18.01.2013 Views

VOX Februari 2008 - USG Vox

VOX Februari 2008 - USG Vox

VOX Februari 2008 - USG Vox

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Klassieke agenda<br />

> pagina 2<br />

<strong>Vox</strong> Hieronymi<br />

Nieuwsvaria<br />

Nieuwe schooltas<br />

Goede Doelen Actie<br />

Gratis boeken<br />

Actie Vroeg Op Stap<br />

Gespreide examens<br />

> pagina 6-7<br />

1040 uur?<br />

De 1040-uur-discussie blijft<br />

doorgaan. Een leerling, een<br />

docent, een ouder en de<br />

rector van het <strong>USG</strong> zeggen<br />

onverbloemd wat ze van de<br />

norm vinden.<br />

> pagina 8-11<br />

Charlotte Mutsaers<br />

Schrijfster Charlotte Mutsaers<br />

zette in de schoolkrant<br />

van het <strong>USG</strong> haar eerste literaire<br />

stappen. Een uitgebreid<br />

interview met deze oud-leerling<br />

en een speciale <strong>Vox</strong>-korting<br />

op haar nieuwste boek<br />

Koetsier Herfst.<br />

> pagina 13-15<br />

Kritisch onderwijsvolger<br />

Leo Prick is al jaren een kritisch<br />

volger van onderwijsveranderingen.<br />

‘We hebben<br />

het onderwijs te lang overgelaten<br />

aan politieke hobbyisten.<br />

Ouders en leraren moeten<br />

voorkomen dat besturen<br />

dat politieke hobbyisme<br />

voortzetten.’<br />

> pagina 18-19<br />

jaargang 36<br />

nummer 11<br />

<strong>2008</strong><br />

Bulletin voor de ouders van leerlingen aan het Stedelijk Gymnasium te Utrecht www.usgvox.nl<br />

Schoolprestaties<br />

openbaar?<br />

> pagina 16-17<br />

Van de rector<br />

> pagina 4<br />

Elektronische<br />

Leeromgeving<br />

> pagina 20-22<br />

Pan<br />

> pagina 5<br />

Gala en geen date!?<br />

> pagina 23<br />

1040 uur<br />

> pagina 8-11<br />

Schoolagenda<br />

> pagina 24


2 |Klassieke agenda<br />

13 februari<br />

Kinderworkshop ‘Wonen in het Romeinse Rijk’. 13.00-14.30<br />

en 15.30-17.00 uur. Architectuurcentrum Aorta, Achter de<br />

Dom 14, Utrecht.<br />

27 februari<br />

Kinderworkshop ‘Wonen in het Romeinse Rijk’. 13.00-14.30<br />

en 15.30-17.00 uur. Architectuurcentrum Aorta, Achter de<br />

Dom 14, Utrecht.<br />

t/m 1 maart<br />

Tentoonstelling ‘Limes. Geheimen ontsluierd’. Architectuurcentrum<br />

Aorta, Achter de Dom 14, Utrecht.<br />

Tot 2 maart<br />

Tentoonstelling ‘Goed gegoten! 5000 jaar brons’. Allard Pierson<br />

Museum, Amsterdam.<br />

inl.: www.allardpiersonmuseum.nl<br />

26 maart<br />

MUZtheater speelt Medea. Stadsschouwburg Utrecht,<br />

20.30 uur. Inl.: (030) 230 20 23<br />

vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

24 april tot 4 mei<br />

Week van de Klassieken (uitgeverij Athenaeum): aandacht<br />

voor boeken uit en over de oudheid. Speciaal voor die gelegenheid<br />

schrijft Fik Meijer een geschenkboekje: Lessen in<br />

beschaving. Athene, Rome, Washington.<br />

24 april t/m 7 september<br />

Tentoonstelling ‘Lectori Salutem, Boek en<br />

Oudheid’, Allard Pierson Museum, Amsterdam.<br />

Inl.: www.allardpiersonmuseum.nl<br />

t/m 1 juni <strong>2008</strong><br />

Toneelgroep De Appel speelt Odysseus<br />

(regie Aus Greidanus), voorstelling van<br />

13.30 uur tot 22.30 uur.<br />

Informatie: www.toneelgroepdeappel.nl<br />

14 juni<br />

Theater Turba speelt De Vogels van Aristofanes, Theater Kikker<br />

20.00 uur.<br />

23 augustus <strong>2008</strong> t/m 4 januari 2009<br />

‘Luxe en Decadentie - Leven aan de Romeinse goudkust’, Museum<br />

het Valkhof Nijmegen, over de immense rijkdom van<br />

de Romeinse elite aan de Golf van Napels: luxe villa’s, gladiatorenspelen,<br />

feestelijke eet- en drinkgelagen, tuinarchitectuur<br />

en badcultuur.<br />

Inl.: www.museumhetvalkhof.nl<br />

(t/m 8 juni ook te zien in het Bremer<br />

Landesmuseum).


vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

Kaas op z’n italiaans<br />

De wonderbaarlijke werking van een kaasschaaf, kennismaking<br />

met de curieuze smaak en consistentie van ontbijtkoek,<br />

pindakaas of appelstroop. Uitwisselingsscholieren uit<br />

het buitenland die dezer dagen op bezoek zijn bij het <strong>USG</strong><br />

ondergaan een verrijkende ervaring. Wij hebben een Italiaan<br />

over de vloer, Riccardo. Een keurige jongen, die vlekkeloos<br />

Engels spreekt en zich naadloos in het Nederlandse gezinsleven<br />

voegt. Dat gezinsleven speelt zich vooral rond de eettafel<br />

af, omdat het uitwisselingsprogramma leuk maar overvol is.<br />

Veel zien we hem dus niet, aan tafel kunnen we dagelijks bijpraten.<br />

Fries suikerbrood viel in de smaak, ontbijtkoek werd<br />

beleefd, maar moeizaam weggewerkt. Voor de rest eet Riccardo<br />

bij de broodmaaltijden vooral witte boterhammen met<br />

jam. En kaas natuurlijk. De kaasschaaf vergde enige uitleg.<br />

Na een paar pogingen vroeg Riccardo permissie om de kaas<br />

met een mes te snijden: een dikke plak en die plak vervolgens<br />

weer in stukjes op brood. Wie tegenwoordig bij ons thuis kaas<br />

met een mes snijdt, eet ‘kaas op z’n Italiaans’.<br />

We hebben gehoord dat de Padovanen socialer schijnen te<br />

zijn dan Rathenauers - die eerder hier waren. Hoe de Tsjechen<br />

uit Brno in dat opzicht zijn, moeten we nog even afwachten.<br />

Zo hebben we ons laten vertellen dat op de vierde dag van<br />

de uitwisseling de eerste Nederlands-Italiaanse stelletjes al<br />

gevormd zijn. Romantische types, die Italianen (de Italiaanse<br />

dames tonen zich ongenaakbaar). Dat belooft wat voor het<br />

terugbezoek.<br />

We hebben onze Italiaanse gast bijgepraat over de onderwijskundige<br />

ontwikkelingen in Nederland. Het maakte wel<br />

indruk dat zoveel scholieren uit het hele land zijn gaan demonstreren<br />

in Amsterdam, maar het was lastig om de finesses<br />

van de 1040 urendiscussie over te brengen. Ook in de <strong>Vox</strong><br />

Voorwoord| 3<br />

krijgt het onderwerp ruim aandacht. Op pagina 8 tot en met<br />

11 geven achtereenvolgens een docent, een leerling, een ouder<br />

en de rector hun visie. Voor de staatssecretaris is weinig<br />

steun. Verder heeft deze <strong>Vox</strong> ondermeer een uitgebreid verhaal<br />

over de ELO, de elektronische leeromgeving, een artikel<br />

over oud-leerling Charlotte Mutsaers (met kortingsbon voor<br />

haar nieuwste boek) en een interview met NRC-columnist<br />

Leo Prick.<br />

Een gevarieerde inhoud dus. Laat ons weten wat u ervan vindt.<br />

Door een technische kronkel is de <strong>Vox</strong>-redactie een tijdlang<br />

per mail onbereikbaar geweest. Er bleek een stuwmeer van<br />

3000 mailtjes te zijn gegroeid, die nooit zijn doorgestuurd.<br />

Tussen alle berichten voor erectiepillen, goedkope leningen<br />

en replicahorloges zaten ook enkele mailtjes van enthousiaste<br />

lezers. Die ontvangen we graag, net als berichten van<br />

niet-enthousiaste lezers trouwens. De redactie is na de oproep<br />

in de vorige <strong>Vox</strong> weer op volle sterkte, maar ook als nietredactielid<br />

zijn uw bijdragen en opmerkingen zeer welkom:<br />

redactie@usgvox.nl.<br />

De redactie van de <strong>Vox</strong> Hieronymi<br />

Hendrik-Jan Buist<br />

Jasper Enklaar<br />

Maddy Hageman<br />

Inge Hassink<br />

Erik Jille<br />

Jolanda van der Land<br />

Frieda Schellekens<br />

Tineke Snel<br />

Mirjam Sternau


4 |Van de rector<br />

initiatieven<br />

Al drie weken lang is het op woensdag in de kantine een<br />

drukte van belang. Lekkere Indonesische hapjes, gemaakt<br />

door leerlingen en ouders van de derde klassen, worden dan<br />

verkocht door leden van de ouderraad. Alles ten bate van het<br />

goede doel: een school in Indonesië, waarvoor de leerlingen<br />

geld inzamelen. Ze hopen op het door henzelf georganiseerde<br />

Valentijnsgala bekend te kunnen maken dat ze met verschillende<br />

acties een bedrag van 7500 euro bij elkaar gehaald hebben.<br />

Een mooi voorbeeld van de grote betrokkenheid van zowel<br />

leerlingen als ouders bij de school en van hun inzet voor<br />

de mensen om hen heen. Maar ook een mooi voorbeeld van<br />

de vele initiatieven die leerlingen zelf nemen en uitvoeren.<br />

Het <strong>USG</strong> streeft ernaar dat iedere leerling zo goed mogelijk<br />

zichzelf leert kennen. Wat zijn mijn talenten, mogelijkheden,<br />

interesses? En dan zie je leerlingen twee felbegeerde debatprijzen<br />

winnen - het Nationaal Kampioenschap en het Intergymnasiaal<br />

Debattoernooi -, een prachtig toneelstuk opvoeren,<br />

een flitsende schoolstrijd organiseren, meedoen aan<br />

olympiades op verschillende vakgebieden, een fantastisch<br />

jaarboek presenteren, mooie muziekavonden, zowel klassiek<br />

als modern, organiseren, meedoen aan sporttoernooien, en<br />

ga zo maar door. In het onderwijs zelf proberen we eveneens<br />

recht te doen aan de verschillende talenten van leerlingen en<br />

ze zoveel mogelijk uit te dagen.<br />

Dit schooljaar zijn we begonnen alle leerlingen Cambridge<br />

Engels aan te bieden, waarbij de leerlingen helemaal vanuit<br />

het Engels de taal aanleren. Voor sommige leerlingen is het<br />

even wennen, maar de geluiden zijn zeer positief.<br />

Er wordt steeds meer samengewerkt tussen de verschillende<br />

vakken, wat de leerlingen meer inzicht biedt in de samenhang<br />

tussen de vakken. Het CSI-project, waarbij niet alleen sporenonderzoek<br />

wordt gedaan bij de exacte vakken, maar ook interviews<br />

gehouden worden in het Engels en het Duits, laat<br />

zien wat er allemaal mogelijk is.<br />

Dit alles komt tot stand door een grote inzet en vernieuwingsgezindheid<br />

van het docententeam. We zijn er trots op dat er<br />

steeds weer enthousiaste plannen zijn om de leerlingen te leren<br />

onderzoek te doen, samen te werken en een goede presentatie<br />

neer te zetten.<br />

Naast deze ontwikkelingen in het onderwijs zijn we ook bezig<br />

onze leerlingen zich bewust te laten worden van de maatschappij<br />

waarin zij leven. Dit gebeurt onder andere door het<br />

invoeren van maatschappelijke stages en door internationalisering.<br />

Het is goed als leerlingen zich inzetten voor hun medemens<br />

in en buiten school. Daarmee leren zij over grenzen<br />

heen te kijken en maken ze kennis met andere culturen. Zo<br />

leren ze het leven van verschillende kanten beschouwen.<br />

vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

De school telt op dit moment bijna 600 leerlingen en dat zal<br />

in de toekomst uitlopen op ongeveer 630. Ons prachtige gebouw<br />

is daarvoor al enkele jaren aan de kleine kant, maar<br />

we kunnen er nog wel even mee leven. De plannen om in de<br />

tuin een mooie uitbreiding te realiseren nemen steeds vastere<br />

vormen aan, waardoor we over enkele jaren alle leerlingen<br />

voldoende ruimte kunnen bieden.<br />

Veel van de activiteiten in school worden mede mogelijk gemaakt<br />

door de ouderraad. We zijn erg blij met het goede overleg,<br />

de fijne samenwerking en de inzet van de ouderraad en<br />

van vele andere ouders.<br />

Inmiddels is het schooljaar zover gevorderd dat het Open<br />

Huis alweer voor de deur staat. Ik denk dat deze ouderkrant,<br />

de <strong>Vox</strong> Hieronymi, in kwaliteit ongeëvenaard is in Nederland,<br />

zowel inhoudelijk als qua vormgeving. We zijn de ouderredactie<br />

dan ook zeer dankbaar voor hun inspanningen en hopen<br />

dat de ouders van aankomende eersteklassers veel plezier<br />

zullen beleven aan deze speciale Open Huis <strong>Vox</strong>.<br />

[Hanneke Taat]


vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

Pan: fluitspeler op bokkepoten<br />

Hermes is de zoon van Zeus en de nimf Maie. Middels een onbekende<br />

moeder kreeg Hermes een zoon: de bosgod of sater Pan.<br />

Dit mannetje met bokkenpoten hoort tot de halfgoden, of<br />

misschien wel kwartgoden en speelt een voldoende belangrijke<br />

rol in de Griekse mythologie om hier ook aan bod te<br />

komen. Er bestaan een paar leuke verhalen over.<br />

Pan is de beschermgod van de herders en de kudden. Verder<br />

is hij de god van het vee en de (dierlijke) instincten. We kennen<br />

Pan met een herdersfluit, rietfluit of Syrinx, nog vaker:<br />

panfluit genoemd. Hoe kwam hij daaraan?<br />

In de bergen van Arkadië leefde eens een wonderschone bergnimf.<br />

Haar vriendinnen, de dryaden, noemden haar Syrinx.<br />

Veel woudgoden en saters hadden geprobeerd haar liefde te<br />

winnen, en dat gold ook voor de herdersgod Pan. De nimf<br />

had zich aan al deze aanbidders steeds weer weten te ontworstelen,<br />

want zij gaf er de voorkeur aan vrij door de bossen<br />

te zwerven. Ze had zich helemaal aan de godin van de jacht<br />

gewijd, en zwierf net als Artemis in een jachtkleed door het<br />

woud. Van een huwelijk wilde zij niets weten.<br />

Vrijerspogingen<br />

Op een dag bespotte de nimf Pan voor zijn vrijerspogingen<br />

en vluchtte vervolgens in een dicht woud. Pan achtervolgde<br />

haar en kon haar steeds dichter naderen omdat haar vlucht<br />

werd gestuit door een brede beek. In haar angst voor Pan<br />

smeekte Syrinx de stroomgoden om hulp. En juist toen de<br />

naderende Pan dacht dat hij haar te pakken had - hield hij<br />

een rietstengel in zijn hand. Bedroefd stond Pan voor de veranderde<br />

nimf en slaakte een paar diepe zuchten. Deze gaven<br />

in het riet een diepe, klagende weerklank, die Pan troostte en<br />

zelfs verrukte. “Dit is prachtig, wat een vondst”, riep hij uit<br />

en hij sneed een aantal stengels van verschillende lengte van<br />

het riet. Hij voegde ze met was aaneen (dat kunnen alleen<br />

goden) en noemde dit nieuwe instrument met de naam van<br />

zijn onbereikbare geliefde. Door deze fluit zou hij zich toch<br />

altijd met haar verbonden voelen. Vanaf dan loopt Pan vrijwel<br />

altijd op zijn fluit te spelen. En ja, dit is ook anderszins<br />

interpreteerbaar.<br />

ezelsoren<br />

Goden ABC| 5<br />

Op een keer komt koning Midas Pan op een wandeling door<br />

het bos vergezellen. Hij vindt Pan prachtig spelen, wordt er<br />

zelfs helemaal weemoedig van. Door de complimenten van<br />

Midas wordt Pan erg hoogmoedig: hij beweert dat hij eigenlijk<br />

de god van de muziek zou moeten zijn, want hij speelt<br />

immers mooier dan Apollo?<br />

Midas en Pan dagen Apollo uit voor een muziekcompetitie en<br />

de berggod Timolos zal jury zijn. Als Apollo eindelijk heeft toegestemd<br />

deel te nemen aan deze naar zijn idee overbodige wedstrijd,<br />

heeft zich ook al publiek verzameld. Pan fluit een hese<br />

deun waarna Apollo goddelijke klanken ontlokt aan zijn lier.<br />

De uitslag van deze Idols avant la lettre is volgens Timolos èn<br />

publiek dat Apollo’s muziek superieur is. Midas laat duidelijk<br />

merken dat hij het er helemaal niet mee eens is. Apollo wuift<br />

dit weg en wil zich van het bergtoneel verwijderen, maar Midas<br />

achtervolgt hem en blijft erover doordrammen dat de muziek<br />

van Pan hem veel meer raakte dan die van de god der kunsten.<br />

Dan vindt Apollo dat het welletjes is en grijpt Midas bij zijn<br />

oren en zegt zoiets als ‘wanneer iemand zúlke domme oren<br />

heeft, moet de wereld dat ook maar kunnen zien’. Daarbij trekt<br />

hij de oren van Midas een flink eind de lucht in. Terwijl Apollo<br />

wegloopt, vormt zich een laagje haar over de lange oren van<br />

koning Midas, die de rest van zijn leven met ezelsoren moet<br />

doorbrengen.<br />

[MH]<br />

Jacob Jordaens (1593-1678, Pan en Syrinx, Koninklijk<br />

Museum voor Schone Kunsten, Brussel


6 |Nieuwsvaria<br />

nieuwe schooltas<br />

Er is een nieuwe schooltas op de markt die de nek- en rugklachten<br />

van de rugzakdragers moet verminderen en het aantal<br />

verkeersongevallen van kinderen die door te zware rugtassen<br />

met fiets en al omvallen moet terugdringen.<br />

De schooltas is ontworpen in samenwerking met scholieren.<br />

Er zit een koelvak in voor lunch en drinken, en een speciaal<br />

regenpakvak. De tas kan over de bagagedrager worden gehangen,<br />

zoals een fietstas. Het zwaartepunt is laag en deelname<br />

aan het verkeer daardoor veel veiliger, aldus de makers. De<br />

vraag is of de leerlingen de rugzak zo zullen vervoeren, want<br />

het is nog altijd niet cool om je rugzak op de bagagedrager te<br />

vervoeren als je op de fiets zit op weg naar school. En fietstassen<br />

zijn helemaal ‘not done’.<br />

Toch geïnteresseerd? www.bagup.nl<br />

Goede Doelen Actie <strong>USG</strong>:<br />

indonesische eetweken<br />

De leerlingenraad van het <strong>USG</strong> organiseert dit jaar voor de<br />

derde keer een grote actie voor het goede doel: de GDA. Het<br />

geld dat hiermee opgehaald wordt gaat naar Werkgroep 72.<br />

Werkgroep ’72 houdt zich bezig met sociale welzijnsprojecten<br />

gericht op arme mensen in Indonesië. Het gaat om kleinschalige<br />

hulp op het gebied van onderwijs, medische zorg<br />

en opvang van straatkinderen. Giften komen zowel uit Nederland<br />

als Indonesië en komen voor 100% bij de doelgroep<br />

vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

terecht. Het beoogde bedrag voor dit jaar is 7500 euro, waarmee<br />

Werkgroep ’72 een ziekenhuis gaat ondersteunen bij een<br />

weeshuis in Jakarta.<br />

De Goede Doelen Actie bestaat uit verschillende onderdelen.<br />

Met onder anderen het Valentijns Gala en een grote loterij<br />

proberen de leerlingen zoveel mogelijk geld op te halen. Met<br />

de loten kunnen leerlingen mooie prijzen kunnen winnen<br />

zoals Dita hockeysticks, een sieraad of een Wii. De trekking<br />

zal plaatsvinden tijdens het Valentijns Gala.<br />

De Indonesische eetweken maken ook deel uit van de GDA.<br />

Een groot aantal ouders en leerlingen uit de klassen 1 tot en<br />

met 4 hebben deze weken mogelijk gemaakt door op woensdagen<br />

in januari Indonesische etenswaren aan te leveren voor<br />

de verkoop. Zo waren er heerlijk geurende gehaktballetjes,<br />

kippenvleugeltjes, mini loempia’s, porties nasi en bami, saté<br />

met pindasaus en kroepoek te koop en niet te vergeten de<br />

heel goed lopende chocolade-kokoscake en spekkoek. Daarnaast<br />

beproefden sommige leerlingen hun geluk met originele<br />

Indonesische gelukskoekjes.<br />

In de kantine van de school verkochten leerlingen van de<br />

leerlingenraad, het Horecateam en enkele ouders van de ouderraad<br />

de versnaperingen aan de leerlingen (en docenten!)<br />

die zich in groten getale naar de kantine begaven. Kortom, de<br />

sfeer en animositeit van een echt Indonesisch eetstalletje was<br />

voelbaar. Door de inzet van iedereen staat de teller na drie<br />

weken op 831,30 euro en zal na de vierde verkoopdag het<br />

streefbedrag van 1000 euro voor de Indonesische eetweken<br />

ongetwijfeld gerealiseerd gaan worden!<br />

Kijk op www.usgactie.nl voor meer informatie.


vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

Actie Vroeg op Stap<br />

Eerst ergens indrinken<br />

en vervolgens pas om<br />

24.00 uitgaan? Voor<br />

steeds meer scholieren<br />

is dat heel gewoon.<br />

Eind vorig jaar<br />

zijn enkele ouders in<br />

het noorden van het<br />

land een actie begonnen<br />

om terug te gaan<br />

naar een ‘normaal’<br />

uitgaansleven: de actie<br />

Vroeg Op Stap. Doel<br />

van de actie is om de<br />

openingstijden in het<br />

uitgaansleven in het<br />

weekend op normale tijden te doen plaatsvinden. Op internet<br />

(www.vroegopstap.nl) kan iedereen een petitie ondertekenen.<br />

Met deze digitale handtekeningen willen de initiatiefnemers<br />

een zogenaamd burgerinitiatief starten bij de Tweede kamer.<br />

Een oproep om een e-mail hierover aan kennissen rond te<br />

sturen was bijzonder succesvol. Eind januari waren er meer<br />

dan 100.000 handtekeningen geplaatst.<br />

Gespreide examens<br />

Op elf scholen voor voortgezet onderwijs hebben in totaal<br />

800 leerlingen in januari al eindexamen gedaan in één of<br />

meer vakken. Deze scholen doen mee aan een pilot met gespreide<br />

examens. De Pilot Meerdere Examenmomenten ging<br />

vorig schooljaar van start. Het aantal leerlingen dat aan de<br />

landelijke proef meedoet, is dit schooljaar verdubbeld.<br />

Het ministerie van OCW wil met de gespreide examens de<br />

kwaliteit van het onderwijs verbeteren. De pilot duurt tot<br />

2010 en wordt begeleid door de VO-raad. Na afloop wordt<br />

bekeken of alle vo-scholen de mogelijkheid krijgen de eindexamens<br />

te spreiden.<br />

Nieuwsvaria| 7<br />

Verzet tegen 1040 uur<br />

Scholen voor voortgezet onderwijs zijn verplicht om 1040 uur<br />

per jaar les te geven. Om aan dit aantal uren te komen, passen<br />

scholen allerlei noodgrepen toe, zoals het ‘ophokken’ van<br />

leerlingen tijdens uitval van uren. Onlangs hebben scholen<br />

die zwaar onder de norm van 1040 uur uitkwamen, zelfs een<br />

boete gekregen van de staatssecretaris van Onderwijs, Marja<br />

van Bijsterveldt.<br />

Het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) verzet zich tegen<br />

de strikte handhaving van de normen voor minimale onderwijstijd<br />

en heeft het platform Bewust Kiezen voor Kwaliteit<br />

(BKK) opgericht. Al meer dan honderd scholen voor voortgezet<br />

onderwijs steunen dit platform. Ook de Algemene Onderwijsbond,<br />

een bond voor onderwijspersoneel, staat achter het<br />

initiatief van het LAKS om de nutteloze uren af te schaffen.<br />

De vereniging Ouders en Coo vindt dat een lagere urennorm<br />

dan 1040 de leerling schaadt. Twee jaar geleden ging de oudervereniging<br />

met pijn in het hart akkoord met een verlaging<br />

van de urennorm van 1067 naar 1040. Minder kan echt niet,<br />

meent de vereniging. Ouders en Coo is overigens faliekant tegen<br />

de ophokuren en het op dat punt eens met het LAKS. ‘Het<br />

is een schande dat scholen dit soort uren aanbieden en het<br />

is een brevet van onvermogen naar de ouders toe’, aldus de<br />

reactie op de website van de vereniging. Meer over de 1040uren<br />

norm op de pagina’s 8 t/m 10.<br />

Gratis boeken<br />

Met ingang van het aankomend schooljaar zijn de boeken<br />

voor leerlingen in het voortgezet onderwijs gratis. De bedoeling<br />

is dat de scholen de boeken voor de leerlingen gaan inkopen.<br />

Alleen is dat dit jaar nog niet te verwezenlijken. Daarom<br />

krijgen de ouders 308 euro per leerling voor schoolboeken in<br />

december <strong>2008</strong> uitgekeerd van de overheid. Een aantal scholen<br />

voor voortgezet onderwijs heeft inmiddels besloten het<br />

boekengeld aan de ouders voor te schieten. De ouders hoeven<br />

de boeken pas te betalen als zij in december van het Rijk<br />

de vergoeding van 308 euro binnen hebben.


8 |1040 uur?<br />

De 1040-uurdiscussie blijft leerlingen, ouders en onderwijsmedewerkers<br />

bezighouden, ook na de grote demonstraties op het<br />

Museumplein. Op de volgende vier pagina’s geven verschillende<br />

betrokken partijen hun mening over de norm van 1040 uur.<br />

‘nee’ tegen de ‘terreur’<br />

van Van Bijsterveldt<br />

Na de ‘verWildering’ van de maatschappij krijgt Nederland<br />

te maken met een ander nieuw en schadelijk fenomeen: de<br />

verBijstering van de samenleving. Het is niet zozeer de ‘terreur<br />

van de grauwe middelmaat’ (Trouw, 17/01) waar we van<br />

afmoeten om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren,<br />

als de ‘terreur’ van het ministerie van Onderwijs. Wat mij betreft<br />

is de tijd rijp voor een manifest waarin tegenwicht wordt<br />

geboden aan staatssecretaris Van Bijsterveldt van Onderwijs.<br />

Een objectieve buitenstaander zou denken dat het Van Bijsterveldts<br />

geheime missie is om het onderwijs om zeep te helpen.<br />

Als dat zo is, dan slaagt ze daar uitstekend in. In een<br />

tijd waarin Nederland kampt met een enorm lerarentekort en<br />

een negatief imago van het voortgezet onderwijs doet zij er<br />

nog eens een schepje bovenop door een hele beroepsgroep in<br />

een kwaad daglicht te zetten. Als zij de termen die ze in haar<br />

mond neemt zou toepassen op de Nederlandse soldaten in<br />

Afghanistan of de moslims in Nederland, dan zou haar carrière<br />

als staatssecretaris spoedig ten einde zijn. Maar helaas<br />

kan men blijkbaar ongestraft en ongegrond de docenten van<br />

het voortgezet onderwijs schofferen.<br />

Volgens Van Bijsterveldt zal er ‘harder gewerkt moeten worden’<br />

(Trouw, 17/01). Hiermee impliceert zij dat de huidige<br />

docent niet hard genoeg werkt. Is het misschien omdat het<br />

onderwijs zo’n luizenbaantje is dat er een tekort van 50.000<br />

docenten dreigt? Zijn de potentiële docenten wellicht bang<br />

dat ze zich gaan vervelen? Of denkt Van Bijsterveldt dat het<br />

onderwijs aantrekkelijker wordt door een volstrekt onzinnige<br />

urennorm op te leggen?<br />

Met de urennorm van 1040 lesuren hoopt ze de ‘excellentie’<br />

van het onderwijs in Turkije en Korea te kunnen evenaren.<br />

Twee landen die nu niet bepaald bekend staan om hun<br />

fantastische onderwijs, en die allebei aanzienlijk lager scoren<br />

dan Nederland in het PISA-onderzoeksrapport en op de<br />

Shanghai wereldranglijst van universiteiten. Maar dat het Van<br />

Bijsterveldt aan dossierkennis ontbreekt, dat blijkt al uit haar<br />

idiote maatregelen.<br />

vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

Ook ik heb als coördinator internationalisering een groot<br />

aantal scholen in het buitenland bezocht. Daar heb ik de<br />

leerlingen en docenten van dichterbij meegemaakt dan waarschijnlijk<br />

op het reisje van Van Bijsterveldt het geval was. Verder<br />

heb ik vier jaar in Engeland voor de klas gestaan. Maar<br />

of ik mijn eigen school nu vergelijk met een school in Italië,<br />

Duitsland, Litouwen, Oostenrijk of Tsjechië, het valt me<br />

steeds weer op hoe positief onze leerlingen bij hun buitenlandse<br />

uitwisselingspartners afsteken. Van gebrek aan kwaliteit<br />

lijkt in internationaal perspectief geen sprake, al staat de<br />

gemiddelde Nederlandse docent wél al veel méér voor de klas<br />

dan zijn buitenlandse collega.<br />

Misschien had Van Bijsterveldt zelf iets meer lesuren in de<br />

schoolbanken moeten doorbrengen om het verschil tussen<br />

kwantiteit en kwaliteit te leren. Doorgaans kan ik dat mijn<br />

leerlingen echter al duidelijk maken in minder dan 1040 lesuren.<br />

Uit het feit dat verscheidene scholen die beboet zijn wegens<br />

een tekort aan lesuren door de inspectie van onderwijs<br />

juist als ‘excellent’ en ‘goed’ beoordeeld zijn, blijkt reeds het<br />

gebrek aan correlatie tussen kwantiteit en kwaliteit.<br />

Het is schandalig om scholen die door tientallen jaren wanbeleid<br />

van het ministerie van Onderwijs de 1040 lesuren niet<br />

kunnen halen, ook nog eens te gaan beboeten. Alsof een school<br />

een commerciële organisatie is, die zomaar tienduizenden euro’s<br />

kan ophoesten. Als elke politicus die heeft bijgedragen aan<br />

het falende onderwijsbeleid daarvoor beboet zou worden, dan<br />

zou er al gauw genoeg extra geld zijn om maatregelen te treffen<br />

om de kwaliteit van het onderwijs écht te verbeteren.<br />

Net als verWildering leidt ook verBijstering tot polarisering.<br />

Enerzijds worden de docenten afgeschilderd als ‘Untermenschen’<br />

die hun leerlingen te weinig bijbrengen en niet hard<br />

genoeg werken, en anderzijds wordt er van hen verwacht dat<br />

het ‘Übermenschen’ zijn van wie zowel kwantitatief als kwalitatief<br />

het onmogelijke gevergd wordt. Ondertussen wordt uit<br />

het rapport van Rinnooy Kan geen lering getrokken en staan<br />

de docenten en het Ministerie van Onderwijs nog meer tegenover<br />

elkaar dan ooit. Ik ben verBijsterd.<br />

[Laurien Crump, docent klassieke talen]


vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

ophok-uren<br />

Het onderwijs in Nederland heeft het al jarenlang moeilijk en<br />

de kwaliteit is in de afgelopen decennia verslechterd. Leerlingen<br />

en leraren zijn steeds minder gemotiveerd: wat is er nog<br />

over van het Nederlandse onderwijs? En wat wil de minister<br />

van Onderwijs hieraan doen? Een gloeibriljant bij het ministerie<br />

kwam met de oplossing: leerlingen moeten gewoon<br />

langer in het schoolgebouw blijven zitten. Meer uurtjes in de<br />

schoolbanken doorbrengen. Hij had blijkbaar het idee dat<br />

het zitten in een klaslokaal pubers op magische wijze motiveert<br />

om te leren. En dit zonder iets aan de benodigde ondersteuning<br />

te doen. Er is te weinig geld voor onderwijs, er<br />

zijn te weinig leraren maar toch staat het ministerie erop dat<br />

leerlingen méér uren maken.<br />

Het komt er dus op neer dat klassen in lokalen worden gedumpt<br />

zonder iemand die les of uitleg kan geven. Scholen<br />

schieten collectief in de stress om die uren vol te krijgen en de<br />

leerlingen worden als vee behandeld. Het wringt aan alle kanten.<br />

Gelukkig is dit op het <strong>USG</strong> voorlopig niet aan de orde. Bizar<br />

is de krampachtige manier waarop door de overheid werd<br />

gereageerd op het massale protest van scholieren en scholen.<br />

Het recente gedrag van het ministerie geeft maar aan hoe outof-touch<br />

ze is met de scholen en de kinderen waar ze zorg<br />

voor draagt.<br />

[Menno Schellekens, 3a]<br />

1040 uur?| 9


10 |1040 uur?<br />

Gezinsurennorm<br />

1040 uur. Het is nog heel wat. Als je 10 minuten per dag op<br />

de wc zit, en dat haal ik amper, is dat zo´n 462 uur op een<br />

mannenleven. Vrouwen zitten gemiddeld wat langer in hun<br />

leven op de wc, alleen al omdat ze ouder worden, en halen<br />

wel 500 uur. Bij mijn tante gaat het allemaal niet zo makkelijk,<br />

ze heeft allemaal boekjes op de wc staan, en die haalt<br />

misschien wel 800 uur. Maar dan heb je het echt wel gehad.<br />

Het zijn al met al waardevolle uren, het levert iets tastbaars<br />

op, en het is wetenschappelijk bewezen dat op de wc de beste<br />

ideeën ontstaan. Zo schreef George Friedrich Händel er zijn<br />

Suite in D majeur, HWV 349 (watermusic), Tim Berners-Lee<br />

heeft er het internet bedacht, en Frederik Hendrik besloot<br />

er in de tachtigjarige oorlog de moerassen rond Den Bosch<br />

droog te malen. Allemaal belangrijke tijd dus op die wc. Toch<br />

heeft nog nooit iemand gezegd dat je verplicht 1040 uur op<br />

de wc moet doorbrengen. Iedereen weet dat de één wat langer<br />

nodig heeft dan de ander. En wat heeft het voor zin te blijven<br />

zitten als de klus geklaard is?<br />

Op school is dat wel anders. 1040 is de norm en of je nu wat<br />

te doen hebt of niet, je zult er 1040 uur op zitten. Dus moeten<br />

onze kinderen in een bomvolle studieruimte proppen<br />

schieten naar de conciërge die ze opvangt in een korf. Of ze<br />

lummelen uren door het gebouw om het laatste kauwgompapiertje<br />

te vinden zodat ze een aantekening bemachtigen<br />

waarmee geregistreerd wordt dat ze aan de urenverplichting<br />

‘actief burgerschap’ hebben voldaan. Laatst kwam ik op een<br />

school waar leerlingen in de aula helemaal niets deden, over<br />

hun bank hingen of gewoon lagen te slapen. Het bleek de<br />

cursus ‘omgaan met verveling’ te zijn waarmee je voor het<br />

vak verzorging studiepunten kon verdienen. Eén leerling was<br />

wel bezig, zat namelijk te msn-en, en nam dus het risico zijn<br />

vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

target niet te halen. Hij bleek contact te hebben met een bejaarde<br />

en zo zijn punten voor de ‘maatschappelijke stage’ bij<br />

elkaar te sprokkelen. Het maakt blijkbaar niet meer zoveel uit<br />

wat je als school doet, als je de deur maar dicht houdt.<br />

Tja, die 1040-urennorm. Pak een papiertje en reken zelf eens<br />

met me mee.´s Ochtends zie ik mijn kinderen een half uur,<br />

dus dat is 2,5 uur per week. Als ik drie avonden thuis ben is<br />

dat veel, en dan zie ik ze 1 uur. Dat is dus 3 uur per week. Totaal<br />

dus 5,5 uur. In het weekend haal ik met een beetje geluk<br />

8 uur. Dat maakt 13,5 uur per week. 44 weken gaan zo, dus<br />

dat is 44 x 13,5 = 594 uur. In de vakantie zie ik ze gemiddeld<br />

6 uur per dag, dus laten we zeggen 42 uur per week. Met 8<br />

weken vakantie (ja, ja onderwijs mevrouw…) kom ik dan op<br />

336 uur. In totaal zit ik dan op 594 + 336 = 930 uur. 930 uur<br />

ben ik als opvoeder zinvol met ze bezig. Ik haal de 1040-urennorm<br />

zelf niet eens. Kom nog 110 uur tekort, hetgeen staat<br />

voor 3 weekendjes naar Centerparcs, 25 keer naar de film, 32<br />

spelletjes Risk, of samen 264 afleveringen van Frasier kijken.<br />

Haalt u de 1040-urennorm met uw gezin? Wordt het niet hoog<br />

tijd dat we de 1040-urennorm voor zowel vader als moeder<br />

gaan instellen? Dat onze kinderen gewoon 1040 uur bij ons<br />

moeten zijn, dat we ze zien, dat we ze kunnen aanraken als<br />

we dat willen, en dat we eventueel wat tegen ze kunnen zeggen.<br />

En dat ze dan niks hoeven te doen; wat muziek luisteren,<br />

op de bank hangen, op de grond liggen met een stripje, propjes<br />

naar ons schieten, of lekker lang op de wc zitten. Gewoon<br />

heerlijk niets doen. Onthaasten met papa en mama. Dat is de<br />

echte 1040-urennorm die van onze kinderen betere en veel<br />

leukere mensen maakt. Laat ze dan maar wat eerder terugkomen<br />

van school.<br />

[Koen Bakker, vader van Sam Bakker (2A), directeur Stebo<br />

Utrecht]


vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

niet ophokken<br />

Het is jammer dat het onderwerp onderwijstijd politiek zo<br />

beladen is geworden, dat een zinvolle discussie eigenlijk onmogelijk<br />

is. Dat er grote verschillen bestonden in het invullen<br />

van het voorgeschreven aantal lesuren is door de scholen<br />

erkend. Door veel scholen is dan ook hard gewerkt om de<br />

tijd die beschikbaar is in de jaaragenda en het lesrooster zo<br />

efficiënt mogelijk in te zetten.<br />

Hoewel het <strong>USG</strong> nooit ver onder de norm gezeten heeft, zijn<br />

ook door ons de puntjes op de i gezet door het schooljaar eerder<br />

te laten beginnen, de laatste schoolweek zo goed mogelijk<br />

te gebruiken en waar nodig het lesrooster aan te vullen. Op<br />

papier heeft de inspectie de planning dan ook goedgekeurd.<br />

Dat neemt niet weg dat het ook voor het <strong>USG</strong> moeilijk zal<br />

zijn om in de praktijk de norm te halen. Het is tenslotte de<br />

bedoeling dat ook onvoorziene uitval (door ziekte, scholing<br />

e.d.) gecompenseerd wordt. Dit betekent bij een gemiddelde<br />

uitval van 5 procent, dat in het vooruit 5 procent meer tijd<br />

geprogrammeerd moet worden, terwijl je nog niet weet of het<br />

echt nodig zal zijn.<br />

Kernkwaliteit van het <strong>USG</strong> is boeiend onderwijs, in de breedte<br />

en in de diepte, zoveel mogelijk op maat voor alle leerlingen.<br />

Dit betekent dat veel leerlingen extra uren draaien bij extra<br />

vakken, extra activiteiten in school (bijvoorbeeld Spaans of<br />

toneel) en bij buitenschoolse activiteiten (bijvoorbeeld een<br />

debat- of hockeytoernooi dat de hele zaterdag duurt). Al deze<br />

extra activiteiten tellen voor de staatssecretaris niet mee: alleen<br />

gezamenlijk onderwijs volgen, daar leer je wat van. Dat<br />

niet elke leerling evenveel tijd nodig heeft is kennelijk niet<br />

van belang. Dat het erom gaat dat de leerling met een mooi<br />

diploma en met een goed inzicht in zijn interesses en mogelijkheden<br />

en met voldoende zelfvertrouwen de school verlaat<br />

en de volgende stap kan zetten richting ‘goed burgerschap’ is<br />

uit beeld verdwenen.<br />

Het <strong>USG</strong> is het ermee eens dat er een ondergrens moet zijn wat<br />

betreft het aantal uren dat een leerling onderwijs volgt, maar<br />

dat we met deze rigide opstelling geen recht doen aan ‘gedifferentieerd<br />

onderwijs op maat’. We streven er dan ook naar<br />

zoveel mogelijk onderwijstijd op een verantwoorde manier<br />

in te vullen, maar passen ervoor zogenaamde ‘cosmetische’<br />

maatregelen te nemen als het ophokken van leerlingen.<br />

[Hanneke Taat, rector]<br />

1040 uur?| 11


12 |De vormgevers van de <strong>Vox</strong><br />

Het Grafisch Lyceum communiceert<br />

Kijk eens goed naar deze <strong>Vox</strong> Hieronymi. Wat valt u op? Mogelijk<br />

vindt u de pagina’s helder en overzichtelijk? Geinig fotootje hier,<br />

leuk kaderstukje daar? Goede indeling met opvallende koppen en<br />

tussenkoppen? Oftewel: goed verzorgd?<br />

Het is één oogopslag duidelijk: hiervoor zijn vakmensen aan<br />

het werk geweest. Zij zorgen er iedere keer weer voor dat de<br />

<strong>Vox</strong> er aantrekkelijk en overzichtelijk uitziet. Wie zijn zij?<br />

Om dat te weten te komen bracht de <strong>Vox</strong> een bezoek aan<br />

StudioS2B (lees: Studio School to Business).<br />

Aan de Vondellaan in Utrecht vinden we in Het Gebouw<br />

het Grafisch Lyceum Utrecht (GLU) en daar, in een grote ruimte<br />

op de begaande grond, is StudioS2B gehuisvest. De studio<br />

biedt stageplaatsen voor leerlingen van het GLU. In principe<br />

zoeken de leerlingen buiten de school in het bedrijfsleven een<br />

stageplek, maar voor diegenen die geen plaats kunnen vinden<br />

of die tijdens hun stage nog vakken op school moeten<br />

inhalen, is er een plaats bij Studio S2B. Onder (bege)leiding<br />

van Oscar van der Loo werken studenten Vormgeving, DTP en<br />

Mediamanagement samen aan de opdrachten.<br />

Op non-profit basis worden opdrachten gedaan voor nietcommerciële<br />

instellingen. Denk daarbij aan goede doelen en<br />

dergelijke. De Studio heeft een acquisitiemanager, die iedere<br />

aanvraag streng beoordeelt. Het is natuurlijk niet de bedoeling,<br />

dat zij opdrachten uitvoeren voor commerciële bedrijven<br />

en instellingen. Dat zou oneerlijke concurrentie zijn. Tegelijkertijd<br />

beoordeelt de acquisitiemanager of een mogelijke<br />

opdracht interessant en leerzaam genoeg is voor de studenten.<br />

Het moge duidelijk zijn, dat niet iedere aanvraag wordt<br />

gehonoreerd.<br />

Compleet en helder<br />

Gelukkig viel de <strong>Vox</strong> wel binnen beide criteria en wordt de opmaak<br />

sinds medio 2007 verzorgd door studenten van het GLU.<br />

Onze eindredacteur stuurt alle teksten en illustraties naar de<br />

studio. Daar komt het terecht bij Johan van Wilsum, een laatstejaars<br />

student Mediamanagement, die na zijn opleiding aan<br />

de slag wil als trafficmanager. Johan checkt of alles compleet<br />

en helder is en zorgt ervoor dat het materiaal bij de vormgever<br />

komt. Deze gaat vervolgens aan de slag met de opmaak van<br />

de pagina’s, het bewerken en plaatsen van teksten en foto’s.<br />

Mochten er problemen ontstaan, of zijn er bestanden fout of<br />

niet compleet aangeleverd, dan komt dat weer bij Johan terug<br />

en hij zorgt ervoor dat de problemen opgelost worden en het<br />

uiteindelijke product op tijd afgeleverd wordt. Bij dit proces is<br />

Oscar voor iedereen een onmisbare vraagbaak.<br />

Prima opstap<br />

vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

StudioS2B maakt veel divers werk. Logo’s, huisstijlen, folders,<br />

tijdschriften en websites – ze draaien er hun hand niet voor<br />

om. Tegelijkertijd doen de studenten de nodige praktijkervaring<br />

op. Het is een prima opstap naar, zoals het lyceum het<br />

zelf noemt, de ‘echte’ grafimedia wereld. Meer informatie over<br />

deze interessante opleiding op: www.glu.nl<br />

[IH]<br />

Een kleine greep uit de vele studierichtingen van het GLU:<br />

- Mediavormgever, met drie verschillende specialisaties – grafische<br />

vormgeving (drukwerk), animatie/audiovisuele vormgeving<br />

(animatie, games) en interactieve vormgeving (o.a.<br />

websites, interactieve cdroms).<br />

- Gamedesigner, een allround opleiding waarmee je aan de<br />

slag kunt bij gamebedrijven, webontwikkelaars en animatiebureaus.<br />

- Mediatechnoloog met de specialisaties webmaster, crossmedia<br />

publishing of workflowbeheer<br />

- Mediamanagement met de afstudeerrichtingen media-intermediair,<br />

mediaproductie manager of mediacontent manager.<br />

- Allround dtp’er<br />

Oscar en Johan (staand) aan het werk in de studio


vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

Charlotte mutsaers:<br />

‘We hadden zoveel goede leraren!’<br />

Schrijfster Charlotte Mutsaers zette haar eerste stappen op het literaire<br />

pad in de Apoforèta, schoolkrant van het <strong>USG</strong>. De school<br />

bleek een rijke inspiratiebron. Haar verliefdheid op de leraar Nederlands<br />

beschreef ze in Rachels Rokje, andere schoolervaringen<br />

kregen een plek in Kersenbloed. ‘Wordt de Dies niet meer gevierd?<br />

Waardeloos!’<br />

Haar agenda in januari was meer dan vol. Een optreden bij<br />

Pauw & Witteman, interviewsessies voor een uitgebreid profiel<br />

in Vrij Nederland, een vraaggesprek met Hans Goedkoop<br />

voor het NPS-programma De Kunst. Er woedde een ware mediastorm<br />

rond Charlotte Mutsaers. Aanleiding: na jaren van<br />

stilte verscheen haar nieuwste boek Koetsier Herfst. De reacties<br />

waren juichend: ‘haar magnum opus’ (Trouw), ‘Mutsaers op<br />

haar best’ (NRC), ‘creatieve explosie’ (Volkskrant), ‘een opzwepende<br />

ode aan de verbeeldingskracht’ (Parool). Volgens<br />

de critici heeft Charlotte Mutsaers op indrukwekkende wijze<br />

de lange literaire stilte doorbroken.<br />

‘Klinkt dat arrogant?<br />

Hoor ‘ns, er zaten allemaal<br />

goed opgevoede kinderen’<br />

Bij alle interviewaanvragen lag ook een verzoek om een<br />

vraaggesprek van de <strong>Vox</strong> Hieronymi. Ondanks de drukte<br />

vond Charlotte Mutsaers nog een gaatje in haar agenda. Dus<br />

vervoegde de <strong>Vox</strong>redactie zich op een mooie donderdagmiddag<br />

bij haar thuis aan de Herengracht in Amsterdam voor<br />

een uitgebreid gesprek over heel veel zaken, maar níet over<br />

Koetsier Herfst.<br />

Schoolkrant<br />

Charlotte Mutsaers (1942) is een dubbelkunstenaar; ze<br />

schrijft en schildert. Haar literaire werk werd bekroond met<br />

de Jan Greshoffprijs, de Busken Huetprijs en de Constantijn<br />

Huygensprijs. Voor haar literaire en beeldende werk ontving<br />

zij de Jacobus van Looyprijs. Ze werd genomineerd voor zowel<br />

de AKO Literatuurprijs als de Gouden Uil. Een indrukwekkende<br />

carrière. Haar eerste stappen in die richting zette<br />

ze op het Utrechts Stedelijk Gymnasium. Daar zat ze zelfs<br />

in de redactie van de schoolkrant Apoforèta. “Daar werd je<br />

werd voor gevraagd”, vertelt ze. “Ik schreef graag verhalen en<br />

gedichten, en maakte ook tekeningen. In de gang hing een<br />

menie-rode bus. Daar stopte je je bijdragen in en dan hoopte<br />

je maar dat het geplaatst werd. De redactieleden deden volgens<br />

Mutsaers echt hun best om voor de Apoforèta ‘literaire<br />

dingen’ te schrijven. Maar er was ook plaats voor rubrieken<br />

Beroemde <strong>USG</strong>-er| 13<br />

[foto Jef van Eynde]


14 |Beroemde <strong>USG</strong>-er<br />

als ‘De schaduw van Hieronymus merkt op…’. Dat ging bijvoorbeeld<br />

over een nieuwe natuurkundeleraar. Deze leraar<br />

zei ‘normalíter’. Mutsaers: “Elke gymnasiast wist natuurlijk<br />

dat het ‘normáliter’ was. Dus stond er in de Apoforèta: ‘De<br />

Schaduw van Hieronymus merkte op dat bij natuurkunde<br />

een nieuwe inhoudsmaat is uitgevonden’. Een leraar die dat<br />

zegt, heeft geen niveau, vonden we. Klinkt dat arrogant? Hoor<br />

‘ns, er zaten allemaal goed opgevoede kinderen.”<br />

Voorhoofd als golfkarton<br />

Andere docenten onderscheidden zich in positieve zin. Bijvoorbeeld<br />

J.C. Brandt Corstius, de vader van Hugo Brandt Corstius<br />

(overigens ook oud-<strong>USG</strong>’er) en A.L. Sötemann. Zij waren<br />

beiden docent Nederlands en zouden na hun tijd op het <strong>USG</strong><br />

allebei hoogleraar Nederlandse taal en letterkunde worden, in<br />

achtereenvolgens Leiden en Utrecht. Over Sötemann en zijn<br />

opvallend gefronste voorhoofd met het ‘aanschijn van veredeld<br />

golfkarton’ schreef ze in haar boek Kersenbloed:<br />

‘Sötemanns wenkbrauwen stonden minstens drie centimeter<br />

hoger boven de ogen dan bij de ongefronste mens. Niemand<br />

van ons snapte hoe hij dat de hele dag, en mogelijk ook de<br />

hele nacht, volhield (probeer het niet, want voor je het weet<br />

wordt het een dwanghandeling). Een en ander werd nog geaccentueerd<br />

doordat hij zijn haar achterover gekamd droeg,<br />

een welkome primeur op een school waar het gros van het<br />

lerarencorps gekapt ging als prins Bernhard.’<br />

‘Kwam je één minuut te laat,<br />

dan moest je een pagina Vergilius of<br />

Ovidius uit je hoofd leren’<br />

Ook aan de docent Frans was ze zeer gehecht: ‘Wij hadden<br />

op het gymnasium echt een prima Franse leraar aan wie ik<br />

heel veel te danken heb, alleen al dat hij zich af en toe parfumeerde<br />

met de peperdure lotion van Hermès. Hij heette Van<br />

Nieuwkuyk. ]ezus, wat heb ik veel van die man geleerd! Soms<br />

bedenk ik weleens hoe verbazingwekkend het toch is dat wij<br />

daar zóveel goede leraren hadden.’<br />

Smoorverliefd<br />

In Kersenbloed (1990) komt het <strong>USG</strong> al regelmatig ter sprake,<br />

maar in haar volgende roman Rachels Rokje (1994) staat haar<br />

periode op het <strong>USG</strong> echt centraal. In deze roman wordt Rachel<br />

Stottermaus (anagram van Charlotte Mutsaers) smoor-<br />

vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

verliefd op haar leraar Nederlands. Als ze dertig jaar later op<br />

een ondergesneeuwde middenberm tussen het voorbijrazende<br />

verkeer plotseling weer oog in oog komen te staan, zijn die<br />

gevoelens nog niets verminderd. Die leraar was Erik Stieglis.<br />

“Rachels Rokje is voor een groot deel fictie”, vertelt ze, “dus<br />

pin me niet vast op wat er in dat boek staat. Ik ga nu niet weer<br />

vertellen hoe dat allemaal gegaan is. Maar het was werkelijk<br />

een ‘coup de foudre’ toen ik hem voor de eerste keer zag! Ik<br />

wist niet wat me overkwam, ik wist eerst niet eens dat ik verliefd<br />

was. Maar ik kon hem niet vergeten, hij was de hele dag<br />

in mijn hoofd, dat had ik nog nooit beleefd.”<br />

Alle leraren kwamen in rokkostuum.<br />

De beste leerling kwam met de<br />

rector in een rijtuig’<br />

Stieglis is slechts kort docent op het <strong>USG</strong> geweest. Maar volgens<br />

Mutsaers waren er meer mensen onder de indruk van de<br />

toen 28-jarige Stieglis: “Hij kwam de klas in met een zwart<br />

overhemd, zonder das. Hij was lang en slank, echt een beauty<br />

van een man.” Mutsaers bleef later contact met Stieglis houden<br />

en was bezig aan Rachels Rokje, toen Stieglis overleed. In<br />

haar dankwoord bij de uitreiking van de Jan Greshoffprijs in<br />

1992 verwees ze nog naar hem. ‘Het doet mij buitengewoon<br />

veel pijn dat ik […] iemand die mij meer dan wie ook op het<br />

houten been van de taal heeft gezet, vanmorgen ten grave heb<br />

moeten dragen: Erik Stieglis, bedankt.’<br />

“Zo is letterlijk zo gebeurd”, vertelt ze nu. “Dat is zo afschuwelijk<br />

geweest. Heel erg. Ik wil er ook niet meer over praten.<br />

Wat was dat ontzettend!”<br />

Zeer autoritaire rector<br />

Stieglis was weer snel van school vertrokken, ook omdat hij<br />

niet echt goed orde kon houden. De rector was uit heel ander<br />

hout gesneden. Van der Veer was volgens Mutsaers een zeer<br />

autoritaire man. Ze waardeerde hem, maar tegelijk had ze het<br />

regelmatig aan de stok met hem. “Kwam je één minuut te<br />

laat, dan moest je een pagina Vergilius of Ovidius uit je hoofd<br />

leren en je de volgende ochtend melden. Hij hield me vaak<br />

staande op de trap, omdat ik knalrode rock ’n roll-kousen<br />

had of grote oorbellen. Die trok hij dan uit mijn oren. Zelfs<br />

in je vrije tijd plukte Van der Veer je nog uit de espressobar<br />

op het Vredenburg, bij Hotel Smits. Dus ik ging met mijn<br />

vriendje boven in de V&D koffie drinken. Van der Veer controleerde<br />

alle wc’s op school, ook de meisjes-wc. Zat je daar


vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

nog even snel woordjes te leren als je na de pauze Frans had,<br />

dan begon hij te rammelen aan de deur. Sommigen gooiden<br />

uit angst hun leerboek in de stortbak, zo bang waren we voor<br />

de rector.”<br />

Vanaf de vierde klas gaf de rector oude geschiedenis. Af en toe<br />

kwam hij onverwacht een klas binnen, stuurde de leraar weg<br />

en gaf een repetitie. “Om te testen of je een goede gymnasiast<br />

was: waar staat de Leeuwenpoort, wat is Deuteronomium - je<br />

hoefde niet te geloven, maar de bijbel moest je wel kennen -,<br />

wie zei in de Perzische Oorlog ‘Ik heb het spits afgebeten’.”<br />

De blinde Homerus<br />

Ondanks het autoritaire regime heeft Charlotte Mutsaers het<br />

zeer naar haar zin gehad op school. “Ik had het niet willen<br />

missen. De school heeft een enorme impact op mij gehad.<br />

Kortingsbon<br />

Koetsier Herfst<br />

Tegen inlevering van deze bon bij de<br />

boekhandel krijgt u 2,50 euro korting op<br />

Koetsier Herfst van Charlotte Mutsaers<br />

(isbn 9789023427575).<br />

De normale verkoopprijs is € 22,50,<br />

de speciale <strong>Vox</strong> Actieprijs is \ 20,00.<br />

Actienummer:<br />

901-47234<br />

Actieperiode:<br />

08-02-<strong>2008</strong> t/m 07-05-<strong>2008</strong><br />

Beroemde <strong>USG</strong>-er| 15<br />

In mijn geheugen zie ik nog de trap, een blauwgroene klok<br />

boven de bank in de hal als je binnenkwam, het beeld van<br />

de doornuittrekker, en de blinde Homerus in terracotta. Boven<br />

de ingang zag je de Romeinse aanduiding van de lopende<br />

data: de zoveelste idus van Mars.”<br />

De doornuittrekker is er nog steeds, maar er is ook veel veranderd.<br />

Mutsaers reageert verbaasd als ze hoort dat de prijsuitreiking<br />

in de Pieterskerk, het ornatissimum iuvenem, niet meer<br />

bestaat. “Daarmee werd het jaar afgesloten. Alle leraren kwamen<br />

in rokkostuum. De beste leerling kwam met de rector in<br />

een rijtuig. Dan liep hij over het gangpad als een jonge doctor<br />

die zijn bul kwam halen. En wordt de Dies ook niet meer<br />

gevierd? Waardeloos!”<br />

[JE]


16 |Uit de Media<br />

Scholen maken prestaties openbaar<br />

In december publiceerde Trouw onderstaand artikel over openbaarheid<br />

van schoolprestaties. Doet het <strong>USG</strong> hier ook aan mee, vroeg<br />

de <strong>Vox</strong> aan rector Hanneke Taat.<br />

Er komt een landelijke website waarop gegevens van de scholen<br />

in het voortgezet onderwijs staan. Ouders kunnen de<br />

prestaties vergelijken.<br />

Al tien jaar rangschikt Trouw jaarlijks de prestaties van scholen,<br />

op basis van gegevens van de onderwijsinspectie. Dat<br />

ging destijds niet zonder slag of stoot: de inspectie weigerde<br />

aanvankelijk de benodigde gegevens openbaar te maken.<br />

Inmiddels is veel van die geheimzinnigheid verdwenen. De<br />

inspectie zet nu zelf prestatiegegevens op haar website. Maar<br />

de VO-raad wil verdergaan, met behalve inspectiecijfers ook<br />

uitkomsten van tevredenheidsonderzoeken.<br />

Scholen in het voortgezet onderwijs gaan gegevens over<br />

hun prestaties toegankelijker maken. Ouders die een school<br />

voor hun kind zoeken, kunnen daardoor de kwaliteit van<br />

verschillende scholen beter beoordelen. Er komt een landelijke<br />

website met gegevens per school over bijvoorbeeld de<br />

tevredenheid van ouders en leerlingen, de lesuitval en het<br />

schoolklimaat. Daarnaast zullen op de site slaagpercentages,<br />

gemiddelde eindexamencijfers en aantallen voortijdige<br />

schoolverlaters per school te vinden zijn.<br />

Via die landelijke site kunnen ouders de prestaties van scholen<br />

vergelijken. Maar elke afzonderlijke school zal haar gege-<br />

vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

vens ook op de eigen website publiceren. Het streven is dat in<br />

2010 99 procent van de scholen daaraan meewerken.<br />

De VO-raad (de organisatie van scholen in het voortgezet<br />

onderwijs) presenteerde dit plan en kreeg meteen lof toegezwaaid.<br />

Ouderorganisatie Ouders & Coo klonk het ’als<br />

muziek in de oren’, het ministerie van onderwijs vond het<br />

’lovenswaardig’ en de onderwijsinspectie stond er ’positief’<br />

tegenover.<br />

Het initiatief voor het informatieproject komt van de scholen<br />

zelf. „Wij willen het vertrouwen winnen van de samenleving”,<br />

verklaart voorzitter Sjoerd Slagter van de VO-raad. „Daarvoor<br />

is het nodig dat we laten zien wat er binnen de scholen gebeurt.”<br />

De raad heeft daarbij niet alleen ouders op het oog,<br />

maar ook overheden, bedrijven en andere onderwijssectoren.<br />

Veel gegevens die de VO-raad toegankelijk wil maken, zijn<br />

al openbaar via andere bronnen, bijvoorbeeld via de website<br />

van de onderwijsinspectie. Door die te verzamelen op een site<br />

wil de raad de informatie beter vergelijkbaar maken. Maar<br />

met name informatie over de tevredenheid van ouders en<br />

leerlingen is nu meestal niet openbaar. Veel scholen houden<br />

die gegevens voor zichzelf. De VO-raad wil dat in elk tevredenheidsonderzoek<br />

een aantal standaardvragen wordt opgenomen,<br />

zodat ook deze gegevens vergelijkbaar worden.<br />

[Bron: Trouw, 22 december 2007]


vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

<strong>USG</strong>-prestaties openbaar?<br />

De plannen van de VO-raad om een site op te zetten waar alle<br />

scholen hun prestaties kunnen laten zien kan een goede aanvulling<br />

zijn op de sites die al bestaan, zoals van de inspectie.<br />

Het <strong>USG</strong> is een open school. Er staat veel informatie op de<br />

site, er is veel overleg met ouders en andere betrokkenen. De<br />

cijfermatige, dus meetbare resultaten zijn via de inspectie al<br />

openbaar en worden gebruikt door Trouw.<br />

Het blijft altijd lastig om de achtergrond van deze resultaten<br />

te interpreteren. Vaak gaan de cijfers voorbij aan het onderliggende<br />

beleid. Een goede beoordeling (een hoge notering)<br />

hangt bijvoorbeeld af van de hoogte van de eindexamencijfers.<br />

Het aantal vakken waarin een leerling eindexamen doet<br />

telt daarbij niet mee. Omdat op het <strong>USG</strong> bijna alle leerlingen<br />

een of twee extra vakken kiezen, kan het zijn dat dit de cijfers<br />

van de vakken een heel klein beetje drukt doordat de aandacht<br />

over meer vakken verdeeld moet worden en het gemiddelde<br />

dus net iets lager uitvalt dan bij een school met minder<br />

extra vakken.<br />

Het schoolklimaat, het extra aanbod, de brede vorming zijn<br />

allemaal zaken die niet in de cijfers verwerkt zijn en ook<br />

moeilijker meetbaar zijn. Op een speciale kwaliteitssite zou je<br />

ook aan deze onderwerpen aandacht kunnen besteden.<br />

We zijn druk bezig alle kwaliteitsinstrumenten die we al gebruiken,<br />

in een goed systeem onder te brengen, zoals bijvoor-<br />

Uit de Media| 17<br />

beeld leerling- en ouderenquêtes, klankborden, personeelstevredenheidsonderzoeken,<br />

de vergelijkende enquête die<br />

jaarlijks onder alle zelfstandige gymnasia wordt gehouden.<br />

Als er een gemeenschappelijke site komt zal er dus voldoende<br />

materiaal zijn om hieraan mee te werken.<br />

Van de andere kant blijft het moeilijk om kwaliteit in al zijn<br />

facetten op papier te vergelijken. De sfeer en cultuur van een<br />

school vallen moeilijk in woorden te vatten, die moet je voelen<br />

en meemaken. Uit onderzoeken, maar ook uit eigen ervaring,<br />

blijkt dat toekomstige leerlingen en ouders toch vaak<br />

afgaan op de directe verhalen die zij van anderen horen.<br />

Al met al moet het natuurlijk zo zijn dat een school kan laten<br />

zien welke resultaten er behaald zijn. Waar we voor moeten<br />

oppassen is dat het aantonen van kwaliteit geen doel op zich<br />

wordt, waarbij de tijd en energie die daarvoor nodig is ten<br />

koste gaat van de kwaliteit zelf. Een goede balans tussen verantwoording<br />

afleggen en de kwaliteit steeds verder verbeteren<br />

lijkt me een eerste vereiste.<br />

[Hanneke Taat]


18 |Leo Prick<br />

Kritisch volger van onderwijsveranderingen<br />

Leo Prick is al tientallen jaren actief als deskundige op het gebied<br />

van onderwijs en de vele veranderingen van de afgelopen decennia.<br />

Hij schrijft iedere week een column over onderwijs in NRC<br />

Handelsblad. Hij is ook auteur van het in 2006 verschenen boek<br />

‘Drammen, dreigen, draaien, hoe het onderwijs twintig jaar vernieuwd<br />

werd’. <strong>VOX</strong> sprak met Leo Prick over veranderingen.<br />

Waar komt uw bevlogenheid voor het onderwijs vandaan en<br />

hoe lang volgt u de ontwikkelingen in het onderwijs al?<br />

‘Na mijn studie Nederlands was ik ongeveer tien jaar lang leraar,<br />

studeerde daarnaast psychologie, werkte vervolgens aan<br />

verschillende lerarenopleidingen, bij het CITO en op het gebied<br />

van onderzoek. Ik promoveerde in 1983 op een onderzoek<br />

naar de ontwikkeling van de leraar: zijn, in de loop van<br />

‘Een bureaucratisch apparaat met<br />

beleidsmedewerkers die op hun beurt<br />

ook weer van alles bedenken’<br />

zijn leven, veranderende houding tegenover jongeren en het<br />

toenemende belang dat hij gaat hechten aan de leerstof. Als<br />

directeur van een advies- en onderzoeksbureau op het gebied<br />

van het onderwijs heb ik vervolgens de ontwikkelingen in het<br />

onderwijs intensief gevolgd.’<br />

Hoeveel reacties en wat voor soort reacties krijgt u op<br />

uw artikelen?<br />

‘Dat varieert sterk. Bij mooi weer en in de tijd van de vakanties<br />

weinig reacties, daarbuiten zo ongeveer gemiddeld tien.<br />

Meestal instemmend, maar dat zegt weinig. Mensen die het er<br />

niet mee eens zijn zullen dat in de regel niet aan mij mailen.<br />

Soms hoor ik van scholen dat het daar door de directie verboden<br />

is mijn columns in de docentenkamer een plek te geven<br />

op het prikbord. Het tekent de verhoudingen op zo’n school.<br />

Die zijn soms sterk gepolariseerd tussen directie en leraren.’<br />

Wat zijn volgens u de kenmerken van een school die<br />

goed onderwijs biedt?<br />

‘Om te beginnen is dat een school waar directie en leraren<br />

goed samenwerken. Als dat niet het geval is, heeft dat een negatief<br />

effect op de sfeer op school. Verder moeten de leraren<br />

goed thuis zijn in het vak dat zij doceren. Grondige kennis van<br />

het vak maakt het mogelijk in je lesgeven rekening te houden<br />

met de actualiteit en met de leerlingen. Het is de inspiratiebron<br />

voor de leraar en zonder zo’n bron is het onmogelijk<br />

anderen te inspireren. Ik heb zelf uitstekende herinneringen<br />

vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

aan de school waar ik lesgaf: veel ruimte voor de leraren, grote<br />

betrokkenheid bij wel en wee van de leerlingen.’<br />

Waar zitten de grootste discrepanties tussen uw ideaalbeeld<br />

en de werkelijkheid?<br />

‘Het gevaar zit in de besturen die de afzonderlijke scholen<br />

te weinig ruimte geven om hun eigen karakter te houden.<br />

Bestuurders menen vaak dat het hun taak is te uniformeren,<br />

gelijk te schakelen, de onder hun gezag ressorterende scholen<br />

gelijk te behandelen, ze te verplichten het onderwijs ook op<br />

dezelfde wijze te organiseren. Verder, en dat ligt in het verlengde<br />

van het voorgaande, zijn er besturen die steeds meer<br />

taken naar zich toetrekken. Bijvoorbeeld op het gebied van<br />

scholing, lesroosters opstellen, etc. Ze ontwikkelen zich tot<br />

een bureaucratisch apparaat met beleidsmedewerkers die op<br />

hun beurt ook weer van alles bedenken. De autonomie van<br />

scholen was bedoeld om ervoor te zorgen dat ouders wat te<br />

kiezen hebben. Door de uniformeringsdrang van sommige<br />

besturen en door de schaalvergroting zien we in veel delen<br />

van het land het tegendeel.’<br />

Wat is volgens u de beste verandering in het onderwijs<br />

geweest van de afgelopen decennia?<br />

‘Dat er meer geld is gekomen voor materiële voorzieningen.’<br />

en wat is de slechtste ontwikkeling geweest?<br />

‘De allerslechtste is de invoering van het VMBO. Het is een<br />

grof schandaal dat meer dan de helft van alle leerlingen na<br />

de basisschool te horen krijgt dat een algemene opleiding als<br />

HAVO en VWO voor hen niet is weggelegd. Hoger opgeleide<br />

ouders die de weg kennen in ons onderwijssysteem hebben<br />

inmiddels wegen ontdekt om hun kinderen via het VMBO<br />

toch te laten doorstromen naar de HAVO, vaak via particuliere<br />

scholen. Die hebben daar speciale programma’s voor<br />

ontwikkeld. Maar dat is niet voor iedereen weggelegd. De<br />

tweedeling VMBO aan de ene en HAVO/VWO aan de andere<br />

kant is dan ook sociaal bepaald. De OESO heeft ons daar ook<br />

om gekapitteld.’<br />

U was het niet eens met de conclusies van het mcKinsey<br />

rapport over onderwijs in europa, met name wat betreft<br />

salariëring. Zijn er in het rapport wel bevindingen die u<br />

erkent en ondersteunt?<br />

‘Dat rapport is gebaseerd op OESO-gegevens en daar werd<br />

selectief in geshopt met nogal zonderlinge interpretaties. Bijvoorbeeld<br />

dat de kosten per leerling een betrouwbare maatstaf<br />

zou zijn voor de salarissen van leraren en dat een bepaald<br />

bedrag als salaris in Finland, Zuid-Korea en Nederland hetzelfde<br />

betekent, terwijl die natuurlijk verband houden met de


vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

kosten van levensonderhoud in een bepaald land en het niveau<br />

van de salarissen in het algemeen. Juist is dat de kwaliteit<br />

van het onderwijs samenhangt met het opleidingsniveau van<br />

de leraren, maar dat wisten we al lang. Alleen waren we dat in<br />

Nederland in onze bezuinigingsdrang op onderwijs voor het<br />

gemak even vergeten.’<br />

een van uw kritiekpunten is de (te) grote invloed van<br />

bestuurders. Als de macht van de bestuurders - de managementlaag<br />

- gebroken moet worden, waar moet die<br />

macht dan worden gelegd, bij de leraren of terug bij het<br />

departement?<br />

‘Het probleem van die te grote macht van bestuurders speelt<br />

lang niet overal. De macht terug naar het ministerie is een<br />

onzinnige gedachte: terwijl we op alle terreinen van de maatschappij<br />

een ontwikkeling zien van toenemende diversificatie,<br />

moeten we onderwijs niet weer centralistisch gaan organiseren.<br />

We moeten de macht leggen bij de afzonderlijke<br />

scholen. Besturen moeten zichzelf zien als instanties die de<br />

voorwaarden scheppen voor scholen om zich zo goed mogelijk<br />

te ontwikkelen.’<br />

Leo Prick| 19<br />

Ten slotte, wat kunnen ouders doen om het niveau van<br />

onderwijs van hun kinderen te waarborgen of te verbeteren?<br />

‘Ouders moeten kritisch te werk gaan bij de keuze van een<br />

school voor hun kinderen. En ze moeten interesse tonen voor<br />

het onderwijs, en dit niet alleen voor dat van hun eigen kinderen<br />

en zolang die eigen kinderen op school zitten. Want<br />

‘We hebben het onderwijs te lang<br />

overgelaten aan politieke hobbyisten’<br />

dat is het probleem van het Nederlandse onderwijs: de publieke<br />

interesse ervoor is, in vergelijking met de landen waar<br />

ik het onderwijs een redelijk ken - Verenigde Staten, Engeland<br />

en Frankrijk - angstwekkend gering. Daardoor hebben zich<br />

de afgelopen jaren allerlei ontwikkelingen kunnen voordoen<br />

waar achteraf gezien niemand gelukkig mee is. We hebben het<br />

onderwijs te lang overgelaten aan politieke hobbyisten. Ouders<br />

en leraren moeten voorkomen dat besturen dat politieke<br />

hobbyisme voortzetten.’<br />

[HJB]


20 |Elektronische Leeromgeving<br />

Gaan we digitaal?<br />

De Elektronische Leeromgeving is alom in opmars. Wat doet het<br />

<strong>USG</strong> hiermee, vroeg de Ouderraad zich af. ‘Ervaring opdoen op<br />

kleine schaal, hiervan leren en vervolgens de balans opmaken’.<br />

Tijden veranderen en de technologie ontwikkelt zich pijlsnel.<br />

Onze kinderen hebben een mobiele telefoon op zak, een<br />

I-pod en hun leven is nauwelijks voorstelbaar zonder computer.<br />

Als we hen met een grote rugzak vol schoolboeken<br />

naar school zien gaan is de vraag of de wijze waarop lesstof<br />

wordt aangeboden niet hopeloos is verouderd. In de klas gaat<br />

het er in veel opzichten precies zo aan toe als in onze eigen<br />

schooltijd. In Utrecht is een aantal jaren geleden dan ook een<br />

middelbare school opgericht, het UniC, dat zich van andere<br />

HAVO- en VWO-scholen onderscheidt door het werken met<br />

een eigen elektronische leeromgeving (ELO), Edunic. Ook op<br />

diverse andere scholen wordt hieraan gewerkt. De ouderraad<br />

vond het tijd om eens na te gaan wat een ELO nu precies is,<br />

wat het betekent als zo’n systeem op school wordt ingevoerd<br />

en wat de visie van de schoolleiding van het <strong>USG</strong> is wat dit<br />

betreft. Aansluitend op de jaarvergadering van 15 november<br />

jl. was dan ook Peter van Wijk van het Algemeen Pedagogisch<br />

Studiecentrum uitgenodigd om de aanwezige ouders in te<br />

wijden over dit onderwerp. Hij heeft veel ervaring met de implementatie<br />

van deze systemen in het voortgezet onderwijs.<br />

Hanneke Taat kreeg vervolgens de gelegenheid om het standpunt<br />

van de schoolleiding toe te lichten.<br />

Krachtig leren<br />

Peter van Wijk begint zijn lezing met nog eens te illustreren<br />

hoezeer het leven van ons kroost zich online afspeelt. Welke<br />

pupil zit nu niet urenlang de MSN-en? Het downloaden van<br />

muziek of Tv-programma’s is ook niets bijzonders. Met evenveel<br />

gemak wordt een filmpje gemaakt en op YouTube gezet.<br />

Sinterklaasgedichten worden gemaakt met behulp van een<br />

website die helpt bij het vinden van rijmwoorden. Internet<br />

vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

speelt een centrale rol bij het eigen maken van kennis over<br />

de meest uiteenlopende onderwerpen. Werken met een ELO<br />

op school sluit aan bij deze ervaringswereld. Maar wat is een<br />

ELO nu precies?<br />

Een ELO is niets meer en niets minder dan ‘een technische<br />

voorziening die de interactie faciliteert tussen het proces van<br />

leren, de communicatie die nodig is voor dat leren en de organisatie<br />

van het leren’. Een mond vol, dus. Even stap voor<br />

stap.<br />

Proces van leren<br />

Het proces van leren wordt door een ELO ondersteund doordat<br />

alle lesstof (mede) digitaal wordt aangeboden. Dit betekent<br />

dat de lesstof die nu nog grotendeels via boeken wordt<br />

overgebracht digitaal wordt aangeboden, zodat leerlingen<br />

hiermee van achter de computer aan de slag gaan. Dit betekent<br />

nogal wat. Hoewel de verwachting is dat uitgevers zich<br />

op dit terrein gaan bewegen en pakketten zullen ontwikkelen<br />

ter vervanging van de huidige lesboeken, zal het nog een hele<br />

tijd duren voordat dit echt realiteit is. Het digitaal aanbieden<br />

van lesstof biedt wel interessante mogelijkheden. Zo kunnen<br />

bijvoorbeeld natuurkundige experimenten worden nagebootst<br />

die in het huidige practicum niet uitvoerbaar zijn. Het<br />

leren van woordjes Frans kan interactief worden aangeboden,<br />

wat het eigen maken ervan interessanter maakt dan het passief<br />

lezen of overschrijven van woorden. Lesstof voor het vak<br />

geschiedenis kan gericht worden verlevendigd met stukjes van<br />

documentaires of interviews met ooggetuigen. We kunnen ons<br />

hier allerlei voorbeelden van voorstellen. Ook kunnen we ons<br />

gemakkelijk voorstellen dat het digitaal aanbieden van lesstof<br />

meer aansluit bij de ervaringswereld van onze kinderen.<br />

De communicatie benodigd voor het leren heeft te maken<br />

met datgene dat nu op school in de agenda’s wordt genoteerd<br />

en veel van de informatie die bij het <strong>USG</strong> op de website te vinden<br />

is (lesroosters, jaaragenda, studieplanners). In principe<br />

wordt al deze informatie in het elektronische systeem aangeboden,<br />

waardoor niemand ooit nog kan beweren dat hij of zij<br />

niet wist wat het huiswerk was of wat er voor een toets geleerd<br />

moest worden. En ook: veel van deze informatie is toegankelijk<br />

voor ouders, zodat die precies kunnen zien wat van hun<br />

kind gevraagd wordt en wanneer.<br />

organisatie van het leren<br />

De organisatie van het leren is een ander belangrijk aspect.<br />

Alle huiswerkopdrachten worden in het systeem gezet. De<br />

door de leerlingen gemaakte opdrachten ook. Docenten kunnen<br />

precies zien hoever een leerling is met een opdracht of


vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl Elektronische<br />

Leeromgeving| 21<br />

het huiswerk en waar problemen ontstaan. Ze kunnen rechtstreeks<br />

naar de leerling reageren als daar aanleiding toe is.<br />

Leerlingen kunnen omgekeerd de docent om extra toelichting<br />

vragen. Oefentoetsen zijn online beschikbaar. Leerlingen<br />

kunnen gezamenlijk binnen het systeem aan een opdracht<br />

werken als ze moeten samenwerken. Dit is daardoor niet altijd<br />

van tijd of plaats afhankelijk. De docent kan dit proces<br />

bovendien rechtstreeks volgen en heeft veel meer voeling bij<br />

het groepsproces.<br />

Ouders kunnen (deels) toegang krijgen tot het systeem, waardoor<br />

zij bijvoorbeeld kunnen zien welk werkstuk hun kind<br />

voor een vak heeft gemaakt. Ook kunnen ze op ieder moment<br />

de cijfers van hun kinderen bekijken. Ze kunnen zelf ook binnen<br />

het systeem gericht naar een docent reageren en zo tot<br />

een dialoog komen. De prestaties van het kind worden zo toegankelijker<br />

gemaakt, evenals de omgang met docenten.<br />

Tot slot een voordeel in deze tijd waarin het milieu centraal<br />

staat: heel veel zaken hoeven niet te worden uitgeprint.<br />

Website: het verschil<br />

Onze school beschikt natuurlijk over een prima website, die<br />

al voorziet in een groot deel van de communicatie tussen de<br />

school en de leerlingen en tussen de school en de ouders. Voor<br />

een deel voorziet deze website dan ook in dezelfde behoefte.<br />

Het verschil met een ELO is echter dat deze meer omvat en<br />

dat deze interactief is. De lesstof maakt onderdeel uit van de<br />

ELO. Leerlingen en leraren kunnen op elkaar reageren. Leerlingen<br />

kunnen onderling ook uitwisselen. Ouders kunnen<br />

het leerproces van hun kind volgen. Het beheer van de ELO<br />

omvat dan ook veel meer dan het beheer van een website.<br />

noodzakelijke voorwaarden<br />

Uit bovenstaande moge duidelijk zijn dat de invoering van<br />

een ELO zeer veelomvattend is. Voorwaarden voor een succesvolle<br />

implementatie zijn dan ook dat de schoolleiding in<br />

woord en daad ICT ondersteunt en de docenten hierin ‘meeneemt’.<br />

Er moet ruimte zijn om een ELO vorm te geven (naast<br />

onderwijstijd). Het moet echt prioriteit krijgen en het computergebruik<br />

moet worden ingebed in de onderwijsdoelen.<br />

Docenten moeten een goede ondersteuning krijgen om zich<br />

het werken met behulp van een ELO eigen te kunnen maken.<br />

Hiervoor is het nodig dat er altijd een helpdesk beschikbaar is<br />

en dat docenten de beschikking krijgen over een ICT-maatje.<br />

Nascholing is dan ook vereist. Zoals aangegeven vergt het beheer<br />

van de ELO specifieke vaardigheden, extra tijd en dus<br />

extra geld. Het vraagt nogal wat van de materiële infrastructuur<br />

(veel meer computers nodig op school) en de benodigde<br />

financiën.<br />

Klein beginnen<br />

Een wijze les van het Algemeen Pedagogisch Studiecentrum<br />

is dan ook om klein te beginnen: schakel docenten in die affiniteit<br />

hebben met ICT om op kleine schaal een ELO op te<br />

zetten. Bij een specifiek vak, bijvoorbeeld. Stimuleer hen om<br />

de ELO door te ontwikkelen waar de inzet van het systeem<br />

succesvol is. Leerlingen kunnen zeer goed behulpzaam zijn<br />

bij het ontwikkelen van de digitale lesstof, het ‘vullen’ van<br />

het systeem. Maak hier gebruik van. Als het systeem zich heeft<br />

bewezen, kan het stap voor stap worden uitgebreid.<br />

Discussie<br />

Tijdens en na afloop van de presentatie van Peter van Wijk<br />

ontstond een levendige discussie onder de ouders over de<br />

voor- en nadelen van een ELO. Ouders zagen als voordelen<br />

dat deze werkwijze beter aansluit bij de leefwereld van hun<br />

kinderen, dat men gunstige leereffecten verwacht (leerversneller)<br />

en dat leerlingen beter worden voorbereid op hun toekomstige<br />

werkende bestaan. Veel bedrijven werken immers<br />

ook met hun eigen, veelomvattende intranet. Last but not<br />

least waren veel ouders gecharmeerd van het beter kunnen<br />

volgen van het leerproces van hun kind: meer rechtstreeks en<br />

op ieder gewenst moment.<br />

Scepsis bestond vooral over de haalbaarheid om alle lesstof<br />

op een verantwoorde manier digitaal aan te bieden en docenten<br />

zover te krijgen dat ze zich deze nieuwe werkwijze eigen<br />

maken. Dit heeft nogal wat gevolgen voor hun werkwijze. In<br />

hoeverre kun je eisen van (oudere) docenten dat ze hierin


22 |Elektronische Leeromgeving<br />

Gaan we digitaal?<br />

meegaan? Ook bestond scepsis over de bereidheid van leerlingen<br />

om zich te laten ‘vangen’ in een ELO. Veel kinderen<br />

maken namelijk online deel uit van verschillende interactieve<br />

gemeenschappen. Zouden niet veel van hun bewegingen zich<br />

buiten de ELO afspelen en daarmee buiten het gezichtsveld<br />

van de school? Daarnaast werd men zich bewust van het feit<br />

dat de implementatie van een ELO zeer ingrijpend is, zowel<br />

qua werkwijze als qua investering in uren en geld.<br />

Na de toelichting van Hanneke Taat over de visie van de<br />

schoolleiding op het werken met een ELO op het <strong>USG</strong> (zie<br />

kader) was de algemene conclusie dan ook dat onze school<br />

verstandig met deze materie omgaat. Men loopt niet te hard<br />

van stapel en werkt volgens het advies van het Algemeen Pedagogisch<br />

Studiecentrum: eerst ervaring opdoen op kleine<br />

schaal, dan hiervan leren en vervolgens de balans opmaken.<br />

[FS]<br />

[illustraties Inge Hassink]<br />

ELO en het <strong>USG</strong>: stap voor stap<br />

vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl<br />

De visie van het <strong>USG</strong> op ICT in het algemeen is dat het<br />

een middel is om het onderwijs te ondersteunen en niet<br />

een doel op zich. De website herbergt op dit moment al<br />

vele mogelijkheden, die ook binnen een ELO geplaatst<br />

zouden kunnen worden, zoals jaarkalenders, (toets)roosters,<br />

PTA’s, studieplanners en doorverwijzingen naar sites,<br />

die bij een bepaald vak gebruikt kunnen worden. Op zich<br />

werkt dit prima. Er wordt door leerlingen en docenten<br />

gemaild over vragen bij opdrachten, enzovoort.<br />

Daarnaast bouwen we sinds enkele jaren vanuit het vak<br />

natuurkunde aan de ELO Moodle met het doel deze bij<br />

meer vakken te introduceren. Stapsgewijs kunnen we zo<br />

komen tot een groter ELO-gebruik. Moodle is een zogenaamde<br />

‘open source’-ELO, die vrij te gebruiken is. Tot nu<br />

toe zijn we tevreden met deze manier van werken.<br />

Binnen de NUOVO is de gedachte ontstaan bestuursbreed<br />

een ELO aan te schaffen. Dit kan de kosten drukken en<br />

de ondersteuning kan centraal gebeuren. De bedoeling is<br />

dat elke school zelf kan bepalen welke elementen in de<br />

ELO worden verwerkt en gebruikt. Gezien de grote investering<br />

in tijd en energie, nog afgezien van de kosten, die<br />

de invoering van een ELO met zich meebrengt is het van<br />

belang dat we goed nadenken welke stappen we zetten en<br />

in welk tempo. Van de andere kant is duidelijk dat een<br />

goed werkende ELO nuttig kan zijn voor alle gebruikers.<br />

We staan dan ook niet afwijzend tegenover een toekomstige<br />

ELO, maar willen er wel verstandig en stap voor stap<br />

aan werken.<br />

[Hanneke Taat]


vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl Méllona|<br />

Help ik heb nog geen date!<br />

Column van Méllona Bruggemans. In iedere <strong>Vox</strong> doet zij verslag<br />

van opmerkelijke zaken, belangrijke dingen en haar belevenissen<br />

op school.<br />

Vol verwachting klopt mijn hart. Binnenkort is het Valentijnsgala.<br />

De datum is nog niet bekend, maar dat het komt is een<br />

ding dat zeker is. Mijn moeder is al druk bezig met mijn jurk.<br />

Het wordt een echte galajurk. Mijn eerste! Vorig jaar ben ik<br />

niet geweest. Tot mijn grote spijt. We gingen de volgende dag<br />

al vroeg weg om te gaan wintersporten.<br />

Als ik aan het gala denk, word ik helemaal romantisch. Dit<br />

jaar hoop ik dat een heel leuke jongen mij vraagt om met<br />

hem mee te gaan naar het gala. Het mag best iemand zijn uit<br />

een hogere klas. Een beetje ouder geeft niet. Als het maar niet<br />

iemand is uit een lagere klas, want dan sta ik natuurlijk voor<br />

gek als ik met een brugger aankom op het gala. Hij moet in<br />

ieder geval wel groter zijn dan ik en qua kleding bij mij passen.<br />

Mijn jurk wordt dieprood, dus jongens… als je stropdas kleurt<br />

bij mijn jurk kan je een poging wagen.<br />

Hoe zou zo’n feest nou echt gaan, vraag ik mij af. Is het gelijk<br />

aan de andere schoolfeesten, maar dan met andere kleding?<br />

Wordt er misschien anders gedanst, meer intiem, zal ik maar<br />

zeggen. Dan is het zaak dat mijn toekomstige galapartner niet<br />

alleen groter is dan ik, maar ook nog een beetje lekker kan<br />

schuifelen. En hij moet in mijn ogen natuurlijk onweerstaanbaar<br />

zijn.<br />

Tja, als ik dan nadenk wie hier op school daarvoor in aanmerking<br />

komen, ben ik eigenlijk gauw klaar. Er is nog geen enkele<br />

jongen voor wie mijn hart sneller gaat kloppen.<br />

Of misschien toch die ene… Maar dat ga ik hier natuurlijk<br />

niet vertellen. Hij zou het eens kunnen lezen en mij helemaal<br />

23<br />

niet zien zitten. Dat ga ik natuurlijk niet riskeren.<br />

Zouden de docenten ook allemaal in galakleding komen. En<br />

hoe zit het dan met het schuifelen? Je moet er toch niet aan<br />

denken dat de docenten met elkaar gaan dansen? Alhoewel er<br />

wel leuke koppeltjes te verzinnen zijn. Misschien wel Sprakelaar<br />

met Landman? Of Holten met Dammers? Oké, die laatste<br />

is een beetje voor de hand. Misschien dan Crump met Dammers?<br />

Ja, hier kan ik mijn fantasie helemaal in laten gaan. Maar ook<br />

de docenten lezen de <strong>Vox</strong>, dus misschien kan ik mij maar beter<br />

niet teveel hierover uitlaten. Toch hebben we wel stelletjes<br />

gehad tussen de docenten. Hoe zat dat ook alweer, want vorig<br />

jaar hadden we zo’n paar.<br />

School is een van de plaatsen waar toekomstige partners elkaar<br />

leren kennen. Misschien loopt mijn aanstaande man<br />

hier op school rond, alleen weten we dat nog niet van elkaar.<br />

Pfff, alleen het idee al. Mijn romantische bui is gelijk al een<br />

stuk minder. Want van dansen en schuifelen krijg je bepaalde<br />

gevoelens. En van die gevoelens ga je weer dingen doen waar<br />

je misschien later spijt van krijgt. Alhoewel… Mijn eerste gala,<br />

mijn eerste date, mijn eerste schuifeldans, mijn eerste vlinders,<br />

en dan misschien ook nog wel mijn eerste KUS!<br />

Voor alles is er een eerste keer. Dus laat het gala maar komen,<br />

mijn jurk en ik zijn er al bijna klaar voor. Als mijn moeder nu<br />

ook eens opschoot met mijn jurk was het helemaal perfect.<br />

Oh nee nog niet helemaal, ik heb nog geen date!


Zaterdag 9 februari<br />

Open huis<br />

Zaterdag 23 februari - 2 maart<br />

Krokusvankantie<br />

Woensdag 12 maart<br />

Rapport<br />

<strong>USG</strong> Schoolagenda 2007 - <strong>2008</strong><br />

Dinsdag 18 maart<br />

Tafeltjesavond midden- en bovenbouw<br />

Woensdag 19 maart<br />

Tafeltjesavond onderbouw<br />

Maandag 24 maart<br />

2e Paasdag<br />

Dinsdag 25 maart - woensdag 26 maart<br />

Schoolstrijd<br />

Donderdag 27 maart<br />

Finale Schoolstrijd 4e + 5e uur<br />

Woensdag 2 april<br />

Ouderavond Romereis<br />

Internationaal Scholierenconcert<br />

Donderdag 3 april<br />

Internationaal Scholierenconcert<br />

Vrijdag 4 april<br />

Internationaal Scholierenconcert<br />

Zaterdag 26 april - maandag 12 mei<br />

Tulpvakantie<br />

Zondag 11 mei - zaterdag 17 mei<br />

Romereis 5e klas<br />

Maandag 12 mei<br />

2e Pinksterdag<br />

Maandag 19 mei - donderdag 29 mei<br />

Centraal examen<br />

Woensdag 21 mei<br />

Rapport leerjaar 5<br />

Maandag 23 juni - vrijdag 27 juni<br />

Trierreis 3e leerjaar<br />

Woensdag 2 juli<br />

Diploma-uitreiking<br />

Donderdag 3 juli<br />

Sportdag<br />

Donderdag 10 juli<br />

Personeelsdag; school gesloten<br />

Vrijdag 11 juli<br />

Eindrapport<br />

De reproductie van deze uitgave van de <strong>Vox</strong> Hieronymi is mogelijk gemaakt<br />

dankzij de medewerking van T&E Consult bv (Strukton).<br />

www.teconsult.nl<br />

Zaterdag 12 juli - zondag 31 augustus<br />

Zomervakantie<br />

vox hieronymi<br />

www.usgvox.nl<br />

redactie@usgvox.nl

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!