Winningen in brusseliaans zand - Vivaqua
Winningen in brusseliaans zand - Vivaqua
Winningen in brusseliaans zand - Vivaqua
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Een w<strong>in</strong>put van Bra<strong>in</strong>e-l’Alleud De w<strong>in</strong>put van Waterloo Zoniënwoud – het toegangspaviljoen<br />
van een onderaardse sluis<br />
Ligg<strong>in</strong>g<br />
Die w<strong>in</strong>n<strong>in</strong>gen onttrekken water aan de <strong>zand</strong>formatie ten<br />
zuiden van Brussel. Ze liggen <strong>in</strong> Bra<strong>in</strong>e-l’Alleud, het Ter<br />
Kamerenbos, het Zoniënwoud, Plancenoit, Vieux-Genappe<br />
en Waterloo.<br />
Productiecapaciteit<br />
Het gemiddelde dagelijkse debiet bedraagt 25 000 m³<br />
voor Bra<strong>in</strong>e-l'Alleud, 6 600 m³ voor het Ter Kamerenbos en<br />
het Zoniënwoud, 7 500 m³ voor Vieux-Genappe, 4 000 m³<br />
voor Waterloo en 2 600 m³ voor Plancenoit.<br />
Verschillende technieken<br />
Om de watervoorraden van het <strong>brusseliaans</strong> <strong>zand</strong> te kunnen<br />
aanspreken, werden achtereenvolgens drie procedés<br />
toegepast.<br />
1 Opvang<strong>in</strong>g van bronnen op de plaats waar ze ontspr<strong>in</strong>gen<br />
Stroomopwaarts van de plaats waar de bronnen ontspr<strong>in</strong>gen,<br />
wordt het water opgevangen door middel van dra<strong>in</strong>eerbuizen<br />
van verschillende afmet<strong>in</strong>gen, die door fijn gr<strong>in</strong>d<br />
zijn omr<strong>in</strong>gd. Deze buizen monden uit <strong>in</strong> een verzamelkamer,<br />
vanwaar het water, <strong>in</strong> een waterdichte leid<strong>in</strong>g, naar een<br />
hoofdcollector stroomt.<br />
Plancenoit, Vieux-Genappe en Bra<strong>in</strong>e-l'Alleud<br />
2 W<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g door middel van dra<strong>in</strong>eergalerijen<br />
Dit procedé komt het meest voor. Het bestaat er<strong>in</strong> het water<br />
op te vangen via dra<strong>in</strong>eergalerijen die midden <strong>in</strong> de watervoerende<br />
laag zijn uitgegraven. Die galerijen zijn soms verscheidene<br />
kilometers lang en kunnen zich bev<strong>in</strong>den op meer<br />
dan 60 meter onder de grond, of zowat 18 meter onder het<br />
natuurlijke grondwaterpeil. De doorsnede van deze galerijen<br />
is <strong>in</strong> het algemeen rechthoekig - ongeveer 1,80 m x 1,20 m.<br />
Onderaan zijn ze voorzien van gaten die het water opvangen.<br />
Op die manier kan men het peil van het grondwater<br />
fors doen dalen en dus aanzienlijke hoeveelheden aan de<br />
waterlaag onttrekken.<br />
Om hun doeltreffendheid nog te vergroten, werden sommige<br />
w<strong>in</strong>galerijen uitgerust met een soort onderaardse sluizen.<br />
Lillois (± 4 300 m) en Les Hayettes (± 2 000 m), Ter<br />
Kamerenbos en Zoniënwoud (± 6 900 m)<br />
3 W<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g door middel van putten of bor<strong>in</strong>gen<br />
Naargelang ze werd geboord of uitgegraven, wordt de w<strong>in</strong><strong>in</strong>stallatie<br />
w<strong>in</strong>bor<strong>in</strong>g of w<strong>in</strong>put genoemd. De w<strong>in</strong>bor<strong>in</strong>g en<br />
w<strong>in</strong>put verschillen ook qua diameter, en zelfs diepte. Bij de<br />
w<strong>in</strong>bor<strong>in</strong>gen schommelt de <strong>in</strong>wendige diameter tussen 200<br />
en 1 000 mm, terwijl hij bij de w<strong>in</strong>putten tot 2,5 m kan oplo-<br />
pen. De diepte van de w<strong>in</strong>bor<strong>in</strong>gen is erg veranderlijk en<br />
kan tot 60 m bedragen. De putten zijn over het algemeen<br />
m<strong>in</strong>der diep.<br />
Zowel voor de w<strong>in</strong>bor<strong>in</strong>gen als voor de w<strong>in</strong>putten is de<br />
beschoei<strong>in</strong>g boven de waterlaag waterdicht en <strong>in</strong> het<br />
gedeelte van de beschoei<strong>in</strong>g dat zich <strong>in</strong> de waterlaag<br />
bev<strong>in</strong>dt, zijn een groot aantal gaatjes geboord om het water<br />
te laten b<strong>in</strong>nendr<strong>in</strong>gen. Een of twee lagen zorgvuldig gekalibreerd<br />
gr<strong>in</strong>d scheiden het water van de grond en beletten<br />
dat ook deeltjes de put b<strong>in</strong>nendr<strong>in</strong>gen. De putwanden zijn<br />
van al dan niet gewapend beton. Voor de w<strong>in</strong>bor<strong>in</strong>gen is<br />
gebruikgemaakt van buizen uit staal, geglazuurd gres of pvc.<br />
Op de w<strong>in</strong>putten en -bor<strong>in</strong>gen zijn afzonderlijke pompen<br />
geïnstalleerd die de gewonnen debieten <strong>in</strong> een aanvoerleid<strong>in</strong>g<br />
stuwen.<br />
een put <strong>in</strong> Plancenoit, elf <strong>in</strong> Bra<strong>in</strong>e-l'Alleud, zeven <strong>in</strong> het Ter<br />
Kamerenbos, vier <strong>in</strong> Vieux-Genappe, een <strong>in</strong> Waterloo en een<br />
<strong>in</strong> Zaventem.<br />
Bescherm<strong>in</strong>g van en toezicht op het water<br />
Voorzien<strong>in</strong>gen op maat van de eigenheid van de verschillende<br />
w<strong>in</strong>n<strong>in</strong>gen houden iedere ongewenste <strong>in</strong>filtratie van<br />
oppervlaktewater tegen.<br />
Turbidimeters meten doorlopend de helderheid van het<br />
water en waarschuwen bij een anomalie automatisch de<br />
Centrale Dispatch<strong>in</strong>g <strong>in</strong> Brussel. De kantonniers controleren<br />
meerdere malen per week de smaak, de geur en de helderheid<br />
van het water. Ze oefenen eveneens toezicht uit op<br />
de bescherm<strong>in</strong>gsgebieden rond de w<strong>in</strong>n<strong>in</strong>gen om iedere<br />
verontre<strong>in</strong>ig<strong>in</strong>g van het voed<strong>in</strong>gsgebied te voorkomen.<br />
Ter plaatse ondergaat het water een ontsmett<strong>in</strong>g met<br />
chloor of door uv-stral<strong>in</strong>g (Plancenoit) om zijn dr<strong>in</strong>kbaarheid<br />
tijdens de aanvoer te vrijwaren. Verder wordt het op<br />
zijn weg naar de plaatsen van verbruik onderworpen aan<br />
verscheidene opeenvolgende analytische controles.<br />
Een veiligheidsmarge<br />
De onderaardse sluis van de galerij<br />
onder het Zoniënwoud<br />
De meeste van deze w<strong>in</strong>n<strong>in</strong>gen hebben ten grondslag<br />
gelegen aan de eerste grote ontwikkel<strong>in</strong>g van het<br />
Brusselse waterdistributiesysteem.<br />
Bij het beg<strong>in</strong> van de Tweede Wereldoorlog, <strong>in</strong> mei 1940,<br />
onderv<strong>in</strong>gen ze de tijdelijke onbeschikbaarheid van<br />
belangrijke, ver van Brussel gelegen waterbronnen.<br />
Hoewel hun belangrijkheid qua volume maar betrekkelijk<br />
is, vormen de <strong>in</strong>stallaties <strong>in</strong> kwestie samen thans nog altijd<br />
de ultieme veiligheidsmarge die men, <strong>in</strong> geval van een<br />
ernstige crisis, zou kunnen aanspreken als noodvoorzien<strong>in</strong>g<br />
voor de Brusselse agglomeratie.<br />
Keizer<strong>in</strong>laan 17-19 1000 Brussel<br />
Tel.: 02 518 81 11 - Fax: 02 518 83 06 - www.vivaqua.be<br />
ISO 9001 - Water voor het leven<br />
Januari 2012 - verantwoordelijke uitgever: Ch. Franck - btw BE 02.02.962.701