Kjelda - Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane
Kjelda - Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane
Kjelda - Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
4<br />
<strong>Kjelda</strong><br />
Kulturhistorisk atlas <strong>og</strong> leksikon<br />
er namnet på eit prosjekt som<br />
<strong>Fylkesarkivet</strong> starta opp i 1999.<br />
Alle dei 26 kommunane i fylket<br />
fekk høve til å koma med framlegg<br />
til tema for artiklar vedkommande<br />
kulturhistoriske<br />
minnesmerke, bygningar, personar<br />
<strong>og</strong> anna. I tillegg har ein<br />
del institusjonar, som t.d. Statens<br />
Vegvesen, kome med sine framlegg.<br />
<strong>Fylkesarkivet</strong> har plukka ut ein<br />
del tema som kommunane ikkje<br />
har teke med. Mellom anna har<br />
me som mål å få laga artiklar om<br />
alle minnesteinane som er reiste<br />
i fylket.<br />
Kulturhistoriske artiklar<br />
Den fyrste tida gjekk med til å henta inn<br />
dei ovannemnde tema til artiklar <strong>og</strong> til<br />
å skaffa forfattarar til å skriva artiklane.<br />
Det siste har vist seg å vera lett for visse<br />
kommunar, men vanskelegare i andre.<br />
Nokre av forfattarane har lagt ned eit<br />
stort arbeid <strong>og</strong> skrive mange artiklar.<br />
For dei kommunane som er så heldige<br />
å ha ivrige forfattarar er talet på<br />
artiklar vorte høgt. <strong>Fylkesarkivet</strong> har<br />
sett som mål at det skal lagast minst<br />
20 artiklar for kvar kommune før prosjektet<br />
er ferdig. Elles har fleire av <strong>Fylkesarkivet</strong><br />
sine medarbeidarar bidrege<br />
med ei rekkje artiklar. I tillegg til at<br />
artiklane skal skrivast med kjeldetilvisingar<br />
m.m., skal dei <strong>og</strong>så ha illustrasjonar<br />
som bilete, teikningar, faksimilar<br />
frå bøker <strong>og</strong> aviser o.l<br />
Artiklane finn ein på hovudsida til<br />
Kuturhistorisk atlas <strong>og</strong> leksikon under<br />
overskrifta Kulturminne / attraksjonar.<br />
På statistikken som er nytta som illustrasjon<br />
til denne artikkelen ser me at<br />
nokre av kommunane som t.d. Flora <strong>og</strong><br />
Førde står med svært få eller ingen ferdige<br />
artiklar. Men for desse, <strong>og</strong> fleire<br />
andre kommunar, er det mange artiklar<br />
under produksjon. Nokre av dei er<br />
Årgang 10, nr 3 - 2001<br />
Kulturhistorisk atlas <strong>og</strong> leksikon<br />
Av Anders Gjerde<br />
Feb. Mars April Mai Juni Aug. Sept. Okt.<br />
Flora 1 2 2 2 2 2 2 2<br />
Gulen 2 3 5 5 5 6 6 8<br />
Solund 0 1 9 9 18 20 22 28<br />
Hyllestad 5 11 12 14 14 21 22 22<br />
Høyanger 6 8 11 13 13 13 14 14<br />
Vik 64 64 64 65 65 65 65 65<br />
Balestrand 3 3 3 6 6 6 7 7<br />
Leikanger 4 6 7 8 8 12 13 13<br />
<strong>S<strong>og</strong>n</strong>dal 3 7 11 13 13 14 14 14<br />
Aurland 3 7 7 7 7 7 7 9<br />
Lærdal 1 1 1 2 2 4 4 4<br />
Årdal 2 2 2 2 2 2 3 3<br />
Luster 6 7 7 7 8 10 11 12<br />
Askvoll 2 3 3 5 5 7 8 8<br />
Fjaler 1 1 1 3 3 3 3 3<br />
Gaular 0 0 0 0 0 2 3 3<br />
Jølster 1 2 3 3 3 3 3 3<br />
Førde 0 0 0 0 0 0 0 0<br />
Naustdal 0 1 1 1 1 6 6 6<br />
Bremanger 4 4 4 7 7 10 10 10<br />
Vågsøy 2 2 2 3 4 4 4 5<br />
Selje 2 2 2 2 2 4 4 4<br />
Eid 1 2 3 4 4 6 6 7<br />
Hornindal 0 0 0 0 0 0 5 7<br />
Gloppen 1 1 2 2 2 3 4 4<br />
Stryn 3 3 4 7 7 8 9 14<br />
Andre 5 9 9<br />
117 143 166 190 201 243 264 284<br />
+36 +23 +24 +11 +42 +21<br />
nesten ferdige, men manglar t.d. illustrasjonar.<br />
Gardsleksikon<br />
<strong>Fylkesarkivet</strong> har lagt inn alle matrikkelgardane<br />
i fylket - i alt 2674 - i<br />
ein eigen database <strong>og</strong> kartfesta desse på<br />
digitale kart. Av dette har me laga eit<br />
Gardsleksikon der det digitale kartet har<br />
funksjon som ein port inn til historisk<br />
informasjon om den einskilde garden.<br />
Frå markeringa på kartet kan ein klikka<br />
seg inn til databasane <strong>og</strong> henta ut informasjonen<br />
som er samla om dei ulike<br />
gardane. Her finn ein - mellom anna -<br />
folketeljingar, matriklar, foto, stadnamn<br />
<strong>og</strong> omtale av gjenstandar som er leverte<br />
inn til dei lokale musea.<br />
Stølsleksikon<br />
På 1930-talet stod Bonde-<br />
safunnsavdelinga ved Institutt for<br />
samanliknande kulturforsking i Oslo -<br />
Sætrar <strong>og</strong> Sæterbruk i Noreg for ei<br />
omfattande registrering av stølane i<br />
Noreg. Denne registreringa har <strong>Fylkesarkivet</strong><br />
nytta seg av i arbeidet<br />
med å laga eit stølsleksikon.<br />
Denne registreringa tok føre seg<br />
både stølar som då var i drift<br />
<strong>og</strong> stølar som for lengst var<br />
nedlagde. Men i arbeidet med<br />
stølsleksikonet fann me ut at<br />
denne registreringa ikkje var<br />
fullstendig dekkjande. Ein del<br />
stølar var utelatne, men var med<br />
i bøker som var skrivne om<br />
stølar her i fylket. Ikkje minst<br />
stølsboka for Luster hadde med<br />
mange fleire stølar enn dei som<br />
var nemnde i stølsregistreringa<br />
frå 1930-talet. Også Statens<br />
Kartverk har vore til hjelp<br />
med å finna fram til fleire<br />
stølar <strong>og</strong> <strong>Fylkesarkivet</strong> har nytta<br />
deira godkjende skrivemåtar<br />
både i arbeidet med Gards- <strong>og</strong><br />
Stølsleksikonet. Alle stølane er<br />
kartfesta, men nokre av dei som<br />
vart nedlagde for svært lenge<br />
sidan har det vore tvil om<br />
nøyaktig plassering på kartet.<br />
Kulturminneartiklar utlagde på<br />
Internett fram til 18. oktober<br />
2001, i alt 284 artiklar.
Change language