SANTO - Zeven jaar vuur in de wijk

Zeven jaar lang was buurthuis
SANTO het bruisende hart van de
Gentse wijk Moscou-Vogelhoek.
Wekelijks kwamen buurtbewoners
hier samen om te sporten, spelen,
ontspannen, creatief bezig te zijn
en elkaar te ontmoeten. Maar
helaas, aan alles komt een einde.
Op 29 september 2024 (want het
was al vroeg in de ochtend na het
slotfeestje van de 28ste) sloten
we voor de laatste keer de zware
rolpoort, de witte buitendeur,
de deur van het drankkot en de
Kantine112 achter ons.
Dit fotoboek probeert iets bijna
ongrijpbaars vast te leggen: de
energie, de sfeer en het vuur van
SANTO. Een moeilijke taak, maar de
moeite waard. Het is een herinnering
voor de honderden vrijwilligers
die de plek tot leven brachten. En
hopelijk een bron van inspiratie voor
iedereen die iets moois wil doen
voor zijn of haar buurt.
Zeven jaar vuur in de wijk
Zeven jaar vuur in de wijk

SANTO

Zeven jaar vuur in de wijk

Inleiding7
Kunst(el)ige cultplek 11
SANTO vs. COVID: 17-0 25
Sociaal sportief 33
Ondernemende buren 63
Kantine11277
Een thuis 89
Markten103
Een oude kazerne onderhouden 115
Festiviteiten125
SANTO breekt uit 137
Slotwoord143
Dankwoord 149

ROEL VANDERBEUREN
Voorzitter van SANTO sinds 2022.
Tevens ook de man die symbolisch
als laatste de deur van het gebouw
mocht dichttrekken. Ook wel gekend
omwille van zijn handigheid in
het vervangen van WC-brillen op
SANTO.
ZEVEN JAAR SANTO, EEN NIET TE
BLUSSEN BRANDEND HART VOOR
MOSCOU-VOGELHOEK
“Gaat SANTO nu echt sluiten?”
is net verkozen tot de meest
gestelde vraag in de wijk anno
2024. Het antwoord is helaas “ja”.
Op 29 september 2024 (want het
was al vroeg in de ochtend na dat
slotfeestje van de 28ste) trokken
we voor de laatste keer de rolpoort,
de witte buitendeur, de deur van
het drankkot en de Kantine112
achter ons dicht. Ons buurthuis
dat zeven jaar geleden begon als
een tijdelijke invulling van de oude
Gentbrugse brandweerkazerne moet
uitbreken naar ergens anders, want
binnenkort gaat iemand anders onze
brandweerkazerne afbreken.
“En nu?” klonk in het voorbije jaar
dan vervolgens ook meermaals
op een redelijk paniekerige toon
wanneer duidelijk werd dat het wel
eens echt gedaan zou kunnen zijn.
Ons antwoord: “Wees niet bang,
alles komt goed!”
Dit boekje is een beeldverslag van
hoe in zeven jaar een leegstaande
kazerne uitgroeide tot een
brandend hart voor de Gentse
wijk Moscou-Vogelhoek, een
bruisende ontmoetingsplek voor
buren en een thuis voor een korps
aan buurtorganisaties die er alle
mogelijke activiteiten en projecten
voor diezelfde buren realiseerden.
Die buren, dat waren niet in het
minst de kinderen en jongeren uit de
wijk. Voor hen was SANTO vanaf dag
1 een thuis, een plek om vrienden te
zien, om vrije middagen, weekends
en vakanties door te brengen, om te
sporten en te spelen. Maar die buren
bleken ook ondernemers, bouwers
en makers, trekkers en sleurders,
tappers, creatievelingen, denkers en
doeners.
Sinds het vertrek van de brandweer
stond het kot in de fik. Een brandend
engagement, het vuur aan de lont
houden zodat zeven jaar lang de
vonken eraf bleven vliegen en zo
nu en dan met een knal het dak eraf
blazen.
Dit boekje is er in de eerste plaats
voor hen: voor al die vrijwilligers, al
die barburen en andere vuurmakers
die SANTO jarenlang hebben
gemaakt. >
Inleiding 7

Een soortement pyromanen van
engagement, één voor één. Allemaal
schuldig. Jij ook, ja.
En die zijn nu als een lopend vuurtje
alweer ergens anders een brandje
aan het stoken. Want die kazerne
gaat wel tegen de grond, maar
SANTO (k)leeft voort. Het plakt aan
ons allemaal. En dus gaat er een
nieuwe Kantine open in De Porre,
leeft Moscou Markt verder op het
Arsenaal, krijgen de skaters, de
basketters en alle andere sporters
en spelers een plekje in de buurt…
Allemaal vlakbij, allemaal SANTO.
PS
Je zal in dit boek geen foto’s vinden van het eindfeest. Dit om de
eenvoudige reden dat we dit boek maakten als kado voor de vele
vrijwilligers en hen dit op het eindfeest wilden overhandigen. Maar ook
omdat het feest nu al legendarisch lijkt te worden… en wat happens on
the eindfeest, stays on the eindfeest…
SANTO (k)leeft voort en breekt uit.
Afbreken laten we over aan anderen.
Geniet van dit boek en kijk even
terug op wat we allemaal samen
gerealiseerd hebben. Maar kijk
vooral ook vooruit en kijk rond.
Want dat SANTO-vuurwerk is een
prachtig schouwspel in onze wijk.
Roel
8 Inleiding 9

SANTO moest en mocht
een beetje arty farty
zijn, maar niet te veel.
Kunst(el)
cultplek

Novgorod, een
vzw met focus
op kunst en
cultuur, kreeg
in 2017 van de
Stad Gent de
brandweerkazerne
in
beheer nadat
de blussende
bonken, de
ladderwagens en
het blusschuim
naar een nieuwe
kazerne in Melle
waren verhuisd.
SANTO is geboren. In de begindagen
vooral als een vrijhaven voor
kunstenaars en muzikanten
onder het toeziend oog van Ben
Benaouisse. De kazerne leent er zich
wel toe, ondanks de verschrikkelijke
akoestiek en redelijk belabberde
staat.
12 Kunst(el)ige cultplek 13

Ook in de latere jaren blijven we
lokale kunstenaars zoals Aäron
Willem koesteren en zoeken we
naar een, soms fragiel, evenwicht
met andere invullingen. SANTO zal
een kunstplek blijven, ook al vliegen
sinds 2018 de skateboards en ballen
in het rond.
Kunst(el)ige cultplek 15

VAG (Vrije Academie Gent) neemt
in 2019 ook haar intrek in SANTO.
Er wordt gedraaid (potten, om
precies te zijn), gesneden (hout,
meer bepaald) en geschilderd en
getekend (vanalles, maar vree
schoon allemaal) dat het een lieve
deugd is.
Lin smijt zich ook in de klei. Maar al
veel vroeger in alles wat van dichtbij
of veraf met SANTO te maken heeft.
Een brandend vuur van het eerste
uur. Zeven jaar vonken. En dus ook
klei. Lin is een kei.
16 Kunst(el)ige cultplek 17

Samen met het uit de grond
stampen van de Kantine en de
markt, daar komen we straks nog
even op terug, betekent de komst
van VAG ook ‘verbreding’. SANTO
wordt meer en meer een plek voor
iedereen.
Het zou ook een nieuwe fase voor
SANTO inluiden. De Vrije Academie
is de eerste nieuwe grote ‘bewoner’
van ons buurthuis en zorgt via
huurinkomsten ook voor wat
financiële zekerheid. Dit geld helpt
om een eerste deeltijdse beheerder
in dienst te nemen om de groeiende
boel wat in goede banen te leiden.
18 Kunst(el)ige cultplek 19

Sorry, Not Sorry is een
kunstenfestival met focus op graffiti
en andere kunst in de publieke
ruimte. Na een schitterende editie in
2022 wordt ook de volgende in 2024
gehost op en rond SANTO. Weeral
een brandje in de wijk!
Streetart op SANTO. Het zou doorheen de zeven jaar een ding blijven.
Die oude kazerne en stukken van de historische textielfabriek blijken het
schoonste canvas voor Gentse (en niet-Gentse) street artists.
Kymo One, CeePil, Xuas, Lobster
Robin… ze vereeuwigen zichzelf
allemaal op onze buurtmuren,
poorten en gevels. Ook de
Cultuurdienst van de Stad Gent
heeft door dat SANTO streetart
ademt en brengt in 2022 een eerste
keer Sorry, Not Sorry naar hier.
Kunst(el)ige cultplek 21

Voor artistieke gezelschappen
en cultuurhuizen was SANTO de
gedroomde plek voor voorstellingen.
Er passeerde al eens een enorme
dansshow van (toen nog gewoon)
De Vooruit of een klassiek concert in
onze ijskoude expositieruimte. Kon
allemaal. Maar dit soort grote events
hebben we wel beperkt, want ze
legden wel wat druk op wat we
dagdagelijks in ons buurthuis wilden
doen.
Wij leven en kleven altijd voort, maar soms durft een tijdelijk kunstproject
dat ook eens doen. Sinds SNS 2022 brengt “Vitrine” van Emmeline Geiregat
kunstwerken die eigenlijk voor binnen bedoeld zijn, toch naar buiten. In
de vorm van een verlicht mini-galerijtje door een raamopening van onze
Kantine112.
We denken dat het gelukt is. Dat
we die plek geweest zijn waar
een skateramp en een canvas
naast elkaar konden leven. Waar
er voortdurend werd gespeeld en
gesport terwijl er werd gedraaid en
gesneden.
22

Tijdens de verschillende periodes
van coronamaatregelen leefde
SANTO keihard verder.
SANTO vs. COVID: 17

In 2020
kwam er iets
overgewaaid.
Een soortement
pandemieding
waardoor
speeltuinen
spontaan dicht
gingen, scholen
en cafés de
deuren sloten
en mensen
ineens niet
meer bij elkaar
in de buurt
mochten komen.
Kortstondig
moest alles
dicht, maar met
veel creativiteit
(de rode vlaggen
duiden een van
vele “bubbelzones”
in SANTO
aan), kon er
enige tijd later
ook weer wat
doorgaan op
SANTO.
Niet in de buurt? En wij al twee jaar
moeite doen om alles in de buurt
te brengen. Dus: SANTO in je kot!
Drankjes uit de Kantine112 bestellen
voor thuis in de eigen bubbel en
zo toch nog een beetje de Happy
Fridays te kunnen beleven.
26 SANTO vs. COVID: 17-0 27

We moeten er niet lullig over doen:
het was een periode waarin we
moeite hadden om de waakvlam
in gang te houden. Gelukkig
werden we met onze opvang voor
schoolkinderen, jongerenactiviteiten
en markt wel als essentieel
beschouwd.
En dus mochten
we relatief snel
een paar dingen
terug opstarten.
Uiteraard
allemaal met
de nodige
maatregelen,
afstand,
mondmaskers…
En niezen in
uw elleboog
als je een tros
tomaten wou
bestellen. Of
zoiets.
We deden aan social bonding
tussen de social distancing. We
waren open wanneer het kon en toe
wanneer het moest. Maar de lokale
biertjes stonden altijd koud en
werden geserveerd met de glimlach
(niet zichtbaar op de foto wegens…
awel, ja).
SANTO vs. COVID: 17-0 29

Het vuur is blijven branden (hier
vergaderen alle jongerenwerkers
samen) en het licht ook nog net.
Maar financieel had het virus er wel
ingehakt. De halftijdse beheerder
van destijds kon niet meer worden
betaald en SANTO ging op zoek
naar een tweede (of was het al de
derde?) adem na de lockdown. Maar
eerst: kuisen! Met dank aan Pieter
en Roger. Kantine112 is nadien nooit
meer zo proper geweest.
Minstens zo belangrijk was dat we er ook in die periode konden blijven
zijn voor die kleine en grote buren die het echt nodig hadden. Er werd
samen gewerkt en geleerd, in plaats van geïsoleerd. Jorn geeft 1 op 1 zijn
tekenlesjes. En die gekke groep daarboven, dat is een groep Argentijnen
die met hun camper in Gentbrugge gestrand was tijdens de lockdown.
Gedoemd om lang in België te blijven. Een zegen voor SANTO. Ze klusten
wekenlang om zich nuttig te kunnen maken.
30

Een plek voor sport
en spel, voor jong en
oud, voor iedereen
uit de buurt.
Sociaal
sportie

Skatende skaters. De volgende
pagina’s staan er vol van. In Gent en
omstreken is SANTO niet zo bekend.
In Moscou is SANTO het brandend
hart, in de rest van de wereld
iets minder. Tenzij je het over dat
berucht indoor skatepark hebt. Zo is
er maar één in Gent.
Sociaal sportief 35

De eerste
skatelessen
van Skateboard
Academy (SBA)
volgden snel.
Skate-maestro
Matty, een
bende jonge
wolven, een
arsenaal aan
boards en wat
kleinschalige
elementen. Meer
hadden ze toen
niet nodig.
Maar het vuur, hè. Die pompiers hadden duidelijk hun PFAS-blusschuim mee
naar Melle, want op korte tijd stond dat skaten volledig in brand! Lessen
werden uitgebreid en het skatepark groeide.
36

De open skatemomenten in het
weekend (ook voor rolschaatsen en
andere dingen op wieltjes) trokken
veel volk. Ook hier werd het dus
terug zoeken naar evenwicht. 2.000
vierkante meter ruimte is veel. Maar
we waren ondertussen ook met veel.
De kleine ramp maakte plaats voor
een nieuwe, grote. Zo’n skatepark
heeft wel wat plek nodig.
Met lessenreeksen, trainingen,
workshops en skatekampen groeide
SBA in het kleine Moscou uit tot
een grote naam ver buiten Gent. Er
kwamen speciale lessenreeksen voor
meisjes uit de buurt (met Nona) én
voor volwassen vrouwen (die door
Florian met de glimlach bediend
werden aan de toog).
38 Sociaal sportief 39

Ook in de
toekomst
trouwens.
SANTO breekt
uit en (k)leeft
verder, daar
vertellen we
straks nog meer
over. Maar ook
die skaters zijn
zo SANTO als
het maar kan
zijn en hebben
ondertussen
ook al elders het
vuur aan de lont
gestoken.
Simon vliegt 4 meter ver door de skatewolken van de YOUTH PARK SERIES.
Als je dit soort zottigheden zoekt en niet meer op SANTO zou vinden – stel
dat die kazerne bijvoorbeeld is afgebroken of zo – neem eens een kijkje op
het Arsenaal.
40 Sociaal sportief 41

Sportquest, de
sociaal-sportieve
organisatie
van Geert
Colle was een
van de eerste
organisaties uit
de buurt die
SANTO omarmde
als locatie.
Met tal van
laagdrempelige
activiteiten voor
kinderen en
jongeren.
Sportquest in
actie onder
de luifel van
SANTO.
Sociaal sportief 43

Sportaround van Bert Misplon zag
al snel het potentieel en wist dat
heel wat kinderen en jongeren
uit Moscou-Vogelhoek gebaat
zouden zijn bij een laagdrempelig
sportaanbod. Hij pionierde met zijn
vzw en zorgde ook voor veel fijn
sportmateriaal, zoals deze matten.
Geert van Sportquest, maar ook van de
Vogelhoekvrienden, was niet te beroerd om de
brandweermannen uit te nodigen en zelf in zo’n pak
te kruipen. Vele jaren later zou ook Sportaround de
brandweer uit Melle nog eens uitnodigen. Altijd leuk.
44 Sociaal sportief 45

Het sportaanbod van Sportaround,
Sportquest en SBA groeit en dat
begint vanaf de zomer en het najaar
van 2018 soms wat te wringen
met de kunsttentoonstellingen. Er
wordt een apart voetbalveldje met
vangnet ingericht. Hier met meer
dan 50 kinderen tijdens een van
de vele speelweken. Met Siegried,
de steun en toeverlaat van menig
jongere.
Sportaround
is alomtegenwoordig
in
de wijk. In de
scholen, in het
park, klaar om
met de fiets op
uitstap te gaan.
En die twee
gekke figuren
(Suleman en
Maxim) waren
op menig kamp
de rots in de
branding voor
de kinderen.
Yoga met
Siel, in de
expositieruimte.
Een van de vele
sporten voor
kinderen die
Sportaround
naar onze wijk
bracht.
Sociaal sportief 47

Sportaround verwende de kinderen uit de wijk regelmatig. Aan het einde
van de speeldagen gingen ze altijd naar de Rozebroeken. En hier mochten ze
op uitstap naar een thuiswedstrijd van AA Gent (5-0 tegen Oud-Heverlee!).
In de begindagen van SANTO was vzw JONG actief met haar eigen
buurtwerker. Dat was van korte duur, maar Sportaround heeft dat gat snel
opgevuld door haar aanbod aan sportactiviteiten voortdurend uit te breiden
en aan te passen aan de interesses van de jongeren op dat moment. Boksen
was zo’n populaire sport.
48 Sociaal sportief 49

Weer zo’n uitstap met Sportaround:
de jaarlijkse traditie om aan het
einde van het jaar te gaan schaatsen.
Net na een van de vele lockdowns
waren de kinderen extra uitgelaten.
Moscou Loopt, een traditie. Is
het omdat Bert Misplon graag
zelf meeloopt (en wint) of omdat
het gewoon een super fijne en
laagdrempelige manier is om de
kinderen en hun ouders aan het
lopen te krijgen? Geen idee, maar
het werkte wel!
Sportaround in actie tijdens de open
momenten op woensdagnamiddag:
sport en spel voor alle kinderen
en jongeren. Onderaan zie je Bert,
die in de prille begindagen van
SANTO de werking en activiteiten
van Sportaround voorstelt aan de
kinderen van de twee buurtscholen.
Hier is hij op stap met turnmeester
Filip van de Sportschool.
50 Sociaal sportief 51

Sportaround blijft uitstapjes organiseren. Dit keer nog eens schaatsen, met
meer dan 50 kinderen. Zo’n groep op de bus krijgen richting Kristallijn? Dat
kan alleen Siegried voor elkaar krijgen.
Boven: Ghent Basketball in actie met een 3x3-toernooi. Onder: de buurtjongens
die regelmatig vroegen of ze “even alleen binnen mochten” om te basketballen
of te chillen. Zij zijn opgegroeid met SANTO als hun thuis.
Op kamp met Sportaround in de
grote vakantie. De grootsten op
tentenkamp (links) de jongsten naar
zee (onder).
Sociaal sportief 53

De wekelijkse basketbaltraining.
Voor het eerst georganiseerd in
2019. Het was een blijver.
Niets is zo mooi als basketballen
bij zonsondergang in het park.
Hier met onze eigen palen,
zodat we de voetballers op het
pleintje niet hoefden te storen.
Links leert brandweerman
Meindert, tevens een geweldige
basketbalcoach, de buurtjongeren
de basisvaardigheden.
54 Sociaal sportief 55

Hier links op de foto: (Super) Mario,
geliefd als basketbalcoach! Je zou
het op het eerste gezicht misschien
niet zeggen, maar basketbal is
minstens zo populair als voetbal en
skateboarden op SANTO.
Boksen, nog zo’n
urban sport die
aan populariteit
wint. Boven en
onder zien we
Bayram en zijn
boksvrienden
in actie. Zij
kwamen de
laatste jaren
elke donderdagavond
laat
genieten van
de rust in de hal
om te kunnen
sparren, en
hielden zo ook
een oogje in
het zeil. In het
midden: de
stagiairs van
Sportaround
tijdens een
boksinitiatie.
Ghent Basketball en Sportaround sloegen de handen in elkaar om een groep
studenten te helpen bij het organiseren van hun 3x3-basketbaltoernooi. Silke,
Siegried en Jasper: drie top-jeugdwerkers met onze buurtkids in één beeld.
Sociaal sportief 57

Een vaste
waarde op
SANTO: Lori met
haar wekelijkse
yoga-les. Een
moment van
rust waarop
er een streng
verbod was om
te skaten in de
aanpalende hal.
In stilte skaten is
niemand gelukt
in al die jaren.
Yoga volstond niet als sport voor
de fitte wijkbewoners (of vooral
bewoonsters). Inge van Jump 4
Joy vulde zonder probleem 2 à 3
avonden per week de zaal met
tal van sporten om je steviger en
strakker te maken (zo staat het toch
op haar website). En de skaters,
die mochten alleen skaten als de
muziek van Inge luider was dan
hun eigen lawaai. Die eeuwige
evenwichtsoefeningen…
Sociaal sportief 59

De urban sports blijven maar komen.
Met Flow de Gand kwam er begin
2020 een Parkour-club op SANTO
die die stoffige zaal wel wat vond
hebben én zich speciaal wou richten
op kansarme kinderen. Dat is wat
we nodig hadden! Merci Wouter –
Frisko – Pollet en je team!
Zo’n hal, vol hoeken en kantjes, vol skatetoestellen, containers en open
(euh, kapotte) ramen uit te springen. Een paradijs voor de springers van
Flow de Gand.
60 Sociaal sportief 61

Bewoners uit de buurt bruisen
van talent en energie, ten
dienste van de wijk.
Ondernemend
buren

Het bestuur in
de begindagen
van SANTO
hield van het
organiseren van
veel activiteiten.
Vooral opperorganisator
Bart
kon helemaal
losgaan, zoals
hier met een
film en een
poppenkast.
Moscovieten blijken doeners. Met
één deeltijdse werkkracht en een
handvol actieve vrijwilligers werd
vooral de dagelijkse en wekelijkse
werking in gang gehouden.
Maar ondertussen gebeurde
er zoveel meer onder ons dak.
Onder: Oscar heeft duidelijk het
ondernemerstalent van zijn vader
geërfd. Boven: Lucie gebruikt SANTO
voor een kledingmarkt.
Elk talent uit de wijk – en dat zijn
er véél gebleken – kon zijn ei kwijt.
Roger kwam zelfs wekelijks van
het Heilig Hartplein naar Moscou
afgezakt, gaf de planten water en
repareerde fietsjes.
64 Ondernemende buren 65

Was het een meerwaarde voor
de buurt? Dries zorgde voor plek.
Hoe meer vuur voor Moscou, hoe
meer voorrang ze kregen. Zoals
de Schaakmaten van Jens. Jonge
Moscovieten ontdekken de liefde
voor het schaken en daagden
elkaar uit.
De lesjes zijn
immens populair
en uiteraard
blijven die
ook (k)leven
in Moscou.
Mocht je ze niet
meer vinden
op SANTO –
stel dat er per
abuis een paar
appartementen
in de plaats
zijn gebouwd
– steek je kop
eens binnen in
buurthuis De
Porre.
66 Ondernemende buren 67

Jens bleek
een man van
vele ideeën en
handen uit de
mouwen: lesjes
programmeren,
iemand? “Is
’t voor de
buurt,” vroeg
Dries. “Tuurlijk!
Voor de jonge
gasten!” Doen.
Vonken!
“En HUJO! Die willen robotjes maken
in LEGO! Met al die Moscovietjes
hier.” Uiteraard. Ze kwamen, samen
met Jens die onze stagiairs uit hun
comfortzone duwde. Het was de
max en ze legden vijf euro in een
potje voor een groene limonade en
een uitstapje naar Technopolis. Vuur!
Goed nieuws om al dat enthousiasme een plek te geven. In mei 2021 kwam
er opnieuw financiële ruimte voor een deeltijdse betaalde kracht. Enter:
Dries, die al sinds dag één mee aan de wieg stond en nu vooral de lijm werd
tussen al die verschillende organisaties op SANTO.
68 Ondernemende buren 69

Voetbal. WK 2018. (en er volgden
nog veel EK’s en WK’s). In die
beginperiode zijn door onder meer
Pieter Deschamps ook de eerste
lokale biertjes verkocht in de
Bar112, wat later de Kantine112 zou
worden. Het was de start van het
uiteindelijke SANTO-verhaal dat
een beetje later volledig door buren
en de buurt zou worden gedragen.
Later meer.
Zelfs de Sint vond SANTO een
heilige plek. Hij was wat in de war
door de naam, had een soortement
kerk-ding verwacht maar vond
de boerenmarkttroon met
Ginstbergleeggoeddecor en de door
al dat engagementsvuur lichtjes
verbrande roetpieten veel beter.
Ondernemende
buren. Dat
zou SANTO
doorheen de
jaren tekenen.
(En ja, er waren
ook echt
tekenlesjes met
Jorn, Indra en
Martine en die
waren ook de
max, maar dat
leidt nu even af
van het verhaal.)
Op SANTO werd
er gewerkt aan
de wijk.
70 Ondernemende buren 71

Daar moest over vergaderd worden.
Overlegd en voorbereid. Wellicht
het meest onzichtbare SANTO-werk,
maar er was een Raad van Bestuur
en een Algemene Vergadering,
werkgroepen, feestcomités,
overlegmomenten met de
gebruikers… ook in Corona-tijden,
weliswaar op 1,5m van elkaar.
Tot zelfs een
bijeenkomst
met alle
wijkorganisaties
en bewonersgroepen
(van
dekenij, over
Mos&Co tot en
met Balbouchka)
om met het
buurtfeest eens
allemaal de
handen in elkaar
te slaan. Moscou
Feest XXL was
geboren.
72 Ondernemende buren 73

Ook de scholen
rond De Porre
zochten
geregeld extra
ruimte en wie
zoekt, die vindt
Dries. School’s
out aan het
einde van het
schooljaar, een
tentoonstelling
van de
Sportschool of
Sint-Gregorius
die onze
vrijwilligers
komt bedanken.
Wat zie je op deze foto? We zoeken een initiatief van het ondernemende
Moscovietenkoppel Eline en Karel met een voorliefde voor moeilijke vragen
en bitterballen. Tip: probeer voorbij de frigo met drank te kijken.
Enfin. U snapt het plaatje. SANTO
is gebouwd op de schouders van
ondernemende buren. Hier Seppe
en Jan nog eens in actie, met een
zeepkistenrace. Die breken samen
met SANTO mee uit. Ah, van breken
gesproken…
74 Ondernemende buren 75

Elke vrijdag dé babbelbox
tussen pot, lokale pint en
groene limonade.
Kantine

Het echte
breekwerk
kwam pas in
het voorjaar
van 2019 toen
een groep
buurtbewoners
de Kantine112 en
een buitentoog
verbouwde
tot hoe we ze
nu ongeveer
kennen. Maar al
een jaar eerder
werd door Pieter
pionierswerk
verricht. Hij
kwam destijds
Ben bijstaan
en experimenteerde
met een
bar en andere
initiatieven om
geld in het laatje
te brengen.
Vanuit het enthousiasme van samen
bouwen (euh, breken), ontstond ook
de goesting in meer. Meer SANTO,
meer het beheer van dat gebouw
in handen nemen. Dat zou een jaar
later leiden tot het oprichten van
de vzw “De buren van Moscou-
Vogelhoek”, die het beheer van Ben
volledig zou overnemen.
78 Kantine112 79

De uitbrekers van het eerste uur.
Hier is iedereen nog volop bezig met
handenarbeid. Niet veel later zouden
Dries, Elke, Lin, Jens, Bart, Johannes
en andere buren zich moeten buigen
over statuten, boekhouding, BTWvraagstukken
en de zoektocht naar
een eerste startkapitaal voor de
vzw-in-wording.
Kantine112 81

22 maart 2019. Feestelijke opening
van de verbouwde Kantine112 met
een massa volk. Heel de buurt kon
ook kennis maken met Roger. “Praat
met Roger en je krijgt een bonneke.”
Met je rug tegen de heerlijk warme muur, de laatste zon van de dag
meepakkend. De hele buurt zette zich spontaan buiten op de eerste echte
Kantine112-avond. Een traditie die niet meer zou stoppen. Dit werd zonder
twijfel het meest gezellige én meest verborgen terras van Gent.
82 Kantine112 83

We waren een echt buurtcafé.
99% van onze klanten waren vaste
klanten, wat het gemoedelijk en
gezellig maakte. Het gaf ook ruimte
aan spontane optredens van buren
met een (muzikaal) talent. En Roger,
die blijft maar terugkomen, ook op
de foto’s.
Al die jaren, elke vrijdag was
er Kantine112. Je wil niet weten
hoeveel vrijwilligers we daarvoor
nodig hadden. En gelukkig konden
we rekenen op een groepje steeds
lachende jobstudenten, om de gaten
in onze planning te vullen.
84 Kantine112 85

Allemaal vaste
klanten. Ze
voelden zich
helemaal thuis
op SANTO,
vooral op
vrijdagavonden.
Ze aarzelden
dan ook niet
om spontaan
tafels en stoelen
buiten te zetten,
ijsjes van de
markt te kopen
en verder te
verkopen op het
terras, of in de
zomermaanden
op Lazy Sunday
hun vinylplaten
mee te brengen
en wat plaatjes
op te leggen.
Hadden we al gezegd dat dit het
gezelligste terras van Gent is?
Lekker goed verborgen, en dat
hielden we zo. Onze goedkope
drankjes waren bedoeld voor
de buurt. Het mocht en moest
kleinschalig blijven.
86 Kantine112 87

… om te groeien, te
ontdekken, te hangen…
onder vrienden.
Een th

Maar toch
moesten ze dat
kamertje ook
delen. Er waren
veel groepen
kinderen en
jongeren, die
allen graag hun
eigen plekje
hadden…
Het aantal kinderen dat SANTO als
hun thuis beschouwde is ontelbaar.
Onmogelijk ook om hen uitgelegd
te krijgen dat SANTO moet
verdwijnen…
“Ons kamertje”. De SANTO-girls
maakten van de oude keuken hun
plekje.
Een thuis 91

Eén kamertje
volstond
duidelijk niet.
Gelukkig was
er die grote hal.
Vol plekken
om te hangen,
te chillen, te
kletsen… jong
te zijn.
Hoekjes en kantjes genoeg om
te hangen. En die halve auto van
Jonas… speciaal.
En om je te verstoppen. Hoog en
droog, ver weg van mama en papa
die op dat moment in de Kantine112
het einde van hun zware werkweek
aan het vieren waren.
92 Een thuis 93

Zou het kunnen dat er hier
vriendschappen voor het leven zijn
leven zijn gesmeed? Het zal alleszins
als jeugdherinnering ferm blijven
kleven.
“Samen delen, samen spelen.” Wat de kinderen op
school leren, geldt ook voor ons op SANTO. Het
skatepark werd op vrijdag één grote speeltuin. Dat
experimenteren met hekken er rond, dat werkte niet.
Onder: ook twee speelvogels.
94

De meeste
buurtkinderen
kennen SANTO
beter dan de
gemiddelde
volwassene.
Het is hun plek
(geworden).
Je hoeft maar
5 minuten de
poort open te
zetten en de
eersten zitten
al binnen. (En
krijg ze dan
maar eens terug
buiten. Bon, dat
was Dries zijn
probleem.)
Op woensdagnamiddag was iedereen welkom. Behalve de skaters, die
moesten dan weer even stil zijn. Het spelmateriaal lag er. Gewoon chillen
mocht ook. Met dank aan Sportaround.
Mogelijks zeiden
we al eens iets
over hoekjes
en kantjes. De
Kantine112 had
er ook zo’n paar,
waar doorheen
de week de rosé,
de Tietjes en
de Flora Sour
Cherry plaats
maakten voor
jeugdige bijklets
en groene
limonade.
Een thuis 97

De Kantine was er niet enkel voor
de volwassenen. Bedankingskaartjes
maken voor de vrijwilligers, zelf de
bar openhouden, knutselen… we
moedigden het aan.
Wat hadden we nu eigenlijk nog
niet op SANTO! Ah, computers.
Met de hulp van Stad Gent opende
Sportaround in het voorjaar van 2021
een Digipunt voor jongeren.
En natuurlijk film kijken. Naar
“De Buurtpolitie” bioscoopfilm,
opgenomen op SANTO! (Waar
anders? Wij doen alles met
buurt.) In beeld: het fouilleren der
slechteriken op onze parking.
98 Een thuis 99

Deze meiden
(deel van het
groepje dat zich
de SANTOgirls
noemden)
bloeiden
volledig open
op SANTO.
Ze werden
onze beste
ambassadeurs
en stelden onze
werking voor
aan (van boven
naar onder) de
hoge piefen van
het Streekfonds
Oost-
Vlaanderen,
aan schepenen
Bracke en
Willaert en aan
het Gentse
Kunstenoverleg.
Chapeau!
Rechts: met deze gasten hadden we
een leuke band. Zij bewaakten elke
avond ons fort en twijfelden niet om
midden in de nacht te bellen als er
iets niet pluis was. Onder: Matty in
actie: met zijn gekende peace-teken
laat hij twee ruziemakende jongens
het uitpraten met elkaar. SANTO
stopt niet aan de poort van SANTO.
Een spectaculair ogend beeld
met een anti-climax. Gewoon om
even te kunnen zeggen dat er in
die zeven jaren niks ergs gebeurd
is. Duizenden uren sport,spel,
feesten, eten en drinken in een
oude versleten hal… en geen grote
accidenten. Er brandde wellicht
ergens een kaarsje…
100

Met buren en boeren.
Allemaal lokaal gerief
onder een lokaal dak.
Markte

Lokaalmarkt, een West-Vlaamse
BV bracht in het najaar van 2019
een kwaliteitsvolle en goed
georganiseerde markt naar SANTO.
Haar eerste voet op Oost-Vlaamse
bodem.
Pieter experimenteerde in april 2018
met een eerste boerenmarkt, een
bescheiden start die niet robuust
genoeg bleek om te overleven.
Het was wachten op de hulp van
Lokaalmarkt voor een model dat
financieel en praktisch haalbaar was.
(Die subsidies van Stad Gent voor
Lokaalmarkt hielpen ook.)
104 Markten 105

Emily, hét gezicht van de markt. Ze heette de buurt elke vrijdag welkom
en was de steun en toeverlaat voor alle marktkramers in de Lokaalmarktperiode.
Toen ze na een tijdje afzwaaide, hing er een begrafenissfeertje.
Lokaalmarkt krijgt het op verschillende plaatsen in Vlaanderen moeilijk en
op 1 januari 2022 neemt SANTO het beheer van de markt over. Nog even met
het platform en bijbehorende QR-kaart-systeem van Lokaalmarkt, om van
daaruit te kunnen broeden op ons eigen buurt-markt-concept.
De marktkramers, stuk voor stuk
ondernemers met een passie voor
kwaliteit. En daartussen per ongeluk
ook weer die SANTO-girls. Die
ook graag marktkramer speelden.
Hun koekjes verkochten ook goed.
(De man met gele jas op de foto
hierboven is geen figurant, maar een
echte klant. We zouden hem later
wel voor andere optredens inhuren.)
Davido en Dries na de zoveelste
opbouw van de markt. Met Davido
in de buurt was het nooit saai.
Met de grootste glimlach kwam hij
steeds weer met nieuwe ideeën af.
Markten 107

Moscou Markt! Vanaf mei 2022 nemen we als buurt-vzw
de markt volledig in eigen beheer, zonder het platform
van Lokaalmarkt. Met een eenvoudiger boerenmarktconcept.
Goedkoper voor de marktkramers, nog beter
voor de buurt. En deze lachende man met brood is wel
een figurant. Het is Maarten, de man die elke week de
markt opbouwde.
Plantjesman
Davy van de
Eetbare Bostuin.
Een vaste
waarde op de
markt.
Markten 109

Super fijn, dat zelf marktje spelen.
Jens zorgde voor de leuke promoties
en we bleven marktkramers hebben
met kwaliteitsvolle en lekkere
producten. Links zien we Sarah, onze
marktverantwoordelijke.
Zoveel
fijne vaste
marktkramers
(hier met kippen,
kroketjes van
wild, immens
populaire
aardbeien…).
Ze bleven ons
trouw, tot de
laatste minuut.
Meer zelfs, ze
blijven de buurt
trouw, want
vanaf oktober
vind je ze op
de Arsenaalsite.
In hal 8 A/B of
zoiets.
Niet alles op de markt was om op te eten. We gaven jonge ondernemers ook
een plekje om naamsbekendheid op te doen. Met bloemen bijvoorbeeld.
Markten 111

Een paar keer per jaar begon het te
jeuken bij Jens. Dan moest er meer
gebeuren op die markt en doopte hij
ze om tot mega-makers-markt XXL.
Zot spel. Vlam in de pijp!
Boeren en creatieve buurtbewoners,
samen onder één dak. Sfeer
verzekerd. Met de hulp ook steeds
van Ilse van Juweelidee, met haar
uitgebreide netwerk.
112 Markten 113

Een oude
kazerne
onderhoud
Niets bleek onmogelijk
voor ons legertje vrijwillige
facility managers.

De hal was oud en versleten.
De basis was robuust, maar
stroom, water, deuren, ramen…
dat sneuvelde met de regelmaat
van de klok. Gelukkig hadden
we super-vrijwilligers Seppe en
Jan. Soms vroeg je je af wat ze
nu in godsnaam weer aan het
doen waren. Hier maakten ze
gewoon een bad water om de
mierennesten in de Herrasblokken
te verzuipen. Logisch toch?
Regenwaterafvoer herstellen,
fixen van een zoveelste
elektriciteitsprobleem, materiaal
opruimen, skateramps (stiekem)
verhuizen… niks is onmogelijk voor
deze gasten!
116 Een oude kazerne onderhouden 117

En ah ja, ook
banale en
eenvoudige
klusjes waren OK
voor hen. Omdat
we het zo lief
vroegen. Mis je
deze gasten?
Je vindt ze vast
binnenkort
onder het E17-
viaduct met het
nieuwe project
“Corridor”.
En veel van
ons materiaal
(container,
tribunes…)
krijgen daar ook
een tweede (of
derde, vierde of
vijfde) leven.
SANTO, dat was toch ook een
never ending strijd tegen het stof.
Honderden keren kuisten we de hal
en de dag erna zagen je schoenen
alweer rood. Iedereen hielp,
kinderen, volwassenen, kinderen op
de buik van volwassenen… flashback
naar de start: het begon allemaal
in januari 2018. Deze Bert Misplon
veegde een kleine drie ton stof
naar buiten (later zou blijken dat de
kazerne de super power bezat om
verschillende kleuren stof in grote
hoeveelheden te blijven produceren)
en startte met Sportaround
omnisport op SANTO.
Roel dacht nog vlug even voorzitter
te worden voor de laatste twee
jaar, omdat dat goed staat op je CV
(of omdat hij het huis gekocht had
waar de maatschappelijke zetel van
SANTO nog op stond? Of gewoon
omdat hij super geëngageerd is,
kan natuurlijk ook). Maar in praktijk
bleek voorzitter zijn, toch vooral
met je handen in WC-putjes zitten
en WC-brillen vervangen en met wat
geluk mogen kuisen in het stukje
zaal met zonlicht.
118 Een oude kazerne onderhouden 119

Op 31 januari
2021 heeft Dries
het helemaal
gehad met
het donkere
onverlichte pad
tussen Peter
Benoitlaan en
De Porre. Tijd
voor actie.
Helaas beslist de
zwaartekracht
daar anders
over en schuift
hij halfweg
het lampjesophangen
van de ladder.
Gelukkig
hingen de vaste
hangjongeren
ook toen
te hangen
aan SANTO.
Zij konden
Matty en Lin
verwittigen om
hem naar het
UZ te brengen.
6 weken gips.
Maar het pad is
nu wel verlicht!
Daar zijn ze weer, die SANTO-girls.
Onvermoeibaar. Hier in het midden
ook geholpen door een groep
skaters die het skaten even moe
was. En de dochters van Dries, want
werk en privé moeten toch op een
manier gecombineerd worden.
120 Een oude kazerne onderhouden 121

Het herstellen van kunst, dat is
ook (een) kunst. Meta-kunst dus
eigenlijk. En onder: Dries (en Matty)
starten de grote opkuis van SANTO,
want het einde nadert. En die
container bleek ook een rustige plek
te zijn voor Dries, waar ze hem niet
elke vijf minuten kwamen vragen
stellen.
Klussen, klussen, opruimen, en weer klussen. Wat cool, zo’n hal waar je
gekke toeren mag uithalen om lampen te vervangen. Merci ook Malek, om
te helpen met het groen van het dak op te kuisen. En al die andere keren dat
jij of je broer Jawed spontaan jullie hulp aanboden!
122 Een oude kazerne onderhouden 123

Af en toe alles uit de
kast en knallen!
Festiviteit

Wat een spektakel. Een gigantische
domino-rij van Ledeberg naar
Moscou in september 2019. Ons
eerste grote evenement ook,
met dank aan het Festival van de
Architectuur. Het gaf ons (eerlijk
is eerlijk) financieel de eerste
ademruimte om SANTO verder uit te
bouwen.
126
Op 22 februari 2020 krijgen we met
Gentbrugge Feest nog wat extra
brandstof op het vuur!. Zoveel
volk hadden we nog nooit bij
elkaar gezien in die hal. Dat had
niemand verwacht. Merci aan Bert
en zijn team om dit geweldige
ontmoetingsmoment voor heel
Gentbrugge te fixen. Helaas was het
vuur van korte duur… niet veel later
gaat de wereld in lockdown.

SANTO heeft iets met Saucissen.
Dat is begonnen met de SOS-actie
(later meer…) en een soortement
vastgeroest idee dat alle goeie
dingen met een S beginnen.
Saucissen op SANTO dus. Een eerste
keer op 3 september 2021. Bakken
tot in de nachtelijke uurtjes. Dat
sloeg wel aan, dus met de hulp van
Pedro werd er op volgende events
geregeld iets op een grill gezwierd…
Op een zomerse avond in 2021 hadden Pieter-Jan, Dries en Matthias het
zotte idee om “ne keer een reeks go-carts aan de zee te gaan halen en hier
een race te organiseren”. Op 4 september 2022 werd het eerste startschot
gegeven van de Grand Prix van Moscou! Met dank aan het voltallige bestuur
om dat – na maar enkele uurtjes slapen wegens Balbouchka – te fixen. Dat
smaakte naar meer!
Zeiden we al dat we maar enkele
uren geslapen hadden? Dat was
dus de schuld van dat prachtige
openluchtfeest Balbouchka (die
foto boven spreekt toch tot de
verbeelding?). Het werd één
groot gezamenlijk georganiseerd
feestweekend. Moscou Feest is
geboren!
Festiviteiten 129

Moscou Feest, editie twee in 2023. Opnieuw saucissen. Ja, we zijn nog
altijd stiekem een beetje boos omdat er geen grote hal kan komen na
de afbraak van SANTO. Maar die boosheid zetten we om in feesten, met
SOS-woordspelingen. Opnieuw Saucissen op SANTO dus, maar deze keer in
De Porre, nog dichter bij onze vrienden van Balbouchka, voor het tweede
gezamenlijke feestweekend.
We hadden weer go-carts (zie
verder). Pieter-Jan vond het wel een
leuk idee om daarmee de coryfeeën
van de wijk (de oudste, de jongste,
de nieuwste, het langst getrouwde
koppel, die met de grootste
voeten…) feestelijk door de wijk
te rijden. En wie een idee heeft bij
SANTO, mag dat uiteraard ook zelf
organiseren. Voor herhaling vatbaar!
Zoiets heeft onze wijk (meer) nodig.
En dat bracht zowaar de voorzitter,
de wijkregisseur en de dagelijks
beheerder van SANTO samen op één
foto. Een unicum.
130 Festiviteiten 131

Die go-carts, dat smaakte dus naar
meer. Maar omdat het wel een
klusje is om die van aan de zee tot in
Moscou te krijgen (merci Transport
Schouls!), zat er een jaartje tussen.
Maar in 2024 was het weer van
dattum. Een nog gekkere race, met
de Tuinwijk als episch centrum (of
epicentrum als je wil). En Roel die
de volle 90 minuten en 50 seconden
(9050, zijt ge mee?) vol praatte als
omroeper van dit circus. Een straffe
stoot op zich, maar nog niet zo
gek als die buurtbewoners die in
diezelfde tijd meer dan 50 rondjes
door de wijk reden. Waanzin. Wat
maakten wij hier mee?
Festiviteiten 133

Zonder
woorden…
of toch één
bedenking: ik
denk dat we
dat nog gaan
doen. En vóór
Balbouchka,
nooit meer
erna. Een beetje
slaap tijdens het
feestweekend,
dat was iets
nieuws.
Zeiden we al dat die van Balbouchka onze vrienden zijn? Hier ontpopt Annie
zich tot meester-balletjes-aangever. 1 ronde = 1 balletje. Wie de meeste
balletjes had, won een zotte mand vol gesponsord lekkers en leuks van de
lokale neringdoeners. Easy peasy.
Die editie 2 van de Moscou GP, dat
was in feite met inschrijven. Maar
flexibel als we altijd zijn (weet je
nog: in de hal van SANTO is er altijd
plek voor een nieuw bewonersidee),
konden ter plekke ook nog ploegen
gevormd worden. Bert was per abuis
eens te laat met zijn ploeg, wat dan
weer een chanceke was voor een
bende buurtmeiden.

Het komt hier ten einde
zoals een goed liedje. Maar
blijft hangen in je kop en in
je wijk.
SANTO breekt u

Tijdens het
najaar 2020 werd
vanuit SOGent
een oproep
gelanceerd
waarop
projectontwikkelaars
konden
intekenen met
hun plan om
een woonwijk te
bouwen op de
SANTO-locatie.
Hieruit werd
helaas duidelijk
dat er geen
toekomst voor
SANTO mogelijk
was zoals wij het
nu invulden.
De SANTO-gebruikers droomden
van een grote buurthal, waar een
SANTO-achtige werking ook in de
toekomst een plek kan hebben.
Centraal in de wijk, naast de
scholen, het park en het buurthuis
van de Stad. Helaas zat dat er
niet in, maar het was wel de start
van een zoektocht om zo veel
mogelijk activiteiten in het hart
van Moscou te kunnen houden.
Qua verbondenheid met elkaar en
de buurt kon die actie wel tellen.
We hebben er nog steeds koude
rillingen van (of komt dat omdat we
net 140 bladzijden aan foto’s van een
bijschrift hebben voorzien?).
SANTO breekt uit 139

Yoga op de skateramp…
symbolischer kan bijna niet. We
leven anno 2024 met z’n allen toch
vooral in een wereld waarin alles
lekker gescheiden is van elkaar.
Sporten doen we in een sporthal.
Skaten in een skatepark. Iets drinken
een café. Spelen op een speeltuin.
Creatief zijn in een atelier… Op
SANTO was het anders. Alles liep
letterlijk door elkaar. (Leef)werelden
werden in elkaar geschoven. Soms
met de nodige frictie, maar dat was
goed. Daarin leer je elkaar pas echt
kennen. Wat gaan we die gezellige
chaos missen…
DRIES GYSELS
Mede-oprichter, voormalig
voorzitter en de laatste jaren
dagelijks beheerder van SANTO. De
man die op SANTO door iedereen
voor alles werd aangesproken. Echt
voor alles. Of gebeld werd. Of aan
zijn deur aanbelden. Zich verstoppen
voor SANTO was onmogelijk.
DOOR DE AUTEUR (DE FOTO’S-BIJ-
ELKAAR-ZOEKER)
15 januari 2018. Ik krijg een mail
van Pieter, die zich het beheer
van het prille SANTO steeds meer
aantrekt: of ik mee een moment wil
organiseren om buurtbewoners te
betrekken. Uiteraard. Al probeer ik
toch ook wat afstand te houden. Ik
was net begonnen met een nieuwe
job en wist uit eerdere projecten
hoe snel Pieter en ik ons kunnen
verliezen in enthousiasme.
Dat afstand houden duurde
niet lang. Aangemoedigd door
een groepje enthousiaste buren
(waaronder mijn vrouw) die de
Kantine (in wording) wilden
opknappen, en met hulp van o.a.
oud-collega Elke, verdiepten we ons
in alles wat bij het beheren van zo’n
gebouw komt kijken. De SANTOvonk
sloeg over op mij en de rest is
geschiedenis.
Zomer 2023. Op den bots spreek
ik af met Pieter op een terrasje in
Gent. Hoewel hij van bij de start
van SANTO even enthousiast was
als ik, heeft hij het beheer al snel
om persoonlijke redenen moeten
loslaten. Maar hij is ons blijven
volgen en steunen, samen met
Roger, die in dit fotoboek ook een
mooie plek kreeg. Ik vertel Pieter
over het eindfeest en de boodschap
van mijn bestuur om op de centen
te letten. De inflatie en energiecrisis
hadden er stevig ingehakt en dure
cadeaus voor vrijwilligers waren
financieel niet haalbaar. Pieter stelt
voor om de druk van een fotoboek
te sponsoren, als ik zorg voor de
inhoud. Zo hebben we toch iets
moois om zeven jaar SANTO af te
kunnen sluiten. En ik ben blij, want
ik wou al lang zo’n boek (voor
mezelf dan toch).
We zijn nu twee weken voor het
eindfeest. Na weken van foto’s
verzamelen, ordenen en herordenen,
ligt het boek er (bijna). Mijn hoofd
is één groot foto-mistgordijn. Roel
brengt redding en springt bij met
het schrijven (tot laat in de avond
samen fotobijschriften bedenken…
vuur!) en Lin doet de finishing touch
met haar handgeschreven titels bij
elk hoofdstuk.
Rest me nog enkel dit nawoord.
Door er nu bij stil te staan, besef ik
hoe sterk deze plek mijn leven >
142 Slotwoord 143

bepaalde. Ik begin even wat te
rekenen. Meer dan 5000 keer heb
ik een rondje naar en door SANTO
gelopen, om te checken of alles op
slot was, de lichten uit, de kranen
dicht. En minstens zo vaak gebukt
om wat vuiligheid op te ruimen.
Zeker 200 gezellige, maar drukke
(en licht chaotische) vrijdagen met
markt en het café, dat is beter
dan een fitnessabonnement. Het
was nooit rustig. Sluikstorters
betrappen, cola-boefjes aanspreken,
fietsendieven opsporen, en
tientallen keren een overstroomde
hal droogtrekken (of stofzuigen
samen met Matty). Om nog maar
te zwijgen van het maandenlang
zoeken naar de reden waarom de
elektriciteit telkens weer uitvalt
(nog steeds niet helemaal opgelost).
Maar al die klusjes zijn niet de
essentie. Een buurthuis beheren,
dat is buren de ruimte geven om
zelf activiteiten te organiseren en
hun passie te delen. Tekenlesjes,
schaaklessen, programmeerlessen,
robotjes bouwen, met go-carts
racen, ijsjes maken en verkopen,
zeepkisten bouwen, dansles geven,
je sportpassie delen… Elke keer
opnieuw betekent dit (letterlijk)
weer plaatsmaken voor een nieuw
idee of nieuw project. Nooit nee
zeggen tegen een idee uit de
buurt. Het betekent ook gewoon
de poort opengooien op te hete
zomerdagen zodat kinderen binnen
kunnen spelen. Het is jongeren
verantwoordelijkheid durven geven
in het gebruiken van de plek (met
vallen en opstaan). Er is niets zo
mooi als ervoor zorgen dat alle
buurtkinderen SANTO als hun plek
zagen, vol met (denken ze) geheime
hoekjes en kantjes. Maar het is ook
met een hardere hand een nachtelijk
lachgasfeestje onder de luifel
stoppen én de dag erna daarover
een goed gesprek met diezelfde
gasten kunnen hebben. Het is weten
dat ouders van jongeren die het
moeilijk hebben, je durven bellen
om hulp te vragen.
Het gevoel om de kinderen
die je op hun zes jaar SANTO
zag binnenkomen, nu naar het
middelbaar te zien vertrekken
en hun wijk te zien ontgroeien
is onbeschrijfelijk. En ik had
nooit gedacht om nu volwassen
gesprekken te kunnen hebben met
de gasten die drie jaar geleden
hun puberteit op en rond SANTO
beleefden en te merken hoe zeer ze
deze plek in hun hart dragen.
Het blijft jammer dat het niet gelukt
is om met de Stad een volwaardige
centrale hal in onze wijk te creëren.
Moscou-Vogelhoek heeft geen
marktplein, parochiezaal of groot
buurtcentrum. Met SANTO hebben
we week in week uit ruimte gegeven
aan 1000 (buurt)bewoners om zich
te amuseren, te ontwikkelen, en
elkaar te ontmoeten. En dat werkte,
zonder structurele subsidies. De
sterkste schouders droegen de
zwaarste lasten. Jammer dat zo’n
grote hal in of onder de nieuwe
woonontwikkeling niet kon, maar de
mensen van SANTO gaan zelfzeker
door. De vriendschappen en
samenwerkingen die zijn ontstaan,
zijn ijzersterk. En wie weet, komt er
toch ooit zo’n centrale hal… er zijn
nog lege plekken in het hart van de
wijk…
Het is mooi dat we nu kunnen
afronden. Het gebouw is op en
ik ben ook best moe. Ik put nog
even wat energie uit Bert, die de
Sportspot (die andere tijdelijke
invulling) aan het afronden is. Eén
blik of berichtje volstaat om te
weten dat ik niet de enige gek ben
met zo’n uit de hand gelopen hobby
en dat we dag en nacht op elkaar
kunnen rekenen.
Dankjewel aan iedereen die SANTO
heeft gedragen en aan iedereen die
mij mee heeft gedragen. Aan Ilse,
Limme en Mone – het thuisfront
– in het bijzonder, die moesten
accepteren dat ons huis een tweede
voordeur voor SANTO werd en
vrijdagen altijd een bijzondere
evenwichtsoefening tussen thuis
en SANTO waren. En aan mijn
collega’s die mij te pas en te onpas
mijn ‘echte’ werk aan de kant zagen
gooien om een zoveelste brandje op
SANTO te gaan blussen.
Voor mij is het gedaan met blussen.
SANTO (k)leeft verder en het vuur
blijft branden. Ook in mij, maar niet
meer als dagelijks beheerder.
Dries
144 Slotwoord 145

Zeven jaar SANTO. Dat was enkel maar mogelijk door de inzet van
honderden mensen die gepassioneerd waren én zich betrokken voelden
met onze buurt. Het is een bijna onmogelijke opdracht om hen allemaal op
te noemen, zonder iemand te vergeten. Maar we doen toch een poging en
verontschuldigen ons nu al aan die ene persoon die we dan toch uiteindelijk
over het hoofd zouden gezien hebben. In geheel willekeurige volgorde gaat
onze welgemeende dank uit naar:
Ben, Bert, Siegried, Matty en Geert en hun vzw’s om te pionieren! Daarin
geholpen, bijeengebracht en gesteund door wijkregisseur Nathalie. Ben
(vzw Novgorod) bracht kunst en ondernemende kunstenaars naar SANTO,
dankzij Elke W. was er een witte muur om die kunst aan op te hangen.
Geert (Sportquest) is nog steeds actief in Vogelhoek. Bert, maar vooral
Siegried (Sportaround) en Matty (SBA) bleven al die jaren aan boord van het
SANTO-schip en werden de verpersoonlijking van de sociale, opvoedende en
zorgzame kant van SANTO. Respect.
Pieter, Roger en Sofie R, die in de begindagen Ben hielpen om SANTO
financieel gezond te krijgen en van SANTO een plek maakten waar Roger
graag zijn Omer komt drinken.
De andere Ben (de fotograaf van heel wat foto’s uit de beginjaren) en al zijn
collega-buurtbewoners van Zomer in Moscou die zorgden voor de eerste
activiteiten (Bar112, Kantine112…).
Fietsenmaker Thomas en Lieven van Op Wielekes, voor de het
fietsuitleenpunt in de begindagen, ook met de hulp van Sofie R.
Alle oprichters van De Buren van Moscou-Vogelhoek, de vzw die SANTO
draaiende hield. Jens, Dries, Elke, Lin, Bart, Johannes, Ester, Susanne, Ilse,
Eren, Jolien en Natalie A. Een eervolle vermelding voor Natalie Kennes die
het interieurontwerp maakte voor de Kantine die ook zal verder leven op
het Arsenaal. >
148 Dankwoord 149

Alle bestuurders en leden van de Algemene Vergadering Elke D, Elke R, Bart,
Johannes, Jolien, Ester, Evelien, Soetkin, Nisse, Sofie VK, Sofie J, Stien, Koen,
Geraldine, Bernard, Karel, Lise, Matthias, Aaron, Jens DC, Jens A, Lin, Natalie,
Bram en Roel. Met toch wel een speciale vermelding voor Lin, die letterlijk
haar stempel op SANTO drukte met haar prachtige lay-out werk én met
voorsprong de langst meedraaiende bestuurder is. En ook chapeau aan Elke
DD, Elke R en Bart voor hun hulp met de boekhouding, een wat ondankbare
en loodzware taak. Inclusief al het uitzoekwerk in de begindagen (hoe zit
dat nu met die BTW?…). En voor Jens DC als eerste beheerder van SANTO.
En voor Fred zijn hulp aan het bestuur als formeel niet-bestuurder. En nu
eigenlijk ook Isabelle, die de laatste maand van SANTO toch haar steentje
wil bijdragen om de toekomst te verzekeren :) Mochten er een nieuw
bestuur gekozen worden, ze zou er zeker bij zijn.
Een buiten-categorie vermelding voor Pieter-Jan, de aspirant-deken van de
wijk, organisator van menig zot event zoals de go-cart race (met Matthias,
Roel, Lin…), onze buurtkenner met prachtige organisatieskills maar nooit
formeel bestuurder.
Alle organisaties op SANTO, met hun drijvende krachten en vele
geëngageerde lesgevers én al hun bezoekers, leerlingen, cursisten… of hoe
je ze ook noemen wil: Skateboard Academy (Matty, Felix, Gert, Florian,
Petros, Wout, Nona, Pablo, Brecht(eld), Samie, Sander, Bram, Gust, Nick,
Stieven, Saymour, Jonah, Robbe, Flavio, Bert, Celine, Eva, Laura, Nel, Rover,
Stipe, Evelien, Jens M, Luca, Staf, Stan, Jeroen, Willem, Ben Janna, Joa, Harm,
Koen, Simon, Tom Mathieu, Ewout…), Sportaround (Siegried, Maxim, Nel,
Mohamed, Suleman, Otis, Yassine, Yoni, Meriam, Imane, Zeinab, Farida,
Ismira… en de vele stagiairs), Vrije Academie Gent (Dirk, Caro, Marc, Lin,
Valerie, Gilles, Jan, Mirthe, Nico, Jill…), Lori van de yoga, Inge van Jump 4 Joy
en lesgevers, de basket trainers in opdracht van Sportaround (Mario, Marvel,
Meindert…), Katrien van Ginga Mundo Bélgica (capoeira), Wouter, Wouter
(Frisko) en zijn team van Flow de Gand, Jasper, Simon, Silke, Maarten, Lisa
en Els van Ghent Basketball voor hun basketkamp (eens een zomer met
meer dan enkel Sportaround-speeldagen en skatekampen!) en 3X3-toernooi.
Siel die yogalessen kwam geven…
Seppe en Jan, die alles maken konden en er bij problemen sneller stonden
dan een gemiddelde brandweerwagen vertrekken kan. Jullie motto – niets is
onmogelijk – zullen we nooit vergeten.
Ellen en Hans van SOGent, onze “huisbazen”, die vaak mee nadachten over
creatieve technische oplossingen (“we hebben nog ergens een poort liggen
die hier wel zal passen”) en mee durfden te investeren in bijvoorbeeld
de elektrische verwarming. En ook de mensen van Weerwerk, die met de
regelmaat van de klok de hekken rond SANTO opnieuw vast kwamen zetten,
zodat niemand op het gebouw kon kruipen.
Wijkregisseur Nathalie, buurtwerkers Bart en Lena en al hun collega’s bij
de Stad die alles deden wat hun mogelijkheid lag om SANTO te helpen.
Met speciale vermelding voor Jessica, die de twee scholen actief tot bij
SANTO bracht. En voor alle shiften die Nathalie achter onze bar deed, geheel
vrijwillig!
Nathalie K voor het ontwerp van de Kantine.
Alle barvrijwilligers (tientallen!) op vrijdagen en tijdens evenementen, met
enkele vaste waarden zoals Willy (in memoriam), Marc, Koen, Matthias,
Carine, Kathleen, Roel P, Els & Koen, de leutige groep ouders (meestal
moeders) van de Sportschool of het Sint-Gregoriuscollege… En speciale
vermelding voor Mik, de broer van Lin, en Egon, de zoon van Elke W, die
er op zot drukke momenten telkens waren om hard te werken. Eervolle
vermelding ook voor onze voormalige buurtbewoner Matthias die de bar
open hield tijdens zijn wacht-uren (lang leve de jobs in de chemie) en toch
wel zeker 1000 saucissen heeft gebakken.
Shout out ook naar Pedro die ons al eens wat (veel) l’Arogante sponsorde.
En Paul, de vriendelijke vertegenwoordiger van Coca-Cola. Voor alle leuke
sponsor-acties die hij deed (en stiekem ook omdat hij gedoogde dat we fluo
groene Ginstberg-limonaadjes vanuit zijn frigo verkochten). En uiteraard
slager Lips & bakker Filip voor de Saucissen op SANTO (met broodjes!). En
de fijne samenwerking met Arne en Koen van het Tietje-bier, Denis en Juan
van de Wilde Brouwers, Yves van Hoet-Drinks en de mannen en Eline van
Bierhalle. Wat een top-service week in week uit.
De buurtbewoners die zelf activiteiten organiseerden: schaker en programmeur
Jens, tekenaars Indra, Jorn en Martine, kunstenares Sofie VV, Bart V
met zijn Ciné Kids, Ilse en Jens voor hun makersmarkten, quizzers Karel en
Eline en bitterballen-bakkers en bar-helpers tijdens quizzen Lise en Jeroen.
Onze hondstrouwe stagiairs Jolan en Amanuel, die hard gewerkt hebben en
op deze atypische stageplek veel geleerd hebben. >
150 Dankwoord 151

De Argentijnen die bij de eerste Corona-lockdown op parking Driebeek
strandden. Zij hebben zich super nuttig gemaakt met klussen op SANTO (en
hebben ook onze lokale bieren leren kennen).
De vrijwilligers die ons digipunt open hielden en de kinderen begeleidden
op de computer (en Janneke van District09 voor haar hulp bij de opstart).
Boekhouder Simon (de Cijferraad) en zijn team (Doris en Katleen) voor het
verwerken van onze kasboeken, BTW-aangiftes, jaarverslagen…
Dries zijn thuisfront, voor al die avonden dat hij weggeroepen werd, SANTOmensen
aan de deur stonden, al die telefoontjes op vakanties en al die
vrijdagen dat hij later op familieweekend vertrok. En Dries zijn collega’s bij
Meneer de Leeuw (Pepik en Jan!), Sportaround en Ghent Basketball die er
voor zorgden dat hij toch nog een inkomen had en ermee leerden leven dat
SANTO steeds weer voorrang kreeg op alle andere opdrachten.
De immer vrolijke jobstudenten die de drukke momenten aan de bar
aanvulden: Mo, Norah, Tillen, Hélène, Maxim, Rosalie, Bo, Elle, Katarina,
Charline, Maxim
Nilaj van HUJO met haar robotlesjes. Wat fijn dat zij kwamen binnenwaaien
met dat idee.
De oudercomités van de twee scholen (Eva, Anne, Freekje, Thomas, Veerle…)
voor het samen organiseren van School’s Out!
Jeugdinspecteur Sven om mee de kinderen op het rechte pad te houden.
Juweelidee Ilse en Joëlle om hun vergaderingen en activiteiten ook op
SANTO te doen, te helpen met de makersmarkten en Joëlle voor de vele
mooie foto’s en enthousiaste posts op Present in Gent.
De boksers (Bayram en zijn vrienden), om wekelijks mee een oogje in het zeil
te houden.
Bruna en haar familie om te helpen SANTO proper te houden en Luke voor
zijn hulp bij klusjes.
De jongeren onder de luifel (Nayan, Marouanne, Nico…). Ze lieten het niet
altijd even proper achter (maar deden wel hun best), maar zij waren de
beste nachtwakers die we ons konden inbeelden. Ze zorgden er mee voor
dat er niet gesluikstort werd, belden als er wat verdachts gebeurde of
wanneer het gebouw niet goed afgesloten was.
Emmy, Vittorio, Lieve en Henke van het Caravanneke, Pedro en Gaia, en
Sandra (Cuvée Canon) voor al het lekkers dat ze klaar maakten op ons
buitenterras.
De SANTO-girls voor hun enthousiasme, het mee proper houden van het
gebouw en alle leuke activiteiten die ze organiseerden.
Sjarel, Karel en Bert, de pioniers van Lokaalmarkt. Zonder hen zouden we
nooit zo’n gezellige markt op vrijdag gehad hebben. In al die jaren hadden
we heel wat hulp op de markt, van Emily, Rob, Nathalie, Sarah en Maxim als
marktbeheerders en van Davido en Maarten voor het wekelijks opbouwen
van de markt en Catherine voor het wekelijks nalezen van de nieuwsbrief.
En uiteraard alle marktkramers zelf, te veel om op te noemen. Stuk voor stuk
gedreven, geëngageerde ondernemers die met hun hun vakwerk de wereld
een stukje beter maken.
Ludovic en Laurien van Seeuws verzekeringen. Het vriendelijkste
bankkantoor ter wereld, ons aangeraden door Bart.
Een hoop jongeren die spontaan kwamen helpen met het opbouwen van het
terras, het versleuren van drankbakken, het opkuisen van SANTO… en ééntje
die geheel spontaan uit eigen beweging een wc-meneer onderneming
startte op vrijdagavond: 50 cent voor een toiletbezoek op SANTO ;)
De organisatoren van Sorry, Not Sorry. Die brachten ambiance in de wijk.
Kymo One – de graffiti kunstenaar die een hele expo rond SANTO maakte.
Daarbij aansluitend: Yassin die er in slaagde met zijn stepje al een kunstwerk
omver te rijden nog voor de expo geopend was. Je kostte ons veel energie,
maar gaf ons ook veel vriendschap terug!
Die van Moscou (dat zijn die van Balbouchka: Aaron, Lynn, Annie, Wim,
Pieter, Peter, Pieter-Jan…) om samen Moscou Feest te organiseren en er zo
een nog wijzer weekend van te maken. >
152 Dankwoord 153

Alle bar-bezoekers (ouders en kinderen) om onze buurtplek in stand te
houden door liters appelsap, rosé, cava, pintjes, Omers, Duvels en al die
lokale bieren te drinken. Ahja en chips, veel chips. Als we snel rekenen, zijn
er misschien wel 100.000 consumpties doorgevlogen in al die jaren. Daarom
misschien ook dat onze jongeren soms zo wild zijn.
Maarten van de jeugddienst die in 2017 de voorbereidende
denkvergaderingen over ‘wat met de ruimte kon gebeuren’ mee
coördineerde en Sportaround als buurt- en jeugdwerking erbij betrok.
Zonder hem geen Bert en zonder Bert geen SANTO.
Cathy van de sportdienst die op onze vraag mee materiaal ter beschikking
stelde zoals doelen, tribunes en (vooral) dat broodnodige net tussen het
sportveld en de ‘plaats voor kunst’. Dat heeft veel gebroken kunstwerken
voorkomen.
De directies en (zorg)leerkrachten van de beide scholen (Sportschool en
Sint-Gregorius) die mee hun leerlingen warm maakten om naar SANTO te
komen en zelf op vrijdag onze kas “after work” kwamen spijzen. Een extra
dankjewel aan Sabrina van het secretariaat om al onze flyers te kopiëren en
verdelen in de school.
Onze verschillende (buurt)-dj-bands die ons doorheen de jaren van feest
hebben voorzien: Jess G & The Melons, Brasco, The Akulas, Girls Called Pony,
En de legendarische feestjes van DJ Andy of was het DJ Patrick?
Ook nogtal van events die we niet mogen vergeten: dankjewel aan Olya
van Pussy Riot om op SANTO een Summer School te organiseren met een
zeer pussy-riot-achtige slotshow in de straat! En ook aan die ene Zuid-
Koreaanse punkband die in de oude douches van de brandweermannen een
optreden knalde! De Vooruit (nu Viernulvier) organiseerde een paar toffe
theatershows in SANTO zoals Tamara Cubas ‘Multitud’ en Smells Like Circus.
En dank u aan het Festival van de Architectuur om onze wijk te verbinden
met Ledeberg via dominostenen.
De buren voor hun geduld met ons wanneer we te laat lawaai maakten of de
skate-ouders voor hun oprit parkeerden.
En last but not least, daar waar het allemaal mee begon: de brandweermannen
die prachtige lectuur achterlieten waar kinderen op SANTO zich aan
konden vergapen. Maar ook om onze kinderen nog opnieuw uit te nodigen
in Melle voor een rondleiding.
Katelijne, Christine, Christine, Ilse en alle hardwerkende leraren voor het
experiment van de 4dagen-lesweek in Sint-Gregorius, waarmee SANTO en
de school het VRT-nieuws haalden. Een unieke samenwerking.
De kuismachine van Boels die ervoor zorgde dat kilo’s stof werden opgekuist
de eerste weken en de ruimte bruikbaar werd.
De Rode Duivels die in 2018 voor leuke, sfeervolle momenten zorgden om
samen met de buurt te supporteren voor de onvergetelijke matchen tegen
oa Japan en Brazilië. Ook hun latere toernooien lokten heel wat volk.
De mede-organisatoren van Gentbrugge Feest, toch een mijlpaal in de
SANTO-geschiedenis.
De Sint die SANTO nooit vergat te bezoeken (en mooi ook dat hij voor en na
zijn passage ook telkens even langs ging bij Dries, om nog een koffietje te
drinken alvorens zijn lange reis naar huis weer aan te vatten).
154 Dankwoord 155

COLOFON
Verantwoordelijke uitgever: Roel Vanderbeuren, Oscar de Gruyterstraat 18, 9050 Gentbrugge
Fotoselectie: Dries Gysels
Eindredactie: Dries Gysels
Tekstjesschrijvers: Dries Gysels en Roel Vanderbeuren
Vormgeving: Laurenz van Gaalen
Prachtig SANTO-handschrift (titels): Lin Seminck
Mentale steun: Matty Zighem
Hulp van het maken van de lange lijst waarin we iedereen bedanken: Bert Misplon, Matty
Zighem en Lin Seminck
Geduld: het gezin van Dries (Ilse, Limme en Mone), want dit boek had (weer) even voorrang
Fotografen: Ben Benaouisse, Ben De Kock, Dries Gysels, Lin Seminck, Joëlle Verbeeck,
Matty Zighem
Het ontwerp en de druk van dit boek waren enkel maar mogelijk dankzij de (financiële) steun
van Pieter Deschamps (Fielding Factory BV), Meneer de Leeuw BV en Sportaround vzw.
Gebruik van tekstfragmenten wordt aangemoedigd, mits voorzien van bronvermelding.
Wil je weten van welke fotograaf een bepaalde foto is of foto’s gebruiken?
Stuur ons een mailtje op dries@santo.gent
Gentbrugge, september 2024
158 159