen van 9 tot 17 uur. Of
kijk op www.metplusopreis.nl E-mail: info@metplusopreis.nl
plusonline
De website van Plus Magazine, met dagelijks nieuwe artikelen,
stellingen, online games, quizzen, recepten, fietsrouteplanner,
handige tips en nog veel meer. Meld u gratis aan voor
de nieuwsbrief op www.plusonline.nl/aanmelden
pluszoekertjes
Jacqueline Jut
Informatie: T 035-692 52 19 op maandag, dinsdag en
donderdag ochtend.
E-mail: zoekertjes@plusmagazine.nl
AANGEPAST LEZEN
Passend Lezen biedt versies van Plus Magazine in braille,
gesproken en elektronisch. Meer info: www.passendlezen.nl
of T 070-338 15 00.

GELD & RECHT
HELP!
IK BEN
OPGELICHT
VOLGENDE
MAAND
VANAF
6 juni
IN DE
WINKEL
Foto’s Pia Douwes, Brenda van Leeuwen, Getty Images, Shutterstock
48 UUR IN WENEN
Single en
heel gelukkig
SORRY,
uw pillen zijn op
Op vakantie
met je kleinkind
MUSICALSTER
Pia
Douwes
KRUIPT WEER
IN DE HUID
VAN SISSI
De
tuin in
juni
En verder
• Waarom de VvE zo’n drama is • Krachttraining: zo pak je dat aan • Opgevoed door grootouders
• Alles over bloedsuiker • Zonnepanelen, wat levert dat nog op? • Luchtiger leven kun je leren • Ontdek Gouda
en de Reeuwijkse plassen • Zelf tortilla maken, hoe doe je dat? • Uit de praktijk: specialist over spierziekten
Wijzigingen voorbehouden.