Autora: María Debén Alfonso. Edita o Servizo Galego - Mulleres en ...

ou sufrimento, o dato fundamental radica na capacidade de humillar, con independenciade que o suxeito pasivo se sinta ou non humillado ou envilecido, pois basta con que aacción produza obxectivamente humillación ou envilecemento das persoas. 368En canto á resposta do noso Tribunal Constitucional, é importante resaltar o esforzo destinadoa delimitar o ámbito de protección constitucional da integridade moral, como manifestacióndo dereito á inviolabilidade da persoa, que protexe todas as persoas fronte a“ataques dirixidos a lesionar o seu corpo ou o seu espírito” e “contra toda clase de intervenciónneses bens que careza do consentimento do seu titular” (sentenza do TribunalConstitucional, do 27 de xuño de 1990). 369 Con vistas a garantir a integridade moral, axurisprudencia constitucional estableceu que se proscriben os “actos violentos contrariosá vontade dunha persoa” que veñen transformala nun “simple instrumento” (sentenza doTribunal Constitucional do 11 de abril de 1985), 370 e tamén “calquera violencia de carácterintimidatorio”, mesmo se derivada do dereito constitucional á liberdade de pensamento,que de manifestarse “de forma coercitiva suporía unha lesión do ben xurídico integridademoral” (sentenza do Tribunal Constitucional do 29 de xaneiro de 1982). 371Foron frecuentes, ademais, as resolucións referidas á integridade moral no ámbito penitenciario,concernentes á posible provocación dun sufrimento de especial intensidade oudunha humillación ou envilecemento do suxeito pasivo 372 , concibindo o “trato degradante”como “aquel que xera na vítima sentimentos de terror, angustia e inferioridade susceptiblesde humillala, envilecela e, eventualmente, de quebrantar a súa resistencia físicaou moral”. 373Tamén o Tribunal Supremo recolle esta última conceptuación sinalando a súa adecuacióná definición dada polo Tribunal de Estrasburgo, e resolvendo un suposto de vulneraciónda integridade entre particulares. 374A análise das distintas posturas doutrinais e xurisprudenciais, tanto dentro do ámbitopenal como constitucional permítenos, polo menos, chegar a dúas conclusións: a primeira,que, tal e como foi reiteradamente sinalado pola doutrina, a determinación do contidoda integridade moral constitúese nunha tarefa de gran dificultade; pero en todo caso,e en segundo lugar, pódese concluír que a situación de grave humillación na que se veninmersas as vítimas é o elemento unanimemente recoñecido por todos os autores antea consumación de calquera dos posibles atentados contra a integridade moral. 375156368 Véxase Muñoz Sánchez, J.: Los delitos contra la integridad moral, Tirant lo Blanch, Valencia, 1999, p. 36.369 RTC 1990\120.370 RTC 1985\53.371 RTC 1982\2 Véxase De la Cuesta Arzamendi: “Torturas y otros atentados contra la integridad moral”,Estudios penales y criminológicos XXI, Universidade de Santiago de Compostela, 1998, p. 70.372 Véxase STC 65/1986, do 22 de maio; STC 2/1987, do 21 de xaneiro; STC 89/1987, do 3 de xuño; STC120/1990, do 27 de xuño; STC 137/1990, do 19 de xullo; STC 150/1991, do 4 de xullo.373 RTC 333/1997, Auto do 13 de outubro de 1997.374 Sentenza do Tribunal Supremo 1122/1998, do 29 de setembro.375 Para Muñoz Conde, “a determinación do contido mínimo da integridade moral resulta unha cuestiónaltamente complicada, dada a ausencia de definicións ao respecto... pola súa gran similitude co con-O tratamento penal da violencia contra as mulleres