9-2025 | Europoort Kringen

I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E
THEMA: WATER, WATERSTOFDRAGERS, OPSLAGTANKS
nr. 09 - september 2025, 64ste jaargang
BOUW HOLLAND HYDROGEN 1
‘HIER BESTAAT NOG GEEN
HANDBOEK VOOR’
KAREN DE LATHOUDER (ENECO):
‘SCHAF NETTARIEVEN OP
BATTERIJEN AF’
JAYAND BALADIEN
(HAVENBEDRIJF MOERDIJK)
FOCUS OP
DRIE PIJLERS

Duurzame en betrouwbare
mobiele energieoplossingen
Bij Bredenoord zien we de vraag naar duurzame mobiele stroomoplossingen
enorm toenemen. Onze klanten willen uitstoot en
geluidsoverlast voorkomen, maar wel flexibel, wendbaar en rendabel
kunnen werken. Stage V generatoren zijn een goede, betrouwbare
en schaalbare oplossing om NOx emissies te beperken. Maar onze
R&D afdeling werkt ook aan andere duurzamere oplossingen zoals
batterijsystemen en aggregaten op alternatieve brandstoffen.
Denk aan bijvoorbeeld HVO en biogas. Onze experts vertellen u
graag welke oplossing het beste bij uw behoefte past.
Bel of mail voor vrijblijvend advies met ons Rental team.
www.bredenoord.com
+31 (0)55 301 85 01 • rental@bredenoord.com

september - 2025 EUROPOORT KRINGEN 3
I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E
INHOUD
THEMA: WATER, WATERSTOFDRAGERS, OPSLAGTANKS 09 - september 2025
FOCUS OP DRIE PIJLERS
Op het Industrial Park Moerdijk is 50 hectare aan terrein
beschikbaar waarvan 30 hectare voor bedrijven die actief
zijn op het gebied van circulaire of biobased chemie of het
winnen van kritische grondstoffen. Commercieel directeur
Jayand Baladien zegt de lat hoog te leggen bij ‘het filteren’
van bedrijven die interesse tonen. In Europoort Kringen een
gesprek hierover, en meer.
11
‘SCHAF NETTARIEVEN
OP BATTERIJEN AF’
Ondanks de nettarieven die in Nederland op het gebruik van
batterijen worden geheven, investeert Eneco met EP NL in
een batterijproject bij de Enecogen-elektriciteitscentrale in
Rotterdam. Karen de Lathouder van Eneco legt uit waarom,
licht het nut van batterijen in de energietransitie toe en pleit
voor het afschaffen van nettarieven op batterijen.
92
‘HIER BESTAAT NOG
GEEN HANDBOEK VOOR’
Bij de bouw van de groenewaterstoffabriek Holland Hydrogen 1
van Shell is de commissioningfase aangebroken. Projectmanager
Bas van de Werff vertelt hoe het project tot nu toe verloopt, wat de
grootste uitdagingen waren en wat er nog aan werk te doen valt voor
de inbedrijfname in 2026. “We zitten nu over de helft van de bouw
en zijn systemen aan het testen.”
134

•Kogelkranen
•Vlinderkleppen
•Klep & balgafsluiters
•Schuifafsluiters
•Plaatafsluiters
•Terugslagkleppen
•Filters
•Veiligheids- &
reduceertoestellen
•Automatisering
•Regelkleppen
•Instrumentatie
•Stoom & condensaat
appendages
•ANSI appendages
Tubi Valves is een adviserende technische
groothandel in appendages en instrumentatie.
Bezoek onze website voor een totaaloverzicht
van onze producten met databladen:
www.tubi-valves.nl
De Corantijn Factorij 45e 23CII
1689 AN AK Zwaag (Hoorn)
Tel: +31 : 229 220 005
E-mail: info@tubi-valves.com
: WWW.TUBI-VALVES.NL

september - 2025 EUROPOORT KRINGEN 5
I N D U S T R I E E L M A N A G E M E N T M A G A Z I N E
INHOUD
colofon
UITGEVER
Europoort Producties B.V.
BINK 36, Binckhorstlaan 36 unit C1 14-16
NL-2516 BE Den Haag
E-mail: mail@europoortproducties.nl
REDACTIE
E-mail: redactie@europoortkringen.nl
HOOFDREDACTEUR
Jiří Hartog
jiri.hartog@europoortkringen.nl
Telefoon: 06 112 15 996
VASTE MEDEWERKERS REDACTIE
Nikki op ten Berg, Kim de Booij, Victor van der Chijs,
Mels Dees, Nico van Dooren, Mai Elmar, Joeri van der
Kloet, Vincent Krabbendam, Bart Kuipers, Rick van
Leeuwen, Heleen van der Maas, Albert Mensinga,
Rob Nijman, Marjo Peppelaar, Erik Stroosma, Jeanette
van Swaal, Emma Veldhuis, Ellen Weber
VASTE FOTOGRAFEN
Danny Cornelissen, Pierre Crom
ONTWERP & VORMGEVING
VormPro, René Peereboom
KLANTENSERVICE
E-mail: mail@europoortproducties.nl
COVERFOTO EUROPOORT KRINGEN
Pierre Crom
DRUKWERK
Damen Drukkers
ADVERTENTIES
Remco Rooij
Telefoon: +31 (0)70 221 19 43
Mobiel: +31 (0)6 53 22 08 22
E-mail: remco.rooij@europoortkringen.nl
NIEUWE ABONNEMENTEN
Ga voor het afsluiten van
een abonnement naar
Europoortkringen.nl/abonneren/
of scan de QR-code:
ABONNEMENTSPRIJS
€ 159 (excl. btw) per jaar voor een Combi Totaalabonnement,
zie Europoortkringen.nl/abonneren/.
Abonnementen worden na afloop van de
abonnements termijn telkens stilzwijgend verlengd
met een periode van twaalf maanden tenzij de
afnemer het abonnement tenminste twee maanden
vóór het einde van de lopende abonnementstermijn
schriftelijk heeft opgezegd.
Battolyser Systems en VDL Hydrogen Systems slaan handen ineen 22
‘HyCARB is echt een aanjaagproject’ 27
10 jaar Tubi Valves, de paarse afsluiterspecialist 34
Korps Mariniers haalt banden aan met haven 36
10 vragen aan Roy Tummers (VEMW)40
Overstap naar led in haven gereed 46
Advario en Power2X werken aan hub voor duurzame vliegtuigkerosine52
ATEX, proces- en machineveiligheid in één 58
Nieuwbouw & modificaties 60
Meer vrouwen in onderhoud 77
Het kan wel! 78
Niet één oplossing voor verlaging kostprijs groene waterstof 80
Tweede fase renovatie Rozenburgsesluis van start 84
Onderzoek naar waterstofplannen 96
NH3 Event: kennis delen over ammoniak als energiedrager 106
Eerste geluidsmeting op grote hoogte met een drone 108
‘Volg het molecuul’ 114
Waterstofopslag is puzzelstuk in duurzame economie 120
Small modular reactors voor de industrie? 124
Schonere rivieren dankzij de opruimacties van Maas Cleanup 130
COLUMNS
Column Victor van der Chijs - Nederland
verdient een groter verhaal 19
Column Bart Kuipers - Minister van
Klimaat en Groene Stagnatie? 67
Mai Elmar & Co - Logistiek loopt vast -
tenzij we nú iets doen 145
Vanaf pagina 108: Eerste geluidsmeting
op grote hoogte met een drone.
RUBRIEKEN
Webnieuws 71
Productnieuws 101
Mensen in Bedrijf 139
Ferm Update 141
Agenda 143
VERSCHIJNING
Europoort Kringen verschijnt 12 x per jaar.
ISSN 1568 - 881X
Copyright © 2025 Europoort Producties B.V.
Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden
overgenomen zonder uitdrukkelijke toestemming
van de uitgever. Dit vakblad is uitsluitend gericht
op vakbeoefenaren en anderen die op grond van
hun professie belang hebben bij de in dit blad
gepubliceerde vakinformatie. Sinds eind 2011 is er
een gewijzigde abonnementenwet van kracht voor
consumenten. Deze
is niet van toepassing
voor abonnementen op
vakinformatie, die uit
hoofde van beroep of
bedrijf zijn aangegaan.

UW MRO PARTNER IN
ASSET MANAGEMENT EN
ONDERHOUDSPLANNING
Hoofdvestiging: Turfschipper 27, 2292 JC Wateringen
Postbus 150, 2290 AD Wateringen
+31 (0)174 20 49 00
info@bernardsanders.com
INDUSTRIE CATALOGUS
In samenwerking met de IP Groep geeft IP Sanders een
industrie catalogus uit van ruim 2.300 pagina’s.
Naast veel gereedschappen vindt u diverse industriële
ondersteuningsproducten in dit handige naslagwerk.
MRO TOTAALLEVERANCIER
Met drie voorraadhoudende vestigingen is IP Sanders
gespecialiseerd in de toelevering van (MRO) componenten en
ondersteunende diensten voor Zuid-Holland en de Europoort.
In dit gebied zijn wij dan ook dé totaalleverancier met een
zeer uitgebreid assortiment van ruim 700.000 producten.
Een belangrijk deel hiervan vindt u terug in onze webshop.
Catalogus
Webshop
SPECIALIST IN LAGERTECHNIEK
IP Sanders is als een van de eerste SKF dealers dé lager
specialist in Zuid-Holland. Als officieel dealer, met een
IP Sanders is lid van
IP IndustriePartner, een
coöperatie van specialisten,
specifiek voor de industrie,
opererend in Nederland en
België. Voor meer informatie
zie: www.industriepartner.nl
IP Sanders en
IP IndustriePartner zijn lid van
ONE MRO Supply, een Europees
samenwerkingsverband van
MRO specialisten. Voor meer
informatie zie:
www.one-mrosupply.com
zeer uitgebreide voorraad, leveren wij altijd originele SKF
producten van zeer hoge kwaliteit. Ook alle andere merken
zoals INA, FAG of Timken worden door IP Sanders geleverd.
ASSET MANAGEMENT
Om het beste uit uw bedrijfsmiddelen te halen, zijn
gerichte inspanningen nodig op alle gebieden, van
voorraadoptimalisatie tot onderhoudsplanning. Ontdek de
mogelijkheden die wij u bieden om uw productiviteit te
verbeteren via onze uitgebreide asset managementservices.
Lagertechniek
Asset management

september - 2025 EUROPOORT KRINGEN 7
VERNIEUWINGSDRANG
VOORWOORD
In de haven van Moerdijk is een terrein van 30 hectare
beschikbaar voor vernieuwingsgezinde bedrijven. Het
Havenbedrijf Moerdijk wil de gronden verhuren aan bedrijven
die actief zijn op het gebied van circulaire of biobased chemie of
het winnen van kritische grondstoffen. Commercieel directeur
Jayand Baladien zegt in het coverinterview van deze maand de lat
hierbij hoog te leggen. Bij maar één op de vijfentwintig bedrijven
waarmee hij praat, komt het tot een overeenkomst.
Dat betekent niet dat er maar weinig innovatieve bedrijven zijn.
In de haven van Moerdijk zijn bij elkaar opgeteld plannen voor 14
vernieuwingsprojecten met een totaal geïnvesteerd vermogen
van 1,5 miljard euro. Wat de uitvoering van al die projecten in
de weg staat, zijn barrières op het gebied van vooral stikstof en
netcongestie. Baladien roept de overheid op om duidelijkheid
te bieden, zodat ‘het blik aan projecten open gaat en het
bedrijfsleven in de gelegenheid wordt gesteld lef te tonen en door
te pakken’.
Een voorbeeld van een bedrijf dat zich moedig toont en een
voorloper is, is Shell, ook al besloot het onlangs de bouw van de
biobrandstoffenfabriek in Pernis niet te hervatten. Het bouwt op
de Rotterdamse Maasvlakte de 200 MW groenewaterstoffabriek
Holland Hydrogen 1, waarover projectmanager Bas van de Werff
in Europoort Kringen uitleg geeft. Hij noemt de bouw van een
dergelijk grote electrolyser ‘een enorme stap voor Shell en voor
Nederland’.
Geen enkel project verloopt volkomen vlekkeloos, en dat
gold ook voor de bouw van Holland Hydrogen 1. Zo vroeg de
aansluiting op het elektriciteitsnet om improvisatie. In overleg
met Tennet bouwde Shell zelf het 380KV-substation voor
het Conversiepark, dat via een tijdelijke aansluiting via het
Maasvlaktestation met het elektriciteitsnet werd verbonden. Als
het nieuwe station Amaliahaven klaar is, wordt de definitieve
aansluiting daar naartoe verplaatst. Deze maatregel voorkomt
dat Shell haar plannen moest uitstellen, wachtend op een
definitieve aansluiting. Wat mij betreft toont dit project aan dat
als partijen lef tonen en de handen ineenslaan er wel degelijk tot
betekenisvolle vernieuwing valt te komen.
JIRI HARTOG
Hoofdredacteur Europoort Kringen
jiri.hartog@europoortkringen.nl

WATERSTOF
IS DE MEEST
VOORKOMENDE
CHEMISCHE
STOF IN HET
HEELAL.
WIJ NOEMEN
DIT EEN KANS.
We hebben het steeds vaker over
waterstof en ook steeds vaker in
combinatie met actie. Er komt een
stroomversnelling van realisaties
aan. Zijn we daar klaar voor?
Parker Hannifi n in ieder geval wel.
Waterstof wordt een steeds aantrekkelijkere
optie voor veel bedrijven die
hun uitstoot willen verminderen. Parker
Hannifi n, wereldwijd marktleider in
aandrijvings- en besturingstechnologieën
voor industriële en mobiele markten

(en al actief op de waterstofmarkt
tijdens de landing van de Apollo 11
op de maan), heeft een brede range
aan waterstofproducten ontwikkeld.
Ondersteund door productie-, opslag-,
distributie-, gebruiks- en brandstofceloplossingen.
Het H ²
-a,ssortiment van
Parker omvat kleppen, fi lters, manifolds,
vloeistofregelaars, hogedrukslangen,
connectoren en afdichtingsoplossingen
voor alle waterstoftoepassingen.
Scan de QR-code en ontdek
hoe Parker u kan helpen
om een betere toekomst
mogelijk te maken.
parker.com/hydrogen

1 & 2 OKTOBER 2025
ROTTERDAM AHOY
BESTEL JE
GRATIS TICKET
ONTDEK DE TOEKOMST VAN
BULK- EN PROCESTECHNOLOGIE
WWW.SOLIDSROTTERDAM.NL
Onderdeel van:

september - 2025 EUROPOORT KRINGEN 11
Jayand Baladien (Havenbedrijf Moerdijk)
FOCUS OP
DRIE PIJLERS
COVERINTERVIEW
Op het Industrial Park Moerdijk is 50 hectare aan terrein beschikbaar waarvan 30 hectare
voor bedrijven die actief zijn op het gebied van circulaire of biobased chemie of het winnen
van kritische grondstoffen. Commercieel directeur Jayand Baladien zegt de lat hoog te leggen
bij ‘het filteren’ van bedrijven die interesse tonen. In Europoort Kringen een gesprek hierover,
en meer.
Foto’s: Pierre Crom

12
EUROPOORT KRINGEN september - 2025
Nog even en je bent vijf jaar actief in deze functie. Zijn
die jaren verlopen zoals je had verwacht?
“Nee, totaal niet. Als je bij een commercieel bedrijf vandaan
komt, heb je geen idee hoe gelaagd semipublieke organisaties
werken. De kracht van een bedrijf is dat het goed repeterende
taken en processen kan uitvoeren. Hiervoor werkte ik voor
een staalbedrijf, dat uitermate sterk is in het verzinken van
staal. Dat doet het elke dag; het is voortdurend bezig met
het optimaliseren van het productieproces. Wij zijn ook een
bedrijf, een havenbedrijf, maar wij kennen niet specifiek één
primair proces. Als havenbedrijf zijn we verantwoordelijk voor
toekomstbestendig houden van het haven- en industrieterrein.
Dit doen we door het in stand houden en aanleggen van
infrastructuur, zoals wegen, fietspaden, bushaltes, maar ook
“HET MOOIE VAN DIT WERK IS DAT HET
ZO ENORM RELEVANT IS”
het mogelijk maken dat bedrijven leidingen en kabels kunnen
aanleggen. Ook is het van belang om de haven bereikbaar
en beveiligd te houden. Dit gaat steeds meer gepaard met
digitalisering. Om dit zonder publiek geld te kunnen bekostigen
en te managen, hebben we ook inkomsten. De inkomsten zijn
enerzijds watergerelateerd en bestaan anderzijds uit erfpachten.
Naast dit commerciële deel is ons werk het maken van een
vertaalslag wat de bedrijven van de publieke sector nodig
hebben om te kunnen groeien en verduurzamen, maar ook
wat de overheid verlangt en biedt om dit mogelijk te maken.
Hiervoor zijn wij voortdurend met onze bedrijven in gesprek in
accountmeetings, tafels en/of events die we organiseren. Zo
kunnen wij begrijpen wat van belang is voor de BV Moerdijk,
Nederland en Europa. Onze kortetermijnhorizon is vijf jaar,
maar we kijken ook richting 2040 en 2050. Dat is bij de meeste
commerciële bedrijven niet zo. Het werkveld is hier complexer,
wat ik leuk vind. Maar je moet wel kunnen schakelen, waar ik
hiervoor geen beeld van had.”
Het bedrijfsleven in de haven verandert sneller dan de
lange termijn die jullie voor jullie planning hanteren. Hoe
gaan jullie daarmee om?
“Zo snel als de meeste commerciële bedrijven handelen, kunnen
wij niet. Maar dat is ook niet onze grootste kracht. Hoewel
de haven snel lijkt te veranderen, heeft dit vaak een ruime
voorbereidingstijd bij de ondernemer. Hierbij is het voor ons
van belang dat we goed in gesprek zijn met de ondernemers. Zo
kunnen we soms meehelpen, adviseren of juist naar de juiste
loketten verwijzen. Zo hebben we onlangs bekendgemaakt dat
Zero Emission Services zich dit jaar in Moerdijk gaat vestigen.
Vanaf de eerste gesprekken heeft dit wel 2,5 jaar geduurd. Het
mooie van dit werk is dat het zo enorm relevant is. Ik lees in de
krant over thema’s waarmee ik bezig ben. En dan niet als nieuws,
want vaak weet ik al meer dan de gemiddelde lezer.”
Wat is aan nieuwe vestigingen in de haven voor jou het
hoogtepunt tot nu toe geweest?
“Nieuwe vestigingen die starten zijn allemaal speciaal, zeker nu
het vestigingsklimaat van Nederland flink is verslechterd. Maar
voor mij was de vestiging van Van der Vlist een bijzondere, omdat
haar multimodale terminal voor breakbulk het palet in Moerdijk
compleet maakt. Binnenkort vindt de officiële opening hiervan
plaats. Vergeet ook DSV niet, dat voor het einde van het jaar het
nieuwe warehouse op het Logistiek Park Moerdijk gereed heeft.
Daar ben ik zelf niet direct bij betrokken geweest, maar ons
team was dat wel. Een warehouse van 238.000 vierkante meter
kun je wel als een mijlpaal beschouwen. De opening van de Air
Separation Unit (ASU) van Air Liquide heb ik ook meegemaakt,
ook al vond de eerste aanzet voor mijn komst plaats. Dit liet zien
dat de industrie hier ook vol meetelt.”
De energie- en de grondstoffentransitie verloopt
moeizaam door allerlei obstakels die deze veranderingen
in de weg staan. Jij hebt je in transitiekunde verdiept. In
welke fase bevinden wij ons volgens jou?
“Ik ben naar het havenbedrijf gekomen om een bijdrage te
kunnen leveren aan deze transities, en dat is in de praktijk vies
tegengevallen. Dit hoewel ik heb gemerkt dat de bedrijven in de
jaren bereidwilliger zijn geworden om te transformeren. Dankzij
de leer van het transitiemanagement weet ik zaken in perspectief
te plaatsen. In Nederland hebben wij het in het algemeen best
goed in vergelijking met de rest van de wereld. We leven in
relatieve luxe, al geldt dat niet voor iedereen. Ik kom net terug van
een reis naar Azië, waar de ondergrens er anders uitziet. Mensen
zijn van nature niet veranderingsgezind, wat sterker wordt
naarmate je het goed hebt. Wetenschappelijk is al lang duidelijk
dat we een andere weg moeten inslaan, alleen is het ingewikkeld
dit in goede tijden te doen. In de energietransitie moeten we nu
dingen inhalen die niet vallen in te halen. We hebben bijvoorbeeld
decennialang gedaan over het bouwen van het elektriciteitsnet
en kampen nu met netcongestie. De afgelopen jaren hebben
“DANKZIJ DE LEER VAN HET
TRANSITIEMANAGEMENT WEET IK
ZAKEN IN PERSPECTIEF TE PLAATSEN”
wij vooral geoptimaliseerd en niet nagedacht over disruptieve
veranderingen. Het net is er helemaal niet op toegerust om winden
zonne-energie terug te leveren. Dertig jaar werk kan niet in
twee jaar worden uitgevoerd. Verder hebben we de mensen en de
middelen niet. Met de Tweede Kamerverkiezingen die in oktober
voor de deur staan, moeten wij ons realiseren dat om de pot heen
draaien geen zin meer heeft. We moeten nu lef tonen en keuzes
maken. Daar zullen ook slechte keuzes bij zijn, maar dat is nog
altijd beter dan geen keuzes maken!”
Zie je de verkiezingen als iets positiefs of juist als
vertragend, omdat erna waarschijnlijk weer een lange
periode van formeren zal volgen?
“De verkiezingen zie ik als positief. Met dit kabinet is er geen
stap gezet en dat is dus achteruitgang. Ik hoop natuurlijk dat
de formatie binnen een paar maanden klaar zal zijn, maar nog
belangrijker is het dat we straks een kabinet hebben dat durft
keuzes te maken met een visie op de lange termijn, dus meer dan
vier jaar.“

september - 2025 EUROPOORT KRINGEN 13

Neem nu een abonnement
en krijg toegang tot
het volledige magazine