NINA Rapport 412

9
NINA Rapport 412
1 Bakgrunn og mål (frå Fylkeskommunenes prosjektplan av 24.11.2008)
1.1 Bakgrunn
Villreinbestanden på Hardangervidda er den største i landet. Frå naturen si side er
leveområdet stort, og det gjev grunnlag for ein bestand med tilstrekkeleg genetisk
variasjon for å overleva på lang sikt. Området dekkjer i utgangspunktet villreinen
sin trong både gjennom året, og for bruk som kan variere over tiår.
Noreg har eit særskilt ansvar for å ta vare på villreinen. Forvaltning og bruk av areala
på Hardangervidda med tilhøyrande randsoner har stor betyding for korleis dette
ansvaret vert ivareteke.
Dei austlege delane av Hardangervidda har vanlegvis lite snø og is og det er her
ein finn dei viktigaste vinterbeiteområda. Tilgang på vinterbeite er vurdert å vere
den viktigaste begrensninga for storleiken på bestanden her.
Lufsjåtangen og Dagalitangen har betydelege med slike vinterbeiteressursar. Dei
siste 10-åra har desse tangane vore lite brukt av villreinen, både som vinterbeite og
i sommar/haustperioden. Det har vore noko sporadisk bruk av Lufsjåtangen, men
ofte er det observert at dyreflokkar ved Gavlen, snur attende ved forsøk på å trekke
over til Lufsjåtangen. Ein spør seg om manglande bruk av området skjer på grunn
av naturlege endringar i villreinen sitt bruksmønster, om det skjer på grunn av inngrep
og menneskeleg bruk av området eller ein kombinasjon av dette.
Fylkesmennene i Telemark og Buskerud meiner at Lufsjåtangen er eit fullverdig
vinterbeiteområde som villreinen ville brukt som andre vinterbeiteområde, om det
ikkje var for menneskeskipa, fysiske hindringar og uroing. Ein meiner og at villreinen
sin bruk av Lufsjåtangen er eit av fleire viktige element for å sikra villreinbestanden
på lang sikt. Ikkje minst tilseier prognoser for klimautviklinga, med betydelege
endringar i fjellnaturen, at villreinen vil bli ytterlegare pressa. Den vil såleis ha
trong for alle leveområda som er, eller kan gjerast tilgjengelege.
Dette er og av betyding for næringsmessig utnytting. Tilgong til beite på Lufsjåtangen
kan gje grunnlag for ein auka villreinbestand, og såleis auka varig verdiskaping
i kommunane kring Hardangervidda.
Lufsjåtangen er også bindeledd for ein korridor mot Blefjell, og samanhengen her
vil vere avgjerande dersom det skal vere ei naturleg utveksling av rein mellom Hardangervidda
og det vesle villreinområdet på Blefjell.
Fylkesmennene i Buskerud og Telemark har lenge hevda at det må vere ei målsetting
at villreinen naturleg skal trekke til og frå Lufsjåtangen utan vesentlege hindringar.
Dei tok difor i 2001 initiativ til ei utgreiing om villrein og bruk av Lufsjåtangen,
og potensielle høve for å endra dagens bruk. Dette prosjektet stoppa opp.
Spørsmålet vert no teke opp att som ledd i arbeidet med fylkesdelplan for Hardangervidda.
Konklusjonane frå dette prosjektet vil vere viktige faglege innspel til
arbeidet med fylkesdelplanen.
Gjennom høyringa og slutthandsaminga av planprogram for Fylkesdelplan for Hardangervidda
vart det bestemt at Dagalitangen skulle vurderast på same måte som
Lufsjåtangen. Prosjektet sitt mål er å avklare Dagalitangen sin betyding, historisk