Inkijk

SLIM GENIETEN HET GROOTSTE
MAANDBLAD VAN
NEDERLAND
5x KANS
op wellnessarrangement
Plus Magazine • Oktober 2025 • Nr. 10 Jaargang 36 • €6,50 • www.plusonline.nl
Geven bij leven
Zo doe je het slim
Hoogleraar
Marcel Levi
doneerde een nier
Deeleconomie
Leen mij je boor,
dan huur ik je fiets
Wellnessreis
in Italië
een cadeau
voor jezelf
Vrijwilligerswerk
Dit levert het je
financieel op
Geven
&delen
maakt je blij
Daphne
Deckers
onze nieuwe
columnist

14
4
138
INHOUD
OKTOBER
Mensen
6 Plusmix
10 Mijn verhaal
‘Hij drukte me op de bank, het was gebeurd
voordat ik het wist’
14 Suzanne en Monique Klemann
‘Wij zijn van de geluksgeneratie’
21 Wij wonen op 50 m²
‘Durf los te laten, zes borden zijn echt genoeg’
30 Mag ik dit nou ook al niet meer zeggen?
Onze veranderende taal, en wat we daarvan vinden
37 Van carrière naar roeping
‘Ik werd geleefd door mijn agenda’
42 Wat zal ik doen?
‘Elke dag mijn schoonzus op bezoek?’
Reizen
48 Reiswijzer
50 Wellness & wandelen in Italië
Relaxte sfeer, frisse lucht en het dolce far niente
Plus: maak kans op een wellness-arrangement
56 Hier moet je naartoe!
De mooiste dorpjes van Nederland
62 Liefs uit Londen
Juist in het najaar: (her)ontdek deze wereldstad
Gezondheid
96 Gezondheidsnieuws
98 Orgaandonatie
Dankzij één nier drie mensen minder in de wachtrij
104 Wachtlijsten in de zorg
Zo ben je sneller aan de beurt
108 Preventief onderzoek of bodyscan
Zinvol of niet? Twee lezers vertellen
50
56
37

PRAKTISCHE EN ONAFHANKELIJKE INFORMATIE OVER FINANCIËN EN JURIDISCHE ZAKEN
PAGINA 76
PAGINA 78
PAGINA 90
PAGINA 93
PLUS MAGAZINE OKTOBER 2025
98
84
112 Uit de praktijk
‘Palliatieve zorg gaat heel erg over het leven’
118 Spreekuur
Columns
13 Daphne Deckers NIEUW
29 Noraly Beyer
35 Charles Groenhuijsen
45 Yvonne Kroonenberg
121 Bram Bakker
139 Harold Hamersma
Cultuur
123 Agenda De leukste tips voor theater,
museum, muziek, films en boeken
128 Sjors van der Panne
‘Jacques Brel zit op mijn schouder’
132 Expo Thuis in de 17de eeuw
66 Met Plus op reis Fins Lapland
67 Met Plus op reis Wintersprookje Zwitserland
68 Met Plus op reis Zuid- en West-IJsland
156 1 jaar puzzelen + gratis Taalraadsels voor
slechts ¤15,95
En ook nogÉ
3 Welkom
148 Prijspuzzel Win een verblijf op Molecaten
Park Waterdunen t.w.v. ¤449
150 Logische puzzels
152 PlusZoekertjes
154 Oplossingen logische puzzels
157 Guust Flater
158 Colofon/Lezersservice
159 Volgende maand
Lifestyle
117 Shopping Gezond & wel
134 Keukenklassiekers
Granola
138 Shopping Kookpunt
141 Shopping Huis & haard
143 Shopping Mode & beauty
144 Autotest
Renault 5 E-tech
147 Digitaal
Contactloos betalen met de telefoon
Aanbiedingen
46 Word abonnee en krijg Daphne Deckers’
boek De kracht van ouder worden cadeau
Geld & Recht
24 pagina’s met financiële
en juridische informatie
70 Kort
72 Slim geven bij leven
76 Voordeeltjes voor vrijwilligers
78 Welkom in de deeleconomie
82 Geldkwesties
84 Mantelzorgwoning in de tuin
90 Erfenis: is de oudste zoon
de baas?
93 Mr. Frank Visser
DEEL SPULLEN
EN VERDIEN ERAAN
• Vrijwilligerswerk
Doe iets aardigs voor
een ander en de fiscus
doet aardig voor jou.
geld&
recht
• Erfenis redden
Is de oudste broer de
baas of moet hij openheid
van zaken geven?
• Mr. Frank Visser
vraagt een visum aan
en wordt opgelicht.
Wees gewaarschuwd!
Illustratie gettyimages
Plus Magazine oktober 2025
5

Zangeressen
SUZANNE &
MONIQUE KLEMANN
‘Wij zijn
van de
geluksgeneratie’
Veertig jaar geleden
veroverde Loïs Lane met
een mix aan funk, soul en
pop de muzikale wereld,
tot Prince aan toe. Nu
vieren de zussen Suzanne
en Monique Klemann
hun jubileum, komen ze
met een gloednieuw
album en staan ze weer
in uitverkochte zalen.
“Bij ons denken de mensen:
we zijn weer jong.”
Tekst Robert Heukels
14

Plus Magazine oktober 2025
15

wonen Wij op
50m²
Wie van een flink huis verhuist
naar een kleinere woning, moet
afscheid nemen van veel dierbare
spullen. Hoe pak je dat aan? En
wat levert het je op? “Ik voel me
lichter en geniet meer van wat er
is overgebleven.”
Tekst Lenny Langerveld | Foto’s Brenda
van Leeuwen | Visagie Bianca Fabrie
Plus Magazine oktober 2025
21

Ninke van Keulen
verhuisde van een
eengezinswoning van
180 m² en met drie
verdiepingen naar een
woning op de begane
grond in de tuin van
haar dochter, van
50 m².
Plus Magazine oktober 2025
23

MENSEN
Mag ik DIT
nou ook
al NIET
meer zeggen?
Sorry, ben laat,
heb een paar
meetings met veel
goals
Waarom verandert onze taal toch zo?
En kan dat, behalve soms irritant, ook
interessant of zelfs leuk zijn?
Journalist Lydia van der Weide
sprak taalkundige Vivien
Waszink én haar eigen vader.
Tekst: Lydia van der Weide | Illustratie Shutterstock
30

Wat gebeurt er toch met onze mooie
Nederlandse taal? De lijst van verboden
woorden en inclusieve zegwijzen lijkt
steeds langer te worden. Nieuwe
termen – en altijd maar weer in het
Engels – vliegen ons daarentegen om de oren. Maar is
het echt nodig te weten wat een boomerangsingle is? Is
het erg als het woord allochtoon ons nog weleens ontglipt?
En moeten we Willeke Alberti tegenwoordig een
zanger noemen? Welnee! Er bestaat geen ‘taalpolitie’
die boos zwaait bij ‘foute’ uitspraken. En er is ook geen
enkele reden om je te schamen als je niet helemaal
up-to-date bent. Met dat in het achterhoofd is het eigenlijk
alleen maar leuk om naar taalverandering te kijken,
ontdekte ik. Het zegt veel over de wereld om ons heen.
Wijf en dienstmeid
Je loopt op straat je buurman tegen het lijf. Na een
vriendelijk goedemorgen vraag je: “Hoe is het met je
wijf en hebben jullie die dienstmeid nog?” Rillingen?
Ordinair woord toch, wijf? In vroegere tijden was dit
doodnormaal. Wijf was een neutraal synoniem voor
vrouw, en ‘hulp in de huishouding’ klonk toen ongeveer
zoals ‘vloeistoftransportspecialist’ voor een loodgieter.
Inmiddels heeft wijf een negatieve lading gekregen;
vanaf de 17de eeuw begon ook de middenklasse, net als
de adellijke dames, de voorkeur aan ‘vrouw’ te geven.
Het woord dienstmeid verouderde in rap tempo toen er
midden vorige eeuw betere beroepsmogelijkheden in
andere sectoren kwamen.
Zo ging en zo gaat dat: woorden komen op, veranderen
van betekenis of verdwijnen stilletjes uit het dagelijks
gebruik. Taalverandering is van alle tijden. Net zoals
klagen over taalverandering, vermoedelijk. Wie weet
mopperde Cicero ook al over ‘de jeugd van tegenwoordig’
die het mooie Latijn verknoeide.
middagmaal nuttigen – ook wel lunchen genoemd – in
een grand café in Amsterdam. “Maar het is goed om te
beseffen dat heel veel woorden die wij nu gebruiken
niet Nederlands van origine zijn. Ze komen vaak uit
het Latijn; wij hebben ze meestal uit het Frans
geleend. Tafel en kaas bijvoorbeeld: daar zijn we ons
helemaal niet meer van bewust. Als je bedenkt dat het
Nederlands een kleine taal is, is het niet zo gek dat we
voortdurend woorden overnemen uit andere talen.
Maar het gaat nu wel extra snel.”
Digitaal vingertje
Dat komt door mondialisering en de opkomst van
internet en sociale media. Evengoed onnodig, vindt
mijn vader. “Waarom heet een cursor een cursor, en
geven we er niet een Nederlands woord aan?” Tja,
dan zou dat een loper worden. Of een aanwijsstokje.
Een digitaal vingertje? Dan klinkt cursor ineens best
redelijk. “Want”, stelt Vivien, “de Engelse vorm is vaak
praktisch. Zoals app. Dat is veel handiger dan toepassing:
dat woord heeft al zo veel betekenissen. Om die
reden zijn die Engelse woorden soms juist een goede
aanvulling.” Al vindt ook Vivien dat sommige mensen
doorslaan: “Als ik vrienden hoor praten over meetings
of goals, denk ik: wat aanstellerig. Maar heus:
vergadering en doelen verdwijnen niet zomaar. En het
is echt niet zo dat we over honderd jaar allemaal Engels
spreken in Nederland.” ▶
Hi, hoe gaat
het met je wijf?
Weg-met-ons
Mijn vader (84) ergert zich groen en geel aan het
gebruik van de vele Engelse woorden van tegenwoordig.
“Ik vind het een raar verschijnsel, die gestage
infiltratie van moderne begrippen. Waarom zou je
kinderen kids noemen? Het voelt voor mij als een
Weg-met-ons-instelling.”
Hij is zeker niet de enige die hier weerstand bij voelt,
vertrouwt Nederlandse taalkundige en lexicograaf
bij het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT)
Vivien Waszink me toe, terwijl we gezellig samen ons

MENSEN
VAN CARRIÈRE NAAR ROEPING
‘IK WERD
GELEEFD
DOOR MIJN
AGENDA’
Ze zaten op plekken waar
veel mensen van dromen: goed
betaald werk, aanzien, zekerheid.
Maar onder het gladgestreken
cv lag iets wat niet verdween: een
knagend verlangen naar zingeving
en het maken van een verschil
voor anderen.
Tekst Marije Veerman | Foto’s Brenda
van Leeuwen | Visagie Borka Florentinus
Plus Magazine oktober 2025
37

‘NIEMAND
SNAPTE
WAAROM IK
MIJN BAAN
OPZEGDE’
39
Plus Magazine oktober 2025
39

REIZEN
Hoofdredacteur Anneliese moest er nodig even uit – vonden wij
van de redactie. Ze ging heerlijk ontspannen in twee hotels in Italië en genoot
van wellness en wandelingen. Ook toe aan zo’n ontspannen uitje?
We hebben vier arrangementen in de aanbieding.
Tekst Anneliese Bergman | Foto’s Birgit Sanhüter, Europa Tourist Group,
Matthias Dengler, Savoy Beach Hotel & Thermal Spa, Wealthyadventure
Het Marina
Azzurra Resort,
een drijvende
oase van
boothuisjes.
Wellness betekent...
EEN CADEAU
VOOR JEZELF
50

SLAPEN IN EEN BOOTHUISJE
De laatste nacht logeerde ik in aan de oever van de
Tagliamento rivier in een boothuisje van het Marina
Azzurra Resort, een drijvende oase. Wanneer je over
dit vakantiepark bij Lignano Sabbiadoro loopt, voelt het
een beetje aan als een bungalowpark aan de Friese
wateren, en dat is geen toeval. De bungalows en de
huisbootjes zijn qua look & feel deels geïnspireerd op
Nederlandse architectuur. Deels, want ze lijken ook een
beetje op casoni, typische rietgedekte vissershuisjes uit
de regio. Het kleurenpalet van de boothuisjes is geïnspireerd
op de vissershuisjes van het eiland Burano. Die
zijn fel van kleur zodat de vissers bij dichte mist de weg
naar huis konden vinden. marinazzurraresort.com
Slapen op een bootje in
mijn favoriete kleur roze.
Het verwarmde buitenbad in
het Savoy Beach Hotel.
Klaar voor de koude therapie.
DE LONGEVITY-BEHANDELING
Deze behandeling bestaat uit de Zero Body Dry Float,
de Zero Body Cryo, een wellnesscoach en een Moleculaire
Hydrogeen Booster. De Zero Body Dry Float heeft
een positief effect op stress, spier- en gewrichtspijn,
slaap en concentratievermogen. De moleculaire waterstofbooster
en aromatherapie krijg je via een intranasaal
systeem (slangetje in je neus). Deze behandeling
vertraagt onder andere celveroudering.
Op website bibioneterme.it of via een mail naar
spa@bibioneterme.it kunt u meer informatie krijgen.
Wellness met zeezicht.

PLUS MAGAZINE OKTOBER 2025
geld&
recht
PRAKTISCHE EN ONAFHANKELIJKE INFORMATIE OVER FINANCIËN EN JURIDISCHE ZAKEN
DEEL SPULLEN
PAGINA 78
EN VERDIEN ERAAN
Illustratie gettyimages
• Vrijwilligerswerk
Doe iets aardigs voor
een ander en de fiscus
doet aardig voor jou.
PAGINA 76
• Erfenis redden
Is de oudste broer de
baas of moet hij openheid
van zaken geven?
PAGINA 90
• Mr. Frank Visser
vraagt een visum aan
en wordt opgelicht.
Wees gewaarschuwd!
PAGINA 93

Geven
bij leven
ZO DOE JE HET SLIM
Slim schenken kan helpen om erfbelasting
te verminderen of zelfs te voorkomen.
Met de juiste strategie gaat er meer
geld naar familie, vrienden
en andere dierbaren.
Tekst Erik Bogaards
Foto’s Getty Images
72

gezond
leven
Gezocht (nog steeds):
donoren
PAGINA
98
Beeld Getty Images
• Wachtlijsten
Misschien kan een zorgmakelaar
je een plekje
hoger op de lijst bezorgen.
PAGINA 104
• Preventief
Een medisch onderzoek
terwijl je (nog) geen klachten
hebt. Zinvol of onzin?
PAGINA 108
• Palliatieve zorg
Het gaat niet alleen om
lichamelijk welzijn, maar ook
over glans geven aan de dagen.
PAGINA 112
Plus Magazine oktober 2025
95

GEZONDHEID
DE VRAAG NAAR DONOREN BLIJFT
DANKZIJ
ÉÉN NIER
DRIE MENSEN MINDER
IN DE WACHTRIJ
Het is dit jaar vijf jaar geleden dat de Wet op de Orgaandonatie
werd aangepast. Wat heeft die verandering opgeleverd? Internistnefroloog
Jacqueline van de Wetering: “De wachtlijsten
kruipen omhoog, we hebben meer levende donoren nodig.”
Tekst Franca van Dalen | Foto’s Paul Tolenaar, Hester Doove | Visagie Lydia Thann
Door de nieuwe wet staat iedere Nederlander
in principe geregistreerd als orgaandonor.
Nederlanders moeten actie ondernemen als
zij niet, of alleen gedeeltelijk, donor willen
zijn na het overlijden.
Sinds de invoering van de wet in 2020 is het aantal
postmortale donoren met 40 procent gestegen. In
2024 waren er 1066 donaties met organen van 360
overledenen, 68 meer dan in 2023. Gemiddeld worden
er drie organen per donor getransplanteerd.
Er zijn beperkingen. Het overlijden moet plaatsvinden
onder de juiste omstandigheden – meestal op de
intensive care – anders zijn organen niet bruikbaar.
Wie thuis of in een hospice overlijdt, of een infectie of
ernstige ziekte had, kan vaak niet doneren. Er wordt
steeds meer getransplanteerd, maar de vraag blijft
groter dan het aantal beschikbare organen.
Liever een levende donor
Bij nier- en leverdonatie is, naast donatie na overlijden,
ook donatie bij leven een mogelijkheid. De nier is in
dat geval het meest gedoneerde orgaan. Vorig jaar
werden 487 niertransplantaties gedaan met een nier
van een levende donor. Ook vonden 35 transplantaties
▶
98

cultuur
agenda
DE LEUKSTE TIPS VOOR THEATER, MUSEUM, BOEKEN EN MUZIEK
Anne van Zantwijk en Scala Photography
‘HET WORDT LACHEN ÉN BOEIEND’, zegt zangeres Frédérique Spigt
over het theaterstuk In natura dat ze gaat spelen met cabaretier Sanne Wallis de Vries. “Muziek en humor voeren de boventoon.
Het moest over de zin van het leven gaan, maar het is een hilarische zoektocht naar overleven geworden. Binnenkort
komt ook mijn boek Dood, hoop en liefde uit: negen schilderijen, negen songs en negen tekeningen die mijn verleden, heden
én toekomst verbeelden.” In Natura wordt geregisseerd door Titus Tiel Groenestege. frederiquespigt.nl
Plus Magazine oktober 2025
123

CULTUUR
FOTO­
GRAFIE
André van Duin blijft volop in beeld bij Omroep Max.
Niets kan zo triest
zijn als een oude komiek,
maar veel mensen
vinden het nog steeds
leuk wat ik doe
Bron: De Telegraaf
THEATER
Estate Erwin Olaf
Zo blijft
Erwin Olaf bij ons
Hij was bevriend met de leden van het
koningshuis, die hij vaak portretteerde,
en hij werkte decennia aan een opmerkelijk
oeuvre. Het werk van fotograaf/
kunstenaar Erwin Olaf (1959­2023), een
man die anders durfde te kijken, staat dit
najaar centraal in een editie van De grote
kunstshow die het hele land doorkruist.
Van 8 oktober tot en met 23 november
maak je in meerdere theaters kennis
met de mens en de artiest. Foto’s, per ­
so nages, kleding en interieurs komen
in anderhalf uur voorbij, maar dat
niet alleen. Presentator Lucas De Man,
lief hebber Margriet van der Linden
(Opzij, Zomergasten, M) en de acteurs
Lars Brinkman en Dieuwertje Dir vertellen
Olafs verhaal. Vanaf 11 oktober is
er bovendien een solotentoonstelling
van Erwin Olaf in Stedelijk Museum
Amsterdam. kunstshow.nl
Meer snappen van dementie
Tien jaar geleden speelde de familie Blom voor het eerst het theaterstuk
Dag Mama. Drie gepromoveerde psychologen en hun moeder
debuteerden in de schuur van hun voormalige fruitboerderij in Buren.
Het stuk boog zich over de prangende vraag: hoe ga je om met een
dierbare die dementie heeft? Het greep het publiek dermate aan dat
het initiatief van de familie Blom, Psychologie in Theater, uitgroeide
tot een begrip dat tot veel inzicht en herkenning leidt. Dag Mama
werd een zeer goed bezochte voorstelling, net als hun andere voorstellingen
Dichterbij en Ons kind. Wetenschap, muziektheater en cabaret
komen samen en laten de bezoekers kennis maken met de ins en outs
van mentale gezondheid, relaties en verlies. Dit najaar is Dag Mama 2
in de theaters te zien. dementieintheater.nl
124

CULTUUR
We hebben even op hem moeten wachten, maar
niemand kan nu nog om Sjors van der Panne
heen. Hij speelt de hoofdrol in BREL - de musical.
Jacques Brel zou een vriend van hem kunnen zijn,
voelt hij. “Ik denk dat ik hem snap: zijn boosheid en
verlangen, het gevoel dat het nooit af is.”
Tekst Robert Heukels | Foto's Mark Uyl, Robin Kamphuis
‘Brel zit op
mijn schouder’
SJORS VAN DER PANNE (1979)
speelt vanaf 10 oktober de
rol van Jacques Brel in de
gelijk-namige musical. In het
verhaal duiken bekende nummers
op: Ne me quitte pas,
Bruxelles, Au Port d’Amsterdam,
Madeleine, La chanson des
vieux amants en Rosa. Ze zullen
in het Nederlands worden
vertolkt. Na zijn succes in
The Voice of Holland in 2014
vestigde Sjors een record door
maar liefst zestien uitverkochte
concerten te geven in Het
Concertgebouw in Amsterdam.
Dit najaar verschijnt BREL,
zijn zesde album. Meer info
over BREL - de musical:
albertverlindetheater.nl.
Pure liefde voor zingen, hoe is dat bij jou zo gegroeid?
“Als kind waande ik mij de zanger van mijn LEGO-paradijs. Tot mijn
12de heb ik daarmee gespeeld. Ik bouwde hele podia en zag mezelf concerten
geven. Zingen was het ambacht waar ik naar verlangde. Als ook
maar ergens iemand optrad, met boxen, instrumenten en muzikanten
alom, zat ik als klein jochie vooraan. Gefascineerd en geïnspireerd door
de man of vrouw met de microfoon. Een collega van mijn moeder zat in
het Indo-popcircuit en ik was haar grootste fan. Ik voelde in al mijn
vezels: hier wil ik bij horen.”
Hoe joeg je de grote droom achterna?
“Toen ik 19 was vertrok ik uit Zoetermeer naar Amsterdam, in de hoop
in het culturele circuit te komen. In de tijd dat ik bij Café Cox, het café
van de Stadsschouwburg werkte, kwam ik in contact met veel artiesten
zoals Jeroen Willems en Halina Reijn. Lucretia van der Vloot heeft mij
ertoe aangezet om mij aan te melden voor de Open Bak, het ‘uitprobeerpodium’
van De Engelenbak. Het belangrijkste wat ik aan die tijd
overhield was de overtuiging dat ik concerten wilde geven, geen voorstellingen.
Wederom: de pure liefde voor het ambacht. Ik heb altijd een
weg gevolgd vanuit een diep vertrouwen, maar ik werd wel steeds ouder
en de echte doorbraak bleef uit. Als barista verdiende ik mijn geld, ik
moest wel de huur van mijn woonboot betalen. Er was erkenning, ik
stond bekend als ‘de nieuwe chansonnier’ maar ik was al 34 toen ik me
aanmeldde voor The Voice of Holland. Ik zong Zeg me dat het niet zo is
van Frank Boeijen en dacht: als er maar eentje van die jury draait, is ▶
128

Plus Magazine oktober 2025
129

VOLGENDE
GELD & RECHT
MAAND
PENSIOEN
DIT HAD JE
EERDER WILLEN
WETEN
VANAF
7 november
IN DE
WINKEL
Foto’s Ernie Enkelaar, Getty Images, Brenda van Leeuwen, Shutterstock
Lekker rustig aan in
ZUID-OOSTENRIJK
Leeftijdsdiscriminatie
Laat je niet zomaar
wegzetten!
En verder
SPECIAL NALATEN
Daarom schenken zij
aan een goed doel
Gezond eten
voor iedereen
belangrijk
• De kunst van het optimisme • Interview John de Wolf • Operaties in het buitenland • Zo leuk zijn groepsreizen
• AI: wat kun je ermee? • Eindelijk pijnvrij • Veilig online: de digitale wijkagent • Bitcoins voor beginners • Maak
je auto winterklaar • Mantelzorg complimentenkaart • Overgang: dit wist je nog niet • Portretten van preppers
THOMAS
ACDA
‘Er zijn voor
elkaar, dat is
mijn jeugd’
Fleur
in je
interieur
Wijzigingen voorbehouden.