Inkijk fom

Classic
Altijd
Het beste van 75 jaar Formule 1
op pole!
100
pagina’s
Adviesprijs € 6,99 19 juni - 10 juli
AP
classic
special
2025
8 718972 281687
00125
EXCLUSIEF INTERVIEW
Max Verstappen:
‘Het geluid van F1
vroeger vond ik magisch’
BERNIE ECCLESTONE Controversiële ziener | NIKI LAUDA De Mythe
AYRTON SENNA Het fatale weekend | MICHAEL SCHUMACHER Hoe Ferrari weer kleur kreeg
EVOLUTIE F1-AUTO Van chroom naar carbon | KEES VAN DE GRINT Bandenoorlog

INHOUD
Classic Nummer Special XX - 2025 2024
Foto: Getty Images
12 GALLERY’S
Het allermooiste beeld
uit 75 jaar Formule 1
06
MICHAEL SCHUMACHER & FERRARI
‘Zijn invloed is nu nog voelbaar
in het DNA van Formule 1’
R U B R I E K E N
3 Voorwoord
26 Techniek 75 jaar F1
64 Britse helden van de Sixties
73 Column Noël Ummels
82 Nederlanders over hun F1-moment
93 Column Nelson Valkenburg
94 Records om te janken
96 Eeuwige statistieken
Foto: Getty Images
16
MAX VERSTAPPEN
‘Vond het geluid vroeger
heel indrukwekkend’
36
JUAN MANUEL FANGIO
Portret van een Argentijnse
kampioen en cultheld
Foto: Getty Images
4

Foto: Getty Images
Foto: Getty Images COLOFON FORMULE 1
44
Foto: Getty Images
BERNIE IN CIJFERS EN CITATEN
‘Slechte publiciteit
bestaat niet’
78
PIETJE BELL VAN DE FORMULE 1
Hoe Hans Heyer stiekem
meedeed aan een F1-race
FORMULE 1 Magazine
Uitgave van Roularta Media Nederland
Onderdeel van Roularta Media Group
www.formule1.nl
Bezoekadres
Spaklerweg 53, 1114 AE Amsterdam
Abonnementen en klantenservice
FORMULE 1 Magazine niet ontvangen? Verhuisd?
Regel eenvoudig en 24/7 jouw abonnementszaken
op account.mijnmagazines.nl of mail naar
klantenservice@formule1.nl .
Post: FORMULE 1 klantenservice, Postbus 606,
7000 AP Doetinchem
Of bel: 020 894 7546 (ma t/m vrij 9-17 uur)
Redactie
Hoofdredacteur: André Venema
Chef redactie: Frank Woestenburg
Redactie: Gerard Bos, Bas Holtkamp,
Gwen Kleverlaan, Roland Pijnen (stagiair)
Vormgeving: Almar Uilenbroek
Eindredactie: Robert van Overbeeke
Medewerkers: Jeroen Bleekemolen, Mischa
Bijenhof, Robin Frijns, Rob van den Heijkant,
Rob Kamphues, Matthijs Nijhuis,
Ernest Knoors, Noa de Ruijter, Noël Ummels,
Nelson Valkenburg, Koen Vergeer
Marketing
Suzanne van den Berg, Tess Brentjens, Patricia
de Bruin, Janneke van Deursen, Emma de Jong,
Erik Stuut, Gijs Wigger, Rajno van Wilgenburg,
Marije Zonneveld
Distributie losse verkoop
Aldipress BV (Nederland) en AMP (België)
Druk
Roularta Printing
Contact
Abonnementen: Ga voor actuele abonnementsaanbiedingen
naar mijnmagazines.nl
Redactie: Spaklerweg 53, 1114 AE Amsterdam
E-mail: redactie@formule1.nl
Adverteren: Roularta Media Nederland
020-2105459 advertising@roularta.nl
Copyright © 2025 Roularta Media Group
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of
openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie,
geluidsband, elektronisch of op welke wijze dan ook, zonder
schriftelijke toestemming van de uitgever.
Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van
Roularta Media Nederland zijn de algemene voorwaarden van
toepassing die te vinden zijn op roularta.nl/voorwaarden .
54
NIKI LAUDA
‘Koning of bedelaar, voor
Niki was iedereen gelijk’
Foto: ANP
Foto: ANP
68
AYRTON SENNA’S LAATSTE WEEKEND
Requiem van een legende: ‘Ik
kon niets meer voor hem doen’
88
KEES VAN DE GRINT
‘Je leven hangt af
van de banden’
5

1950 - 1959
Het is 13 mei 1950 als de eerste Grand Prix
van het nieuwe wereldkampioenschap
Formule 1 het levenslicht ziet. Plaats van
handeling is Silverstone, een voormalig
militair vliegveld dat dient als circuit.
Foto: Getty Images

INTERVIEW
MAX, DE
LIEFHEBBER
Als racepurist in hart en nieren kan Max Verstappen genieten van oude
beelden op YouTube. Hij koestert de rijke historie van de Formule 1, zo
bekent hij, meer dan het huidige tijdperk waarin alles tot achter de
komma gereguleerd lijkt. “Ik heb zelf een keer in een Honda van 1965
mogen rijden. Dat voelde voor mij als een sprong terug in de tijd.”
Frank Woestenburg
@FrankWoestF1
Als kleuter wandelde viervoudig wereldkampioen
Max Verstappen aan de hand van
vader Jos en moeder Sophie al geregeld door de
Formule 1­paddock. Soms ziet hij nog foto’s
langskomen, ook op social media, van hem
met Michael Schumacher of een andere
grootheid uit die tijd. “Leuke foto’s! Maar als ik
heel eerlijk ben, herinner ik me van die
weekends vooral dat ik lekker aan het spelen was. Voor mij was de
paddock één grote speeltuin.”
Verstappen zit er ontspannen bij, aan het tafeltje in de hospitalityruimte
van Red Bull in Montreal. Een gesprek met als thema ‘75
jaar Formule 1’ is voor hem ogenschijnlijk een vorm van
ontspanning. De lach is geen moment ver weg in ieder geval. Een
keer geen lastige vragen over botsingen, verloren WK­punten,
dreigende schorsingen en het uitblijven van effectieve upgrades,
waarbij hij voortdurend zijn woorden moet wikken en wegen,
maar gewoon praten over de geschiedenis van de sport en zijn
eigen bijdrage daaraan. Verstappen, de liefhebber, spreekt.
Jacky Ickx, de Belgische F1­legende uit de jaren zestig en zeventig,
maakte laatst nog een treffende opmerking. “Max is een van de
weinige coureurs die nog wel eens naar me toe komt om hallo te
zeggen. Dat raakt me.” Het zegt veel over Verstappen. Hij heeft
respect voor de historie van de sport en de kampioenen van
weleer.“Ik zie soms wel klassieke racebeelden, ook op YouTube, de
highlights van oude races. Dat vind ik mooi”, vertelt Verstappen.
“Dan zie je ook hoe snel alles verandert, de sport en de tijd.”
WAT WILDER
“Als je kijkt naar de jaren zeventig, die waren in de autosport
duidelijk wat wilder. Toen kon er meer, op en naast de baan. Maar
dat was ook gewoon de wereld van toen. Op het moment zelf was
16

dat natuurlijk helemaal top, al was het racen wel wat gevaarlijker.
De coureurs van toen hadden echter wel als voordeel dat ze zich
vrijer konden bewegen. Zij hadden geen last van social media en
dat soort zaken.
Maar goed, de wereld verandert en daar moeten we allemaal in
meegaan. Tegenwoordig wordt alles en iedereen meer in de gaten
gehouden, helaas.”
“Ik heb het er wel eens over gehad met Nelson senior (Piquet, de
schoonvader van Verstappen, red.) en met mijn eigen vader. We
komen dan wel altijd tot dezelfde conclusie, namelijk dat zij er
vroeger waarschijnlijk niet genoeg van hebben genoten. Dat hoor
je inderdaad vaker van mensen zodra ze gestopt zijn.”
De jaren zeventig en tachtig staan ook symbool voor oldskool
racen. Meer grindbakken en muren, minder bandenmanagement,
uitloopstroken en track limits. Dat spreekt je ook
meer aan, vermoed ik.
“Ja, dat sowieso. Ik hou van het pure racen. En van de echte
circuits, die we nog op de kalender hebben staan. Klassieke
circuits vind ik mooier om op te rijden dan banen waar minder
beleving in zit. Zandvoort, Suzuka, Spa-Francorchamps, dat
blijven voor mij echte topcircuits.”
Maak je je weleens zorgen over de richting die de sport op gaat?
Maakt men voor jouw gevoel de juiste keuzes om op termijn bij
de fans tot de verbeelding te blijven spreken?
Verstappen lacht om de spagaat waarin hij zich geplaatst voelt.
Dan: “Tegenwoordig moet je helaas voorzichtig zijn met wat je
zegt, want uitspraken worden al snel breed overgenomen. Maar als
ik me diplomatiek mag uitdrukken: ik ben geen fan van
stratencircuits.”
GRINDBAKKEN
“Vroeger had je overal grindbakken, dat was eigenlijk veel beter.
Maar sommige circuits delen we natuurlijk ook met de MotoGP,
waar men niet van grindbakken houdt. Dus soms ligt het niet aan
de Formule 1 en is het nu eenmaal de realiteit. Ik kan er niets aan
veranderen, maar ik had bepaalde zaken natuurlijk wel graag
anders gezien, dat zeker, ja.”
En jij niet alleen. Hier en daar wordt de discussie gevoerd of de
sport terug moet naar het fluitende geluid uit het tijdperk van de
atmosferische V10­ en V12­motoren…
“Dat zou betekenen dat we terug moeten naar de oordoppen.
Ik denk dat niet alleen de coureurs, maar zeker ook de fans op de
tribunes het absoluut beter en mooier zouden vinden.
Dat geluid en de extra decibellen roepen veel meer emoties op. Het
maakt de totale beleving van het kijken naar een Formule 1-race
veel intenser. Als kleine jongen droeg ik vroeger oordoppen.
Het had niet eens met de pure snelheid te maken, maar alleen het
geluid al… Ik vond dat zelf altijd heel indrukwekkend.
Toegegeven, de huidige situatie is wellicht wat beter voor het
gehoor, maar voor de passie zou je beter kunnen teruggaan naar
de luide motoren van toen.”
18

INTERVIEW
De Formule 1 doet sinds enkele jaren ook steeds meer landen
aan zonder een echte autosportcultuur. Het is een keuze vooral
voor het geld. Daarnaast koestert men de hoop dat de
autosport in de betreffende regio’s een impuls krijgt…
“Dat begrijp ik. Uiteindelijk hoop je dat er ook in die landen een
autosportcultuur ontstaat. Maar als het aan mij zou liggen, zou de
kalender er heel anders uitzien en ook minder races tellen.
Circuits die wat mij betreft een status aparte zouden verdienen en
altijd op de kalender thuishoren, puur op basis van sportieve
gronden, zijn voor mij Spa, Zandvoort, Silverstone, Imola, Suzuka
en Brazilië.”
En stiekem ook de Nürburgring Nordschleife?
“Haha. Dat gaat ’m met de Formule 1-auto’s die we nu hebben echt
niet meer worden, vrees ik. Met GT3-snelheid is het oké en nog
goed te doen. Ik heb wel af en toe oude beelden gezien, ook van
Formule 1 op de Nordschleife… Dan weet je één ding zeker: de
Formule 1 daar, dat zal nooit meer gebeuren. Veel te gevaarlijk.”
Over gevaar gesproken: de jaren zestig, ook wel de Killer Years
genoemd. Jaarlijks overleed zo’n tien procent van de grid in de
Formule 1. Kun je je daar iets bij voorstellen, dat je als coureur op
zondag aan de start verschijnt in de wetenschap dat het wel
eens de laatste keer zou kunnen zijn?
“Dat is nu een bizarre gedachte, maar op dat moment was het de
realiteit die ook als redelijk normaal werd beschouwd. Het hoorde
bij die tijd. Misschien, als we elkaar over twintig, dertig of veertig
jaar weer spreken, kijken we terug op de periode van nu en zeggen
we ook: ‘Waar waren we eigenlijk mee bezig? Dit is wel heel gek.”
PERCEPTIE
“De technische evolutie zal over veertig jaar minder groot zijn dan
de vooruitgang die we de afgelopen decennia hebben geboekt, ook
op het gebied van veiligheid, maar tijden veranderen nu eenmaal
snel. En daarmee ook de perceptie van mensen. Vroeger stond men
minder stil bij de gevaren van autosport, maar als je nu sommige
oude beelden terugziet, dan denk je wel: ‘Jee, wat was dat
ontzettend gevaarlijk!”
“Ik heb zelf in 2019 op de oval-testbaan van Honda in Tochigi in
een Honda uit 1965 mogen rijden. Dat was met de klassieke
RA272, waarmee ooit de eerste zege voor Honda in de Formule 1
werd behaald. Het rijden met die auto was enorm wennen. Ik paste
er amper in, er waren geen veiligheidsgordels, ik moest schakelen
met een voetkoppeling, wat ik al even niet meer had gedaan, en de
benzinetank zat vlak naast me. Rijdende bommen, ja. Dus het was
zaak om niets te raken, haha. Maar het was een geweldige
ervaring. Wat een geluid! Het voelde voor mij als een sprong terug
in de tijd.”
De sport is sinds die tijd veel veiliger geworden, maar sta je wel
eens stil bij de gevaren van de sport? Nu misschien meer nog
dan enkele jaren terug, nu je zelf ook weer wat ouder bent?
“Racen blijft altijd gevaarlijk. Je bent je wel bewust van de
mogelijke gevaren bij bepaalde acties op hoge snelheid.”
In hetzelfde weekend dat Max Verstappen zijn opwachting maakte
in zijn allereerste vrijdagtraining in de Formule 1, in Japan 2014,
beleefde Jules Bianchi op zondag een huiveringwekkende crash
die hem later fataal werd. Het is vooralsnog het laatste dodelijke
slachtoffer in de koningsklasse van de autosport. In andere
‘Ik hoef mezelf later niet in de
bioscoop terug te zien’
Foto: Red Bull
19

TECHNIEK
VAN CHROOM NAAR CARBON:
Het is bizar hoeveel de Formule 1-auto’s zijn veranderd sinds de eerste officiële
Grand Prix in 1950. We nemen je per decennium in vogelvlucht mee door de
technische en innovatieve transformatie die deze snelheidsmonsters in
de afgelopen 75 jaar hebben doorstaan.
Samenstelling: Bas Holtkamp
De sigaarvormige Alfa Romeo 158 waarmee in 1950 de eerste wereldtitel in de Formule 1 wordt behaald.
JAREN 50
SIGAREN OP WIELEN
De allereerste Formule 1-races worden
gereden in auto’s die nog het meeste lijken
op sigaren op wielen. Neem de Alfa Romeo
158, waarmee Giuseppe Farina in 1950
wereldkampioen wordt: motor vóórin,
geen vleugels, smalle profielbanden en
een coureur in een wollen trui met leren
helm. En veiligheidsgordels? Dat vinden
ze maar gevaarlijk. Stel dat je erdoor blijft
hangen als je uit de auto wil springen
tijdens een crash! Aerodynamica en
elektronische hulpmiddelen zijn nog
toekomstmuziek. Nee, het draait in deze
periode om bruut vermogen, mechanische
grip en moed. Heel veel moed.
JAREN 60
GROTE DOORBRAKEN
In de jaren zestig ontdekken teams als
Cooper dat je veel meer uit een auto haalt
als je de motor niet voor maar achter de
rijder plaatst. Op deze manier wordt het
gewicht beter verdeeld en stuurt de auto
veel strakker. Het lijkt vanzelfsprekend,
maar het is dan een revolutionaire
ontwikkeling. Enzo Ferrari vindt het maar
niks. “Paarden trekken de wagen, ze
duwen hem niet”, bromt de Italiaan die
uiteindelijk overstag gaat.
Ook de aerodynamica doet langzaam haar
intrede. Aan het eind van het decennium
verschijnen de eerste vleugeltjes. Lotus,
onder leiding van de geniale Colin
Chapman, loopt hierin voorop.
26

75 JAAR PIONIEREN IN DE F1
Foto: Getty Images
Foto: Getty Images
Het Britse team begint te
experimenteren met kleine
vleugeltjes die de auto op het
asfalt drukken. Ook komt
Chapman met het ‘mono coque’-
chassis. De coureur zit hierdoor
in een soort badkuip van
aluminium die veel lichter,
stijver en veiliger is dan het oude
buizenframe. Het is een voorloper
van wat alle moderne
raceauto’s vandaag de dag
gebruiken.
Met de Lotus 49B wordt in 1968 voor het eerst geëxperimenteerd met vleugels in de F1.

1990 - 1999

Het had zomaar zijn dood kunnen zijn, maar Jos
Verstappen overleeft één van de meeste beruchte
Formule 1-branden ooit. Het is een vuurzee die
zijn weerga niet kent, in de pits in Hockenheim
tijdens de GP van Duitsland in 1994.
Foto: Getty Images

Foto: Getty Images

PORTRET | NIKI LAUDA
NIKI LAUDA
DE MYTHE
De staatsbegrafenis in de Weense Stephansdom in
2019 illustreert de iconische status van Niki Lauda:
Oostenrijker, drievoudig wereldkampioen Formule 1,
entrepreneur en bij leven een legende. Portret
van een fenomeen met twee beroemde vrienden.
“Hé Niki, kijk eens: ik heb je oor teruggevonden.”
André Venema
@AndreF1nl
55

2010 - 2019

Jules Bianchi overlijdt in 2015 in een Frans ziekenhuis na een halfjaar in coma
te hebben gelegen als gevolg van een ernstige crash tijdens de Grand Prix van
Japan in 2014. Daarbij is de peetoom van Charles Leclerc op hoge snelheid
van de baan gegleden en botst hij in zijn Marussia tegen een takelwagen. Het
zorgt uiteindelijk mede voor de invoering van de halo in 2018.
Foto: Getty Images

Nieuw!
9, 99
incl. gratis
verzending
binnen NL
Het officiële TT Jubileummagazine:
100 jaar TT Assen
Een uniek naslagwerk voor alle fans van motorsport en de TT Assen. Van legendarische
overwinningen tot iconische coureurs – dit bewaarnummer neemt je mee
door een eeuw motorsport op Nederlandse bodem. Alle grote sterren uit de roemruchte
geschiedenis van de ‘kathedraal van de motorsport’ passeren de revue via
exclusieve interviews en bijzondere portretten. Het officiële TT Jubileummagazine
is onmisbaar voor iedere motorsportliefhebber. Let op! De oplage is beperkt, dus
OP=OP.
Bestel nu via tijdschriftnu.nl/tt of scan