Autora: María Debén Alfonso. Edita o Servizo Galego - Mulleres en ...

160Engade o citado informe que ante a situación de violencia doméstica, a muller debe estarnunha actitude de vixilancia, incorporando á súa conduta elementos de control e alertasobre si mesma e sobre quen a rodea, presentando os seguintes fenómenos: inhibiciónda expresividade; viven en estado de alerta; adicción a substancias tóxicas; alteraciónsda saúde; alteracións na alimentación.Pero é a IV Declaración de Beijing a que describe os efectos, constatados como unhaproblemática que afecta gravemente a un índice importante de mulleres de todo omundo, facendo fincapé na situación de medo e inseguridade que impide o acceso dasmulleres á igualdade, ao desenvolvemento e á paz. 381Por todo isto, en páxinas anteriores formulabamos a posibilidade de que as e os menoressufriran danos irreparables, non só polo feito de se constituíren en vítimas do exercicio daviolencia física ou psíquica sobre a súa persoa, senón en numerosos supostos pola gravidadedos trastornos que puidera chegar a ocasionárselles con motivo de que o seu desenvolvementona familia estea condicionado polo exercicio da violencia habitual contraalgún outro membro da familia, normalmente a súa nai, situación que os mesmos presenciane que se constitúe en condicionante do seu desenvolvemento evolutivo.Considero que nestes supostos os ditos menores, aínda cando non sexan os destinatariosdirectos da conduta violenta, tamén son susceptibles de ver vulnerada a súa integridademoral, na medida en que se proxecta sobre eles unha visión lexitimadora da violenciasobre as mulleres, neste caso a súa nai, e dado que eles teñen que soportar a convivenciadiaria baixo o sentimento de medo constante ou terror ante a figura do agresor. 382Partindo desta descrición da situación das vítimas da violencia habitual, é necesarioreflexionar sobre se dentro do noso ordenamento xurídico é posible establecer unha vinculacióndirecta desas consecuencias co concepto de integridade moral. Unha parte dadoutrina xa o identificou así, ao considerar que a violencia habitual, a pesar da súa iniciallocalización sistemática, non era propiamente un delito de lesións, senón un atentadocontra a integridade moral, consideración que encontrou máis defensores tras a reformaoperada pola Lei 11/2003, do 29 de setembro, que modifica a localización sistemáticado delito de violencia habitual e o encadra no Título VII do Libro II destinado ás “torturase outros delitos contra a integridade moral”. 383381 “Os actos ou as ameazas de violencia, xa se trate dos actos que ocorren no fogar ou no contornosocial ou dos actos perpetrados ou tolerados polo Estado, infunden medo e inseguridade na vida dasmulleres e impiden lograr a igualdade, o desenvolvemento e a paz. O medo á violencia, incluíndo asagresións, é un obstáculo constante para a mobilidade das mulleres que limita o seu acceso aos recursose ás actividades básicas. Esta violencia ten altos custos sociais, sanitarios e económicos para aspersoas e a sociedade”, “Declaración de Beijing e Plataforma”, Serie documentos, n.º 19, Instituto daMuller, Madrid, 1999, p. 118.382 Sobre as consecuencias do maltrato nos menores, véxase Soriano, A.: Maltrato Infantil, San Pablo,Madrid, 2001, p. 95.383 Véxase Tamarit Sumilla: “De las lesiones” en Comentarios al Nuevo Código Penal, 2ª ed., Aranzadi,Pamplona, 2001, p. 750. Nesta mesma dirección pronunciouse Quintero Olivares, Carbonell Mateu eGonzález Cussac, así como Olmedo Cardenete, para quen “o valor que se lesiona a través do exerciciopersistente da violencia física e/ou psíquica sobre a vítima non pode ser outra que a súa integridademoral á vista da natureza dos comportamentos descritos no artigo 153 do Código Penal e dosefectos que o desenvolvemento prolongado deste ten sobre a súa vítima”, considerando coincidentesos respectivos obxectos de tutela dos artigos 153 e 173 do Código Penal ao afirmar que “a nota esen-O tratamento penal da violencia contra as mulleres