Inkijk rts

+ HET VERBORGEN LEVEN IN EEN MESTHOOP
JUNI 2025
• BELEEF DE NATUUR •
Uniek
fotoproject:
ode aan
dagvlinders
Zomerse
wandelingen
Ballooërveld & Wekeromse Zand
Herrie in
het nest
Ransuilen & hun jongen
Schorren
& slikken
De mooiste getijdengebieden
Treinen & trails
Europese treinreizen
met natuurbestemming
ZWARTE IBIS
NIEUWE BROEDVOGEL IN NEDERLAND?

‘Na bijna 100 jaar op deze planeet
te hebben geleefd, besef ik nu
dat de belangrijkste plek op aarde
niet op het land ligt, maar op zee’
David Attenborough vierde op 8 mei zijn 99 e verjaardag met
de première van de nieuwe natuurdocumentaire Ocean.
Lees de recensie van de film op pagina 94.
OLLY SCHOLEY/POM BENELUX
2 JUNI 2025

MAGAZINE.NL
3

Sporen
Als tiener wilde ik graag interrailen, maar kwam
niet verder dan Tienertour. Dus in plaats van
30 dagen onbeperkt door Europa reizen, werden
het 4 losse dagen treinen door Nederland.
Hartstikke leuk natuurlijk, maar de wens om met
een Interrail-pas op stap te gaan bleef knagen.
Dus toen ik afgelopen december een kortingsactie
voorbij zag komen, greep ik mijn kans en boekte
twee Interrail-passen voor 5 dagen reizen binnen
Europa in 30 dagen.
De reis is al helemaal uitgestippeld, met als hoogtepunt
het eiland Mallorca. Daar rijdt uiteraard
geen trein naartoe, maar er vaart wel een veerboot
vanaf Barcelona. En vanuit Mallorca gaan we een
dagje naar Menorca, het groenste eiland van de
Balearen. Dus ik hoop me in juni (onze reismaand)
te kunnen laven aan het natuurschoon aldaar.
Om nu alvast inspiratie te bieden, hebben we als
redactie onze favoriete treinreizen op een rijtje
gezet, te lezen vanaf pagina 36. Vaak is de treinreis
zelf al een attractie, vanwege de spectaculaire
landschappen waar je doorheen zoeft of boemelt.
En omdat je zelf niet op de route hoeft te letten,
kun je heerlijk om je heen kijken.
Zeker zo belangrijk is de eindbestemming, want
we houden allemaal van plekken waar het goed
wandelen is. Zo waren man en ik jaren geleden een
week naar Grindelwald in Zwitserland, aan de voet
van de Eiger in de Jungfrauregio. We waren daar
weliswaar met de auto naartoe gereden, maar
kochten ter plekke een treinkaart voor een week.
Elke dag liepen we 10 minuten naar het station en
boemelden steeds naar een nieuwe wandelplek in
de bergen. Ondanks de vele mist en regen hadden
we een fantastische week, dankzij de bergtreintjes.
Overigens houden ook dassen van het spoor,
zo valt te lezen op pagina 48. Veel leesplezier!
20 Wandeling Wekeromse Zand
84 Zwarte ibis
Caroline Vogel,
hoofdredacteur
caroline.vogel@roularta.nl
facebook.com/rootsmag
instagram.com/rootsnl
nl.pinterest.com/rootsmagazinenl
rootsmagazine.nl/podcast
Kijk voor het laatste
natuurnieuws, nog meer
lezersfoto’s en wandelen
fotografietips op
rootsmagazine.nl.
4 JUNI 2025
36 Treinen & trails

IN DE BAN VAN ...
mestkevers
pag. 66
Podcastvogel: ransuil32
Nu in de natuur 07
BELEVEN & ONTDEKKEN
07 Nu in de natuur
32 Podcastvogel van
de maand: ransuil
36 Treinen & trails
96 Sterren kijken met
Govert Schilling
FLORA & FAUNA
44 Wat een vraag!
48 De kwestie: dassen
54 Ode aan dagvlinders
66 In de ban van
mestkevers
84 De opkomst van
de zwarte ibis
WANDELEN
20 Vroege zomerwandeling
rond het Wekeromse
Zand (+ routekaart)
78 Natuurommetje door
het Ballooërveld
83 De mooiste woestijn-
& bergwandelingen van
Nederland
inhoud
- JUNI -
FOTOGRAFIE
50 Landschappen door de
lens: schorren & slikken
70 Lezersfoto’s:
kleine knagers
COLUMNS
19 Saskia struint
64 Beestenboel
76 De kleintjes van Krekels
ELKE MAAND
18 Wandelgids cadeau bij
een abonnement op Roots
31 Post
92 Roots recenseert
98 Colofon & lezersservice
99 Volgende maand
Prijswinnende fotoserie
over dagvlinders
PAG. 54
Lezersfoto’s70
COVERONDERWERPEN - COVERFOTO EDWIN GIESBERS
MAGAZINE.NL
5

Nu in de natuur
Geurende koekoeksbloem
Langs zonnige akker- en bosranden kun je van mei tot in oktober
de avondkoekoeksbloem vinden. Deze plant kan een meter hoog
worden en valt op door zijn grote, witte bloemen en de frisse, zoete
geur die hij verspreidt. Overdag lijken de witte kroonbladeren wat
verwelkt en verkreukeld, maar zodra de avond valt, openen de
bloemen zich volledig en verspreiden een geur die nog sterker is,
waardoor ze talloze bijen, hommels en nachtvlinders aantrekken.
Tegen de ochtend sluiten de bloemen zich weer.
14 JUNI 2025

KLEURIGE WANTS
Ze worden steeds vaker gezien in
tuinen en moestuinen: opvallend rood
met zwart gekleurde pyjamawantsen.
Vanwege hun streepjespak worden ze
ook wel gevangenis wantsen genoemd.
Ze lopen niet graag over de grond, maar
klimmen vooral op fluitenkruid, berenklauw
of zevenblad. Met hun opvallend
felle kleur schrikken ze insecteneters af.
PAUL BÖHRE
PAUL BÖHRE
BIJZONDER
EIPAKKET
Op het strand kun je nu een pakket met eitjes
van de fuikhoren vinden. De eitjes (soms wel
250 bij elkaar) worden afgezet in geelbruine,
afgeplatte capsules op harde ondergronden
zoals stenen en schelpen. Na een tot twee
maanden groeien deze eitjes uit tot larven,
die een tijdje in het water ronddolen voordat
ze een schelpje krijgen en op de bodem
verder leven.
HOMMELKRUID
Op open plekken in het bos bloeit nu het
opvallende vingerhoedskruid. De stevige
bloemen van deze plant worden vooral
bezocht door hommels, die er heel diep
in moeten kruipen om de nectar te halen;
de contrasterende vlekken wijzen de
insecten de weg. De hommels werken
daarbij van onder naar boven, tot ze bij
de jongste bloemen komen, die nog niet
voldoende openstaan.
PAUL BÖHRE
PAUL BÖHRE
Het bruin zandoogje bereikt
soms dichtheden tot wel
1.000 exemplaren per hectare
GETTY IMAGES
Massaal bloeiende berenklauwen.
Kwakende groene kikkers.
Heel veel jonge ganzen.
Luidruchtige jonge spreeuwen.
MAGAZINE.NL
15

Na 3 tot 4 weken verlaten de
jongen het nest om als takkeling
de bomen in hun omgeving te
verkennen. Na 2 weken zijn hun
vleugelpennen zo hard gegroeid
dat ze kleine stukjes kunnen
vliegen. Toch worden ze nog
60 dagen door de ouders gevoed.
Daarna zwerven ze uit.
de ransuil
LAWAAIIGE TAKKELING
BENCE MATE/AGAMI
32 JUNI 2025

podcastvogel van de maand
Jonge ransuilen die net het
nest hebben verlaten, hoor je
’s nachts soms urenlang hoog
piepen. Het klinkt als een
mechanisch alarm dat maar
blijft afgaan. Gebeurt dit
midden in een woonwijk,
dan kan dat opmerkelijke
taferelen opleveren.
TEKST PAUL BÖHRE
Het is midden juni wanneer in
een woonwijk in Amstelveen
commotie uitbreekt. Buurtbewoners
gaan de straat op, omdat er al
urenlang een alarm afgaat. Althans, dat
denken ze; het is een soort mechanisch
geluid dat zich voortdurend herhaalt.
Maar dan blijkt het geluid uit een paar
hoge populieren te komen. De volgende
avond lijkt het alsof het geluid wordt
beantwoord; de buurtbewoners horen
steeds twee keer achter elkaar hetzelfde
geluid. Wat is hier aan de hand?
Urenlang gepiep
Als vogelaar, en destijds woonachtig in
deze wijk, vind ik al snel de oorzaak en
kan ik de verontruste buren geruststellen.
Hoog in de toppen van de bomen,
recht tegenover hun appartementen,
zitten twee jonge, bijna vliegvlugge
ransuilen. Ze produceren urenlang
een hoog, piepend ‘pii­ih’­geluid.
Jonge ransuilen verlaten medio juni
hun nest waarna ze via dit geluid
contact houden met hun ouders. Die
moeten immers weten waar de jonge
vogels zich bevinden om ze een prooi
te kunnen voeren.
Ondernemende takkelingen
Wanneer ze te groot worden voor het
nest, klimmen de jonge uilen eruit.
Daarbij halen ze soms halsbrekende
toeren uit. Met behulp van hun scherpe
klauwen verplaatsen de uiltjes zich
via takken en de stam naar een goed
verscholen plekje tussen de bladeren.
Ze worden daarom ook wel ‘takkelingen’
genoemd. Hun roep is lastig
te traceren, zeker als je niet weet waar
je moet zoeken. En wie verwacht nu
midden in een woonwijk, boven in
een boom, uilen die urenlang hetzelfde
rare, piepende geluid maken?
GERT-JAN IJZERMAN/NIS
MAGAZINE.NL
33

Een ode aan
In 2024 won dierenarts Paulien Bunskoek de Groene Camera,
een van de meest prestigieuze prijzen op het gebied van
de natuurfotografie. Terecht, vanwege haar werkelijk
schitterende fotoserie die de titel ‘Vaarwel vlinders?’
meekreeg. De serie vormt een ode aan onze prachtige – en
in sommige gevallen steeds zeldzamere – dagvlinders.
TEKST PAUL BÖHRE FOTO’S PAULIEN BUNSKOEK
54 JUNI 2025

PORTFOLIO MET EEN MISSIE
Bruine vuurvlinder
Status: kwetsbaar maar stabiel
“Gefotografeerd in Planken
Wambuis, nota bene vlak bij
een parkeerplaats. Het was
even zoeken, maar ineens zat
hij naast een hooibeestje.”
MAGAZINE.NL
55

natuur
ommetje
- 5 -
BALLOOËRVELD
EEN HISTORISCHE
SCHAT
In samenwerking met Staatsbosbeheer wandelt Roots in
2025 tien Boswachterspaden. Deze keer wandelen we in het
spoor van Kees van Son het Boswachterspad Ballooërveld
in het nationale park Drentsche Aa. De boswachter kent elk
paadje van dit verstilde heideterrein en herkent zelfs
karrensporen uit de middeleeuwen.
TEKST EN FOTO’S DANIèL MULDER
BOSWACHTER KEES VAN SON
MAGAZINE.NL
79

Een zwarte ibis balanceert op een boomstam
aan de oever
In het ondiepe water struinen een zwarte ibis en
een steltkluut zij aan zij op zoek naar voedsel
84 JUNI 2025

zwarte
ibis
Glanzende
comeback
Wanneer er ergens in Nederland een zwarte ibis wordt waargenomen, raken vogelaars
opgewonden. Natuurfotograaf Edwin Giesbers had echter nog nooit een zwarte ibis gezien
en toog er speciaal voor naar de Camargue in Zuid-Frankrijk. Daar wemelt het weer van
de ibissen, maar ook hier wordt de veelzijdige vogel steeds vaker gezien.
TEKST EN FOTO’S EDWIN GIESBERS
>
MAGAZINE.NL
85

w
NOIRLAB/C. CORCO
ASTROFOTO
VAN DE MAAND
Komeet ATLAS, boven
het observatorium van
Cerro Pachón in Chili.
Boven in het beeld is een
meteoor (‘vallende ster’)
zichtbaar.

Wetenschapsjournalist
geeft elke maand kijktips voor de
MET
sterren kijken
SCHILLING
GOVERT
Govert Schilling
beste shows aan de sterrenhemel
WIKIMEDIA COMMONS/YAN ZHANG
De middernachtzon, gefotografeerd
vanaf de Noordkaap in Noorwegen
LANGSTE DAG
Op zaterdag 21 juni begint de astronomische zomer. Die dag
(om precies te zijn om 4.42 uur) bereikt de zon haar meest
noordelijke positie aan de hemel. Het noordelijk halfrond van
de aarde ontvangt daardoor de meeste zonnestraling, en 21 juni
is bij ons de langste dag van het jaar.
Maar hoe lang precies? Dat ligt eraan waar je je bevindt. In
Utrecht komt de zon op 21 juni om 5.18 uur op, en gaat pas om
22.03 uur weer onder. Dat betekent een daglengte van 16 uur
en 45 minuten. Maar elders in Nederland kunnen er aanzienlijke
verschillen optreden.
In Maastricht komt de zon pas om 5.23 uur boven de horizon, en
verdwijnt hij om 21.54 uur alweer uit zicht – ‘slechts’ 16 uur en
31 minuten later. In Groningen daarentegen verstrijken er maar
liefst 16 uur en 58 minuten tussen zonsopkomst (5.06 uur) en
zonsondergang (22.04 uur) – de dag duurt daar dus bijna een
halfuur langer dan in het zuiden van het land.
Hoe noordelijker je je op de aardbol bevindt, des te langer de
langste dag duurt; ten noorden van de noordpoolcirkel (circa
66,5 graden noorderbreedte) gaat de zon op 21 juni zelfs
helemaal niet onder en is de middernachtzon te zien.
EERSTE KWARTIER
3 juni, 5.40 uur
VOLLEMAAN
11 juni, 9.43 uur
ZONDAG 1 JUNI
’s Avonds laat, tegen middernacht,
zie je aan de westelijke
hemel een mooie groepering
van de maan, de rode planeet
Mars (rechts van de maan)
en de ster Regulus in het
sterrenbeeld Leeuw (links
van de maan).
HOOGTEPUNTEN IN JUNI
Mars zich ten opzichte van de
ster verplaatst aan de hemel.
ZONDAG 22 JUNI
Vanaf 4.00 uur, tijdens de
ochtendschemering, zie je
aan de oostelijke hemel een
wijde samenstand van de
afnemende maansikkel en
de heldere planeet Venus.
LAATSTE KWARTIER
18 juni, 21.19 uur
NIEUWEMAAN
25 juni, 12.31 uur
DINSDAG 17 JUNI
Zeer nauwe samenstand
van Mars en de ster Regulus.
Kijk laat op de avond, aan de
westelijke hemel. Tussen 15 en
19 juni is duidelijk te zien hoe
17 juni, 23.45 uur: zeer nauwe samenstand van de planeet Mars en de ster
Regulus in het sterrenbeeld Leeuw
WADDENSKY.NL
MAGAZINE.NL
97

colofon
Hoofdredacteur
Caroline Vogel
Artdirector
Arnold Ritter (freelance)
Eindredactie
Lia van Looij (freelance), Diederik Plug (freelance)
Redactie
René Alblas, Paul Böhre, Daniël Mulder
Vormgeving
Très Melis (freelance), Bart Smulders (freelance),
Joyce Zethof (freelance)
Verder werkten mee
Hans Adema, Adobe Stock, Paulien Bunskoek,
Dirk Draulans, Alice van Duijn, Getty Images,
Frans Glissenaar, Karin de Jonge, Monique van
Klaveren, Roy Kleukers, René Krekels, Ernst Kremers,
Saskia van Loenen, Nature in Stock, Erik Nevels,
Aaldrik Pot, Geert-Jan Roebers, Marjolein van
Rotterdam, Govert Schilling, Anton van Tetering
lezersservice
NIEUWE ABONNEMENTEN
Ga voor alle aanbiedingen naar rootsmagazine.nl/abonneren of
+31 (0)20-8947548 (ma t/m vr 9.00-17.00 uur).
Voor Belgische lezers: +31 (0)20-8945661.
KLANTENSERVICE NEDERLAND EN BELGIË
Voor vragen over bezorging, opzegging betaling, wijzigingen, welkomstgeschenken,
artikelen en passen. Mail naar klantenservice@rootsmagazine.nl of
+31 (0)20-8947548 (ma t/m vr 9.00-17.00 uur)
Voor Belgische lezers: +31 (0)20-8945661.
TIJDSCHRIFT NIET ONTVANGEN OF VERHUISD?
Regel eenvoudig uw abonnementszaken op service.roularta.nl ( adreswijzigingen
dienen uiterlijk drie weken voor de verhuizing bij ons bekend te zijn).
+31 (0)20-8947548 (ma t/m vr 9.00-17.00 uur)
of mail naar klantenservice@rootsmagazine.nl.
LOSSE NUMMERS NABESTELLEN
Verschenen edities zijn na te bestellen op rootsmagazine.nl/bestellen of
+31 (0)20-8947548 (ma t/m vr 9.00-17.00 uur).
COPYRIGHT NOTICE &
AUTEURSRECHT-
VOORBEHOUD
©2025 – Roularta Media
Nederland B.V. Onder voorbehoud
van alle rechten. Niets
uit deze uitgave mag geheel of
gedeeltelijk worden verveelvoudigd,
opgeslagen in een geautomatiseerd
gegevensbestand
of openbaar worden gemaakt op
welke wijze dan ook, zonder
schriftelijke toestemming van
de uitgever. De uitgever sluit elke
aansprakelijkheid voor schade als
gevolg van druk- en zetfouten
uit. Roots is een geregistreerd
merk van Roularta Media
Nederland B.V.
Secretariaat
Anneke Jansema (freelance)
Online
Marloes Blom (freelance)
Marketing
Suzanne van den Berg, Janneke van Deursen,
Joyce van Hout, Merel de Jong, Linsey van Vliet,
Angelique Wilms, Marije Steeman-Zonneveld
Losse verkoop
Tess Brentjens, Patricia de Bruin
Adverteren
Voor informatie: advertising@roularta.nl
of bel +31 (0)20-2105459
Uitgever
Pim Osterhaus
Roots is een uitgave van
Roularta Media Nederland
Redactieadres
Postbus 22693, 1100 DD Amsterdam
E-mailadres: info@rootsmagazine.nl
Website: rootsmagazine.nl
Facebook: facebook.com/rootsmag
Instagram: instagram.com/roots_nl
Pinterest: nl.pinterest.com/rootsmagazine_nl
Podcast: rootsmagazine.nl/podcast
Vragen over abonnementen?
Zie Lezersservice
Druk Roularta Printing
Roots is gedrukt op chloorvrij papier ISSN 2212-5256.
Ons papier heeft het PEFC-keurmerk. Dit keurmerk
wordt verstrekt door de non-profitorganisatie PEFC
(Program For The Endorsement Of Forest Certification)
wanneer zij kan garanderen dat een product
daad werkelijk uit duurzaam bosbeheer afkomstig is.
BEËINDIGING VAN HET ABONNEMENT
Beëindiging van het abonnement kan tegen het einde van de eerste
abonnements termijn door uiterlijk een maand voor het verschijnen van het eerste
nummer van de nieuwe abonnements termijn op te zeggen. Na de eerste abonnementstermijn
kan het abonnement met inacht neming van een opzegtermijn van
een (1) maand worden beeïndigd.
+31 (0)20-8947548 (ma t/m vr 9.00-17.00 uur)
of mail naar klantenservice@rootsmagazine.nl.
Voor Belgische lezers: +31 (0)20-8945661.
ABONNEMENTSPRIJZEN 2025
De prijs van een jaarabonnement bedraagt € 104,50 bij betaling per automatische
incasso (voor andere betaalwijzen wordt € 2,60 administratiekosten gerekend).
Bij een jaarabonnement ontvang je 14 edities (incl. 2x het Roots Vogelmagazine en
2 dubbelnummers. Abonnees lezen met hun abonnement ook meer dan 25 andere
tijdschriften via Mijn Magazines. Bovendien is deze digitale toegang te delen met
twee anderen. Abonnementen buiten Nederland en België zijn op aanvraag, mail
hiervoor naar klantenservice@rootsmagazine.nl.
BETALINGSVOORWAARDEN
Een abonnement geldt voor de opgegeven periode en wordt nadien – behoudens
opzegging – automatisch omgezet in een abonnement voor onbepaalde tijd.
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Een andere betaaltermijn
of -wijze is mogelijk, neem hiervoor contact op met onze Klantenservice. Bij niet
tijdige betaling worden herinneringskosten in rekening gebracht. Prijswijzigingen,
druk- en zetfouten voorbehouden.
LEVERINGSVOORWAARDEN
Levering van tijdschriften en levering en verkoop van premies en handelsartikelen
geschiedt volgens de Leveringsvoorwaarden Roularta Media Nederland B.V. Kijk
voor deze voorwaarden op roularta.nl/voorwaarden. U kunt deze voorwaarden ook
schriftelijk opvragen bij Roularta Media Nederland, Postbus 606, 7000 AP
Doetinchem. Voor bezorgadressen buiten Nederland en België mailt u naar
klantenservice@rootsmagazine.nl.
HANDELSARTIKELEN
Voor alle premies, aanbiedingen en acties in Nederland en België geldt: zolang de
voorraad strekt. Helaas is het bestellen van handelsartikelen vanuit landen buiten
Nederland en België niet mogelijk.
Wekelijks
de natuur in?
Schrijf je nu in voor de
Roots-nieuwsbrief en ontvang
elke donderdag de leukste
natuurberichten. Ga naar
rootsmagazine.nl.
PRIVACY
Roularta Media Nederland B.V.,
de uitgever van Roots, legt
gegevens van haar abonnees
en klanten in het kader van haar
dienstverlening geg evens vast.
Deze persoonsgegevens worden
verwerkt in overeenstemming
met de toepasselijke wet- en
regelgeving, waaronder de
Algemene Verordening Gegevens
bescherming (AVG). Kijk op
roularta.nl/ voorwaarden voor
het privacybeleid van Roularta
Media Nederland B.V. Via
privacy@roularta.nl en/of via
Roularta Media Nederland B.V.,
ter attentie van Afdeling Klantenservice
Privacy, Postbus 44,
3740 AA Baarn, kun je altijd
contact opnemen met vragen
over dit privacybeleid.
DISTRIBUTIE LOSSE
VERKOOP
Aldipress BV, De Meern,
tel. 030-6660611.
LEESPORTEFEUILLE
Zonder schriftelijke toestemming
van de uitgever is het niet
geoor loofd Roots op te nemen in
of ter beschikking te stellen van
een leesportefeuille.
98
98 JUNI 2025

VOLGENDE
MAAND
Het juli/augustusnummer
ligt vanaf 19 juni
in de winkel
CARLO ALBERTO CONTI
Ziel & zaligheid
De essentie van IJslands wilde natuur
in beelden van abstracte schoonheid
Veldleeuweriken in 5 hotspots • Apen als apotheker en andere dokterende dieren • Dansend
elfje: de bosbeekjuffer • Zomerwandelingen langs bloeiende heide & verstilde vennen • Unieke
strandvondsten • De kleurrijke Opaalkust • Verborgen waterbewoners • En nog veel meer!
GETTY IMAGES
GETTY IMAGES
EDWIN GIESBERS

13.04 t/m 26.10.2025
FELWA
NATUUR IN TRANSITIE
FOTOGRAFIE VAN ARJA HOP EN PETER SVENSON
coda-apeldoorn.nl/felwa