pode producirse un increm<strong>en</strong>to do devandito problema, para o cal é preciso protexela,s<strong>en</strong> lesionar os seus dereitos e contribuíndo ao fortalecem<strong>en</strong>to da súa posición”. 270Resulta, por tanto, claram<strong>en</strong>te contraditorio que, tras int<strong>en</strong>tar saír desa situación de viol<strong>en</strong>ciacotiá, con indep<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia da relación de afecto que poida unir os suxeitos, o anunciodo abandono da relación constitúa o detonante da conduta delituosa que, <strong>en</strong> numerosasocasións, t<strong>en</strong> levado a vítima á morte, e á vez constitúa o argum<strong>en</strong>to utilizado polosnosos tribunais para facer decaer a posible aplicación dunha agravación da culpabilidadepor razón de par<strong>en</strong>tesco; a posibilidade de establecer unha liña de actuación conxuntados repres<strong>en</strong>tantes do poder executivo da Unión Europea fronte á viol<strong>en</strong>cia contraas mulleres con resultado de morte choca frontalm<strong>en</strong>te coa doutrina do TribunalSupremo, sobre todo, at<strong>en</strong>d<strong>en</strong>do á rixidez da súa formulación.Cómpre facer constar que esta doutrina xurisprud<strong>en</strong>cial, ademais, choca frontalm<strong>en</strong>tecos desexos de qu<strong>en</strong> lexisla, xa que, a través da reforma operada pola Lei orgánica demodificación do Código P<strong>en</strong>al <strong>en</strong> materia de protección ás vítimas de malos tratos e daLei de axuizam<strong>en</strong>to criminal, qu<strong>en</strong> lexisla est<strong>en</strong>de a posible aplicación do delito de viol<strong>en</strong>ciahabitual aos supostos <strong>en</strong> que <strong>en</strong>tre agresor e vítima tivese existido con anterioridadeá realización do feito delituoso unha relación matrimonial ou de conviv<strong>en</strong>cia análogaá conxugal, non esixindo <strong>en</strong> tales supostos a conviv<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>tre vítima e agresor;modificación que t<strong>en</strong> lugar tras a constatación de que nunha porc<strong>en</strong>taxe moi elevada aconduta viol<strong>en</strong>ta (sobre todo naqueles supostos <strong>en</strong> que se produciu un resultado demorte ou lesións graves) se produce tras se ter<strong>en</strong> separado os cónxuxes ou conviv<strong>en</strong>tes,ou incluso tras a manifestación expresa da int<strong>en</strong>ción por parte dun deles (normalm<strong>en</strong>te,a que se converte posteriorm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> vítima) de levar a cabo tal separación.Precisam<strong>en</strong>te, unha das principais novidades da devandita reforma é a incorporacióndos ex cónxuxes e ex conviv<strong>en</strong>tes como posibles suxeitos activos ou pasivos desta actividadedelituosa. 271Coido que os motivos que conduciron o lexislador á citada reforma, e o contido desta,deb<strong>en</strong> constituír un argum<strong>en</strong>to máis para sumar aos xa expostos <strong>en</strong> relación coa conv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>ciadunha modificación por parte dos nosos tribunais á hora de estimar ou non aposible aplicación da circunstancia mixta de par<strong>en</strong>tesco que permita un maior achegam<strong>en</strong>toda súa doutrina á realidade social xa constatada rec<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te por qu<strong>en</strong> lexisla.Xa BAJO FERNÁNDEZ manifestou no seu mom<strong>en</strong>to que “a circunstancia mixta naceupara lle outorgar ao xulgador un medio flexible de mutación da responsabilidade criminal;non pode converterse nunha norma ríxida e de recursos máis pobres que os utilizadosna creación dos tipos p<strong>en</strong>ais” 272 . ORTS BERENGUER, máis rec<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te, sinalou quea “natureza mixta da circunstancia suscita o arduo problema de determinar cando ha derealizar unha función e cando a oposta. E a verdade é que non hai unha pauta definitiva.270 Docum<strong>en</strong>to de debate para a Confer<strong>en</strong>cia de Ministros da Unión Europea sobre viol<strong>en</strong>cia contra asmulleres, Santiago de Compostela, España, marzo, 2002, p. 9.271 Artigo 173.2 do Código P<strong>en</strong>al, modificado pola Lei orgánica 11/2003, do 29 de setembro, de medidasconcretas <strong>en</strong> materia de seguridade cidadá, viol<strong>en</strong>cia doméstica e integración social dos estranxeiros:“o que habitualm<strong>en</strong>te exerza viol<strong>en</strong>cia física ou psíquica sobre qu<strong>en</strong> sexa ou teña sido cónxuxe ousobre persoa que estea ou teña estado ligada a el de forma estable por relación de afectividade.....”.272 Véxase Bajo Fernández, M.: El par<strong>en</strong>tesco <strong>en</strong> el derecho p<strong>en</strong>al, Bosch, Barcelona, 1973, p. 42.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres115
Tal e como se <strong>en</strong>contra redactado o precepto, un pronunciam<strong>en</strong>to tallante, nun s<strong>en</strong>tidoou noutro, con pret<strong>en</strong>sións de x<strong>en</strong>eralidade, é sumam<strong>en</strong>te av<strong>en</strong>turado”. 273Consecu<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te, ao esixir, o acordo referido, para a aplicación da circunstancia mixta,na súa modalidade agravante, que a relación “de feito non estea deteriorada”, estalle aoutorgar a mesma rixidez que no seu mom<strong>en</strong>to qu<strong>en</strong> lexisla quixo evitar, instando destamaneira a xuíces e tribunais a obviar a súa posible aplicación, non <strong>en</strong> razón da natureza,efectos e motivos que <strong>en</strong> cada suposto puideran ter concorrido, s<strong>en</strong>ón negando a súaaplicación se se dese esa posible deterioración da relación, precisam<strong>en</strong>te o contrario doque, ao meu xuízo, qu<strong>en</strong> lexisla pret<strong>en</strong>día. A reforma operada por qu<strong>en</strong> lexisla para modificara circunstancia x<strong>en</strong>érica mixta de par<strong>en</strong>tesco para permitir a súa aplicación nossupostos de matrimonios legalm<strong>en</strong>te constituídos cuxa extinción se produciu, ou relaciónsde conviv<strong>en</strong>cia rotas, debe ser cualificada como moi acertada de conformidadecoas consideracións vertidas no pres<strong>en</strong>te capítulo, e de cara a un futuro axuizam<strong>en</strong>to desupostos de morte ocorrida nos mom<strong>en</strong>tos posteriores á extinción do vínculo ou da rupturada parella, que con tanta frecu<strong>en</strong>cia se t<strong>en</strong> dado nos últimos anos. 2742.C.6.b- O aproveitam<strong>en</strong>to de lugarA última das cuestións a que quixera facer refer<strong>en</strong>cia, por resultar especialm<strong>en</strong>te significativaá hora de valorar a especial significación da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres nas resoluciónsdos nosos tribunais, é a constituída polo lugar onde maioritariam<strong>en</strong>te se produc<strong>en</strong>os at<strong>en</strong>tados contra a vida das mulleres. Segundo o Estudo da xurisprud<strong>en</strong>cia desdea perspectiva de xénero a que estivemos fac<strong>en</strong>do refer<strong>en</strong>cia, “a maior parte dos at<strong>en</strong>tadoscontra a vida das mulleres que efectúan as súas parellas, realízanse no seo do domicilioconxugal, é dicir, no cincu<strong>en</strong>ta e oito por c<strong>en</strong>to dos casos, s<strong>en</strong>do nun vinte por c<strong>en</strong>tomáis no domicilio da vítima, despois de producida a separación de feito. Advírtese conisto que o lugar <strong>en</strong> que habitan acaba s<strong>en</strong>do, no set<strong>en</strong>ta e oito por c<strong>en</strong>to das veces, aquel<strong>en</strong> que son atacadas”. 275A similares conclusións chega o Consello Xeral do Poder Xudicial no estudo realizado noano 2003 no apartado relativo á análise do “lugar da agresión nos casos de viol<strong>en</strong>ciadoméstica, <strong>en</strong> s<strong>en</strong>t<strong>en</strong>zas das Audi<strong>en</strong>cias Provinciais <strong>en</strong> primeira instancia durante 1999”,apartado que conclúe cos datos seguintes: no ses<strong>en</strong>ta e seis por c<strong>en</strong>to das agresións,estas prodúc<strong>en</strong>se no domicilio familiar compartido; no once por c<strong>en</strong>to dos supostos, prodúc<strong>en</strong>s<strong>en</strong>o domicilio da vítima, e no vinte e tres por c<strong>en</strong>to, noutros lugares. 276116273 Orts Ber<strong>en</strong>guer, E.: “De la circunstancia mixta de par<strong>en</strong>tesco” <strong>en</strong> Com<strong>en</strong>tarios al Código P<strong>en</strong>al de1995, Tirant lo Blanch, Val<strong>en</strong>cia, 1996, p. 270; <strong>en</strong>gade o citado autor que son da mesma opinión Cobodel Rosal e Vives Antón.274 De acertada tamén foi cualificada neste aspecto por Laur<strong>en</strong>zo Copello, P.: “Los nuevos delitos de viol<strong>en</strong>ciadoméstica, otra reforma precipitada” <strong>en</strong> Artículo 14. Una perspectiva de género. Boletín deInformación y Análisis Jurídico, Sevilla, nº 14, 2003, p. 11.275 “Estudio de la jurisprud<strong>en</strong>cia desde la perspectiva de género” <strong>en</strong> XV Congreso Estatal de <strong>Mulleres</strong>Avogadas, Madrid, 2001. A análise dos delitos contra a vida e o delito de malos tratos foi elaboradopor M.. J. Varela Portela e P. Ulibarr<strong>en</strong>a Estevez. En canto ao delito de roubo, foi elaborado por E.Cornudella Sa<strong>en</strong>z de Valluerca; véxase p. 23.276 García Calvo, M.: El tratami<strong>en</strong>to de la viol<strong>en</strong>cia doméstica <strong>en</strong> la Administración de Justicia, ConselloXeral do Poder Xudicial, Madrid, 2003, p. 217.O tratam<strong>en</strong>to p<strong>en</strong>al da viol<strong>en</strong>cia contra as mulleres
- Page 1:
O Tratamento penal da violenciacont
- Page 5 and 6:
Edita:Autora:Dep. Legal:ISBN:Serviz
- Page 8:
PresentaciónA violencia contra as
- Page 11 and 12:
2.C.2.- Utilización de armas .....
- Page 14 and 15:
IntroduciónNinguén discute hoxe e
- Page 16:
tema penal ante algunhas das condut
- Page 20 and 21:
A.- O grao de tolerancia ante o exe
- Page 22 and 23:
nenas ou das mulleres, causando en
- Page 24 and 25:
2002, se ben foron examinados 72 su
- Page 26 and 27:
A primeira vista parece innecesario
- Page 28 and 29:
Non podemos esquecer que a violenci
- Page 30 and 31:
activo compromiso de defensa e prom
- Page 32 and 33:
como causa necesaria ou suficiente
- Page 34 and 35:
Estado de Dereito é imprescindible
- Page 36 and 37:
dun lugar de acceso restrinxido aos
- Page 38 and 39:
sas tan distintas como son o xéner
- Page 40 and 41:
expresar de forma unívoca o mesmo
- Page 42 and 43:
D.- A estrutura social como mecanis
- Page 44 and 45:
cial encóntrase nas experiencias d
- Page 46 and 47:
como estratexia de control das súa
- Page 48 and 49:
CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 50 and 51:
CAUSAS DO MALTRATO A NIVEL DE MACRO
- Page 52 and 53:
tude cos citados polo representante
- Page 54 and 55:
E.- A introdución da perspectiva d
- Page 56 and 57:
das importantes modificacións oper
- Page 58 and 59:
En canto ao ámbito do ordenamento
- Page 60 and 61:
a ausencia de prestacións sociais
- Page 62 and 63:
As mulleres coidadoras dos fillos e
- Page 64 and 65:
e a discapacidade, mesmo cando son
- Page 66 and 67: As mulleres adolescentes ás cales
- Page 68 and 69: En definitiva, ¿por que é tan imp
- Page 70 and 71: - promover o emprego das inmigrante
- Page 72 and 73: Viría ser o mesmo que absterse de
- Page 74 and 75: do na sociedade e con claras manife
- Page 76 and 77: G.- O principio de intervención m
- Page 78 and 79: Quizais, e sobre todo en relación
- Page 80 and 81: É certo que a adopción de medidas
- Page 82 and 83: dos; pero o respecto a este catálo
- Page 84 and 85: O Ministerio de Traballo e Asuntos
- Page 86 and 87: nos se se lle deu desde o Ministeri
- Page 88 and 89: dade das persoas. A análise das ac
- Page 90 and 91: As resolucións que foron obxecto d
- Page 92 and 93: cento dos supostos 196 impúxose a
- Page 94 and 95: 2.C.4.- Presenza doutras persoasO e
- Page 96 and 97: puidera darse dos deberes inherente
- Page 98 and 99: Xa dunha forma expresa a Lei orgán
- Page 100 and 101: iso, unicamente se conceptúa a imp
- Page 102 and 103: lectualizando a súa expresión a t
- Page 104 and 105: homicidio entre parellas con respec
- Page 106 and 107: O estudo a que nos estamos a referi
- Page 108 and 109: Así o considerou tamén recentemen
- Page 110 and 111: anterioridade ao Código Penal de 1
- Page 112 and 113: “motivos” entenderanse os móbi
- Page 114 and 115: que as unións de feito tiveron na
- Page 118 and 119: O lugar onde se leva a cabo a comis
- Page 120 and 121: O domicilio conxugal, por tratarse
- Page 122 and 123: H.- A voltas coa posible despenaliz
- Page 124 and 125: cales a pena é evidentemente un fr
- Page 126 and 127: cia con anterioridade e no cal, tra
- Page 128: menor entidade, quixera sinalar que
- Page 132 and 133: A Lei orgánica 11/2003, do 29 de s
- Page 134 and 135: A cuestión radica na dúbida que x
- Page 136 and 137: En definitiva, para os autores ante
- Page 138 and 139: to de coñecer a problemática; a t
- Page 140 and 141: xustifica a creación dun delito di
- Page 142 and 143: Tamén o Tribunal Supremo considero
- Page 144 and 145: A análise das cifras sobre delitos
- Page 146 and 147: cias máis graves. Ademais, a princ
- Page 148 and 149: A vivencia da inxustiza que supón
- Page 150 and 151: dereito penal debe cumprir a súa f
- Page 152 and 153: nese ambiente familiar. Trátase de
- Page 154 and 155: Inhumanas ou Degradantes e o artigo
- Page 156 and 157: definicións de tortura, como atent
- Page 158 and 159: Partindo desta concepción da integ
- Page 160 and 161: síndromes depresivas, os máis imp
- Page 162 and 163: En páxinas anteriores referíamos
- Page 164: A consideración actual de que o be
- Page 168 and 169:
1.- Da intensiva aplicación do Pri
- Page 170 and 171:
É certo que suscita numerosas dúb
- Page 172 and 173:
en todo caso considerando que os no
- Page 174 and 175:
2.- A necesaria atención aos inter
- Page 176 and 177:
Con independencia da importancia do
- Page 178 and 179:
Non obstante, é indubidable que a
- Page 180 and 181:
Con independencia da escasa aplicac
- Page 182 and 183:
sempre, diciamos, coñece a vítima
- Page 184 and 185:
No momento en que se asume a citada
- Page 186 and 187:
Á marxe da xestión anteriormente
- Page 188 and 189:
VÍNCULO DAS VÍTIMAS DE SEXO MASCU
- Page 190 and 191:
SENTENZA CONDENATORIA OU ABSOLUTORI
- Page 192 and 193:
PROHIBICIÓN DE RESIDENCIARETIRADA
- Page 194 and 195:
MEDIDAS CIVÍSIMPOSICIÓN DE MEDIDA
- Page 196 and 197:
MEDIDAS DE ASISTENCIA E PROTECCIÓN
- Page 198 and 199:
pesar da posta en marcha polo Minis
- Page 200 and 201:
Medidas Penais acordadas por Xuíce
- Page 202 and 203:
Delito ao que están vinculadas as
- Page 204 and 205:
Período de consulta: Entre 06/06/2
- Page 206 and 207:
Na táboa anterior o acento ponse p
- Page 208 and 209:
posibilidades poucas veces chegan.
- Page 210 and 211:
É indubidable o complicado que sup
- Page 212:
lles posibilite ás mulleres percib
- Page 216 and 217:
DATA:MODELO DE SOLICITUDE DE ORDE D
- Page 218 and 219:
3. ¿Sabe se a citada persoa ten al
- Page 220 and 221:
MEDIDAS QUE SE SOLICITAN NO ÁMBITO
- Page 222:
ANEXO II: Exemplo dun suposto de se
- Page 225 and 226:
DATA PROFESIONAL XESTIÓN30-07-042-
- Page 227 and 228:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNsobre os d
- Page 229 and 230:
DATA PROFESIONAL XESTIÓNtodos os i
- Page 232:
ANEXO III: DATOS DE VIOLENCIA CONTR
- Page 235 and 236:
O maior número de condenados espa
- Page 238 and 239:
1. IntroduciónA violencia de xéne
- Page 240 and 241:
desagrado e cólera; pouca toleranc
- Page 242 and 243:
Unha vez que o suxeito é quen de i
- Page 244 and 245:
Retroalimentación e reforzo.Para g
- Page 246 and 247:
- Avaliación do autoconcepto media
- Page 248 and 249:
mos os datos fornecidos polo cuesti
- Page 250 and 251:
3.2. Temporalización do programaA
- Page 252:
BIBLIOGRAFÍA
- Page 255 and 256:
• Bernal del Castillo: La Discrim
- Page 257 and 258:
256• Consello Xeral do Poder Xudi
- Page 259 and 260:
• Figueroa Navarro, M.ª C.: Las
- Page 261 and 262:
• Lagarde y de los Ríos, M.: Cla
- Page 263 and 264:
• Ministerio de Traballo e Asunto
- Page 265 and 266:
• Red Feminista contra la Violenc
- Page 267:
• Villota, P. e Ferrari, I.: La i