Programbok 2022

Hardanger Musikkfest
2.–6. NOVEMBER 2022
EKKO

PROGRAM
Onsdag 2. november
17:30 + 19:30 UNGT EKKO, KROSSVOLL | 10
Torsdag 3. november
09:30 FUGLEKONGEN BESØKJER VEISANE BARNEHAGE | 11
10:00 TEIKNESERIEBOKKLUBB MED LEVANDE MUSIKK, KINSARVIK SKULE | 12
13:15 EKKO PÅ ODDA UNGDOMSSKOLE | 13
17:00 FØRELEIK: LYDSPOR FRÅ EI UVENTA TID, ULLENSVANG GJESTEHEIM | 14
18:00 OPNINGSKONSERT, ULLENSVANG KYRKJE | 16
20:00 KLASSISK KVEIK, KROSSVOLL | 19
Fredag 4. november
08:00 MORGONTONAR, GLØYP, KINSARVIK | 20
10:00 PETER OG ULVEN, OPEDAL SKULE | 21
11:00 BAKST OG BALLADE, LOFTHUS EKSPEDISJON | 22
13:00 AUST OG VEST, ULLENSVANG KYRKJE | 23
16:00 KONSERTINNFØRING MED SIGURD SANDMO, KROSSVOLL | 24
18:00 TENNISKONSERT MED BFUNG, HARDANGERHALLEN, HOTEL ULLENSVANG | 26
22:00 KVARTETT TIL TIDENES ENDE, ULLENSVANG KYRKJE | 28
FESTIVALPUB LOFTHUS EKSPEDISJON
FRAMSIDEFOTO: STEIN BJØRGE
2

Laurdag 5. november
11:00 MUSIKALSKE MYTAR, KROSSVOLL | 30
11:15 DET NORSKE JENTEKOR BESØKJER BRÅVOLLTUNET | 33
14:00 STABAT MATER, ULLENSVANG KYRKJE | 34
16:00 SMAKAR FRÅ JAPAN OG HARDANGER, ALVAVOLL | 36
19:00 OVERRASKINGSKONSERT, HARDANGERHALLEN, HOTEL ULLENSVANG | 37
22:00 ERLEND APNESETH TRIO, KROSSVOLL | 39
Sundag 6. november
11:00 SØLEPYTTEN, FOR FAMILIEN, LOFTHUSSALEN, HOTEL ULLENSVANG | 40
12:00 GRIEGVITJING, ULLENSVANG KYRKJE | 41
15:00 ATTERKLANG, KRAFTKATEDRALEN, TYSSEDAL | 46
_____
KART | 4
ARTISTAR | 48
FOR SJEL OG GANE | 58
FRENDAR | 60
PARTNARAR | 62
ORGANISASJON | 63
GRØDE 2023 | 64
BILLETTINFO | 66
3

LOFTHUS
OPEDAL SKULE
HOTEL ULLENSVANG
LOFTHUS EKSPEDISJON
KROSSVOLL
ALVAVOLL
ULLENSVANG GJESTEHEIM
ULLENSVANG KYRKJE
VEISANE BARNEHAGE

Velkommen til festival!
For tredje (og siste) gang ønsker vi velkommen til Hardanger Musikkfest i
november! Neste år flytter vi til uke 35, som er i overgangen august/september.
Årets festival er derimot den første som er planlagt for november måned - ikke
bare flyttet på grunn av restriksjoner og arrangementsforbud. Derfor har vi nå
høstkos i fokus, med dagsrytme og publikumsflyt som er ekstra tilrettelagt for
novembers mulm og mørke. Vi har satset på behagelig logistikk for publikum,
og har man base på Lofthus, kan man spasere til nesten alle arrangementer. I
tillegg er det lagt opp til gode muligheter for mingling, mat og drikke mellom
konsertene.
Hardanger Musikkfest har i år EKKO som tema. Høsten er vårens ekko med
utfasing i stedet for gryende blomstring. Dette er tiden for å dyrke stemning og
nærhet. Vi spinner festivalen rundt EKKO som lydfenomen, tankeeksperiment,
refleksjon – og som mytisk skapning. Tema kommer til syne gjennom kammermusikk
som særlig speiler og reflekterer store vendepunkt. Vi dveler ved
tradisjon og fornyelse også gjennom visuell kunst, samtaler, og fremfor alt
kontraster. Vi har i år med oss Karin Nakagawa fra Japan, som forteller at det
i japansk kultur finnes en sterk tradisjon for hvordan mennesker reflekterer
hverandre, og individuelt blir en forlengelse av et felles møte. Dette kan vi vel
alle kjenne oss igjen i. Vår identitet formes i stor grad av hvordan omverden ser
oss, samtidig ønsker vi å være unike.
Et av hovedverkene i programmet er «Kvartett til tidenes ende» av Olivier
Messiaen. I juni 1940 ble Messiaen tatt til fange av tyskerne og sendt til en
fangeleir i Görlitz. Der møtte han flere musikere blant fangene, og fikk tak
i papir og blyant så han kunne komponere. Messiaen hentet inspirasjon til
«Kvartett til tidens ende» fra Johannes’ Åpenbaring i Bibelen. Urfremførelsen
fant sted i leiren i Görlitz 15. januar 1941, med Messiaen ved pianoet og
medfanger på de ande instrumentene. Et stort publikum av fanger og vakter
overvar konserten.
«Aldri før har jeg blitt lyttet til med slik begeistret oppmerksomhet og
forståelse», sa Messiaen om opplevelsen. Et musikalsk tidsvitne av et verk. Slik
er musikkens kraft. Den kan få menneskene på begge sider av en uhyrlighet til
å forenes i en felles opplevelse. Det samme verket, fremført av vår tids utøvere,
6

skaper et helt spesielt ekko – en delt opplevelse under helt andre vilkår enn de
første som fikk overvære det. Musikken er likevel den samme.
Folkemusikken er også en sterk påminnelse om hvordan samtiden blir en
forlengelse av røtter. En urkilde, hvor imitasjon og videreutvikling former
nye referanser – nye ekko. Gjenklangen som folkemusikken skaper i oss,
uavhengig av hvilken nasjonalitet den representerer, viser fellestrekkene i oss
som mennesker. Den er med på å fjerne avstand og bygge relasjoner. Et sterkt
eksempel på dette blir konserten «Aust og Vest» i Ullensvang Kyrkje.
Festivalen byr på hele tre urfremføringer, og en rekke fremførelser av levende
komponister. Vi er stolte av å være med å videreutvikle tradisjonen og legge
til rette for nyskapning og friske tanker. Til årets festival har vi håndplukket
fantastiske utøvere, hver og en med en helt egen stemme innenfor sin sjanger.
De byr på grandiose og intime konserter, med musikk til gjenkjennelse og
overraskelse. Vi gleder oss enormt til minneverdige musikalske møter med vårt
kjære publikum under høsthimmelen i Hardanger.
Med ønske om strålende festivaldager,
GUNILLA SÜSSMANN
THERESE BIRKELUND ULVO
Kunstnerisk ledelse
FOTO: KNUT UTLER
7

Kjære publikum og festivalgjengere.
Velkommen til
musikkfest.
Vi er glade for og stolte av å kunne presentere et flott og bredt musikalsk tilbud
til dere gjennom festivalen.
Hardanger Musikkfest ønsker å være en profesjonell og kunstfaglig sterk
festival som gir gjenklang godt utover Hardanger og Lofthus sine vakre
omgivelser. Her trenger vi bistand fra dere gode venner. Vi vil gjerne tiltrekke
oss et bredt publikum fra hele Norge og fra et kunstinteressert utland. Vi har
alle forutsetninger for å få det til, men vi trenger deres hjelp. Framsnakking av
festivalen og promotering av det vi gjør fra dere, som er et viktig deltakende
publikum, er betydningsfullt for festivalens langsiktige relevans og eksistens.
Årets festival – EKKO – bringer viktige perspektiver til oss her i vårt trygge
velstående Norge. Fredagens konsert «Kvartett til tidenes ende», skrevet
og urframført under bestialske omstendigheter i andre verdenskrigs
utrydningsleirer, trekker dessverre paralleller til vår tids Europa. Vi hører om
grusomheter som vi trodde var et tilbakelagt fenomen, rett utenfor stuedøren
vår. Konserten er et ekko fra en tid vi trodde var forbi, men som så tragisk har
innhentet oss igjen.
Kunsten kan bidra til å bygge forståelse og broer mellom mennesker og folk.
Kunsten har en viktig plass i disse urolige tider. La oss bruke anledningen til å
oppleve kunst på et høyt internasjonalt nivå, samtidig som opplevelsen inviterer
oss til refleksjon og omtanke.
På vegne av Hardanger Musikkfest ønsker
jeg dere en riktig god fornøyelse.
OLE HOPE
Styreleder
FOTO: HELGELANDSSYKEHUSET
8

9

Ungt Ekko
KROSSVOLL | ONSDAG 2. NOVEMBER KL 17:30 OG 19:30 | VAKSNE: KR 200
UNGDOM (13–18): KR 150, BORN (4–12): KR 100
OM KONSERTEN
Ullensvang Kulturskule har latt seg inspirera av årets tema under Hardanger
Musikkfest, og framsyninga har fått tittelen «Ungt ekko». Kulturskulen sine elevar
utforskar ekko frå fortida i songar med historisk sus, ekko for framtida - med
både håp, undring og uro, ekko av meg i deg - korleis me speglar kvarandre,
og korleis me vert til i møte med ein annan.
Ramma rundt framsyninga er forteljinga om den uheldige skogsnymfen Ekko.
Ekko fortalde ei sladrehistorie for mykje og vart tilvist til å leva resten av sine
dagar som eit einsamt ekko av andre.
På scena møter me eit vidt spekter av Ullensvang sine kunstnariske og musikalske
elevar.
ECHO - TALBOT HUGHES (1869-1942)
10

Fuglekongen besøkjer
Veisane barnehage
VEISANE BARNEHAGE | TORSDAG 3. NOVEMBER KL 09:30
MEDVERKANDE
Silje Aker Johnsen, sopran
OM KONSERTEN
Fuglane er rundt oss heile tida. Me høyrer og ser dei, og alle dei ulike artane
har kvar sin type song. Nattergalen er ein fantastisk solosongar. Stemma er
sterk og den syng som ei operastjerne. Hakkespetten lagar raske rytmar ved
å banka med nebbet. Men dersom den skal syngja, høyrest det mest ut som
skriking. Korleis let svanen? Eller måka? Og kva med fink? Gjennom song og
leik med fuglelydar skal borna i Veisane Barnehage få møta alle fuglane som
Silje Aker Johnsen har med seg.
FOTO: ANDREAS ULVO
11

Teikneseriebokklubb
med levande musikk
KINSARVIK SKULE | TORSDAG 3. NOVEMBER KL 10:00
OM KONSERTEN
Fredrik Rysjedal er teikneserieskapar, og til Kinsarvik tek han med seg sine
boktips og inviterer til eit dykk ned i teikneseriens verden. Med seg har han
Nils Henrik Asheim på klaver.
FOTO: KLARA SOFIE LUDVIGSEN
12

Ekko på Odda
ungdomsskole
ODDA UNGDOMSSKOLE | TORSDAG 3. NOVEMBER KL 13:15
MEDVERKANDE
Tanja Tetzlaff, cello
Florian Donderer, fiolin
Gunilla Süssmann, konferansier
OM KONSERTEN
Kammermusikalsk vitjing med internasjonale festivalartistar.
Cellist Tanja Tetzlaff og fiolinist Florian Donderer er blant dei mest ettertrakta
klassiske musikarane på verdsscena. På Odda Ungdomsskole fortel dei litt frå
sine liv, og spelar duettar og solostykke som dei elskar.
FOTO: GIORGIA BERTAZZI
13

Føreleik: Lydspor frå
ei uventa tid
ULLENSVANG GJESTEHEIM | TORSDAG 3. NOVEMBER KL 17:00 | KR 130 INKLUDERT
EIT GLAS SIDER FRÅ HARDANGER
OM ARRANGEMENTET
Varm opp til festival med eit glas Sider frå Hardanger og festivalkomponistane
Nils Henrik Asheim, Birgit Djupedal, Sigurd Fischer Olsen og Tyler Futrell i samtale
med Sigurd Sandmo.
Hardanger Musikkfest har i løpet av pandemien bestilt fleire verk under
overskrifta «Lydspor frå ei uventa tid». Kva moglegheiter gjev ein slik stopp i
samfunnet for dei skapande hovuda? Kva erfaringar har komponistane teke
med seg vidare, og kva er lyden av «etterpå»? Me har invitert komponistar frå
ulike generasjonar til å tolka denne rare tida musikalsk – og dela sine tankar om
verka munnleg som eit førespel til alt me har i vente.
DEI NYE VERKA KAN OPPLEVAST PÅ FØLGJANDE KONSERTAR:
Nils Henrik Asheim: «Learn to wait»
Opningskonserten, torsdag kl. 18:00, Ullensvang kyrkje
Sigurd Fisher Olsen: «Fjellokk for usynlige fjell I»
Tenniskonsert med BFUng, fredag kl. 18:00, Hardangerhallen, Hotel Ullensvang
Tyler Futrell: «Stabat Mater»
Stabat Mater, laurdag kl. 14:00, Ullensvang kyrkje
Birgit Djupedal: «Oslo by i en sky»
Overraskingskonsert, laurdag kl. 19:00, Hardangerhallen, Hotel Ullensvang
Sigurd Fisher Olsen: «Fjellokk for usynlige fjell II»
Atterklang, sundag kl. 15:00, Kraftkatedralen, Tyssedal
Vegen går vidare til Opningskonsert i Ullensvang kyrkje kl. 18:00.
14

FOTO: LINE OWREN
15

Opningskonsert
ULLENSVANG KYRKJE | TORSDAG 3. NOVEMBER KL 18:00 | KR 300
MEDVERKANDE
Håvard Gimse, klaver
Tanja Tetzlaff, cello
Sharon Kam, klarinett
Florian Donderer, fiolin
Oslo Strykekvartett
PROGRAM
· Arvo Pärt: Spiegel im Spiegel
Florian Donderer, Håvard Gimse
· Opningstale ved Nils Henrik Asheim
· Nils Henrik Asheim: Learn to wait
· Caroline Shaw: Echo
Oslo Strykekvartett
· Johannes Brahms: Klarinettrio i a-moll, op. 114
· Allegro
· Adagio
· Andantino grazioso
· Allegro
Sharon Kam, Tanja Tetzlaff, Håvard Gimse
FOTO: KNUT UTLER
16

FOTO: JÖRG SARBACH
OM KONSERTEN
Opningskonserten – dørane går opp for Hardanger Musikkfest 2022 i beste
kammermusikalske ande. Den kunstnariska leiinga ynskjer velkomen og publikum
vert ført inn i årets tema, Ekko.
Den estiske komponisten Arvo Pärt skreiv det vakre og minimalistiske stykket
«Spiegel im Spiegel», for fiolin og piano, i 1978. Eit stykke musikk der essensen
talar direkte til deg, og instrumenta smyg seg inn i medvitet. I takt med Pärts
suksess og ry, vart han stadig mindre ynskt i sitt eige land. Det politiske klimaet
i Sovjet vert skildra slik: «Mange valte å gå i eksil for å sleppe undertrykkinga.
Det gjorde også Arvo Pärt, som i lange periodar hadde pålagt seg sjølv
tausheit, fordi dei sovjetiske kulturkommissærane ikkje likte hans musikk». I
1980 reiste han med sin familie til Wien, og sidan til Berlin. Men like før han
valte eksilet komponerte han nokon av sine mest ikoniske stykke, blant anna
Spiegel im Spiegel.
Nils Henrik Asheim sitt nye verk er sett saman av klangar som flyttar seg langsamt,
lyd som forplantar seg, ekko som er transformert når det kjem tilbake.
Strykekvartetten er som eit orgel med eit hemmeleg, indre liv. Isbreen er også
ei av inspirasjonskjeldene, og i botnen av verket ligg ein folketone skjult: «Jøkolen
og fagran fonni», eit gamalt stev frå Telemark som Nils Henrik har lært av
Halvor Håkanes.
Caroline Shaw er på mange måtar ein grensesprengande musikkpersonlegdom.
Etter at ho vann den svært prestisjetunge Pulitzer-prisen i 2013 tok karriera
verkeleg av, og gav henne moglegheiter til å utvikla sitt eige kompositoriske
17

utrykk, formidla musikken sin til eit stort og lydhørt publikum og samarbeida
med nokre av verdas mest profilerte musikarar − som rapparen Kanye West.
«Echo» rører ved ei rekkje referansar: konseptet om ‘ekkokammeret’ som
sosiale medium fremjar i vår politiske diskurs; «ekko»-funksjonen i programmeringsspråket
Hypertext Preprocessor; og sjølvsagt effekten av eit ‘ekko’. Denne
langsamme satsen følgjer ein enkel harmonisk progresjon som over tid tek opp
tempoet til den når klimakset, ein loop som endar i eit vanvidd uten samanheng.
Ideen om våre sosiale medium-kontoar som eit ekkokammer for våre
eigne meningar er ein veldokumentert trend over heile verda. Det kakofoniske
klimakset i denne rørsla demonstrerer den potensielle oppløysinga som kjem av
berre å høyra ekkoet av våre eigne meningar.
Brahms sin vakre klarinettrio op. 114 har me høyrt fleire gongar i løpet av
Hardanger Musikkfest si historie, men me kan ikkje høyra den for ofte. I 1890
var den 57 år gamle Johannes klar for å leggja opp som komponist. «Eg har
arbeida nok, lat dei unge ta over», uttalte han. Men då han eitt år seinere hørte
klarinettisten Richard Mühlfeld på konsert, vart han så inspirert at han ikkje
klarte å la vera likevel. Dei følgjande tre åra komponerte han eit rush av verk
med klarinett i fokus, deriblant den magiske klarinett-trioen. Den har av mange
vorte kalla «haustleg», på grunn av sin djupe melankoli og fargar som vekslar
frå mørke til gyllent lys. Stykket opnar med ein einsam søkjande cellosolo, før
klarinetten kjem med sitt ekko. Saman med klaveret smeltar musikken saman
i eit vell av sødmefylt venleik, stemningar og dramatikk. Her er trøyst og håp,
ømheit og varme som berre Brahms kan formidla det.
FOTO: ERIK JOHAN WORSØE ERIKSEN
18

Klassisk Kveik
KROSSVOLL | TORSDAG 3. NOVEMBER KL 20:00 | KR 350
HAKKASTEIK INKLUDERT I BILLETTEN
OM KONSERTEN
Festival-leiinga inviterer artistane opp i sofaen for ein prat om livet, musikken
og kjærleiken til det heile. Nyt den fyrste festivalkvelden med lett servering,
drikke, prat og musikk i ein intim og underhaldande atmosfære. Klassisk Kveik
er Hardanger Musikkfest si oppskåka i ny drakt.
Kveik er kort fortalt ein heilt spesiell gjærtype som gjev fart og det vetle ekstra
til ølbrygginga. Tradisjonen har vore overlevert frå generasjon til generasjon
i Hardanger, og ein kan trygt seia at «noke er i emning» når kveiken vert
tilsett. Me kveiker opp festivalstemninga på Krossvoll, gjennom å presentera
våre festivalartistar på eit sylvfat. Det vert smakebitar frå komande konsertar,
samtalar med artistane og mat på bordet.
Vertskap er Therese Birkelund Ulvo & Gunilla Süssmann.
Krossvoll er Lofthus si eiga bygdestove med lun stemning og tradisjon
i veggane. Lofthus Ekspedisjon held open bar.
19

Morgontonar
GLØYP, KINSARVIK | FREDAG 4. NOVEMBER KL 08:00 | KR 250
OM KONSERTEN
Musikalsk og poetisk påfyll med Karl Seglem. Frukost vert servert av
Steinar Rinaldo og Gløyp.
Karl Seglem er eit unikum i norsk musikk. Bukkehornspelar og saksofonist,
poet og plateselskapsdirektør, miljøvernar og musikkentusiast; alltid med
imponerande driv og ein kjærleik for musikken i mellomromma – særleg den
som veks i og rundt den næringsrike molda mellom tradisjonar og nyskaping.
Me lovar tonar og ord som er gode å ta med seg inn i dagen.
20

Peter og Ulven
OPEDAL SKULE | FREDAG 4. NOVEMBER KL 10:00
MEDVERKANDE
Oslo Strykekvartett
OM KONSERTEN
Me gler oss til å treffa elevane ved Opedal skule, med Prokofievs fabelaktige
Peter og Ulven i arrangement for strykekvartett av Øystein Sonstad. Har du
nokon gong lurt på om andrefiolinen kan vera anda, eller om bratsjen kan vera
katt? Tante Sofie og dei tre røverane kjem óg!
Oslo Strykekvartett er ein av dei mest allsidige strykekvartettane av idag, og har
sidan starten i 1991 vore sameina med høg kunstnarisk standard og integritet.
Oslo Strykekvartett er sett saman av Geir Inge Lotsberg og Liv Hilde Klokk,
fiolin, Magnus Boye Hansen, bratsj, og Øystein Sonstad, cello. Dei speler alle
på ypparlege italienske instrument sjenerøst utlånt av Dextra Musica.
21

Bakst og ballade
LOFTHUS EKSPEDISJON | FREDAG 4. NOVEMBER KL 11:00 | KR 250
MEDVERKANDE
Silje Aker Johnsen
Fredrik Rysjedal
Nils Henrik Asheim
OM KONSERTEN
«Ah, hvor deilig en kopp kaffe smaker! Den er bedre enn tusen kyss, og søtere
enn den søteste muscatel-vin! Jeg må ha min kaffe, og om noen ønsker å gjøre
meg glad, så la ham gi meg kaffe!»
Du veit den perfekte morgonen? Ikkje for tidleg, ikkje for seint, velduftande
nybakst som du slapp å baka sjølv, og rykande varm kaffi. Len deg tilbake
og nyt medan gjengen på scena tek seg av alt frå fenomenet krampe til
kommentarfelt på internett via kaffihyllest og deilige orgeltonar. Så kan resten
av dagen berre koma.
FOTO: LINE OWREN
22

Aust og Vest
ULLENSVANG KYRKJE | FREDAG 4. NOVEMBER KL 13:00 | KR 275
MEDVERKANDE
Karin Nakagawa, koto
Erlend Apneseth, hardingfele
OM KONSERTEN
Det er mange strengar i rørsle når Karin Nakagawa og Erlend Apneseth
sameinar krefter. Med det særeigne instrumentet koto blandar japanske
Karin Nakagawa røter frå japansk folkemusikk med jazz og samtidsmusikk.
I Ullensvang kyrkje møter ho det norske fele-fenomenet Erlend Apneseth,
og saman utforskar dei kontrastar og ekko mellom aust og vest.
FOTO: MORI HIROTOSHI
23

Konsertinnføring
med Sigurd Sandmo
KROSSVOLL | FREDAG 4. NOVEMBER KL 16:00 | KR 100
GRATIS MED BILLETT TIL «KVARTETT TIL TIDENES ENDE» KL 22:00
MEDVERKANDE
Sigurd Sandmo
Oslo Strykekvartett
OM KONSERTEN
Sigurd Sandmo inviterer til betraktningar rundt Messiaen sin «Kvartett til
tidenes ende», som kan høyrast i Ullensvang kyrkje kl. 22:00. Musikalsk innslag
ved Oslo Strykekvartett.
«Kvartett til tidenes ende» er kjent som det vakraste verket i verda, og me stiller
oss tungt bak den påstanden. Historia bak verket er rørande og sterk, og dette
arrangementet vil gje kveldens konsert ein ekstra dimensjon.
I juni 1940 vart den franske komponisten Oliver Messiaen teken til fange av
tyskerane, og sendt til fangeleir i Görlitz. Han kom til fangeleiren med eit
FOTO: ANDREJ GRILC
24

godt utvikla tonespråk i bagasjen. I leiren møtte han fleire musikarar blant
medfangane, og Messiaen fekk tilkjempa seg papir og penn frå ein fangevakt.
Han ville komponera, og henta inspirasjon til ein ny kvartett frå Bibelen
– nærare bestemt Johannes Openberring. Urframføringa fann stad utandørs
i fangeleiren 15. januar 1941, under kalde forhold, og på delvis ødelagte
instrument. Messiaen sat ved pianoet, og i salen sat eit stort publikum av både
fangar og vaktar. «Aldri har eg vorte lytta til med slik begeistra merksemd og
forståing», sa komponisten om opplevinga. Kvartetten er eit musikalsk tidsbilete,
verket har fortsatt ei enorm tiltrekkingskraft for både lyttarar og utøvarar,
og mister aldri sin aktualitet.
Tema frå siste satsen «Louange à l’éternité de Jésus» er henta frå eit stykke
Messiaen skreiv fleire år tidlegare, nemleg ein suite for Ondes Martenots, eit av
dei tidlegaste elektroniske instrumenta. Under konsertinnføringa framfører Oslo
Strykekvartett dette stykket «L’eau» (vatn), som Messiaen seinere tok med seg
inn i «Kvartett til tidenes ende».
25

Tenniskonsert med BFUng
HARDANGERHALLEN, HOTEL ULLENSVANG | FREDAG 4. NOVEMBER KL 18:00 | KR 400
MEDVERKANDE
Bergen Filharmoniske Ungdomsorkester
Kjell Seim, dirigent
Mina Gursli Langesæter, horn
Florian Donderer, fiolin
Hanna Kallestad, fiolin
Gunilla Süssmann, konferansier
PROGRAM
Aron Copland: Fanfare for a common man
Geirr Tveitt: Velkomne med æra
Dmitrij Schostakovich: Frå balletten The Golden Age:
· Dance of the Tennis Players and Training Session
· Polka
Wolfgang Amadeus Mozart: Hornkonsert nr. 3
· Allegro
· Romance
· Allegro
Solist: Mina Gursli Langesæter
Sigurd Fischer Olsen: Fjellokk for usynlige fjell I (WP)
Phillip Glass: Echorus for 2 solofioliner og strykeorkester.
Solister: Hanna Kallestad og Florian Donderer
George Gershwin: An American in Paris
26

OM KONSERTEN
Visste du at mange av dei mest kjende komponistane var lidenskapelege
tennis-spelarar? Dmitri Shostakovich var ein av desse, og når sjølvaste BFUng
gjestar Hardanger Musikkfest i tennishallen på Hotel Ullensvang spelar dei bl.a
«Dance of the Tennis Players and Training Session». Under leiing av Kjell Seim
inviterer me til Hotel Ullensvang si storstove med feststemt energi frå landets
fremste ungdomsorkester!
BFUng sitt orkester i Hardanger tel 85 medlemmar frå heile landet i alderen 15-
25 år. Hornisten Mina Gursli Langesæter frå Lofthus er kjend for sin store fine
klang, og i 2021 vart ho Hardanger Musikkfest sitt «Stjerneskot». I samspel med
BFUng framfører ho Hornkonsert nr. 3 av Mozart. Hanna Kallestad, fiolin, har
sin fyrste konsert som konsertmeister i BFUng og er saman med festivalartisten
Florian Donderer solist i Phillip Glass sitt verk Echorus. Det vert urframføring av
bestillingsverket «Fjellokk for usynlige fjell I» av Sigurd Fischer Olsen.
27

Kvartett til tidenes ende
ULLENSVANG KYRKJE | FREDAG 4. NOVEMBER KL 22:00 | KR 300
MEDVERKANDE
Sharon Kam, klarinett
Florian Donderer, fiolin
Tanja Tetzlaff, cello
Håvard Gimse, klaver
PROGRAM
Olivier Messiaen: Quatuor pour la fin du temps
· Liturgie de cristal
· Vocalise, pour l’Ange qui annonce la fin du Temps
· Abîme des oiseaux
· Intermède
· Louange à l’Éternité de Jésus
· Danse de la fureur, pour les sept trompettes
· Fouillis d’arcs-en-ciel, pour l’Ange qui annonce la fin du Temps
· Louange à l’immortalité de Jésus
FOTO: MAIKE HELBIG
FOTO: GIORGIA BERTAZZI
28

OM KONSERTEN
Det er duka for eit av festivalen sine absolutte høgdepunkt denne seine
kveldstimen. Kvartett til tidenes ende vart skrive av Olivier Messiaen i
fangenskap under 2. verdenskrig, og er fortsatt eit evig aktuelt og bevegande
verk for både utøvarar og publikum.
«Dei fire musikarane spelte på øydelagde instrument; Étienne Pasquiers cello
hadde berre tre strengar, tangentane på pianoet mitt vart hengande då eg
trykka dei ned.. det var på dette pianoet- med mine tre musikarvener kledd på
merkelegaste vis- sjølv hadde eg ein flaskegrøn sliten uniform frå ein tsjekkisk
soldat, og tresko akkurat store nok til å halda blodsirkulasjonen igang til tross
for snøen under føtene- at eg framførte min ‘Kvartett til tidenes ende’.»
Messiaen skriv følgjande dedikasjon i notene: «til ære for apokalypsens engel,
som strekk hendene mot himmelen med orda ‘det skal ikkje lenger eksistera
noko tid’.» Me har handplukka musikarane til dette heilt spesielle meisterverket,
og det er berre å gje seg hen til ei sjeldan stund der tida står stille.
FOTO: ILJA HENDEL
29

Musikalske Mytar
KROSSVOLL | LAURDAG 5. NOVEMBER KL 11:00 | KR 250 | SAL AV GYLDNE SNITTAR
MEDVERKANDE
Florian Donderer, fiolin
Håvard Gimse, klaver
Sigurd Sandmo
PROGRAM
Karol Szymanowski «Myths» op 30
· La Fontaine d’Arethuse
· Narcisse
· Dryades et Pan
OM KONSERTEN
Sigurd Sverdrup Sandmo sin lidenskap for kunst, litteratur og musikk har gjort
han til ein ettertrakta formidlar og leiar i norsk kulturliv, og forvaltar av norsk
musikkarv og kunsthistorie. Få kan fletta trådar mellom livet og kunsten som
han, og me gler oss til spennande betraktningar!
«Det er ein myte», seier ein ofte om historiar som har mista si rot i røynda.
Men i kunsten treng me røter til fantasien, og me har fått Sigurd Sandmo til å ta
oss med på ei reise i mytane si verd. Det finst knapt eit heftigare verk å illustrera
dette med enn Karol Szymanowski sine «Mytar» for fiolin og piano. Florian
Donderer og Håvard Gimse gjev seg hen til naturmystikk og greske segn i
«Fontena i Arethuse», «Narcissus» og «Pan og Dryadane».
«Mytar» vart komponert i 1915 i Zarudzie (Ukraina) og dedikert til kona Zofia
Kochańska. Verket er sett saman av tre programmatiske miniatyrtonedikt som
byggjer på gresk mytologi. Stykket var sterkt inspirert av komponisten sine
tidlegare reiser på Sicilia og Nord-Afrika, og av impresjonistisk musikk. «Mytar»
vert rekna som ein viktig milepæl i 1900-talet sine komposisjonar for fiolin, og
vart sterkt beundra av Szymanowskis samtidige, som Béla Bartók og Sergei
Prokofiev. I 1921 vart verket framført i Budapest med Joseph Szigeti på fiolin
og Béla Bartók ved pianoet.
30

GYLDNE SNITTAR
Sidan antikken si tid har proporsjonane til det gyldne snitt fungert som sjølve
symbolet på harmoni, venleik og estetikk. Me finn dette i kunst, arkitektur, i
naturen og ikkje minst i musikken. Det gjev seg til kjenne berre gjennom ei
kjensle av total balanse, sjølv om me sjeldan kan forklara kvifor. Lydforskarar har
også funne ut at det gyldne snitt genererar den raskaste tettleiken av forsinka
repetisjon (ekko). I dette abstrakte språket tenkjer me det er behov for noko
handfast og smakfullt, og har for anledningen bestilt ei gastronomisk «urframføring»
frå Fløy Bakeri.
31

32
KAROL SZYMANOWSKI

Det Norske Jentekor
besøkjer Bråvolltunet
BRÅVOLLTUNET SJUKEHEIM | LAURDAG 5. NOVEMBER KL 11:15
OM KONSERTEN
På programmet står både viser og folkemusikk i kjende og ukjende versjonar.
Det Norske Jentekor med dirigent Anne Karin Sundal-Ask, er eit kor med stolte
tradisjonar og høgt kunstnarisk nivå. Koret er ein sterk institusjon i norsk kulturliv,
og har fostra ei rekkje anerkjende songarar, musikarar og artistar. I år fyller
dei 75 år, og me er heldige som får vera ein del av jubileumsprogrammet deira.
33

Stabat Mater
ULLENSVANG KYRKJE | LAURDAG 5. NOVEMBER KL 14:00 | KR 300
MEDVERKANDE
Silje Aker Johnsen, sopran
Mari Askvik, mezzo
Terjungensemble
Lars-Erik ter Jung, kunstnerisk leiar
PROGRAM
Giovanni Pergolesi: Stabat Mater
Tyler Futrell: Stabat Mater
OM KONSERTEN
Stabat Mater er ei katolsk hymne frå 1200-talet som skildrar jomfru Maria si
liding då Jesus vart krossfesta. Stabat mater dolorosa er latin for «Stod der
moren, fylt av smerte». Teksten har sidan 1200-talet vorte tonesett i meir enn
600 versjonar. Under denne konserten møter Pergolesi sitt referanse-verk frå
1700-talet det nyskrive verket til Futrell; to verk som fortel same historie, men
som speglar to ulike samtider.
Giovanni B. Pergolesis udødelege meisterverk Stabat Mater var eit av dei
mest populære verka på 1700-talet. Stabat Mater er skrive for to songsolistar,
strykarar og basso continuo, og er komponert i den napolitanske operastilen.
Pergolesi døydde av tuberkulose som 26-åring, og ferdigstilte Stabat Mater
berre timar før han trakk sitt siste andedrag i eit fransiskanerkloster i byen
Pozzuoli. Etter sin død vart Pergolesi hylla som stjerne, og Stabat Mater gjekk
sin sigersgang over heile Europa.
Tyler Futrell har laga eit «Stabat Mater som handlar om Stabat Mater». Som
skildrar kva dei mange ulike versjonane har vore og ikkje vore. Med referansar
til musikk som gjennom historia har forvandla vald eller sorg til noko vakkert,
problematiserer og reflekter han over korleis teksten til Stabat Mater typisk har
vorte tolka – som liding uttrykt gjennom sorgfull venleik. Futrell utforskar med
denne nye versjonen i større grad den brutale, følbare smerta og den rå lidinga
34

som ligg i Marias oppleving, ei tolking som til no har vore meir fråverande.
Komponisten gjer dette blant anna gjennom tidvis å vektleggja dei konkrete,
fysiske lydane som vert skapt på kvart instrument, kombinert med meir
tradisjonell tonal musikk som til saman framhevar lidinga i forteljinga. Dermed
er Futrells Stabat Mater både eit godt og aktuelt tilskot til tradisjonen og ein
interessant symbiose av meir enn 800 år med Stabat Mater-tolkingar.
35

Smakar frå
Japan og Hardanger
ALVAVOLL FRUKT- OG SIDERGARD | LAURDAG 5. NOVEMBER KL 16:00 | KR 400
MEDVERKANDE
Karin Nakagawa
Karl Seglem
Harald Alvavoll
OM KONSERTEN
Smakar frå Japan og Hardanger – der Hardangersider og tradisjon møter eit
hint av japansk te-seremoni. Karin Nakagawa, Karl Seglem og Harald Alvavoll
står for musikk, ord, kunnskap og smaking – i vakre og autentiske omgjevnadar
på Alvavoll.
Alvavoll ligg på ei morenehøgd rett ovanfor Lofthusbygde i Hardanger, og
namnet tyder på at dette har vore ein kultstad med guddommelege rørsler.
Her er det funne fleire gravrøyser og ein runestein frå år 300, «Opedalsteinen».
På garden vert det i dag produsert eple, plommer, pærer, honning, saft og
sider.
FOTO: PER HELANDER
36

Overraskingskonsert
HARDANGERHALLEN, HOTEL ULLENSVANG | LAURDAG 5. NOVEMBER KL 19:00 | KR 400
MEDVERKANDE
Det Norske Jentekor
Oslo Strykekvartett
Erlend Apneseth, hardingfele
Sharon Kam, klarinett
Håvard Gimse, klaver
Florian Donderer, fiolin
Tanja Tetzlaff, cello
Karin Nakagawa, koto
Karl Seglem, bukkehorn
Stephan Meidell, gitar
Øyvind Hegg-Lunde, trommer
Terjungensemble
Mina Gursli Langesæter, horn
Silje Aker Johnsen, sopran
Therese Birkelund Ulvo
Gunilla Süssmann
FOTO: KNUT UTLER
OM KONSERTEN
Overraskingskonserten er Hardanger Musikkfest sin gallakonsert der nesten
alle festivalartistar medverkar. I Hardangerhallen møter du eit stjernespekka
lag og vert servert ei forundringspakke av musikk som overraskar, bevegar og
underhaldar. Artistane vert utfordra på nye verk i konstellasjon med artistar dei
aldri har spelt med tidlegare. Dette er moro både for publikum og artistane!
Arrangementet har vore blant festivalen sine mest populære i ei årrekke.
Therese Birkelund Ulvo og Gunilla Süssmann er vertskap.
Me er også stolte av å presentera Terjungensemble si urframføring av Birgit
Djupedal sitt nyskrivne «Oslo by i en sky».
37

KOMPONISTEN SINE EIGNE ORD:
«Oslo by i en sky er et stykke om pandemien. Det er et stykke som kretser
rundt mitt trygge liv i Oslo under pandemien. Jeg var ikke hardt rammet,
men den rammet jo meg likevel. Som alle andre. Når jeg tenker tilbake på
pandemien, så er den blitt en sky. Eller en tåke. Eller en slags blackout. Jeg
husker lite av hva som skjedde. Det skjedde lite. Dagene bare gikk og til slutt
ble restriksjonene opphevet. Det er noen øyeblikk fra pandemi-årene som
skiller seg ut og som jeg kan skimte i skyen. Fire av dem er med i stykket. Det
er fire stykker jeg komponerte rett før, midt i og rett etter. De er flettet inn i
skyen og stikker ut her og der som små og større ekko. Oslo by i en sky er en
tur gjennom pandemitåken min.»
FOTO: KNUT UTLER
38

Erlend Apneseth Trio
KROSSVOLL | LAURDAG 5. NOVEMBER KL 22:00 | KR 275
MEDVERKANDE
Erlend Apneseth, hardingfele
Stephan Meidell, gitar og elektronikk
Øyvind Hegg-Lunde, perkusjon
Fredrik Rysjedal, VJ
Klara Sofie Ludvigsen, VJ
OM KONSERTEN
Laurdagskveld på Krossvoll har vorte
eit fast høgdepunkt i festivalen.
Her møtest me til god musikk i sjølve
hjartet av bygda. Krossvoll har ein
unik, hyggjeleg atmosfære.
I år har me vore så heldige å få med
oss Erlend Apneseth Trio som fyller
konserthus over heile Noreg med sin norske folkemusikk som møter jazz
og elektronika på særeige vis. Det må berre opplevast! For å utvida konsertopplevinga
ytterlegare, har me lagt på eit ekstra element; Fredrik Rysjedal
og Klara Sofie Ludvigsen skal ha levande filmredigering til trioen sin musikk.
Det innebærer eit nydelig visuelt bakteppe på lerret - som vert mixa der og då.
FOTO: KNUT UTLER
Erlend Apneseth Trio er eit av dei mest innovative og aktive banda i Noreg og
har hausta prisar og nominasjonar for alle sine tre album. Turnering i store delar
av Noreg og Europa dei siste fem åra har begeistra både nye og tilbakevendande
konsertgangarar. Trioen består av Erlend Apneseth, Stephan Meidell
og Øyvind Hegg-Lunde. Alle kritikarroste utøvararar og komponistar på sine
felt, og deira improvisatoriske tilnærming gjer kvar konsert til ei unik oppleving.
Lofthus Ekspedisjon held open bar.
39

Sølepytten
LOFTHUSSALEN, HOTEL ULLENSVANG | SUNDAG 6. NOVEMBER KL 11:00
KR 250 (FAMILIEBILLETT)
MEDVERKANDE
Fredrik Rysjedal, teikning
Karin Nakagawa, koto
Stephan Meidell, gitar
Øyvind Hegg-Lunde, trommer
OM KONSERTEN
Teikneforestilling med Fredrik Rysjedal. Opplev den mystiske sølepytten
i det den vert teikna fram på storskjerm. Musikalsk fylgje av Karin Nakagawa,
Øyvind Hegg-Lunde og Stephan Meidell. Arrangementet passar for heile
familien.
Hotel Ullensvang tilbyr familiepakke på bading og lunsj i etterkant av
arrangementet.
40

Griegvitjing
ULLENSVANG KYRKJE | SUNDAG 6. NOVEMBER KL 12:00 | KR 300
MEDVERKANDE
Silje Aker Johnsen, sopran
Håvard Gimse, klaver
Sharon Kam, klarinett
Florian Donderer, fiolin
Tanja Tetzlaff, cello
Sigurd Sandmo introduserer.
PROGRAM
Edvard Grieg:
Fra opus 41: Vuggesang
Fra opus 52: Modersorg
Du fatter ei Bølgernes evige Gang
Håvard Gimse
Glenn Erik Haugland: If I Am Not For Myself, Who Will Be?
Florian Donderer
Edvard Grieg:
Fra opus 21: God morgen
Jeg giver mitt digt til våren
Fra opus 48: Die Verschwiegende Nachtigall
Agate Backer Grøndahl:
Fra opus 42: En kviddrende Lærke
Silje Aker Johnsen, Håvard Gimse
Ellen Lindquist: Zonnebloem
Sharon Kam
41

Henrik Hellstenius: Book Of Songs III
Tanja Tetzlaff
Geirr Tveitt: Frå «Femti Folkatonar Frao Hardanger»
· Luren Ljomar
· Fjellokk
· Arvesylv
· Friarføter
Håvard Gimse
Bente Leiknes Thorsen: Men månen er alltid her
Silje Aker Johnsen
Olav Anton Thommesen: Sarabanda Smorzata
Florian Donderer, Tanja Tetzlaff
OM KONSERTEN
I Nina og Edvard Grieg sin heim var det songen og pianoet som stod i sentrum.
Våren 1884 reiste Nina og Edvard Grieg igjen til Hardanger, der Edvard kunne
samla seg om å komponera, og han arbeidde blant anna med Holbergsuiten.
Til sin venn Otto Aubert frå opphaldet i Roma gav han følgjande stemningsrapport:
FOTO: GIORGIA BERTAZZI
42

«Forresten har vi bodd i all stillhet på vårt kjære Lofthus, hvor jeg har hatt fred
og ro til å la flere opus se dagens Iys, dessverre ikke alle med ‘overveldelse av
stoffet’. Ti helbreden har vært tvilsom; nu går det bedre takket være daglige
sjøbad kl. 6 ½ om morgenen, om det regner og tuter aldri så meget».
(Brev til Otto Aubert 28. september 1884).
I løpet av sumaren hadde Grieg arrangert eit utval songar frå fem av sine tidlegare
songopus, blant anna opus 41. I august 1890 sende Grieg nye omarbeidde
songar i pianoversjon til forleggjar Peters i Leipzig. Fem år etter den forrige
samlinga, dukka han igjen ned i tidlegare romanse-produksjon, og plukka fram
eit utval på seks songar. Samlinga vert ramma inn av «Modersorg» og «Du
gamle mor», og inneheld songar frå kjende opus som «Fiskerjenten» op. 21
(Bjørnson) med «Det første møte», «Hjertets melodier» opus 5 (H. C. Andersen)
og «Du fatter ei bølgernes evige gang». I desse versjonane har Grieg tatt i bruk
sine pianistiske ferdigheiter, og evnar å gjenskapa romansane på pianoet sine
egne premissar. Stykke frå begge opusa har fått plass på mange pianistar sine
repertoar.
«If I am not for myself, who will be?» er skrive for fiolinist Guro Kleven Hagen då
ho var 13 år. Glenn Erik Haugland ville prøva å gripa tak i si eiga oppleving av å
vera på same alder, og endte opp med eit verk med mange spørsmål. Byrjinga
av tenåra var ei kaotisk tid, og han var usikker på kven han var. Utsegnet; «If I
am not for myself, who will be?» er henta frå den jødiske kulturen.
«Dagene lysner, Foråret melder sig snart, Alt i Naturen vågner påny og dermed
også Deres Tro på Dem selv». Slik formulerte Edvard Grieg seg i brev til
musikar- venen Agathe Backer-Grøndahl i 1898. Då hadde dei for lengst tileigna
komposisjonar til kvarandre, til gjensidig stønad og inspirasjon. Kort tid etter
innflyttinga på Troldhaugen skreiv Grieg ei ny samling med lyriske stykke, som
opprinneleg fekk tittelen «Vårsanger», og eit drøyt tiår seinare leverte Agathe
Backer-Grøndahl songsyklusen «Barnets Vårdag», op. 42. Med lidenskap for
natur og poesi hadde dei begge evna til å løfta publikum inn i desse øyeblikka
av inspirasjon.
«Zonnebleom» (Solsikke) av Ellen Lindquist vart bestilt av klarinettist Alicia
Bennett i 2008, og er varmt dedikert til henne. Multifonikken utgjer hjarte i
stykket; alt anna tonehøgdemateriale utviklar seg frå dette. Stykket utforskar
rikdomen og spenninga mellom jording, røter og det sterke uttrykket i ei
blømande solsikke.
43

I Henrik Hellstenius sitt verk «Book of Songs III» for solo cello er det dei enkle
stigande linjer som er stykket sin sentrale melodiske idé. Desse skapar ein akse
som kjem tilbake med ujamne mellomrom. «Himmelstigane» vrir seg gradvis
oppover som spiralar, dei byrjar nede, men finn stadig nye harmoniske vegar
å gå på sin veg oppover. Inspirasjonen frå celloen sitt enorme spenn i register,
klangkvalitetar frå kviskrande pust til kaskadar av bråk, samt celloen sin evne til
song har gjeve grunnlaget for spelet og spenningane i dette lille stykket.
«Femti Folkatonar Frao Hardanger» er i seg sjølv eit musikalsk ekko av
regionen. Her kan me følgja livets gong frå vogge til grav i eit vell av natur- og
folkelivsbilete. Geirr Tveitt samla faktisk over 1000 folketonar i Hardanger i åra
1942–45, og arrangerte dei både for klaver og orkester. Håvard Gimse er blant
pianistane som verkeleg har bringa Tveitt sine rike folketonar rundt omkring i
verda, og til denne konserten har han gjort eit lekkert utval av nokre av dei mest
kjende. Det største ekkoet finn me i stykket «Arvesylv», som var forgjengaren
til «Velkomne med Æra». Dei 20 fyrste taktane er identiske, medan resten av
stykket vil ein annan veg. Håvard fekk noten til dette stykket personleg frå Geirr
Tveitt sin son, som hadde kome over ein utslitt samleperm med original-notar
på ein loppemarknad.
Bente Leiknes Thorsen sitt verk «Men månen er alltid her» er sju haikudikt for
sopran. Tekstane er henta frå ei samling oversatt til norsk av lyrikaren Paal-
Helge Haugen. Komponisten har overført det lette og samtidig konsentrerte i
haikuen sine naturbilete til korte musikalske stilleben, der orda nokre gonger
vert sunge som dei er, andre gonger fragmentert til stavingar og reine lydar.
Ofte kan utøvaren velja fleire moglege vegar gjennom det heile.
Olav Anton Thommesen sitt «Sarabanda Smorzata» vart skrive til plata
«Navigations» av og med duoen Kyberia som var satt saman av henholdsvis
Victoria Johnsen og Tanja Orning. Olav Anton Thommesen er komponist,
professor, samfunnsdebattant og inspirator. Han har hatt ei rolle i dei fleste
norske komponistar fødd etter 1950 sine reiser. Han har vore lærar for både
Glenn Erik Haugland, Bente Leiknes Thorsen og Henrik Hellstenius.
44

FOTO: ANDREAS ULVO
AGATHE BACKER-GRØNDAHL
FOTO: ELISE MAALØ REKSEN
45

Atterklang
KRAFTKATEDRALEN, TYSSEDAL | SUNDAG 6. NOVEMBER KL 15:00 | KR 375
MEDVERKANDE
Erlend Apneseth, hardingfele
Karl Seglem, bukkehorn/saksofon
Det Norske Jentekor
Terjungensemble
Anne Karin Sundal-Ask, dirigent
Lars Erik ter Jung, dirigent
PROGRAM
Knut Nystedt: Kärlekens Lov
Det Norske Jentekor
Erlend Apneseth/Ørjan Matre: Kildeskrift
Erlend Apneseth, Terjungensemble
Sigurd Fischer Olsen: Fjellokk for usynlige fjell II (WP)
Ørjan Matre: Frå «Stjernebru»
· Intro
· Jeg vet en hvile
· Sull til mor
· Ned i vester soli glader
· Nu solen går ned
OM KONSERTEN
Ekko, dvergmål, atterklang! Kva arena kan passa betre til vår avslutningskonsert
i år enn storslagne Kraftkatedralen i Tyssedal? Det Norske Jentekor, Terjungensemble,
Erlend Apneseth og Karl Seglem byr på ein verdig finale for årets
festival.
«Kärlekens lov» tek for seg kjende kjærleikstekstar frå Høgsongen og 1. Korintarbrev
– der andlet speglar seg i andlet, og kjærleiken held ut, trur og vonar alt.
46

«Kildeskrift» er eit samarbeidsprosjekt mellom hardingfelespelar Erlend Apneseth
og komponist Ørjan Matre. Det vart bestilt av Gloppen Musikkfest og
Det Norske Kammerorkester og urframført i 2021. I «Kildeskrift» vert Apneseth
sin unike miks av improvisasjon, samtidsmusikk og folkemusikk filtrert gjennom
Matre sine omarbeidingar og subtile instrumentasjon, og blanda med ulike
arkivopptak.
Våren 2020 kunne ein sjå Himalaya-fjella frå India for fyrste gong på nærare 30
år, grunna mindre forureining. «Fjellokk for usynlige fjell I og II» er to stykke som
begge musikalsk handlar om det ein berre kan skimta, eller det som ligg delvis
bak noko anna. Dei utforskar på ulikt vis korleis klangar, pulseringar og antydningar
til melodi veks inn og ut av syne (eller hørsel) i langsame prosessar. I ei
utvida betyding handlar det og om å sjå det tilsynelatande vetle, uklare og uviktige,
og gje det ein større plass. I staden for kontraster, fokuserer stykket heller
på ein situasjon, og viser eit lite tidsutsnitt av ein mogleg større samanheng.
«Stjernebru» er eit samarbeidsprosjekt mellom Det Norske Jentekor, felespelar
Gjermund Larsen, akkordeonist Frode Haltli og komponist Ørjan Matre. I
«Stjernebru» blandar ein arrangement av (hovudsakeleg) norske folketonar
med improvisasjon og nykomponert materiale. Til Hardanger Musikkfest har
Matre laga nye versjonar av eit utdrag av songene. «Jeg vet en hvile» og «Ned i
vester soli glader» er songar frå henholdsvis Vestre i Skjold og Nordfjord, medan
«Sull til mor» er ei folkemusikkinspirert låt av Unni Boksasp. «Nu solen går
ned» er ei kveldsvise der to ulike melodiar frå Selje og Leikanger vert spelt opp
mot kvarandre. Til slutt bidreg Matre sin egen farfar (i opptak) med ein eigen
versjon frå Masfjorden.
47

Artistar
BERGEN FILHARMONISKE UNGDOMSORKESTER (BFUNG)
BFUng har full symfonisk besetning og medlemane kjem frå heile landet.
BFUng er i dag det fremste ungdomssymfoniorkesteret i Noreg som ikkje er
prosjektorientert, men som er i kontinuerleg drift gjennom heile året. Orkesteret
har no 130 medlem mellom 15 og 25 år. BFUng har sine månadlege samlingar
i Grieghallen i Bergen, og hovuddirigent er Kjell Seim. Bergen Filharmoniske
Orkester sin sjefdirigent Edward Gardner dirigerer også eitt prosjekt
per sesong. Ambisjonen for BFUng er å vera eit flaggskip blant ungdomssymfoniorkestra
i Noreg, gjennom eit tett samarbeid med moder-ensemblet Bergen
Filharmoniske Orkester og musikarane der, gjestande solistar og dirigentar.
Orkesteret vert drive av Musikkselskapet Harmonien, og er fundert på eit
samarbeid med Griegakademiet og Barratt Due Musikkinstitutt si avdeling i
Bergen.
BIRGIT DJUPEDAL
Komponist Birgit Djupedal komponerar akustisk musikk for alle slags ensemble.
Musikken hennar har både tradisjonell harmonikk, meir fri tonalitet, gjerne
innspel av performance og med ein politisk brodd. Komposisjonsutdanninga
hennar er frå Iceland University of the Arts der ho fullførte masteren sin i 2018.
Elles er ho utdanna som musikkvitar og kantor frå NTNU. Ho er busett i Oslo,
jobbar som komponist og musikar og er prosjektleiar for Orkesteråret 2024.
Verka hennar er bl.a. framført under Festspillene i Bergen, Norsk salmefestival,
Nordland musikkfestuke, Nordic Music Days, Oslo Internasjonale Kirkemusikkfestival,
Trondheim kammermusikkfestival, Ultima, Sumartónleikar í Skálholti (IS),
Óperudagar í Reykjavík (IS), vore vist på RÚV (islandsk tv) og vore ein del av The
European Year of Cultural Heritage. Til Hardanger Musikkfest 2022 har ho skrive
bestillingsverk til Terjungensemble.
DET NORSKE JENTEKOR
Det Norske Jentekor vart oppretta som NRK sitt jentekor i 1947. I år er dei 75
år, og vert feira som ein av våre sterkaste ambassadørar for både det nyskapande
og tradisjonelle. Sidan 2005 har Anne Karin Sundal-Ask vore koret sin
kunstnariske leiar og dirigent, og vart i 2019 kåra til «Årets utøvar» av Norsk
Komponistforening for sin unike innsats for norsk samtidsmusikk. Det Norske
Jentekor har etablert seg som eit av ensembla som har bestilt og urframført
flest nye verk, og er blant dei som norske, nolevande komponistar aller helst
48

skriv for. Med sin kunstnariske profil har DNJ ei målsetting om å skapa sterke uttrykk
som rører publikum. Til Hardanger Musikkfest kjem Studiokoret (15–26 år),
med musikk både frå sitt folkemusikkrepertoar og nyskrive verk.
ERLEND APNESETH
Erlend Apneseth er ein av landets leiande felespelarar og har motteke ei lang
rekkje prisar, deriblant Grappas Debutantpris, Rolf Gammlengs pris, NOPAprisen,
samt fem nominasjonar til Spellemannprisen. Han har skrive bestillingsverk
til blant anna Kongsberg Jazzfestival, Førdefestivalen og Ultima, og samarbeida
i 2021 med komponisten Ørjan Matre om eit nytt verk for hardingfele og
Det Norske Kammerorkester. Apneseth har forutan folkemusikken fordjupa seg
i improvisasjon og alternative klang- og pizzicato-teknikkar på hardingfela, og
står fram som ein utøvar med eit heilt særeige uttrykk. Erlend Apneseth gjestar
Hardanger Musikkfest for fyrste gong.
ERLEND APNESETH TRIO
Erlend Apneseth Trio er eit av Noregs mest innovative og aktive band, som
sameinar lyden av norsk folkemusikk, jazz og elektronika på ein heilt særeigen
måte. Bandet har hausta lovord, prisar og nominasjonar for sine fire albumutgjevingar
på det renommerte plateselskapet Hubro. Turnering i store delar av
Noreg og Europa dei siste fem åra har begeistra både nye og tilbakevendande
konsertgjengarar. Samtlege album har vorte nominert til Spellemannprisen, og
dei fekk prisen for albumet «Salika, Molika» (2019) saman med Frode Haltli.
Trioen er sett saman av Erlend Apneseth (hardingfele), Stephan Meidell (gitar/
live-sampling) og Øyvind Hegg-Lunde (trommer/perkusjon). Dei er alle kritikarroste
utøvarar og komponistar på sine felt, og deira improvisatoriske tilnærming
gjer kvar konsert til ei unik oppleving.
FLORIAN DONDERER
Den tyske fiolinisten Florian Donderer er rekna som ein av dei mest spanande
fiolinistane i sin generasjon. Han er kjent for sitt eksepsjonelt vakre spel,
usedvanlege teknikk og slåande intensitet. Han er ein mangfaldig utøvar, høgt
verdsett som kammermusikar, solist, konsertmeister og dirigent. Florian er primarius
i Signum Quartet som i 2023 debuterer i Carnegie Hall i New York. Florian
Donderer er spesielt kjent som «spelande leiar», etter sine mange år som
konsertmeister i Die Deutsche Kammerphilharmonie Bremen, og har vore sterkt
medverkande til orkestret sin status som eit av verdas leiande kammerorkestre.
Han er også kunstnerisk leiar for Rottweil Musikkfestival, ein av Tyskland sine
eldste festivalar, og kuraterar i tillegg ein konsertserie i Sendesaal Bremen
49

saman med si kone Tanja Tetzlaff. Han spelar på ein fiolin bygd av Peter Greiner
i 2003 og boge bygd av Nico Plog i Antwerpen.
FREDRIK RYSJEDAL
Fredrik Rysjedal er ein illustratør og teikneserieskapar busett i Bergen. Han
opptrer med teikneseriar, der han viser teikneseriar live i takt med at han les
opp og vert akkompagnert av musikarar. Han fokuserer på sjølvpublikasjonar
og performativ teikneseriekunst. Han lagar både dokumentarisk og fiksjonelt
arbeid, men likar også å laga eksperimentelle animasjonar i tillegg til eit meir
tradisjonelt narrativ. Fredrik har doktorgrad i design fra Universitetet i Bergen
(Fakultet for kunst, musikk og design) der han hadde fokus på bruk av rørlege
bilete i digitale teikneseriar. Han har blant anna opptredd på Den Nationale
Scene i Bergen og laga også animasjonar for projeksjon og performance til verket
«Hans og Grete» på Bergen Nasjonale Opera i 2017, i regi av James Bonas.
Fredrik har ei sentral rolle i fanzinemiljøet i Bergen, og er ein av initiativtakarane
bak Bergen Art Book Fair.
GUNILLA SÜSSMANN
Gunilla Süssmann kan sjå attende på ein rik og variert karriere som konsertpianist,
med internasjonal turnéverksemd, ei lang rekkje plateinnspelingar og
sterke musikarsamarbeid i ryggsekken. Ho har halde konsertar både som solist
og kammermusikar i arenaar som Concertgebouw Amsterdam, Wigmore Hall,
Louvre i Paris og Festspielhaus Baden-Baden, samt vore ein hyppig gjest ved
dei store internasjonale festivalane både i Noreg og utlandet. Kammermusikk
har alltid hatt ein særskild plass i hjarta hennar. I 2017 vart ho grunna ein skade
tvinga til å leggja spelinga på hylla, og valde å kanalisera kjærleiken til musikken
gjennom andre retningar. Etter mange år i utlandet flytta ho i 2018 attende
til Noreg. Hennar attrå for musikk og iscenesetjing førte ho til Den Norske
Opera & Ballett, og seinare til Kringkastingsorkesteret der ho i dag arbeider
som programprodusent.
HANNA KALLESTAD
Hausten 2022 tek Hanna over rolla som konsertmeister i BFUng, og konserten
i Hardanger vil vera hennar fyrste konsert i denne rolla. Hanna byrja å spela
fiolin på Bergen kulturskule då ho var 6 år gamal. I dag studerar ho på Norges
Musikkhøgskole med Henning Kraggerud. På denne reisa har Hanna spelt i
Bergen Filharmoniske Ungdomsorkester heilt sidan oppstarten i 2015. Saman
med gode vener i orkesteret har ho utvikla ein endå større lidenskap for musikk.
I tillegg til BFUng har Hanna blant anna spelt med Ung Filharmoni, Det Norske
50

Kammerorkester, 1B1 og Bergen Unge Kammerorkester. Som solist har ho
fått fleire oppdrag på Edvard Grieg Museum Troldhaugen og Ole Bull Lysøen
Museum saman med Ole Christian Haagenrud.
HARALD ALVAVOLL
Harald Alvavoll elskar lukta av nydyrka jord og nyslått gras. Kan sidervisa utenat,
er stolt av fruktgarden sin og glad i å ta imot gjester i tunet. Harald var som
mange av venene og andre som veks opp i små bygder, ute og skaffa seg utdanning.
Seinare valde han å gjera slik mange ynskjer at fleire skal gjera, å flytta
attende til bygda han kom frå. Harald har i tillegg til å overta garden heime,
drive med skjenkestove på Lofthus og med turisme, før han gjekk «solo» og
starta med sider og reiselivskonsept på Alvavoll Frukt- og sidergard. Harald er
oppteken av bærekraftig reiseliv, hand i hand med eit godt friluftsliv både for
fastbuande og tilreisande. At sideropplevingar og pomologi (læra om fruktdyrking)
må vera knytt til gardane, samt vera konseptforankra i ekte fagkunnskap,
både mot frukt og vidareforedling med siderproduksjon, er ein av mange ting
Harald brenn for.
HÅVARD GIMSE
Håvard Gimse er ein av Noreg sine fremste musikarar med eit breidt og allsidig
repertoar. Han er ettertrakta både som solist og kammermusikar, og fleire av
Skandinavia sine beste klassiske artistar føretrekker han som sin musikalske
partnar. Hans kjærleik for skandinavisk og norsk klassisk musikk har gjort han til
ein av dei mest innflytelsesrike artistane på denne arenaen. Gjennom sitt arbeid
med å fremja mindre kjent musikk frå Norden har han hausta fenomenale kritikkar,
og motteke prisar frå Diapason d’Or og Gramophone Chritics Choice. Som
konserterande pianist har Gimse spelt på mange av verdas mest prestisjetunge
konsertscenar. Gimse er professor ved Norges Musikkhøgskole, og gjev i tillegg
jamnlege masterclasses i inn- og utland.
KARIN NAKAGAWA
Karin Nakagawa sprer musikalske historiar frå japansk sjel og kulturarv til heile
verda. Ho studerte tradisjonell 13-strengs koto og japansk song ved «Tokyo
University of Arts». Etter endt utdanning er det i hovudsak 25-strengs koto ho
turnerar med. Karin Nakagawa har jobba med eit breidt spekter av artistar frå
ulike felt, og utvikla sin eigen songstil i prosessen. Ho vert i dag rekna som
ein av ytterst få ekspertar på sitt instrument. Karin Nakagawa er kjend for sine
evner innan improvisasjon, og samarbeidar med folkemusikarar frå aust og vest,
samt jazzmusikarar og samtidskomponistar. I tillegg arbeidar ho ofte på tvers av
51

kunst-artar, med skodespelarar, dansarar og malarar. Ho har i ei årrekkje samarbeida
med skandinaviske musikarar som Lena Willemark og Anders Jormin, og
vann svensk Grammy i 2013 for albumet «Lyöstraini-Trees of Light», utgjeve på
ECM.
KARL SEGLEM
Karl Seglem har vore frilanskunstnar sidan 1985 og har som komponist, musikar
og poet arbeida kontinuerleg med å skapa eit eige uttrykk i musikalske grenseland.
Med utgangspunkt i norsk folkemusikk og eigne komposisjonar, vert norsk
musikalsk arv fornya gjennom ulike lydbilete der tradisjonane er tydelege.
Karl Seglem trakterar både saksofonar og bukkehorn. Bukkehorninstrumentet
framstår kanskje som eksotisk, men med eit musikalsk potensiale som gjer hans
kunstnarskap og konsertar til noko anna. Seglem har mellom anna motteke
Buddyprisen, Egil Storbekkens musikkpris og Nopas pris for årets verk. Musikken
hans finst på dei fleste flater der du lyttar på musikk, og han har gjeve ut
40 album. Seglem har óg utgjeve fire poesisamlingar og er i tillegg forfattar av
historiar i flere barnebokantologiar.
KJELL SEIM
Kjell Seim er BFUng sin hovuddirigent og er kanskje Norges viktigaste inspirator
for unge orkestermusikarar. Han har dirigert alle dei norske profesjonelle symfoniorkestra
og har vore tilknytta operaen i Kristiansund sidan 1986, og sidan
1989 som musikalsk sjef. Seim har vore kunstnarisk leiar for fleire orkestre; det
nordnorske kammerorkester (1990-1993), Kristiansand Symfoniorkester (1991-
1992) og Jönköping Symfoniorkester (1995-1998). Han har óg gjestedirigert ei
rekkje orkestre og operahus i dei nordiske landa, samt Tyskland, Russland, Kina,
Sør-Afrika og Ukraina. Kjell Seim har via mykje tid til å arbeida samen med ungdom
heilt sidan 1973. I 1997 var han med å etablera Ung Symfoni i Bergen, og i
2008 Vestregionen Ungdomssymfoniorkester. Hans betydning for den kunstnariske
utviklinga av BFUng, tidligare Ung Symfoni, kan neppe overdrivast.
MARI ASKVIK
Mari Askvik har ei flytande og vakker altstemme som ho nyttar med balansert
innleving. Ho gjer solistparti i oratorier og kyrkjemusikalske verk over heile
landet, med eit repertoar som strekk seg frå barokken til samtidsmusikken. Ho
held også jamnleg konsertar med innslag av norsk folkemusikk, og då spesielt
norske folketonesalmar. I februar 2019 slapp ho album kalla «Of Light And
Dust» (LAWO Classics) saman med Kammerkoret NOVA og dirigentane Yuval
Weinberg og Tore Erik Mohn, med blant anna dette repertoaret. Ho har sidan
52

2015 hatt fast engasjement i Det Norske Solistkor. Under Hardanger Musikkfest
2022 er ho ein av solistane på Stabat Mater-konserten med Terjungensemble.
MINA GURSLI LANGESÆTER
Hornisten Mina Gursli Langesæter frå Hardanger er kjent for sin store fine
klang. Allereie som 15-åring flytta ho til Bergen for å studera musikk og vart fort
etablert i musikkmiljøet der. Ho starta sine musikkstudier ved Griegakademiet,
heldt fram ved Norges Musikkhøgskole og studerar no med Professor Thomas
Hauschild ved Hochschule für Musik und Theater «Felix Mendelssohn Bartholdy»
i Leipzig. Mina har vore fast medlem i Bergen Filharmoniske Ungdomsorkester
i fleire år, samt delteke på Ung Filharmoni, Ungdomssymfonikerne og
KonstKnekt. Ho har også vikariert i Sjøforsvarets Musikkorps og Bergen Filharmoniske
orkester. Ho har motteke Sparebankstiftinga Hardanger sitt talentstipend
og i 2021 vart ho Hardanger Musikkfest sitt «Stjerneskot».
NILS HENRIK ASHEIM
Nils Henrik Asheim er ein musikkens altmogleg-mann! Han kombinerar karrierane
som organist, pianist og komponist med ei verksemd som kurator,
programskapar og initiativtakar til kunstnariske samarbeid. Nils Henrik Asheim
har skrive ei rekkje kammerverk, orkesterverk og større sakrale verk, i tillegg til
dramatisk musikk, stadsspesifikke verk og verk der improvisasjon er eit sentralt
element. I 2018 fekk han Nordisk Råd sin musikkpris for «Muohta – language of
snow». Same år vart han utnemnt til riddar av den kongelege St. Olavs orden
for innsatsen for norsk musikkliv. Til Hardanger Musikkfest 2022 har han skrive
bestillingsverk til Oslo Strykekvartett som vert framført på festivalen sin
opningskonsert.
OSLO STRYKEKVARTETT
Oslo Strykekvartett er ein av dei mest allsidige strykekvartettane , og har
sidan starten i 1991 vore sameina med høg kunstnarisk standard og integritet.
Konsertar og CD-utgjevingar har gjennomgåande fått overstrøymande mottaking
frå publikum og kritikarar, og den særlege affiniteten for Beethoven har
resultert i skilsettande framføringar av alle kvartettane hans. Sentrale klassiske
og nolevande komponistar vert programsett overfor musikk i alle moglege
andre sjangrar, og unike versjonar av til dømes Peer Gynt og Tosca gjer alle forventningar
om kva ein strykekvartett kan og ikkje kan, grundig til skamme. Oslo
Strykekvartett består av Geir Inge Lotsberg og Liv Hilde Klokk, fiolin, Magnus
Boye Hansen, bratsj, og Øystein Sonstad, cello. Dei speler alle på ypperleg
italienske instrument generøst utlånt av Dextra Musica.
53

SHARON KAM
Sharon Kam er ei av verdas leiande klarinett-solistar, og har samarbeida med
prestisjetunge orkestre i USA, Europa og Japan i meir enn 20 år. Sharon Kam
er også ein lidenskapeleg kammermusikar. Samtidsmusikk ligger hennar hjarte
nært, og ho har urframført ei rekkje verk, bl.a Pendereckis klarinettkonsert og
klarinettkvartetten, som vart framført på Hardanger Muikkfest i 2021. Sharon
Kam kjenner seg heime i eit variert spekter av stilartar, noko diskografien hennar
visar. Hun har motteke ECHO-prisen for årets utøvar to gonger og den tyske
kritikarprisen. Hennar siste album «Contrasts», havna umiddelbart på bestselgar-listene
i Tyskland. Sharon Kam er offisiell Buffet Crampon-artist og har alltid
spelt på deira B13-modell. Munnstykket er laga av Peter Eaton, London.
SIGURD FISCHER OLSEN
Komponist Sigurd Fischer Olsen har vorte framført i inn- og utland av ensemble
som Oslo Sinfonietta, Bergen Filharmoniske orkester, BIT20ensemble, Valen
Trio, ICE Ensemble (USA), Ensemble Risognanze (ITA) og Quatuor Bozzini
(CAN). Verket Sserenades for BIT20 ensemble og vokalist Sofia Jernberg vart
nominert til Edvardprisen 2017, og vart med sin andreplass eit av dei anbefalte
verka på International Rostrum of Composers 2018. Fischer Olsen er kunstnarisk
medansvarleg i Opera/Scenekunstkompaniet Ursus Produksjonar,som har satt
opp forestillingar i bl.a Bergen, Harstad, Stockholm, Göteborg og Huddersfield.
Han underviser også i musikkteori, komponering, gehørtrening og musikkhistorie.
SIGURD SVERDRUP SANDMO
Sigurd Sverdrup Sandmo har eit stort interessefelt og brei bakgrunn som
formidlar og leiar i museums-, musikk- og kunstfeltet. Sandmo vart tilsett som
direktør på Lepramuseet St. Jørgens Hospital i 1998. Gjennom faglege formidlingsprosjekt
og nyskapande kunstnarsamarbeid fekk han fleire gonger det
gløymde leprahospitalet til det nasjonale mediebiletet. Etter mange år med
formidlings- og utstillingsarbeid ved dei kulturhistoriske musea i Bergen, vart
Sandmo i 2013 tilsett som direktør for dei tre komponistheimane under KODE –
Troldhaugen, Lysøen og Siljustøl – og hadde ein svært synleg plass i det norske
musikkfeltet. Frå 2019 til 2021 var han sjef for Dei kongelege samlingar, der han
hadde ansvar for forvalting og formidling av Kongehuset si kunst- og kulturarv.
Sidan november 2021 har han vore direktør for KORO, staten sin fagetat for
kunst i offentleg rom.
54

SILJE AKER JOHNSEN
Silje Aker Johnsen er sopran, dansar og scenekunstnar. Ho har hatt kritikarroste
roller ved Den Norske Opera og Ballett og har tolka roller som Io i «The Io
Passion» av Harrison Birthwistle med Berliner Kammeroper i Konzerthaus Berlin,
og den kvinnelige hovudrolla i «A Gentle Spirit» av John Tavener med same
kompani. Silje har opptredd ved Nationaltheateret og har og arbeidd som
dansar ved The Polish Dance Theatre. Ho har urframført ei rekkje verk og gjesta
mange festivalar som solist, mellom anna Huddersfield Contemporary Music
Festival, Die Donaueschinger Musiktage, Ultima Contemporary Music Festival
og Festspillene i Bergen. I 2013 vart Silje kåra til «Årets utøvar» av Norsk Komponistforening.
Silje er medlem av Ensemble Neon som vant Spellemannpris i
kategorien samtid i 2016 og «Årets utøvar» av Norsk komponistforening i 2017.
STEPHAN MEIDELL
Gitarist og komponist Stephan Meidell tek i bruk elektroniske verkemiddel
på heilt nye måtar. Han er blant anna kjend for sine kritikarroste utgjevingar
«Metrics» (Hubro 2017) og «Cycles & Causality» (Ideophone 2021), der instrumentariumet
frå blant anna barokkmusikk og folkemusikk møter nymusikalske
klangteksturar og repeterande rytmar frå klubbmusikken. Meidell har vore ein
vesentleg bidragsytar på 18 utgjevingar, og har skrive bestillingsverk for blant
anna EKKO-festivalen, Ultima og nyMusikk. Han har vorte nominert til og har
motteke fleire prisar med Erlend Apneseth Trio og Strings & Timpani, og er
for tida i gong med doktorgradsprosjektet «Lydstrømmer~» ved Fakultetet for
Kunst, Musikk og Design i Bergen.
TANJA TETZLAFF
Tanja Tetzlaff er ei av vår tids mest ettertrakta cellistar, kjend for sine raffinerte
og elegante tolkingar både som solist og kammermusikar. Ho har eit breidt og
variert repertoar, leitar alltid etter nye konsertkonsept som går utanom konvensjonar,
og sameinar ulike kunstformer med samtidas dagsorden. Ho er like heime
i standardrepertoaret som verk fra vårt eige århundre. Gjennom si lysande karriere
har ho vore solist med verdas leiande orkester, og ho vert regelmessig invitert
til internasjonale festivalar. Ho er ei av grunnleggjarane av Tetzlaff Quartet,
der ho spelar saman med blant anna bror sin, Christian Tetzlaff. I 2021 mottok
Tanja Tetzlaff eit prestisjetungt stipend frå Glenn Gould-stiftinga i Weimar for å
skapa ein film som relaterer Bachs cello-suitar til naturen og klimaendringane,
eit tema ho er svært engasjert i. Filmen står ferdig våren 2023. Ho spelar på ein
cello laget av Giovanni Baptista Guadagnanini fra 1776.
55

TERJUNGENSEMBLE
Terjungensemble er ein tydeleg aktør og pådrivar innan samtidsfeltet. Sidan
oppstarten i 2019 har dei kontinuerleg bidratt til framveksten av ny musikk ved
å vera ein aktiv samarbeidspartnar for komponistar. Musikarane i ensemblet
består av frilansarar og utøvarar fra Oslofilharmonien. Ensemblet sin kunstnariske
leiar, Lars-Erik ter Jung, har omfattande erfaring som fiolinist og dirigent.
Gjennom arbeid med ulike ensemble har ter Jung fått brei leiarerfaring både
kunstnerisk og administrativt. Han har markert seg innan samtidsfeltet gjennom
ei rekkje bestillingar og eit utstrakt samarbeid med mange komponistar. Arbeidet
med ny norsk musikk gjennom mange år har resultert i ei rekkje urfremføringar
og innspelingar.
THERESE BIRKELUND ULVO
Therese Birkelund Ulvo har vore involvert i Hardanger Musikkfest i ulike
roller sidan 1999, og overtok i 2014 den kunstnariske leiinga saman med Tora
Augestad. Ulvo har som komponist utmerka seg i dei større formata dei siste
åra, og er ei av få norske komponistar i sin generasjon som jamnleg får framført
eigne verk hjå dei store norske orkestera. Musikken er ofte inspirert av andre
kunstfelt, som film, tekst og lydkunst. Ho har eit nært forhold til norsk tradisjonsmusikk,
kor ein kan finna både det mikrotonale, det rapsodiske og opne
former. Musikken hennar vert mykje framført, i inn- og utland. I tillegg til virket
som komponist har ho mange verv og roller i kulturlivet. I 2019 var Ulvo festivalsjef
for Nordic Music Days i Bodø.
TYLER FUTRELL
Tyler Futrell er ein Oslo-basert komponist, opprinneleg frå Nord-California. Han
har studert under Bent Sørensen ved Det Kongelege Danske Musikkonservatorium,
Lee Hyla ved New England Conservatory og Michael Jarrell ved Universität
für Musik und darstellende Kunst i Wien. Sidan han flytta til Noreg i 2010
har han samarbeida med ensemble og festivalar som Ultimafestivalen, Borealis,
Klang, Only Connect, Nordic Music Days, Trondheimsolistene, BIT20, Ensemble
Ernst, Det Norske Solistkor, Athelas Sinfonietta, Wiener Concert-Verein, London
Contemporary Orchestra Soloists, Telemark Kammerorkester, Ensemble 96,
Engegårdkvartetten og Quatuor Bozzini. Han har óg motteke ei rekkje stipend,
seinast Statens kunstnarstipend (3-årig). Til Hardanger Musikkfest 2022 kjem
han med eit nyskrive Stabat Mater som skal fremførast av Terjungenssemble
med Silje Aker Johnsen og Mari Askvik som solistar.
56

ØYVIND HEGG-LUNDE
Øyvind Hegg-Lunde er trommeslagar og komponist, fødd og oppvaksen i
Lærdal. Han bur i Bergen og har bakgrunn frå både rock, pop, jazz og improvisert
musikk. Han er ein av dei mest aktive trommeslagarane i Bergen og
spelar mellom anna med Building Instrument, Erlend Apneseth Trio, Strings &
Timpani, Electric Eye og José González sitt indie-band Junip. I 2019 mottok
han Spellemannprisen, saman med Erlend Apneseth Trio. Han har komponert
tingingsverk for mellom anna Ultimafestivalen, Henie Onstad Kunstsenter og
Ekkofestivalen. I 2021 mottok han Vossajazz-prisen, i tillegg til EDVARD-prisen
saman med Stephan Meidell for albumet Voice & Strings & Timpani.
57

Sjel og gane
For sjel og gane under Hardanger Musikkfest 2022
RESTAURANT ULLENSVANG
Restaurant Ullensvang byr på smaksrike opplevingar med sesongens
ingrediensar. Du finn dei på Hotel Ullensvang, inngang via hotellet sin
resepsjon. Restauranten har ein fantastisk utsikt over fjorden og hotellet
sin hage, og kanskje det største utvalet av lokal sider og eplemost i heile
Hardanger. Det er ope for lunsj mellom 13:00–17:00 og middag frå 18:00 til
21:00. For bordbestilling, ta kontakt på 53 67 00 00
HOTEL ULLENSVANG
Hotellet tilbyr lunsjbuffet laurdag 5. nov. frå kl. 13:00-14:30, plass etter ledig
kapasitet. Lobbybaren er open til kl. 17:00 og hovudbaren opnar kl. 17:00.
Det er bar i tennishallen under konsertane, med sal av drikke og snacks.
LOFTHUS EKSPEDISJON
Etablert i 2005 og har vore i kontinuerleg drift sidan som ein populær møtestad
for hardingar og tilreisande midt i Lofthus sentrum. Ekspedisjonen ynskjer å
vera ein møteplass, ein kulturarena, der dei formidlar kulturhistorie og tilbyr
lokale produkt som sider frå Hardanger, eplejuice, og øl. Lofthus Ekspedisjon
held ope fredag 4. november frå Bakst og Ballade kl. 11:00 og går over i
festivalpub på kvelden. Torsdag og laurdag står dei for baren på Krossvoll.
FLØY BAKERI
På Fløy får du ferske bakevarer laga på staden, som du kan nyta heime eller
i den koselege kafeen i 1. etasje, ute på verandaen eller på gateplan. Den
uimotståelege lukta frå bakeriet brer seg over Lofthus sentrum når Fløy er open.
På Fløy er dei opptekne av å lage ekte bakevarer laga frå botnen av – og det
kan du kjenna på smaken. Fredag 4. november står dei lokale bakstetausene
Ragnhild og Silje for baksten. Laurdag 5. og sundag 6. november har
Bakstehuset på Ask «take over» av Fløy bakeri.
58

KOMPAEN HARDANGER
Kompaen ligg like ved Hotel Ullensvang. Dei tilbyr lunsj og middag av lokal og
utanlandskinspirert mat. Her kan du også kjøpa ost og spekemat, eksklusive
tapasfat, lokal prisbelønt sider og delikatesser.
HEIT SAUNA
Freistar det med eit friskt fjordbad etterfulgt av ein varm sauna? Då er Heit
Sørfjorden Sauna staden for deg. Den vesle vedfyrte saunaen ligg på kaien
nede ved fjorden på Børve, berre 5 minutters køyretur frå Lofthus sentrum.
Med utsikt til fjorden, fonna og fjella kan du slappa av og ta del i det som har
vore eit ritual for menneske opp gjennom tusenvis av år. Pust inn, pust ut, du
er i Hardanger. Ope på førespurnad i vinterhalvåret.
Ting ditt besøk på nettstaden: heitsauna.com
59

Frendar
FRENDANE er dei lokale heltane våre. Me er heilt avhengige av dei for å få
gjennomført festivalen på ein god måte. Me har konsertfrendar, billettfrendar,
artistfrendar, transportfrendar, kakefrendar og riggefrendar. Alle som ein er
viktige bidragsytarar for å få det heile til. Ein kan vera frende uansett alder; frå
skuleelev til pensjonist.
MØT FRENDE GURO KVALNES
Alder: 31
Yrke: Avdelingsleiar ved Hardanger Folkemuseum
Sivilstatus: Kjærast
Bur: Lofthus
Frende sidan: 2019
1. Kva arbeidsoppgåver har du som frende?
Som frende gjer du verkeleg litt av alt! Du får figurera som både hundeluftar,
scenecrew, sjåfør, vaktmeister, kurator og selskapsdame. Det handlar om å
rigga opp og ned, henta og bringa, og tilrettelegga for at både musikarar og
gjester får gode opplevingar.
2. Korleis opplever du festivaldagane?
Det er alltid hektisk, men veldig kjekke dagar! Stas at det hender noko i det
vesle lokalsamfunnet her inne i fjorden.
3. Kva gler du deg mest til ved festivalen?
Gler meg alltid til å sjå frendegjengen att! Så gler eg meg naturlegvis til store
musikalske opplevingar i haustmørket! Me treng litt ljos og varme no!
4. Har du eit personleg musikalsk høgdepunkt frå alle desse åra?
Det er mange konsertar og små lommer av opplevingar eg kunne trekt fram,
men eg har lyst til å nevna Den engelske ølstova med Bjarte Eike & Barokksolistene
på Krossvoll under Musikkfesten i 2020. Det var eit fyrverkeri!
60

VIL DU VERTA EIN AV VÅRE FRENDAR?
Eller kjenner du nokon andre potensielle frendar? Ta kontakt! Våre frendar
kjem nært på musikken, får eigne eksklusive tilbod om felleskap og artistmøte.
Kontakt frendesjef Gisle Hamstad Haukelidsæter: mechagisle@gmail.com
61

PARTNARAR
Hardanger Musikkfest takkar desse sponsorane:
Offentlege sponsorar:
KINSARVIK
62

ORGANISASJON
Kunstarisk leiing:
Gunilla Süssmann og Therese Birkelund Ulvo
Dagleg leiar:
Anna Gursli Langesæter
Rekneskap:
Kari Lutro
Produsent:
Eirik Tonnem
Styret:
Ole Hope, Bergen
Roald Aga Haug, Odda
Anna Hereid, Oslo
Fredrik Opedal, Lofthus
Alf Magnus Reistad, Oslo
Turid Bådsvik Hauso, Odda
Laila Melkevoll, Bergen
Programbok:
Redaktør: Therese Birkelund Ulvo
Design: Agnethe Fagerli, Frö Design
Frendesjef: Gisle Hamstad Haukelisæter
SoMe: Åslaug Kvalvik Aarhus
Festivalfotograf: Knut Utler
63

Grøde
Hardanger Musikkfest 2023 finn stad 31. august
til 3. september 2023, og temaet er «Grøde».
Veke 35 vert eit nytt og fast tidsrom for festivalen. Dette er tida der seinsommar
og haust møtest, og Hardanger er midt i innhausting og foredling
av frukt og bær. Dette bakteppet skapar endå meir autentiske rammer for
festivalen, der lokale tradisjonar kan speglast i musikk og kultur.
Grøde er naturen si gjengjelding etter ein lang sesong med dyrking og
tolmodig pleie av jord og tre, og vert feira i mange kulturar med hausttakkefestar
og musikalske hyllester. Samtidig vil omgrepet Grøde omsetjast
godt i musikken sin retorikk, der tradisjonar og stilartar vert frø som spirer
vidare, vert hausta og foredla av nye tendensar, tider og tolkingar. Me
ynskjer å planta musikkfesten i ny jord og i rammer som aktualiserar lokal
forankring og ein kunstnarisk profil med blikket framover.
2023 er eit jubileumsår for mange komponistar, men istadenfor å fokusera
på enkeltnamn, ynskjer me å trekkja ei tidslinje frå 250 år tilbake og fram
til idag. Me dveler ved kvart femtiande år for å sjå kva milepelar og retningar
som har sprunge ut frå dei aktuelle jubilantane. Parallelt følgjer me den
lokale historia til dyrking av frukt i Hardanger.
Bøndene byrja å pressa eple til saft
på 1700-talet, og her startar også vår
musikalske tidslinje.
I 1773 vart Jens Christian Djuurhus fødd, den første poeten som skreiv på
Færøisk. Han fornya den gamle folkelege kjempevisediktinga, og er kjent
for sine færøyske balladar, satiriske dikt og kvad. Dette er materiale som
er ytterst lite tilstades i dagens kulturliv, og me ynskjer å markera hans
250-årsjubileum med å trekkja fram denne diktarkunsten i musikalsk drakt
64

med våre festivalkunstnarar. 50 år seinere vart den spanske komponisten
Edouard Lalo fødd, kjend for sine fantastiske kammermusikkverk prega av
fyrrig spansk folklore. Det er også 200-årsjubileet til den norske komponisten
Thomas Tellefsen, som studerte hjå Frederic Chopin og har etterlatt seg
ei rekkje praktfulle kammermusikkverk. 150-årsmarkeringa vert dedikert
Sergei Rachmaninoff, og hans virtuose og romantiske tonespråk. Gyorgi
Ligeti ville vore 100 år i 2023, og har vore ein referansekomponist for alt
som er skrive i det 20. århundre. Som 50-årsjubilantar feirar me nokre av
dei nolevande komponistane – både norske og internasjonale. På denne
måten får me ikkje berre profilert gallionsfigurar, men lagar ei tidsreise der
jubilea visar dynamikken gjennom musikkhistoria.
Fruktbonden i Hardanger er eit eige
omgrep. Det vert sagt at det finst over
1 million frukttre langs fjorden.
Thomas Dyke Acland Tellefsen (1823–1874)
Like vakkert som bløminga i mai er det utover seinsommaren når trea
bugnar av frukt, og stemninga rundt innhausting, pressing og safting vert
eit fenomen som ikkje mange stader kan skilta med. Namnet Ullensvang
kjem frå Ullin, den norrøne guden for vekst og grøde. Under festivalen
får både utøvarar og publikum oppleva
innhausting på nært hald, i eit samfunn
som er bygd rundt grøden og naturen sitt
årshjul. Lokal tradisjon og kompetanse
skapar ein unik atmosfære som innspirerar
og fasinerar. Hardanger Musikkfest
2023 skal hausta fruktene både av lokale
tradisjoner og dei retningane som musikarar
og komponistar gjennom 250 år har
vidareforedla.
65

Billettar
Alle billettar kan kjøpast på ticketco.no
· enkeltbillettar
· billettpakkar
· festivalpass
Alternativt kan ein kjøpa billettar via
· billettkontor på Krossvoll frå måndag 31. oktober
· billett@hardangermusikkfest.no
· tlf: 958 90 237
Kontakt:
Dagleg leiar
Anna Gursli Langesæter
post@hardangermusikkfest.no
958 90 237
hardangermusikkfest.no
Fylg oss gjerne på:
facebook.com/HardangerMusikk
Hardanger_Musikkfest
66

67

hardangermusikkfest.no