PPLU25S6

Wandelen
Het najaar nodigt je uit!
87 Neem
bijzondere
wandelingen
Hij ontsnapte in
een boekenkist...
Volg de voetsporen
van Hugo de Groot
samen het
Liefdespad
& rust
uit in de
loveseats
Kies zelf de
etappes &
loop je eigen
Pieterpad
Struinen
op straat
• Gevelgedichten
in Leiden
• Streetart in
Amsterdam
• Hofjes door het
hele land

22 28
Op stap
6 Wandel & zo
Feiten, weetjes
& hebbedingen.
12 Hoe het begon
Er was eens een
dominee die van
wandelen hield...
95 Kleine voetjes
Kuieren met de
kinderen.
Wat is ’t hier mooi!
16 Oneinig Friesland
Niet schaatsen, maar
langs 11 steden lópen!
22 Lieflijk Drenthe
Dwalen over de hei
waar de schapen het
landschap bepalen.
28 Uniek Marken
Het is geen eiland,
maar zo voelt het wel.
34 Veelzijdig Brabant
Van de duinen met
stuifzand naar de
vennen en het moeras.
4

Inhoud
62 16
Voetsporen
40 Hugo de Groot
Lopen van Slot
Loevestijn naar
Antwerpen.
46 Willem van Oranje
Wandelen in Buren
waar de prins zijn hart
verloor aan Anna.
52 Vincent van Gogh
Struinen door Nuenen
op zoek naar de
aardappeleters.
Even wat anders
58 Poëziewandeling
Kijk eens omhoog
in Leiden.
62 Liefdespad
Kus elkaar op een
loveseat in Ruurlo.
67 Hofjestoer
Ontdek de geheime
schatten van de stad.
70 Hoeveel etappes?
Kies het Pieterpad dat
bij jou past.
76 Straatkunstroute
Sta versteld in
Amsterdam.
Dicht bij de kust
82 Yerseke
Bordje oesters met
uitzicht op de haven.
88 Zeeuws-Vlaanderen
Woeste natuur in
Zeeland en nét over de
grens in België.
5

Wandel & Zo
Blij lijf
• Wandelen maakt spieren en botten sterker,
daardoor vermindert het risico op botontkalking.
• Elke dag minstens een half uur wandelen, verlaagt
de bloeddruk en het cholesterolgehalte.
• Het risico op hartproblemen daalt met 50 procent
als je slechts één uur per week actief bent.
• Als je regelmatig wandelt, heb je 20 tot 50 procent
minder risico om alzheimer te krijgen.
• Bewegen stimuleert de stofwisseling en is goed
tegen verstopping.
Smoothie voor onderweg
Nodig voor 3 personen:
150 g verse, gewassen spinazie,
1 avocado, 2 gepelde bananen,
200 ml koude yoghurt.
Snijd de avocado door en verwijder
de pit. Doe het vruchtvlees in de
blender met de bananen, de spinazie
en de yoghurt. Mix goed en neem
de smoothie mee in een thermoskan
zodat het lekker koud blijft.
Waarom wandelen we?
1. Ontspanning
2. Fit/gezond worden/blijven
3. Natuurbeleving
4. Er even tussenuit
5. Omdat ik het leuk vind
6. Frisse neus halen
7. Bezinning/hoofd leeg maken
8. Gezelligheid
9. Gevoel van vrijheid
10. Hond uitlaten
Spieren,
darmen, je
hart en
je humeur…
wandelen
is overal
goed voor
Iets lekkers in het
vooruitzicht
Ons land telt veel smakelijke specialiteiten
die hun wortels hebben
in een bepaalde plaats of regio.
Van Deventer koek tot Schiedamse
jenever en van Brabantse worstenbroodjes
tot asperges uit Noord-
Limburg. Tegelijkertijd gaan steeds
meer mensen eropuit om al wandelend
van de natuur of van een
stad te genieten. Het grote Nederlandse
smakenwandelboek van Guido
Derksen ombineert die twee werelden
in 25 smaakvolle wandelroutes
van 7 tot 14 kilometer, verspreid
over het hele land. Bij elke route zit
een routekaartje en een QR-code
om de route ook met behulp van je
telefoon te kunnen lopen.
€ 27,99, bol.com
6

Ontdek welke boom je bent op de Colckhof
De Kelten hadden een bijzondere relatie met bomen. Wie een beschermde boom
kapte, zou spoedig sterven. De heiligste boom van de Kelten was de eik, volgens hen
was iedere eik bezield door een fee en daardoor een belangrijke geluksbrenger. Op
de buitenplaats Colckhof bij Heino heeft Natuurmonumenten een Keltische bomenroute
aangelegd. Je kunt hier ontdekken welke boom of struik bij jou hoort.
Je geboortedatum bepaalt je levensboom of –struik, en die zou grote invloed hebben
op je persoonlijkheid, gedrag en levensloop. Ben je bijvoorbeeld jarig tussen 30 september
en 27 oktober, dan ben je volgens de Keltische astrologie een klimop: symbool
van eeuwig leven, trouw en volhardend. Geboren tussen 25 november en 23 december?
Dan ben je een vlier, rusteloos, nieuwsgierig en allergisch voor onrechtvaardigheid.
In totaal zijn er 13 boomtekens, ze zijn allemaal langs dit pad te vinden.
De Keltische bomenroute is te downloaden op natuurmonumenten.nl.
Die mag mee!
Als je gaat wandelen,
is elke kubieke
centimeter lucht in
je bagage zonde van
de ruimte. Deze beker
vouw je simpelweg in
elkaar als je ’m niet
gebruikt, zo neemt hij
minimale ruimte in.
Light My Fire Pack-up
Cup € 6,95, te koop bij
buitensportzaken.
A, B, C of D Welke schoenen trek je aan?
Veel winkels en merken delen wandelschoenen
in vier categorieën in,
van A t/m D. Er zijn ook tussenvormen.
Wat betekenen die letters?
A Wandelschoenen in de categorie
A zijn licht en soepel, zodat je je
voeten makkelijk kunt afwikkelen
tijdens het lopen. Ze zijn geschikt
voor wandelen op asfalt en goede
paden op vlak of heuvelachtig terrein,
met niet meer bagage dan een
lichte rugzak. Deze schoenen hebben
meestal een lage schacht.
AB Deze schoenen hebben een
(half)hoge schacht die wat meer
steun geeft aan je enkels. Daarmee
kun je goed uit de voeten in Nederland
en op glooiend terrein. Het
zijn ook prima schoenen om de
vierdaagse mee te lopen.
B & BC Bergschoenen vallen in
categorie B en BC. Ze hebben een
hogere schacht en zijn stevig en
stug, bedoeld voor ruig terrein,
buiten de paden. Ook als je zware
bagage op je rug meeneemt, kun je
beter kiezen voor B- of BC-schoenen
dan voor A schoenen. BC is nog
steviger dan B en heeft een stijvere
zool.
C Ga je een trektocht maken door
de bergen, dan zijn schoenen in
categorie C de beste keuze. Ze zijn
nog robuuster dan B- en BCschoenen
en hebben stijve zolen.
Deze schoenen heb je nodig voor
wandelingen op stenen en gruis,
maar ze zijn niet geschikt voor
wandelingen in Nederland. Onder
C-schoenen kun je bijvoorbeeld
ook stijgijzers bevestigen, voor het
oversteken van een gletsjer of een
sneeuwveld.
D Dit zijn zware, stijgijzervaste
bergschoenen met een zeer stijve
zool, bedoeld voor het zware klimwerk.
Gewoon wandelen is met
deze schoenen niet mogelijk. Je
kiest voor D-schoenen als je gaat
klimmen in het hooggebergte.
7

Tegen
Elfsteden-wandeling
een blauwgroen
decor

Of er ooit nog een Elfstedentocht komt… Laten we het
hopen. Intussen kun je de Tocht der Tochten ook per fiets,
step, mountainbike of skeelers, met de kano, oldtimer,
tractor en talloze andere vervoersmiddelen afleggen.
En je kunt gaan wandelen. Over oude kerkenpaden,
boerenlandwegen en langs sloten en plassen, dwars
door het mooie Friese land. Tekst Flip van Doorn
Hollands mooiste

Drenthe-wandeling
Bij de
hoeders
van de
heide
Uitgestrekt heideveld met hier en
daar een vennetje, een adder die
naast een fietspad ligt te zonnen,
het geroffel van een specht…
Nationaal Park Dwingelderveld
lijkt puur natuur. Maar die natuur
is ontstaan door ingrijpen van de
mens. En dankzij het schaap.

Hollands mooiste

In de voetspoiren van....
Hugo de Groot-wandeling
Vluchten
hoeft
niet meer
Het verhaal van Hugo de Groot die in een
boekenkist uit Slot Loevestein ontsnapte, is
een bekend geschiedenislesje. Maar hoe kwam
hij uiteindelijk in België terecht? Hugo's
historische v.luchtroute is tegenwoordig een
wandeling. Ondanks moderne hindernissen als
spoorwegen kun je vanaf Slot Loevestein
helemaal naar de Meirbrug in Antwerpen lopen.
Tekst Anne Wesseling | Fotografie Collectie Stichting
Museum Slot Loevestein

Wandel anders

Poëzie-wandeling
Kijk in
Leiden
eens
omhoog
Voor je het weet, loop
je er voorbij. Kijk dus
vooral af en toe omhoog
als je door Leiden
dwaalt. Meer dan honderd
gevels zijn versierd met
gedichten in meer dan
dertig talen. Uiteraard
is daar een wandelroute
langs uitgestippeld.
Tekst Caroline van der Kooij

62
Wandel anders

Liefde-wandeling
Hartstocht
in de Achterhoek
Het gaat hier om een prille liefde. Het Liefdespad in
Ruurlo is pas vijf jaar oud, uiteraard werd het geopend
op Valentijnsdag. En het is ook niet een heel lange
liefde, eigenlijk meer een ommetje . Maar de liefde is,
zoals altijd, de moeite waard. Tijdens deze wandeling
van vijf kilometer zie je prachtige kunstwerken, en
allemaal staan ze in het teken vanÉ juist!
63

Aan de kust
Yerseke-wandeling
Hier hangt
de zee
in de lucht
In Yerseke ademt alles zee. Loop
langs de oesterputten, de havens
en de bronzen Mosselman, en je
hoort in je hoofd Paskal van BLØF
zingen dat hij terug wil naar de
kust, de Zeeuwse kust. Het is fijn
wandelen door dit dorp aan de mooie
Oosterschelde. En natuurlijk loop
je ook even naar het strand.
Tekst & fotografie Annemarie Bergfeld

Lekker rennen,
jongens!
Kinder-wandelingen

Vinden kinderen wandelen ‘niks aan’? Wél als
ze door de modder mogen stampen op blote
voeten. Of wanneer ze een schat moeten zoeken,
een code kraken, een stad redden, raadsels
oplossen, trollen spotten of op een ezel
rijden op zoek naar een goede picknickplek.
Wie is er niet bang voor trollen?
Van Puerto Rico tot Zuid-Korea en van Kopenhagen tot
de Belgische Schorre: overal duiken trollen op. Zo ook
in Heukelum bij de Koornwaard. Daar kun je op ontdekkingstocht
door het Kronkelbos en het Trollenwoud. De
wandeling gaat rond het Meer van de Verdwenen Klei
oftewel de plas waar een steenfabriek jarenlang klei
uithaalde. De kinderen leren dingen over de natuur,
bijvoorbeeld door een minuut stil te zijn en te luisteren
naar de geluiden van het bos. Wie het nog niet kon,
leert bovendien fluiten op een grasspriet. En de Trollenkoning
heeft geen naam, dus wie verzint een goeie?
Leeftijd: 6-12 jaar, afstand: 3 kilometer, duur: 1,5 uur.
Tips voor de kids: doe laarzen aan en neem een pen
mee. Zoek bij ‘ontdekkingstocht Koornwaard’, start:
Parkeerplaats Koornwaard, Appeldijk 24 Heukelum.
Trollen zie
je meestal
‘s nachts,
maar soms
verdwaalt
er eentje en
die rent dan
overdag nog
rond. Goed
kijken, dus!
Op je blote kakkies
Kriebelende grassprieten, zachte blubber, koel water,
knisperende houtsnippers, prikkelende dennenappels,
stevige stenen… Daar loop je allemaal door en overheen
op je blote voeten. Voelt heel lekker aan. En als het een
beetje motregent, wordt een blotevoetenpad nog avontuurlijker.
Stampen in de modder! Er zijn meer dan 30
blotevoetenpaden in Nederland, sommige speciaal voor
kinderen. Zoals bij Dier & Tuin weide in Heeswijk Dinther
waar kinderen (vanaf 5 jaar) lopen onder leiding van
Pluis de Veldmuis, dierenweide.nl.
Ook leuk is het BloteVoetenPark in Brunssum. Er is een
doolhof, je loopt door modderpoelen en er zijn hindernisbanen
waarvan ieder kind zelf mag weten welke hij
er overslaat. Uiteindelijk is er een speelcirkel. Leeftijd:
3-12 jaar, de wandeling duurt ongeveer een uur.
blotevoetenpark.nl
Kijk, daar loopt Dik Trom
Het boek Uit het leven van Dik Trom werd in 1899 gepubliceerd,
maar gelukkig lijken de kinderen van nu daar
geen last van te hebben en lezen ze nog steeds graag
over het kattenkwaad dat hij uithaalde. Alle avonturen
van Dik Trom spelen zich af in een klein dorp, een mix
van Kruisdorp (het huidige Hoofddorp) en Etersheim
waar de schrijver C. Joh. Kieviet woonde. In de gemeente
Zeevang (ten zuiden van Hoorn) is een wandelroute van
ongeveer 5 kilometer uitgezet die je voert langs plaatsen
die zo uit de boeken van Dik Trom kunnen komen. De
Dik Trom Verhalenroute (3,5 kilometer) gaat langs de
school met maar één klaslokaal, het snoepwinkeltje
waar Dik en zijn vriendjes suikerballetjes en ander
96

Elke dag een
wandeling
maakt je een
blijer
mens
€9,99