Elektrische installaties
Elektrische installaties
Elektrische installaties
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Onderwijsvorm: BSO<br />
Graad: tweede graad<br />
SECUNDAIR ONDERWIJS<br />
Jaar: eerste en tweede leerjaar<br />
Studiegebied: Mechanica-elektriciteit<br />
FUNDAMENTEEL GEDEELTE<br />
Optie(s): <strong>Elektrische</strong> <strong>installaties</strong><br />
Vak(ken): PV Praktijk elektriciteit 16/16 lt/w<br />
Vakkencode: IT-e<br />
Leerplannummer: 2003/013<br />
(vervangt 98037)<br />
Nummer inspectie 2003/12//1/N/SG/1/II/ /D/
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 1<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
INHOUD<br />
Visie 2<br />
Beginsituatie 2<br />
Algemene doelstellingen 3<br />
Leerplandoelstellingen / leerinhouden 4<br />
Pedagogisch-didactische wenken en timing 7<br />
Minimale materiële vereisten 9<br />
Evaluatie 12<br />
Bibliografie 15<br />
Toelichting bij gebruik van het leerplan 15<br />
Jaarplan 16<br />
Samenstelling van de leerplancommissie 18
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 2<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
VISIE<br />
Het vak praktijk elektriciteit is voor deze leerlingen te beschouwen als hun hoofdvak.<br />
De leerstof gegeven in het technisch vak elektriciteit zal in functie staan van de praktische oefeningen.<br />
Een goede coördinatie (VGW) zal dus zeker noodzakelijk zijn.<br />
In het vak praktijk elektriciteit worden vaardigheden bijgebracht die eigen zijn aan een aantal beroepen<br />
uit de sector. Hiervoor werd gebruikt gemaakt van volgende beroepsprofielen en beroepsopleidingsprofielen:<br />
• residentieel elektrotechnisch installateur (inbouw in wanden, verwarming) 1 .<br />
• industrieel elektrotechnisch installateur 2<br />
De niet opgenomen vaardigheden worden opgenomen in het leerplan voor de 3 de graad <strong>Elektrische</strong><br />
Installaties.<br />
Het vak sluit aan bij het technisch vak elektriciteit (subvakken technisch tekenen en technologie), waar<br />
de noodzakelijke theoretische achtergrond wordt bijgebracht.<br />
BEGINSITUATIE<br />
Voor het vak praktijk elektriciteit is er geen enkele voorkennis noodzakelijk. Afhankelijk van vooropleiding,<br />
kunnen sommige leerlingen reeds een aantal vaardigheden verworven hebben.<br />
Van de lerares/ leraar wordt verwacht dat zij/hij zich vergewist van hetgeen elke leerling reeds verworven<br />
heeft, en dat zij/hij hiermee rekening houdt bij het bepalen van eventuele uitbreidingsoefeningen.<br />
1<br />
SERV, ‘Onderzoek naar de kwalificatiebehoeften voor residentieel elektrotechnisch installateur’ en<br />
VLOR, studie 185<br />
2<br />
SERV, ‘Onderzoek naar de kwalificatiebehoeften voor industrieel elektrotechnisch installateur’ en<br />
VLOR, studie 184
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 3<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
ALGEMENE DOELSTELLINGEN<br />
Over de verschillende vakken heen wordt ernaar gestreefd de leerling de noodzakelijke basiskennis<br />
en vaardigheden bij te brengen om uiteindelijk te voldoen aan het opleidingsprofiel van de optie.<br />
Bij alle leerinhouden – waar mogelijk – zal de nodige aandacht besteed worden aan het bijbrengen<br />
van de genormaliseerde eenheden bij de verschillende nieuwe begrippen en aan de voorschriften van<br />
ARAB en AREI.<br />
Naast de "technische" vaardigheden, zal de lerares/ leraar ook oog hebben voor de vereiste<br />
persoonlijkheidskenmerken:<br />
• veiligheid en milieubewustzijn<br />
• doorzettingsvermogen<br />
• flexibiliteit<br />
• imagobewustzijn<br />
• zelfstandigheid<br />
• klantgerichtheid zin voor samenwerking<br />
• zin voor zelfevaluatie<br />
• leergierigheid<br />
• zin voor samenwerking<br />
• zin voor zelfevaluatie<br />
• leergierigheid
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 4<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN<br />
Decr. nr.<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN<br />
De leerlingen kunnen<br />
1 een opgedragen taak uitvoeren met voortdurende aandacht voor<br />
welzijn, (veiligheid, gezondheid en hygiëne) en milieu.<br />
omgaan met persoonlijke beschermingsmiddelen.<br />
het materiaal en gereedschap nodig voor de uitvoering van de opdracht<br />
bepalen en eventuele tekorten melden.<br />
zorg dragen voor gereedschap, machines en meetapparatuur.<br />
materiaal uitpakken (U), visueel controleren en eventuele gebreken<br />
melden.<br />
gereedschap en materiaal volgens instructies op de werkplek opslaan<br />
en beschermen.<br />
nagaan of het werk volgens de opdracht uitgevoerd kan worden en<br />
afwijkingen melden.<br />
een geschikte werkmethode en werkvolgorde bepalen, vertrekkend<br />
van een werkopdracht.<br />
de eigen werkplek inrichten.<br />
de werkplek tijdens en na het werk opruimen.<br />
afval volgens instructies sorteren.<br />
2 de bewerkingen uitvoeren volgens de regels van de kunst met in acht<br />
name van de voorschriften voor welzijn en zin voor het milieu.<br />
U 3 de verbindingen maken volgens een ter beschikking gesteld schema.<br />
4 kleine stellingen volgens instructies veilig monteren, gebruiken en<br />
demonteren.<br />
ladders veilig opstellen gebruiken.<br />
LEERINHOUDEN<br />
1 Het eigen werk organiseren<br />
2 Solderen en vertinnen<br />
3 Dataconnectoren en datakabels aansluiten<br />
4 Ladders en stellingen
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 5<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
Decr. nr.<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN<br />
De leerlingen kunnen<br />
5 een leidingtracé uitzetten op basis van een werkopdracht.<br />
gaten maken voor inbouwdozen in holle wanden.<br />
inbouwdozen en centraaldozen plaatsen (in holle wanden en opbouwmateriaal).<br />
buizen bewerken (vaste, en voorbekabelde buizen), inwerken (in<br />
holle wanden) en bevestigen.<br />
kabelgoten plaatsen.<br />
kabels leggen, inwerken (in holle wanden) en bevestigen.<br />
draden in buizen trekken.<br />
schakelaars en contactdozen (opbouw, inbouw en spatwaterdicht)<br />
plaatsen en aansluiten.<br />
armaturen en railsystemen voor verlichting plaatsen en aansluiten.<br />
de uitgevoerde schakelingen controleren, onder spanning brengen<br />
en testen.<br />
een aardingsinstallatie conform het AREI uitvoeren en uitmeten.<br />
fouten in die schakelingen op een gestructureerde manier opzoeken<br />
en herstellen.<br />
6 een installatie voor<br />
• bel<br />
• deurbode<br />
• parlofoon<br />
• videofoon<br />
• telefoon (o.a. binnenhuistelefooncentrale)<br />
• noodverlichting<br />
• afstandsbediening (U)<br />
• elektrische bediening van een rolluik of zonnewering (U)<br />
• elektrische bediende garagepoort (U)<br />
• …<br />
plaatsen en aansluiten op basis van een werkopdracht, rekening<br />
LEERINHOUDEN<br />
5 Lichtschakelingen installeren en controleren<br />
• residentieel<br />
• industrieel<br />
6 Signalisatie-, veiligheid- en comfortschakelingen
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 6<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
Decr. nr.<br />
LEERPLANDOELSTELLINGEN<br />
De leerlingen kunnen<br />
houdend met de instructies van de constructeur.<br />
fouten in die schakelingen op een gestructureerde manier opzoeken<br />
en herstellen.<br />
7 een verdeelbord plaatsen.<br />
componenten in een verdeelbord plaatsen, verbinden en aansluiten.<br />
een meterkast plaatsen.<br />
stroomkringen en voedingsspanningen etiketteren.<br />
8 een eenvoudige installatie uitvoeren vertrekkend vanaf een bouwplan<br />
en vanaf de schema's die met de toestellen geleverd worden.<br />
9 een eenvoudige installatie uitvoeren vertrekkend vanaf een bouwplan<br />
en vanaf de schema's die met de toestellen geleverd worden. (U)<br />
10 de toestellen demonteren.<br />
het schakelschema opnemen.<br />
fouten opsporen en herstellen.<br />
toestellen monteren en testen.<br />
LEERINHOUDEN<br />
7 Schakelkast en meterkast<br />
8 Installatie van coaxiale TV/FM stopcontacten en van<br />
een TV-distributieversterker<br />
9 Plaatsing van een installatie voor muziekdistributie in<br />
een woning (U)<br />
10 Kleine huishoudelijke toestellen zonder motor
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 7<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING<br />
Om tijdverlies te vermijden, zullen de praktijklessen bij voorkeur in blokken van 4 uur gegeven worden.<br />
Minder dan 2 uur na elkaar is in geen geval aanvaardbaar!<br />
Omwille van coördinatie met andere vakken, kan het vak (in één leerjaar) niet verdeeld worden tussen<br />
verschillende leraars.<br />
De leraar zal ervoor zorgen dat de leerlingen steeds begrijpen wat ze uitvoeren. De opdrachten zullen<br />
voorbereid worden in het vak technisch tekenen. Een degelijke coördinatie tussen de verschillende<br />
vakleraars is absoluut noodzakelijk.<br />
Regelmatig zal een evaluatie van de coördinatie noodzakelijk zijn om de verschillende jaarplannen<br />
eventueel bij te sturen.<br />
Elke nieuwe oefening wordt voorafgegaan door een duidelijke uiteenzetting omtrent de toe te passen<br />
werkmethode.<br />
Deze laatste omvat minstens de bewerkingsvolgorde, de technische reglementering en de situering<br />
van de oefening als onderdeel van een in de praktijk toegepaste elektrische installatie. De leerlingen<br />
ontvangen hierbij de nodige teksten en tekeningen.<br />
Indien noodzakelijk, zal de nodige tijd besteed worden aan het correct leren gebruiken van de verschillende<br />
gereedschappen.<br />
Bij het verwerken van materialen of het realiseren van montageoefeningen moeten de leerlingen in de<br />
mogelijkheid gesteld worden om persoonlijk initiatief te ontwikkelen.<br />
De leraar zal elke gelegenheid te baat nemen om in de werkplaats de begrippen van veiligheid, hygiene<br />
en zorg voor het milieu bij te brengen.<br />
Gereedschap en materiaal moet ordelijk en doelmatig weggeborgen worden.<br />
De werkplaats moet steeds netjes gehouden worden en in ieder geval net zijn bij het einde van de<br />
les.<br />
De leraar zal de verschillende leerlingen nauwgezet volgen bij hun opdracht. Eventuele foutieve of<br />
gevaarlijke werkmethodes moeten meteen gecorrigeerd worden. Eventueel wordt dit klassikaal behandeld.<br />
Welzijn en milieu<br />
Tijdens alle praktijkopdrachten, moet er over gewaakt worden dat steeds voldaan is aan alle voorschriften<br />
betreffende welzijn (veiligheid, gezondheid en hygiëne) en milieu.<br />
Enkele speciale aandachtspunten zijn o.a.:<br />
• de bepalingen van de Wet van 4 augustus 1996 betreffende ‘Het welzijn van de werknemers<br />
bij de uitvoering van hun werk’<br />
• het K.B. van 3 mei 1999 betreffende ‘De bescherming van jongeren op het werk’.<br />
• het KB arbeidsmiddelen en machinerichtlijn.
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 8<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
Nr.<br />
Pedagogisch-didactische wenken<br />
1 Hier wordt een aantal vaardigheden vermeld dat geleidelijk aan moet bijgebracht worden.<br />
Het is de bedoeling dat de leerling deze vaardigheden op het einde van de opleiding<br />
verworven heeft.<br />
Het is van belang hier elke les enige tijd aan te besteden en steeds te wijzen op fouten.<br />
2 Voorzie voldoende oefentijd. Let op een goede verluchting van het praktijklokaal.<br />
Maak de leerlingen attent op de risico's van slechte soldeerverbindingen.<br />
3 Het aansluiten van dataconnectoren kan ook gebruikt worden als oefening in het fijnsolderen.<br />
4 De lerares/ leraar zal rekening houden met de vigerende regelgeving.<br />
Voor wat ladders betreft:<br />
• voldoen aan Belgische norm<br />
� NBN 108-001 (1976) ladders van aluminiumlegeringen,<br />
� NBN 108402 (ontwerp) terminologie, type, functionele afmetingen,<br />
� NBN 108-003 (ontwerp) vereisten, proeven, merken en informatie,<br />
certificatie.<br />
• ARAB artikel 43 bis<br />
� Een ladder is een hulpmiddel dat toelaat een hoogteverschil te overbruggen.<br />
Een ladder is duidelijk niet bedoeld om werken op uit te voeren.<br />
� Een ladder dient opgesteld te worden volgens de vereiste regels (opstellingshoek,....).<br />
5 Stel je praktijkopdracht op alsof het een werkopdracht voor een installateur zou zijn.<br />
Hou er uiteraard rekening mee dat de leerling in de beginperiode heel wat extra informatie<br />
(die geleidelijk aan kan verminderen) zal nodig hebben.<br />
Het is zeker niet de bedoeling om alle lichtschakelingen met alle soorten materiaal uit te<br />
voeren.<br />
Zorg voor een holle wand, waar de leerlingen op realistische wijze kunnen leren omgaan<br />
met het hiervoor bestemde inbouwmateriaal.<br />
Voorzie voldoende tijd voor het zoeken van fouten.<br />
6 Besteed voldoende aandacht aan het zoeken van fouten, waarbij de leerlingen moeten<br />
kunnen vaststellen of de fout aan de toestellen of aan de bedrading te wijten is.<br />
7 Zorg voor een opstelling die zo goed mogelijk een werkelijke situatie benadert.<br />
Voorzie een aansluiting op 230 V enkelfasig en – indien het niveau van de leerlingen dit<br />
toelaat – op 3,230 V en op 3,N400 V.<br />
Bij de driefasige aansluiting zal enige extra theoretische uitleg noodzakelijk zijn, vermits<br />
deze leerstof pas in de derde graad aan bod komt.<br />
Hou rekening met plaatselijke reglementering.<br />
8 Vooral aandacht besteden aan het gebruik van coaxiale draden.<br />
Maak de leerlingen attent op de verschillende soorten coaxiale draden.<br />
9 Het betreft hier een eenvoudige muziekdistributie in de verschillende kamers, vertrekkend<br />
van één centrale bron bij een residentiële installatie.<br />
Timing<br />
In weken<br />
(W)<br />
10 Eenvoudige herstellingen aan deze toestellen kunnen uitvoeren. 2 W<br />
* Deze leerinhouden worden best niet geïsoleerd behandeld, maar zullen bij alle oefeningen – waar<br />
toepasselijk – aan bod komen.<br />
*<br />
2 W<br />
(U)<br />
*<br />
30 W<br />
10 W<br />
5 W<br />
1 W<br />
(U)
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 9<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN (*)<br />
1 set basisgereedschap bestaande uit:<br />
• schroevendraaiers 2 tot 8 mm,<br />
• kruisschroevendraaiers nr 1-2-3,<br />
• geïsoleerde combinatietang,<br />
• geïsoleerde zijkniptang,<br />
• geïsoleerde striptang,<br />
• geïsoleerde ronde bektang,<br />
• geïsoleerde fijne bektang (recht of gebogen),<br />
• juniorbeugelzaag,<br />
• elektricienmes,<br />
• lichte hamer,<br />
• testapparaat,<br />
• rolmeter;<br />
algemeen gereedschap (aantallen afhankelijk van het aantal leerlingen):<br />
• werkbanken,<br />
• lichte soldeerbouten,<br />
• hete luchtblazer voor krimpkous,<br />
• elektrische schroevendraaier,<br />
• tang voor drukverbindingen,<br />
• handboormachine,<br />
• tafelboormachine,<br />
• universeel meettoestel,<br />
• veiligheidsbrillen,<br />
• vijlen,<br />
• set platte steeksleutels,<br />
• set ringsleutels,<br />
• set inbussleutels,<br />
• set boren,<br />
• buizenklem,<br />
• zelfklemmende tang,<br />
• ontmanteltang voor kabel,<br />
• metaalbeugelzaag,<br />
• plooiveer,<br />
• trekveer,<br />
• waterpas;<br />
1 geïnstalleerde werkbox (of plank met voldoende grote afmetingen) met spanningsvoorziening;<br />
verbruiksmateriaal afhankelijk van de uitgevoerde oefeningen.<br />
(*)Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:<br />
• Codex<br />
• ARAB<br />
• AREI<br />
• Vlarem.
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 10<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.:<br />
• de uitrusting en inrichting van de lokalen;<br />
• de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.<br />
Zij schrijven voor dat:<br />
• duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn;<br />
• alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct<br />
kunnen toepassen;<br />
• de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden;<br />
• de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar<br />
waar de wetgeving het vereist.
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 11<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
EVALUATIE<br />
Onderscheid moet gemaakt worden tussen evaluatie van het leerproces en evaluatie van het eindproduct.<br />
Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling<br />
dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren.<br />
De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling.<br />
Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt<br />
• welke de verschillende stappen zijn;<br />
• welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn;<br />
• welke fouten kunnen gemaakt worden.<br />
Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (evaluaties na elke opdracht of deelopdracht)<br />
wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd.<br />
Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer.<br />
Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks,<br />
een project, een trimester, ...). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen<br />
bereikt heeft.<br />
Elke evaluatie dient te vertrekken vanuit duidelijke en operationele doelstellingen. Zowel het proces<br />
als het product moeten op een zo objectief mogelijke manier geëvalueerd worden. De evaluatie<br />
steunt altijd op een vaardigheids- en werkanalyse die het verloop, de verantwoording en de criteria<br />
weergeeft van de opdracht.<br />
Proces- en productgericht evalueren kan vier aspecten omvatten:<br />
• de denkactiviteit (bijvoorbeeld instructies lezen, aantekeningen maken, …),<br />
• de motorische handelingen (bijvoorbeeld verbindingen maken, …),<br />
• de praktijkattitudes (bijvoorbeeld nauwkeurig werken, scherp waarnemen, …),<br />
• de uitvoeringstijd, waarbij gestreefd wordt naar een haalbaarheid voor 90 % van de leerlingen.<br />
Bij de evaluatie zal er in ieder geval rekening gehouden worden met het feit dat het om leerlingen<br />
gaat. Onnauwkeurig werken, kleine fouten maken, moet in zekere mate aanvaardbaar zijn. Belangrijk<br />
is de evolutie.<br />
Daarom zal de lerares/ leraar voortdurend de vorderingen van de leerlingen controleren. Indien nodig<br />
zal zij/hij meteen remediërend optreden.<br />
Bij het begin van iedere praktijkopdracht zal de lerares/ leraar (indien nodig aan alle leerlingen afzonderlijk)<br />
meedelen welke (sub)doelstellingen tijdens die les moeten bereikt of nagestreefd worden:<br />
iedere leerling moet bij het begin van iedere les weten wat van hem tijdens die les verwacht wordt.<br />
In het evaluatieproces kunnen 3 stappen onderscheiden worden:<br />
• registreren (door middel van een evaluatieschema),<br />
• interpreteren (door middel van een vierpuntenschaal),<br />
• rapporteren.<br />
Registreren<br />
Om zo objectief mogelijk te kunnen registreren, wordt voor elke praktijkopdracht (met de daarbij horende<br />
gedragsvaardigheden) een evaluatieschema opgesteld.<br />
Zo’n schema bevat alle doelstellingen (met de daarbij horende subdoelstellingen) en attitudes die bij<br />
de opdracht zullen geëvalueerd worden. Het is niet noodzakelijk om bij alle opdrachten steeds alle<br />
mogelijke subdoelstellingen te evalueren. Sommige subdoelstellingen kunnen eventueel weggelaten<br />
worden als ze vroeger reeds vaker aan bod kwamen of later ruimschoots aan bod zullen komen.<br />
De selectie van de attitudes en de wijze van registratie, wordt in vakgroep overlegd.
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 12<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
Bepaalde aspecten zijn objectief meetbaar (bijvoorbeeld een buis op lengte zagen binnen een aangegeven<br />
tolerantie), andere aspecten zijn subjectief waarneembaar (bijvoorbeeld een geschikte<br />
kleurcombinatie kiezen).<br />
De mate waarin een objectief waarneembare doelstelling bereikt werd, kan in het schema aangeduid<br />
worden door middel van een tweepuntenschaal:<br />
• + : doelstelling bereikt<br />
• - : doelstelling niet bereikt.<br />
Voor niet objectief meetbare doelstellingen wordt geadviseerd om te werken met een<br />
driepuntenschaal:<br />
• + : doelstelling bereikt<br />
• ± : doelstelling niet helemaal bereikt<br />
• - : doelstelling niet bereikt<br />
Door het evaluatieschema samen met de opgave ter beschikking van de leerling te stellen, kan de<br />
zelfevaluatie bij de leerling sterk aangemoedigd worden.<br />
Interpreteren<br />
Door middel van het evaluatieschema controleert de lerares/ leraar bij het einde van iedere les in<br />
welke mate de leerlingen de vooropgestelde lesdoelstellingen bereikten. Dit wordt kort met iedere<br />
leerling individueel besproken.<br />
Aan de registraties in het evaluatieschema kunnen verschillende interpretaties gegeven worden.<br />
Enkele voorbeelden:<br />
+<br />
+<br />
-<br />
(doel bereikt)<br />
(doel niet helemaal bereikt)<br />
(doel niet bereikt)<br />
niveau is voldoende Voldoende, maar leemten niveau onvoldoende<br />
voor verbetering vatbaar onaanvaardbaar niveau<br />
nagenoeg foutloos<br />
aanvaardbare tekorten<br />
schadelijke fouten<br />
nagenoeg correct<br />
aanvaardbaar, aantal lichte of onvergeeflijke fouten<br />
detailfouten of leerproces fouten<br />
zware inbreuken<br />
volledig kleine tekorten onvolledig<br />
zware tekorten<br />
behoorlijk, zinvol storingen, fragmentarisch onlogische uitvoering<br />
kan het en doet het vrijwel altijd,<br />
spontaan en zonder aarzelen<br />
kan het en doet het af en toe,<br />
zonder overtuiging, wisselvallig<br />
kan het niet, doet het niet of<br />
nooit, afwijzend en met tegenzin<br />
Om eenvormigheid te bekomen in verband met de gebruikte interpretatie, is een overleg binnen de<br />
vakgroep absoluut noodzakelijk.<br />
Rapportering<br />
Na iedere les (liefst uiterlijk bij het begin van de volgende les) worden de resultaten van het evaluatieschema<br />
omgezet op een vierpuntenschaal.<br />
Die quotatie wordt in de agenda van de leerling genoteerd, waarbij uiteraard voldoende aandacht<br />
moet besteed worden aan een eventueel noodzakelijke remediëring.<br />
De omzetting van de (eventueel gewogen) evaluaties kan op verschillende manieren gebeuren. Om<br />
eenvormig te kunnen omzetten, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk.<br />
Hoe de omzetting zal gebeuren moet in ieder geval vooraf vastgelegd worden.
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 13<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
Dit kan bijvoorbeeld als volgt gebeuren.<br />
Heel goed<br />
• meer dan 80% van de subvaardigheden, subdoelstellingen zijn bereikt<br />
• (nagenoeg) foutloos, uitstekend<br />
• enkel + codes<br />
• volledig zelfstandig uitgevoerd<br />
• vlotte uitvoering, met overtuiging, belangstelling, …<br />
Goed<br />
• 60 à 80 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt<br />
• veel + en weinig + codes<br />
• aanvaardbare kwaliteitsverschillen<br />
• aanvaardbare fouten in het leerproces<br />
• geen schadelijke fouten<br />
• zichtbare vorderingen<br />
Zwak<br />
• 50 à 60 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt<br />
• alleen een deel van de subdoelen zijn bereikt<br />
• weinig + en veel + codes<br />
• veel onnodige leerfouten<br />
• soms zware schadelijke fouten<br />
• geen zichtbare vorderingen<br />
Niet goed<br />
• minder dan 50% van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt<br />
• veel + codes of alleen maar + codes en - codes<br />
• veel schadelijke of onvergeeflijke fouten, onlogisch handelingen<br />
Het rapportcijfer<br />
Naar het rapport toe moeten alle quotaties (vierpuntenschaal – resultaat van remediëring) omgezet<br />
worden naar een cijfer. Ook die omzetting moet overlegd worden binnen de vakwerkgroep.<br />
Alle ernstige tekorten (cf. diverse evaluatieschema’s) worden steeds vermeld in de rubriek commentaar,<br />
waarbij er steeds een duidelijk geformuleerde remediëring moet voorzien worden (geen algemene<br />
opmerkingen).
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 14<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
BIBLIOGRAFIE<br />
AIB - VINÇOTTE, Algemeen Reglement op de <strong>Elektrische</strong> <strong>installaties</strong> AREI, Brussel<br />
CED - SAMSON, Algemeen Reglement op de <strong>Elektrische</strong> <strong>installaties</strong>, Diegem<br />
COOREMAN, Serie Elektrotechniek: Elektrotechnisch tekenen, Plantyn<br />
DEKELVER, Serie elektrotechniek: Installatieleer, Plantyn<br />
ELECTRABEL, Vademecum voor installateurs<br />
GASELWEST, Veilig gebruik van de elektriciteit, Brussel<br />
MICHIELSEN, L., De voorrangsschakelaar en de voorkeurschakelaar, Electrabel<br />
VEGB, Veilig werken met elektriciteit, Brussel<br />
VEKENS, J., Installatiepraktijk voor de elektricien, Standaard<br />
VYNCKIER, Het Installatieboek, Gent
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 15<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
TOELICHTING BIJ GEBRUIK VAN HET LEERPLAN<br />
In het leerplan zijn een aantal uitbreidingsdoelstellingen opgenomen. Uitbreidingsdoelstellingen worden<br />
aangeduid door een (U) na de doelstelling.<br />
Uitbreidingsdoelstellingen moeten enkel bereikt worden als het niveau van de leerlingen dit toelaat. Zij<br />
kunnen ook gebruikt worden indien een of meerdere lestijden complementaire activiteiten besteed<br />
worden aan het praktisch vak praktijk/ stages elektriciteit.<br />
JAARPLAN<br />
Van elke leraar wordt verwacht dat hij/ zij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die<br />
planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model. Eenvormigheid is een noodzaak voor<br />
de verschillende collega's.<br />
De verschillende jaarplannen moeten zodanig gemaakt worden dat er - waar mogelijk - per week een<br />
coördinatie is tussen de verschillende vakken.<br />
Een overleg tussen de verschillende leraars zal absoluut noodzakelijk zijn!<br />
Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëvalueerd<br />
worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen.<br />
De timing is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/ leraar vrij<br />
gebruikt worden voor uitdiepingen en/ of uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel<br />
aan bod komen.<br />
De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen zijn niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet<br />
dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en moeten – indien nodig – de andere jaarplannen<br />
eveneens aangepast worden. Steeds moet erover gewaakt worden dat de noodzakelijke<br />
voorkennis aanwezig is.
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 16<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
Jaarplan<br />
Vorderingsplan<br />
Optie: ........................................................................................ Leerkracht: ...........................................................<br />
Onderwijsvorm: .............. Graad: .................... Jaar: ......................... Schooljaar: ………… / …………..<br />
Vak: .......................................................................................... Leerplannummer: ...........................<br />
Handboek/ cursus :......................................................................... Uren/ week : ...........<br />
Week<br />
nummer<br />
Nr in<br />
leerplan<br />
JAARPLAN VORDERINGSPLAN<br />
Leerinhouden Gegeven op<br />
(datum)<br />
Opmerkingen
BSO – 2de graad – ELEKTRISCHE INSTALLATIES 17<br />
PV PRAKTIJK ELEKTRICITEIT (1ste jaar: 16 lestijden/week, 2de jaar: 16 lestijden/week)<br />
SAMENSTELLING VAN DE LEERPLANCOMMISSIE<br />
Voorzitters: dhr. John Chapman pedagogisch adviseur<br />
Leden: dhr. Crevits Gilbert KTA Roeselare<br />
dhr. Dardenne Pierre KTA Brugge<br />
dhr. D’hooge Luc KA Wetteren<br />
dhr. Van den Broeck Jozef KTA 1 Gent<br />
dhr. Van den Roye Willem KTA Heist-op-den Berg<br />
dhr. Rotsaert Gilbert KTA Brugge